Zij en Zeeuws nr. 62

Verhuizen

loslaten en opnieuw beginnen

Definitief loslaten

Bianca over het verlies van haar zoon Rouwen is niet loslaten, maar anders vasthouden

laat loshet

Thuiskomen bij God: Kiri vond hoop en licht in de duisternis

“Wij maken uw dak en muren weer als nieuw!”

Mensen vergeten vaak dat het dak van een huis een van de belangrijkste onderdelen van een huis is en ook uit esthetisch oogpunt belangrijk is.

Op lange termijn heeft een dak te maken met diverse weer invloeden, zoals zon en zeer zeker de zure regen, verder krijgt het dak nog te lijden onder diverse mossen en korstmossen, dit kan op langere termijn lijden tot schade aan uw dakpan. De korstmossen zorgen er voor dat de worteltjes tot diep in de pan dringen en er voor zorgen dat er samen met de winter stukjes van de pan afspringen, wat weer tot gevolg heeft dat de pan dunner wordt of met sneldekpannen ruwer wordt en zelf hun kleur verliezen. Doordat de pan ruwer wordt krijgen diverse organismen steeds meer de kans om zich aan de pan te hechten, u begrijpt het al, het wordt van kwaad naar erger. De oplossing zit hem in het werksysteem van HC Dakbehandeling.

De behandelingen die wij verzorgen:

• Schoonmaken en impregneren van uw dak

• Schoonmaken, impregneren én coaten

• Schoonmaken, impregneren, coaten én glazuren

• Het is ook mogelijk om de bestaande kleur van uw dak te wijzigen

• Het vernieuwen van daken (inclusief platte daken)

• Reinigen, impregneren en stralen van muren

• Reinigen van bestratingwen

• 10 jaar lang uw bestrating onkruidvrij

• Coaten van garagevloeren (keuze uit circa 150 kleuren)

Noordlandseweg 9, Heinksenszand 0113 - 56 75 82 - info@hc-dakbehandeling.nl

Laat het los!

Best een ingewikkeld thema, vinden wij! Want wat is loslaten toch vreselijk moeilijk! We weten niet hoe het jullie vergaat, maar wij houden de touwtjes het liefst in handen, we lossen het graag zelf op. Iets aan een ander vragen? We hebben het net zo snel zelf al gedaan. Ken je dat, wanneer je binnen je gezin vraagt of iemand iets wil opruimen? Dan moet je vaak heel lang wachten en, inderdaad, heb je het dan net zo snel zelf gedaan (!).

De dagelijkse beslommeringen van het leven kunnen je soms ook volledig in beslag nemen, hoe kun je hiervan loskomen? Jacobine organiseert retraites om zo stil te staan bij de essentie van je leven: je overtuigingen over jezelf en over God. Je leest er alles over in dit nummer.

Dat loslaten een bijzonder moeilijk proces is, daar zijn we het waarschijnlijk wel over eens. Maar soms is loslaten voor ons gevoel onmogelijk. In een aangrijpend en eerlijk interview vertelt Bianca over haar zoon, die plotseling op 21-jarige leeftijd overleed, zonder dat ze afscheid heeft kunnen nemen. Maar toch vertelt Bianca: ‘Nu, bijna zeven jaar later, kan ik zeggen dat ik een dankbaar mens ben. Juist in het kleine.’

Gedreven door onrust zwierf Kiri van baan naar baan, reisde de wereld over en zocht naar antwoorden in allerlei religies. Tot ze uiteindelijk tot rust kwam bij God:’Ik voelde me radeloos, en uitgeput ben ik op een dag naar het strand gegaan. Aan het water bad ik voor het eerst tot God of Hij mij wilde helpen. Vanaf toen is mijn leven helemaal veranderd.‘

Dit is nog maar een greep van wat je kunt verwachten in dit nummer; natuurlijk is er nog veel meer moois te ontdekken. Neem een momentje voor jezelf en ga er lekker van genieten!

We willen dit welkom graag afsluiten met een nadenkertje: ‘Om te kunnen loslaten, heb je eerst te ontdekken wat je eigenlijk vasthoudt.’

