GO!Mobility Magazine #5 2015 by Koninklijke RAI Vereniging

JAARGANG 5 – DECEMBER 2015 – NR 5

! O G 5 # Y T I L I B O M I Vereniging A R e in z a g Ma

THEMA: MOBILITEIT EN WETENSCHAP

CRIMEFIGHTER • WAGENPARK INHERENT SCHOON • PIEK MOMENTEN • GEBREKKIGE VERKEERSSYSTEMEN • FLABBERGASTED

GO! 2

INhoud RAI SOCIETY

------------------THEMA: IT EN MOBILITE HAP C WETENS -------------------

Tijdens het ‘Breakfast and Business event’ openden Steven van Eijck (RAI Vereniging) en Hans de Boer (VNO-NCW) op 20 oktober de BedrijfsautoRAI 2015.

PAGINA 18

ECO-TRENDS Koninklijke Nooteboom Trailers werd met de MANOOVR, de winnaar van de SV Innovation Award 2015.

PAGINA 20

UITGESPROKEN Paul Wanrooy, Sales manager bij

BTC Scooters uit Dongen, geeft

AUTO LEVERT MEER OP DAN HIJ KOST De maatschappelijke kosten van mobiliteit, nu geschat op drie procent van het BNP, zullen volgens Carlo van de Weijer, directeur Smart Mobility van

zijn mobiliteitsvisie.

TU Eindhoven en werkzaam bij TomTom, op termijn richting nul kunnen

PAGINA 23

gaan bij een gelijkblijvende of zelfs groeiende mobiliteitsvraag. Door

MARKTANALYSE

verregaande technologische ontwikkelingen zullen de nadelige effecten

Een Nederlander fietst gemiddeld

van mobiliteit namelijk verdwijnen. Mobiliteit wordt inherent veilig,

1.000 kilometer per jaar en een

schoon, zelforganiserend en leidt tot minder voertuigverliesuren. En de

kwart van alle reizen naar het

auto levert de overheid (nu al) meer op dan hij kost.

werk vindt per fiets plaats.

PAGINA 25

GO!FACTOR Wouter van Loon van het solar team TU Eindhoven met de volledig door zonne-energie aangedreven Stella.

PAGINA 27

REISTIJD SLECHTE MAATSTAF BEREIKBAARHEID Vaak baseert de overheid zich bij infrastructuurinvesteringen en verkeeren vervoersbeleid op reistijden. Reistijd is echter slechts één van de vier componenten om bereikbaarheid uit te drukken, stelt professor Karst Geurs van de Universiteit Twente. Bereikbaarheid zou moeten gaan over de mogelijkheden die mensen hebben om bepaalde bestemmingen te bereiken. “Hoe lang iemand in de file staat is eigenlijk minder van belang.”

COLOFON GO!Mobility is een uitgave van RAI Vereniging, postbus 74800, 1070 DM Amsterdam, telefoon (020) 504 49 49, www.raivereniging.nl.

Productie Markant Media

GO!Mobility verschijnt 5 keer per jaar en is o.a. bestemd voor politici, overheidsinstanties, de media en leden van RAI Vereniging. Verspreiding vindt plaats op basis van controlled circulation.

Redactieraad Harald Bresser, Cees Boutens, Jeroen van de Braak, Ilse Bartels, Mark van Dansik, Isabel Cloudt

Redactie Menno Timmer, hoofdredacteur

Redactieadres GO!Mobility Markant Media Goudenregenstraat 15 1402 ET Bussum E-mail: markantmedia@kpnmail.nl www.markant-media.com Tel. 06-551 35 559 of 035-69 19 061

Dit magazine is gedrukt op duurzaam papier.

GO!Mobility is ook als digitaal magazine te lezen op www.raivereniging.nl

© 2015 RAI Vereniging – alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere wijze, in elke vorm, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Medewerkers Sjoerd van der Linden Ontwerp: PWAD Amsterdam Vormgeving: MB voorheen VMTB Fotografie: Ton van Til, Johan Peter van der Stouwe Illustraties: Onno Kortland Druk: W.C. den Ouden ISSN: 2212-8182

DR. STEVEN VAN EIJCK

Kloof dichten Dat in deze editie van GO!Mobility de relatie tussen wetenschap en mobiliteit centraal staat,doet mij veel deugd. Mijn affiniteit met wetenschap is altijd groot geweest. Mijn werkzaamheden hebben eigenlijk altijd gebalanceerd op het snijvlak van de politiek, de wetenschap en de ondernemerswereld. Jarenlang gaf ik met uitermate veel plezier colleges aan onder andere de Erasmus Universiteit, de Vrije Universiteit en de Hogeschool voor Economische Studies. In alle eerlijkheid moet ik bekennen dat ik dat nu wel mis. Niet veel later kwam ik er achter dat er tussen wetenschap en politiek een behoorlijke kloof bestaat. Dat ontnuchterende besef drong tot mij door toen ik als staatsecretaris van Financiën zag hoe er op overheidsniveau naar de wetenschap wordt gekeken. Wetenschappelijke rapporten, waarvoor onvoldoende maatschappelijk draagvlak bestond, verdwenen zonder pardon in de la. Het was voor mij verbazingwekkend om te zien hoe geïsoleerd de wetenschap vaak staat tegenover de dagelijkse praktijk. Tegelijkertijd constateer ik dat wetenschap en bedrijfsleven elkaar binnen de automotive industrie wel degelijk hebben gevonden. Of het nu gaat om superlichte hightech composieten ter versterking en gewichtsreductie van voertuigen, het ontwikkelen van uiterst verantwoorde helmen ter bescherming van de veiligheid van berijders van gemotoriseerde tweewielers of innovatieve warmtewisselaartechnieken in uitlaten ter optimalisering van het motorrendement. Of denk aan de perfecte kruisbestuiving tussen ITS en telematica. Dat wetenschap en bedrijfsleven elkaar hebben gevonden is in feite logisch. Maar om voor wetenschappelijke ideeën of oplossingen politiek draagvlak te verwerven is het van belang te begrijpen hoe de politieke hazen lopen, hoe besluitvorming in Brussel plaats vindt,

wat het juiste moment is om, bijvoorbeeld als het gaat om een nieuw regeerakkoord, zaken binnen te fietsen. Als algemeen voorzitter van RAI Vereniging zie ik het als een van mijn taken die kloof te dichten en een brug te slaan tussen aan de ene kant de wetenschappelijke wereld en het bedrijfsleven en anderzijds de politiek. Neem alleen al de hoogst actuele discussie over hoe om te gaan met connected drive. In theorie kunnen auto’s zelfstandig rijden. Truck Platooning, ofwel vrachtwagens die op korte afstand van elkaar coöperatief rijden, geldt als een wenkend perspectief voor de transportsector. Maar de infrastructuur en de politieke besluitvorming zijn niet op orde. Hetzelfde geldt voor de weten regelgeving. Je ziet duidelijk dat techniek, wetenschap en bedrijfsleven voorlopen op de politiek. Daarom is RAI Vereniging op basis van deze thema’s al volop bezig te bedenken wat er in het regeerakkoord 2017 – 2020 moet komen te staan voor het optimaliseren van de mobiliteit in Nederland. Overigens doe ik dat ook als lid van het Dagelijks Bestuur van VNO-NCW. Het tripartiete overleg tussen bedrijfsleven, overheid en wetenschap vindt een goed gehoor bij RAI Vereniging. Bovendien onderhouden wij zeer hechte relaties met partijen als SWOV, Innovam en, zoals in dit nummer valt te lezen, met tal van technische universiteiten. Innovatieve (technische) mobiliteitstoepassingen of oplossingen, afkomstig van het bedrijfsleven of de wetenschap, zullen wij te allen tijde maximaal onder de aandacht van de politiek brengen. Dr. Steven van Eijck, algemeen voorzitter RAI Vereniging

GO! 4

BRANCHE NIEUWS

Nederlandse bedrijfswagenmarkt geeft weer gas Voor de Nederlandse bedrijfswagensector lijken alle indicatoren op groen te staan. In de eerste 9 maanden van dit jaar nam de totale verkoop van lichte en zware bedrijfswagens met 16 procent toe. Dat geldt eveneens voor het wagenpark dat, dankzij aantrekkende investeringen inmiddels is gegroeid tot 1.045.000 voertuigen. Het positieve sentiment had eveneens een duidelijke weerslag op de afgelopen BedrijfsautoRAI 2015 waar het bezoekersaantal met 18 procent steeg tot 55.268 professionals. De zojuist verschenen Factsheet Bedrijfsauto’s van het CBS laat nog eens

De verkoop van Nederlandse bedrijfswagens groeide het eerste halfjaar viermaal zo

in een nutshell zien hoe groot het belang is van deze voertuigen voor de

hard als het Europese gemiddelde.

logistieke sector in het algemeen en de Nederlandse economie. Gezamenlijk legden Nederlandse bedrijfswagens in 2014 zo’n 27 miljard

vaststellen dat er voor de komende periode nog een interessant verkoop-

kilometer af. De bulk kwam voor rekening van bestelauto’s (61%),

potentieel in het verschiet ligt. Na de economische crisis werd de aan-

gevolgd door trucks (24%), trekkers (10%) en bussen (2%). Niet minder

schaf van nieuw materieel immers uitgesteld. Dat is goed zichtbaar in de

dan 80 procent van alle door trucks gereden kilometers komt voor

gemiddelde leeftijd van de verschillende voertuigsegmenten. Lag de

rekening van transportbedrijven.

gemiddelde leeftijd van bestelwagens in 2005 nog op 6 jaar, op dit

Interessant is het om te zien hoe ons land het vergeleken met de andere

moment is dat ruim 8 jaar. De gemiddelde leeftijd van vrachtauto’s en

EU-lidstaten doet. Dan blijkt dat de verkoop van nieuwe bedrijfsauto’s

trekkers liep in diezelfde periode op van respectievelijk 8,5 tot ongeveer

in Nederland in de eerste helft van dit jaar ruim vier maal zo hard groeide

11 jaar en van 4,5 tot 6 jaar. Nu de sector de wind weer in de rug heeft en

ten opzichte van het Europese gemiddelde. Namelijk met 73 procent ver-

er meer geld is om te kunnen investeren, ligt een verjonging van het

sus 16 procent in de EU als geheel. En wie de cijfers goed bestudeert moet

wagenpark en dus aantrekkende verkoopvolume voor de hand.

AVc Ster voor ‘crimefighter’ fiets-bromfietsdiefstal Tijdens het AVc Café in oktober, de netwerkbijeenkomst waarbij de Stichting Aanpak Voertuigcriminaliteit al haar relaties uit zowel de publieke als private sector uitnodigt, is de AVc Ster toegekend aan Roel Veenstra van Politie Haaglanden. Veenstra ontving deze award voor zijn jarenlange inzet om fietsen bromfietsdiefstal tegen te gaan.

precies weet wat er speelt in dat wereldje. Als

AVc benoemt elk jaar een ‘Ster van AVc’. Dat is

eens ongecoördineerd gebeurt. “AVc zorgt er

iemand die het bijzonder is opgevallen vanwege zijn

voor dat lokfietsen gestructureerd en gecoör-

of haar inzet, betrokkenheid, vernieuwende wijze

dineerd worden ingezet. Met veel dank aan Roel

van denken en wil tot samenwerking bij de aanpak

Veenstra die hiervoor verantwoordelijk is.”

van voertuigcriminaliteit.

