Zhnan magazing final 1

Page 1

‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫پێشەکی‬ ‫راگه‌یانــدن لــه‌ دونیــای ئه‌مــرۆدا توانیویه‌تــی ببێتــه‌ یه‌كێــك له‌ئامــرازه‌ گرنگه‌كانــی په‌یوه‌نــدی و به‌تایبــه‌ت بوتــه‌ به‌شــێك له‌ژیامنــان‪،‬‬ ‫كاریگــه‌ری ســلبی وئیجابــی ئــه‌م ته‌كنه‌لۆجیــا ده‌بێــت به‌هه‌نــد وه‌ربگیرێــت‪ .‬كه‌تاچه‌نــد توانیویه‌تــی به‌ئه‌ركــی خــۆی هه‌ســتێت لــه‌‬ ‫گه‌یاندنــی هــه‌واڵ وزانیــاری راســتی ئامانجــدار به‌خه‌ڵــك و كاریگــه‌ری هه‌بێــت بۆســه‌ر كرانــه‌وه‌ی عه‌قــڵ و ئاشــنابون به‌پێشــكه‌وتنه‌كانی‬ ‫دونیــاو به‌شــداربێت له‌پرۆســه‌ی به‌ره‌وپێشــردن وئاڵوگــۆری كۆمه‌اڵیه‌تــی و نه‌هێشــتنی جیــاوازی و هێنانــه‌دی یه‌كســانی ره‌گــه‌زی‪.‬‬ ‫دیــاره‌ راگه‌یانــدن له‌تــه‌واوی دونیــادا نه‌یتوانیــوه‌ به‌ئه‌ركــی راســته‌قینه‌ی خــۆی هه‌ســتێت له‌هــه‌ر واڵت وله‌نــاو هــه‌ر كۆمه‌ڵگایه‌كــدا‬ ‫جــۆری ئاراســته‌كردنی راگه‌یانــدن جیــاوازه‌ و ده‌كه‌وێتــه‌ ژێــر كاریگــه‌ری فه‌لســه‌فه‌ی حوكمرانــی و ئاســتی پێشــكه‌وتنی ئــه‌و كۆمه‌ڵگایــه‌ی‬ ‫كه‌تێیدایــه‌‪ .‬له‌واڵتــه‌ پێشــكه‌توه‌كاندا به‌كارهێنانــی ژنــان بــۆ ریكالمــی جــل وبــه‌رگ و ئارایشــت و شــتی ناومــاڵ له‌چوارچێــوه‌ی كــێ بركــێ‬ ‫ی كۆمپانیاكاندایــه‌ بــۆ ســودی ئابــوری كــه‌ ره‌گــه‌زی به‌رامبــه‌ر وه‌ك ئامرازێــك بۆپرۆوپاگه‌نــده‌ بازرگانیــه‌كان به‌كاردێنــن ‪ .‬بــه‌اڵم له‌واڵتــه‌‬ ‫دواكه‌توه‌كانــدا به‌تایبــه‌ت ئــه‌و واڵتانــه‌ی كــه‌ نه‌ریــت وســونه‌ت به‌ســه‌ریدا زاڵــه‌ به‌كارهێنانــی ژنــان له‌راگه‌یاندنــدا ته‌نهــا به‌مــه‌وه‌‬ ‫ناوه‌ســتێت به‌ڵكــو هه‌ندێــك جــار پ ـه‌ل ده‌كێشــێت بــۆ بچوكردن ـه‌وه‌و بێرێــزی به‌ژنــان و ش ـه‌رعیه‌ت دان ب ـه‌و ناعه‌داله‌تی ـه‌ی ك ـه‌ كۆمه‌ڵگاك ـه‌‬ ‫ره‌نــگ رێــژی بۆكــردوه‌‪ .‬ئــه‌م وێنه‌یــه‌ی ژنــان له‌راگه‌یاندنه‌كانــدا لــه‌زۆر له‌واڵتانــدا تائه‌مــرۆ مشــتومری له‌نێــوان فمنســته‌كاندا دروســت‬ ‫كــردوه‌ بــه‌اڵم له‌پرۆگرامــی رێكخــراوه‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌كانــدا نه‌بۆتــه‌ باســێكی جــدی و بــه‌رده‌وام خــۆی دوبــاره‌ ده‌كاتــه‌وه‌‪ .‬جیاوازیــه‌ك نیــه‌‬ ‫له‌نێــوان بێحورمه‌تــی كــردن به‌رامبــه‌ر به‌ژنــان یــان توندوتیــژی به‌رامبــه‌ر به‌ژنــان له‌كاتــی ســوكایه‌تی كــردن به‌ژنــان ئه‌مــه‌ توندوتیــژی‬ ‫فیزیكــی نیــه‌ به‌ڵكــو تێكشــكاندنی كه‌ســێتی ژنانــه‌‪ ،‬گرفتــی ســه‌ره‌كی له‌وه‌دایــه‌ كــه‌ راگه‌یانــدن به‌شــێوه‌ی ناراســته‌وخۆ له‌ســه‌ر الشــعوری‬ ‫ئینســانه‌كان كاریگ ـه‌ری هه‌ی ـه‌ به‌منون ـه‌ ریــكالم راســته‌وخۆو ناراســته‌وخۆ له‌درێــژ مــاوه‌دا كاریگ ـه‌ری خــۆی داده‌نێــت وده‌بێت ـه‌ دروســتبونی‬ ‫فه‌رهه‌نــگ‪ ،‬گــه‌ر له‌مه‌ســه‌له‌ی ژنانــه‌وه‌ بــاس له‌راگه‌یانــدن بكه‌یــن ده‌توانیــن ئــاوا باســی بكه‌یــن زیادبونــی رێــژه‌ی توندوتیــژی به‌رامبــه‌ر‬ ‫به‌ژنــان هاوكاتــه‌ له‌گــه‌ڵ ئه‌وپێشــكه‌وتنه‌ی راگه‌یانــدن بۆخۆیــه‌وه‌ دیویه‌تــی‪ ،‬توندوتیــژی به‌رامبــه‌ر به‌ژنــان مه‌ســه‌له‌یه‌ی ناوخــۆی‬ ‫وناوچــه‌ی نیــه‌ به‌ڵكــو مه‌ســه‌له‌یه‌كی گشــتگیره‌ له‌سه‌رتاســه‌ری جیهــان‪ .‬میدیــای ســه‌رده‌م له‌دونیــای رۆژ ئــاواوه‌ ســه‌رچاوه‌ی گرتــوه‌‬ ‫به‌تایبــه‌ت میدیــای مۆدێــرن كه‌له‌‪100‬ســاڵی رابــردوو به‌هــۆی پێشــكه‌وتنی پیشه‌ســازی وپێویســت بــون به‌ریــكالم بــۆ په‌یداكردنــی بــازار‬ ‫ژن وه‌ك ئام ـراز به‌كارده‌هێ ـرا ئه‌م ـه‌ ده‌توانێــت راســته‌وخۆ یــان ناراســته‌وخۆبێت وه‌هه‌روه‌هــا به‌شــێوازی ن ـه‌رم یــان زبربێــت وه‌ هه‌روه‌هــا‬ ‫به‌درێــژای ئــه‌م ســااڵنه‌ پێشــكه‌وتن وته‌كنه‌لۆژیــا ئــه‌م شــێوازه‌ له‌گــه‌ڵ گه‌شــه‌كردن روو له‌زیــاد بــون بــوه‌و كاریگــه‌ری قوڵــری له‌ســه‌ر‬ ‫كۆمه‌لــگاو تاكه‌كانــی بــوه‌‪ .‬میدیــای كــوردی وه‌ك منداڵێكــی ســاوا له‌ناومیدیــای ســه‌رده‌مدا به‌خراپریــن شــێوه‌ ده‌ســتی داوه‌تــه‌ الســایی‬ ‫كردن ـه‌وه‌ ئه‌ویــش ن ـه‌ك له‌وبه‌ش ـه‌ی ك ـه‌ ریــكالم كردنــی دونیــای س ـه‌رمایه‌داری به‌ڵكــو وه‌ك ئامرازێكــی سێكســی ب ـه‌كاری ده‌هێنــن‪ .‬ئه‌م ـه‌ش‬ ‫ده‌گه‌رێتــه‌وه‌ بۆعه‌قڵیه‌تــی پشــت میدیــای كــوردی كــه‌ به‌پێچه‌وانــه‌ی ئه‌وشــته‌ی له‌خۆیــان وفكریــان نیشــانی ده‌ده‌ن به‌رهه‌مه‌كانیــان‬ ‫حه‌قیقه‌ته‌كانیــان ده‌خاتــه‌ روو‪.‬‬ ‫بــه‌ راگوزه‌رێــك به‌نێــو میدیــای كوردیــدا له‌باشــور ده‌بێــت ده‌ســت پێكــی باســه‌كه‌مان به‌دابه‌شــبونی راگه‌یانــدن بێــت به‌ســه‌ر‬ ‫راگه‌یاندنــی پارتــه‌ سیاســیه‌كان ‪ ،‬راگه‌یاندنــی بەنــاو ئه‌هلــی ‪ ،‬راگه‌یاندنــی پارتــه‌ ئیســامیه‌كان‪.‬‬ ‫ژمارەیــەک لــە راگه‌یاندنــی پارتــه‌ سیاســیه‌كان و ئه‌هلیــه‌كان خاڵێكــی هاوبه‌شــیان هه‌یــه‌ ئه‌ویــش كاركردنــه‌ به‌ئاراســته‌ی جیــاوازی‬ ‫ره‌گه‌زیــی و نــزم پیشــاندنی مێینــه‌‪ .‬راگه‌یاندنــی پارتــه‌ ئیســامیه‌كان هه‌رله‌بنه‌مــادا ژن تێیــدا ونــه‌ له‌به‌رئــه‌وه‌ی هه‌مــوو پرۆگرامه‌كانیــان‬ ‫بۆئاراســته‌ی مه‌به‌ســتی خۆیانــه‌‪ .‬ئــه‌م دیدگایانــه‌ له‌كاركــردن لــه‌ به‌شــێكی زۆری راگه‌یاندنه‌كانــدا ره‌نگــی داوه‌تــه‌وه‌ به‌تایبــه‌ت باســی‬ ‫جوانیــی روكــه‌وش و مــاڵ به‌رێوه‌بــردن کەهه‌مــان ئه‌وســیفه‌تانه‌ن كچــان له‌پرۆســه‌ی پــه‌روه‌رده‌دا پێیــان ته‌لقیــن ده‌كرێــت وله‌نائاگاییانــدا‬ ‫جێگرده‌كرێــت‪ .‬راگه‌یاندنــه‌كان كــه‌ پێــوه‌ری ســه‌ره‌كی بۆبێژه‌ره‌كانــی جوانــی بێــت و له‌دراماكانیــدا ئه‌ده‌بیاتێــك بــه‌كار بهێرنێــت كــه‌‬ ‫هه‌مــان مه‌به‌ســت بــدات به‌ده‌ســته‌وه‌و له‌گۆرانیه‌كانــدا پارچه‌كانــی جه‌ســته‌ی ژنــان بكرێت ـه‌ ووش ـه‌ و بوترێــت و ك ـه‌م رۆژنام ـه‌ش هه‌بێــت‬ ‫الپه‌ره‌یه‌كــی بــۆژن وچێشــتخانه‌و بــۆژن وئارایشــت وژن وجوانــی و ئامــۆژگاری بــۆ جــوان بــون ته‌رخــان نه‌كردبێــت ده‌بێــت كۆمه‌ڵگــه‌ چ‬ ‫هه‌نگاوێــك بــه‌ره‌و پێــش بنێــت له‌به‌رامبــه‌ر ئه‌مــه‌دا پشــت گــوێ خســتنی پێداویســتیه‌فكری وكۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانــی ژنــان بــه‌و به‌ڵگانــه‌ی‬ ‫خراونه‌تــه‌ روو ده‌توانرێــت زیاتــر رۆبچینــه‌ ئــه‌م بابه‌تــه‌‪.‬‬ ‫به‌شــێوه‌یه‌كی گشــتی راگه‌یانــدن له‌هه‌رێمــی كوردستاندانه‌گه‌یشــتۆته‌ ئــه‌و قۆناغــه‌ی كــه‌ جێگــه‌ مه‌ترســی بێــت لــه‌ ســه‌ر ره‌وتــی‬ ‫گۆرانــكاری بــه‌ره‌و كرانــه‌وه‌ و مافــه‌ مه‌ده‌نیه‌كانــی ژنــان له‌رێگــه‌ی بكارهێنانــه‌وه‌ی ئه‌وچه‌مكه‌باوانــه‌ی كــه‌ پیــاو هێــزو ئیــراده‌و به‌رپــرس‬ ‫له‌دابینكردنــی بژێــوی ماڵــه‌ و ژنانیــش له‌چوارچێــوه‌ی منداڵبــون و دایكایه‌تــی و كابانــی مــاڵ و هه‌ڵگــری ســیفه‌ته‌ كانــی ســۆزو قوربانــی‪.‬‬ ‫له‌پشــت ئــه‌م دیــدگا ناهاوتایــه‌وه‌ كــه‌ ژن جــۆری خوارتــره‌ له‌پیــاو فكــری پیاوســاالری ئاماده‌یــه‌ و به‌شــداره‌ له‌پیاده‌كردنــی ســته‌می‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تــی وجیــاوازی ره‌گــه‌زی‪ ،‬ئــه‌م جیاكاریــه‌ له‌ســه‌ر بنه‌مــای ره‌گه‌زیــی كــه‌ گه‌وره‌تریــن توندوتیژیــه‌ لــه‌ ئه‌ده‌بیاتــی راگه‌یانــدن‪.‬‬

