8
¸ÀA§æªiÀ ï
gÁPÉÆÚ, CPÉÆÛçgï 24, 2013
gÁd¸ÁÜ£ï «Ä¸ÁAªï ±ÉPÁØöå ¸ÀA§æªiÀ ÁAvï £ÀªÉA§gï 1 vÁjPÉgï ¸Àgïé ¸ÁAvÁA-¨sPÀ ÁÛAZÉ ¥ÀgâÉ ¢¸Á CfäÃgï ¢AiÉĸÉfZÉÆ zsÀgÁäzÀåPïê C| ªÀiÁ| zÉ Æ | ¦AiÀ Ä Ä¸ï vÉ Æ ªÀ i Á¸ï r¸ÉÆeÁ, ºÉgï ©¸ïà, AiÀiÁdPï, zsÀgïä¨sÀ¬ÄÚA, ¯Á¬ÄPï D¤ ¸À¨Ágï »vÀ a AvÀ P ÁA ¸À A VA zÉ ª Á£ï ¥ÁmÁè ö å ±É A ¨É Æ gï ªÀ g Áì A ¤ gÁd¸ÁÜ£ï (D¢A gÁeï¥ÀÄvÁ£Á) «Ä¸ÁAªÁPï PɯÁèöå ¸Àgïé G¥ÁÌgÁASÁwgï CgÁÎA «ÄÃ¸ï ¨sÉlAiÀÄÛ¯ÉÆ. vÉÆ ¢Ã¸ï £ÀíAiÀiïZï CfäÃgï, §UÁgï ¸ÀUÁîöå gÁeï¥ÀÄvÁ£Á «Ä¸ÁAªÁAvï KPï eÁªïß D¸ï¯Áèöå ¸Ávï zsÀgïä¥ÁæAvÁåAPï ªÀgÁÛöå G¯Áè¸ÁZÉÆ ¢Ã¸ï. gÁeï¥ÀÄvÁ£Á «Ä¸ÁAªÁa ¥Ámï¨sÀÄAAiÀiï: vÉ £ ÁÌ ¨s Á gÀ v ÁAvï ¥À A iÀ i Áè ö å ±É P ÁØ ö åxÁªïß D¥É Æ ¸À Û ¯ ï ¸ÁA vÉƪÀiÁ¸ï, G¥ÁæAvï ¥ÀAzÁæªÁå ±ÉPÁØöåxÁªïß ¸ÁA ¥sÁæ¤ì¸ï ¸ÁªÉgï D¤ ºÉgï «Ä±ÉÆ£ÀjAzÁéjA eÉdÄa §j R§gï ¥ÀgÀÎmï eÁ°è D«Ä eÁuÁAªï. ¥À Ä uï ¸À ¨ Ágï PÁgÀuÁA¤«ÄÛA «±Á¯ï §qÁÎ ¨sÁgÀvÁAvï ¥ÀÄgÉÆÛ ªÁAeÉ¯ï ¥ÀgÎÀ mï eÁAªïÌ £Á. 18ªÁå ±ÉPÁØöåAvï §qÁÎ »ªÀ i Á®AiÀ Ä zÉ Æ AUÁæ ±Éæ à tÂxÁªïß vÉ£ÁÌ «Azs Á å zÉÆAUÁæ ±ÉæÃt ªÀÄíuÁ¸Àgï JPïZï zsÀgïä¥ÁæAvïå D¸ï¯ÉèA. vÉA ¥Á¥Á °AiÉÆ vÉgÁªÁå£ï ¯ÁºÉÆÃgï, C®èºÁ¨Ázï D¤ DUÁæ C±É A wãï zs À g ïä¥Áæ A vÁåA¤ «¨sÀd£ï PɯÉèA. 