Visser wijst er op dat de landelijke aanpak van

AVc directeur Titus Visser complimenteerde

fietsdiefstal tot nu toe redelijk succesvol is

Veenstra met lovende woorden uit het juryrapport:

geweest. “Vanwege de lage aangiftebereidheid

“een teamplayer en no-nonsense politieman die zich

ontbreken harde cijfers weliswaar, maar mede

al jaren inzet voor het tegengaan van fietsen brom-

op basis van CBS-cijfers kun je wel stellen dat

beheerder van de landelijke pool van honderden lokfietsen levert hij een belangrijke bijdrage aan de strijd tegen fietsendieven.” Volgens Visser is de inzet van lokfietsen een effectieve manier om fietsdiefstal te bestrijden. Wel merkt hij daarbij op dat dit soms nog wel

fietsdiefstal. Roel is zo langzamerhand de schrik

Roel Veenstra van politie Haaglanden (l) ontvangt uit

tussen 2007 en 2012 sprake was van een dalende

geworden van tweewieler-criminelen omdat hij

handen van AVc-directeur Titus Visser de AVc Ster.

trend.”

Nederland fietst massaal zonder licht De discrepantie tussen wat Nederlanders vinden en doen is groot. Dat blijkt tenminste uit het onderzoek fietsverlichting dat Goudappel Coffeng in opdracht van ANWB, BOVAG, RAI Vereniging, TeamAlert, VVN, Fietsersbond, I&M en provincies heeft uitgevoerd. Hoewel vrijwel alle Nederlanders

mingen op zijn minst zorgwek-

zegt het belangrijk te vinden met

kend te noemen. Kort samengevat

goede fietsverlichting op pad te

luiden de conclusies: 59 procent

gaan, fietst bijna tweederde (59%)

van de fietsers rijdt zonder licht;

van het uitgaanspubliek zonder

in studentensteden voert bijna 80

licht.

procent van de fietsers geen licht;

Volgens Jeroen Broeks van Gou-

Amsterdam, waar 82 procent van

alle bij het onderzoek betrokken

seren de Fietsersbond, VVN en

dappel Coffeng werd in de zomer-

alle fietsers zonder licht rijdt,

partijen verschillende activiteiten

provincies bovendien speciale

maanden gemeten hoeveel fiet-

spant de kroon en het aandeel van

en campagnes georganiseerd om

acties op diverse locaties in het

sers er ’s nachts in steden en

vrouwen dat geen fietsverlichting

het belang van goed werkende

land. De politie is gedurende het

buitengebieden licht voerden. De

voert is met 44 procent groter dan

fietsverlichting zo breed mogelijk

hele jaar alert op fietsers zonder

belangrijkste resultaten, zegt hij,

dat van mannen (39%).

onder de aandacht te brengen. Tij-

licht. De boete hiervoor bedraagt

zijn op basis van 6.000 waarne-

De afgelopen maanden hebben

dens de wintermaanden organi-

55 euro.

Bijna tweederde van alle fietsers rijdt zonder licht.

KiM: Tandje erbij voor Nederlands fietsbeleid Fietsen en lopen zijn de laatste jaren belangrijker geworden in het Nederlandse mobiliteitssysteem, constateert het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) in het onderzoek ‘Fietsen en lopen: de smeerolie van onze mobiliteit’.

toename van het fietsgebruik. De helft van het

sante ontwikkeling in ons fietsland. ‘Geen

aantal ritten, een tiende van alle afgelegde

enkel fietstype laat zo’n groot meetbaar effect

kilometers en een derde van de aan mobiliteit

zien als de elektrische fiets. De e-bike is het

bestede tijd geschiedt per fiets of lopend.

enige type fiets waarvan de verkopen stijgen’,

Verder neemt het aandeel van de fiets vooral

schrijft het KiM. Van alle fietskilometers

in de stad toe en worden de verschillen tussen

wordt inmiddels ruim 12 procent per e-bike

bepaalde bevolkingsgroepen groter.

afgelegd.

Het onderzoek noemt de e-bike een interes-

Kritisch is het KiM over het Nederlandse fiets-

Nederlanders lopen of fietsen bij

beleid. ‘Op veel plekken in

iedere verplaatsing, aldus de stu-

steden zijn weliswaar grote suc-

die. Toch is het kennisinstituut

cessen geboekt, maar voor het

kritisch over het Nederlandse

stimuleren van het fietsgebruik

fietsbeleid: ‘voor het stimuleren

is meer nodig dan het aanleggen

van fietsgebruik is meer nodig

van fietsinfrastructuur (hard-

dan de aanleg van fietsinfra-

ware).’ Ook het fietsbeleid en de

structuur.’

toewijding aan fietsdoelstel-

Volgens het KiM tekenen zich als

lingen moeten naar de mening

het gaat om fietsen en lopen drie

van het kennisinstituut op orde

trends af. Zo zijn Nederlanders

zijn. ‘Helaas ontbreekt het veelal

sinds 2004 vaker en verder gaan

aan goede evaluaties van maat-

fietsen (+ 9%) en lopen (+13%) en speelt de e-bike een grote rol in de

regelen om fietsen en lopen te

Met name het aandeel van de fiets in stedelijke gebieden groeit sterk.

stimuleren.’

GO! 6

Carlo van de Weijer, TU Eindhoven

‘Het totale wagenpark wordt inherent veilig en schoon’ De maatschappelijke kosten van mobiliteit, nu geschat op drie procent van het BNP, zullen volgens Carlo van de Weijer, directeur Smart Mobility van TU Eindhoven en werkzaam bij TomTom, op termijn richting nul kunnen bij een gelijkblijvende of zelfs groeiende mobiliteitsvraag. Door verregaande technologische ontwikkelingen zullen de nadelige effecten van mobiliteit namelijk verdwijnen. Mobiliteit wordt inherent veilig, schoon, zelforganiserend en leidt tot minder voertuigverliesuren. En de auto levert de overheid (nu al) meer op dan hij kost. Een begrip dat in het betoog van Van de Weijer voortdurend ter sprake

op. Deze berekening maakt naar mijn mening twee dingen duidelijk: het

komt is ‘disruptie in mobiliteit’. Hij bedoelt daarmee dat de mobiliteitswereld op dit moment onderhevig is aan snelle, exponentiële veranderin-

bewijst dat de mobiliteitssector niet de meest logische is om CO2 te besparen en levert opnieuw een argument om kritisch naar het OV te

gen die de hele industrie doen opschudden.

kijken. Vergeet niet dat we per inwoner jaarlijks 250 euro betalen om het

De belangrijkste disrupties die hij ziet zijn, kort samengevat: mobiliteit

spoor in stand te houden. Theoretisch is het zelfs miljarden euro’s goed-

wordt inherent schoon en veilig; verkeer wordt zelforganiserend; de infra wordt soberder omdat de slimme auto het beste gedijt bij een sobere weg met versimpelde regelgeving; autonoom rijden leidt enerzijds tot meer autoverkeer en meer ruimtebeslag per voertuig, maar anderzijds tot lagere kosten voor voertuigverliesuren; vraag en aanbod van op ICT en data gebaseerde diensten zullen drastisch verbeteren en openbaar vervoer

‘Auto’s worden slimmer in het kwadraat’

trekt zich terug naar de steden. koper en beter om het spoor te vervangen door een doelgroepstrook van

Vervang spoor voor doelgroepstrook

asfalt en de treindienst over te laten nemen door busvervoer.”

Het dogma dat auto’s vervuilend zijn en ongelukken veroorzaken is volgens hem niet langer houdbaar. Auto’s worden namelijk, zegt hij, als

Enorme veiligheidsmarges

het ware slimmer in het kwadraat: “techniek maakt de zelfrijdende auto

Ook het aantal ongevallen, waarvan de kosten ongeveer 2 procent van

inherent schoon én allerlei zaken rondom de auto, zoals het slimmer

het BNP omvatten, is de laatste decennia fors gedaald, vervolgt Van de

organiseren van het verkeer, versterken dit effect.”

Weijer. “In veertig jaar tijd is de kans om in het verkeer te overlijden in

Hij erkent dat het terugdringen van de CO2-uitstoot nog wel een uit-

Nederland met een factor vijf afgenomen, terwijl tegelijkertijd het aantal

daging is. Tegelijkertijd vraagt hij zich af of de mobiliteitssector wel de

reizigerskilometers met een vergelijkbare factor is gestegen. Het aantal

meest effectieve is om het CO2-probleem aan te pakken. Van de Weijer rekent voor dat het voorkomen van 1 kilo CO2-uitstoot per auto gemid-

zwaargewonden vertoont een soortgelijke trend. Dit is aan veel maat-

deld 11 cent kost. “Voor het OV ligt dit cijfer zelfs een factor tien hoger,

voorzien van Advanced Driver Assistance Systems (ADAS), ABS, ESP,

want voor een CO2 besparing van 1 kilo is een investering van 1,10 euro nodig. Een investering in HR-ketels, zonnecellen, isolatie etc. kost slechts

airbags, kreukelzones en ga zo maar door, hebben daarin een cruciale rol

tussen de 0,5 en 4,0 cent per kilo CO2-reductie en levert dus veel meer

Van de toegevoegde waarde van een volledig autonoom rijdende auto,

regelen te danken, maar de voortdurend veiliger wordende auto’s,

gespeeld.”

GO! 8 dus zonder stuur en pedalen, is de directeur Smart Mobility, anders dan

serieuze concurrent in de vorm van de zogenaamde uberficatie van het

de levensreddende rol die de zelfsturende auto in de media krijgt toege-

vervoer tegen, oftewel: een ver doorgevoerde koppeling tussen vraag en

dicht, minder overtuigd. “Als namelijk de volledige verantwoordelijkheid

aanbod van vervoer”

bij het voertuig en niet bij de bestuurder komt te liggen, gaat de fabrikant

Om het ‘wereldbeeld’ dat de deels zelfrijdende auto aan het scheppen is

enorme veiligheidsmarges inbouwen. Met als consequentie dat een auto

(alles dat nodig is om de juiste beslissingen tijdens het rijden te kunnen

grotere afstanden gaat aanhouden ten opzichte van andere voertuigen en

nemen) te verbeteren, werkt de TU Eindhoven nauw samen met een aan-

objecten en trager wordt in het verkeer. Om dat te voorkomen is optimale communicatie tussen auto’s onderling een randvoorwaarde. Dat laatste is echter veel complexer en een grotere uitdaging dan autonoom rijden zelf.”

Drie fases Hij onderscheidt op het gebied van autonoom rijden drie fases: 1) het inherent veilig maken van auto’s met behulp van allerlei ADAS-achtige

‘De mobiliteitssector is niet de meest logische om CO2 te besparen’

systemen, 2) het overdragen van taken van de bestuurder aan de auto in niet-kritische situaties gericht op veiligheid en comfort - automatisch

tal autofabrikanten aan geavanceerde camera’s, radarsystemen en

rijden op de snelweg, automatisch inparkeren - en 3) volledig autonoom

sensoren. “Die moeten naadloos op elkaar aansluiten en met elkaar

rijden à la de Google Car.

samenwerken. We trachten daarbij zelfs kenmerken van mensen te

Van de Weijer: “Je kunt je afvragen wat de derde fase nog toevoegt als je

integreren in de manier waarop het voertuig communiceert.”

met de eerste twee fases al inherente veiligheid en optimaal comfort hebt

Daarnaast houdt TU Eindhoven zich bezig met de ontwikkeling van

bereikt. Dan is volledig autonoom rijden hooguit zinvol als alternatief

nieuwe vervoerssystemen. Van de Weijer: “Dynamisch verkeers-

voor het OV of voor bijvoorbeeld minder validen. En daar komt het een

management zal op den duur verdwijnen als het verkeer connected wordt. Zelforganiserende systemen leveren een potentiële besparing van 350 miljoen euro per jaar op.”