‫‪1‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫بەشی یەکەم‬ ‫به‌رنامه‌و درامای په‌خش كراو ل ‌ه كه‌ناڵه‌كانه‌و‌ه‬ ‫لــەم بەشــەدا چــەن لینكێــك هەیــە لینكــی ئــەو بەرنامانــەن كــە راســتەوخۆو ناراســتەوخۆ هەولــی بچوككردنــەوەو پەراوێــز‬ ‫خســتنی ژنــان دەدەن تــا دەگات بــەو ەی ســوكایەتی پێبكــەن بــە بەكارهێنانــی تۆنــی دەنــگ و ســیامی دەمــو چــاوو ووشــە بــاوەكان‬ ‫و هەندێــك جاریــش چۆنیەتــی ووتنــەوەی ئــەو ووشــە باوانــە بــە شــێوەیەك كــە دژ بــە ژنانەو(وەرگــر) واتــە بینــەر بــە چەنــد‬ ‫شــێوازێك ئــەو ســوكایەتیە هەســت پێــدەكات كــە لــە رەنگــی جلــو شــێوەو دەنــگ و راوەســتانو رەفتــار تــا دەگات بــە تێكســت‪.‬‬ ‫ئەمانــە ئــەو خەســلەتە هاوبەشــانەن كەلــە كــۆی بەرنامەكانــدا هــەن ‪،‬بــەاڵم هەندێــك پرۆگرامیــش هەیــە جگەلەوانــەی‬ ‫لەســەرەوە ئاماژەمــان پێــدا ژنــان بــە شــێوەیەكی تــر و راســتەوخۆتر واتــە وەك كەســێتی و جەســتە دەكەنــەوە هــۆكاری بەردەوامیــی‬ ‫شــێوازی گۆرینــی ئــەو ســوكایەتیانە ئەویــش لەرێگــەی حــزوری راســتەوخۆوە لەســەر ســتەیج‪.‬‬ ‫هەســت كــردن بــەو ســوكایەتیانە ئاســانەو جێگــەی نیگەرانیشــە بۆیــە بــەردەوام ژ ژنــان یــا پیــاوان گلەیــی ئــەوە دەكــەن كــە‬ ‫بۆچــی رێكخراوەكانــی ژنــان بێدەنگــن لــە راســتیدا رێكخــراوەكان بێدەنــگ نیــن بــەاڵم وەك زۆرینــەی داواكاری و خواســتەكان‬ ‫فەرامــۆش دەكرێــت بــە منونــە رێكخـراوی راگەیانــدن و روناكبیــری ژنــان نــورساوی ئاراســتەی ژمارەیــەك كەنــال كــردوە بــەاڵم ئەگــەر‬ ‫درامــا بوبێــت نەوەســتێرناوەو ئەگــەر بەرنامــەش بوبێــت نەگــۆردراوە‪ .‬بەڵگــەش بــۆ ئەمــە لــە خــوارەوە ژمارەیــەك بەرنامەمــان‬ ‫خســتۆتە روو كەلینكــی بەرنامەكــەش هــەن‪.‬‬

‫‪2‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫بەر‌نامه‌ی به‌زمی به‌زم(‪)1‬‬

‫به‌نامه‌ی به‌زمی به‌زم(‪)1‬‬

‫بەرنامــەی بەزمــی بــەزم لەكەناڵــی ئاســانی كوردماكســەوە‬ ‫پێشــكەش دەكرێــت كەهەریــەك لــەو ئەڵقانــەی پەخــش دەكرێــت‬ ‫پێشــر لەســەر شــانۆ منایــش كــراوە وابڕیاریــش بــوو لەشــاری‬ ‫ســلێامنیش هەمــان منایــش پەخــش بكرێــت‪ ،‬لــەم بەرنامەیــەدا‬ ‫راســتەوخۆو ناڕاســتەوخۆ ژن كراوەتــە وەســیلەی گاڵتەجــاڕی و‬ ‫پێڕابــواردن تــاوای لێهاتــووە بینەرێكــی ئاســایی بــەوردی درك بــەم‬ ‫مەســەلەیە دەكات‪ ،‬ســەرنجەكانی ئێمــە زیاترلەســەر حــزوری ژنانــە‬ ‫ئەگەرچــی دەبوایــە زۆر رێكخــراو گــروپ ناڕەزاییــان هەبوایــە‬ ‫لەئاســت ئەوســوكایەتیانەی بە(خــاوەن پێداویســتی تایبــەت‪ ،‬قەڵــەو‬ ‫یــا كەســانی كورتەبااڵ)دەكرێــت‪ ،‬بــەاڵم وەك ئاماژەمــان پێــدا ســەرنجی‬ ‫ئێمــە لەســەر بەكاربردنــی ژنانــە لــەم منایشــانەدا‪.‬‬ ‫لــەم بەرنامەیــەدا زاراوە باوەكانــی وەك بێــوەژن و خەڵەتــاو‬ ‫قژبــژو لكاندنــی دەیەهــا پاشــگر و ســیفەتی نەرێــن بەكەســایەتی‬ ‫ژنــەوە كراوەتــە كەرەســتەی گاڵتــە جــاڕی‪.‬‬ ‫ژنــان بەكاردەهێرنێــن و لەرێگــەی ووشــەو جوڵــەو ئامــاژەو‬ ‫ســیامو ئەوتێكســتەی بۆیــان دیاریكــراوە بونەتــە وەســیلەی ئــەم‬ ‫گاڵتــە جاڕیــەو ئەوئیهانــە كردنانــە جاهــەر شــێوازێكی بێــت‬ ‫یاهەمــو شــێوازەكان پێكــەوە هەرجــارەو بەشــێوەیەك خــۆی دوبــارە‬ ‫دەكاتــەوە‪ .‬لەخــوارەوە چەنــد لینكێــك هەیــە كەبینــەر بەبینینــی‬ ‫ئــەو منایشــە دەگاتــە ئــەو راســتیەی لەوێــدا چــی بەژنــان دەكرێــت‬ ‫هەروەهــا ئەوەشــی بــۆڕون دەبێتــەوە كەكــۆی بەرنامەكەجگەلــەوەی‬

‫رەنگدانــەوەی عەقڵیەتێكــی خێڵەكــی پیــاو ســاالرانەیە ســوكایەتی‬ ‫بەژنــان دەكات و ژنانیــش دەكاتــە وەســیلە بۆســوكایەتیكردن‬ ‫بەكــۆی كۆمەڵگــە‪ .‬لەالیەكــی تــرەوە لــەم بەرنامەیــەدا پەیوەندیــە‬ ‫كۆمەاڵیەتیەكانــی وەك پەیوەنــدی هاوســەرێتی و خۆشەویســتی‬ ‫و كــەس و كاری هاوســەر و هەندێكجاریــش خوشــك و بــرا‬ ‫دەخاتەبــەر نەشــتەری ســوكایەتی پێكــردن و بەهاكەمكردنــەوە‬ ‫ئــەوەش بەبەكارهێنانــەوەی ژنــان هەروەهــا لەدیدێكــی خێڵەكیانــەی‬ ‫زۆرجــار ئاســت نزمــەوە تــەرح دەكرێــت و ئــەم تەرحــەش بــە بینــەر‬ ‫دەگات و لەبــری ئــەوەی بینــەر بــەرەو باشــكردن و راســتكردنەوەی‬ ‫ئەوپەیوەندیانــە بــڕوات بەپێچەوانــەوە بەشــێوەیەك رق و تــورەی‬ ‫لەالدروســت دەبێــت لەڕەفتاریــدا رەنــگ دەداتــەوە بەمــەش ئــەو‬ ‫ئاڕاســتەیەی كۆمیدیــا هەیەتــی لەكۆمەڵگــەی ئێمــەدا پێچەوانــە‬ ‫دەبێتــەوە‪.‬‬ ‫‪https://www. youtube. com/watch?v=Kefh_9Q2mE8.‬‬ ‫‪https://www. youtube. com/watch?v=53wQCv7i8Po‬‬ ‫‪https://www. youtube. com/watch?v=WijbNaozPAI‬‬ ‫‪https://www. youtube. com/watch?v=2evSwlkJIPs‬‬ ‫‪https://www. youtube. com/watch?v=jc2BBrzUgLA‬‬ ‫‪https://www. youtube. com/watch?v=Ld4cxDOl0Ng‬‬ ‫‪https://www. youtube. com/watch?v=etIJkztXfA0‬‬ ‫‪https://www. youtube. com/watch?v=Ld4cxDOl0Ng‬‬

‫‪3‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫به‌رنامه‌ی حمكۆ شۆ‬

‫به‌رنامه‌ی حمكۆ شۆ‬

‫بەرنامــەی حەمكــۆ شــۆ لــە كەنالــی ئاســانی جێــم‬ ‫كــوردەوە پەخــش دەكرێــت و پێشــر لــە كەنالــی ئاســانیی‬ ‫كــورد ماكســەوە بــوو ئــەم بەرنامەیــەش پێشــر لەســەر شــانۆ‬ ‫منایــش دەكرێــت دواتــر پەخــش دەكرێــت لــەم بەرنامەیــەدا لــە‬ ‫كەســێتیەكانەوە راســتەوخۆ‬ ‫رێگــەی ووشــە و جولەو جلــو بەرگو َ‬ ‫ســوكایەتی بــە خەڵكــی الدێ ‪ ،‬ژن ‪ ،‬كاســبكار ‪ ،‬نەخــۆش ‪،‬‬ ‫بەتەمــەن و لــە پێــش هەمووشــیانەوە بــە ژنــان دەكرێــت‬ ‫و ئەمــە جگــە لــەوەی بــەكار هێنانــەوەی جەســتەی ژن لــە‬ ‫رێگــەی حــزوری راســتەوخۆوە لەســەر ســتەیج ئامانجــدارە و‬ ‫بــەردەوام ئامــاژەو وووشــەی بــاوی وا بــەكار دێــت كــە بینــەر‬ ‫زیاتــر وابەســتە دەكات بــەاڵم بــە پەنهــان و ئاشــكرا ســوكایەتی‬

