2.0 ANALYSE CREMATORIUM 2.1 Organisatie en handelingen Nadat er een persoon is overleden krijgen de nabestaande veel te maken met papierwerk. Denk hierbij aan verzekeringen, erfenis, inboedel, crematie of begrafenis, bestemming, etc. In dit hoofdstuk wordt er gekeken naar het crematie gedeelte. Wat daar bij komt kijken, hoe de werkwijze gaat, de asbestemming en dergelijke. Een crematorium is een gebouw waar overledenen in een oven worden gecremeerd. De lijkverbranding gebeurt per overledene individueel en is aan strenge milieureglementen onderworpen. Het is een alternatief voor een kerkelijke begrafenis, dat ontstaan is in niet-christelijke kringen. Voorafgaand aan een verbranding, wordt er meestal een afscheidsritueel uitgevoerd. Tegenwoordig is het onderscheid van het geloof niet meer van belang: ook veel christenen bewijzen in een crematorium hun overleden geliefden de laatste eer. In plaats van over een afscheidsritueel spreken gelovigen eerder over een uitvaartbijeenkomst. Geschiedenis In 1913 is het eerste crematorium in Nederland gebouwd. Dit crematorium werd gebouwd door de Koninklijke Vereniging voor Facultatieve Crematie. Deze Vereniging werd in 1874 opgericht om cremeren in Nederland mogelijk te maken. Het crematorium bestaat nog steeds en is gevestigd op begraafplaats Westerveld te Driehuis. In 1955 is het cremeren gelegaliseerd. Hiervoor waren in principe alle crematies in Nederland illegaal, wat overigens niet wil zeggen dat er geen crematies plaatsvonden. In 2003 werden er voor het eerst meer mensen gecremeerd dan begraven in Nederland. Voor een crematie zijn er meerdere handelingen waar men zich mee bezig houd. Denk hierbij aan het regelen van een crematie, het organiseren van de crematie, het regelen van de plechtigheid, het verwerkingsproces en het kiezen van een asbestemming. Hieronder zal men een kort inleidend stuk lezen over de plechtigheid, verwerking en asbestemming. Hier is voor gekozen om zo de gedachtegang ervan te weten komen. En dan met name de eisen, materialen, apparaten die bij een crematie komen kijken. Plechtigheid In de Nederlandse crematoria is het mogelijk voorafgaand aan de crematie een afscheidsplechtigheid te houden. Men kan daarvoor gebruikmaken van de aula van het crematorium, waar over het algemeen professionele voorzieningen voor het spelen van muziek aanwezig zijn. In toenemende mate zijn ook andere audiovisuele middelen beschikbaar. Na de plechtigheid kan de familie meestal gecondoleerd worden in een van de condoleanceruimtes van het crematorium. Op verzoek van de familie kunnen daar ook meer of minder uitgebreide cateringvoorzieningen gerealiseerd worden. De benodigde tijd is door de familie vooraf te bepalen. De uitvaart volgde vroeger vaak een vast stramien, tegenwoordig is deze steeds meer een persoonlijke aangelegenheid. De identiteit van de overledene bepaalt vaak hoe de uitvaart eruit gaat zien. De muziekkeuze speelt daarbij vaak een belangrijke rol.
Overleden
Keuze crematie
Afstudeerproject Fransen & Pooters
Opbaring
Tocht naar crematorium
Plechtigheid
Werking van een crematorium Tegenwoordig is een crematie bijna volledig geautomatiseerd, de crematieovens zijn onder andere computergestuurd. Toch blijft de aanwezigheid van een mens noodzakelijk. Wanneer de crematieplechtigheid van de overledene is afgelopen wordt de lijkkist naar de ovenruimte gebracht. Een medewerker van het betreffende crematorium gaat dan een aantal verplichte documenten controleren. De gegevens op deze documenten moeten overeen komen met de gegevens van de overledene en het registratienummer op de kist. Wanneer alle gegevens overeen blijken te komen, wordt het crematiedocument ondertekend en wordt er op de kist een vuurvaste steen gelegd. Deze steen heeft een uniek nummer. De steen wordt gebruikt om eventuele vergissingen te voorkomen. Door de steen is de latere as dus te identificeren. Eventuele kunststof of metalen handgrepen worden van de kist verwijderd (milieuvoorschrift). Wanneer de steen geplaatst is, wordt de kist in de oven gezet. Bij een temperatuur van tussen de 400 en 1100 graden Celsius wordt de kist met daarin het lichaam verbrand. Dit hele proces duurt, afhankelijk van het soort oven, zo'n vijf kwartier tot vier uur. Bij het plaatsen van de kist in de oven mag de familie nog aanwezig zijn, echter wanneer de oven gesloten is en het verbrandingsproces wordt gestart, vaak niet meer. Na het verbrandingsproces wordt de oven afgekoeld. Wanneer de oven genoeg gekoeld is, kunnen de overgebleven stoffelijke resten worden verwijderd. De inhoud van de oven bestaat nu enkel nog uit botresten, de vuurvaste steen en eventuele metaalresten van bijvoorbeeld sieraden, gebitsprothesen en andere prothesen. De stoffelijke resten, de steen en het metaal, worden in een aslade verzameld. De metalen worden apart verzameld. Dit betreft zowel chirurgisch staal als bijv. schroeven van de kist. Ook wordt edelmetaal van bijv. tanden of kiezen teruggevonden. Het edelmetaal en het chirurgisch staal worden bewaard en regelmatig opgehaald door een gespecialiseerd verwerkingsbedrijf, dat deze resten weer verwerkt. Zo ook de overgebleven handgrepen. De opbrengst hiervan wordt geschonken aan een goed doel. Iedereen kan via de Landelijke Vereniging van Crematoria goede doelen hiervoor aandragen. Voorwaarden zijn: Nederlands project, specifiek toewijsbaar aan een project, activiteit, onderzoek (afgerond/herkenbaar karakter), op het gebied van gezondheidszorg of met nauwe band. De van metaalresten ontdane as gaat vervolgens in een ascremulator. Dat is een soort centrifuge, waarin de asresten als het ware fijn gemalen worden door middel van twee of meer stalen ballen. Via een zeef komt de as uit de cremulator in de asbus. De crematiesteen wordt voor sluiting in de asbus gedaan. Op die manier is de as altijd herkenbaar. Asbestemming Na de crematie is het wettelijk verplicht de as 30 dagen in het crematorium te bewaren. De as wordt dan bewaard in wat men noemt "de algemene nis". De algemene nis is niet toegankelijk voor vreemden en nabestaanden. Men heeft dan langer de tijd om over een bestemming na te denken. Na 30 dagen wordt de as aan de nabestaande gegeven. De nabestaande hebben dan de keuze wat er met de as gaat gebeuren. Dit wordt dan bewaart (in huis, tuin, urnenmuur of bestaand familiegraf) of verstrooid (in de lucht, op het terrein van het crematorium, op de zee of op een dierbare plek).
Kist verplaatsen naar ovens
Crematorium en afscheidscentrum te Holsbeek
Verbranding
Asverwerking
Algemene nis
Asbestemming
13