Pizza economie Hoe oordeelt hij eigenlijk over de toekomst van de verschillende vervoersmodaliteiten en welke trends signaleert hij op het gebied van smart mobility? Van de Weijer zegt te verwachten dat de auto en de fiets (smart bike), naast lopen en het vliegtuig, uiteindelijk als enige over zullen blijven als duurzame mobiliteitsvormen. “Met duurzaam doel ik niet alleen op het milieu, maar ook op de veiligheidsaspecten en de betaalbaarheid. Als je de externe kosten van alle modaliteiten zou verwerken in de prijs van een kaartje, dan zouden veel minder mensen gebruik maken van de bus, trein, tram of metro. Die zijn in de grote steden alleen nodig als een duur en noodzakelijk kwaad om de bereikbaarheid te waarborgen.” Qua logistiek gaat er naar zijn mening eveneens veel veranderen. “We krijgen een pizza economie, waarbij ‘delivery on demand’ vanzelfsprekend wordt. Nu besteld, binnen een half uur het product in huis. Dat wordt de norm.” Tenslotte is Van de Weijer er van overtuigd dat elektrische voertuigen op termijn extreem goedkoop zullen worden. “Een kilowatt aardgas zal in 2024 duurder zijn dan een kilowatt door zonnecellen opgewekte stroom. En een elektrische auto hoeft straks niet veel meer te kosten dan tweemaal de batterij. Dan kun je voor pakweg 100 euro per maand in een e-car

‘We krijgen een pizza economie, waarbij ‘delivery on demand’ vanzelfsprekend wordt.

rijden.”

Professor Karst Geurs:

‘Reistijd is een slechte indicator voor bereikbaarheid’ Vaak baseert de overheid zich bij infrastructuurinvesteringen en verkeeren vervoersbeleid op reistijden. Reistijd is echter slechts één van de vier componenten om bereikbaarheid uit te drukken, stelt professor Karst Geurs van de Universiteit Twente. Bereikbaarheid zou moeten gaan over de mogelijkheden die mensen hebben om bepaalde bestemmingen te bereiken. Hier speelt ook de nabijheid van activiteiten en de toegankelijkheid tot bepaalde vervoerssystemen een belangrijke rol. “Hoe lang iemand in de file staat is eigenlijk minder van belang. Het gaat uiteindelijk om integrale bereikbaarheid van deur tot deur. Het ministerie van I&M zou meer met een integrale blik naar vervoersbeleid moeten kijken.” Geurs bekleedt aan de Universiteit Twente de leerstoel Transport Planning. Kern van zijn betoog luidt dat bereikbaarheid van veel meer afhangt dan alleen reistijd. “We zouden moeten kijken naar de ‘reisweerstand’ in plaats van snelheid of reistijd. Ofwel, de moeite die het kost om de afstand tussen locaties te overbruggen. Daarbij gaat het, behalve om reistijd, onder meer om de afstand, reiskosten, de betrouwbaarheid en het comfort van reizen.” Naarmate de reisweerstand afneemt, worden locaties beter bereikbaar. Daarnaast is de plek waar banen en andere activiteiten zijn te vinden naar zijn mening veel belangrijker dan de

GO! 10 variatie in de reistijd in ons land. “Iemand kan

dat bovendien leiden tot volstrekt andere con-

te komen, dan krijg je een hele andere uit-

in de Randstad weliswaar een half uur in de

clusies bij beleidsmakers. Stel dat de overheid

komst. Dan levert verdichting rond stations

file staan, maar met diezelfde reistijd wel veel

de effecten gaat onderzoeken van meer

juist een betere bereikbaarheid op: reizigers

meer banen, voorzieningen, winkels, theaters

bebouwing rondom stations. Dan ligt het voor

hebben dan meer activiteiten binnen hun

bereiken dan een inwoner uit Groningen of

de hand dat dit plan meer verkeer genereert en

bereik, vooral per trein, fiets of te voet. Dat

Friesland. In feite is de Randstad ondanks de

dat dit vervolgens leidt tot meer opstoppingen

weegt zwaarder dan een hogere reistijd met de

files nog het beste bereikbaar.” Bereikbaarheid

en files. Een evaluatie op basis van uitslui-

auto”.

heeft, vervolgt hij, betrekking op de mogelijk-

tende de factor reistijd, zou dan conform de

heden die personen hebben om na een ver-

huidige beoordelingssystematiek van I&M al

Integrale benadering

plaatsing aan activiteiten deel te nemen. In die

gauw een negatief advies opleveren.”

Op de vraag waarom de overheid bij vervoers-

benadering is snelheid geen indicator voor

“Maar”, zegt Geurs, “wanneer je kiest voor

beleid vooral uitgaat van reistijdverliezen, in

bereikbaarheid zelf, maar van slechts één

een totaal andere benadering van bereikbaar-

plaats van te kiezen voor een integrale

aspect dat daarop van invloed is.

heid, waarbij wordt gekeken naar waar men-

benadering waarin meerdere indicatoren zijn

sen werken en wonen, de beschikbaarheid van

meegenomen, heeft Geurs wel een duidelijke

Andere conclusies

verschillende activiteiten in een bepaald

verklaring. De keuze voor de bereikbaarheid-

“Als je uitsluitend van reistijden uitgaat kan

gebied en wat de kosten zijn om van A naar B

sindicator bepaalt mede de ernst van het pro-

Karst Geurs: ‘Het gaat uiteindelijk om bereikbaarheid van deur tot deur’

11 bleem en de effectiviteit van beleid om het

uren met de helft kan reduceren. En dat is

zichtbaar. Binnen de huishoudens als geheel

probleem op te lossen. “Ruim 10 jaar geleden

natuurlijk een veel prettigere boodschap dan

lijken zich weinig veranderingen in de voor-

was ik betrokken bij de evaluatie van allerlei

te moeten zeggen dat dankzij nieuw beleid de

keuren van vervoerswijzen voor te doen.

beleidsopties in de aanloop naar de Nota

reistijd van deur tot deur met pakweg een paar

Wanneer we kijken op het niveau van

Mobiliteit van I&M. Volgens modeluitkom-

procent afneemt.”

personen dan zijn er echter wel degelijk ver-

sten zouden de voertuigverliesuren, zonder aanvullend beleid, in 2020 verdubbelen. De gemiddelde reistijden van ritten (van deur naar deur) op het hoofdwegennet namen echter maar enkele procenten toe. Het is evident dat het voor beleidsmakers dus aan-

‘In feite is de Randstad ondanks de files nog het beste bereikbaar’

trekkelijker is om zich te baseren op zaken als voertuigverliesuren, filedruk etc. Want doet

Daarnaast vergt integrale bereikbaarheid een

schuivingen van fiets naar auto en omgekeerd.

de overheid niets, dan verdubbelt het pro-

cross-sectorale aanpak en dat is veel lastiger te

De vraag is nu: wat verandert die voorkeur?

bleem, terwijl zij met de uitvoering van een

organiseren dan sectoraal verkeersbeleid. Ook

De verhuizing naar een andere woonplaats,

maatregelpakket het aantal voertuigverlies-

roept het de vraag op wie uiteindelijk verant-

een andere baan? Het mobiliteitspanel moet

woordelijk is voor integrale bereikbaarheid: de

daar antwoord op geven.”

planoloog of de verkeerskundige?

Bereikbaarheidsstatistiek Mobiliteitspanel Nederland

Als het gaat om een betere bereikbaarheid,

De overheid zou, zegt Geurs, meer oog moe-

welke adviezen zou Geurs het ministerie van

ten krijgen voor de bereikbaarheidsproblemen

I&M dan willen geven?

in de steden. “Daar vinden de meeste vertra-

“Ik geloof in ‘evidence based’ beleid. Ik zou

gingen plaats en het is veel lastiger om in de

willen dat er goed empirisch materiaal

stad wegen uit te breiden dan om de capaciteit

beschikbaar komt waarin zichtbaar is hoe

van snelwegen te vergroten. Bovendien zijn

bereikbaarheid zich ontwikkelt. In Engeland

grote en middelgrote steden weer in trek.

publiceert het Department for Transport

Zowel bij jongeren, ouderen als immigranten.

periodiek een bereikbaarheidsstatistiek, de

Ook zijn de mobiliteitsvoorkeuren van stede-

zogenoemde ‘Accessibility Statistics’. Daaruit

lingen anders. Ze gebruiken meer de fiets en

is precies af te leiden hoeveel huisartsen,

het OV en vaak minder de auto.”

ziekenhuizen, scholen, supermarkten of

Hoe het precies is gesteld met het autogebruik

banen mensen kunnen bereiken per auto,

onder jongeren blijft lastig in te schatten,

openbaar vervoer, fiets of te voet. Te zien is dat

vindt de hoogleraar. “Betreft het lagere

toegang tot basisvoorzieningen de afgelopen

autogebruik onder jongeren een intrinsieke

jaren is afgenomen. Dit soort effecten zie je

voorkeur of heeft dit te maken met

niet wanneer je alleen kijkt naar de ontwik-

(aanschaf)kosten, parkeerkosten etc?”

keling van reistijden op het wegennet. Voor

Onder andere om hier meer inzicht in te

I&M zou dit een prima manier zijn om de

krijgen is hij in 2013, samen met het Kennis-

grootste bereikbaarheidsknelpunten in kaart

instituut voor Mobiliteit (KiM) en Goudappel

te brengen.”

Coffeng, gestart met het Mobiliteitspanel

Tenslotte zou hij graag zien dat I&M eens zou

Nederland, een initiatief dat eerder dit jaar

gaan experimenteren met een integrale,

tijdens het RAI Mobiliteitsdiner, uit handen

cross-sectorale aanpak, waarbij alle betrokken

van minister Schultz van I&M het Gouden

partijen (ook die buiten het verkeersdomein

RAI wiel ontving. Het panel volgt de

liggen) aan tafel zitten. “En bekijk dan wat

komende jaren 2.000 huishoudens en 5.000

nodig is om tot nieuwe oplossingen voor het

personen. “Er zijn nu al twee ontwikkelingen

bereikbaarheidsprobleem te komen.”

GO! 12

Marjan Hagenzieker (SWOV), hoogleraar Verkeersveiligheid TU Delft:

‘De mens moet zich niet aanpassen aan de weg, maar de weg aan de mens’ Gedrag is een essentiële factor in het verkeer, maar je kunt de oorzaak van een ongeval, anders dan de media vaak willen doen geloven, nooit volledig wijten aan menselijk handelen of falen. Gedrag is volgens Marjan Hagenzieker, die sinds kort de nieuwe leerstoel Verkeersveiligheid aan de TU Delft bekleedt, slechts één component. Of iets veilig is hangt volgens haar af van het complete verkeerssysteem. “Gebrekkige verkeerssystemen zijn primair de oorzaak van menselijke fouten op de weg. Niet de mens.” In haar oratie pleitte zij voor betere verkeersmodellen. “Als je daarin de component gedrag mee laat wegen, kun je veel beter voorspellen hoeveel ongevallen er jaarlijks plaatsvinden.” Marjan Hagenzieker is vorig jaar benoemd tot hoogleraar in de Faculteit

de aansprekende titel luidde: ‘Dat paaltje had ook een kind kunnen

Civiele Techniek en Geowetenschappen aan de TU Delft. Zij combi-

zijn.’ Zij refereert daarmee aan de reactie van sommige rechters jegens

neert haar werk als wetenschappelijk adviseur bij de Stichting Weten-

mensen die verongelijkt reageren op een boete die zij opgelegd hebben

schappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) met het hoog-

gekregen omdat zij bijvoorbeeld een paaltje omver hebben gereden.

leraarschap. De leerstoel Verkeersveiligheid is uniek omdat het de enige

Hagenzieker: “Om de ernst van zo’n overtreding tussen de oren te

in Nederland is. Zelfs internationaal gezien is een hoogleraarschap ver-

krijgen, reageert zo’n rechter dan bijvoorbeeld met de woorden dat dit

keersveiligheid een bijzonderheid. Hagenzieker noemt de combinatie

paaltje voor hetzelfde geld een kind had kunnen zijn.

van de twee functies ‘een fantastische kruisbestuiving’. De onderzoe-

Met dit voorbeeld probeer ik duidelijk te maken dat het er om gaat hoe

ken die de SWOV in opdracht van het ministerie van I & M verricht

mensen denken, hoe ze gevaar inschatten en anticiperen op een

hebben een hoog toegepast karakter, terwijl in Delft juist de

bepaalde situatie. Aan de andere kant: misschien had dat paaltje er hele-

academische vorming voorop staat. “Het bij elkaar brengen van theorie

maal niet moeten staan? Mijn boodschap luidt daarom: probeer niet de mens te veranderen, maar zorg er voor dat de omgeving zo is ingericht

‘We moeten mensen niet willen veranderen’

dat de kans op ongevallen zo klein mogelijk is.”

