Woord en Daad - Werelddelen #1 2013

werelddelen

THeMA

:

Foto: Jonneke Oskam

GROEIS PURT VAN AZ IĂ‹

> IndIa Gaat fondsen werven In eIGen land

Nr. 1 jaarGanG 40 maart 2013

Nel Rietveld ovDeraad 40 jaar Woord en

>

BOTSende WeRelden

> Filipijnse vakschool blij met kennisuitwisseling

INHOUD

Kracht van De Filipijnen?

Onze mensen. Ze zijn belezen, spreken behalve Engels meerdere talen en passen zich makkelijk aan.

WeReld 4 6

Geen luxe maar kinderen!

India gaat fondsen werven in eigen land

delen 8 Vanaf â‚Ź 5 per maand al partner in armoedebestrijding!

10 Hoe kredietinstelling met succes ontwikkelt

VeR WeG 13 Filipijnse vakschool blij met kennisuitwisseling 16 Jun Pascual uit de Filipijnen

dICHTBIJ 17 Henk Hop uit nijmegen 18 Aan de wieg van comitĂŠ Capelle aan den IJssel

Boeken sjouwen naar draagkracht neem eens een kijkje op onze website! nu ook een (groeiend) jubileumgedeelte.

Welkom op woordendaad.nl/40jaar

2

werelddelen / MAART 2013

DOOR DS. P. MOLENAAR, LUNTEREN OUD-BESTUURSLID WOORD EN DAAD

Echte diaconie Woord en Daad doet al 40 jaar lang ontwikkelingswerk. De mensen van het eerste uur zagen heel duidelijk een taak om te helpen in het lijden, dat naar hen toekwam uit zo veel delen van de wereld. Het is een zegen dit werk te mogen doen in een gebroken wereld vanuit verschillende kerken, als een missie, wereldwijd, in de strijd tegen armoede.

‘Maar Ik ben in het midden van u als een die dient.’ Dit woord uit Lukas 22 vers 27b van Jezus is de eigenlijke draagkracht voor dit mooie werk. Jezus laat wel zien dat dit dienen ons niet ligt. Net als de discipelen willen we veel liever heersen en groot worden in kerk en wereld. Daarom zegt Hij: ‘Maar Ik ben…’ Jezus zegt dat met veel nadruk. Dat houdt in dat Hij zeer dichtbij is in het werk, zoals de naam HEERE al betekent ‘Ik ben’.

De Heere heeft oog voor de armsten. Hem hebben we in het werk van Woord en Daad steeds nodig. Dat geldt voor allen: comitéleden, vrijwilligers, personeel en alle andere betrokkenen.

Jezus staat in het midden van Zijn discipelen. Hij is dus zeer dichtbij, zeer betrokken. Jezus is gekomen om te dienen en Zijn ziel te geven tot een losprijs voor velen.

Dienen heeft hier wel een speciale betekenis: er staat letterlijk voor dienen ‘diaken’. Dat wil zeggen dienen in de uitdelende betekenis, zoals diakenen daartoe geroepen zijn.

Foto: Henk Visscher

> woord

> vooraf door rina molenaar

Woord en Daad 1973, India 1973, het geboortejaar van Woord en Daad. 1973 is ook mijn geboortejaar.

Misschien daarom dat de verhalen van mensen die aan de wieg van Woord en Daad stonden me nooit vervelen. Lees pagina 12 en 18/19 en geniet mee.

India, het land waar Woord en Daad ooit begon, omdat een aantal mensen bewogen waren met hun naasten daar. India, het land waar ik ooit de armoede voor het eerst met eigen ogen zag.

Als pabostudent stapte ik uit het vliegtuig. Ik zie nog de grote groep straatkinderen met vragende ogen voor me. En voel de bedelende handen die me stevig vastpakken. Ruik de geur van het land. Onuitwisbaar. Vanaf dat moment is het thema armoede concreet in mijn leven. Ik kan er niet meer omheen.

Tussen toen en nu is veel veranderd. Toen deelde ik mijn Indiase ervaringen per brief. Nu gaat dat via sms, Skype of e-mail.

Ontwikkelingen gaan door. Ook in India. Bedrijven springen als paddenstoelen uit de grond. De Indiase overheid neemt steeds meer haar verantwoordelijkheid. Ze wil niet meer als ontwikkelingsland te boek staan.

Maar… juist nu dreigen armen in India tussen wal en schip te vallen. Het is de uitdaging voor de Indiase partnerorganisaties zonder hulp van buitenlandse donoren krachtig hun rol te nemen in veranderend India. Woord en Daad ondersteunt hen hierin.

1973, India… de start van Woord en Daad.

Veertig jaar later is India hét voorbeeld van de dynamische wereld waarin we werken!

Lees meer over Azië in dit nummer.

Jezus heeft Zich helemaal gegeven om de armen te dienen, als Hij Zich overgeeft in de dood om verzoening aan te brengen voor onze zonden. Zijn weg over de aarde is een weg tot hen die op de rand leven. Voor hen gelden bijzondere beloften.

Wie dat geheim leert verstaan, kan echt dienen in Zijn Koninkrijk. Dat is echte diaconie!

r.molenaar@woordendaad.nl Vanwege het 40-jarig bestaan verschijnt DV in september een jubileummagazine met verhalen van toen en nu!

3

Wereld

DIRECTEUR WORD AND DEED INDIA:

‘ Geen luxe maar kinderen!’

‘Word en Deed India kwam niet als bewuste keuze op mijn pad maar door de verandering die ik meemaakte toen ik voor deze post benaderd werd’, antwoordt Emmanuel Kaluri (36) me als ik hem vraag hoe hij directeur werd.

DOOR RINA MOLENAAR

4

‘Ik werkte bij PaniSMS, een sociale onderneming met als doel de digitale kloof te dichten, waardoor India kan groeien en meekan in de vaart der volkeren. Bij dit bedrijf was ik onderdirecteur van de verkoopafdeling. Het werk deed ik met plezier maar na een tijdje leek het me beter een eigen onderneming te starten.

werelddelen / MAART 2013

Die kwam er. Zo was ik druk met bedrijfsontwikkelingsplannen voor mijn eigen zaak, en droomde van winst draaien en luxe. Mijn bijgewerkte cv deelde ik met gemeenteleden van mijn kerk. Ik probeerde een goed netwerk op te bouwen en me verder te oriënteren.’

Anders ‘Op een dag werd ik gebeld door een gemeentelid. Hij vroeg of ik bereid was de christelijke organisatie Word and Deed, die voor een aantal grote veranderingen stond, te gaan leiden. Dat was wel wat anders dan de opzet van een eigen business. Maar na rijp beraad liet ik mijn eigen bedrijf voor wat het was en ging ik de grote uitdaging aan. Ik werd directeur van Word and Deed India, een

organisatie die op zoek is naar de juiste richting. Het was geen bewuste keuze maar ik zie het meer als leiding.’

Geen luxe maar kinderen ‘Sindsdien is mijn leven anders. Vroeger droomde ik als Indiase ondernemer van rijkdom, rust en genieten.

‘ Vroeger droomde ik van luxe, nu draait het om het leven van kinderen.’

Nu niet meer. Al vind ik geld en succes zeker nog steeds interessant, momen-

teel heeft dit geen prioriteit. Liever wil ik werkelijk impact zien in het leven van de kinderen in onze programma’s. Zij motiveren mij enorm. Als ik de kinderen bezig zie in de klassen of als ze op het schoolinternaat met hun begeleiders aan het eten zijn, dan kan ik er bewust over nadenken hoe de organisatie nog beter kan draaien. Echte verbetering in het leven van deze kinderen te brengen, daar doen we het voor!’

