Stappenplan Exploratory Quantum Technology Assessment (invulbaar format)

Exploratory Quantum Technology Assessment

Invulformulier EQTAStappenplan

HetdoorlopenvanditEQTA-stappenplanismeerdanhetverzamelen vaninformatieomtoteenbeslissingtekomenoverhetverantwoord toepassenvanquantumtechnologie.Hethelptorganisatieste bedenkenwatquantumtechnologieeenorganisatiekanbrengen, ofdatwenselijkis,hoegaandewegzekerheidtekrijgenoverdeze ideeënenwatmoetgebeurenomdietoekomstterealiseren.

HetdoorlopenvandeEQTAhelptorganisatiesomtewetenwelkeontwikkelingen zemoetenvolgenrondquantumtechnologie,ofenhoezedezeontwikkelingen (metanderen)opgangkunnenbrengenensturen.DeEQTAzalsommigeorganisaties doenbesluitendatzezelfofviaanderenervaringopmoetendoenmetquantumtechnologie.Datmanagement,medewerkersenanderebelanghebbendenweten watquantumtechnologiekangaanbetekenenenhentebetrekkenbijhetontwikkelen vanideeën.Organisatieszullennahetdoorlopenvandeeqtamisschiengaan samenwerken,ofzichinspannendatstandaardisatietotstandkomt.Datethische kadersenregelgevingwordenontwikkeld.

DoordeEQTAtedoorlopenkunnenorganisatiesbeterlettenopdeimpactvan relevantegeopolitiekeontwikkelingenvoordeideeënovertoepassing.Organisaties kunnenzichinspannendathetonderwijstijdiginspeeltopdevaardighedendie nodigzijnomquantumtechnologietegebruikenofdatdienstverlenerstijdig dienstenontwikkelendievoldoenaanhuneisenenpassenbijwatzijnodighebben. HetbelangrijksteonderdeelvanhetdoorlopenvandeEQTAisdaarommisschien delaatstestap,deevaluatie:hetplannenvaneenmomentomdebeslissingte toetsen,heteffectvandegetroffenmaatregelentebekijkenendanweer vervolgstappenteplannen.

Quickscanenstappenplan

QUICKSCAN

Verken quantumtechnologie entijdpaden(pag.89)

Verkentoepassingen: voorbeeldenvantoepassingen (pag75)

Beschrijfimpact opde organisatie,kansenenmogelijke dreigingen.(pag.13)

Doeeen stakeholdersanalyse (pag.69)

Organiseereendialoog omdebeschrijvingtevalideren, teontwikkelenentebesluiten ofhetnodigisdeEQTAverder tedoorlopen(pag.69)

Beslis: IshetnodigdeEQTA verdertedoorlopen?

VERKENNING PRAKTIJK

Verkenmaatschappelijke kaders (pag.36)

Communicatie,kennis, beeldvormingenmythes

Sociale,organisatorische randvoorwaardenvoor inbeddingvandetechniek

Belanghebbendenbinnen enbuitendeorganisatie

Afhankelijkheidvan ontwikkelingenbuiten deorganisatie

Verkentechnischekaders (pag.48)

Kwaliteitseisentechniek, zekerhedenrondcloud

Technischerandvoorwaarden veiligheidenvertrouwen, data-governance

Randvoorwaarden toekomstvastheidinvesteringen enkeuzevrijheidinnovatie

Verkenjuridischeen ethischekaders (pag.54)

Dialoog (pag.69)

Ontwikkelmetbelanghebbenden vanuitrelevantewaarden handelingsoptiesvoor (sociale)innovatie

Afwegen (pag.71)

Vergelijkaanpakken opsubsidiariteit (zijner alternatieven?),proportionaliteit (staandoelenmiddelenin verhouding?) ennoodzakelijkheid

Kiezenenverantwoorden (pag.72)

Documenteer enverantwoord debeslissing(pag.71)

Wet-enregelgeving vantoepassing

Relevante ethischekaders

ExploratoryQuantumTechnologyAssessment

Feedbackenevaluatie (pag.72)

Besluitovertenemenstappen enverantwoording Richtprocesseninom ontwikkelingengerichttevolgen enperiodiekdebeslissing teevalueren

DitstappenplanhoortbijdeExploratoryQuantumTechnologyAssessment (EQTA),ontwikkeldinopdrachtvanQuantumDeltaNederland,methulpvan eenwerkgroepvanexpertsenbelanghebbendenbegeleiddoorECP|Platform voordeInformatieSamenleving.Depaginanummersinbovenstaandstappenplan verwijzennaardeonderbouwingindevolledigeEQTA.