Liefs,

Corina Margriet

NO.62, 2025

INHOUD

‘Niet loslaten, maar: anders vasthouden’

Columns

3 Welkom

19 Wendy

27 Gerard

61 Arianne

81 Corien

91 Willy

Rubrieken

20 Psyche

68 Hemd van het lijf

72 Vrouwen aan de top

Lezen

7 Ik heb een vraag

9 Portretten: verhuizen is loslaten

31 Bianca Verberkmoes: zij en haar man verloren hun zoon

40 Rouwen is loslaten

49 Geloven: leven in vertrouwen

52 Jacobine brengt vrouwen samen rondom Gods woord

62 Interviewmet Kiri: thuiskomen en rust vinden bij Hem

82 Hij en Zeeuws: Leander Janse

93 ADHD: van ongeordende chaos naar creatieve oplossingen

Inspiratie

24 Blijmakers: wonen en tuin

28 Boekentips

46 Inspirerende uittips

58 Blijmakers: lifestyle

78 Recept

En ook

38 Zij en Zeeuws vriendinnenboekje

98 Volgende keer en colofon

99 Word abonnee

Je eigen werktijden kiezen? Kom werken bij De Schutse!

Ben je op zoek naar een baan in de zorg met de flexibiliteit die past bij jouw leven?

Bij De Schutse bieden we je de unieke kans om zelf je werktijden te kiezen! Parttime, fulltime, of iets daartussenin; wij denken graag je met mee.

Wij zoeken voor onze locatie Oud-Vossemeer de volgende enthousiaste collega’s:

• Verpleegkundig specialist

• (Persoonlijk) Begeleider(s)

• Vakantiemedewerkers (mei- en zomervakantie)

Klinkt dit als iets voor jou? Kijk op onze website voor www.werkenbijdeschutse.nl voor de uitgebreide vacatures of neem direct contact op met onze recruiter Mirjam Hardeman (06 39 36 75 89) of mail naar werkenbij@deschutse.nu

Alles geregeld: van A tot Z

Wij komen bij u aan tafel. Luisteren naar uw verhaal en bouwen een mantelzorgwoning, helemaal volgens uw wensen. Zodat er zo min mogelijk afstand ontstaat tussen u en uw familie. Maar ook met de vrijheid om op uzelf te zijn en te voldoen aan uw zorgbehoeften. Dát is het idee achter Zorgbouw uit Zeeland. Door ons unieke bouwconcept kunnen wij in elke tuin een mantelzorgwoning realiseren en bouwen wij wat u voor ogen heeft.

Demontabel 100% maatwerk

Terugkoopregeling

Altijd plaatsbaar

vraag Ik heb een

"Op school was ik een pester … De laatste tijd kom ik regelmatig één van mijn toenmalige slachtoffers tegen; we blijken nu vlak bij elkaar te wonen. Ik merk dat ik mij enorm schaam, spijt heb en mij schuldig voel. Ik heb dit aangekaart bij diegene, maar die zei gelijk: ‘Joh, het is al zo lang geleden, niks aan de hand, hoor.’ Toch blijft het door mijn hoofd gaan, evenals het schuldgevoel. Anderen zeggen dat ik het los moet laten. Ik vind dat lastig, kan dat wel en zo ja, hoe doe ik dat dan?"

Wat confronterend om je door deze ontmoeting bewust te worden van een moeilijk stuk uit jullie verleden.

Moedig ook om deze vraag nu te stellen!

‘Loslaten’ is een modern woord, waarmee vaak bedoeld wordt dat je iets moet laten gaan waarop je geen invloed hebt, of wat niet goed voor jou is. Hoe is dat in jouw situatie?

Schuld is iets dat ontstaat in relatie tot een ander; dat heb je eigenlijk zelf al verwoord. Er is verschil tussen schuldig zijn en je schuldig vóelen, maar beide zijn een belemmering in het contact met, in dit geval, jouw slachtoffer.

Als je je schuld kunt benoemen naar het slachtoffer, neem je verantwoordelijkheid voor je pestgedrag.

