Strategische visie 2026 - Stichting Bureau Toerisme

STRATEGISCHE VISIE

INHOUDSOPGAVE

1 INLEIDING 3

2 OVER BUREAU TOERISME 7

Wie zijn wij?

Op welk gebied richten wij ons?

Hoe werken wij?

Hoe wordt ons werk gefinancierd?

3 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN 10

gerelateerd

Sociaal cultureel

Duurzaam

Technologisch

Sectoraal

BELEIDSAMBITIES 14

Regio Rivierenland

Gelderland

ambities

Toerisme

5 VISIE EN AANPAK 18

NAWOORD 27

Leeswijzer

In dit document schetsen wij onze strategische visie op de ontwikkeling van de vrijetijdseconomie in de regio. We lichten in hoofdstuk 2 kort toe wat de basis is van onze organisatie. In hoofdstuk 3 beschrijven we de trends en ontwikkelingen op het gebied van recreatie en toerisme. We schetsen nog even kort de regionale en provinciale ambities in hoofdstuk 4 en geven aanvullend een beeld van wat dit betekent voor de integrale ambities vanuit Bureau Toerisme. In hoofdstuk 5 geven we een concrete vertaling van de strategische aanpak voor de komende jaren, waarbij we integraal kijken naar de aanpak, de instrumenten en producten, binnen de vier eerdergenoemde pijlers.

De rivierdelta in het hart van ons land heeft een enorm potentieel als het om recreatie gaat. De Betuwe, Bommelerwaard en het Land van Maas en Waal kennen een veelheid aan sfeervolle verblijven, activiteiten en bezienswaardigheden. De groei van verblijfsaccommodaties gaat in de aankomende jaren toenemen met de komst van verschillende vakantieparken. Hierdoor blijven gasten in onze regio - voor het eerst - gedurende het hele jaar. Voor de ontwikkeling van de dagrecreatie biedt dit kansen.

Met dit document geven we de visie weer op de koers die we voor ogen hebben voor de ontwikkeling van de recreatieve sector en onze eigen rol daarin als Stichting Bureau Toerisme. Voor deze visie kijken wij vanuit onze expertise naar ontwikkelingen in de regio, in de sector breed maar ook naar trends en ontwikkelingen in de samenleving. Daarbij is het beleid van onze gemeentelijke en provinciale stakeholders geintegreerd en dient de visie van ondernemers en in het verlengde van consumenten in de regio als ons kompas. Daarbij kijken we binnen de regio sterk naar kwalitatieve toevoegingen en/of versterkingen. De kwalitatieve meetlat is nauw verbonden aan de identiteit van ons gebied en aan de verbinding met de inwoners ervan. Kortom; recreatie is een veelomvattend onderdeel van het totaal waarbij samenhang met allerlei beleidsterreinen en sectoren komt kijken. Leefbaarheid, innovatie, duurzaamheid, onderwijs en meer.

We leven in een economisch onzekere tijd waarin er ook op toeristisch recreatief vlak veel verandert. Maar ondanks de moeilijke periode, is de veerkracht van recreatie en toerisme groot en wordt er flink geïnvesteerd in verblijfslocaties en nieuwe concepten. De sector heeft haar waarde extra bewezen voor de economie en voor de leefbaarheid van de eigen inwoners. Een betrouwbare koers zal dit versterken. Dit betekent onder meer doorgaan op ingezette ambities en vasthouden aan gemaakte keuzes, zoals voor de gewenste doelgroepen. Daarbij is het goed de koers op enkele vlakken aan te scherpen. Denk aan een integrale benadering van beleid en uitvoering, bestemmingsmanagement, versnellen van verduurzaming en het nauwer betrekken van stakeholders (inwoners, ondernemers, onderwijs) bij de beleidsbepaling en uitvoering.

Duurzame samenwerking

Bureau Toerisme deelt en ondersteunt de ambities van gemeenten/ Regio Rivierenland. Daarbij onderschrijven we het belang van een jaarrond optimale balans tussen aanbod en vraag, de toeristische druk en de draagkracht van de omgeving. Naast de regionale ambitie, sluit Bureau Toerisme aan op de provinciale koersnotitie recreatie en toerisme ‘Beleef het in Gelderland’. Met verschillende provinciale projecten behaalt Bureau Toerisme extra resultaten die passen binnen de doelstelling van de organisatie met vaak een versterkend effect op de regionale ambitie.

Daarbij valt wel op dat het beleid veelal gericht is op de promotie van de sector. De werkzaam heden van Bureau Toerisme zijn echter sinds enige jaren breder ingericht, namelijk via vier pijlers: kennis, ontwikkeling, informatie en marketing. Het zou goed zijn om ook beleidsmatig te kiezen voor een bredere visie op de sector. Bureau Toerisme levert hiermee een belangrijke bijdrage in de ontwikkeling van het gebied gebiedsontwikkeling.

Vervolgens zou een meerjarig uitvoeringsprogramma de brede visie kunnen ondersteunen. Momenteel zijn veel zaken kortstondig en projectmatig georganiseerd. Een meer structurele aanpak voorzien van kaders en heldere afspraken kan bijdragen aan het bevorderen van conti nuïteit en daarmee het verhogen van rendement waar de gehele regio van zal profiteren.

OVER BUREAU TOERISME

2.1 Wie zijn wij?

Sinds 2004 zet Bureau Toerisme zich in om de vrijetijdssector in de regio te ondersteunen en verder te laten groeien. Met een gedreven en kundig team en een zorgvuldig opgebouwd netwerk dragen wij bij aan de ambities van overheden, ondernemers en organisaties. Bureau Toerisme kent als vorm een stichting met een raad van toezicht bestaande uit deze belangrijke stakeholders, onder leiding van voorzitter Thomas Steenkamp. De gemeenten zijn vertegen woordigd door een bestuurlijke afvaardiging vanuit het speerpuntberaad recreatie en toerisme als zijnde agenda lid.

Als de centrale uitvoeringsorganisatie met kennis van, en ervaring met, de destinatieontwik keling van Rivierenland werken we aan ambities op regionaal en provinciaal niveau. Wij zien het als onze taak om samen met onze partners de vrijetijdseconomie in de regio verder te stimu leren om zo een bijdrage te leveren aan de werkgelegenheid en leefbaarheid in het gebied.