‫‪4‬‬

‫بــە كەســێتی ژن دەكات تــا ئــەو كاتــەش حەمكــۆ كلیپێكــی‬ ‫بــاو نەكردبــۆوە كــە تیایــدا ســوكایەتی بــە ژنــە گۆرانیبێژێــك‬ ‫دەكات جەمــاوەر بــە دودلیــەوە لێــی دەروانــی و بــە ئومێــدی‬ ‫بچرینــی خەندەیــەك لــەم دونیــا پــر جەنجالیــەدا ســەیری ئــەو‬ ‫بەرنامەیــەی دەكــرد بــەاڵم بــە بــاو كردنــەوەی ئــەو كلیپــە‬ ‫ئیــر لــەوە بــە دواوە جەمــاوەر بــە دیدێكــی هۆشــیارانە تــرەوە‬ ‫مامــەڵ لەگــەڵ ئــەو بەرنامانــە دەكات‪.‬‬

‫‪https://www. youtube. com/watch?v=paK0xc .‬‬

‫‪https://www. youtube. com/watch?v=Me5z_Cf1mBY‬‬ ‫‪https://www. youtube. com/watch?v=ftvQTTqDfBM‬‬ ‫‪https://www. youtube. com/watch?v=0CdsXXlKm8E‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫به‌رنامه‌ی سێ پیاوه‌كه‌‬

‫به‌رنامه‌ی سێ پیاوه‌كه‌‬

‫بەرنامــەی ســێپیاوەكە لــە وەرزی نوێــی كەنالــی نێــت لــە كــۆی بەرنامەكــە لــە چــوار چێــوە گشــتیەكەدا ئــەو تانانــەی‬ ‫تیڤیــدل پەخــش دەكرێــت ‪،‬لــەم بەرنامەیەشــدا جیــاواز لــە دەدرێــت لــە ژنــان هــەر ئــەو تانــەو ناتۆرانــەن كــە رۆژانــە لــە‬ ‫بەرنامەكانــی تــر ژن و ئــەو ســیفەتانەی كۆمەڵگــە پێــوەی كۆمەڵگــەدا بــە ژنــان دەوترێــت‪.‬‬ ‫نوســاندوە وەك ترســنۆك دەمــەوەرو پــارە ســەرفكەر وەك‬ ‫‪https://www. youtube. com/watch?v=z_ecRPWtjn4‬‬ ‫كەرەســتەی ســەرەكی بەرنامەكــەن‪ .‬ئەگەرچــی ئــەوەی لــەم‬ ‫‪https://www. youtube. com/watch?v=Jfpqa3HTYio.‬‬ ‫بەرنامەیــەدا جیــاوازە ئەوەیــە هەرس ـێ‌ پیاوەكــە لەســەر ئــەو‬ ‫‪https://www. youtube. com/watch?v=HAMOdOmDkt8‬‬ ‫تانانــەی لــە ژنــان دەدرێــت كــۆك نیــن ‪ ،‬ئــەو جیاوازیــەش‬ ‫دەگاتــە وەرگــرو مەودایــەك هەیــە بــۆ رایەكــی جیــاواز بــەاڵم‬

‫‪5‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫به‌رنامه‌ی په‌تریپۆت‬

‫به‌رنامه‌ی په‌تریپۆت‬

‫ئــه‌م به‌رنامه‌یــه‌ لــه‌ كه‌نالــی ئێــن ئارتــی ‪ 2‬په‌خــش‬ ‫ده‌كرێــت و هه‌وڵــدراوه‌ لــ ‌ه چوارچێوه‌یه‌كــی كۆمیــدی دا‬ ‫ره‌خنــ ‌ه لــه‌ هه‌ندێــك دیــارده‌ یگیرێــت به‌لێــم ناراســته‌و خــۆ‬ ‫ه ـه‌ر خــودی ئ ـه‌م ره‌خنان ـه‌ ن ـه‌ك بنیــاد ن ـه‌ر ن ـه‌ر نیــن به‌ڵكــو‬ ‫هۆكارێكــن بــۆ تــۆخ بوونـه‌وه‌ی ئـه‌و تێروانینـه‌ باوانـه‌ی له‌سـه‌ر‬ ‫ژنــان هه‌یــه‌ بــه‌ منونــه‌ لــه‌ ئه‌لقــه‌ی پێنجــه‌م كه‌ســێكیان‬ ‫كــردوه‌ ب ـه‌ نوێن ـه‌ری ژنــان له‌وێــدا بارودۆخــی ژنانــدا ش ـه‌ن و‬ ‫كــه‌و ده‌كــه‌ن بــه‌الم به‌شــێوه‌یه‌ك كــه‌ بــه‌ هــاوار هــاوارو لــه‌‬ ‫چوارچێــوه‌ی به‌رنامه‌یه‌كــی چێشــت لێنانــدا به‌شــیًوه‌یه‌ك‬ ‫بــاس لــه‌ مه‌ســه‌له‌ی ژنــان ده‌كرێــت كــه‌ زۆر ســه‌رزاره‌كیه‌و‬ ‫لــه‌ ئاســت مه‌ســه‌له‌یه‌كی وا گــه‌وره‌و گرنــگ دا نیه‌‪،‬لــه‌‬ ‫ئه‌ڵقه‌یه‌كــی تــردا بــاس لــه‌ مه‌ســه‌له‌یه‌كی هه‌ســتیاری وه‌ك‬ ‫فــره‌ ژنــی ده‌كرێــت بــه‌اڵم كه‌شــی كــۆی به‌رنامه‌كــه‌ نــه‌ك‬

‫‪6‬‬

‫ئــه‌م مه‌ســه‌له‌یه‌ بــه‌ هه‌ســتیاری تــه‌رح نــاكات به‌ڵكــه‌ بــه‌‬ ‫پێچه‌وانــه‌وه‌ ‪ ،‬لــه‌ ئه‌ڵقه‌كانــی تــردا مكیاجــی ژنــان‪ ،‬دلپیســی‬ ‫ژنــان‪ ،‬ژنــان ك ـه‌ زه‌مــی ی ـه‌ك ئه‌ك ـه‌ن‪ .‬رقــی ژنــان له‌ی ـه‌ك و‪...‬‬ ‫بــاس لێــوه‌ ده‌كرێــت ب ـه‌اڵم ئه‌مان ـه‌ هه‌مــووی ب ـه‌ شــێوه‌یه‌كی‬ ‫گاڵت ـه‌ جاران ـه‌ ب ـه‌ شــێوه‌یه‌ك كه‌كه‌ســێتی ژنــان هه‌میش ـه‌ ل ـه‌و‬ ‫چوارچێــوه‌ باوانــه‌ی كــه‌ بــۆی دانــراوه‌ قه‌تیــس ده‌كاتــه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪http://www. nrttv. com/NRT2/media-Barname-detail. aspx?B‬‬ ‫‪arnama=8&Cor=1&Jimare=27&T=%D8%A6%DB%95%DA%‬‬ ‫‪B5%D98%‬‬ ‫‪2%DB%95%DB%8C%20%D9%BE%DB%8E%D986%%D8%‬‬ ‫‪AC%DB%95%D985%‬‬ ‫‪https://www. youtube. com/watch?v=RaJ4xUQ7CZ4‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫زنجیر‌ه درامای بنی هه‌مانه‌‬

‫ه درامای بنی هه‌مانه‌‬ ‫زنجیر ‌‬

‫ئــه‌م زنجیــره‌ درامایــه‌ كــه‌ لــه‌ لــه‌ كه‌نالــی كــه‌ی ئێــن ل ـه‌م درامای ـه‌دا ل ـه‌ رێگ ـه‌ی ده‌نــگ جــوڵ شــێوه‌ی وه‌ســتان ژن‬ ‫ئێنــه‌وه‌ په‌خــش ده‌كــرا ئــه‌م زنجیره‌یــه‌ ژن وه‌ك كه‌ســێتیه‌كی بونێكــی پاســیڤ ‌ه و وه‌رگــر بــه‌ ووردتــر ته‌ماشــاكردن ده‌گاتــه‌‬ ‫ده‌مــه‌وه‌رو هارمنایــش ده‌كات بــه‌ منونــه‌ لــه‌ یه‌كێــك لــه‌ ‌ئــه‌و ئه‌نجامــه‬ ‫‪http://knnc. net/Programme-Detail.‬‬ ‫ئه‌ڵقه‌كانــدا ژنێــك ســوكایه‌تی بــه‌ هاوســه‌ره‌كه‌ی ئــه‌كات و‬ ‫‪aspx?TypeID=1104&bernameID=6747‬‬ ‫لــه‌ گرته‌یه‌كــی تــردا پیاوه‌كــه‌ شــكات لــه‌ ژنه‌كــه‌ی ده‌كات و‬ ‫‪http://knnc. net/Programme-Detail.‬‬ ‫ده‌لێــت لــه‌ نــاو خه‌ڵكــدا زۆر ده‌مشــكێنێ ‪ ،‬لــه‌ ئه‌ڵقه‌یه‌كــی‬ ‫‪aspx?TypeID=1104&bernameID=6849‬‬ ‫تــردا ژنێــك بـه‌ ســود وه‌رگرتــن لـه‌ شــێوه‌ی روخســاری ده‌چێتـه‌‬ ‫الی پیاوێكــی كه‌بابچــی و الی پێوێكــی زه‌ره‌نگــه‌ر بــه‌ نــاوی‬ ‫ئه‌وانـه‌ی سـه‌ره‌و‌ه چه‌نــد نمونه‌یه‌كــی ئـه‌و به‌رنامـه‌و درامانایـه‌ن‬ ‫‌نــاوی‬ ‫ژنــی پێاوێكــی تــره‌وه‌و پیــاوه‌كان ئه‌خه‌له‌تێنێــت وبه‬ ‫كـ ‌ه ده‌یه‌هــا نمونـه‌ی تــر ی به‌رنامـ ‌ه بـ ‌ه تایبـه‌ت ئـه‌و به‌رنامانـه‌ی لـ ‌ه‬ ‫ئه‌وانــه‌وه‌ ئه‌چێــت داوای ئاڵتــون ئــه‌كات ئــه‌م وێنــا كــردن و‬ ‫بۆنــه‌و ئاهه‌نگه‌كانــدا په‌خــش ده‌كرێــت كــ ‌ه ژنــی به‌ته‌مــه‌ن و بــوك‬ ‫دارشــتنانه‌ بــۆ كه‌ســێتی ژن هه‌میشــه‌ تێروانینــه‌ هه‌لــه‌كان‬ ‫و خه‌ســوو چه‌ندیــن ســیفه‌تی تــری لكێنــدراو بــ ‌ه ژنانــه‌و‌ه ده‌بێتــ ‌ه‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫قــوڵ ده‌كاتــه‌وه‌ ئه‌مــه‌ش به‌ڵگه‌یه‌كــی تــره‌ بــۆ ئــه‌وه‌ی كــ‬ ‫سـه‌رچاوه‌ی گالته‌جــاری كـ ‌ه دواتــر هـه‌ر ئـه‌و گاڵتـه‌ جاریـ ‌ه بـ ‌ه وه‌رگــر‬ ‫‌كان‬ ‫كه‌نالــی راگه‌یانــدن الی ئێم ـه‌ مه‌حكوم ـه‌ ب ـه‌ نۆرم ـه‌ بــاوه‬ ‫ده‌گاتــه‌و‌ه ئه‌گــه‌ر نــا به‌رنامــه‌ی تریــوه‌ك شــه‌وانی ره‌مــه‌زان كــ ‌ه‬ ‫و هه‌ولێكیــش یــا ئاســۆیه‌كیش نابیرنێــت بــۆ ده‌ربــاز بــوون‬ ‫كه‌نالــی كوردســاته‌و‌ه پێشــكه‌ش ده‌كــران جێگــه‌ی هه‌لوه‌ســت ‌ه له‌ســه‌ر‬ ‫لــه‌و قه‌تیــس بوونــه‌‪.‬‬ ‫كردن ـ ‌ه به‌لێــم ئ ـه‌م تۆمــاری س ـه‌رنج و به‌رنامان ـه‌ی ل ـه‌م چاپكــراوه‌دا‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫كــ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫او‬ ‫ر‬ ‫دانــ‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌یــ‬ ‫ه‬ ‫‌رنام‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌نــد‬ ‫ه‬ ‫چ‬ ‫لینكــی‬ ‫لــه‌ خــواره‌وه‌‬ ‫هه‌یــ ‌ه تایبه‌تــن بــ ‌ه شــه‌ش مانگــی یه‌كه‌مــی ‪.2015‬‬ ‫به‌ڵگ ـه‌ی ئ ـه‌م نوســینه‌یه‌ گ ـه‌ر ب ـه‌ كورتــی وه‌ســفی ژن بكه‌یــن‬ ‫‪7‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫بەشی دووەم‬ ‫سایتەکان‬ ‫شــه‌پۆلی فــراوان و بــێ ئۆقــره‌ی میدیــای ئه‌لكرتۆنــی‬ ‫له‌مــاوه‌ی چه‌نــد ســاڵێكدا كۆمه‌ڵگــه‌ی كــوردی به‌تایبــه‌ت‬ ‫كایــه‌ی راگه‌یاندنــی ته‌نــی‪ ،‬ئــه‌م ته‌نینــه‌ بــێ به‌رنامــه‌ و بــێ‬ ‫ســنوره‌كارێكی وایكــردووه‌ كه‌زۆربــه‌ی پــارت‪ ،‬گــروپ ته‌نانــه‌ت‬ ‫كه‌ســیش بتوانــن ببنــه‌ خاوه‌نــی ســایتێك یــا چه‌نــد ســایتێك‬ ‫بێگومــان كه‌ســی یه‌كه‌مــی هه‌ریــه‌ك لــه‌م ســایتانه‌ كه(‌به‌هیــچ‬ ‫یاســایه‌ك رێكنه‌خــراوه)‌ پیاوانــن و كــوری ئــه‌م كۆمه‌ڵگه‌یــه‌ن‬ ‫ه ـه‌ر بۆی ـه‌ ره‌نگدان ـه‌وه‌ی تێروانینــی ئ ـه‌وان ل ـه‌ خــودی مــرۆڤ‬ ‫و مه‌ســه‌له‌ مرۆییــه‌كان و سیاســی یــه‌كان لــ ‌ه و ســایت و‬ ‫مالپه‌رانــه‌دا ره‌نــگ ده‌داتــه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ری ـه‌ك ل ـه‌و ســایت و ماڵپه‌ران ـه‌ ل ـه‌ كێربكێــی ئ ـه‌وه‌دان چ‬ ‫ماڵپه‌رێــك بین ـه‌ری زیاتــره‌ بۆی ـه‌ زۆرین ـه‌ی ســایته‌كان ب ـه‌ ســایتی‬ ‫پــارت و بــه‌ تایبــه‌ت ســێبه‌ره‌كان لــه‌ پێنــاو دروســت كردنــی‬ ‫هــه‌ژان و جه‌مــاوه‌ری زیاتــر ئــه‌و بابه‌تانــه‌ بــاو ده‌كه‌نــه‌وه‌‬