QuickScan

Verkenquantumtechnologieentijdpaden.

Onderzoekhoequantumtechnologieeenrolgaatspelenindesectorofinhet domeinvanuworganisatie?Watverandertervooruworganisatiealsandere organisatiesquantumtechnologiegaangebruiken?Hoelangduurthetvoordat produktenopdemarktzijn?

Verkentoepassingenvanquantumtechnologie

Welketoepassingenvanquantumtechnologiezijnvanbelangvooruworganisatie? Ofzijnerbedreigingenwaaruworganisatietijdigrekeningmeemoethouden?

Beschrijfimpactopdeorganisatie,kansenenmogelijkedreigingen. Wiebinnenenbuitendeorganisatiezelfondervindendeimpactvandetoepassing (werkvloer,management,klantenofpartners,toezichthouders)enwelke expertiseisnodigomdieimpactteverkennenentebeheersen?

Organiseereendialoogominzichtentevalideren enverderteontwikkelen.

Toetsenverrijkineendialoogdeideeënovertoepassingvanquantumtechnologie, dekansendiehetbiedtendeimpactingesprekmetbelanghebbenden(diede impactondervinden)enexperts.Bespreekwatdeorganisatiemoetdoenomde kansentekunnenrealiserenendegevolgentebeheersen.

BesluitofhetnodigisdeEQTAverdertedoorlopen.

Beslisopbasisvandeuitkomstenvandedialoogofeenverdereanalysenodig isomkansenvanquantumtechnologieterealiserenenrisico’stebeheersen.

Ja,eenverdereanalyseisnodig.Gadoornaar Stap1

Nee,eenverdereanalyseisnietnodig.Documenteerenverantwoordde beslissing.WanneerdeEQTAnietverderwordtuitgevoerd:spreekafbij welkeontwikkelingenofopwelktijdstipdebeslissingendevooronderstellingenwaaropdezeisgebaseerdwordtgeëvalueerd.

Verkenning

Stap1.Verkenmaatschappelijkekaders

Communicatie,kennis,beeldvormingenmythes.

Welkebeeldenlevenerrondomquantumtechnologie?

Hulpvragen: Welkeideeënbestaanbinnenenbuitendeorganisatieover quantumtechnologieenhoekandatvaninvloedzijnopdebeoogdetoepassing?

Welkegroepenofpersonenmoetenmeekunnendenkenoverdetoepassing?En watmoetenzijdaarvoorweten?

Sociale,organisatorischerandvoorwaardenvoorinbedding vandetechniek.

Toetsenverrijkineendialoogdeideeënovertoepassingvanquantumtechnologie, dekansendiehetbiedtendeimpactingesprekmetbelanghebbenden(diede impactondervinden)enexperts.Bespreekwatdeorganisatiemoetdoenom dekansentekunnenrealiserenendegevolgentebeheersen.

Belanghebbendenbinnenenbuitendeorganisatie.

Wiezijndestakeholders?Opwiegaatdetoepassingeffecthebben?

Hulpvragen: Wiewordeneropwelkemanier‘geraakt’doordebeoogde toepassing?Hoekunnendezegroepenbetrokkenwordenbijdeontwikkeling, implementatieenevaluatie?

Afhankelijkheidvanontwikkelingenbuitendeorganisatie.

Watisdeinternationalecontext?

Hulpvragen: Welkeinternationaleactorenzijnerbetrokkenbijdebeoogde toepassing?Welkeafhankelijkhedenkunnenerontstaan(soevereiniteitsvraagstukken)?Hebbenbuitenlandseactorentoegangtotdetoepassing? Welkeimplicatieskandathebben?