1890 E¸ÉéAvï DUÁæ DgïÑ¢AiÉĸÉfZÉÆ ªÉÆmÉÆ ªÁAmÉÆ ªÉ U É Æ î PÀ g À Ä £ï gÁeï¥À Ä vÁ£Á «Ä¸ÁAªï (¥Àæ¸ÀÄÛvï gÁd¸ÁÜ£ï D¤ ªÀÄzÀå¥ÀæzɱÁZÉ D¢ªÁ¹ eÁUÉ) ¸ÁÜ¥À£ï PɯÉA. D¤ ¥Áåj¸ï (¥sÁæ£ïì) PÁ¥ÀÄa£ï ¥Áæ¢APï ¢¯ÉA. 18ªÁå ±ÉPÁØöåAvï ¥sÁæ£ïì zɱÁa gÁeïzÁ¤ ¥Áåj¸ï ¸Àgïé xÀgÁA¤ GzÀgÀÎvï eÁ°è. vÀ¸À¯Áå ¨sÀīĪÀAiÀÄÄÌAmÁxÁªïß gÁeï¥ÀÄvÁ£Á §Adgï ¨sÀÄAAiÀiïÛ ¥ÀæªÉñï PÀgÀÄ£ï «Ä¸ÁAªï ZÁ®Ä PÀgÉÑA QvÉèA PÀ±ÁÖAZÉ ªÀÄí¼ÉîA D«Ä ¸ÀªÀÄÓªÉåvï. ¸ÀUÁîöå ¨sÁgÀvï zɱÁAvï ºÁPÁ `xÁgï gÉAªÉ¨ÄÀs AAiÀiï’ ªÀļ í A îÉ £ÁAªï DdÆ£ï¬Ä ªÁ¥ÀgÁÛvï. ¥ÀÄuï
D¢A DUÁæ ¢AiÉĸÉfZÉÆ «Ä¸ÁAªï ªÁAmÉÆ eÁªÁ߸ï¯ÉèA DSÉÍA `gÁd¸ÁÜ£ï «Ä¸ÁAªï’ ¥ÁmÁèöå ªÀgÁìA¤ ¸Ávï ¢AiÉĸÉf eÁªïß ªÁqÁèA. 1913-Avï DSÁÍöå gÁeï¥ÀÄvÁ£ÁAvï (gÁd¸ÁÜ£ÁAvï) CfäÃgï «Ä¸ÁAªï ¢AiÉĸÉeï ¸Áܦvï eÁ° vÀgï 1935-Avï vÁAvÀÄAxÁªïß ªÀÄzÀå¥Àz æ ± É ÁAwè EAzÉÆÃgï ªÉUîÉA PÀgÄÀ £ï D¥ÉƸÀÛ°Pï ¥ÁæAvïå PÉ¯Æ É . ºÁAvÀÄAxÁªïß EAzÉÆÃgï, GdӬĤ, PÁAqÁé D¤ d§ÄªÁ ¢AiÉĸÉf eÁ¯Áåvï. 1984-Avï GzÀAiÀiï¥ÀÄgï «AUÀqï ¢AiÉĸÉeï eÁ° vÀgï 2005-Avï ªÀÄÆ¼ï ¢AiÉĸÉeï CfäÃgï D¤ eÉÊ¥ÀÄgï £ÁAªÁAZÉÆå ¸ÀévAÀ vïæ ¢AiÉĸÉf eÁªïß gÀƦvï PÉ¯Æ É å. 1890-Avï ¯Áí£ï ªÀÄmÁÖgï PÁ¥ÀÄa£ÁA¤ gÁd¸ÁÜ£ï «Ä¸ÁAªÁAZÉÆ ªÁªïæ ¸ÀÄgÁévï¯ÉÆè vÀgï ªÉª¹À Ûvï «Ä¸ÁAªï ¸ÀÄgÁévï eÁ¯ÉèA 1913Avï. ºÁå «Ä¸ÁAªÁPï DvÁA ±ÉPÁØöåZÉÆ ¸ÀA§æªiÀ ï. ºÁå «Ä¸ÁAªÁZÉ ªÁqÁªÀ½Avï ªÀÄAUÀÄîj ªÀÄļÁZÁå AiÀiÁdPï-zsÁjäPÁAZÉÆ «AZÁÚgï ¥Ávïæ D¸Á. ºÁå ¥ÁmïxÀ¼Ágï ±ÉPÁØöå gÀhļÀPï.