2.2 Op welk gebied richten wij ons?

We richten ons op de drie streken de Betuwe, de Bommelerwaard en het Land van Maas en Waal. We zoeken daarbij, net als de gemeenten zelf, de samenwerking over de grenzen van de regio heen om zo het aanbod voor onze gasten te versterken. Want in ons gebied ontbreekt het soms aan faciliteiten die we op korte afstand van onze regio wel kunnen bieden. Een recreant is op zoek naar beleving en kijkt niet naar bestuurlijke grenzen. Deze aanpak beantwoordt aan de sterke band tussen bepaalde streken of streekverbanden uit het verleden. Denk hierbij aan het Land van Maas en Waal (dat niet ophoudt bij de grenzen van Rivierenland), maar ook de relatie tussen de Bommelerwaard en Oss, Culemborg met andere Vrijsteden en Neder- en Overbetuwe. Cross-overs met in de omgeving diverse Brabantse gemeenten van het bestuurlijke Rivierenland biedt kansen voor waardevolle combinaties en samenwerkingen. ‘Uit in de regio’ biedt dus meer kansen als we een ruimere benadering kiezen en de grenzeloze kansen benutten.

2.3 Hoe werken wij?

Voor de aanpak en

van

om onze doelstellingen

geven

van de concrete

van onze visie binnen deze pijlers.

Deze

de

2.4 Hoe wordt ons werk gefinancierd?

Het werk van Bureau Toerisme wordt gefinancierd met behulp van verschillende geldstromen. Als basis geldt een jaarlijkse structurele bijdrage vanuit de gemeenten in Rivierenland.

De bijdrage vanuit de gemeenten dekt volgens afspraak slechts een deel van de benodigde financiering. Het overige deel komt van deelnemende partners (ondernemers en organisaties), subsidies voor projecten (van m.n. de gemeenten, regio en provincie), bijdragen van fondsen voor projecten en opdrachten voor ondernemers.

2.5 Samenwerkingspartners

Bureau Toerisme werkt met en voor een grote verscheidenheid aan partners. We hebben een uitgebreid netwerk opgebouwd, waarmee wij in een vroeg stadium belangrijke signalen kunnen opvangen. We werken er voortdurend aan dit netwerk verder uit te breiden en dicht bij stake holders te blijven staan.

Provinciaal niveau

● Provincie Gelderland

Landelijk niveau

● NRIT (Nederlands Research Instituut voor Recreatie en Toerisme)

● Landelijke Data Alliantie (LDA)

● NBTC (Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen)

● Centre of Expertise Leisure en CELTH (Toerisme & Hospitality)

● CBS (Centraal Bureau voor Statistiek)

● Diverse trendwatchers op het gebied van Leisure.

● Andere regionale bureaus voor toerisme in Gelderland (Toerisme Veluwe, Arnhem, Nijmegen, Stichting Achterhoek Toerisme).

Lokaal, regionaal en provinciaal

● Brancheorganisaties, onderwijsinstellingen en regionale en landelijke partnerorganisaties en evenementenorganisaties.

Binnen de regio Rivierenland

● Gemeenten Buren, Culemborg, West Betuwe, Maasdriel, Neder-Betuwe, Tiel, West Maas en Waal en Zaltbommel en de Regio Rivierenland.

● Omliggende gemeentes rondom de regio.

● Deelname aan diverse overlegorganen en platforms.

Tot slot

hebben we intensief contact met ondernemers op het gebied van leisure en verblijf, maar ook culturele ondernemers en projectontwikkelaars. We proberen zo steeds de behoeften van het bedrijfsleven en bewoners te peilen. Binnen en buiten de regio zoeken we naar allianties om de regio te versterken door verbinding en verbreding, zowel binnen de vrijetijdssector als intersectoraal.

TRENDS EN ONTWIKKELINGEN

In dit hoofdstuk beschrijven we kort de belangrijkste trends. Daarbij focussen we ons op ontwikkelingen die relevant zijn voor Rivierenland waarbij het van belang is hier de komende jaren op in te spelen. Onderstaande punten komen voor een groot deel uit het Trendrapport recreatie en vrije tijd 2021, uitgegeven door het NRIT. Voor meer informatie en achtergronden verwijzen we naar die publicatie.

3.1 Corona gerelateerd

● De pandemie heeft Nederland geleerd dat recreatie onmisbaar is (o.a. in de eigen woonom geving) en de samenleving gezond houdt. De pandemie heeft daarbij geleid tot meer behoefte aan wellness en gezondheid.

● Uitgaand toerisme komt nog langzaam op gang, de komende tijd blijft men vaak dichter bij huis. Internationaal reizen kent voorlopig beperkingen vanuit bestemmingen en luchtvaart maatschappijen.

● Flexibiliteit in boekingen en soepele annuleringsvoorwaarden worden belangrijker. Men verwacht contactloze ervaringen, zoals digitale sleutels, digitale betalingen etc.

● Ondernemers spelen creatief in op de beperkingen en ontdekken nieuwe mogelijkheden.

3.2 Economisch

● In 2020 zijn de bestedingen in Nederland in de toeristische sector met 43 procent gedaald. De groei van de sector is abrupt tot stilstand gekomen. Logiesverstrekkers zijn nog het meest positief.

● Recreatieondernemers in het Rivierengebied kijken over het algemeen positief terug op de zomer van 2021. De watersportsector heeft te lijden gehad van het mindere zomerweer én het hoge water.

● Een crisis biedt ook kansen voor nieuwe concepten. Bedrijven moeten daarbij beter laten zien wat ze beweegt, wat ze doen of maken, hoe ze produceren en wat ze bijdragen aan de samenleving.

● De deeleconomie speelt een groeiende rol en geeft ruimte aan nieuwe economische modellen. Denk aan leenfietsen, -scooters en -auto’s, maar ook air B&B, deelverblijven en meer.

● Uit het onderzoek blijkt dat de opmars van internetwinkelen zich onverminderd doorzet en dat de grootste binnensteden terrein verliezen. Ook zien we dat consumenten minder recreatief en meer doelgericht winkelen, dat winkels plaatsmaken voor horeca, ontspanning en woningen en dat de trend van lokaal kopen zich niet door lijkt te zetten.

3.3

Sociaal cultureel

● Connect with locals is steeds populairder: ontmoetingen met of zelfs logeren bij inwoners.

● Bewust leven wordt belangrijker, met biologische producten, health arrangementen, wellness etc.

● Special interest neemt toe: het aanbod wordt steeds verder gesegmenteerd.

● Men wil graag zien en ervaren wat bedrijven doen en maken, hoe ze produceren en wat ze bijdragen aan de samenleving.