Emmanuel gaat sneller praten als het over de kinderen gaat. Dit werk raakt zijn hart. Hoewel hij als ondernemer in eerste instantie zakelijk overkomt, merk je na even doorpraten dat er een warm hart voor kinderen achter de schijnbaar nuchtere buitenkant schuilt!

Lees op pagina 6 en 7 hoe Emmanuel leiding geeft aan Word and Deed.

5

Wereld

INDIA GAAT FONDSEN WERVEN IN EIGEN LAND

‘ Help ons zelfstandig worden’ Werken in India vraagt flexibiliteit. Dat blijkt vooral de laatste tien jaar. Het land is op drift. Met name de ICT-sector zorgt voor veel veranderingen. Emmanuel Kaluri (pagina 4, 5) is zich dit terdege bewust. Samen met Woord en Daad bedenkt hij goede stappen richting de toekomst.

DOOR RINA MOLENAAR

6

De economie groeit en de overheid wil absoluut niet meer als ‘ontwikkelingsland’ te boek staan. Maar door dit ‘eergevoel’ van de overheid dreigen de armen in India buiten beeld te raken. Terwijl zij door deze ontwikkelingen juist meer aandacht dan ooit verdienen! Zodat ook zij kunnen aanhaken bij de vooruitgang van het land. Dit vraagt voor onze Indiase partnerorganisaties een nieuwe rolinvulling.

‘Een strategisch duurzaam plan, weten en laten weten wat we willen’, aldus Emmanuel Kaluri. ‘Dat is onze eerste grootste uitdaging als Word and Deed India. De tweede is goed omgaan met vaak onverwachte wijzigingen van het overheidsbeleid. We moeten hierbij voorbereid zijn op een negatief effect op christelijke organisaties.’

Als oud-ondernemer weet Emmanuel heel goed wat samen-

werelddelen / MAART 2013

werking met de overheid inhoudt. Toch blijft hij niet in papieren plannen steken. Het draait bij hem om de leerlingen van de Word and deed-school, voor wie hij deze plannen maakt! steeds meer armen…

Als emmanuel de ontwikkelingen in zijn land gadeslaat, maakt hij zich zorgen. ‘Vroeger was India een conservatief land en verliep de handelssamenwerking met andere landen moeizaam. dit is echter radicaal veranderd. India groeide.

Met name de ICT-sector: zeer geliefd vanwege de grote aanwezige kennis in combinatie met de voor het Westen lage lonen. de markt ging open. er kwam meer werkgelegenheid.

Vanaf die tijd is het leven voor veel mensen veranderd’, zegt emmanuel.

‘ Wat is je identiteit, missie en visie en waar wil je naar toe?’ ‘een goede baan betekent geld en een vast inkomen.

Prachtig. Maar helaas zie je dat de rijken rijker worden en er steeds meer armen bij komen. Bovendien, de bedrijven die groeien, zijn sterk afhankelijk van Westerse landen. Gaat het daar slecht, dan merk je dat in India. de overheid komt momenteel met allerlei beleidswisselingen. Ook de koers van de Indiase roepie is niet stabiel. Armen en middeninkomengezinnen merken dit als eerste in hun portemonnee.’

Goede doelen In IndIa emmanuel steekt tijd in het denken over de toekomstige rol van zijn organisatie Word and deed India. ‘er zijn maar weinig instellingen in India die niet aan de overheid zijn gebonden. Juist zij moeten een langetermijnvisie ontwikkelen en weten waar ze voor staan. Wat is je identiteit, missie en visie en waar wil je naar toe?’ emmanuel pauzeert even. ‘Als de Westerse wereld ons als christelijke ontwikkelingsorganisaties in India echt wil ondersteunen, help ons dan zelfstandig te worden. langzaam afbouwen van fondsen, goed, maar assisteer ons voorlopig met het zoeken naar binnenlandse fondsen. dat lijkt mij zeker mogelijk mits er een goed onderliggend plan is. Ik denk zelf aan een sociaal ondernemerschapmodel voor bedrijven die ons willen steunen. daar zie ik een uitdaging.’

Geld Is er Is India een cultuur waar je kunt fondsen werven? emmanuel: ‘Als ik naar Word and deed India kijk geloof ik dat zeker.

We hebben gebouwen en goedlopende scholen. Ons vakonderwijs draait prima. dat betekent: samenwerken met het bedrijfsleven. daar zie ik al een ingang. en ja, de bewustwording onder rijken om armen structureel mee te laten delen in groeiende welvaart, is van start gegaan.

Maar er is nog veel meer mogelijk en nodig! daar ga ik honderd procent voor. Omdat ik echt geloof dat we als christelijke organisatie met dit werk er toe doen.’

Hoe kijkt Willianne als sponsor tegen de Indiase ontwikkelingen aan?

Ze reisde vol enthousiasme met een jongerengroep naar India. Ze stak haar handen uit de mouwen in ‘House of Joy’, een huis voor lichamelijk gehandicapte meisjes, in Bapatla (Andhra Pradesh, Oost-India). dit huis wordt ondersteund door stichting Mefiboseth. Groepsleerkracht Willianne Anker (24) vond dit dé gelegenheid ook haar sponsorkind Prasanna Yesupogu (12) te bezoeken in Kindertehuis lydia in Repalle. willianne: ‘Ik sponsor haar sinds 2007. Af en toe ontvang ik een briefje met een tekening. Zomer 2012 ontmoette ik haar. de ontvangst bij partnerorganisatie IReF was overweldigend. Met spandoeken en bloemenslingers heetten ze ons welkom. Honderden kinderen, in keurige rijen zittend in een grote gymzaal, zongen voor ons. Prasanna was erg verlegen en durfde eerst niets te zeggen.’

Willianne sloot India in haar hart. ‘Ik werk als groepsleerkracht op de Graaf Jan van nassauschool in Gouda, groep 5, en heb net het thema India afgerond.

Ik weet dat Woord en daad in 2020 wil stoppen in India vanwege alle nieuwe ontwikkelingen. lastig om te zeggen wat ik hiervan vind. Het voelt dubbel. Je ziet vooruitgang maar ook nog volop armoede. en ik zag met eigen ogen dat de steun voor mijn sponsorkind het verschil maakt. Ik ben blij dat jullie de Indiase partners zelfstandig maken, zodat de school kan blijven bestaan.’

Uw gift voor ons jaarthema ‘Onderwijs, met alle geweld!’ is hartelijk welkom op 38.54.87.088 van Woord en daad, omschrijving JTH12.

Zie onderwijsmetallegeweld.nl

7

DELEN

vanaf € 5 per maand bent u partner In armoedebestrIjdInG! Een partner is een deelgenoot. In goede en slechte dagen… Als deelgenoot van PartnerPlan ondersteunt u verschillende projecten in Azië, Afrika en Latijns-Amerika om de dagelijkse levensomstandigheden van mensen te verbeteren. Dit kan dankzij uw maandelijkse giften!

Help m

ee aan

armoe

debest

wereld

rIjdInG

wIjd!

lan

p partner

‘In de afgelopen drie jaar ben ik gegroeid op het gebied van kennis. .’ leren lezen en scHrIjven In HaÏtI ‘Hoe het voelt om als volwassene niet te kunnen lezen en schrijven, zelfs niet in je eigen moedertaal? dat ervaart alleen de ongeletterde zelf.’ Namtip Aksornkool, wetenschapper ‘Ik deed mee aan een alfabetiseringstraject in noordwest-Haïti dat Parole et Action, partner van Woord en daad, in verschillende dorpen uitzette. Als je met succes de training doorloopt kun je doorstromen naar een microkredietprogramma, een grote stap naar eigen werk en inkomen. In de afgelopen drie jaar ben ik gegroeid op het gebied van kennis, maar ook qua zelf-

8

vertrouwen. Het voelt alsof ik door dit diploma een volwaardig mens ben die echt meetelt in de maatschappij.’