‫‪8‬‬

‫كــه‌ وروژێنــه‌رە گــه‌ر بابه‌ته‌كــه‌ش وانه‌بێــت ئــه‌وا وێنه‌یه‌كــی‬ ‫وروژێن ـه‌ یــا تایتلێــك ك ـه‌ ئ ـه‌و ووشــانه‌ی تێــدا بەكارهاتــووه‌ ك ـه‌‬ ‫ئامــاژە‌ی سێكســی تێدایــه‌ (وه‌ك چیده‌كــه‌ن‪ ،‬چــی لێــده‌كات‬ ‫‪،‬ماچــی یــاوه‌ به‌كــێ‪ ،‬لـه‌ باوه‌شــی كێدایـه‌ ‪ ،‬جگـه‌ لـه‌ هاوڕێكـه‌ی‬ ‫كــێ مــاچ ده‌كات‪ ) .. ..‬ئه‌وانــه‌ بەیە‌كــه‌وه‌ یــا هــه‌ر یه‌كێكیــان‬ ‫لــه‌ بابه‌تێكــدا مه‌به‌ســتم هه‌ریــه‌ك لــه‌ تایتلــی ووروژێنــه‌ر یــا‬ ‫وێن ـه‌ی ووروژێن ـه‌ر یــا بابه‌تــی ووروژێن ـه‌ر زامنــی ئ ـه‌وه‌ ئه‌ك ـه‌ن‬ ‫كــه‌ زۆرتریــن كلیــك بكرێــت لــه‌و بابه‌تــه‌ كه‌لێــرەدا بــه‌كار‬ ‫هێرناوه‌كــه‌ ژنــه‌ ئــه‌و منوونانــه‌ی هه‌ڵبژێــردراوه‌ لــه‌ ســایته‌كان‬ ‫باڵوبونه‌تــه‌وه‌ ئه‌گه‌رچــی ســایتیش هه‌بــووه‌و بــه‌ هەمــان‬ ‫ئاڕاســتەدا رۆیشــتووه‌ بــەاڵم پــاش ئــه‌وه‌ی كه‌ســی یه‌كه‌مــان‬ ‫ئــاگادار كردۆتــه‌وه‌ كــه‌ نابێــت ژنــان بكه‌نــه‌ قوربانــی كلیــك و‬ ‫ئه‌وانیــش باڵوكردنــه‌وه‌ی ئــه‌و بابه‌تانه‌یــان راگرتــوه‌‪.‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪ - 1‬هونه‌رمه‌ندێــك بــه‌و‬ ‫شــێوه‌یه‌ به‌جه‌ســته‌ی خــۆی‬ ‫ســوكایه‌تی بــه‌ جه‌ســته‌ی ژنــان‬ ‫ده‌كات واتــه‌ جه‌ســته‌ی ژن لــه‌‬ ‫دیــدی ئ ـه‌وه‌وه‌ ب ـه‌م شــێوه‌یه‌یه‌ و‬ ‫هه‌ندێــك لــه‌ كه‌ناله‌كانیــش ئــه‌م‬ ‫وێنه‌یه‌یــان له‌گــه‌ڵ هه‌واڵــدا‬ ‫دانــاوه‌ و هه‌مــان تێروانییــان‬ ‫دوبــاره‌ كردۆتــه‌وه‌ ‪.‬‬

‫‪9‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪_2‬ئ ـه‌م هه‌واڵ ـه‌ س ـه‌رله‌به‌ری ســوكایه‌تی كردن ـه‌ ب ـه‌ ژنــان ده‌بــوو مــرۆڤ بــوون و كه‌ســێتی ژن ل ـه‌ س ـه‌روو زۆریــی كلیك ـه‌وه‌‬ ‫بوایــه‪‌.‬‬

‫‪10‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪_3‬به‌كارهێنانــی ووشــه‌ی (چیــان لێكــرا) لــه‌ ناونیشــانی ئــه‌و هه‌والــه‌ ئاماژە‌یه‌كــی سێكســی نه‌رێنــە دووبــاره‌ بۆتــه‌وه‌ له‌بــه‌ر‬ ‫ئ ـه‌وه‌ی وابــاوه‌ ك ـه‌ ووش ـه‌ی چیــان لێك ـرا بــۆ ئ ـه‌و ژنان ـه‌ به‌كاردێــت ك ـه‌ ب ـ ‌ه جۆرێــك ل ـه‌ جــۆره‌كان ئه‌تــك بكرێــن‪.‬‬

‫‪11‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪-٤‬په‌یوندیــدار كردنــی پــاره‌و ســێكس هه‌میش ـه‌ تیایــدا ژن كه‌س ـه‌ نه‌رێنه‌كەی ـە‌ له‌ب ـه‌ر ئ ـه‌وه‌ی هه‌میش ـه‌ پیــاو خــاوه‌ن‬ ‫پاره‌یــه‌ و دانانــی وێنه‌یه‌كــی لــه‌و جــۆره‌ راســته‌وخۆ ئامــاژه‌ی ئــه‌وه‌ ده‌دات كــه‌ تــا ژنــان زیــار بــه‌ كار ببه‌یــت پــاره‌ت‬ ‫زیاتــر ئه‌بێــت‪.‬‬ ‫‪12‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪_5‬دانانــی تایتلــی بــه‌و شــێوه‌ كــه‌ حكومه‌تــی تێــدا بــه‌كار هاتــوه‌ جگــه‌ لــه‌وه‌ی جۆرێــك تانه‌یــه‌ بــۆ حكومــه‌ت مه‌ســه‌لەکە‌ په‌یوه‌نــدی‬ ‫بــه‌ حكومه‌تــه‌وه نیــە‌ به‌ڵكــو هه‌واڵە‌كــه‌ تایبه‌تــە بــه‌ زیــاد كردنــی منــدال و دانانــی ئــه‌و وێنه‌یــه‌ و تایتلێكــی ناكامــڵ لــه‌ وروژانــدن زیاتــر‬ ‫به‌رئه‌نجامێكــی تــری نیــه‌‪.‬‬

‫‪13‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪-٦‬كچانــی ئ ـه‌م و‌واڵتــە ببین ـه‌ ل ـه‌ كاتــی ســێكس هه‌روه‌هــا نــورساوه‌ (ڤیدیوك ـه‌ زوو الده‌به‌یــن) ب ـه‌كار هێنانــی ئ ـه‌و ده‌ســته‌واژە‌یه‌ هانــده‌ره‌‬ ‫بــۆ ئــه‌وه‌ی زوو كلیــك بكرێــت بــەاڵم كلیكــی چــی كلیــك بــۆ خه‌به‌رێــك كــه‌وه‌ك هه‌میشــه‌ ژنــان به‌كارهێــراون بــۆ جــێ بــه‌ جــێ كردنــی‬ ‫خواســته‌كانی پیــاوان ســه‌ره‌رای ئــه‌وه‌ش وێنه‌كیــان دانــاوه‌ كــه‌ زامنــی ئــه‌وه‌ بــكات كــه‌ ئــه‌م هه‌والــه‌ ســه‌یر ده‌كرێــت‪.‬‬

‫‪14‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪_7‬وێنه‌یه‌كی تر‬ ‫كه‌ ئاماژە‌یه‌كی‬ ‫راستوخۆیه‌ بۆ‬ ‫جه‌سته‌ی‬ ‫شێوێرناوی ژن ‪.‬‬

‫‪15‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪_8‬به‌كارهێنانــی ووشــەی ئابــڕووی چــوو لــه‌ ناونیشــان به‌هه‌مــان شــێوه‌ ئاماژە‌یــه‌ بــۆ ئــه‌وه‌ی كــه‌ ریهانــا لــه‌ بــری‬ ‫رووداوێــك كه‌تنێكــی به‌ســه‌ر هاتبێــت و دانانــی ئــه‌و وێنه‌یــه‌ی ریهانــا زیاتــر ئــه‌و بۆچونــه‌ تــۆخ ده‌اكاتــه‌وه‌‪.‬‬