● Steeds meer behoefte aan luxe aanbod, zoals glamping, boutique hotels, bijzondere locaties.

● Men zoekt meer authenticiteit: streekproducten en thematisering, passend bij de bestemming.

3.4 Demografisch

● In 2020 was 20 procent van de Nederlandse bevolking 65 jaar of ouder, het aandeel 80-plussers neemt de komende jaren fors toe. De vergrijzing wordt versneld door de steeds hogere levensverwachting.

● De verwachting is dat de vakantiebestedingen van 65-plussers de komende jaren fors groeit. Ruim één op de drie vakanties van 65-plussers vindt plaats in het voorseizoen.

● Werk en vrije tijd gaan waarschijnlijk steeds meer in elkaar overlopen. Tegelijkertijd zal vrije tijd steeds meer gefragmenteerd worden omdat men veelal op ieder moment van elke plek kan werken.

● We willen beleven door actief zelf iets toe te voegen, te leren, te veranderen, verbeteren en het dient betekenis te hebben. We mixen luieren met leren en ontspanning met ontwik keling.

● Een nieuwe trend zijn de “ed-ventures”: het combineren van onderwijs en vakantie voor de jongste leden van het gezin. Terwijl de volwassenen ondertussen moeten telewerken of vergaderen.

● De groep senioren is steeds meer divers in vermogen en mobiliteit en zoekt vermaak in activi teiten als fietsen (grote afstanden elektrisch) of campergebruik (relatief hoog bestedingspa troon)

● Huishoudens worden steeds kleiner: gemiddeld 2,14 mensen. Een derde van de huishoudens bestaat uit 1 persoon. Het zorgt onder andere voor meer behoefte aan belevenissen in groeps verband.

3.5 Duurzaam

● We willen terug naar normaal, maar met meer aandacht voor brede welvaart dan alleen economische voorspoed. De sector wordt medeverantwoordelijk gehouden voor een sociaal, duurzaam Nederland.

● Met de focus op de global development goals en de verplichting om tot een duurzame samenleving te komen ligt er ook een enorme uitdaging bij de toeristische sector.

● Steeds meer mensen gaan bewust reizen. Verder weg gelegen bestemmingen kunnen, maar met een langere verblijfsduur, om zoveel mogelijk te genieten van de plaats die ze bezoeken.

● Consumenten gaan groen reizen: meer verantwoordelijk op een duurzame manier. Het wordt hip een minder voor de hand liggende reis te maken (dicht bij huis/ te voet of te fiets i.p.v. auto of vliegtuig).

3.6

Technologisch

● Meer dan 75% van de bezoekers boekt online. Ook de last minute online boekingen nemen toe.

● De mogelijkheden om via devices (mobiel, laptop, tablet) optimaal informatie te vergaren nemen toe.

Mobiele informatie is de standaard voor service en locatie gebonden informatie.

● Visuele content (beeld en video) is steeds belangrijker. Ook mogelijkheden met gamification en virtual reality voor beleving van toeristisch aanbod worden steeds meer toegepast.

● Het gebruik van social media is ongekend en ook het delen van toeristische ervaringen speelt een grote rol. De beschikbaarheid van goede wifi is essentieel bij toeristisch verblijf en recreatie.

● Data en inzichten geven meer en meer sturing en richting aan besluitvorming, ontwikkeling, gedrag en beleid en dragen bij aan het creëren van draagvlak.

3.7 Sectoraal

● Beleving en bijzondere invulling van erfgoed is in trek bij de recreant. Men zoekt daarnaast steeds vaker naar een mix aan activiteiten, hetgeen leidt tot een cross-over van functies.

● Fietsroutenetwerken worden enorm goed benut, wandelnetwerken bieden nog volop kansen voor de toekomst.

● De Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Romeinse Limes zijn toegetreden tot de lijst van Werelderfgoedlijst UNESCO.

● Het aantal toeristische overnachtingsplaatsen in Rivierenland groeit met de komst van verschillende vakantieparken. Verder worden er in de regio mogelijkheden verkend voor ontwikkeling van hotels.

● Er liggen kansen bij het inzetten van de korte keten van streekproducten bij o.a. evene menten.

De bovenstaande trends en ontwikkelingen laten zien dat er veel kansen liggen die we met de regio kunnen benutten. Het is daarbij van belang integrale afwegingen te maken tussen aspecten als economie, duurzaamheid, gezondheid, educatie en participatie.

4.1 Regio Rivierenland

Bureau Toerisme geeft als uitvoeringsorganisatie handen en voeten aan de ambities van de gemeenten in Rivierenland. We zetten visie en doelen om in concrete acties voor de regio Rivierenland, waarbij we de regio benaderen vanuit de deelstreken.

In het recent vastgestelde Regionaal Economisch Ambitiedocument 2022-2025 vormt Recreatie en Toerisme een van de speerpunten. We ondersteunen als uitvoeringsorganisatie de regio bij haar focus op:

● Het aanjagen van recreatie en toerisme in Rivierenland voor bezoekers en inwoners. Zodanig dat er jaarrond een optimale balans ontstaat tussen het aanbod aan vraag gestuurde vrije tijdsbeleving, de toeristische druk en de draagkracht van de omgeving.

● Kwalitatieve en kwantitatieve stijging (extra overnachtingsplaatsen) van het aantal verblijfsac commodaties passend bij de gewenste doelgroepen.

● Realisatie van extra dag attracties die jaarrond open zijn.

● Toename in bekendheid van de merken Betuwe, Bommelerwaard en Land van Maas en Waal bij de gewenste doelgroepen.

● Realisatie en behoud van aantrekkelijke wandel-, fiets- en vaarroutes door het landschap.

De ambities en focus zijn in het ambitiedocument vertaald naar versnellingsopgaven: Rivierbe leving, Gastvrije binnensteden, Cultuurhistorische landmarks, Agrotoerisme en Regiopromotie.

In een jaarplan geeft Bureau Toerisme aan hoe zij de invulling van de versnellingsopgaven voor de regio ondersteunt. Daarin geven we ook aan hoe Bureau Toerisme haar reguliere activiteiten voor de regio zal uitvoeren, te weten:

● Lokale verbinding

● Informatievoorziening en communicatie

● Monitoring sector

● Marketing en promotie

● Nieuw toeristisch aanbod

In het werk voor de regio merken wij dat het realiseren van de ambities geholpen zou worden door het beter betrekken van ondernemers, onderwijs/ onderzoek, organisaties en onderne mende inwoners. Door de krachten van deze stakeholders te bundelen met die van de overheden kunnen we de sector samen optimaal faciliteren.