DvÁA ºÁAUÁ¸Àgï ¥ÀjUÀwAvï, ªÉƸïÛ ¸ÀÄzÁæ¥ï «Ä¸ÁAªï ¥sÀ¼Á¢Pï eÁ¯ÁA. GzÀPï eÁAªïÌ £Ávï¯Áèöå £Ávï¯Áèöå, ªÉ ¼ Ágï ¤gÁ¸ï «Ãeï¸ÀPÀvï £Ávï¯Áèöå, eÁAªÉ Ç Ñ ¸À º À e ï. ¸ÀA¥ÀgïÌ ¸ÁzÀ£ÁZÁå JzÉƼïZï ¸À¨Ágï C¨ÁªÁ£ï xÀ A AiÀ i ï zsÀgïä¨sÀ¬ÄÚA ºÁAUÁ ²A¥É Æ Ø £ ï ¨sÀ¯ÁAiÉÄÌZÁå ¨Éƪï ZÀqï PÁgÀuÁPï ¯ÁUÉÆ£ï zÀÄ©îPÁAiÉÄ£ï D¸ï¯Áèöå ¥ÁnA UÉ°èA ºÀ ¼ É î A ZÁå ªÀ Ä £Áê A ¥ÀgÁÛöå£ï AiÉÄÃAªïÌ ªÀ Ä zÉ A «Ä¸ÁAªï £Ávï°èA. £À«A ¸ÁÜ¥À£ï PÀgÀÄAPï ZÀqï PÉÆtÂà AiÉÄÃAªïÌ PÀ±ÁÖAZÉA eÁªÁ߸ï¯ÉA è . £ÀgÀÎvÁ°A. gÁeï¥ÀÄvÁ£ÁZÉÆ ¤gÁ±ÉZÁå ªÉÆqÁA ¥ÀAiÉÆè ¦æ¥sÉPïÖ d£ÀgÀ¯ï ªÀÄzÁÎvï ¨sÀgÀé±ÁåaA eÁªïß ¥sÁæzï §mÉæªÀiï, QgÁÚA: ¸É à AAiÀ i ïÖ ªÉ Ä Ãj 1903 E¸ÉéAvï KAd¯ïì ªÉļÁZÁå ¨Á| ºÉ¤æ zsÀgïä¨sÀAiÀiÁÚöåA ¸ÀAVA ¥É Æ vÀ Ä ð£ÁvÀ Ä ¸ï ºÁAUÁ D¬Ä¯É Æ è . PÉƪÉÆ ºÁå ¥ÀÄuï vÁZÁå ¸Àgïé vÀgÁßmÁå PÁªÀiÁA¤ vÁPÁ ¸À®ét gÁd¸ÁÜ£ï «Ä¸ÁAªÁZÉÆ AiÀiÁdPÁPï ¯Á¨ï°è. ºÁAUÁZÁå ¥ÀAiÉÆè ©¸ïà ºÉ¤æ PÉƪÉÆ gÁeï¥ÀÄvÁ£Á C²Qà ¯ÉÆPÁ ªÀÄzÉA «Ä¸ÁAªÁZÉÆ DAzÉÆî «±Áé¸ï ¨sÀgÉÆ£ï UɯÉÆè. ¦æ¥sÉPïÖ d£ÀgÀ¯ï eÁªïß £ÀªÀiÁågÉÆè. vÁAZÉ jw-jªÁf ¥À æ P Ágï vÁå ªÉ½A ¸À¨Ágï «Ä¸ÁAªï ¨Á¼ï®Uïß, ¥Àw ªÀÄgÀuï PÁªÀiÁA §Azï ¥Áªï¯Áèöå ªÀUÁÛ, ¥ÀwuÉ£ï ¥Àqï°èA. ºÁå EvÁèöå GeÁåAvï GqÉ Æ £ï PÀ±ÁÖA ªÀÄzÉA, 1898ªÉÆgÉÑA EvÁå¢ ªÀÄÆqï 1902 ªÀÄíuÁ¸Àgï jªÁf gÁeï PÀgÁÛ¯ÉÆå. ¸ÀA ¥ÀÆgïÚ §qÁÎ ¹ÛçAiÀiÁAPï `¥ÀgÁÝ’ £Éí¸ÉÑA ¥Àz æ ± É ÁAvï ªÀiÁgÉPÁgï PÀ q ÁØ A iÀ i ÁZÉ A D¸ï¯É è A zÀÄPÉÆ¼ï ¥Àqï¯ÉÆè. (PÉÆt zÁzÉè DAiÀiÁèöågï ºÀeÁgÁA¤ ¯ÉÆÃPï ªÀ Ä ÄPÀ ª À Ä ¼ï zs Á A¥É Ñ A ). ªÉÆgÉÆ£ï, vÁAaA ºÁZÉ ¸À ª É A !