Daarmee geef je de ander erkenning van het onrecht dat jij diegene hebt aangedaan. Dit kan het slachtoffer bevrijding geven. En daarmee zelfs ruimte voor verdriet of voor boosheid naar jou als pester. Misschien is dit helpend voor het slachtoffer om alsnog in een proces te ontdekken of hij of zij hiermee iets wil / kan doen. Misschien door geen slachtoffer te blijven … Voor jezelf als pester kan erkenning van schuld aan het slachtoffer ook bevrijdend zijn. Erkenning naar jezelf betekent ook dat jijzelf verdrietig, boos, teleurgesteld mag zijn over wat je indertijd een ander hebt gedaan. Een vraag aan degene die je gepest hebt kan zijn of hij of zij je erkenning van schuld en spijt kan aannemen. Als je schuldig-zijn wordt weggewimpeld, kun je

je schuldig blijven voelen omdat je als het ware je schuld niet kunt terugbetalen. Misschien is het dan overrompelend, of te vroeg voor het slachtoffer. Misschien komt er later een gelegenheid om je opnieuw uit te spreken naar de ander, je spijt te uiten of een praktische daad te stellen om je oprechtheid te laten zien. Denk aan een kaart of bloemen of iets dergelijks om hiermee recht te doen aan elkaar. Maar ook als dit niet kan worden ontvangen door de ander, heb jij je verantwoordelijkheid genomen voor jouw aandeel. De ander heeft hierin een eigen verantwoordelijkheid. Dan kun je laten gaan, ofwel loslaten waarop jij geen invloed hebt, namelijk: het deel van de ander.

Ik wil je bemoedigen door te zeggen dat je hiervoor tijd mag nemen. Het vraagt zorgvuldigheid ten aanzien van de ander en van jezelf om - hoe het contact er ook uitziet - naar een tijd toe te groeien dat je schuld is ingelost, dat aanvaarding mogelijk is, en dat je de situatie kunt laten gaan.

Cora en Anneke hebben een praktijk voor contextuele therapie. Heb jij ook een vraag? Stel ‘em gerust! Je kunt hiervoor een mail sturen naar praktijk@gratiaveritas.nl

Slapen

Vloeren

Meubels

Gordijnen

Zonwering

Verlichting

Verf & Wand

Buitenzonwering

Beleef het zelf!

Wij hebben alles in huis voor jouw thuis

TMC Goes - Marconistraat 13

TMC WoonWenz - Marconistraat 15 - 15B Goes

TMC Bergen op Zoom - Van Konijnenburgweg 13

TMC Kruiningen - Zandweg 1B

Verhuizen is loslaten

Verhuizen is altijd: het bekende loslaten en iets nieuws beginnen.

Dat is ingrijpend; op het lijstje van traumatische gebeurtenissen scoort verhuizen hoog.

Uit de verhalen van Evita, Lency, Leontien en Lidia blijkt dat gevoelens van loslaten van het bekende, en soms heimwee naar vroeger er altijd bijhoren, naast het genieten van een nieuwe situatie.

Dan maakt het niet uit of je naar een ander land verhuist en weer terug, of naar een paar huizen verder in je eigen straat. Zij ervaren dat het niet alleen het verhuizen van je spullen is, maar vaak ook een geloofsreis.

tekst Willemien Lemkes en Marloes de Graaf fotografie Koen Dorst

Evita Stouten-van der Meer

'Bruinisse is voor mij mijn thuis; hier ga ik nooit meer weg'

Een echte Zeeuwse, die voor de liefde het ouderlijk huis verliet. Hoewel het voor zich spreekt, kan het verlaten van het ouderlijk huis ook voelen als loslaten: het loslaten van je jeugd.

‘Ik ga echt niet weg uit Bruinisse!, is wat ik destijds tegen mijn vriend (inmiddels man) zei. We hadden enigszins geluk. Tijdens onze zoektocht kwam het huis, in de straat tegenover het huis van mijn ouders vrij. Hoewel er veel aan moest gebeuren, besloten we ervoor te gaan. De deadline was strak: een jaar later, augustus 2024, stond de bruiloft gepland - dus het huis moest binnen een jaar klaar zijn. Dit gebeurde niet zonder de nodige tegenslagen. Zo was het dak van de aanbouw lek, en brak ik 2 dagen nadat we de sleutel kregen mijn voet.

Toch vond ik het moeilijk om mijn ouderlijk huis te verlaten. Als het aan mij had gelegen had, ik er nog minstens vier jaar gewoond. Een jaar vóór de bruiloft ben ik stap-voor-stap afscheid gaan nemen van thuis.

Iedere verjaardag, iedere feestdag voelde als een mijlpaal.