‫‪16‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪ _9‬ئــه‌م هه‌واڵــه‌ له‌به‌رئــه‌وه‌ی هه‌والێكــی ناوخۆییــه‌ كاریگــه‌ری مه‌ترســیه‌كانی دو هێنده‌یــه‌ هــه‌ر خوێنه‌رێــك ئــه‌م ناونیشــانه‌ ببینێــت‬ ‫وا تێــدەگات ك ـه‌ ئ ـه‌و ژنان ـه‌ ب ـه‌ جۆرێــك ل ـ ‌ه جــۆره‌كان یــا ســێكس ده‌ك ـه‌ن یــا كارێكــی ئابڕوبــەر ده‌ك ـه‌ن بــەاڵم ل ـه‌ مه‌تنــی هه‌واڵه‌ك ـه‌دا ده‌ڵێــت‬ ‫بێوه‌ژنــان به‌شــه‌وان و بــه‌ دزیــه‌وه‌ ئه‌ڵقــه‌ له‌ده‌ســت ده‌كــه‌ن‪.‬‬

‫‪17‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪_10‬س ـه‌رله‌به‌ری ئ ـه‌م دارشــتنه‌ ســوكایه‌تیه‌ ب ـه‌ ژنــان و روداوه‌ك ـه‌ ل ـ ‌ه وواڵتێکــی تــر ئه‌گ ـه‌ر رویــدا بێــت ئ ـه‌وا ل ـه‌م واڵتــە‬ ‫ئێم ـه‌ ب ـه‌ ســوككردن و بەپچوککردن ـه‌وه‌ی ژنــان كۆتایــی هــات‪.‬‬

‫‪18‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪_11‬نــورساوه‌ (به‌وێنــه‌) بۆزامــن كردنــی كلیكــی بینــه‌ر و لــ ‌ه ناونیشانه‌كه‌شــدا هاتــوه‌ بــه‌ جوله‌كانــی جه‌مــاوه‌ر ده‌خرۆشــێنێت‬ ‫بۆیــه‌ ئه‌گــه‌ر مه‌ســه‌له‌كه‌ فزولیــش بێــت ئــه‌وا بینــه‌ر كلیــك ده‌كات بــۆ ئــه‌وه‌ی بزانێــت چ جوڵه‌یه‌كــی كــردوه‌‪.‬‬

‫‪19‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪_12‬ئ ـه‌م هه‌وال ـه‌ پێــش ئ ـه‌وه‌ی كلیــك بك ـه‌ی وێن ـه‌ی نیرگــزو هاوس ـه‌ره‌كه‌یه‌تی و نــورساوه‌ نێرگــز ل ـه‌ توركیــا ل ـ ‌ه باوه‌شــی ئ ـه‌م‬ ‫پیــاوه‌دا چــی ده‌كات ه ـه‌ر ئ ـه‌م تایتلــو ره‌ســمه‌ زامنــی ته‌شــهیری راســته‌وخۆ ب ـه‌ ژنه‌ك ـه‌ ده‌كات و هەرئ ـه‌وه‌ش زامــن كلیكــی زۆر‬ ‫دواتــر ك ـه‌ كلیــك ده‌ك ـه‌ی هه‌واڵه‌ك ـه‌ بــاس ل ـه‌وه‌ ده‌كات نێرگــزو هاوس ـه‌ره‌كه‌ی ل ـه‌ توركیــان‪.‬‬ ‫‪20‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪ -١٣‬كردنــی ژن ب ـه‌ كاالیه‌كــی سێكســی ب ـه‌ چ ـ ‌ه نــد جۆرێــك ل ـه‌م هه‌وال ـه‌دا بوونــی هه‌ی ـه‌ چ به‌ره‌ســم ب ـه‌ تایتــل ب ـه‌ مه‌تــن و‬ ‫بینه‌ریــش ده‌توانێــت بریــارده‌ر بێــت‪.‬‬ ‫‪21‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪_1٤‬ئـه‌م وێنه‌یـه‌ و ئـه‌م ناونیشــانه‌ راســته‌وخۆ ئامــاژە‌ یـه‌ بـه‌ ترســی ژنــان لـ ‌ه جــۆره‌ سێكســێك و زۆرینـه‌ی خوێنه‌رانیــش بـه‌‬ ‫پەرۆشـه‌وه‌ن بزانــن ژنــان لـه‌ چ جــۆره‌ سێكســێك ده‌ترســن‪.‬‬

‫‪22‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪_15‬هــه‌ر بــه‌ خوێندنــه‌وه‌ی ناونیشــانی ئــه‌م بابه‌تــه‌ خوێنــه‌ر بیــری بــۆ الی ئــه‌وه‌ ده‌چێــت كــه‌ ئه‌گــه‌ری هه‌یــه‌‬ ‫هه‌یفــا بــه‌و پێیــه‌ی وه‌ك ئه‌كته‌رێكــی ووروژێنــه‌ر نــارساوه‌ هیفــا گرنگــی بــدات به‌به‌شــه‌ هه‌ســتیاره‌كا‌نی جه‌ســته‌ی‬ ‫ئه‌م ـه‌ش زامنــی ئ ـه‌وه‌ ده‌كات ك ـه‌ بین ـه‌ر كلیــك بــكات و بزانێــت ك ـه‌ هه‌یفــا گرنگــی ب ـه‌ چــاوی ده‌دات‪.‬‬ ‫‪23‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪ 16‬لــه‌ كۆمه‌ڵگــه‌ی كوردیــدا په‌یوه‌ندیه‌كــی جیــاواز لــه‌ نێــوان بینــه‌رو بێــژه‌ر هه‌یــه‌ هه‌میشــه‌ عه‌ودالــی ئــه‌وه‌ن كێیــ ‌ه‬ ‫شــوی ب ـه‌ كــێ كــردوه‌و هتــد‪ . ..‬هه‌ربۆی ـه‌ وه‌ك ل ـه‌ تیتڵــدا نــورساو ‌ه وێن ـ ‌ه له‌س ـه‌ر جێك ـه‌ بین ـه‌ر كلیــك بــۆ ئ ـه‌وه‌ ئ ـه‌كات بزانێــت‬ ‫كوێــی رووتــه‌ ئه‌گــەر‌ نــا كــه‌ كلیكــی كــردو مه‌به‌ســتی كه‌ناڵه‌كــه‌ هاتــه‌ دی ئــه‌وا بینــه‌ر چه‌نــد وێنه‌یه‌كــی ئیــان ده‌بینێــت‬ ‫بـه‌ جلــی ماڵـه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪24‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‌بیــت‬ ‫‪_17‬بــه‌ پێــی ووشــه‌کانی تایتله‌كــه‌ بێــت ئه‌بێــت زانیاریــه‌كان زانســتی بــن و بــه‌ پێــی وێنه‌كــه‌ش بێــت ده َ‬ ‫نهێنیه‌كــی ژنــان لــه‌ ســێكس دا كه‌شــف بوبێــت بــەاڵم هیچیــان نیــه‌و مه‌تنــی خه‌به‌ره‌كــه‌ جگــه‌ لــه‌وه‌ی ســه‌رچاوه‌كه‌ی‬ ‫ناروونــه‌ بــاس لــه‌ مه‌ســه‌له‌یه‌كی دیاریكــراو نــاكات‪.‬‬

‫‪25‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪_18‬ســاالنه‌ ‪ 35‬هــازار بێــوه‌ژن ده‌كـه‌ون به‌كارهێنانــی ووشـه‌ی (كه‌وتــن) لـه‌ ناونیشــاندا ئـه‌و تێروانینـه‌ بــاوه‌ خزمـه‌ت ده‌كات كـه‌‬ ‫ئه‌گ ـه‌ر ژن مێــردی مــرد ئیــر ئ ـه‌وه‌ كه‌وتن ـه‌ ب ـه‌ هه‌مــوو ورده‌كاریه‌كان ـه‌وه‌ ‪.‬‬

‫‪26‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪_19‬دالیــا وێنــه‌ی ووروژێنــه‌ر ی بڵــێ و كــرده‌وه‌ دالیــا كه‌مه‌به‌ســت شــاجوانی ئینته‌رنێتــه‌ لــه‌ ئه‌كاونتــی خــۆی بــه‌ جلــی‬ ‫ئاهه‌نگ ـه‌وه‌ وێن ـه‌ی خــۆی دانــاوه‌ ب ـه‌ پێــی ناونیشــانه‌ ك ـه‌ بێــت ده‌بێــت دالیــا بــۆ س ـه‌رنج راكێشــان جه‌ســته‌ی ب ـه‌ كار هێنابێــت ك ـ ‌ه‬ ‫وێنه‌كــه‌ ده‌یســه‌ملێنێت وا نیــه‌ و لــه‌ هه‌واله‌كــه‌دا نــورساوه‌ هه‌وادارانــی ره‌خنه‌یــان لێگرتــوه‌ ئه‌مــه‌ش به‌ڵگــه‌ی نیــه‪.‬‬