Verkeerssysteem oorzaak fouten Ter verduidelijking van haar standpunt legt Hagenzieker uit dat mensen die haast hebben vaak sneller rijden, en hogere snelheden leiden eerder tot ongevallen. “Het heeft echter geen zin om die haast met

en praktijk past dan ook prima bij de gezamenlijke financiering van de

beleid of andere maatregelen opeens te laten verdwijnen. Dat gaat echt

leerstoel door I & M, SWOV en de TU Delft.” Hagenzieker wil zich

niet lukken. Wat wel kan is zorgen voor een optimaal veilig verkeers-

met haar leerstoel op drie thema’s gaan richten: gedrag in verkeers-

systeem. Denk aan snelheidsbegrenzers in auto’s, verkeersdrempels

modellen, verkeersveiligheid in de stad en het automatisch rijden.

etc. Dan kúnnen die ongevallen eenvoudig niet meer gebeuren.” Zij herhaalt dat gedrag essentieel is in het verkeer. “We moeten reke-

Paaltje

ning houden met wat mensen willen en kunnen. Dat betekent echter

Tijdens haar oratie afgelopen oktober hield Hagenzieker een lezing over

niet dat we mensen moeten willen veranderen. We moeten met zijn

verkeersveiligheid en het gedrag van mensen in het verkeer, waarvan

allen de wegen zo bouwen dat ze geschikt zijn voor de weggebruikers.

Marjan Hagenzieker: â&#x20AC;&#x2DC;Je moet niet sturen op menselijk gedrag, maar op een beter verkeerssysteem.â&#x20AC;&#x2122;

GO! 14 Gemaakte fouten die aan hen worden toegeschreven zijn lang niet altijd de fouten van de mens, maar van het verkeerssysteem als geheel.”

Een bak met formules Gedrag is volgens haar weliswaar een belangrijke factor, maar tegelijkertijd slechts één component in het hele verkeerssysteem, dat verder bestaat uit het voertuig zelf, tal van omgevingsfactoren (wegen, soort bebouwing, weersomstandigheden) en de beleidsfactoren. Met de laatste wordt de hele setting van het verkeerssysteem bedoeld: welke regels gelden er, hoe zit het met opleidingen, trainingen, rijbewijzen etc. In haar oratie zei Hagenzieker dat de factor gedrag in verkeersmodellen tot nu toe vrijwel ontbreekt of onvoldoende wordt meegewogen. “Dergelijke modellen zijn voor veel mensen een abstracte term. Je zou ze kunnen zien als een bak met formules. Als je gedrag daarin een pro-

‘Tot nu toe zitten in verkeersmodellen vooral grove aannames’ minente plek geeft krijg je beter inzicht in de oorzaken van ongevallen en wat er aan te doen is en is het eveneens beter mogelijk het aantal verkeersongevallen te voorspellen. Tot nu toe zitten in zulke modellen vaak hele grove aannames. Gelukkig komt er steeds meer aandacht voor gedrag en dringt het besef door dat de voorspellende waarde van verkeersmodellen aanzienlijk verbetert als bekend is hoe hard mensen ergens rijden, wat de wegkenmerken zijn, hoeveel van hen een gordel of helm draagt, wat hun leeftijd is, of ze gedronken hebben of bepaalde medicijnen hebben gebruikt en ga zo maar door.”

‘Misschien moet er een nieuw rijbewijs komen voor mensen die automatisch rijden en voor hen

Nieuw rijbewijs

die dat niet doen.’

Gedrag en dus de factor mens in verkeersmodellen zoveel mogelijk in kaart brengen en het wegsysteem daar optimaal op inrichten lijkt de

betekent al ‘zelf bewegen’. “Bestuurders moeten namelijk worden

meest effectieve manier om verkeersongevallen terug te dringen. Maar

getraind om supervisie te houden op hun automatisch rijdende voer-

wat als straks het verkeersbeeld wordt gedomineerd door autonoom

tuig. Software kan immers gaan haperen, het systeem kan het laten

rijdend voertuigen? In hoeverre zijn die in staat om adequaat te

afweten of er kunnen zich situaties voordoen waarbij de auto het even

anticiperen op het soms onvoorspelbare gedrag van de mens?

niet meer weet. Misschien moet er wel een nieuw rijbewijs komen voor

Hagenzieker verwacht dat er de komende decennia, naast allerlei

mensen die in auto-auto’s rijden en voor hen die dat niet doen, want

vormen van automatisch rijden, nog zeer veel weggebruikers zullen

die laatste groep moet ook weten om te gaan met zelfrijdende auto’s.”

zijn die dat niet doen. Daarmee blijft de factor mens in het verkeer ook

Een ding staat volgens Hagenzieker vast, hoe beter je de factor mens

op langere termijn cruciaal. “Sterker nog”, zegt zij, “op de wat kortere

meeneemt in de software van een autonoom rijdend voertuig, hoe

termijn zullen automobilisten zelfs méér moeten kunnen met hun in

veiliger het wordt en dat zal tegelijkertijd het gehele proces van zelfrij-

meer of mindere mate automatisch rijdende voertuig.” Zelf spreekt zij

dende auto’s versnellen. “Gedrag is en blijft de dominante factor in het

in dit verband liever over de ‘auto auto’, want het woord automobiel

verkeer”, besluit zij. “Of we nu automatisch gaan rijden of niet.”

Automotive Center of Expertise (ACE):

Verbindende schakel tussen automotive hogescholen en mobiliteitsindustrie De Nederlandse automotive industrie groeit gestaag en heeft voortdurend jonge mensen met een goede opleiding nodig. In het speelveld tussen HBO automotive opleidingen en het bedrijfsleven fungeert het Automotive Center of Expertise (ACE) als een stuwende kracht van veel gezamenlijke initiatieven. Dankzij de verbindende kracht van ACE is inmiddels een aanzienlijk aantal gezamenlijke initiatieven en innovatieve projecten met de verschillende partners, waaronder leden van RAI Vereniging, met succes gerealiseerd. Toch zou Monika Hoekstra, managing director van ACE, graag zien dat het aantal ‘dedicated’ partners nog verder toeneemt. De automotive sector kan, zegt zij, van het partnerschap profiteren en bedrijven kunnen zich zo bij de studenten maximaal profileren. “Dankzij participatie in innovatieve projecten kunnen studenten bovendien perfect kennismaken met alles wat er speelt bij hun toekomstige werkgevers.”

‘Het is onze ambitie om het aantal deelnemende bedrijven te verdubbelen’ ACE is in 2011, op initiatief van het Platform Beta Techniek en de ministeries van OCW en EZ, als een van de eerste Centers of Expertise gestart als kenniscentrum voor toegepast automotive onderzoek en onderwijs. Tot de stakeholders behoren de Automotive instituten van

Monika Hoekstra: ‘Ondernemingen krijgen dankzij een partnership met ACE toegang tot getalenteerde

de Hogeschool Rotterdam, de Fontys Hogescholen, de Hogeschool van

automotive studenten en daarmee tot potentiële deskundige ingenieurs in een schaarse arbeidsmarkt.’

GO! 16 Arnhem en Nijmegen (HAN), alsmede AutomotiveNL en CarrosserieNL. Daarnaast zijn er nu 11 individuele automotive bedrijven die zich bij ACE als ‘preferred partner‘ hebben aangesloten om een inhoudelijke bijdrage te leveren aan de invulling van de samenwerking en om hun steentje bij te dragen aan het verbeteren van het automotive onderwijs.

Meer en betere instroom Hoekstra: “Je kunt rustig stellen dat ACE het complete spectrum van de auto-industrie kan verbinden met de automotive hogescholen, van OEM’s, toeleveranciers, importeurs tot en met kennisinstellingen.” Opvallend - maar bekeken vanuit de aanwezige innovatiekracht waarvoor de Nederlandse mobiliteitsbranche bekend staan wellicht weer niet - is dat op de lijst van stakeholders relatief veel leden van RAI Vereniging voorkomen, o.a. DAF Trucks, Bosch Transmission Technology, Inalfa Roof Systems, Koninklijke Nooteboom Group, Vehicle Systems Engineering (VSE), de VDL groep, PON en Mitsubishi Turbochargers. De doelstelling van ACE is drieledig vertelt Hoekstra: “meer studenten werven voor automotive HBO opleidingen, zorgen voor een grotere uitstroom van kwalitatief beter opgeleide studenten richting de industrie en het op een hoger plan brengen van het onderwijs door het uitvoeren van innovatieve onderzoeksprojecten.” Zij benadrukt dat in principe iedere onderneming, dus ook als die geen partner is, bij ACE kan aankloppen om proactief deel te kunnen nemen aan de diverse activiteiten die dit bijzondere samenwerkingverband biedt.

‘De structurele samenwerking tussen de hogescholen en de deelnemende bedrijven tot een aantal geslaagde projecten geleid’

“Door het partnership tussen bedrijfsleven en onderwijs, waarbij wij als intermediair en smeermiddel fungeren,

het tweede jaar) jaarlijks organiseren. “ACE coördineert dat deze work-

ontstaat een unieke band, waarbij kennis gezamenlijk wordt opge-

shops bij (partner) bedrijven worden ondergebracht. Dit betekent con-

bouwd en gedeeld ter bevordering van meer en betere studenten voor de

creet dat vier keer per jaar elf groepen van gemiddeld 30 tot 35 studenten

industrie.”

bij de deelnemende bedrijven aan een praktische case kunnen gaan werken en op deze manier tevens de innovaties van een bedrijf van

Automotive Carrières

dichtbij kunnen meemaken.”

Zij zegt er van overtuigd te zijn dat die doelstelling vruchten zal afwer-

Dit biedt, vervolgt Hoekstra, studenten al vast de gelegenheid om voor

pen. Ter illustratie wijst zij op de ACE workshops die de drie hogescho-

te sorteren op hun interessegebieden, terwijl het bedrijfsleven zich bij

len en de (partner) bedrijven voor zo’n 350 automotive studenten (uit

de hogescholen mooi op de kaart kan zetten. “Voor de derde en vierde-

17 saties en in totaal 1.200 studenten van de drie hogescholen waren bij dit event aanwezig.