Provincie Gelderland

Provincie Gelderland is voor Bureau Toerisme een belangrijke partner. Enerzijds om samen de sector recreatie en toerisme in onze regio te versterken en anderzijds om ambities van de provincie te ondersteunen als zijnde de nummer een binnenlandse vakantieprovincie met een duurzaam, verbonden en economisch krachtig beleid.

In de samenwerking met provincie Gelderland staat de koersnotitie ‘Beleef het in Gelderland’ centraal. Deze notitie richt zich op het vergroten van de kwaliteit en kansen voor toeristen en Gelderlanders. Bureau Toerisme zet zich samen met de provincie in op de drie sporen van deze koers:

● Bekendheid van het Gelders aanbod vergroten.

● Het aanbod verbeteren door in te spelen op de veranderende vraag. Denk aan verblijfsmoge lijkheden en routes, aan kwaliteitsverbetering en innovatie, aan het aanbod in cultuur, erfgoed, sport, natuur, landschap, water en diverse festivals.

● Samenwerken aan nader te bepalen nationale en Gelderse thematische verhaallijnen, met productontwikkeling en arrangementen.

Voor de invulling van de koersnotitie is de Visie & Strategie Gelderland/ Gelderse streken 2019-2023 van groot belang. Gestelde doel van de provincie is Gelderland in zijn geheel als toeristisch kwaliteitsproduct in de markt te zetten. De focus ligt daarbij op kwaliteit, leefbaarheid en spreiding in tijd & ruimte. Het rapport Waardevol Toerisme, in opdracht van provincie Gelderland, heeft hierbij uiterst nuttige inspiratie opgeleverd.

Voor de aanpak van de Gelderse Streken-campagne is tussen de RBT’s een samenwerkingsover eenkomst vastgesteld.

Op het gebied van uitvoering is iedere organisatie verantwoordelijk voor een streekgerichte doorvertaling. In gezamenlijkheid worden bepaalde activiteiten afgestemd alsmede kennis en ervaring gedeeld ter verbetering van resultaten.

Mede door de investeringen die de Provincie Gelderland de afgelopen jaren in recreatie en toerisme heeft gedaan, hebben we veel projecten in onze regio kunnen realiseren. Wij vinden het dan ook van belang dat de provincie ook in de nieuwe coalitieperiode 2023-2027 mee blijft investeren in deze sector.

Naar verwachting zal in de nieuwe coalitieperiode 2023 – 2027 structureel minder door de provincie worden geïnvesteerd. De korting kan oplopen tot wel 100%. Er zijn minder of geen geld meer zijn voor investeringen in onder ander routenetwerken, verhaallijnen, en marketing. De stakeholders in Rivierenland kunnen hier op een aantal vlakken hier iets aan doen:

● De nieuwe coalitie overtuigen te blijven investeren in leefbaarheid en de kwaliteit.

● Zelf meer bijdragen aan investeringen in recreatie en toerisme.

Mogelijke oplossingen voor de financiering daarvan is het wijzigen van de inzet van toeristenbelasting als doelbelasting.

Voor de uitvoering van het ambitieprogramma van de regio Rivierenland is partnerschap met de provincie Gelderland onmisbaar.

In de regio Rivierenland wordt door alle gemeenten toeristenbelasting geheven. Met de toename van het aantal bedden zal dit bedrag structureel gaan toenemen. De toeristenbelasting is mede het resultaat van de inzet van de regionale aanpak waar alle gemeenten en stakeholders in de breedste zin sinds jaar en dag in investeren. Het succes bepaalt mede de hoogte van de opbrengst. Echter, niet elke gemeente profiteert mee van de groeiende regio.

Bureau Toerisme adviseert om naar een meer gebalanceerde verdeling te kijken alsmede de syste matiek. Hierbij kan gedacht worden aan belasting voor verblijf én dagrecreatie (vermakelijkhedencon tributie). De verwachte groei is wellicht een natuurlijk moment om de connectie tussen de opbrengst en de investering in de sector op het gebied van kennis, ontwikkeling, informatie en marketing te versterken.

4.3 Integrale ambities Bureau Toerisme

De genoemde regionale en provinciale ambities zijn verweven met de integrale ambities van onze organisatie. Deze ambities vormen een leidraad voor het opstellen en toetsen van plannen en keuzes in onze werkzaamheden.

● Zorgen voor sterke marketing en promotie waarbij we een positief effect op de kwalitatieve bestedingen, gericht op gast en inwoner, binnen de regio beogen en de waarde van de sector voor de regio als geheel laten groeien.

● Het optimaliseren van de inzet van middelen door initiatieven/ projecten/ investeringen (liefst) structureel met elkaar te verbinden. We nemen een unieke positie in, in het netwerk tussen politiek, bedrijfsleven, onderwijs en andere partijen kunnen we de spil zijn die beste dingen en investeringen helpt verhogen.

● Ontwikkelen, verzamelen en delen van kennis (data) om ontwikkeling en promotie van aanbod, passend bij de regio en de gekozen doelgroepen, te kunnen stimuleren en onder steunen.

● Het aansturen op voldoende aanbod in dag en verblijf en het behouden van huidige aanbod door ontwikkeling. Ondanks vele ontwikkelingen in de afgelopen tijd blijft voorop staan dat er in onze regio behoefte is aan meer overnachtingsmogelijkheden en aan meer aanbod voor weersonafhankelijke dagrecreatie.

● Overheden, ondernemers en andere stakeholders helpen om bij ontwikkeling integrale afwegingen te maken t.a.v. onder meer economie, duurzaamheid, gezondheid, educatie en participatie.

● De focus stimuleren op een sector in balans met natuur en mens.

● Initiatiefnemers ondersteunen bij de ontwikkeling van voldoende mogelijkheden voor bijzonder verblijf en verrassende belevingen, met een positieve impact voor zowel bezoekers als inwoners.

● Als verbinder fungeren in het netwerk van ondernemers, overheden, kennisinstellingen en andere stakeholders, met de consument als kompas en het aanbod als belangrijkste drager.

● Jaarrond toeristisch aanbod in de regio stimuleren, en (thematisch) lokaal, streek en regionaal verbinden en promoten.

● Structureel samenwerken met lokale partijen zoals citymarketing-, ondernemers-, cultureleen evenementenorganisaties.

