John Trommelen (50) CIER Architecten Branche: Architectenbureau Aantal medewerkers: 10
Laurens van Rij (38) Roozen van Hoppe / De Leyhoeve Branche: Bouw en ontwikkeling Aantal medewerkers: 150 (Leyhoeve)
Roy Pellikaan (41) Pellikaan Bouwbedrijf Branche: Bouw Aantal medewerkers: 150
‘Eerst bevragen we de consument en dan gaan we pas ontwerpen en bouwen. Zoek de samenwerking en deel kennis.’
‘De crisis is een jaar voorbij en de meeste bedrijven zijn nog niet klantgericht. Investeer in de klant en zet deze centraal.’
‘Design en build hoort van oudsher bij ons bedrijf. Wat nu nog toevoegen? Leer de vraag aan je eindgebruiker te stellen!’
‘De sector kampt nog steeds met overcapaciteit. De grote bouwondernemingen kennen te lage rendementen. Ik zie betere kansen voor middelgrote regionale bouwers, mits zij sterke strategische samenwerkingsverbanden kunnen vormen’, voorspelt Hans van den Bersselaar. ‘Als het dan weer een beetje gaat, doen we weer wat we altijd deden: traditioneel bouwen.’ ‘Waarom is de bouw dan nog altijd zo traditioneel?’, vraagt Hanneke. Hans: ‘Omdat we geen serieproductie doen, maar steeds een uniek project bouwen. En dat doen we niet in een geconditioneerde fabriek, maar op een bouwplaats waar geïmproviseerd moet worden. We staan letterlijk in de modder, regen en kou. Ons kantoor waaruit het hele proces moet worden gestuurd is een bouwkeet met beperkte voorzieningen. Dit maakt dat vaak wordt teruggegrepen op bestaande technieken en dat komt bij de buitenwereld over als ‘traditioneel’. Niet geheel terecht, want in de bouwsector vinden wel degelijk volop innovaties plaats.’ Willem Smetsers (Van Dijnsen Installatiewerken & Beveiligingen) lacht bij de herinnering aan een oplossing die hij twintig jaar geleden moest aandragen. Recent kwam hij exact hetzelfde probleem tegen. In die twintig jaar dat hij in de bouw werkt, is er wat dat betreft niets veranderd.
tijden. Het is een kwestie van vertrouwen, maar vooral van loyaliteit! Het is niet erg om elkaar ‘wijs’ te maken, dat mag best. Het bouwteam moet gezamenlijk zijn schouders onder een project zetten.’ Volgens Laurens van Rij begint het met de plaatjes. ‘Als we allemaal transparant zijn, is de hele keten transparant!’ Gerard te Boekhorst: ‘Als zestien installateurs hun prijs sturen naar één aannemer, dan worden de partijen tegen elkaar uitgespeeld. De laagste prijs zet alles onder spanning en levert de grootste zorgen op.’ Voor Hans van den Bersselaar is dit herkenbaar en dagelijkse kost. ‘Prijs blijft het belangrijkste keuzecriterium, dan pas komen andere zaken als kwaliteit, leverbetrouwbaarheid, loyaliteit, garanties, etc.’ Gerard te Boekhorst wijst de deelnemers erop ook naar de levensduur en energievolume garantie te kijken. ‘Dat klinkt mooi’, zegt Hendrik Roozen. ‘Maar wie geeft deze garantie? De bouwer, installateur of conceptontwikkelaar? Wie zijn ‘wij’ over 25 jaar?’ Hendrik adviseert de termijn korter te maken en garanties op de beurs of bij verzekeringsmaatschappijen te verzekeren, zodat klanten weten dat er een echte garantie bestaat.
Willem Reijrink (45) Reijrink Staalconstructies Branche: Staal Aantal medewerkers: 100 ‘Nuchter denken en openstaan voor vernieuwing. Innovatie door te focussen op de voorkant van proces en product.’
anders moeten gaan werken; geen laagste prijs, maar een langere levensduur.’ Koninklijke Martens is toeleverancier van kunststof, beton en prefabbeton. John Martens vertelt: ‘Wij zijn vaak initiator, bieden onze producten aan en kennen niet veel vraagverandering. Als ik naar 2020 kijk, zie ik dynamiek in de sector. De toeleveranciers jagen elkaar momenteel op met procesinnovatie en procesoptimalisatie. Er moet nog veel gebeuren, maar dit is een stapje in de goede richting.’
Overcapaciteit
De crisis is te snel opgehouden in de bouw. Daarover is iedereen het aan tafel eens.
78
Loyaliteit
Volgens Willem van Boxsel moet er in de keten veel meer samengewerkt worden. Integraal ontwerpen is volgens John Trommelen dé oplossing. Henrik Roozen geeft aan dat dat maar op één manier kan: ‘Ons bouwteam; elkaar scherp houden in goede en slechte
REGIO BUSINESS | NOVEMBER/DECEMBER 2016
Wat is duurzaam?
Op alle websites van de deelnemers van dit BOB Debat komt het woord duurzaam voor. Als we inhoudelijk kijken naar duurzaamheid, noemt Koen van der Meijs bijvoorbeeld bio-based verf als duurzaam product binnen zijn bedrijf. Ook Roy Pellikaan heeft meerdere duurzame technologieën in eigen exploitatiekeuken getest, die ze met veel overtuiging aan hun klanten verkopen.