Stap2.Verkentechnischekaders

Kwaliteitseisentechniek,zekerhedenrondcloud.

Welkegeneriekekwaliteitseisenmoetenaandetechniekgesteldwordenom debeschrevendoelenenvoordelentebereiken:denkaaneisenophetgebied vanfunctionaliteit,duurzaamheid(materialen,energie),betrouwbaarheid, onderhoudbaarheid,robuustheidtegenfouten,flexibiliteit,schaalbaarheid, functionaliteit,transparantie.Denkdaarbijookaaneisenbijuitbesteding (gebruikvanquantumtechnologieviacloudenonlineservices).

Technischerandvoorwaarde:veiligheidenvertrouwen, data-governance.

Welketechnischeeisenmoetenwordengesteldinrelatietotprivacy,veiligheid, data,identiteit,authenticatieenautorisatie?

Randvoorwaardentoekomstvastheidinvesteringenen keuzevrijheidinnovatie.

Welkerandvoorwaardenmoetenaanquantumtechnologiewordengesteld omtoekomstvastheidvaninvesteringenentoekomstigekeuzevrijheidvan deorganisatietewaarborgen?

Stap3.Verkenjuridischeenethischekaders

Wet-enregelgevingvantoepassing.

Welkejuridischekaderszijnvantoepassing?Denkaankadersvoormensenrechten,privacyengegevensbescherming,behoorlijkbestuur,intellectueel eigendom,quantumspecifiekewetgeving,land-,sector-enindustriespecifieke kaders.

Relevanteethischekaders.

Welkeethischekaderszijnvantoepassing?Denkaande“quantumcomputing governanceprinciples”(WorldEconomicForum),ethischekadersgehanteerd doororganisatiesalsdeVN,IEEE(engineering),OESO.Welkeprincipesen waardenhanteertdeorganisatiezelf?

Maakdezealgemeneprincipesenuitgangspuntenzoconcreetmogelijkmet debeoogdetoepassingendedoelendaarvanvoorogen.

Praktijk Stap4.Dialoog

Ontwikkelmetbelanghebbenden,expertsenmanagement mogelijkeaanpakkenentijdlijnen.

Welkeethischekaderszijnvantoepassing?

Integreerdeaandachtspunteninkaartgebrachtindevorigedriestappen (vanuitverschillendeperspectieven:maatschappelijk,technisch,organisatorisch, juridischenethisch)doorindialoogmethetmanagementvandeorganisatie enbestuurders,detoekomstigegebruikers,demensendiedeimpactvande toepassingondervindenenexperts(denkaantechnici,juristen,ethici,ophet gebiedvansociaal-maatschappelijkvraagstukken)demogelijkeaanpakken uittewerkenenwatheteffectvaneenaanpak,watdeonderliggendewaarden zijndieinhetgedingisbijeenaanpak,enwatdezeaanpakdanbetekentvoor technologie,(organisatie-)omgevingenmensen/gebruik.

Stap5.Afwegen

Vergelijkaanpakken.

Vergelijkdebeschrevenaanpakkenwatbetreftsubsidiariteit(watzijnde alternatievenmetdeminsteimpact),proportionaliteit(staandoelenmiddelen inverhouding?)ennoodzakelijkheid.Documenteerdeanalyse.

Stap6.Kiezenenverantwoorden

Besluitovertenemenstappenenverantwoording. Documenteerdekeuze,destappendiegezetgaanwordenenverantwoordtbeide.

Stap7.Feedbackenevaluatie

Richtprocesseninomontwikkelingengerichttevolgen enperiodiekdebeslissingteevalueren.

Richtprocessenomdebeslissingregelmatigteevalueren,hetdoelvande stappentebewaken,deveronderstellingentecheckenenadequaattereageren opnieuweontwikkelingen.

DeEQTAwerdmogelijkgemaaktdoorhetMinisterie vanEconomischeZakenenKlimaat,enisgefinancierd uithetGroeifondsQuantumDeltaNederland.DeEQTA iseentoolvanhetCentreforQuantumandSociety.