VISIE EN AANPAK

In dit hoofdstuk geven we per pijler weer wat onze visie en aanpak is. Hierbij beschrijven we kort onze rol en activiteiten en gaan we in op aandachtspunten en aanbevelingen.

5.1 Kennis

Bureau Toerisme verzamelt zelfstandig kennis en laat onderzoek doen naar diverse belangrijke onderwerpen. Daarnaast werken we ook in opdracht van ondernemers en overheden, bijvoor beeld door haalbaarheidsstudies, verbeterrapportages en onderzoeken naar kengetallen en statistieken uit te voeren. Kennis is een belangrijke basis van gebiedsontwikkeling. De keuzes die wij samen maken kunnen en moeten we beter onderbouwen door gebruikt te maken van cijfers.

Actuele ontwikkelingen, statistieken

Als kennisorganisatie zetten we ruimschoots in op het bijhouden van de actuele ontwikkelingen en statistieken op het gebied van recreatie en toerisme. Data en inzichten geven sturing en richting aan besluitvorming, ontwikkeling, gedrag en beleid en dragen bij aan het creëren van draagvlak. We hebben in dit kader contact met diverse samenwerkingspartners, houden onder zoeksinstituten en rapporten in de gaten en doen daarnaast ook zelf onderzoek in het kader van ontwikkelingen in onze eigen regio.

Adviesrol

Sinds enige jaren is er sprake van meer maatwerk bij de ondersteuning van de ontwikkeling van bedrijven, anders dan een focus op collectiviteit. Men kan altijd advies vragen. Het diensten pakket voor ondernemers bestaat onder meer uit:

● Ondersteuning bij subsidieaanvragen

● Advisering t.a.v. bedrijfsontwikkeling

● Ondersteuning via projectmanagement

● Verhaallijnen voor ontwikkeling en promotie

● Website en app-ontwikkeling

● Onderzoek (b.v. aansluiting leefstijlen)

● Toerismelab- kennissessies over diverse onderwerpen

Concept- en productontwikkeling

We onderzoeken daarnaast de mogelijkheid om regionale evenementenorganisaties meer te ondersteunen. Denk daarbij aan digitale oplossingen om ticketing te verzorgen, maar ook relatiebeheer eenvoudig toe te passen (bijvoorbeeld medewerkers en vrijwilligers en hun activi teiten voor een evenement te registreren).

Contact met ondernemers en organisaties in allerlei vormen is essentieel voor ons werk. Bovendien merken we dat de laatste jaren de vraag naar sparren en advies sterk is toegenomen, met name op individueel niveau. Bovendien is het relatiebeheer een belangrijke motor voor andere werkzaamheden. Echter, de ondersteuning die Bureau Toerisme kan bieden is kleiner dan de huidige en toekomstige vraag zich ontwikkelt.

Samenwerking en verbinding

Onze samenwerkingspartners spelen een essentiële rol in het vergaren van onze kennis en afstemmen van plannen. Zo sparren we bij onder andere ‘de Streektafel’ en diverse bijeen komsten. De verbinding van samenwerkingsverbanden, projecten en programma’s werkt versterkend. Denk hierbij aan ‘Over de Maas’, De Gastvrije Waaldijk, FruitPact, maar ook aan individuele samenwerking met organisaties binnen en rondom de regio. Ook verbinden we steeds vaker klankbordgroepen aan de uitvoering van projecten, waardoor er meer betrok kenheid, afstemming en kennisdeling ontstaat. Een klankbordgroep bestaat uit een representa tieve en betrokken groep ondernemers en organisaties uit het toeristisch, recreatieve (en soms culturele) werkveld, waarbij vaak ook beleidsmedewerker recreatie en toerisme vanuit de gemeente betrokken is.

Sturen op basis van data

Vanaf 2009 wordt periodiek een Monitor Vrijetijdseconomie Rivierenland uitgevoerd. Het doel van de Monitor Vrijetijdseconomie is inzicht in de ontwikkelingen binnen recreatie en toerisme in de regio te verkrijgen om te sturen op nieuwe kansen. De laatste monitor is uitgevoerd over 2018 en de eerstvolgende wordt uitgevoerd over peiljaar 2021.

Digitale kaart Destidata

Destidata is een GIS DATA platform met een digitale kaart. De kaart biedt beleidsmakers de mogelijkheid om aan de hand van smart data naar eigen wens recreatieve en toeristische data in bepaalde lagen te bekijken en het verband van deze lagen te analyseren. De impact van ontwik kelingen of beslissingen komt daarmee in beeld. Het instrument bevordert de standaardisering van data en transparantie rondom recreatie en toerisme. Voor Destidata is veel landelijke aandacht en interesse. Het project wordt binnenkort bij de eerste gemeentes in de regio uitgerold. De gehele investering voor de demo van de digitale kaart voor destinaties wordt gefinancierd door de provincie Gelderland.

Kijk voor meer informatie op www.destidata.nl.

Met de komst van de Digitale kaart Destidata ligt er een kans om meer continuïteit te brengen in de beschikbaarheid en analyses van data. In de huidige onderzoeken moet steeds opnieuw data verzameld worden om vervolgens wijzigingen en groei te interpreteren. Het voordeel van Destidata is dat we zelf de regie hebben om data te borgen en te verrijken waardoor we meer inzicht krijgen en gemakkelijker nieuwe analyses kunnen maken. Bovendien wordt de informatie kwalitatief beter. Nu zijn veel gegevens doorvertaald vanuit landelijke onderzoeken waardoor we bepaalde interpretaties niet accuraat kunnen weergeven.

Bij een volledige deelname vanuit alle Rivierenlandse gemeenten kunnen we regionale data en analyses beter borgen.

Leefstijlvinder

De Leefstijlvinder is een landelijk systeem voor de indeling van recreatieve doelgroepen. Deze leefstijlen gaan uit van wat mensen zelf aangeven waar zij in hun vrije tijd of op vakantie in Nederland behoefte aan hebben (zie ook leefstijlvinder.nl). Zoals ook verwoord in de “Visie Gelderland / Gelderse Streken 2019-2023” leent onze regio zich bij uitstek voor de inzichtzoeker, de verbindingzoeker en de stijlzoeker die op zoek zijn naar heel gericht bijzonder aanbod. Dit zijn dan ook de doelgroepen waar Regio Rivierenland op focust. In 2022-2023 vind in opdracht van Regio Rivierenland een Leefstijlmonitor plaats die inzicht gaat geven in het bezoekersprofiel van de gehele regio.