‫‪27‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫بەشی سێهەم‬ ‫گۆڤارەکان‬ ‫ب ـه‌ پێــی ئامــاری س ـه‌ندیكای رۆژنامه‌نووســانی كوردســتان ل ـ ‌ه هه‌رێمــی كوردســتاندا ( ‪ ) ٥٠٠‬گۆڤــار ده‌رده‌چێــت و مۆله‌تیــان‬ ‫هه‌یــه‌ بێگومــان ئــه‌م ژماره‌یــه‌ گۆڤــاری سیاســی و كۆمه‌لێیه‌تــی و ئابووریــش ده‌گرێتــه‌وه‌ و بــه‌ هــۆی قه‌یرانــی ئابوریــه‌وه‌‬ ‫ژماره‌یــه‌ك لــه‌و گۆڤارانــه‌ یاده‌رناچــن یــا تیراژیــان كــه‌م كراوه‌تــه‌وه‌ یــا فر‪a‬ۆشــیان كه‌مــه‌ به‌لێــم چه‌نــد گۆڤارێــك هــه‌ن جگــه‌‬ ‫لــه‌وه‌ی فرۆشــیان بــه‌رزه‌ ئــه‌م فــرۆش به‌رزیــه‌ زامنــی ئه‌وه‌شــی كــردوه‌ كــه‌ بــه‌رده‌وام بــن و هه‌ندێــك جــار ژماره‌یــان زیاتــر‬ ‫بێــت هه‌ڵبــه‌ت ئــه‌و گۆڤارانــه‌ كه‌بــه‌و شــێوه‌یه‌ن زیاتــر ئه‌وانــه‌ كــه‌ له‌ســه‌ر به‌رگه‌كــه‌ نــورساوه‌ گۆڤارێكــی كۆمه‌الیه‌تــی‪.. ..‬‬ ‫‪ .‬بــه‌الم بــه‌ بــات و وتایتلــی وروژێنــه‌رو وێنــه‌ی ووروژێنــه‌ر كــۆ مه‌الیه‌تــی بوونه‌كــه‌ ئاراســته‌یه‌كی تــر وه‌رده‌گرێــت و گۆڤــاره‌‬ ‫سیاســیه‌كانیش ب ـه‌ هامــان رێــگادا ده‌رۆن وات ـه‌ ب ـه‌ بلێــو كردن ـه‌وه‌ی چیرۆكــی ژنێكــی له‌شــفرۆش یــا چیرۆكــی ژنێكــی خیانه‌تــكار‬ ‫كورترتیــن رێگـه‌ ده‌گرنـه‌ بـه‌ر بــۆ زامــن كردنــی بـه‌رده‌وام بــوون و به‌ده‌ســت خســتنی ر ‌هزامه‌نــدی ئـه‌و كه‌ســانه‌ی لـه‌ پشــتیانه‌وه‌ن‬ ‫له‌ب ـه‌ر ئ ـه‌وه‌ی گۆڤــاره‌كان گ ـه‌ر حزبــی نه‌بــن ئ ـه‌وا ده‌چن ـه‌ چــوار چێــوه‌ ته‌مــو مژاویه‌ك ـه‌ی میدیــای ســێبه‌ره‌وه‌ و كه‌ســێك یــا‬ ‫پارتێكــی لــه‌ پشــته‌ ئــه‌وه‌ی لێــره‌دا مه‌به‌ســته‌ بــه‌ كار هێنانــی جه‌ســته‌ی ژن و مه‌ســه‌له‌ په‌یوه‌ندیداره‌كانــه‌ بــه‌ سێكســه‌وه‌ یــه‌‬ ‫له‌الیــه‌ن ئــه‌و گۆڤارانــه‌ی بــه‌ پێیــان ده‌وترێــت كۆمه‌لێیه‌تــی و ته‌نانــت هه‌ندێــك جــار ســایی یــا گشــتگیر‪.‬‬ ‫پێشــر به‌رگــی چه‌نــد گۆڤارێــك كــه‌ بــاو ده‌بــۆوه‌ یــا مه‌مكــی ژن یــا لێــوی ژن بــو بــه‌ كارهێنانــی تایتله‌كانــی وه‌ك(پێــش‬ ‫هاوس ـه‌رگیری چــۆن سێكســت كــردوه‌ یــا مه‌شــق و راهێنانــی بــاش كرنــی ئ ـه‌دای سێكســی و زۆرێكــی تــر ل ـه‌و تایتلێن ـه‌) ئێســتا‬ ‫ئه‌مــه‌ كه‌مێــك گــۆارو ‌ه لــه‌ جیاتــی مه‌مكــی ژن بۆتــه‌ روخســاری و له‌ســه‌ر گۆڤاره‌كــه‌ نــورساوه‌ ‪ 18+‬به‌لێــم تــا ئه‌مــرۆش ژن‬ ‫ته‌نهــا وه‌ســیله‌ی ب ـه‌كار هێ ـراوه‌ بــۆ ئ ـه‌وه‌ی فــرۆش زیــاد بێــت ب ـه‌ شــێوه‌یه‌ك ك ـ ‌ه وروژان و ه ـه‌ژان پای ـه‌ی س ـه‌ره‌كی ژماره‌ی ـه‌ك‬ ‫لــه‌و گۆڤارانه‌یــه‌‪ ،‬بــه‌ منونــه‌ (نهێنیه‌كــی ســه‌ربه‌مۆری ژنــان) ئــه‌وه‌ تایتلــی گۆڤارێكــه‌ بابه‌ته‌كــه‌ بــاس لــه‌ ســێكس ده‌كات الی‬ ‫ژنــان و لــه‌ گۆڤارێكــی تــردا مه‌ســه‌له‌ی له‌عنه‌ته‌كــه‌ باســكراوه‌ كه‌ئه‌گــه‌ر ژن ئامــاده‌ نه‌بێــت له‌گــه‌ڵ هاوســه‌ره‌كه‌ی ســێكس‬ ‫بــكا بــه‌الم بــاس لــه‌وه‌ نــاكات ســه‌ده‌ها ژن بــۆ لــه‌رووی ســۆزداریه‌وه‌ لــه‌ هاوســه‌ره‌كانیان ده‌تۆرێــن كه‌ئه‌مــه‌ ره‌نگدانــه‌وه‌ی‬ ‫له‌سـه‌ر باردۆخــی ســێكس لـه‌ نێــوان دو هاوسـه‌ردا هه‌یـه‌‪ .‬دواجــار وه‌رگــر لـه‌ رێگـه‌ی ئـه‌و تایتــل و وێنـه‌و ئاماژانـه‌وه‌ ده‌بینێــت‪.‬‬ ‫مه‌زه‌نــده‌ كردنــی ئــه‌وه‌ی كــه‌ گه‌نجــان چ تێروانینیكیــان له‌ســه‌ر ژنــان لــه‌ ال دروســت ده‌بێــت ســه‌خته‌ بــۆ ســه‌ملاندنی ئــه‌و‬ ‫تێروانینن ـه‌ی ل ـه‌ س ـه‌روه‌ ئاماژە‌مــان پێــدا چه‌نــد منوونه‌یه‌كــی به‌رگــی ئ ـه‌و گۆڤاران ـه‌ ده‌خه‌ین ـه‌ روو خوێن ـه‌ر ب ـه‌ بینینــی ب ـه‌رگ‬ ‫و خوێندن ـه‌وه‌ی تایتل ـه‌كان ئ ـه‌وه‌ زیاتــر روون ده‌بێت ـه‌وه‌‪.‬‬

‫‪28‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪29‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪30‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪31‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪32‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪33‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪34‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪35‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫بەشی چوارەم‬ ‫راگه‌یاندن و غه‌دره‌كانی ب ‌ه ژنان‬ ‫دارشــتنی بابه‌تــه‌كان كه‌ره‌نگدانــه‌وه‌ی دیدوبۆچونــی دارێــژەری بابه‌ته‌كــه‌و سه‌رنوســه‌ره‌كانن كه‌دواجــار په‌ســه‌ندی‬ ‫ده‌كــه‌ن بۆباڵوبونــه‌وه‌ گه‌وره‌تریــن غه‌دریــان له‌ژنــان كــردوه‌و راســته‌وخۆش له‌ئامانجه‌كانــی بزوتنــه‌وه‌ی ژنــان ده‌ده‌ن كــه‌‬ ‫له‌رێگــه‌ی به‌ڵگه‌كانــه‌وه‌ به‌شــێكی ده‌خه‌ینــه‌ روو‪:‬‬

‫نمونه‌ی یه‌كه‌م‬ ‫ژن كاری چێشتخانه‌و سه‌رجێگای ‌ه‬ ‫ژن كاری چێشــتخانه‌وه‌ سـه‌رجێگایه‌ ئه‌مـه‌ ئـه‌و دوو كاره‌ بنه‌ماییـه‌ كـه‌ سیســتمی پیــاو ســاالری وه‌ك دووئه‌ركــی سـه‌ره‌كی ژنــان‬ ‫دایاننــاوه‌ له‌گ ـه‌ڵ تێپه‌رینــی كات شــكلی گرتــوو بووب ـه‌ بنه‌مــای دابه‌شــبونی كار له‌نێــوان ژنــان وپیــاوان‪ ,‬له‌گ ـه‌ڵ گۆرانكاریه‌كانــی‬ ‫ســه‌رده‌م و خه‌باتــی ژنــان بۆرسینــه‌وه‌ی ئــه‌و دیدوبۆچونانــه‌ی كــه‌ ژنــان بچــوك ده‌كاتــه‌وه‌ بۆتێركردنــی غه‌ریزه‌كانــی سێكســی‬ ‫وبرســێتی‪ ,‬به‌جێــگای ئـه‌وه‌ی كـه‌ راگه‌یاندنه‌كانــی ئێمـه‌ به‌شــداربن ل ـه‌ پرۆس ـه‌ی گۆرانكاری ـه‌دا بــۆ هێنانـه‌دی یه‌كســانی ره‌گـه‌زی‬ ‫دێــن و به‌پ ًیچه‌وانــه‌وه‌و به‌عه‌قلــی ده‌یــان ســاڵ له‌مه‌وپێــش كارده‌كــه‌ن ئــه‌م بابه‌تــه‌ی پێگــه‌ی خه‌ڵــك ولڤینیــش هاورایــه‌وه‌‬ ‫دایبه‌زاندۆتــه‌وه‌ منونه‌یه‌كــی به‌رچــاوی ئــه‌و رۆڵــه‌ نه‌رێیــه‌ی زۆر له‌راگه‌یاندنه‌كانــه‌‪ .‬بارگرانــی ڕۆژبــەڕۆژی ژیــان وا لــە پیــاوان‬ ‫دەكات‪ ،‬زیاتــر هەوڵەكانیــان بــۆ پەیداكردنــی بژێــوی بەكاربهێنــن و كەمــر ئامادەییــان بــۆ ســەرجێیی‬ ‫پێگــەی خەڵــک باڵویکردوەتــەوە بەهــۆی بارگرانــی ڕۆژبــەڕۆژی ژیــان وا لــە پیــاوان دەكات‪ ،‬زیاتــر هەوڵەكانیان بــۆ پەیداكردنی‬ ‫بژێــوی بەكاربهێنــن و كەمــر ئامادەییــان بــۆ ســەرجێیی لەگــەڵ هاوژینەكەیــان هەبێــت‪ ،‬كــە ئەمــەش بەهــۆی قەیرانــە یــەك‬ ‫لــەدوای یەكەكانــی ئەمــڕۆوە توشــی زۆرێــك لــە پیــاوان بــووە‪ ،‬بۆیــە هاوســەرەكان ڕۆڵــی ســەرەكیان هەیــە لــە پەیداكردنــی حــەزی‬ ‫هاوژینەكەیــان بــۆ كاری ســەرجێیی (ســێكس)‪ ،‬كەواتــە ژنــان رۆڵــی ســەرەكییان هەیــە لــە راكێشــانی پیاوانــدا بــۆ ئــەو پڕۆســەیە‪.‬‬

‫كارە گرنگەكانــی‪ ،‬كــە پێویســتە ژن بــۆ جواڵندنــی حــەزی پیاوەكــەی پێویســتە بیــكات‬ ‫ئەمانەن‪:‬‬

‫‪ .1‬خۆڕازاندنــەوەی زیــاد لــە پێویســت لەماڵــەوە‪ ،‬لەبەركردنــی ئــەو جالنــەی‪ ،‬كــە هۆكارێكــی ســەرەكین بــۆ جوالندنــی حــەزی‬ ‫پیــاو بــۆ ئەنجامدانــی ئــەو پڕۆســەیە‪ ،‬لەگــەڵ ئــەوەی پێویســتە لەماڵــەوە خــۆت جــوان بكەیــت و لەكاتــی گەڕانــەوەی مێردەكەتــدا‬ ‫جلێكــی جوانــت لەبەردابێــت و قــژت بەشــێوازێكی نایــاب داهێنابێــت‪( .‬ئاینــی ئیســامیش پشــتگیری تــەوای ئەمــە دەكات)‪.‬‬ ‫‪ .2‬پیــاوان بــەدەر لــە هەمــوو خواردنێــك زیاتــر حەزیــان لــە خواردنێكــە‪ ،‬بۆیــە هــەوڵ بــدە ئــەو كاتــەی ئامادەییــت هەیــە بــۆ‬ ‫پڕۆســەكە‪ ،‬ئــەو خواردنــەی بــە باشــرین شــێوە بــۆ ئامــادە بكــە لەگــەڵ ڕازاندنــەوەی ســفرەكەتان جیــاواز لــە ڕۆژانــی دیكــە‪ ،‬كــە‬ ‫نیشــاندەرێك دەبێــت بــۆ بانگكردنــی هاوســەرەكەت بــۆ ســەرجێیی‪.‬‬ ‫‪36‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫‪ .3‬هــەوڵ بــدە زیــاد لــە پێویســت ماڵەكــەت پاكوخاوێــن بكەیتــەوە بــۆ ئــەوەی هەســتی ئارامــی ببەخشــیتە هاوســەرەكەت و‬ ‫هەمیشــە گفتوگۆكانــت بــا ئــەو یادگاریانــە بــن‪ ،‬كــە هاوســەرەكەت بەالیــەوە زۆر خــۆش بــووە‪.‬‬ ‫‪ .4‬هەوڵبــدە تــۆ پێــش مێردەكــەت بچیتــە ژووری نوســتنەكەتەوە و بەجۆرێــك خــۆت ئامــادە بكەیــت‪ ،‬كــە جلێكــی خەوتنــی تــەواو‬ ‫گونجــاو بــۆ ئــەو پڕۆســەیە‪ ،‬هەورەهــا لەكاتــی هاتنــی هاوســەرەكەت بــە شــێوازێك مامەڵــە بكــە‪ ،‬كــە حــەزی سێكســی بەرزبكاتــەوە‬ ‫و هەمیشــە وشــەی خۆشــمدەوێی بــا لــە ســەر زمانــت بێــت‪.‬‬ ‫وه‌ك لــه‌ لڤینــدا ئامــاژه‌ درابــوو ئــه‌م بابه‌تــه‌ ‪ 45422‬جــار خوێرناوه‌تــه‌وه‌‪ ,‬راگه‌یانــدن له‌كۆمه‌ڵــگای ئێمــه‌دا بــه‌م شــێوه‌یه‌‬ ‫كاربــۆ مانــه‌وه‌ی دیدوچه‌مكــه‌ بــاوه‌كان ده‌كات و یه‌كێــك له‌ئاســته‌نگه‌كانی بــه‌رده‌م پرۆســه‌ی گۆرانكاریــه‌‪.‬‬