Deelneemster alfabetiseringstraining Parole et Action Haïti PartnerPlan-donateurs droegen de afgelopen jaren onder andere bij aan gezondheidszorg voor ontheemden in Colombia, alfabetisering in Haïti, hiv/aidsbestrijding in India en onderwijssteun in Zambia.

In 2013 hopen we dankzij uw bijdrage opnieuw veel te kunnen betekenen voor de ontwikkeling van mensen.

werelddelen / MAART 2013

Help mee aan armoedebestrijding wereldwijd... via PartnerPlan!

Bel ons 0183-611800 of ga naar: woordendaad.nl/partnerplan.

Wilt u op de vereniging of via de kerk PartnerPlanfolders uitdelen? Geef het door en u ontvangt ze thuis!

Woord en Daad en haar partnerorganisaties verbinden mensen over de hele wereld in hun strijd tegen armoede, vanuit Bijbels perspectief.

Geef u op via : woordendaad.nl/partnerplan of met de plakbon en maak uzelf deelgenoot in armoedebestrijding.

9

delen

HOE KREDIETINSTELLING MET SUCCES ONTWIKKELT

‘ Terugbetalen moet echt’ Microkredieten zijn ‘in’. Woord en Daad steunt een microkredietprogramma van partnerorganisatie ACFIME in Burkina Faso (West-Afrika). Deze kleine leningen zijn succesvol, maar niet zonder slag of stoot.

DOOR KEES VREEKEN

10

CREDO, partner van Woord en Daad in Burkina Faso, start eind jaren 90 op bescheiden schaal met microkredieten.

Deelnemers zijn verplicht deze kleine leningen binnen een bepaalde tijd terug te betalen. Dat gebeurt echter niet of nauwelijks. Als onderdeel van CREDO maakt de microkredietinstelling daardoor in de beginjaren een moeilijke periode door. Ze komt hierdoor –niet verbazingwekkend– in financiële problemen.

werelddelen / MAART 2013

Oorzaak? Organisaties in Afrika zijn gewend geld te ontvangen en daarmee veel dankbaar werk te verrichten. Hun doelgroep, de arme bevolking, weet niet beter dan dat bepaalde voorzieningen gratis zijn. Of hooguit tegen geringe vergoeding.

Als CRedO dan besluit (ook) te werken via een leenstelsel, is het lastig onderscheid te maken tussen de gevende organisatie en dezelfde instelling die ook (uit)leent – maar weer terugbetaling verwacht.

CRedO gooit daarop het roer om en brengt de microkredietactiviteiten onder in een nieuwe organisatie, ACFIMe (Agence Communautaire pour le Financement de la Micro enterprise). daarmee maakt ze voor de doelgroep concreet zichtbaar dat een microkrediet iets heel anders is dan, bijvoorbeeld, zaaizaad voor boeren of een graanmolen voor het dorp, door CRedO onder voorwaarden geschonken. de nieuwe aanpak is meteen een succes. ACFIMe groeit, en ontwikkelt zich tot een financieel stabiele organisatie. Vrouwen vormen de grootste doelgroep, ruim 90 procent. door middel van een groepslening of individueel krediet kunnen klanten van ACFIMe hun bedrijfje starten of uitbreiden.

ACFIMe is vernieuwend. Klanten zijn verplicht elke maand tien procent boven hun maandelijkse aflossing te betalen aan ACFIMe, die dit bedrag als ‘spaarpotje’ opzijzet voor de klanten en uitkeert na afloop van de leenperiode. dit werkt en betekent echt een gedragsverandering!

In 2011 verstrekt ACFIMe ruim 1400 leningen en kan de organisatie voor het eerst kostendekkend zijn vanuit de renteopbrengsten. een prachtig resultaat. waarom succesvol?

ACFIMe functioneert als bedrijf, niet als hulporganisatie. dat geeft duidelijkheid.

Als strakke, transparante organisatie kan ze snel op nieuwe (markt)ontwikkelingen reageren. Ze werkt ook samen met andere instellingen.

ACFIMe verstrekt ook grotere leningen en ontwikkelt financiële producten voor diverse doelgroepen, bijvoorbeeld voor de cashewnotenhandel. de microkredieten zijn vooral bedoeld voor vrouwen, die in Afrika vaak minder kansen krijgen dan mannen.

> ImpressIe DOOR LEO VISSER

botsende werelden India verandert snel, maar het extreme blijft me verwarren. Steenrijk en straatarm, geurige markten en stinkende open riolen, kleurige gewaden en verbleekte gorigheid… Bizarre cultuuruitingen, verontrustende rolverdelingen, beklemmende religieuze handelingen, ik zie ze overal en vaak allemaal tegelijk. India, met een uitstekende wetgeving, is ook corrupt tot op het bot.

In dit grote land met een miljard hindoes, een paar honderd miljoen moslims en enkele tientallen miljoenen christenen werkt Red een Kind al sinds de oprichting in 1968 samen met een familie die vanuit christelijke overtuiging hart heeft voor de onderkant van de samenleving. nog steeds hebben wij een relatie met de nazaten, twee broers, Paulus en Ray, elk met een eigen organisatie. Beiden hebben een eigen visie op het moderne India.

Paulus denkt dat je veranderingen ten goede kunt bewerkstelligen door mensen te stimuleren, bijvoorbeeld van de overheid verlangen dat ze haar eigen wet- en regelgeving naleeft. er is inmiddels een redelijke toegang van armen tot onderwijs, gezondheid, voedsel en werk. Het laten aanhaken van de armen bij die ontwikkeling kost niet zo veel en de Indiërs doen steeds meer zelf. Paulus zet hiervoor een heel netwerk op. Geen gemakkelijke, wel een effectieve weg.

Ray wil de dingen liever bij het oude laten. Red een Kind geeft geld van sponsors en hij helpt de kinderen van de armen. Zo is het altijd gegaan. er zijn nog steeds veel armen: dit lijkt dus een gemakkelijke oplossing.

Rechttoe, rechtaan, zonder gedoe. Wat hem betreft gaat het zo nog jaren door.

Toch denk ik dat de benadering van Paulus toekomst heeft en die van Ray z’n tijd heeft gehad. India mag dan nog steeds verwarrend zijn, het is wel definitief veranderd. Daarmee is ook onze visie op en betrokkenheid bij hulp in India veranderd.

Oude tijden komen niet weer.

Leo Visser (55) is algemeen directeur van Red een Kind, Zwolle. Deze christelijke organisatie –die samenwerkt met Woord en Daad– is vanaf haar oprichting intensief bij de opleiding van kinderen in India betrokken. Na een fundamentele herbezinning over haar rol in India is besloten een groot deel van de projecten af te bouwen. Dit terugtrekkingsproces loopt tot 2015.

Leo Visser

11

1973-1983 BIJ 40 JAAR WOORd en dAAd

Het plakboek van nel rIetveld ‘Ik heb nog een Woord en Daad-plakboek vanaf de begintijd van ons comité Rotterdam’, laat Nel Rietveld-Heuvelman (70) weten. ‘Je mag het lenen, maar wees er zuinig op.’