Bureau Toerisme is in 2022 gestart met het segmenteren van markeringactiviteiten op basis van de leefstijlen. Meer hierover in hoofdstuk 5 .

5.2 Ontwikkeling

We zoeken voortdurend naar kansen en mogelijkheden om de regio zo optimaal mogelijk te faciliteren in het doorontwikkelen van de sector toeristisme en recreatie. De input om hierin de juiste keuzes te maken, komt voort uit opgebouwde kennis en ervaring.

Versterken van het aanbod

Er is een veelheid aan sfeervolle verblijven, activiteiten en historische waarde, en daarmee een regio met grenzeloze kansen en recreatie. Maar het ontbreekt nog altijd aan voldoende verblijfs accommodaties en weersonafhankelijke dagrecreatie.

Met de komst van meer vakantieparken komt er meer jaarrond verblijf in Rivierenland. De verwachting is dat er meer dan 4500 bedden extra gerealiseerd worden. Dat betekent al gauw een extra omzetstijging van 20 miljoen euro per jaar.

Het is wel van belang dat de groei gevarieerder aanbod brengt. Er is meer aandacht nodig op de beleefbaarheid van de (historische) binnensteden van Tiel, Zaltbommel en Culemborg. Opmerkelijk is dat in geen van deze binnensteden een kleinschalig hotel gevestigd is. Met meer bezoek naar verblijflocaties, liggen er volop kansen voor (overdekte) dagrecreatie. Ook voor inwoners zijn dat waardevolle aanvullingen. Te denken valt aan voorbeelden als een indoor speelhal, een waterrecreatiespeelpark, een water experience of een wellnessresort. Goed om te weten: in het kader van het laatste voorbeeld is in een onderzoek dat Bureau Toerisme in het verleden heeft laten uitvoeren vastgesteld dat diverse streekproducten uit de regio een goede werking hebben op de gezondheid. Producten waarmee je een wellnes- locatie een eigen karakter kan geven.

De rol van Bureau Toerisme

Het netwerk van onze organisatie is is de afgelopen jaren sterk gegroeid om ook verbinding te leggen tussen marktpartijen. Kleine en grotere partijen proberen wij aan elkaar te verbinden. Wij krijgen signalen van bijvoorbeeld leegstaande panden en geven desgevraagd dat signaal door aan relevante ondernemers in recreatie en toerisme.

Meer cross-overs

Recreatie en toerisme heeft in de afgelopen jaren veel meer verbindingen met andere sectoren gekregen. Een van de meest herkenbare sectoren is de landbouw. Van oudsher is er verbinding met het fruit. Daaruit zijn veel ontwikkelingen in recreatie ontstaan zoals de evenementen Fruitcoro en de Nationale Rode Kruis Bloesemtocht. We zien dat de agri-business steeds breder wordt vertegenwoordigd in recreatie. Zo zijn er initiatieven ontstaan uit samenwerkingen tussen partijen zoals Fruitpact en Stichting Platteland Rivierenland. Streekproducten hebben in brede zin een groeiende aandacht gekregen bij consumenten en producenten. Inmiddels hebben de samenwerkende gemeenten stappen gezet om meer focus aan te brengen rondom agritoe risme.

Bureau Toerisme ziet in de groeiende aandacht voor authenticiteit van het streekproduct ook een kans voor ontwikkeling van het aanbod in dagrecreatie. Veel wat in de afgelopen decennia niet meer zichtbaar is kan weer zichtbaar gemaakt worden. Voorbeelden zijn bijvoorbeeld de ontwikkeling van een jamfabriek, die als attractie wordt opgezet. Het project de Streeckerij ‘de Betuwe’ in Wadenoijen is een initiatief geweest van Bureau Toerisme. Het project heeft ertoe bijgedragen om een streekgebonden attractie te creëren op basis van streekproducten. De rol van Bureau Toerisme is beperkt gebleven van idee, concept, en begeleiding naar de wijziging van het bestemmingsplan. In deze lijn zien wij onze rol ook voor andere projecten.

Er zijn reeds plannen en voorbereidingen van start om naast Betuws Best ook marketingcommunicatie uit te voeren voor het streekproduct in de Bommelerwaard en het Land van Maas en Waal. Bureau Toerisme zal dit, net als Betuws Best, oppakken met ondersteuning vanuit de regio.

5.3 Informatie

Bureau Toerisme werkt met verschillende mogelijkheden om in de informatiebehoefte te kunnen voorzien, van drukwerk voor fysieke locaties tot aan apps. Ondernemers spelen daarbij een belangrijke rol via aanbod op hun locatie. Ook op het vlak van de informatievoorziening zoeken we naar vernieuwing.

Bereikbaar voor de consument

Bureau Toerisme is met name een backoffice vanuit waar informatie wordt beheerd en verspreid. Met de ondersteuning van het informatienetwerk worden gasten wegwijs gemaakt in de regio. Aanvullend zijn wij bereikbaar voor vragen van de consument. Dit kan telefonisch via onze informatielijn en per mail.

Informatiedragers

Aansluitend op onze marketingstrategie ontwikkelen we diverse informatiedragers. Een aantal van deze producten vormen al jarenlang de basis binnen onze regionale opdracht. Denk hierbij aan de regionale website, een jaaruitgave in de vorm van een magazine en de regionale fiets kaart. Aanvullend maken wij vanuit projecten en lokale of streekgerichte opdrachten thema tische producten. Onlangs is de nieuwe Boeren streekproductenroute van de Bommelerwaard gelanceerd.

Verbinden, eenvoud en relevantie

Bij de ontwikkeling van informatiedragers streven we naar middelen die met elkaar in verbinding staan. Een mooi voorbeeld is de database die websites aanstuurt op lokaal, streek- en regionaal niveau. Per communicatiemiddel bekijken we wat relevant is voor de consument en op welke wijze we dit efficiënt kunnen inrichten. Hiermee voorkomen we dat veel content steeds handmatig opnieuw ingevoerd moet worden. Bovendien profiteert een ondernemer eenvoudig van zichtbaarheid in meerdere kanalen. We benutten hierbij de kennis van de verschillende leefstijlen.

In 2022 is Bureau Toerisme gestart met het testen van op maat digitale informatie voor leefstijlen. Voor eenzelfde doorvertaling naar printproducten zijn we afhankelijk van projecten en deelnemende ondernemers.