Dedicated projecten Inmiddels heeft, beklemtoont Hoekstra, de structurele samenwerking tussen de hogescholen en het bedrijfsleven tot een aantal geslaagde projecten geleid. Op dit moment werken studenten en onderzoekers van HAN Automotive en Hogeschool Rotterdam, samen met Terberg Benschop, DAF, TNO, TU Eindhoven, Universiteit

‘Iedere onderneming kan bij ACE aankloppen’ Twente, CarrosserieNL, Haven van Rotterdam en ROTRA, aan het project INTRAlog dat zich toespitst op de mogelijkheden van automatisch geleide voertuigen in logistieke processen bij distributiecentra. Veelbelovend noemt de managing director van ACE het project Compl-aid dat onder de leiding van Hogeschool Arnhem en Nijmegen en ten behoeve van de schadeherstelbranche werd geïnitieerd en dat nieuwe inzichten moet verschaffen bij het gebruik van kunststof composieten tijdens het herstel van voertuigschades. En nog onlangs werd door de Fontys Hogeschool in opdracht van VDL Bus & Coach een project afgerond dat het gebruik van alternatieve brandstoffen onderzocht. Hoekstra zou de wisselwerking tussen bedrijfsleven en hogescholen graag verder willen intensiveren. “Het zou jammer zijn om onbenut potentieel te laten liggen. Ondernemingen krijgen immers dankzij een partnership direct toejaars studenten organiseren wij samen met de drie hogescholen

gang tot studenten en dus potentiële deskundige ingenieurs in een

trouwens speciale Masterclasses, Talentenprogramma’s en zogeheten

schaarse arbeidsmarkt. Het is onze ambitie om het aantal partnerbedrij-

pre-master programma’s (een doorstroom traject naar de TU/e) om de

ven te verdubbelen en de komende jaren te laten groeien tot 25 à 26.

ambities en talenten van de automotive studenten te kunnen stimuleren

Om vervolgens met deze partners ‘dedicated’ initiatieven en projecten

en met passende programma’s hun verdere groei te kunnen faciliteren.”

op te zetten en uit te voeren, en hen te betrekken

Een zeer effectief netwerkmoment om onderwijs en mobiliteitswereld

bij onze workshops, Masterclasses, Talenten-

bij elkaar te brengen noemt Hoekstra de Automotive Carrièredag die

programma’s en andere initiatieven. Tenslotte

ACE in samenspraak met de hbo partners afgelopen september bij de

luidt onze slogan niet voor niets: ‘sharing know-

HAN in Arnhem organiseerde. Niet minder dan 40 bedrijven en organi-

ledge for a better future!’”

GO! 18

RAI SOCIETY

Breakfast & Business event BedrijfsautoRAI Onder grote belangstelling van genodigden en de media openden Steven van Eijck, algemeen voorzitter van RAI Vereniging en Hans de Boer, voorzitter van VNO-NCW op 20 oktober de BedrijfsautoRAI 2015. Beiden benadrukten tijdens de officiële openingsplechtigheid, die door de organisatoren vanwege het matineuze tijdstip was omgedoopt in een ‘Breakfast & Business event, op de noodzaak om als land te blijven investeren in logistiek en weginfrastructuur. Van Eijck zei verheugd te zijn dat het weer goed gaat met de bedrijfswagensector. “De economie trekt aan, orderportefeuilles zijn goed gevuld en de branche is weer terug op het investeringsniveau van 2008 (+30%). We zijn dus op de goede weg, maar als we ons land vooruit willen blijven helpen dan is die investering in infrastructuur absoluut nodig.” Van Eijck deed een oproep aan Hans de Boer om deze boodschap als werkge-

op herverdelen en zo weinig mogelijk op de verdienkracht. Hij rekende voor dat

versorganisatie te vertalen richting een volgend kabinet.

twee derde van de Rijksbegroting naar de sociale zekerheid, zorg en bijstand gaat.

De Boer sprak zijn waardering uit voor de technische vooruitgang die de trans-

“Als je vervolgens kijkt naar de verdienkant, zoals infrastructuur, onderwijs, subsi-

portsector de laatste jaren heeft doorgemaakt. “Ik zie u als de werkmieren van

dies voor het bedrijfsleven ten behoeve van R&D, dan blijkt dat de uitgaven in

de economie. Met een omzet van bijna 20 miljard euro, 130.000 werknemers en

een periode van 15 jaar zijn gedaald van 33 naar minder dan 20 procent. Terwijl

een investeringsniveau van zo’n 10 miljard euro door de jaren heen, is deze

iedereen weet dat het begint met verdienen. Daarna kun je pas gaan verdelen.

branche goed voor 10 procent van alle bedrijfsinvesteringen die in Nederland

Het kan niet zo zijn dat ik 3 tot 4 maanden moet vechten om een voorgestelde

worden gedaan.”

kabinetsbezuiniging van 180 miljoen euro op een R&D van tafel te krijgen, terwijl

De Boer bevestigde, in reactie op de woorden van Van Eijck, dat kabinetten in

een reparatie in koopkracht voor 65 plussers, waarmee een bedrag van één mil-

Nederland te lang te weinig ambitie hebben getoond en dat de keuze vooral ligt

jard euro is gemoeid, binnen een dag is geregeld. Dat moet anders in dit land!”

PIEK momenten Amsterdam RAI was in oktober weer de

caat toe te kennen. Jan de Vries (r),

place to be voor bedrijfswagenminnend

director sales van Scania Nederland,

Nederland. Een van de voertuigen die als

ontving het certificaat uit handen van

wereldprimeur veel belangstelling trok

Remco Tekstra van Stichting PIEK-Keur

was de Scania P320 Hybrid. Dit voertuig

en secretaris van afdeling Speciale Voer-

combineert een 320 pk motor – geschikt

tuigen van RAI Vereniging. Het PIEK Keur

voor diesel, biodiesel of HVO – met een

QuietTRUCK certificaat biedt transport-

elektromotor. De chauffeur heeft de

ondernemers volgens Tekstra ruimere

keuze om in de binnensteden hybride te

mogelijkheden om binnen stedelijke ge-

rijden, waarbij de verbrandingsmotor de

bieden, buiten venstertijden, winkels en

elektromotor ondersteunt, of met een

supermarkten te bevoorraden.

beperkte actieradius volledig elektrisch in

Een tweede ‘PIEK moment’ op de beurs-

de fluisterstille ‘silent mode’. Daarnaast

vloer betrof twee masterclasses over

biedt Scania een brede range van Euro VI trucks

truck als de Euro VI voertuigen op gas zorgen

Piek-Keur en over dagranddistributie. Beide ses-

op basis van CNG (Compressed Natural Gas) en

voor een substantiële geluids- en emissiereductie.

sies waren specifiek gericht op ambtenaren van

LNG (Liquefies Natural Gas). Zowel de hybride

Reden om aan deze trucks het PIEK-Keur certifi-

decentrale overheden.

Aan de Amsterdamse grachten... ‘Aan de Amsterdamse grachten, heb ik heel m’n hart voor altijd

kunnen ervaren.” Een gids leidde het gezelschap door de leukste buurten van

verpand’, zong Wim Sonneveld lang geleden in de jaren zestig. Dat de

de hoofdstad, langs de vele grachten, statige panden en koetshuizen om

Amsterdamse binnenstad in die ruim vijftig jaar qua sfeer en uitstraling weinig

tenslotte te eindigen op de Herengracht bij restaurant Lieve voor het

heeft ingeboet, konden de deelnemers aan het jaar-

hoofdgerecht.

feest van de JCG Business Club van de afdelingen

Volgens JCG-voorzitter Patrick Andriessen was dit

Autovak, Speciale Voertuigen en Auto’s van RAI

de laatste JCG-activiteit die in combinatie met de

Vereniging zelf aan den lijve ervaren. Als menu van

andere business clubs (JMA van afdeling Auto’s en JSV

het JCG-Jaarfeest werd namelijk in grote kapitalen

van afdeling Speciale Voertuigen) plaatsvond. “Vanaf

MOKUM geserveerd. Met als aperitief een rondvaart

1 januari aanstaande is de transformatie naar één

langs de fraaiste plekken van Amsterdam. Aan het

overkoepelend platform afgerond en gaat dit initiatief

begin van de avond werd aangelegd bij Brasserie Har-

verder als JCG Business Club; de netwerkclub van RAI

kema, een voormalige sigaren- en tabaksopslag mid-

Vereniging met in totaal 114 leden.”

den in het bruisende theaterdistrict. Hier kregen de

Maar voor het zover was, keerden de JCG-leden in de

vijftig JCG-ers ter versterking van de inwendige mens

rondvaartboot tevreden huiswaarts. Terwijl ergens uit

een voorgerecht aangeboden. Daarna stond een

een van de kroegjes in de Jordaan enkele flarden van

wandeling door de binnenstad op het programma.

het loflied op Amsterdam schalde: “alleen de bomen,

“Dat was”, zegt Martijn van Eikenhorst, adjunct-secretaris van afdeling

dromen, hoog boven ’t verkeer. En boven ’t water, gaat er, een bootje net als

Autovak, “een perfect moment om Amsterdam als openlucht museum te

weleer…”

Handen aan het stuur Tijdens verschillende regiobijeenkomsten ‘Toekomstbestendig Ondernemen’

jaar uit? Wie zijn de klanten van de toekomst en hoe

hebben RAI Verenigingen BOVAG de diverse toekomstscenario’s gepresen-

zien hun wensen en behoeften eruit? Hoe ontwikkelt

teerd waarmee de sector gemotoriseerde tweewielers te maken krijgt. Op

wetgeving zich? Wat is de maatschappelijke mobiliteits-

basis van zeventien veranderkrachten en

behoefte in 2020? Hoe zit het met nieuwe (online) toetreders en

trends zijn voor zowel de motor- als de

waar verdient deze sector in de toekomst zijn geld mee?

scooterbranche verschillende scenario’s

Warmerdam: “met deze scenario’s, die zijn vervat in het rapport

opgesteld die importeurs en dealers

‘Handen aan het stuur’, willen wij dealers, importeurs en fabrikanten

inzicht moeten geven in toekomstige

handvatten aanreiken om hun bedrijfsactiviteiten af te stemmen op

ontwikkelingen in hun sector. Gemma

de verschillende trends en ontwikkelingen. Het helpt hen vooruit te

Warmerdam,

secretaris

afdeling

kijken. Want dat is tenslotte

Gemotoriseerde Tweewielers van RAI

wat bestuurders van gemotori-

Vereniging wees er daarbij nadrukkelijk

seerde tweewielers doen: ver

op dat de klant bij deze scenariostudies

voorbij de bocht kijken en niet

centraal staat. “Uitgangspunt van de studie vormde de

vlak voor het wiel.”

externe invloeden op de sector, de veranderende

Bij de scenario’s zijn, op basis

omgevingsfactoren.” Verder beklemtoonde zij dat de

van de veranderkrachten, con-

scenario’s geen voorspellingen zijn, maar een voorstel-

crete actiepunten beschreven

ling geven van hoe de wereld er in 2020 uit zal zien en

die relevant zijn om goed voor-

welke rol ondernemingen die actief zijn in de sector

bereid te zijn op de toekomst.

daarin (kunnen) spelen.

Op het digitale platform ‘Mijn

Remco Bakker van onderzoeksbureau Jester schetste een beeld van de

Toekomst’ staan de strategische opties per scenario beschreven en is het

veranderfactoren die het meeste impact zouden kunnen hebben op de dis-

voor individuele bedrijven mogelijk een eigen actieplan voor de toekomst te

tributieketen van gemotoriseerde tweewielers. Hoe ziet de keten er over vijf

maken.

GO! 20

eco-trends

SV Innovation Award voor Nooteboom MANOOVR Koninklijke Nooteboom Trailers is de winnaar van de SV Innovation Award 2015. Hun MANOOVR scoorde volgens de vakjury met name het hoogst op het onderdeel ‘vernieuwing voor de gebruiker’. De prijs werd tijdens de opening van de BedrijfsautoRAI 2015 uitgereikt door Jarco de Bruin, commercieel directeur ING Lease Nederland.

met deze innovatie te komen en ook nog eens over het vakmanschap te beschikken om deze vernieuwing te kunnen produceren. De SV Innovation Award is een initiatief van afdeling Speciale Voertuigen van RAI Vereniging en wordt gesponsord door ING Lease. De andere genomineerden voor de prijs waren: de BeltBlower van Van der Peet, de CF-Agri van Kraker Trailers en de PowerSheet van Knapen Trailers.

