BOEKENKRANT.COM
MEI 2017 PAGINA 17
JEUGD INTERVIEW
De eeuwige Gruffalo Gele ogen, paarse stekels, hoorntjes op zijn hoofd en een zachte vacht. Wie is er niet bekend met de Gruffalo? De Boekenkrant sprak met de geestelijk vader van dit harige en wereldberoemde prentenboekenmonster: Axel Scheffler. Door Anouk Abels Scheffler wordt in de Utrechtse Kinderboekwinkel omringd door springerige kindjes en bijna net zo enthousiaste ouders. Vakkundig voorziet hij hun boeken van een krabbel én een tekening. De een krijgt een muisje, de ander een slag. Of een Gruffalo, natuurlijk. Scheffler komt uit Duitsland en woont al jaren in Groot-Brittannië, waar iedereen zijn boeken kent. Hij is hier in verband met de boekhandelsactie IK WIL EEN PRENTENBOEK! van Uitgeverij Lemniscaat. Tijdelijk is De Gruffalo (1998), de klassieker over een slimme muis en een vreemd monster, voor maar twee euro te koop in de boekwinkel. ‘Ik vind het een mooi idee dat boeken op deze manier toegankelijk worden voor kinderen die niet vaak in de boekwinkel te vinden zijn,’ vertelt Scheffler mij later. ‘Ik ben er best wel trots op dat De Gruffalo voor dit initiatief is uitgekozen.’ Hoe voelt het om een personage te hebben getekend waarmee kinderen echt zijn opgegroeid? ‘Aan de ene kant ben ik er erg trots op dat dit boek zo populair is bij zowel ouders als kinderen. Maar tegelijkertijd duizelt het mij een beetje als ik om acht uur ’s avonds nadenk over hoeveel mensen De Gruffalo op dat moment aan het voorlezen zijn. Hetzelfde geldt als je naar Haarlem, Utrecht of zelfs Bra-
Julia Donaldson en Axel Scheffler, De Gruffalo, Uitgeverij Lemniscaat. Tijdelijk € 2,00 in de boekwinkel, zolang de voorraad strekt. Daarna € 13,95.
Axel Scheffler zilië komt en ziet dat kinderen ook daar bekend zijn met het boek. Het verhaal heeft een universele aantrekkingskracht. Dat is heel leuk, maar ook een beetje beangstigend. Soms voelt het een beetje claustrofobisch: ik zal tot aan het einde van mijn dagen bekend staan als de illustrator van De Gruffalo. Toen ik aan het boek werkte, dacht ik dat er een paar duizend exemplaren zouden worden verkocht en dat het daarna vergeten zou worden, zoals de meeste prentenboeken. Ik had er geen idee van dat dit zou gebeuren. Net als de meeste illustratoren ben ik niet met dit werk begonnen om rijk of beroemd te worden. Dus ja, het is best vreemd als dat toch gebeurt.’ Ik hoor graag iets over de ontstaansgeschiedenis van De Gruffalo. Hoe was je samenwerking met schrijver Julia Donaldson? ‘Julia en ik hadden samen eerder een boek gemaakt, A Squash and a Squeeze. Een flinke tijd later kwam ze met de tekst voor De Gruffalo. Die had ze naar een uitgever gestuurd, maar er werd helaas niks mee gedaan. Toen ze de tekst terugkreeg, stuurde ze die naar mij. Ik heb het verhaal toen aan mijn uitgever bij McMillan gegeven en zij was meteen enthousiast. Er werden zelfs geen veranderingen in aangebracht – ze vonden het perfect zoals het was. Toen werd ik gevraagd om zelf de illustraties te verzorgen, en begon ik met het maken van schetsen. Daarbij was er niet echt sprake van een samenwerking: we werkten vrijwel compleet onafhankelijk van elkaar.’ Dus ze heeft ook geen feedback op de tekeningen gegeven? ‘Ik mocht volgens eigen inzicht het personage ontwikkelen. De redacteur had wel wat commentaar op mijn schetsen. Ook had ik op een bepaald moment het idee om de dieren kleren te laten dragen, maar
Anouk met de Gruffalo Julia vond dat niks. De redacteur wilde bovendien dat mijn Gruffalo er wat liever uit zou zien. Dus het personage was uiteindelijk wel wat anders dan op mijn eerste schetsen.’ Hoe zag hij er in eerste instantie dan uit? ‘Hij had kleinere oogjes en grotere klauwen. Hij zag er bedreigender uit. Maar de algemene vorm van het personage is hetzelfde gebleven. Omdat hij de Gruffalo heette, vond ik dat hij een beetje op een buffel moest lijken. Daarom heeft hij hoorns, een vacht en een staart. Er zijn trouwens veel mensen die denken dat ik inspiratie heb gehaald uit Max en de Maximonsters van Maurice Sendak. Maar daar heb ik toentertijd nooit aan gedacht. Als je naar middeleeuwse manuscripten kijkt, zie je vaak harige monsters. Ik denk dat zowel Sendak als ik inspiratie hebben gehaald uit die traditie.’ Er zijn zoveel reïncarnaties van de Gruffalo: films, houten beelden langs wandelroutes… Zelfs een attractie in een pretpark. Dat lijkt me best wel cool, om je personage zo tot leven te zien komen.
‘Het is vooral cool voor de kinderen die het kunnen beleven! De rechten liggen echter bij de makers van de film – afgezien van de rechten van het boek zelf – en zij nemen dus de beslissingen. Daar ga ik alleen maar in mee. De beste bewerking vind ik de film. Het verhaal is anders dan dat van het boek, maar dat moet ook als het om film of theater gaat. Het zou saai zijn als het niks anders was dan bewegende versies van mijn tekeningen. Ik vind dat ze het fantastisch gedaan hebben.’ Je hebt nog veel meer andere kinderboeken gemaakt. Zijn er personages die dicht bij je hart liggen? ‘Als ik lezers in Groot-Brittannië ontmoet, vertellen ze me interessant genoeg vaak dat ze niet De Gruffalo, maar een ander boek van mij als favoriet hebben. Mijn andere boeken doen het dan ook best goed. Zelf vind ik mijn gekke boeken het leukst, zoals Mannetje Tak. Dat is best een grappig personage: het is een tak met een familie. En ik heb net een nieuw boek afgerond, samen met Julia Donaldson. Het gaat over vijf lelijke dieren. Dat wordt ook heel leuk.’