Boekingsplatform

Tot op heden zijn al onze informatiedragers een middel in de tweede en derde fase van de klantreis (customer journey). In die tweede fase gaan mensen zich oriënteren op bezoek. De websites spelen hierin een belangrijke rol. In de derde fase zijn mensen op bezoek in de regio en bieden we aanvullende informatie. Denk aan routekaarten en het Uit in de regio magazine. In al deze informatiedragers verwijzen we mensen naar locaties. Echter, door eerder in de klantreis mensen de gelegenheid te bieden om aanbod te boeken, kunnen we meer sturen op conversie van de marketinginzet.

We werken aan het (door)ontwikkelen van het boekingsplatform vanuit de regionale database. Vanaf 2023 kunnen consumenten op www.uitinderegio.nl via dit gebruikersvriendelijke platform overnachtingen, arrangementen en tickets boeken. Momenteel wordt achter de schermen gewerkt aan de technische realisatie. Ondernemers kunnen aan het platform deelnemen. Het biedt de mogelijkheid koppelingen te maken met hun eigen software en naast boekingen van overnachtingen of activiteiten ook bijproducten te laten boeken, zoals een flesje wijn, streekpro ductenpakket, een ticket voor het fruitcorso, enzovoort. Evenementen kunnen er in feite de hele kaartverkoop onderbrengen. Voor beleidsmakers biedt het de gelegenheid om aan de voorkant snel zicht te hebben op het aanbod en aan de achterkant statistieken te vergaren over boekingen in de regio. Het systeem is op diverse devices goed te gebruiken en speelt in op de enorme toename van online boekingen.

Bureau Toerisme gaat een trialperiode van twee jaar aan om het systeem te testen en samen met deelnemende ondernemers te evalueren. Na deze twee jaar zullen wij op basis van de ervaringen en resultaten een vervolgplan opstellen.

Informatie verspreiden

Bij de start van onze organisatie is gekozen voor een koers waarin we de consument zo goed mogelijk willen faciliteren. Sinds 2004 zijn dan ook (bijna) alle producten gratis beschikbaar voor gast en inwoner én kiezen we voor verspreiding op locaties waar bezoekers logischerwijs komen. De officiële informatiepunten en TOP-locaties vormen het basisnetwerk waar informatie wordt aangeboden aan bezoekers. Maandelijks worden deze punten door Bureau Toerisme bevoorraad met nieuw materiaal. Om bezoekers zo goed mogelijk te faciliteren bieden we ook al onze partners aan om gratis informatie aan te bieden aan hun gasten. Inmiddels is het bestellen van materialen geprofessionaliseerd in een webshop.

De vraag naar TOP-locaties en informatiepunten groeit. Dit betekent meer verspreidingspunten, meer bestellingen en meer behoefte aan materialen. Binnen de huidige inzet en middelen is het niet mogelijk om de benodigde groei van materialen (in aantallen) structureel te handhaven in de komende jaren.

5.4 Marketing

Marketing is het sluitstuk van de 4 pijlers van de regionale aanpak. Zij is het meest effectief als vanuit kennis van zaken de juiste producten zijn ontwikkeld die aansluiten bij de behoeften van focus-doelgroepen. We beschrijven hier onze strategie op dit vlak en de middelen die we er hoofdzakelijk bij inzetten.

De consument bepaalt de koers

We werken met onze stakeholders in een bestuurlijke omgeving waarin we met elkaar weren aan het behalen van gestelde doelen en ambities. Vanuit het recreatief product gedacht doen we dat voor de ondernemer en de eindgebruiker; de consument. Dat betekent dat we voor een effectieve marketing in de huid van die consument moeten kruipen.

Om dit structuur te geven zetten we de klantreis (customer journey) centraal. Deze klantreis geeft inzicht in de fases die je als consument doorloopt als je keuzes maakt voor een bezoek aan een locatie of bestemming.

Bij de marketing bekijken we hoe we de consument in elke fase het beste kunnen bereiken en vasthouden. Daarbij houden we rekening met de gekozen focus doelgroepen/leefstijlen.

Momenteel is onze marketinginzet deels afhankelijk en verbonden aan de deelname van recreatieve locaties. Dat betekent dat niet alle producten een ‘onafhankelijke’ invulling krijgen qua publicaties. Om dit te veranderen hebben we een andere aanpak nodig, waarbij we ook moeten kijken naar financie ringsvormen.

We maken in onze marketinginzet onderscheid tussen inzet in outbound en inbound activi teiten. Met outbound bedoelen we de inzet die we plegen om mensen buiten de regio te bereiken. Dit is als het ware de eerste fase van de klantreis (bekendheid creëren). Met inbound bedoelen we de inzet binnen de regio naast gasten en inwoners. Deze sluit aan op de derde fase van de klantreis (op bezoek). Hier zijn we hoofdzakelijk bezig om het aanbod van activiteiten, horeca, routes etctera onder de aandacht te brengen.

Bij de inbound marketing zijn de merken ondergeschikt aan de informatie maar vormt vooral de afzender en geeft door design herkenning en sfeer.

Rol van het aanbod

In de marketing speelt het aanbod een belangrijke rol. Uiteindelijk zijn de locaties in combinatie met de omgeving de reden om op bezoek te komen. Wij willen de komende jaren het aanbod nog beter vermarkten.

Tot nu toe is de wijze waarop we aanbod presenteren een profilering van bedrijven. Een veel gebruikte invulling die we in heel Nederland zien. Deels te verklaren door een partnermodel vanuit bedrijfsleven. Bij gasten en inwoners is er meer behoefte aan informatie over de activiteit zelf, niet zozeer de naam van het bedrijf. Dit vraagt een andere investering in tijd en geld. Het inventariseren en actueel houden van het activiteitenaanbod is arbeidsintensief. Daar zijn nu onvoldoende middelen voor. Extra middelen kunnen gevonden worden in (verwachte) hogere opbrengsten van toeristenbelasting.

Merkenstrategie

In de afgelopen jaren is er reeds gekozen om een streekgerichte koers te varen als het gaat om de merknamen die afzender zijn van onze regio. Rivierenland is een bestuurlijke naam. Betuwe, Bommelerwaard en Land van Maas en Waal hebben meer authenticiteit en worden ook door eigen inwoners en ondernemers meer omarmt. Inmiddels hebben de streken allemaal een eigen logo en uitstraling gekregen. In een aantal gevallen presenteren we die streken in centrale producten. Om verwarring bij de consument te voorkomen is gekozen om de paraplu om te dopen naar ‘Uit in de regio’. Hiermee voorkom je de communicatie van een bestemming binnen een bestemming. Tevens biedt het ons de kans om waar relevant grensoverschrijdend te werken. Voor de bezoeker is immers de bestuurlijke grens niet zichtbaar en kan aanbod ‘over de grens’ een waardevolle aanvulling zijn van het verblijf.