DOOR JOKe MARTenS

Het plakboek geeft een prachtig tijdsbeeld vanaf het ontstaan van comité Rotterdam in januari 1978 tot heden.

Vanaf 1973 lazen mensen al over Woord en daad in het Reformatorisch dagblad (Rd/opgericht 1971). In ‘de GezinsGids’ verscheen een artikel over ‘financiele adoptie van kinderen uit de derde Wereld’. Familie Rietveld informeerde en kreeg op 13 december 1977 een getypte brief. Ze konden via Woord en daad een kind steunen in India, Guatemala of Indonesië.

Tijdens de oprichtingsvergadering in Rotterdam werden twaalf mensen lid. Jan Rietveld, nels echtgenoot, werd voorzitter. daarna schreef het comité kerkenra-

Nel Rietveld

‘Iedereen wilde een houten olifant.’

den, verenigingen en scholen aan. ‘Bent U een kerkenraad? dan kunt U helpen door… zaalruimte beschikbaar te stellen, geld te gireren, een diaconale adoptiecommissie op te richten of door regelmatige publicatie in Uw kerkblad’.

Zo’n brief oogt meteen al professioneel.

Penningmeester Gerrit Puttenstein, in 1980 de eerste directeur van Woord en daad, stelde goede richtlijnen en voorbeeldteksten op.

Grammofoonplaten de eerste comitéactiviteit naar buiten was een voorlichtingsavond in serviceflat Avondrust in IJsselmonde. een zang- en orgelavond in de laurenskerk werd voorbereid.

tIjd was rIjp ‘Twee dingen’, meldt Henk de Pater (70), oud-voorlichter, ‘waren belangrijk voor Woord en daad. Het Rd fungeerde als gezamenlijk platform en bond de gereformeerde gezindte samen. Én elke nederlandse werknemer kreeg een eigen bankrekening, waardoor de acceptgiro’s in beeld kwamen.’

Kijk ook op: woordendaad.nl/40jaar en woordendaad.nl zoekwoorden: Nel Rietveld

volgende keer: 1983-1993 bij 40 jaar Woord en daad.

12

Intussen meldde zendeling Frank Waggoner vanuit Guatemala geëmotioneerd in lange brieven hoe groot de ellende was na de aardbeving in 1976… de verkoopdag in Technische School de Vaan in Rotterdam-Zuid liep enorm. Iedereen wilde een houten olifant. er waren ook grammofoonplaten... In 1978 maakte het comité ruim 68.000 gulden over.

Met of zonder plakboek, nel Rietveld kan uren vertellen over haar Woord en daad-belevenissen. In 1981 overlijdt haar lieve man, 44 jaar. nel blijft achter met vier zoons. nog steeds is ze een actief en positief comitélid! ‘Ik heb het mogen doen, en niet in eigen kracht.’

comItés oprIcHten Medeoprichter Ivo ’t lam (88): ‘Het was een hele klus de eerste tien comités op te zetten. In die tijd was ik aan de telefoon vastgegroeid. Wat bleek?

Mensen die weinig te doen hadden, wilden dat graag zo houden maar de drukste mensen zeiden ja!’

Het stichten van comités, plaatselijke of regionale werkgroepen, was een gouden greep. daardoor kreeg Woord en daad lokaal veel bekendheid en draagvlak.

werelddelen / MAART 2013

VER WEG

FILIPIJNSE TECHNISCHE VAKSCHOOL BLIJ MET KENNISUITWISSELING

‘ Vaardige Handen’ bereid om te leren AMG Filipijnen* timmert aan de weg met de vakschool Skilled Hands Technological College in Bulacan (zie kader). Acht jaar geleden in een kritieke fase, nu zelfbewust. De school doet ertoe! Vaardige handen laten zien dat het kan. Blijvend leren? AMG en Woord en Daad zeggen ja!

DOOR KEES VREEKEN

13

VER WEG

Even zo’n acht jaar terug in de tijd. In 2005 blijkt uit een onafhankelijke evaluatie dat de vakschool niet voldoende effectief is. Er staat een mooi gebouw met goede apparatuur uitgerust. Maar veel leerlingen –ze worden opgeleid tot lasser, automonteur of ICT’er– vinden geen baan. Wat niemand wil wordt realiteit: goede studenten, maar géén werk. AMG Filipijnen stelt zich de vraag: Waar is het misgegaan? maar ook, veel belangrijker: Wat gaan we nu doen ‘Skilled Hands’ ofwel ‘Vaardige Handen’ maakt een nieuwe start, onder meer door contacten te leggen met regionale bedrijven en hen sterker te binden aan de vakschool. Voor deze bedrijven wordt de opleiding daarmee veel relevanter

Blijvende samenwerking Het is beleid van Woord en Daad in een aantal middeninkomenslanden, waaronder India en de Filipijnen, de financiële steun af te bouwen, vertelt Cees van Breugel, unithoofd Vakonderwijs bij Woord en Daad. Het uitgangspunt is dat in deze landen meer dan gemiddeld mogelijkheden zijn om in eigen land financiering te vinden.

14

en tegelijkertijd willen ze investeren in school en studenten. En last but not least: de bedrijven boden banen.

Jun Pascual (pagina 16), directeur van de school, vertelt in 2011 op een bijeenkomst van het Woord en Daad Business Platform: ‘Woord en Daad daagt ons

Blik naar buiten AMG Filipijnen rust echter niet op haar lauweren als steeds meer studenten alsmaar sneller een baan vinden. In 2010 evalueert ze het project opnieuw.

Dit keer liggen de verbeterpunten op een ander terrein. De financiële zelfstandigheid en zelfredzaamheid van de vakschool kunnen beter en vooral duurzamer. Deze constateringen stellen voor nieuwe uitdagingen. Des te belangrijker ook omdat Woord en Daad binnen nu en zeven jaar de steun aan het project afbouwt.

‘ We blijven samenwerken, nu op basis van kennisuitwisseling en inhoud.’

‘We willen dus de verantwoordelijkheid bij het land zelf en haar overheid leggen.’

Dit betekent echter niet dat we de partnerrelatie beëindigen, benadrukt Van Breugel. ‘We blijven samenwerken, niet meer via financiële steun maar op basis van kennisuitwisseling en inhoud.’

uit een andere richting in te gaan. Onze blik, die voorheen vooral naar binnen gericht was, is nu veranderd in een brede blik naar buiten. Er vindt een verandering plaats in strategie, programma en medewerkers. Dit alles is door God geleid.’

Organisatieadvies Regel was al langere tijd dat afgestudeerde studenten tien procent van de studiekosten terugbetalen. Naleving werd echter niet strikt gehandhaafd.

Nu regelt de ‘alumni-associatie’ – vereniging van oud-studenten– deze afdracht. Afgestudeerden ervaren daardoor sterk de sociale en morele druk om mee te doen aan deze regeling.

werelddelen / MAART 2013

Maar om helemaal zelfstandig te kunnen draaien, is meer dan de ‘tien procent’ nodig. Commercieel denken, daar gaat het om, stelt consultant Henk Hop van Bunt Management (pagina 17). Hij bezoekt in 2012 de vakschool en geeft AMG Filipijnen een organisatieadvies.

Uiteraard na een grondig vooronderzoek, gesprekken en het lezen van eerdere rapportages. Zijn adviezen berusten op drie pijlers: verbetering van het financieel management, sterkere nadruk op commerciële activiteiten en tot slot een plattere bestuurslaag.

Technische vakschool AMG Skilled Hands Technological College (ASHTeC) bestaat 17 jaar en is gevestigd in Bulacan, op 75 kilometer afstand van de hoofdstad Manilla.