ªÉƤì| JqÀégïØ ¨sÀÄjÎA C£Ávï M°ªÉgÁ ¨ÉƽÚUï, ¥Àqï°èA. ¥ÀjUÀvï Ewè «UÁgï eÉgÁ¯ï, ªÀ Ä ¯É à jAiÀ i Á, ©üUq À ï°è Qà UÉÆgÁéAPï eÉÊ¥ÀÄgï n.©., ¥À g ÁåAvï SÁAªïÌ mÉ Ê ¥s Á AiÀ i ïØ C¸À ¯ É Æ å vÀuï £Á¸ÁÛA wA ªÀÄgÀuï ¥ÁªÁÛ°A. ¦qÁ²qÁ «¸ÁÛgï¯ÉÆèöå. PÉÆÃuï zɪÁZÉgï ¥ÁvÉåt x É Æ q É « Ä ¸ Á A ª ï zÀªÀgÁÛ vÁPÁ vÁaA «avÁæA ªÁªÁærZï RÄzï ºÁå ¥À¼ÉAªïÌ ªÉļÁÛvï. «AZÀÄ£ï PÁqï¯Éè ¦qÉAPï M¼ÀUï eÁªïß ¥À g É Ó P ï zÉ ª Á£ï Jf¥ÁÛ x Áªïß ªÉÆgïß ¥Áªï¯Éè. C¸À¯É ¨sÁAiÀiïæ PÁqï¯ÉèA D¤ vÁAa ¥sÁæ¤ì¸ÀÌ£ï «Ä±ÉÆ£Àj «Ä¸ÁAªï xÀ¼Ágï
CfäÃgï PÁvÉzÁæ¯ï dvÀ£ï WÉvï°è. vÁåZï¥ÀjA ¨Á| PÁªÀiï eÁªÁ߸ï¯ÉèA ¸ÀܽÃAiÀiï ¨sÁ¸ï ºÉ¤æ PÉƪÉÆ D¤ vÁZÁå ¸ÀºÀAiÉÆÃV ²PÉÆ£ï, vÁAa ¸ÀA¸ÀÌøw D¥ÁÚªïß, ¥ÁnA Ggï¯Áèöå ºÀ¼ÁîöåAZÁå ¯ÉÆPÁ zsÀgïä¨sÀ¬ÄÚA¤ ºÁå ¤gÁ²ævï ªÀÄzÉA vÁAZÉ ¯ÉÆPÁSÁwgï GzÀgÀÎwSÁwgï ªÁªÀÅgÉÑA. R¼À£Á¸ÁÛA ªÁªïæ vÁå SÁwgï vÁuÉ ºÀ¼ÁîöåA ¢¯ÉÆ. ¸ÀAPÉl ºÀ¼ÁîöåA¤ r¸Éì£Àìj ¸ÀÄgÀÄ ªÀ Ä í ¼ Áî ö å eÁUÁågï PɯÉÆå. D¤ D¥Áèöå £ÀªÁå ¸ÀܽÃAiÀiï gÁAiÀiÁ£ï ªÉļÁZÁå ¹¸ÀÖgÁAPï ºÀ¼Z îÉ Áå ©¸ÁàPï 100 JPÉæ ¹Û ç A iÀ i ÁA¤ £É í ¸ É Ñ vÀ ¸ À ¯ ÉA eÁUÉÆ zÁ£ï ¢¯ÉÆ. ªÀ¸ÀÄÛgï WÁ®ÄAPï ¸ÁAUÉèA. xÀAAiÀÄìgï ªÀíqï KPï vÁå PÁ¼Ágï ºÉA ¥Àæ¥ÀævÀªÀiï