Eenduidige communicatie ‘familie’

Vanuit Bureau Toerisme streven we naar een eenduidige en kwalitatieve communicatie richting de bezoekers. Echter, we hebben de bezoeker veel te vertellen. We verbinden informatie regionaal, we hebben streekgerichte informatie, lokale informatie en thematische informatie. Hoe zorg je er dan voor dan al die producten niet leiden tot een oerwoud van merken en designs en toch een eigen karakter krijgen? Hiervoor hebben we een concept ontwikkeld die onze merkenstrategie op een juiste wijze ondersteund. Het concept zorgt ervoor dat alle producten passen binnen een totaal assortiment en hierdoor een herkenbare familie vormen.

Internationale kansen

Onze focus ligt voornamelijk op de binnenlandse markt. Daarnaast is het vanuit projecten, zoals Gelderland levert je mooie streken, ook mogelijk om zichtbaar te zijn op de Duitse en Vlaamse markt. In Duitsland gaat het om de deelstaten Nordrhein Westfalen en Niedersachsen.

Binnen onze producten proberen we waar mogelijk de meertaligheid gefaseerd in te voeren. Op de website is een module aanwezig om teksten te vertalen naar Engels, Duits en Frans. En bij de TOP-locaties zullen de eerstvolgende routepanelen voorzien zijn van uitleg in Engels en Duits.

We zien kansen om op dit vlak meer aanbod in de etalage te zetten. Denk aan het claimen van de bloesem op internationaal vlak of het beter benutten van het verhaal van de Delta en het leven tussen de dijken.

Tenslotte

We kijken voortdurend met een nieuwe bril naar wat we te bieden hebben en hoe dit nog meer kan bijdragen aan de regio om zo het potentieel te benutten. We onderzoeken daarnaast nieuwe mogelijkheden die inspelen op de behoefte van deze tijd, denk aan duurzame aspecten of het werken met slimme data en systemen die ons helpen sneller en transparanter te kunnen schakelen en aanbod te verbinden. We zetten daarbij de komende jaren in op het ontwikkelen van sterke concepten en het verder doorvertalen van onze merken om zo partijen te verbinden en toeristische faciliteiten nog beter te kunnen promoten. We richten ons op kennisontwikkeling en het samenbrengen van lokale belangen en initiatieven in de brede context van de regio en stimuleren daarmee innovatief ondernemen.

Stichting Bureau Toerisme stelt zich als uitvoeringsorganisatie dienstbaar op richting haar stakeholders. Ten eerste zetten wij ons in om de ambities van de gemeenten in Regio Rivierenland te helpen verwezenlijken. Verder werken wij samen met provincie Gelderland om doelen uit haar beleid concreet te realiseren. Niet in de laatste plaats ondersteunen wij onder nemers bij hun ontwikkeling en het aantrekken van gasten.

Als zelfstandige destinatieorganisatie stellen wij ook een eigen koers vast om onze activiteiten zo goed mogelijk uit te voeren. Dit doen wij op basis van onze voortdurende opbouw van kennis en ervaring, trends en ontwikkelingen en de contacten met ons netwerk. Deze strategische marke tingvisie is het resultaat van die input. We geven daarmee richting aan onze inspanningen en onze relatie met onze stakeholders.

In de analyse die wij voor deze visie doorliepen, kwamen een aantal zaken steeds terug die belangrijk zijn om te benoemen. Om te beginnen is dat de onrust die wordt veroorzaakt door het projectmatig werken in de regio, waarbij steeds opnieuw budgetten moeten worden gevonden. Een meer structurele aanpak op basis van een raamwerk van doelen zou in onze ogen leiden tot effectievere en daadkrachtigere uitvoering van het beleid.

Daarnaast valt op dat het soms ontbreekt aan heldere afspraken en kaders over de gezamenlijke aanpak die op regionaal niveau is gekozen. Dit leidt tot onduidelijkheid over bijvoorbeeld promotie door afzonderlijk partijen in de streken en gemeenten. Gevolgen hiervan zijn onder meer het gebrek aan uniformiteit of afstemming van huisstijlen, versnippering van budgetten en verwarring onder consumenten.

Stichting Bureau Toerisme werkt sinds een aantal jaren met de 4 pijlers Kennis en Onderzoek, Ontwikkeling, Informatie en Productontwikkeling, en Marketing. Wij merken dat de focus in beleidsstukken vaak vooral uitgaat naar de laatste pijler. Een bredere visie en uitvoering zou de ontwikkeling van de sector recreatie en toerisme ten goede komen. Promotie is tenslotte pas het sluitstuk van een proces dat veel eerder begint.

Wij zouden ook graag pleiten voor bredere deelname van stakeholders aan tafel bij zowel de beleidsbepaling als de begeleiding van de uitvoering. Denk hierbij aan vertegenwoordiging van ondernemers en onderwijs (en evt. inwoners) bij belangrijke momenten en overlegstructuren. Dit zal onmisbare input en draagvlak opleveren voor de gewenste groei van de sector en haar rol binnen de samenleving in de regio.

Tot slot stellen wij vast dat het aanbod in de laatste jaren is versterkt en naar verwachting ook verder zal groeien in de komende periode. Nog steeds is er echter sprake van een tekort aan verblijfsaccommodatie en weersonafhankelijke dagrecreatie. De uitdaging is daarbij dat het aanbod ook moet passen bij de leefstijlen die op regioniveau zijn gekozen. Het stimuleren van de ontwikkeling blijft daarmee een prioriteit.

Wij maken ons zorgen over de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Het tekort aan gekwalifi ceerd personeel is in 2022 alleen nog maar toegenomen. Het verdient de aandacht om samen met de horeca en dagrecreatie te gaan kijken hoe ze ondersteunt kunnen worden. De huidige economische situatie geeft extra aanleiding om hier met elkaar energie op te zetten.

Dit document geeft een beeld van onze visie en de concrete activiteiten die wij op basis daarvan (willen) uitvoeren. Tegelijk hopen wij dat het onze partners kan inspireren in te spelen op de kansen die wij signaleren. Daarover en over de punten die wij zien om de regionale aanpak te versterken gaan wij de komende tijd graag in gesprek.

Richard de Bruin Directeur-bestuurder Stichting Bureau Toerisme