‫نمونه‌ی دووه‌م‬ ‫زۆر جــار دارێــژەری بابه‌تــی رۆزنامه‌وانیه‌كــه‌ دیــدو بۆچونه‌كانــی ره‌نــگ دانــه‌وه‌ی هه‌یــه‌ له‌ســه‌ر بابه‌ته‌كــه‌ له‌رێگه‌یــی‬ ‫ووشــه‌ یــان ناونیشــان یــان دانانــی وێنــه‌ یانوســینی پێشــه‌كیه‌ك گه‌وره‌تریــن پێشــێلكاری ب ‌هرامبــه‌ر زنــان ده‌كــه‌ن وه‌ك لــه‌م‬ ‫هه‌واڵ ـه‌ی روداودا ك ـه‌ به‌ڵگ ـه‌كان ده‌یس ـه‌ملێنن ژنه‌ك ـه‌ تاوانــی به‌رامب ـه‌ر ك ـراوه‌و هاوس ـه‌ره‌كه‌ی ســوتاندویه‌تی ب ـه‌الم دارێــژه‌ری‬ ‫هه‌واڵه‌ك ـه‌ پاســاو ده‌هێنێت ـه‌وه‌ بــۆ تــوره‌ی وتوندوتیــزی هاوس ـه‌ری ئ ـه‌م زن ـه‌ ‪ ,‬ئ ـه‌م هه‌واڵ ـه‌ منونه‌یه‌ك ـه‌ بۆئ ـه‌و ده‌یــان ه ـه‌واڵ‬ ‫وریپۆرتــاژو به‌دواداچونانــه‌ی كــه‌ تاوانه‌كانــی به‌رامبــه‌ر به‌ژنــان به‌الرێــدا ده‌بــه‌ن و هه‌قێــك ده‌كه‌نــه‌ ناهــه‌ق‪.‬‬ ‫رووداو‪ -‬هەولێر‬

‫کوردستان‬ ‫پیاوێك بە بەنزین ژنەكەی دەسووتێنێت‬ ‫لەالیەن سۆران بەهائەددین ‪2014/7/7‬‬ ‫رووداو‪ -‬هەولێر‬ ‫لــە كاتێكــدا شــووفێران وێڵــی دەســتكەوتنی چەنــد لیــرە بەنزینێكــن‪ ،‬پیاوێــك كــە لــە ژنەكــەی تــووڕە دەبێــت دەبەیــەك‬ ‫بەنزیــن لــە ماڵەكــەی دەرژێنێــت‪ .‬پاشــان یەكێكیــان گــڕ لــە بەنزینەكــە بــەردەدات و هەردووكیــان دەســووتێن‪ ،‬لــە ئەنجامــدا ژنەكــە‬ ‫گیانلەدەســت دەدات و مێردەكەشــی ئێســتا لــە نەخۆشــخانە دەستبەســەرە‪.‬‬ ‫رۆژی ‪ 2014/7/3‬لــە شــارۆچكەی بنەســاوە ژنێــك بــە نــاوی شــەیام قارەمــان حەســەن‪ 25 ،‬ســاڵ‪ ،‬لــە نێــو ماڵەكەیــان ســووتاو‬ ‫دوای دوو رۆژ مانــەوە لــە نەخۆشــخانە گیانــی لەدەســتدا‪ .‬شــەیام بــەر لــەوەی مبرێــت ســكااڵی لــە دژی مێردەكــەی تۆمــار‬ ‫كــرد‪ ،‬ئەویــش بەپێــی مــاددەی ‪ 408‬لــە یاســای س ـزادانی عێ ـراق بڕیــاری دەســتگیركردنی بــۆ دەرچــووە‪ .‬ئێســتا لــە نەخۆشــخانە‬ ‫دەستبەســەرە و پۆلیــس پاســەوانی دەكات تاوەكــو ئــەو كاتــەی لــە نەخۆشــخانە دەردەچێــت‪.‬‬ ‫رائیــد ژیلەمــۆ عەبدولقــادر‪ ،‬بەڕێوەبــەری بەرەنگاربوونــەوەی توندوتیــژی دژ بــە ئافرەتــان لــە هەولێــر‪ ،‬بــە (تــۆڕی میدیایــی‬ ‫رووداو)ی گــوت ئــەو ژنــە مێــردە بــەر لــە رووداوەكــە كێشــەی خێزانیــان هەبــووە «ئــەو ژنــە ویســتوویەتی بتۆرێــت و بچێتــەوە‬ ‫ماڵــی باوكــی‪ ،‬كــە لــە گەڕەكــی ئیســكانی هەولێــرە‪ ،‬پیاوەكــەش ویســتوویەتی نەچێتــەوە ماڵــی باوكــی‪ ،‬رێگــری لێكــردووە و‬ ‫پێیگوتــووە ئەگــەر بچیــت نایەیتــەوە‪ ،‬بۆیــە ئــەو پیــاوە چــووە بەنزینــی بــە نێــو ماڵەكــەدا كــردووە‪ ،‬تــا ئێــرە ئیفــادەی هەردووكیــان‬ ‫وەكــو یەكــە ‪.‬‬ ‫‪37‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫نمونه‌ی سێهه‌م‬ ‫خیانــه‌ت ( په‌یوه‌نــدی ناشــه‌رعی) ئــه‌و كرده‌یــه‌ی سیســمی پیــاو ســاالری ته‌نهــا ژن به‌رپــرس ده‌كــه‌ن كــ ‌ه فریــوده‌ری‬ ‫پیاوانــن زۆر جــار ئــه‌م عه‌قڵیه‌تــه‌ رانگدانــه‌وه‌ی له‌راگه‌یاندنه‌كانــدا ده‌بێــت كه‌ئه‌مــه‌ش پێشــێلكاریه‌كی تــری راگه‌یاندنه‌كانــه‌‬ ‫به‌رامب ـه‌ر به‌ژنــان ل ـه‌م به‌دواداچون ـه‌ رۆژنامه‌وانی ـه‌دا ك ـه‌ راپۆرته‌ك ـه‌ تایبه‌ت ـه‌ به‌جیابون ـه‌وه‌ی ژن ومێــرد و ئامــاژه‌ به‌هۆكاره‌كانــی‬ ‫جیابونــه‌وه‌ كــراوه‌ به‌پیــی راپۆرته‌كــه‌ یه‌كێــك له‌هۆكاره‌كانــی جیابونــه‌وه‌ خیانه‌تــه‌ ئــه‌وه‌ی جێگــه‌ی ســه‌رنجه‌ له‌هیــچ به‌شــێكی‬ ‫راپۆرته‌كــه‌دا ئامــاژه‌ به‌وه‌نــه‌درا وه‌ « ژنــان هــۆكاری ســه‌ره‌كی جیابونه‌وه‌بــن له‌رێگــه‌ی په‌یوه‌نــدی دروســتكردن لــه‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫خێــزان»‪ .‬بــه‌اڵم له‌رێگــه‌ی ئــه‌م وێنه‌یــه‌وه‌ كه‌بۆبابه‌ته‌كه‌دانــراوه‌ ئــه‌م رۆژنامه‌یــه‌ به‌خوێنــه‌ر ده‌ڵێــت ژنــان خیانــه‌ت ده‌كــه‌ن‬ ‫وهــۆكاری ســه‌ره‌كی هه‌ڵوه‌شــانه‌وه‌ی خێزانــن‪.‬‬