De school startte met vijf studenten in een simpel gebouwtje. Inmiddels is de opleiding uitgegroeid tot een overheidserkend college, waar zo’n 200 studenten per jaar afstuderen. Studenten kunnen kiezen uit drie verschillende opleidingen: ICT, elektronica en lastechniek.

Meer informatie kunt u vinden op: amgskilledhands.org

Bereidheid, creativiteit en tijd Waarom leveren deze aanbevelingen meer inkomsten op? ‘Het gaat natuurlijk in de eerste plaats om een nieuwe manier van denken. Men is eraan gewend geld te ontvangen en niet te werven. Een beter financieel management geeft meer inzicht in de geldstromen, waardoor de schoolleiding ook beter kan inspelen op inefficiënte bestedingen.’ Dat geldt eigenlijk ook voor de huidige bestuursstructuur.

Vijf bestuurslagen is wellicht passend bij de Aziatische cultuur, ze zijn echter overbodig voor een goed functioneren van de vakschool. Drie lagen zijn voldoende, stelt Hop in zijn rapport.

Om over enkele jaren financieel zelfstandig te zijn, moet AMG Filipijnen ook nieuwe geldbronnen aanboren. Commerciële activiteiten op poten zetten is niet eenvoudig voor een hulporganisatie en vereist creativiteit en tijd. Maar ideeën zijn er genoeg. Denk bijvoorbeeld aan werkende jongeren die bijscholing belangrijk vinden. Zij hebben ook geld om dit zelf te bekostigen.

AMG Filipijnen laat zien hoe een uitgesproken slecht functionerende school zich kan ontwikkelen tot een voorbeeld voor anderen. Ze legde het hoofd niet in de schoot, berustte niet in de ingewikkelde problematiek die het land eigen is, maar zocht actief naar mogelijkheden.

15

‘Corruptie doorbreken v

VER WEG

‘fIlIpIno’s zIjn Gebo r naam: Jun Pascual (53) GezIn: Getrouwd met Remedios, een zoon en twee dochters: Abiel Jordan (26), Kayla Rahel (23), Kadisha Anet (7) functIe: directeur van vakschool AMG Skilled Hands woonplaats: Manilla, Filipijnen

DOOR RInA MOlenAAR

wanneer bezocHt je nederland voor Het eerst?

In 2005 toen Woord en daad een partnerconferentie organiseerde. eerste Indruk van nederland? een koud land met net zulke warme mensen als de Filipino’s. Tijdens de conferentie was het eten erg anders dan wij gewend waren maar werd er speciaal voor ons rijst gekookt. Ik voelde me thuis. elk conferentieonderdeel was op de afgesproken tijd; het ging er gedisciplineerd aan toe. ondernemerscHap en fIlIpIjnen?

Filipino’s zijn geboren ondernemers.

Toch zie je bij ons vooral veel ondernemingen. dat is op zich niet verkeerd als er maar een visie is om te groeien. Innovatie en integriteit zijn ook punten in het bedrijfsleven. Binnen onze opleiding laten we leerlingen zien wat vernieuwing

16

is. Tegelijk zetten we ook christelijke waarden neer zoals eerlijke handel. kracHt van de fIlIpIjnen?

Onze mensen. Ze zijn belezen, spreken behalve engels meerdere talen, en passen zich makkelijk aan in verschillende situaties. de middenklasse is geschoold en ons land is gezegend met veel middelen waar onze mensen gebruik van kunnen maken. en de uItdaGInG? nationaal leiderschap dat ons richting geeft. We hebben rolmodellen nodig bij de overheid en in het bedrijfsleven. leiders met visie, integriteit en geloofwaardigheid.

Corruptie is een groot probleem. Het is al verminderd maar we werken aan een toekomst zonder corruptie.

Jun Pascual Hoe kIjk je teGen je vakscHool aan?

We zijn een bevlogen organisatie en het sponsorprogramma is onze kracht.

Hierbij willen we nog verder bedenken hoe ouders zelf kunnen bijdragen aan een deel van de kosten van hun kind. Verder moeten we meer focussen op waar we naar toe willen en leiderschap tonen. wat Heb je Geleerd van Henk?

Hij leerde ons als iemand van buitenaf naar buiten te kijken. Ik noem drie dingen: ontwikkel een zakelijke kijk op de dingen, beperk je tot je kernactiviteiten en meen –en doe– wat je zegt. Verder: serieus zijn én vriendelijk. Als je dit laatste wilt begrijpen moet je Henk kennen. boodscHap aan Henk?

Je hebt een goede job gedaan, Henk!

Ik zou zeggen: kom in 2014 weer eens kijken hoe we zaken hebben opgepakt.

werelddelen / MAART 2013

n vormt een grote uitdaging’

DICHTBIJ

o ren ondernemers’ naam: Henk Hop (39) GezIn: Getrouwd met Rika, vier dochters: Cinthia (17), Joscha (13), Ronah (9), Rosa-lynn (2) functIe: Consultant/interim-manager bij Bunt Management woonplaats: nijmegen

Henk Hop was Het voor Het eerst dat je een ontwIkkelInGsland bezocHt? Ik was eerder in Roemenië waar ik veel armoede zag. de Filipijnen was voor mij de eerste keer. eerste Indruk van de fIlIpIjnen?

In de hoofdstad Manilla was het erg druk.

Je ziet dat het land zich wel ontwikkelt.

Zodra je meer de provincie in komt zie je meer armoede. doel van de reIs? Woord en daad en de vakschool van AMG Filipijnen* wilden graag iemand van buitenaf naar de schoolorganisatie laten kijken. Woord en daad gaat namelijk de financiële ondersteuning langzaam afbouwen. Ik lichtte de organisatie dus door. kracHt van de fIlIpIjnen?

Mijn blik is beperkt na één bezoek. Maar ik zie dat Filipijnse mensen een enorme

drive hebben iets voor hun familie te betekenen. Het gezin is belangrijk. Op de scholen zie je kinderen gesponsord worden door eigen broers en zussen die zelf vroeger sponsorkind waren. Het gezin als ‘hoeksteen van de samenleving’ wordt zo concreet.

zicht. dit geeft toekomst aan jongeren die vanuit een uitzichtloze situatie perspectief krijgen, voor dit en het eeuwige leven. deze jongeren vormen zich vaak om naar mensen die vanuit een christelijke houding als vakman willen werken. daardoor zijn zij heel waardevol voor bedrijven.

en de uItdaGInG? Helaas is er nog steeds corruptie en wantrouwen naar instanties toe. Tijdens mijn bezoek was er een conferentie op school over corruptie. daar spraken leiders die dat wilden doorbreken. Maar het begint bij de gewone man, voor wie het echter lastig is corruptie aan te geven. Omdat dat consequenties kan hebben, bijvoorbeeld voor zijn inkomsten.

wat Heb je Geleerd?

Wat je ook overkomt, er is altijd hoop. de studenten daar straalden hoop uit, die is te vinden in de Heere Jezus Christus.

Indrukwekkend.

Hoe kIjk je teGen de vakscHool aan? de school leert ondernemerschap en commercieel denken inclusief financieel in-

boodscHap aan jun?

Hartelijk dank voor de goede zorgen in de week dat ik bij jullie te gast was. Jij bent een voorbeeld voor mij als dienend leider.

Geweldig, wat je met je team neerzet. Ga door met het goede werk, onder Gods zegen die ik je biddend toewens. *partner van Woord en Daad

17

DICHTBIJ

Piet Stok: ruim 36 jaar comitéhistorie. .