De jury oordeelde dat de MANOOVR het beste voorbeeld is van technische innovatie: iedere as is aan de trailer gemonteerd met een nieuw ontworpen torenlager. Hierdoor blijft de lagering van het draaipunt tussen de banden en kunnen de krachten toch in het chassis geleid worden. Deze constructie zorgt voor een zeer lage laadvloerhoogte. De combinatie van een hoge wettelijk toegestane aslast van 12 ton met een voor pendelassen uniek lage laadvloerhoogte van 780 mm, biedt specifieke voordelen aan de ondernemer in het exceptionele vervoer. Hierdoor wordt de marktpotentie van dit asconcept in de niche van semi-diepladers flink vergroot. De vervoerder ervaart tot slot in de operationele kosten een fors voordeel door het lage gewicht en de geclaimde lagere bandenslijtage. Marinka Nooteboom, algemeen directeur van Koninklijke Nooteboom Trailers, zei in een reactie trots te zijn de creativiteit in huis te hebben om

Marinka Nooteboom ontvangt uit handen van Jarco de Bruin (ING Lease) de SV Innovation Award.

TU/e-studententeam met eerste e-toermotor de wereld rond STORM Pulse, zo heet de eerste elektrische toermotor waarmee het studententeam van de TU Eindhoven in 2016 tijdens hun ‘STORM World Tour’ in de voetsporen van Jules Verne in 80 dagen rond de wereld willen gaan reizen om de potentie van duurzaam vervoer te tonen.

teren. De STORM Pulse is volgens hen het

Pulse met de stoere look die men van een

toonbeeld van hoe elektrisch vervoer zou

motorfiets mag verwachten. Een bijzondere

moeten zijn: stil, efficiënt en met een grote

eyecatcher is het door het studententeam zelf

actieradius die een ongekend gevoel van

ontwikkelde batterijpakket. Dit bestaat uit 24

vrijheid biedt. Dat alles combineert de STORM

losse cartridges die voldoende energie leveren om 380 kilometer met de motor te kunnen rijden zonder te hoeven opladen. Tijdens de zogenoemde STORM World Tour in 2016 gaat het studententeam

Een groep van dertig studenten werkte

in 80 dagen de wereld rond.

ruim een jaar aan de STORM Pulse die

Wie de diverse etappes in zijn

380 kilometer kan rijden zonder te

klasse als snelste aflegt, is de

hoeven opladen. Televisiepresentator

winnaar van de eerste race rond

en motorrijder Rick Nieman heeft zich

de wereld zonder gebruik te

als ambassadeur aan het project ver-

maken van fossiele brandstof.

bonden, nadat eerder oud-premier

De reis zal over het noordelijk

Jan-Peter Balkenende dit al deed. De

halfrond gaan, door Europa,

missie van studententeam STORM

Azië en Noord-Amerika, waarbij in totaal zo’n 40.000

Eindhoven is om wereldwijd het imago van duurzaam vervoer te verbe-

Elektrische STORM Pulse met modulair accupakket

kilometers wordt afgelegd.

GINAF Durable: elektrisch waar het moet, diesel waar het kan GINAF Trucks heeft het Durable programma uitgebreid met een range elektrisch aangedreven bestelwagens. Het gaat om de GINAF DuraTruck Light E 2104 R. Dit voertuig combineert elektrisch rijden met een voldoende actieradius in binnenstedelijke gebieden met de mogelijkheid om buiten stadskernen over te schakelen op diesel of CNG. Daarnaast presenteerde GINAF een volledig elektrische truck: de E 2114. GINAF maakt voor de E 2104 R gebruik van standaard componenten van de IVECO Daily, in combinatie met eigen delen, waardoor een uniek voertuig ontstaat. GINAF heeft namelijk een slimme manier bedacht om de IVECO Daily tegen een acceptabele prijs te voorzien van

De DuraTruck Light E 2104 R en de volledig elektrische E2114.

een elektrische aandrijving met een reikwijdte van ca. 65 kilometer voor de binnensteden en stilte- en emissiegebieden. Daarbuiten wordt

zone wordt bereikt, waarop hij van de diesel modus moet overschake-

dit voertuig normaal aangedreven door de originele aandrijflijn en

len naar EV modus.

fungeert de elektromotor op dat moment als een generator om de

GINAF gaat er vanuit dat ook in Nederland de compensatieregeling

batterijen te laden voor de volgende emissiezone. Door deze combina-

gaat gelden voor het GVW van elektrisch voertuigen zoals deze al in

tie is het voertuig multi inzetbaar. Dankzij het intelligente interactieve

een aantal landen geldt. Die regeling houdt in dat men met een normaal

fleetmanagement systeem, is het mogelijk om vooraf de groene zone,

B-rijbewijs het GVW kan opwaarderen tot 4.250 kg. Dit betekent dat

waar emissieloos of geluidloos moet worden gereden, in te stellen. De

de GINAF E 2104 R een iets hoger nuttig laadvermogen overhoudt dan

chauffeur wordt dan tijdens het rijden gewaarschuwd wanneer deze

een vergelijkbare diesel bestelwagen.

Elektrische meeneemheftrucks voor nachtleveringen HIAB, een onderdeel van Cargotec, gaat een aantal elektrische meeneemheftrucks leveren aan het Britse FPS, een groothandel en distributiebedrijf dat onder andere actief is in de sectoren automotive, recreatie en onderhoud & accessoires.

Volgens Mark Wilson van FPS

eindresultaat was een vorkhef-

werk.” De MOFFETT M4 is met

toonde HIAB zich tijdens het hele

truck waarmee we onze activitei-

een geluidsniveau van nog geen

ontwikkelingsproces betrokken,

ten kunnen uitbreiden en kunnen

60dba zeer stil. De meeneem-

communicatief en behulpzaam

aanpassen aan de almaar toene-

heftruck is ontworpen voor

om ervoor te zorgen dat alles

mende regelgeving op het gebied

toepassingen zoals transport in

grondig werd onderzocht. “Het

van milieu en veiligheid op het

stedelijke gebieden waar de ruimte beperkt is en een laag geluidsniveau een absolute prioriteit is. De M4 werkt met de nieuwste lithium-ionaccu’s om de elektrische motoren, de hydrau-

FPS heeft sinds 2011 de eerste

liek en het besturingssysteem aan

prototypes van de MOFETT M4

te drijven. De heftruck is dus

elektrische meeneemheftruck aan

volledig emissievrij. Aangezien

een aantal grondige tests onder-

steeds meer ondernemingen

worpen en HIAB vervolgens feed-

geïnteresseerd zijn in duurzaam

back gegeven om de ontwikkeling

ondernemen, verwacht Hiab dat

van deze nieuwe elektrische MOFETT te ondersteunen.

MOFETT M4 van HIAB

de vraag naar elektrische MOFFETT’s verder zal groeien.

GO! 22

RAI vintage

Garage Lights ‘Het zijn de toeschouwers die de kunstwerken maken’, schrijft kunstenaar Marcel Duchamp in Voertuigen van de verbeelding dat in 1992 ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van RAI Vereniging werd uitgebracht. Een uitspraak die kennelijk een inspiratiebron vormde voor het schilderij ‘Garage Lights’ van de Amerikaanse kunstenaar Stuart Davis. Davis was begin jaren dertig gefascineerd door alles wat met de ‘moderne tijd’ te maken had. Zo was het landschap rondom de highways voor hem de verbeelding van energie, gevarieerdheid en opwinding.Volgens hem gaf het snelle reizen per auto en vliegtuig nieuwe perspectieven aan het leven. In zijn werk probeerde Davis alle nieuwe aspecten uit de veranderende samenleving zodanig een plaats te geven dat de toeschouwer alles in één oogopslag kon zien.

uitgesproken

In deze rubriek laten we personen aan het woord die betrokken zijn bij of werkzaam in de mobiliteitswereld. Dit keer Paul Wanrooy, Sales manager bij BTC Scooters uit Dongen.

Vindt u dat het kabinet voldoende aandacht schenkt aan vervoersalternatieven, zoals de bus, de fiets of gemotoriseerde tweewielers? Neen, dat gebeurt niet. Het gaat momenteel voornamelijk over elektrische auto`s en hybride`s. Daar gaan ook alle subsidies naar toe.

Wat is uw favoriete vervoermiddel?

Ik zou meer voorstander zijn van een gespreid financieel beleid, waarbij

Mijn Opel Astra, een zuinige diesel. Die gebruik ik vooral voor werk-

elk alternatief dezelfde aandacht kan krijgen.

gerelateerde ritten en voor verplaatsingen over korte afstanden. Voor recreatief/sportief gebruik pak ik het liefst de racefiets of mijn mountain-

Zou u zelf bereid zijn tenminste 1 keer per week de auto voor het

bike. Indien mogelijk is wandelen voor mij eveneens een prima optie.

werk te laten staan? Mocht dit binnen de mogelijkheden behoren in verband met afspraken

Wat vindt u van het mobiliteitsbeleid in Nederland?

en de af te leggen afstand, dan zou ik dat beslist doen.

In mijn ogen gaat het teveel dezelfde kant op en ligt het accent vooral op elektrische mobiliteit. Dat is op zich prima, alleen heeft deze sector in

Met welke politicus zou u wel eens van gedachten willen wisselen?

mijn ogen zonder subsidies geen bestaansrecht. Dankzij allerlei campag-

Met Marc Rutte. Tenslotte is hij de man die de grote lijnen uitzet en

nes (o.a. via RAI Vereniging) en subsidieregelingen, werden in de eerste

beleid bepaalt. Kortom, dè man om de ideeën die mij voor ogen staan te

jaren ongeveer 4.000 elektrische scooters per jaar verkocht. Toen die

bespreken.

subsidies er af gingen daalden die aantallen tot zo’n kleine 1.000 stuks vorig jaar. Ik zou meer willen pleiten voor een bredere aanpak op basis

Hoe ziet het Nederlandse verkeersbeeld er over tien jaar uit?

van een echt mobiliteitsplan, met als uitgangspunt het op een zo efficiënt

Veel zelfrijdende auto`s die automatisch inparkeren. Het vervoer zal

mogelijke manier verplaatsen van A naar B. Verzin een stimulans voor de

overwegend elektrisch zijn en er zullen meer initiatieven zijn ter

gebruiker van een elektrische fiets, scooter of auto, maar ook voor schone

bevordering van een gezonde leefstijl, waar wandelen en fietsen zeker in

verbrandingsmotoren. Denk aan een aantal 4-takt scooters. Zeker nu er nieuwe richtlijnen aan zitten te komen voor injectie- of gasbox motoren, waar alle fabrikanten, en

Paul Wanrooy

‘Waarom zijn er voor scooters geen bijtellingsregelingen voor een schone uitstoot?’

uiteraard ook die van BTC Scooters al lang mee bezig zijn. Waarom geen verschillende bijtellingsregelingen voor een schonere uitstoot, zoals bij auto’s? Dan combineer je twee items in één. Wat zou u als eerste veranderen als u het voor het zeggen had? Ik zou er voor gaan zorgen dat het verkeer echt blijft doorstromen in Nederland. Het aantal files reduceren door een inhaalverbod voor vrachtwagens overdag in te voeren en er op toezien dat dit wordt nageleefd. En als er een vluchtstrook in gebruik wordt genomen als derde rijbaan, verlaag dan niet de snelheid op dat traject, want dan loopt het nog vast. Voer daadwerkelijk subsidies in voor mensen die gaan carpoolen, het openbaar vervoer pakken, de auto laten staan en/of wandelend, met de fiets of per scooter naar het werk gaan. Realiseer een apart beleid voor het wegtransport. Ik vrees dat de helft van de Nederlandse files ontstaan door vrachtwagens met pech (slecht onderhoud?) of ongelukken met vrachtwagens. Geef ook subsidie aan vrachtwagens die de grootste afstand ‘s nachts afleggen als er geen files zijn en niet overdag. En maak mensen bewust van de voordelen van dit alles.

zullen passen. En hopelijk is daarin ook een plaats voor schone gemotoriseerde tweewielers.