Achteraf gezien, ben ik blij dat ik het op die manier heb aangepakt. Het hielp mij om de stap te zetten. Bewust te bedenken: ‘Dit is de laatste keer dat je in dit huis je verjaardag viert’. Reden voor dit alles is de sterke band met mijn familie. Videobellen? Dat vind ik maar niks, ik zie mensen liever face-to-face. Hoewel we allemaal, behalve mijn broertje, het huis uit zijn, wonen we allemaal dicht bij elkaar in de buurt. Mij broer woont

bijvoorbeeld vier huizen verder: we kunnen allemaal zo bij elkaar naar binnen.

Vaak is er een spontane familiereünie bij de supermarkt.

Hoewel die om 21.00 uur dicht gaat, komen we elkaar allemaal rond 20.45 uur daar tegen. Dit zonder af te spreken.

Hoewel ik gek ben op mijn familie, zijn er ook momenten dat ik geniet van de rust. Verder had ik niet gedacht dat ik zo van de vrijheid zou gaan genieten, maar dat doe ik juist wel. Ik kan nu zelf eigen keuzes maken.

Laatst na een dag werken, vond ik het maar stil in huis en miste ik de drukte. Soms heb ik nog heimwee naar vroeger; dan denk ik terug aan de gelukkige tijd thuis samen met het gezin.

Terugkijkend op dit alles, maakt het je dankbaar voor alles dat op je pad is gekomen. Ik mag God daarvoor dankbaar zijn. Voor mij is ‘loslaten’ meer een manier van afsluiten geweest. Door het ouderlijk huis los te laten, heb ik mijn jeugd afgesloten. Als ik nu bij mijn ouders ben, geniet ik des te meer. Mijn moeder zei laatst zelfs ‘Ik weet niet alles meer van je’. Gelukkig kunnen we iedere dag nog naar elkaar zwaaien.

Lidia van Bodegraven-van der Maas

Terug naar Nederland vanuit Istanboel

Lidia van Bodegraven-van der Maas verhuisde vijf jaar geleden met man en vier kinderen naar Istanboel. Na tweeëneenhalf jaar verhuisden ze weer terug naar Nederland.

Wij werkten in Istanboel voor een project in samenwerking met de kerk. Dat project was voor twee jaar, maar door COVID zijn we een half jaar langer gebleven. We hadden vooraf veel gelezen over hoe het is om te verhuizen. Zo is het goed om heel bewust voor de laatste keer dingen te doen, te zien en te bezoeken. En het is belangrijk om een eventueel conflict op te lossen voordat je gaat. Anders kun je nooit ergens anders ‘landen’. Dat heeft ons geholpen bij het vertrek uit Nederland en ook bij onze terugkeer. Wij voelden ons duidelijk geroepen om terug te keren naar Nederland. Voor ons vertrek woonden we in Woerden, maar dat huis hadden we verkocht. We hebben in ons netwerk gevraagd of iemand iets wist voor ons, en daaruit kwam een huis in Vlissingen naar voren. Mijn vader en moeder hebben het huis bekeken en er een bod op gedaan. Wij hebben de eigenaren een brief geschreven en we hebben ervaren dat het huis ons echt werd gegund.

We vonden het moeilijk om ons werk en de mensen in Turkije los te laten. We hebben er een bijzondere tijd gehad en hebben bijzondere mensen ontmoet. De eerste tijd was het wel pittig om de taal te leren en te wennen, maar daarna hebben we het er heel goed gehad. Voor onze kinderen was het echter beter om terug te gaan naar Nederland; onze oudste was toe aan de middelbare school.

We hebben ervaren dat terugkomen in Nederland moeilijker was dan er weggaan. We hadden ons door weer veel erover te lezen voorbereid hoe het zou zijn om terug te komen. Dat kan tijd kosten en moeilijk zijn. Natuurlijk was het heerlijk om onze familie en vrienden weer te zien en om weer Nederlands te praten. Ook de kinderen genoten van de neefjes en nichtjes en van opa en oma.

Toch vonden we Nederland erg veranderd, waarschijnlijk ook door COVID. In Turkije zijn de mensen heel gastvrij en gericht op de familie en de community. Wij vonden Nederlanders egoïstischer en meer op zichzelf gericht. Het duurde wel even voor we ons weer helemaal thuis voelden. We waren erg moe; dat hoort er ook bij. Ook was het vreemd om in een huis te komen dat we nog helemaal niet hadden gezien. De eerste tijd had ik wel regelmatig heimwee. Het was zo’n verrijking om daar te hebben mogen wonen. Het was een heel waardevolle tijd; we hebben veel geleerd van de mensen daar. En nu is onze plek weer hier.