CAPELLE AAN DEN IJSSEL KIJKT ACHTEROM

Aan de wieg van een comité Weet u nog iemand die betrokken was bij de oprichting van de eerste comités? Ivo ’t Lam (88) heeft wel namen op voorraad. ‘Probeer Hans Geluk eens. Bij hem thuis is comité Capelle a/d IJssel opgericht. Hij woonde daar toen.’

DOOR JOKE MARTENS

18

Hans Geluk (72) is als Gorinchemmer snel opgespoord. Maar zo’n 40 jaar terug blijkt ontzettend lang geleden. ‘Ik herinner me er niet zo veel meer van’, bekent hij eerlijk. Met hulp van digibronnen en menselijke bronnen wordt het plaatje completer.

Ivo ’t Lam, landelijk comitéstichter kende de hele familie Geluk. Vandaar dat ’t Lam een avond afsprak, 4 juni 1976, dat hij bij Hans en Joke Geluk thuis zou komen. Als de gastheer voor wat betrokken koffiedrinkers uit verschillende

werelddelen / MAART 2013

kerkgenootschappen zorgde, hoorden ze van ‘t Lam de rest. Want ook Capelle verdiende een Woord en Daad-comité.

Piet Stok, die net sinds een maand naast Geluk woonde, kreeg een uitnodiging van zijn nieuwe buur. Met grote gevolgen, want die avond werd het comité met zes leden een feit en hij was erbij.

Piet Stok Als enige is Piet Stok (66) vanaf de oprichting tot heden lid van het comité en momenteel secretaris. Dus is hij de man die informatie kan geven. Stok, getrouwd met Els Nieuwelink, drie dochters, 13 kleinkinderen, was in zijn arbeidzame leven bijstandsmaatschappelijk werker bij Gemeente Capelle aan den IJssel. Later ambtenaar burgerlijke stand.

Inmiddels is hij twee dagen per week met plezier vrijwilliger bij het IJssellandziekenhuis, hij zingt dit jaar al een kwart eeuw bij het Christelijk Krimpens Mannenkoor en doet werk voor de woonwijkvereniging. Ja, en hij is sinds 1976 actief voor Woord en Daad. Hij is niet zo’n prater, zegt hij zelf. Maar wel een open boek, blijkt.

Stok beschikt over een groen schoolschrift waarin de allereerste en latere notulen van het comité zijn opgetekend.

‘We begonnen met zes leden uit drie verschillende kerkgenootschappen.

Het streven was ook gereformeerden, vrijgemaakten, oud gereformeerden en leden van Hervormd Lokaal erbij te betrekken, maar dat lukte niet.’

Dia’s als nieuwtje Het gloedjenieuwe comité schreef scholen en kerken aan. ‘Kerken hielpen vaak door een verwarmd gebouw en koffie gratis beschikbaar te stellen en berichten in de kerkbodes op te nemen.’ Stok prijst de voortdurende medewerking vanuit zijn eigen Elimkerk, de gereformeerde gemeente. ‘Ik herinner me nog dat professor Pulikunnel uit India op 5 oktober 1976 een praatje kwam houden in de Elimkerk. En in wijkgebouw Het

Anker in Capelle-West kwam ’t Lam dia’s laten zien uit India, later uit Haïti.

Het trok veel mensen, want het was iets nieuws en mensen hadden vaak nog weinig gezien. ’t Lam zei dan: Elke minuut sterven 30 kinderen door voedselgebrek. Wat gaan we daaraan doen?’

de fiets op de auto naar Capelle kwam.

Om vijf uur zouden we afsluiten, dan moest het alarm erop, maar de auto van die man stond er nog. Wij durfden niet te vertrekken. Een drie kwartier later arriveerde hij. Er was niets aan de hand, hij had alleen maar heerlijk genoten…’

‘ Een diavertoning trok veel mensen: het was iets nieuws en mensen hadden vaak nog weinig gezien.’

Zo beschikt Piet Stok over ruim 36 jaar comitéhistorie, dankzij de gastvrije buren!

Lees verder op woordendaad.nl, zoekwoorden comité Capelle.

Fietsgenot Het schoolschrift noemt zang- en voorlichtingsavonden, prikkaartacties en kerstkaartenverkoop. ‘We verkochten in 1979 ook ansichtkaarten met de opdruk: Kinderogen, tranen drogen.

Opbrengst 3500 gulden.’

De eerste fietstoertocht op 23 mei 1987, opgezet samen met comité Rotterdam, trok 300 fietsers. Stok: ‘Als amateurracefietser vond ik het leuk zo’n tocht, samen met een maat, uit te zetten. We kozen een leuke route van de Reviusschool in Schiebroek naar de Eben-Haëzerschool in Capelle.

Vanuit de schoolgebouwen kon je dan starten en eindigen. Ooit hadden we een deelnemer uit Overijssel die met

Hans en Joke Geluk-van den Heuvel: gastheer en gastvrouw bij de oprichting van comité Capelle a/d IJssel.

Eerste scholenacties voor Woord en Daad Op 9 augustus 1973 schreef het RD over de overhandiging van een eerste cheque van ruim 46.000 gulden voor India, op ‘De Wartburg’, ex-priestercentrum in Velp. Ook scholen voerden actie. Samen met zijn onderwijzer Hans Geluk mocht leerling Dick Trouwborst uit Capelle a/d IJssel erheen: hij had de meeste balpennen verkocht.

Bron: digibron.nl, zoekwoorden: wadiaramplan-kindertehuis-kan-uitvoering-beginnen Meer weten over comités? woordendaad.nl/vrijwilligers

19

Kleurplaat: Geertje van den Broek-den Ouden

Naam:

Leeftijd:

Adres:

Postcode:

Ha jongens en meiden,

Help jij Rambabu de weg naar school te vinden?

‘Please erwin, wil jij deze keer voor mij de vaatwasser inruimen? Ik heb echt heel veel huiswerk!’ ‘Ben je wijs? Ik ben je slaafje niet!’ Herkenbaar? Klusjes doen is vaak niet favoriet.

Toch hebben we in nederland niets te klagen. Waarschijnlijk heb jij wel een paar taken. ’t Is normaal dat iedereen zijn steentje bijdraagt thuis. Maar dat is echt niets als je kijkt naar het leven van veel van jullie leeftijdgenoten in bijvoorbeeld India.

Kinderen van soms nog maar zes jaar oud die elke dag, ook op zondag, keihard aan het werk zijn. Als kleermaker, schoonmaker of stenensjouwer. Soms is het zelfs gevaarlijk werk, bijvoorbeeld vanwege giftige stoffen. en dan verdienen ze er ook nog erg weinig geld mee. Over slaafjes gesproken… dank God dat jij in nederland mag opgroeien. Bid je mee voor de kinderen die (nog) niet naar school kunnen?

Groetjes, Janneke Witzier

20

Doe mee en win! mail of stuur je oplossing voor 15 april naar kids@woordendaad.nl of wereldkids, postbus 560, 4200 an Gorinchem. wie weet, val jij dit keer in de prijzen! vermeld altijd je naam, adres en leeftijd. kleurplaat graag per post. succes! de winnaars vind je op woordendaad.nl/kids

werelddelen / MAART 2013

actIe IN UITVOERING

DICHTBIJ

DOOR JOKe MARTenS

Pandje contantje voor comité Oud-Beijerland

Boeken sjouwen naar draagkracht

Jubileumsite 40 jaar Woord en Daad

‘Pandje kopen voor 1 euro?’ Woord en daad-kringloopwinkel Oud-Beijerland zegt ja! Sinds 1998 huurt de winkel het kerkgebouw van de opgeheven nederduits Ger. Gemeente. ‘Kom dan naar de notaris voor de overdracht op 27-12-2012.’