GO! MARKTANALYsE

Uitstoot verkeer en vervoer fors minder

Uitstoot verkeer en vervoer* in Nederland (in mln kilo)

Bron: CBS

Fijnstof Stikstofoxiden (NOx) Koolstofoxide (CO2)

2014 10,3 210 37.000

2000 20,3 300 35.500

1990 24,2 380 30.000

* Wegverkeer, binnenvaart en zeevaart De uitstoot van fijnstof door het wegverkeer is tussen 1990 en 2014 met 57

van roetfilters in dieselvoertuigen. De afname van NOx was het sterkst in het

procent afgenomen. Ook nam de uitstoot van stikstofoxiden (NOx) in

personenvervoer over de weg (81%) en in mindere mate bij het vrachtver-

dezelfde periode af met ruim 47 procent. De emissie van koolstofoxide

keer over de weg (53%) en is vooral toe te schrijven aan schonere motoren

(CO2) nam volgens het CBS daarentegen met 24 procent toe.

en de voortdurende aanscherping van de Europese emissie-eisen. De uitstoot

Voor de daling van de uitstoot van fijnstof in het verkeer en vervoer was

van broeikasgas (CO2) nam, zo meldt het CBS, tussen 1990 en 2014 per

vooral het vrachtverkeer (76%) en het personenvervoer over de weg (65%)

saldo weliswaar toe, maar vertoonde vanaf 2011 een lichte afname. In 2014

verantwoordelijk. De vermindering is met name te danken aan de toepassing

was de CO2-uitstoot vergeleken met 2011 zelfs met 4 procent gedaald.’

Europese automarkt krijgt vaart De Europese autoverkopen hebben hun opwaartse trend van de afgelopen maanden voortgezet. In de eerste negen maanden van dit jaar kwam de teller uit op 10,4 miljoen eenheden, een plus van 8,8 procent. Nagenoeg alle EU-lidstaten wisten verkoopwinsten te boeken. Met name in een aantal Zuid-Europese landen was sprake van sterke groeicijfers, zoals in Spanje (+22,4%), Portugal (+ 28,7%) en Italië (+15,3%). Andere

Personenautoverkopen in de EU 2015 10.413.675

2014 9.571.455

2.407.938 2.096.886 1.421.435 1.196.270 783.892 392.522 301.826 258.240 248.653

2.281.671 1.958.455 1.337.315 1.037.388 640.673 388.095 284.047 245.042 222.636

Totaal w.v. Duitsland Gr. Brittannië Frankrijk Italië Spanje België Nederland Polen Zweden

landen die het goed deden waren Groot-Brittannië (+ 7,1%), Duitsland (+5,5%) en Frankrijk (+ 6,3%). De Europese automarkt ontwikkelt zich al acht maanden op rij positief. Opmerkelijke uitschieters waren de maanden maart (+10,6%), juni (+14,6%) en augustus (+11,2%).

Bron: ACE

Kwart van de reizen naar het werk met de fiets Dat Nederland koploper is op fietsgebied in Europa wordt opnieuw bewezen door de Factsheet ‘Nederland Fietsland’ van het CBS. Daaruit blijkt dat een Nederlander gemiddeld 1.000 kilometer per jaar fietst. Tieners doen daar nog een schepje bovenop, want in deze leeftijdsgroep is dat gemiddelde kilometrage zelfs tweemaal zo hoog, namelijk 2.000 kilometer. Per jaar leggen Nederlanders gezamenlijk 14,5 miljard kilometers op de fiets af. De factsheet verschaft ook inte-

Nederland: gemiddelde fietsafstand per persoon per dag

van de verschillende ritten. Zo vindt inmiddels

12 - 14 jaar

6,5 km

15 - 24 jaar

4,0 km

doen of winkelen en in 15 procent van de gevallen gaat

25 - 44 jaar

2,5 km

45 - 64 jaar

2,9 km

> 65 jaar

2,1 km

een kwart van alle reizen naar het werk per fiets plaats. Zo’n 40 procent van alle ritten betreft recreatief gebruik, 17 procent is toe te schrijven aan boodschappen het om schoolbezoek. In totaal telt ons land 35.000 kilometer aan fietspaden. Provincies met een bovengemiddeld aantal meters fietspad per hectare landoppervlak zijn Zuid- en Noord-Holland en Utrecht.

Merkdealer blijft eerste aanspreekpunt

Onderhoud- en reparatieadres personenauto’s (2014) merkdealer

onafhankelijk

fastfitter

anders

Alle auto’s

38%

Auto van de zaak

56%

35%

19%

18%

17%

10%

Privé (1e eigenaar) Privé (latere eigenaren)

62%

18%

13%

28%

42%

22%

De merkdealers is en blijft voor Nederlandse automobilisten het eerste aanspreekpunt voor het uitvoeren van

Nederlanders een voorkeur

reparatie- en onderhoudswerkzaamheden.

voor de merkdealer. Na 7

Toch wint ook de universele garagist aan

jaar is sprake van een kan-

populariteit.Van het totale wagenpark

telpunt. Niet minder dan 41

wordt per saldo 38 procent door merk-

procent van de Nederlan-

dealers onderhouden en 35 procent door

ders brengt zijn of haar auto

onafhankelijke garagebedrijven. Een relatief

die tussen de 7 en 10 jaar oud

klein deel (9%) kiest voor de fastfitter of

is naar een universele garage,

laat de auto elders onderhouden of repa-

terwijl 32 procent de merkdealer

reren (19%). Wel verschilt de keuze voor

trouw blijft.Vanaf de leeftijd van 10 jaar

het type reparatiebedrijf sterk van de leef-

vinden onderhouden reparatiewerkzaam-

tijd van het voertuig. Bij auto’s tot 3 jaar

heden in bijna de helft van de gevallen

heeft de merkdealer een aandeel van 65

(47%) bij een onafhankelijke garagist plaats

procent en ook in de leeftijdsklasse tussen

en geeft 18 procent de voorkeur aan de

de 4 en 6 jaar heeft 52 procent van de

merkdealer.

Bron: Mobiliteit in cijfers Auto’s 2015/2016

Bron: CBS

ressante informatie over de gebruiksmotieven

GO! 26

DE Stelling De hoeveelheid data die een rijdende auto genereert, is enorm. De auto wordt steeds meer een datagenerator, communiceert met andere auto’s en de rest van de wereld.

Maurice Geraets, directeur NXP Nederland Maar die communicatie moet dan wel op een veilige manier gebeuren, want je wilt niet dat iemand met jouw persoonlijke data aan de haal gaat, het stuur overneemt of nog erger: het hele verkeer platlegt. Want de praktijk laat nu zien dat zoiets kan. Daarom gaan wij de beveiligingselementen leveren die zowel de veiligheid als de privacy waarborgen.

Lot van Hooijdonk, wethouder Utrecht Iemand moet de eerste zijn. Wij hebben de milieuzone nodig om als

Bron: Financieel Dagblad

stad onze normen te halen. De volksgezondheid kan wat mij betreft niet wachten. Kijk naar hoe het gaat met het verkeersbord. Elke keer als we ernaar vragen bij het Rijk, zeggen ze ‘over drie maanden is het er’. Zo gaat het al twee jaar. Bron: Utrechts Nieuwsblad

Gerben Jan Gerbrandy, Europarlementariër D66 Sommige landen schijnen nog jaren een uitstoot te willen toestaan van 300 procent boven de wettelijke normen.

LZV chauffeur Eva van den Berg Op de snelweg verrassen superlange trucks (LZV’s) de automobilist

Bron: Algemeen Dagblad

nog wel eens. Ik ben wat langer dan ze verwachten. Ik heb extra spiegels, maar heb natuurlijk een dode hoek. Daar moeten mensen bedacht op zijn. Het goede nieuws voor de personenauto: LZV’s mogen niet inhalen. Irritant met een trage voorligger. Kom op mensen, maak even ruimte voor Eva! AD/Rotterdams Dagblad

Martijn Rutten, ceo van Vector Fabrics. Er zit meer software in auto’s dan mensen denken. De auto wordt een rijdend softwareplatform, met alle gevolgen voor de veiligheid. Automakers realiseren zich

Sjors van Duren, projectleider fietssnelweg Arnhem-Nijmegen

vaak niet dat ze een computer aan het

Als mensen bereid zijn een uur naar hun werk te fietsen, halen ze

bouwen zijn. Je ziet ze worstelen met alle

op een gewone fiets 15 tot 17 kilometer. Met een E-bike wordt de

vragen die samenhangen met digitalise-

actieradius 20 tot 25 kilometer. Daarmee komen afstanden als

ring en ze weten niet precies hoe ze er

Arnhem-Nijmegen, Oss-Den Bosch en Den Haag-Rotterdam in beeld.

mee moeten omgaan. En dat geldt ook

En dat is waar we op mikken: mensen die bereid zijn om ook middel-

voor dealers en garagehouders.

lange afstanden met de fiets af te leggen. Maar dan heb je wel moderne, veilige en gebruiksvriendelijke fietsverbindingen nodig. Bron: Gazet van Antwerpen

Bron: Financieel Dagblad

GO!factor

WOUTER VAN LOON Ontwikkel een gezinsauto die volledig rijdt op zonne-energie en die een nieuwe standaard vormt voor de auto voor de toekomst. Op basis van dit uitgangspunt ging het Solar Team Eindhoven aan de slag om ‘from scratch’ en met gebruikmaking van state-of-the-art technieken een auto te bouwen die vele malen lichter, aanzienlijk efficiënter en intelligenter is dan de bestaande voertuigconcepten. Het resultaat is Stella, de eerste geheel op zonne-energie aangedreven gezinsauto die vier personen kan vervoeren. ‘Met een team van 22 studenten van de TU Eindhoven en in nauwe samenwerking met de universiteitswereld en met tal van partijen uit de mobiliteitsindustrie, zijn we er in geslaagd deze wagen binnen één jaar te ontwerpen en te bouwen’, vertelt Wouter van Loon van het solar team. ‘Zoals je kunt zien bestaat het dak vrijwel volledig uit zonnecellen die de energie leveren aan de twee elektromotoren in de voorwielen. Hoewel het een hightech voertuig is, hebben we getracht het rijden en de bediening zo eenvoudig en intuïtief mogelijk te maken. Een groot deel van de bediening geschiedt bijvoorbeeld via een touchscreen. In 2013 zijn wij met Stella tijdens de World Solar Challenge wereldkampioen geworden door het traject van 3.000 kilometer in Australië van Darwin naar Adelaide met de hoogste score af te leggen. En dat ook nog eens als enige team met vier studenten in de auto. Dit jaar deden wij opnieuw een geslaagde gooi naar het wereldkampioenschap, maar dan met de opvolger van Stella: Stella Lux. Je kunt met deze zonneauto trouwens ook in Nederland prima uit de voeten en er in de praktijk gemiddeld 70 kilometer per dag mee rijden. Stella levert namelijk meer energie op dan zij verbruikt. In Australië waren er dagen dat wij met mooi weer met 120 km/u over de wegen cruiseden. En is er geen zon dan heeft zij nog een accureserve voor 400 kilometer.’

simoN rozendaal

Flabbergasted In 1981 versloeg ik voor NRC Handelsblad, waarvoor ik

Ik ben eens op de Noordpool geweest om op uitnodiging van

destijds wetenschapsredacteur was, een bezinnings-

het Wereld Natuur Fonds te komen kijken naar de opwar-

weekend van de Nederlandse milieubeweging in Noord-

ming van de aarde, die volgens de theorie vooral op de polen

wijkerhout. Er waren werkgroepen over verschillende

merkbaar zou moeten zijn. Het was twintig onder nul en bij

onderwerpen en een ervan ging over de auto. Ik herinner

de reis inbegrepen was een overnachting op het wonder-

mij de existentiële verwarring die ontstond nadat iemand

schone want aquamarijnblauwe zeeijs. Toen ik ’s ochtends

de vraag had gesteld ‘wat moeten we doen wanneer de

bibberend uit mijn tent kroop, zei onze gids: ‘lekker warm,

auto in de toekomst schoon wordt?’

hè?’ Later zag ik een andere Eskimo in een t-shirt lopen.