‫پەیوەندی «ناشەرعیی»‪ ،‬مۆتەكەی سەر ژیانی هاوسەرەكان‬ ‫یه‌كێــك له‌هۆكاره‌كانــی جیابونـه‌وه‌ی ژنــو مێــرد‪ ،‬بونــی په‌یوه‌ندییـ ‌ه لـه‌ده‌ره‌وه‌ی خێــزان‪ ,‬كـ ‌ه پیاو‌هكـ ‌ه‬ ‫یــان ژن ‌هكـ ‌ه ژێربه‌ژێــر په‌یوه‌ندیی ‌هكــی «ناشـه‌رعیی» به‌بــێ ئاگاداربونــی هاوسـه‌ره‌كه‌ی ل ‌هگـه‌ڵ كه‌ســێكی‬ ‫دیكـه‌دا ده‌ب ‌هســتێت‪.‬‬ ‫به‌پێــی ئــه‌و ئامــاره‌ فه‌رمییــه‌ش كــه‌ مانگــی‬ ‫شــوباتی رابــردو له‌الیــه‌ن ئه‌نجومه‌نــی‬ ‫دادوه‌ریــی هه‌رێمــی كوردســتان باڵوكرایــه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌مــاوه‌ی ســاڵی ‪-2013‬دا‪ ،‬له‌پارێــزگای هه‌ولێــر‬ ‫دوهــه‌زارو ‪ 760‬حاڵه‌تــی تــه‌اڵق هه‌بــوه‌و‬ ‫له‌پارێــزگای ســلێامنی دوهــه‌زارو ‪ 184‬ته‌اڵقــو‬ ‫له‌پارێــزگای دهۆكیــش هــه‌زارو ‪ 53‬ته‌اڵقــو‬ ‫له‌كه‌ركوكــو گه‌رمیانیــش‪ 420‬حاڵه‌تــی تــه‌اڵق‬ ‫تۆماركـراوه‌‪ .‬بــاس لـه‌وه‌ش كـرا كه‌ رێــژه‌ی ته‌اڵق‬ ‫له‌مــاوه‌ی ســاڵی ‪ 2013‬له‌هه‌رێمــی كوردســتان‬ ‫بــه‌راورد له‌گــه‌ڵ ســاڵی ‪ 2012‬زیادیكــردوه‌‪ ،‬كــه‌‬ ‫به‌شــێك له‌هــۆكاره‌كان وه‌ك پارێــزه‌ر ژیــان‬ ‫ده‌ڵێــت‪ ،‬دروســتكردنی په‌یوه‌نــدی ناشــه‌رعیه‌‬ ‫بــوه‌ لــه‌ده‌ره‌وه‌ی خێزانــدا بونــی چه‌ندیــن‬ ‫ده‌ربرینــی لــه‌م شــێوه‌یه‌ له‌هه‌واڵه‌كانــدا‬ ‫ئامــاژه‌ن بۆئــه‌وه‌ی به‌ته‌نــزه‌وه‌ هه‌واڵــه‌كان داده‌ریًــژن ئامانــج دار بێــت یــان بــێ ئامانــج كه‌گومــان له‌ســه‌ر ئــه‌م مه‌ســه‌له‌یه‌‬ ‫هه‌یــه‌ ئــه‌م دارشــتنه‌ ده‌درێتــه‌وه‌ به‌خوێنــه‌رو رای گشــتی كه‌واتــه‌ لێــره‌دا جــۆری بیركردنــه‌وه‌ی دارێــژه‌رو دواجــار سه‌رنوســه‌ر‬ ‫ده‌گاتــه‌وه‌ به‌خوێنــه‌ر زۆرجــار ئــه‌و ده‌ســته‌واژانه‌ی به‌كاردێــن له‌هه‌واڵــدا جگــه‌ لــه‌وه‌ی نازانســتی یــان نایاســاییه‌ راســته‌وخۆو‬ ‫یــان ناراســته‌وخۆجۆرێك لــه‌ ســوكایه‌تیه‌ به‌ژنــان به‌منونــ ‌ه له‌هه‌واڵێكــدا هاتــو ‌ه ( به‌هــۆی خراپــی بــاری ئابوریــه‌وه‌ پیــاوان‬ ‫كه‌مــر ئامــاده‌ی س ـه‌رجێ كردنــن» یــان له‌راپۆرتێكــی هاواڵتیــدا له‌ژێــر ناونیشــانی تۆڵه‌كردن ـه‌وه‌ به‌منــداڵ هاتــوه‌ « رێگ ـه‌ ن ـه‌دان‬ ‫به‌بیننینــی منــداڵ له‌الیــه‌ن ژنانــه‌وه‌ زۆرتریــن كێشــه‌ی بــه‌دوای خۆیــدا هێنــاوه‌ وبه‌شــێكی زۆر له‌دادگاكانــی ســه‌رقاڵكردوه‌»‬ ‫‪38‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫راگه‌یاندنه‌كان و چۆنێتی روماڵی له‌شفرۆشی‬ ‫كاتێــك كه‌ناڵــه‌كان بــێ جیــاوازی ده‌ڵێــن بــێ ركابــه‌رو‬ ‫پرۆفیشــناڵ كاتێكیــش بــێ ره‌حامنــه‌و دور لــه‌كاری‬ ‫رۆژنامه‌وانــی به‌مانشــێت ده‌نوســن له‌شــفرۆش‬ ‫ده‌ســگیركرا‪ ,‬ژمــاره‌ی له‌شــفرۆش زۆربــوه‌‪ ,‬خانــه‌ی‬ ‫له‌شفرۆشــه‌كان ‪,‬له‌شــفرۆش ئــه‌م گه‌ره‌كــه‌ی‬ ‫فــان گه‌ره‌كــی هه‌راســانكردوه‌‪ ,‬یــان وێنه‌یه‌كــی‬ ‫نه‌شــیاوی ژنێــك داده‌نێنــن ئیــدی له‌هیــچ كام‬ ‫بابه‌تــه‌ رۆژنامه‌وانیه‌كــه‌دا لــه‌دور له‌نزیــك ئامــاژه‌‬ ‫بــه‌ له‌شــكر كه‌پیاوانــن ناكرێــت بۆیه‌كجاریــش ئــه‌م‬ ‫پرۆفیشــنااڵنه‌ نانوســن له‌شــكره‌كان‪ ,‬هه‌رچه‌نــد هه‌مــوو‬ ‫راگه‌یاندنــه‌كان بــێ جیــاوازی كه‌بابه‌تــی رۆژنامه‌وانیــان‬ ‫هه‌بــوه‌ هــه‌ر له‌شفرۆشــیان نوســیوه‌ ئێمــه‌ ته‌نهــا‬ ‫به‌ڵگــه‌ی ئــه‌م دوو راگه‌یاندنه‌مــان له‌به‌رده‌ســتدا بــوو‪,‬‬ ‫ل ‌هراپۆرتێكــی روداودا و وشـه‌دا ئامــاژە‌ بــۆ ده‌ســتگیركردنی‬ ‫‪ 19‬له‌شــفرۆش ده‌دا له‌ســلێامنی‪.‬‬

‫راگه‌یاندن و هه‌واڵ و به‌دواداچونه‌كانی كوشتنی ژنان‬ ‫روماڵــی راگه‌یانــدن و هه‌واڵ ـه‌كان زۆرب ـه‌ی كات توندوتیــژی به‌رامب ـه‌ر به‌ژنــان ده‌ك ـه‌ن و له‌گ ـه‌ڵ ئه‌وته‌وژمــی بیروبۆچون ـه‌دا‬ ‫دارشــتنه‌كانیان ده‌گونجینــن ك ـه‌ تێروانیــن وبۆچونــی خه‌ڵك ـ ‌ه وه‌ك كوشــن به‌تۆمه‌تــی ش ـه‌ره‌ف زۆر جــار به‌ڵگ ـه‌ی پاســاو هێن ـه‌ر‬ ‫ده‌هێرنێتــه‌وه‌ به‌منونــه‌ دونیــا ته‌مه‌نــی ‪17‬ســاڵبو به‌پــار ‌ه فرۆرشابــوو به‌پیاوێــك ‪40‬ســاڵ له‌خــۆی گه‌وره‌تربــوو به‌تۆمه‌تــی‬ ‫شــه‌ره‌ف كــوژرا له‌هه‌ندێــك له‌كه‌ناڵــه‌ ئاســانیه‌كاندا بنه‌ماڵــه‌ی بكوژه‌كانیــان هێنابــوو به‌ئازادانــه‌ قســه‌یان له‌وه‌ده‌كــرد كــه‌‬ ‫ســومعه‌ گران ـه‌ پاســاویان بــۆ تاوانه‌ك ـه‌ ده‌هێنای ـه‌وه‌ وه‌ك ‪:‬‬ ‫ ل ـه‌ راپۆرتێكــی كه‌ناڵــی ئاســانی كوردســتان تیڤــی‪ ، ،‬بكــوژی س ـه‌ره‌كی دنیــای ته‌م ـه‌ن ‪ 15‬ســاڵ به‌بــێ تــاوان ده‌خات ـه‌ڕوو‪،‬‬‫لـه‌و راپۆرتـه‌دا بــاس لـه‌وه‌ ده‌كرێــت دنیــا له‌سـه‌ر نامــووس كــوژراوه‌و هیچــی تــر‪.‬‬ ‫دنیــای ‪ 15‬ســاڵ دوای ئـه‌وه‌ی ‪22‬ی ئـه‌م مانگــی ‪5‬له‌الیـه‌ن پۆلیســی دهۆكـه‌وه‌ له‌ناحیـه‌ی كه‌له‌كچــی ته‌رمه‌كـه‌ی دۆزرایـه‌وه‌و‬ ‫تائێســتاش بكــوژی ســه‌ره‌كی كه‌مێرده‌كه‌یه‌تــی ده‌ســتگیر نه‌كــراوه‌‪ .‬كاردانــه‌وه‌ی توندیــی له‌ســه‌ر ئاتســی هه‌رێمــی كوردســتاو‬ ‫جیهــان لێكه‌وت ـه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێــی راپۆرته‌كــه‌ی كوردســتان تیڤــی‪ ،‬كه‌ریپۆرتــه‌ری ئــه‌و كه‌ناڵــه‌ قســه‌كانی چه‌نــد كه‌ســێكی له‌گردبوونه‌وه‌یــه‌ك‬ ‫له‌كه‌له‌كچــی وه‌رگرتــووه‌‪ ،‬هه‌ندێكیــان شــه‌ریعیه‌ت ده‌ده‌ن به‌كوشــتنی دنیــای ‪ 15‬ســاڵو له‌ســتاندی كۆتــای راپۆرته‌كه‌شــدا‬ ‫ریپۆرته‌ره‌كــه‌ لــه‌زاری ئــه‌و خه‌ڵكــه‌ی گردبونه‌وه‌كه‌یــان ئه‌نجامــداوه‌ ده‌ڵێــت «بكــوژی ژنه‌كــه‌ بــێ تاوانــه‌ له‌كوشــتنی‬ ‫هاوســه‌ره‌كه‌ییو به‌گوتــه‌ی خۆیــان مه‌ســه‌له‌كه‌ ته‌نهــا ناموســه‌و هیچــی تــر نیــه‌«‪.‬‬ ‫‌‬

‫ڤیدیۆی راپۆرتەكەی كەناڵی كوردستان تیڤی‪,‬‬

‫‪39‬‬


‫رێکخراوی راگەیاندن و روناکبیری ژنان‬

‫راگه‌یاندنه‌كان زۆرجار خۆكوشتن به‌پێشوی ده‌رونی ناوده‌به‌ن‪ ,‬كوشتنه‌كان ده‌كه‌ن ‌ه‬ ‫كێشه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫زۆرجاریــش له‌رومــاڵ و هه‌واڵه‌كانــدا‪ .‬توندوتیژی ـه‌كان به‌الرێــدا ده‌برێــن زۆر له‌خۆكوشــن و خۆســوتاندن ســوتاندن به‌پێشــوی‬ ‫ده‌رونــی ناوده‌بـه‌ن‪ ,‬كوشــتنه‌كان ده‌كرێتـه‌ كێشـه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تــی له‌رێگـه‌ی باڵوكردنـه‌وه‌ی زانیــاری نادروســت هه‌واڵــی ناڕاســت‬ ‫وێنه‌كه‌ له‌ ‌ئینته‌رنێت‪-‬ە‌وه‌ وه‌رگیراوه‌‬ ‫به‌رپرســی په‌یوه‌نــدی و راگه‌یاندنــی پولیســی پارێــزگای دهــۆك رایده‌گه‌یه‌نێــت‪ ،‬كه‌دره‌نگانێكــی شــه‌وی رابــردوو ‪-12-21‬‬ ‫‪ 2014‬له‌كومه‌ڵگایه‌كــی ســه‌ر به‌پارێــزگای دهــۆك ژنێــك له‌الیــه‌ن مێرده‌كه‌یــه‌وه‌ كــوژرا‪.‬‬ ‫رائیــد هێمــن ســلێامن به‌رپرســی په‌یوه‌نــدی و راگه‌یاندنــی پولیســی پارێــزگای دهــۆك تایب ـه‌ت ب ـه‌ ‪PUKmedia‬ی راگه‌یانــد‪:‬‬ ‫دوای ئــه‌وه‌ی له‌كومه‌ڵــگای مســێریكی ســه‌ر به‌قــه‌زای ســێمیل ژنێــك به‌نــاوی (و‪،‬خ) له‌الیــه‌ن هاوســه‌ره‌كه‌یه‌وه‌ به‌تونــدی لێــی‬ ‫درا‪ ،‬ئـه‌و ژنـه‌ شـه‌وی رابــردوو گیانیله‌ده‌ســتدا‪.‬‬ ‫وتیشــی‪ :‬ده‌ركه‌وتــووه‌ ئــه‌و پیــاوه‌ی ئــه‌و كاره‌ی كــردوه‌ بــاری ده‌روونــی باشــنه‌بووه‌و چه‌ندیــن جاریــش لــه‌ ژنه‌كــه‌ی‬ ‫خۆیــداوه‌‪.‬‬ ‫راشیگه‌یاند‪ :‬دوای رووداوه‌كه‌ پیاوه‌كه‌ له‌الیه‌ن پولیسه‌وه‌ ده‌ستگیركراوه‌و پاشان دانی به‌ تاوانه‌كه‌یدا ناوه‌‪.‬‬ ‫رومــال و بەدواداچــون لــە پایــە ســەرەكیەكانی راگەیاندنــن كــە تەلیســمە شــاراوەكان دەخەنــە روو بۆیــە زۆر گرنگــە راگەیانــدن لــەم‬ ‫ئەركــەی خــۆی بــگات و بەشــدار بێــت لــە پرۆســەی گۆرانــكاری كۆمەاڵیەتــی‪.‬‬ ‫‌‪ PUKmedia‬نـژیـار نـێـرو‌هیـی ـ دهـۆك‬ ‫‪40‬‬


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.