Bert Waardenburg tekent namens de kerk, naast hem (rechts) comitévoorzitter Henk den Broeder, staand comitélid Mieke Brussaard en notaris Andries van driel – lid RegioOndernemers W&d– die de akte gratis passeerde. Winkel bezoeken? woordendaad.nl/winkels

‘Jongens en meiden, we doen een sponsorloop met een rugzak op met daarin net zoveel boeken als je leeftijd.’ Arme directeur Gerrit ten Berge, hij moet meelopen met 56 boeken in zijn tas! Tja, zo ver kan het komen als een school het project ‘boeken’ behandelt. door ouders gebakken koeken en taarten worden verkocht op de afsluitavond en ook… tweedehands boeken. Resultaat? Comité W&d Kampen/IJsselmuiden krijgt € 7200,- voor onderwijs Haïti van Hervormde Basisschool Ichthus IJsselmuiden. Merci beaucoup!

‘We beginnen een reformatorische stichting om arme kinderen in de derde wereld te helpen. Weet jij een goede naam?’ (Vraag van Ivo ’t lam, 48 jaar in 1973, aan zijn vrouw liesbeth, 40 jaar.)

Spontaan zegt ze: ‘nou, wat denk je van Woord en daad?’ ‘een schot in de roos’, blikt ’t lam terug. ‘Het Woord, maar ook de daad! echter vanuit het Woord.’

Sindsdien stempelde Woord en daad het bestaan van echtpaar ’t lam. en nog steeds varen ze mee op de achterplecht... woordendaad.nl/40jaar

meer acties: woordendaad.nl/kids, woordendaad.nl/jongeren, woordendaad.nl/vrijwilligers

Overzicht inkomsten 2012 Woord en daad hecht eraan om op transparante wijze haar giften te verantwoorden. dit overzicht geeft inzicht op hoofdlijnen. Wilt u het totaaloverzicht zien?

Ga naar: woordendaad.nl/ verantwoording.

Hebt u geen internet?

Schroom niet en bel ons.

We sturen het u graag toe.

land

proGramma

Bangladesh Bangladesh Bangladesh Bangladesh Benin Benin Benin Burkina Faso Burkina Faso Burkina Faso Burkina Faso Burkina Faso Colombia ethiopië ethiopië

Huizenbouw economische ontwikkeling Vakonderwijs/arbeidsbemiddeling Gezondheidszorg Voedselzekerheid Vakonderwijs/arbeidsbemiddeling Onderwijs Vakonderwijs/arbeidsbemiddeling Voedselzekerheid noodhulp Sahel Agrarische ontwikkeling Onderwijs Onderwijs Onderwijs Vakonderwijs/arbeidsbemiddeling/ Hope University College noodhulp Onderwijs Gezondheidszorg Onderwijs noodhulp Gezondheidszorg Onderwijs Vakonderwijs/arbeidsbemiddeling Gezondheidszorg Agrarische ontwikkeling Vakonderwijs/arbeidsbemiddeling Onderwijs Agrarische ontwikkeling Vakonderwijs/arbeidsbemiddeling

Filipijnen Guatemala Guatemala Haïti Haïti Haïti India India India nicaragua nicaragua nicaragua Oeganda Oeganda

bedraG 526,703 50,000 95,551 595,943 42,587 48,698 108,880 27,484 297,361 116,618 25,000 35,000 248,841 136,420 49,612 64,842 24,550 44,882 16,275 186,092 65,111 32,942 126,404 19,165 184,665 49,055 77,760 27,275 80,000

Oeganda Sierra leone Sierra leone Sierra leone Thailand Tsjaad Zambia Zambia Zambia Algemeen Algemeen Algemeen Algemeen Algemeen Algemeen Algemeen Algemeen Algemeen Algemeen Algemeen Algemeen Algemeen Algemeen Algemeen Algemeen Overige totaal

Gezondheidszorg Onderwijs Vakonderwijs/arbeidsbemiddeling Agrarische ontwikkeling Onderwijs Onderwijs Agrarische ontwikkeling Gezondheidszorg Agrarische ontwikkeling ledenbijdrage Business Platform Sponsoring kinderen Indeed (jongeren) noodhulp Afrika Kinderhulp Jaarthema ‘Onderwijs, met allegeweld!’ doorleerfonds Gift of love & extra giften Jaarthema ‘Afrika, op je gezondheid!’

PartnerPlan Algemeen Hulpverleningsfonds Giften uit nalatenschappen en legaten SBOS Business Platform en Business Partners MFS Prisma

50,000 67,835 108,111 50,000 18,425 46,097 101,741 48,056 140,000 356,750 9,906,949 15,443 302,752 59,713 90,287 128,055 255,016 319,922 415,559 1,526,759 1,611,784 277,946 192,200 8,534,765 1,091,968 610,706 29,730,557

21

maatscHappelIjk verantwoord ondernemen

DELEN

Steeds meer ondernemers richten zich bij hun bedrijfsvoering ook op maatschappelijk verantwoord ondernemen. Lees welke keuzes ondernemers uit ontwikkelingslanden en uit Nederland hierin maken. Deze keer: biologische bestrijdingsmiddelen.

Piet Stolk

DOOR AldWIn GelUK

Claudio Edgard naam: Piet Stolk (59) woonplaats: Bergschenhoek bedrijf: Stolk Brothers: kassenteelt van anthuriums (kamerplanten) wat Houdt maatscHappelIjk ondernemen In voor u? de nederlandse landbouw gebruikt veel kunstmest en bestrijdingsmiddelen. dat put de grond uit, beschadigt de natuur en kost ook nog eens enorm veel geld. In ons bedrijf kozen we al vrij vroeg voor biologische bestrijdingsmiddelen en zo min mogelijk kunstmest. In feite gebruiken we dus, zoals bij windenergie, de kracht van de natuur. waarom bIjzondere aandacHt voor Het mIlIeu? Vanuit mijn christelijke levensovertuiging zeg ik: zuinig zijn op de aarde. en tegelijk zeg ik als ondernemer: je moet zuinig zijn op wat je allemaal uitgeeft en altijd kijken waar je meer kunt doen voor minder. de ervaring leerde mij dat we met minder kunstmest en bestrijdingsmiddelen uiteindelijk een betere oogst kregen. Maatschappelijk verantwoord ondernemen hoeft niet duur te zijn. wat levert dIt u op?

Behalve een prijs van het ministerie van landbouw voor onze manier van werken, dragen we hiermee bij aan een schonere en zuiniger glastuinbouw. en dit loont ook. dit is geen geitenwollensokkeninitiatief waar geld bij moet; integendeel: steeds meer mensen vinden dit belangrijk. en als je recht van bestaan wilt hebben, zul je voorop moeten lopen.

22

naam: Claudio edgard Hernández Martínez (leeftijd) woonplaats: el Yankee, nicaragua bedrijf: Koffieboer en eigenaar winkel landbouwbenodigdheden wat Houdt maatscHappelIjk ondernemen In voor u?

Landbouw, in het bijzonder de koffieteelt, is erg gerelateerd aan de natuur, de natuurlijke ecosystemen. Je moet de natuur zo veel mogelijk intact laten. Zo bestrijd ik plagen met schimmels en pas ik een eenvoudig afvalwaterzuiveringsproces toe bij de koffieverwerking.