C£Ávï D¸ÉÆæ £À « ÃPÀ g À u ï; ºÁAvÀ Ä A ¨ÁAzÀÄ£ï ¤gÁ²ævï ªÉ Ä ¼ÁZÁå WÀ q ÁßgÁa ¨sÀÄgÁÎöåA ¨Á¼ÁAPï ªÀ¹Û ¢°. ¨Á| ºÉ¤æ C| ªÀiÁ| zÉÆ| ¦AiÀÄĸï ZÀvÀÄgÁAiÀiï D¤ ¥À A iÀ i Áì ¢ ñïÖ ¢¸É Æ £ï PÉƪÉÆ£ï ZÀrÛPï vÉƪÀiÁ¸ï r¸ÉÆeÁ Cfä à gÉ Æ Ñ ¥À æ ¸ À Ä Û v ï ©¸ïà AiÉÄvÁ. ¥sÉæAZï ¹¸ÀÖgÁAZÁå zsÀgïä¨sÀ¬ÄÚAPï ªÉ Ä ¼ÁAvï ¨s Á gÀ w ÃAiÀ i ï D¥ÀªÉÚ A ¢¯ÉA. ¥ÀÄuï wA PÉÆtÂà D¬ÄèA£ÁAvï. ZÀ°AiÀiÁAPï WÉAªïÌ £ÉUÁgï¯Áèöå DPÉjPï vÁuÉ KPï £ÀªÉÇ ¸ÀܽÃAiÀiï ªÉ¼Ágï ¨Á| ºÉ¤æ PÉƪÉÆ£ï, ¹ÛçAiÀiÁAZÉÆ ªÉÄüï WÀqÀÄAPï vÁZÁåZï C£Ávï D¸Áæ ö åAvï ªÁqÉ è ¯ Áå ZÀ ° AiÀ i ÁAPï AiÉ Ä «Ó ¯ É A . ¥À Ä uï «AZÉèA. «Ä±ÉÆ£ÀjA ¥À«vïæ ¸À¨É£ï ¸ÁAUÁvÁ ªÁªÀ Å gï¯Áè ö å PÀ¸À¯ÉÆAiÀiï ªÉÄüï vÁAPÁA xÉÆqÉAZï ²PÀ¥ï GUÀqÀÄAPï ¤gÀâAzï D¸Áè ö ågï¬Ä, «Ä¸ÁAªï WÁ¯ÉÆè. ¨Á| ºÉ¤æ PÁªÀiÁAvï ZÀqï GgÁâ PÉƪÉÆ£ï RÄzï D¸ï°è . 1911 E¸É é A vï ¥Á¥ï¸ÁAiÀiÁâPï ±É í g ÁAZÁå E¸É Æ Ì¯ÁA¤ ¨s É m É Æ £ï ¥À g À é t ΠªÁªÀÅæAPï vÁuÉ, «ZÁjè. DPÉæPï 1906 `Cfä à gïZÉ Æ å «Ä±É Æ £À j E¸ÉéAvï GvÀÛgï ¨sÁgÀvÁZÉÆ ¥ÀAiÉÆè «Ä±ÉÆ£Àj ¹¸ÀÖgï ¨sÀ¬ÄÚ’ (MSA) ªÀÄí¼ÉÆî ¸ÀܽÃAiÀiï ªÉÄüï vÁuÉ ¨sÀ| ªÉÄÃj ªÉÄn¯ÁØ D£ïKPï ªÉÄüï WÀqÉÆè. ZÀqÁªÀvï DåAUÉÆèWÀqÉÆè D¤ vÁAPÁA PÉƪÉÆ EArAiÀÄ£ï ZÀ°AiÉÆ `¥Àæ¨sÀÄzÁ¹’ ªÀÄí¼Áågï `¸ÉƪÀiÁåZÉÆå ZÁPÀgÉÆßöå’ ªÀÄíuï ºÁAvÀÄA ¨sÀjÛ eÁ¯ÉÆå. 1913ªÁå £ÁAªï ¢¯ÉA. ºÁå ¹¸ÀÖgÁAZÉA (10ªÁå ¥Á£Ágï ªÀÄÄPÁj¯ÁA)