Ik was flabbergasted. Hét probleem van de auto was des-

Zo is het met schoon ook. Het kan altijd kouder, het kan altijd

tijds de luchtvervuiling. Dus leek die schone auto me een

nog een ietsiepietsie schoner. En misschien is het dus wel

heerlijke droom. Toch bracht het idee dat het ooit zover

goed dat de Europese Commissie en de Nederlandse steden

zou kunnen komen, menig activist van de leg. Hallo, we

de normen voor lucht en auto’s voortdurend aanscherpen.

zijn toch fanatiek tégen de auto? Wat moeten we dan?

Maar daarmee zijn we in de afdeling mierenneuken beland.

Het drong tot me door dat het hen meer om de perceptie

Een paar voorbeelden:

ging dan om de realiteit. De auto is de gedroomde vijand, net als de kerncentrale en genetisch gemanipuleerd

– Een moderne auto die 140 kilometer per uur rijdt, veroor-

voedsel. Zelfs als de auto schoon wordt, zelfs als een

zaakt minder luchtvervuiling dan een stilstaande Lelijke

kerncentrale goed blijkt voor de strijd tegen de opwar-

Eend uit de jaren zeventig van de vorige eeuw, met

ming en zelfs als genetisch gemanipuleerd voedsel helpt om kwetsbare natuurgebieden te beschermen en miljoenen van de hongersnood te redden, dan nog blijven geharnaste groenen liever tegen.

ban-de-bom-sticker (en lekverliezen); – Er zijn dagen dat de lucht die een auto ingaat in sommige componenten vuiler is dan de lucht die de auto verlaat; – Er komt tegenwoordig zo weinig zwaveldioxide uit de uit-

De schone auto kwam overigens eerder dan ik me toen had

laat dat diverse gewassen (zoals spruiten en wintertarwe)

kunnen voorstellen. Nu valt er een hele boom op te zetten

last hebben van gebreksziekten door een zwaveltekort.

wanneer de auto schoon mag worden genoemd. Daarbij

En dus wordt er op veel plekken in Nederland nu zwavel

zijn verschillende redeneringen mogelijk. Een daarvan is

aan de kunstmest toegevoegd.

dat toen de milieubeweging daar in Noordwijkerhout vergaderde, de schone auto al op de deur klopte. Toen was de

Nee, die schone auto is er al een tijdje. Alleen hebben we het

driewegkatalysator – die de uitlaatgassen van de benzi-

niet in de gaten.

neauto spectaculair heeft gereinigd – er immers al, zij het een jaar of tien eerder in de VS dan in Europa. Daarna

Simon Rozendaal, chemicus, schrijver en wetenschapsjourna-

kwam er ook nog eens het roetfilter bij, en wat mij betreft

list bij het weekblad Elsevier. In zijn nieuwste boek ‘Alles wordt

valt de stelling te verdedigen dat vanaf 2000 de benzine-

beter! – nou ja, bijna alles’ (uitgeverij Atlas Contact) zet hij op

en de dieselauto min of meer schoon waren.

een rij wat er in de wereld allemaal de goede kant op gaat,

Nu is schoon net zo iets als warm en koud. Een beetje vaag.

waardoor dat komt en waarom bijna niemand het gelooft.

Haagse wandelgangEN

Sinds enige tijd wordt in de Tweede Kamer en ook daarbuiten gevraagd om transparantie, zegt Cees Boutens, manager Strategie & Public Affairs van RAI Vereniging. “Niet over het eigen handelen van Kamerleden en de bewindspersonen, maar over de handel en wandel van lobbyisten. Het pleidooi wil bij belangrijke beleidsonderwerpen in beeld brengen wie, op welk moment, met welk doel langs is gekomen met lobbyboodschappen.”

taat. Nu kan dat alleen door het inzetten van duur onderzoek. Toch denk ik dat dit niet het eerste idee is dat Lea Bouwmeester en Astrid Oosenbrug hebben gehad toen ze hun voorstel in mei van dit jaar opschreven. Veel meer denk ik dat er vrees is dat bewindspersonen en hun ambtenaren opschrijven wat een krachtige lobbyorganisatie ze influistert.” Boutens zegt daar graag korte metten mee te maken. “Het is in alle gevallen de ontvanger van de informatie die beslist wat hij of zij daar mee doet. Als dat anders is dan zeg ik dat het probleem niet ligt aan de

Zo pleiten Lea Bouwmeester en Astrid Oosenbrug van de PvdA voor

kant van de lobbyisten maar aan de kant van de politici.”

een systeem waarbij bij elk groot beleidsonderwerp en wet (of een wij-

Maar er is volgens hem nog een heel ander, belangrijk punt. “Geen enkel

ziging hiervan), altijd openbaar gemaakt wordt welke belangen door wie

Kamerlid, en datzelfde geldt ook voor een groot deel van het ambtelijke

zijn ingebracht en wat ermee is gedaan. Tevens willen de Kamerleden

apparaat en de bewindspersonen, heeft alle informatie over de vaak inge-

weten welke invloed die inbreng heeft gehad op het eindresultaat. Tenslotte wordt gepleit voor een register voor lobbyisten. Beide volksvertegenwoordigers vragen om reacties op hun plannen via lobbyindaglicht@pvda.nl (alsof lobby nu niet in het daglicht plaatsvindt). Niemand is tegen meer transparantie, vervolgt

wikkelde onderwerpen die aan de orde komen paraat.

‘Belangen behartigen is gewoon een must voor een goed functionerend parlement’

Boutens, en dat geldt dus ook voor RAI

Zonder goede informatie van de lobbyist is het niet mogelijk om tot een goede oordeelsvorming te komen. Belangen behartigen is gewoon een must voor een goed functionerend parlement. Zelfs in de wetenschap en in de journalistiek wordt informatie ingewonnen om tot de het beste eindresultaat te komen.” RAI Vereniging hanteert als stelregel bij de contacten

Vereniging. “Het systeem dat wordt voorgesteld levert voor ons ook een

met de overheid en met politici: onze standpunten zijn meningen die

directe besparing op, want met de output kunnen wij onze leden laten

worden onderbouwd door feiten.”Zo niet dan houden we onze mening

zien wat we voor ze hebben gedaan en nog belangrijker met welk resul-

graag gereserveerd voor de spreekwoordelijke borreltafel.”

GO! 30

EYE CATCHER

Nederlanders fietsen gemiddeld ruim duizend kilometer per jaar.

Fiets populairder dan ooit De fiets neemt een steeds prominentere positie in bij de Nederlanders. In 2014 werd het recordbedrag van gemiddeld 844 euro gespendeerd aan een nieuw “stalen ros”; bijna 7 procent meer dan het jaar ervoor en een ruime verdubbeling ten opzichte van de 400 euro die eind vorige eeuw (1998) gemiddeld werd uitgegeven. Daarnaast kwam het aantal fietskilometers per inwoner vorig jaar voor het eerst boven de 1.000.

afstanden af te leggen en het verkoopaandeel is in tien jaar tijd toegenomen van 3 procent naar 22 procent. De verkoop van e-bikes was in 2014 goed voor een omzet van ruim 414 miljoen euro, oftewel 47 procent van de totale omzet uit fietsverkoop. Bijna de helft (48%; 107.000 stuks) van de verkochte e-bikes is in

Een en ander blijkt uit de uitgave Mobiliteit in

1.018, oftewel 17,3 procent meer. De toename

Nederland geproduceerd. Alleen in Duitsland

Cijfers Tweewielers 2015/2016 van

in kilometers en in bestedingen valt mede te

werden afgelopen jaar meer elektrische fietsen

RAI Vereniging en BOVAG.

verklaren door de populariteit van de

verkocht dan in Nederland: 480.000 stuks.

In de uitgave valt te lezen dat de gemiddelde

elektrische fiets, waarvan er vorig jaar 223.000

België volgt op de derde plek

Nederlander rond de eeuwwisseling zo’n

werden verkocht, op een totaal van 1,05

met 130.000 exemplaren, de

865 kilometer per jaar aflegde met de fiets.

miljoen nieuwe fietsen. De e-bike maakt het

Fransen kochten er 78.000 en

Inmiddels is dat kilometrage gestegen tot

voor meer mensen mogelijk om grotere

de Italianen 51.000.

Mobiliteitskalender 2016 Nieuwjaarsreceptie RAI Vereniging

BAUMA

Commercial Vehicle Show

RAI Klassieker Rit

11 t/m 17 april

26 t/m 28 april

11 juni

14 januari

Collectieve stand op Bauma voor

Beurs voor wegtransport en logistiek

Café Amsterdam, RAI Amsterdam

leden afdeling Speciale Voertuigen

NEC, Birmingham, UK

München, Duitsland

Tech-day RAI Industry Platform

EquipVAK

IAA Nutzfahrzeuge 2016

2 t/m 3 februari

31 mei t/m 2 juni

22 t/m 29 september

Volvo Götenburg, Zweden

Expo Haarlemmermeer

Hannover Messe, Duitsland

@raivereniging

Tweets RAI Vereniging

19 november

RDW-register vermeldt nu ook (on)logische tellerstand. 19 november

Campagne ‘Laat je auto niet hacken’ gelanceerd, over belang van beveiliging. 13 november

Overleven diesels de emissietest in 2017? 5 november

Regiobijeenkomst gemotoriseerde tweewielerleden BOVAG en RAI Vereniging, waarmee tool ‘Mijn Toekomst’ is gelanceerd. 5 november

Europese voertuigregistraties alternatieve brandstoffen sterk gestegen, meldt ACEA.

3 november

Gemeenten nauwelijks voorbereid op snelle ontwikkeling zelfrijdende auto’s. 29 oktober

Nu ook winterbanden op ‘Kies de beste band’. 26 oktober

Transportsector positief gestemd op BedrijfsautoRAI, 55.000 bezoekers mooie score. 24 oktober

Nederlanders vinden fietsverlichting erg belangrijk, maar ondernemen geen acties. 23 oktober

Strenge dieselnorm EU stuit op Duits nee.

RAI-stand afdeling Speciale Voeruigen op IAA 22 t/m 29 september Hannover Messe, Duitsland

Nieuwjaarsreceptie RAI Vereniging 14 januari

GO!ROUND

lijke ledendag vond de gezamen r be m ve no 25 Op trium van plaats in het Am ng gi ni re Ve I RA van nemen aan den konden deel RAI Amsterdam. Le issessies zoals: inspirerende kenn Nederlandse kansen voor de de n ge lig r aa ‘w art voor ‘wat betekent sm maakindustrie?’, opping io ‘old fash ned sh en ’ n? te uc od pr its mobilite st.’ heeft de toekom