Bovendien verkoop ik die technologie ook aan collegaboeren. waarom bIjzondere aandacHt voor Het mIlIeu? Klimaatsverandering! die merk ik hier aan den lijve: beken drogen uit, het regent op andere momenten dan in de regentijd en soms is het juist dan droog en ook de recente uitbraak van bepaalde schimmels heeft er volgens mij mee te maken. Ik heb als vader de verantwoordelijkheid voor mijn kinderen. niet alleen dat ze gezond opgroeien, maar ook dat ze straks aan de landbouw nog een boterham kunnen verdienen.

‘Mijn kinderen kunnen weer zwemmen in het meer.’

wat levert dIt u op? de kreek die langs ons huis stroomt staat niet meer het grootste gedeelte van het jaar droog. Mijn kinderen kunnen weer in het meer zwemmen en ik zie meer dieren in de natuur rondom ons dorp. Ik ga er economisch niet direct op vooruit, maar zie wel dat we samen iets beschermen waar we met z’n allen verantwoordelijk voor zijn.

In 2013 geeft Werelddelen aandacht aan maatschappelijk verantwoord ondernemen door spiegelinterviews.

werelddelen / MAART 2013

Nog Sh De actie

els?

is verle

ngd

tot 31 m aart 20 13.

Stuur z e snel o p!

Spaaracties via vrijwilligers Spaarpunten/Air Miles: jaaropbrengst 2012: € 6.750,-!

Dankzij uw bonnentoevoer kon ik € 5.950,afdragen aan het Doorleerfonds en dankzij afname toegangskaartjes via Air Miles voor vliegreizen € 800,-! Hartelijk dank! Welkom alle gangbare spaar- en koopzegels, bonnen en punten. Ik wissel ze in voor contanten of verkoopartikelen.

ell-zeg

COLOFON Werelddelen is een gratis kwartaaluitgave van Woord en Daad voor belangstellenden. Op verzoek kunt u ook alleen ons decembernummer ontvangen.

Postzegels en ansichten: jaaropbrengst 2012: € 38.000,-!

Uw postzegel- en kaartenafdracht is weer omgezet in klinkende munt: € 38.000,-!

Wij sparen alle postzegels! Oud, nieuw, verzamelingen. Ook ansichten met dorpsgezichten/klederdrachten van voor 1960 welkom!

Woord en Daad verbindt mensen over de hele wereld in hun strijd tegen armoede, vanuit Bijbels perspectief. We willen hiermee een bijdrage leveren aan duurzame ver-andering in Nederland en wereldwijd.

Groepssparen via Air Miles is beëindigd. U kunt van de resterende Air Miles nog beperkt attractiekaartjes bestellen met 25% korting. Levertijd twee weken. Op=op.

Contactpersonen: J. van Geest, Zuiderkruis 50, 3902 XB Veenendaal. geestdrift@ziggo.nl , tel. 0318-516253. Jan van Geest doet eerste selectie en frankeert kantoorenveloppen.

Raad van bestuur Ir. Jan Lock, voorzitter Drs. Dicky Nieuwenhuis

Contactpersoon: Mw. T. (Teunie) Versluisden Otter, J.W. van Puttestraat 61, 4233 EK Ameide, versluisotter@marikonline.nl, tel.

0183-602055.

J.P. van Heemst, Azaleastraat 11, 3245 CB Sommelsdijk, 3245cb11@planet.nl, tel. 187-483981 of b.g.g. 06-10135169.

Jan van Heemst verzorgt eindverkoop.

Kijk voor meer informatie op: woordendaad.nl/inzamelacties

Jubileumconcerten op zaterdag 27 april: Kapelle, Herv. Kerk; 1 juni: Rotterdam, Maranathakerk; 26 oktober: Utrecht, Jacobikerk; 21 december: Dordrecht, Augustijnenkerk Meer informatie: woordendaad.nl/40jaar of bel ons.

Sponsorreis najaar 2013 In het najaar willen we samen met u op reis naar een van onze buitenlandse partners. Hoogstwaarschijnlijk wordt de reisbestemming partner CREDO in Burkina Faso. Wilt u mee? Het aantal plaatsen is beperkt. Houd de website in de gaten! In het juninummer meer info.

Manager Communicatie en Fondsen Rina Molenaar Raad van toezicht Voorzitter Ds. C. Westerink, Rijnsburg Secretaris J. Achterstraat-Floor, Rhenen P.W. Nobel RA, Zwijndrecht Ing. C. van Burg, Spui (gemeente Terneuzen) Dr. P. Honkoop, Barendrecht Dr. ir. R.A. Jongeneel, Veenendaal Drs. M.C. v/d Lagemaat-Maaskant, Veenendaal Dr. ir. G. Nooteboom, Ede Bankiers Rabobank 38.54.87.088 IBAN NL64RABO0385487088 ABN-Amro 50.98.11.566 IBAN NL67ABNA0509811566 t.n.v. Woord en Daad, Gorinchem Woord en Daad is een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) Giften/ontvangstbevestiging Giften zijn hartelijk welkom. Projectnummer jaarthema Onderwijs, met alle geweld!: JTH12.

Om kosten te besparen zenden we geen ontvangstbevestigingen voor giften. Wilt u toch een ontvangstbevestiging, vermeld dit dan duidelijk op uw overschrijving. Bent u ondernemer en wilt u bijdragen aan het werk van Woord en Daad? Kijk op woordendaad. nl/ondernemers. Doelbestedingsratio 2011: 93,24%.

Voor testamentaire beschikkingen luidt ons adres: Stichting Woord en Daad, gevestigd te Gorinchem.

Onze stichting is ingeschreven onder nummer 41118168, bij de Kamer van Koophandel te Tiel en staat onder controle van een registeraccountant.

Redactie Peter Boer, Aldwin Geluk, Rina Molenaar (hoofdredacteur), Corjan Rink, Kees Vreeken, René Zeeman, Joke Martens-Bevelander (redactiesecretaris/(eind)redacteur)

Fiets of loop voor een huis Fiets of loop mee naar de top van de Galibier in de Franse Alpen! Doel: een nieuw, goed huis voor een arm gezin in Bangladesh. Zaterdag 7 september organiseert Wereldfoundation in samenwerking met Woord en Daad dit grote, sportieve evenement.

Met een minimale sponsorbijdrage van € 1.000,- per persoon zorgt u al voor één huis in Bangladesh. Aanmel-

Woord en Daad Postbus 560, 4200 AN Gorinchem Spijksedijk 16e, 4207 GN Gorinchem Tel. 0183-611800 Fax 0183-611808 info@woordendaad.nl woordendaad.nl

ding kan als individu, of met vrienden, familie of collega’s. Goed idee: doe mee! We helpen graag op weg met tips voor sponsoring. Houd rekening met bijkomende kosten als inschrijfgeld, vervoer en verblijf.

Meer informatie op:

Grafische verzorging Reprovinci Druk thijsen.com Dit magazine is gedrukt op FSC-gecertificeerd papier.

Oplage 75.700 exemplaren/aanpassen Overname artikelen Overname van artikelen is prima!

Graag met bronvermelding.

ISSN 1871-9570

fietsvooreenhuis.nl

23

werelddelen / december 2012

ACHTER DE FOTO EEN WERELD GROEIBUSINESS Een hairstylist voor heren in India heeft niet veel nodig: spijker aan straatmuur, plankje met spiegel, water en gel, schaar en scheermes.

Haar groeit gelukkig gratis. Een knappe kapper ziet zo zijn inkomen groeien. Ondernemen is een uitdaging: doe de goede dingen en doe de goede dingen goed!

Tekst en foto: Jonneke Oskam Oud-medewerker Woord en Daad

24

MEER WOORD EN DAAD? GA NAAR ONZE WEBSITE: woordendaad.nl