We hebben gezien dat het God is die ons pad leidt en ons helpt. Afscheid nemen is niet makkelijk, maar op beide plaatsen gaf God ons vrijwel direct mensen in onze omgeving die er voor ons waren. Als je pijn hebt om het afscheid, betekent dat ook dat het dierbaar, belangrijk en mooi was. Daar zijn we dankbaar voor.

Lency Zuiddam-Sandee

'Hoewel het spannend was, zag ik het ook als een avontuur!'

Voor de liefde heb ik Zeeland verlaten. De huizenmarkt was een drama, ik woonde in Zeeland, hij in Capelle aan den IJssel. Willem (inmiddels mijn man) had een appartement; daar ben ik bij ingetrokken. Vier jaar later wonen we er nog steeds. Hoewel het spannend was, zag ik het ook als een avontuur!

Emotie kwam pas toen alles dichterbij kwam. Ik kom uit een gezin van 12, dus ineens zo ver verhuizen was toch even een stap. Aan de andere kant, ik wilde graag met Willem verder, en dit hoorde er nou eenmaal bij. Het was destijds nog Corona-tijd. Wat het echt lastig maakte. Alles lag stil, dus naar sociale activiteiten kon ik niet. Het duurde minstens een half jaar voor dat allemaal weer ging opstarten.

Als ik eerlijk ben, heb ik het onderschat. Verhuizen voelde als opnieuw beginnen. Het sociale leven dat ik in Zeeland had opgebouwd, had ik niet in mijn nieuwe woonplaats. Voor ik ging, dacht ik: ‘Part-time werken en in het bezit zijn van een auto, heen en weer rijden kan altijd!’ Dat bleek in de praktijk toch anders te werken. Het plan dat ik vooraf had, pakte anders uit. Het heeft tijd gekost om een nieuwe manier te vinden voor het onderhouden van contact met familie en vriendschappen. Ineens vraag je je af: ‘Vertrek ik vóór of na de spits?’ Spontane bezoekjes zijn er niet meer bij, die korte vijf minuten kunnen niet meer, en alles is veel meer gepland. Vooral bij de geboorte van mijn dochtertje was de afstand pijnlijk. Gelukkig kun je tegenwoordig alles delen via de telefoon, videobel ik dagelijks met mijn moeder en woont mijn schoonvader

(70+) heel dichtbij. Toch heeft deze situatie me veel volwassener gemaakt. Nu moest ik ineens veel meer alleen gaan ondernemen en zelfstandig doen. Het leerde mij dat ik dit gewoon kan!

Inmiddels zijn we vier jaar verder en heb ik mijn eigen kringetje. Toch voelt het als vanouds als ik weer mensen uit Zeeland spreekt. Ik ken ze al zo lang! Het moet echt z’n draai vinden en het kost tijd, maar als alles loopt dan ben je ook gewoon weer blij met je eigen nieuwe plek en je eigen leven. Dat moet je opbouwen, maar nu ik dit heb, ben ik er erg trots op. Ik heb het echt samen met mijn gezin opgebouwd. Aan het eind van de dag ben ik blij als ik thuiskom in Capelle aan den Ijssel. Volgens mijn moeder wil ik niet meer terug naar Zeeland.

Laatst dacht ik ineens: ‘Dank U God, dat U alles zo ten goede heeft gekeerd!’ Wat was (en ben) ik ontzettend dankbaar voor mijn leven nu. M’n dochter, gezin, huwelijk, werk. Je weet gewoon echt niet hoe het gaat lopen.

Ik heb Zeeland achter me gelaten. Maar heb er ontzettend veel moois voor teruggekregen!

Leontien de Muijnck

'We hebben onze huizen geruild'

Leontien de Muijnck verhuisde onlangs naar een woning 150 meter van haar oude huis. Administratief moesten er wat dingen aangepast worden, de rest bleef vertrouwd.

De reden dat ik verhuisde was verdrietig. Na een huwelijk van zevenentwintig jaar, besloot mijn man tweeëneenhalf jaar geleden dat hij niet met mij verder wilde. Wat toen volgde was een intense geloofsreis. Naast de emotie kwamen de praktische dingen: wat doen we met onze gezamenlijke woning. Het is een heerlijk huis, met een grote tuin, maar te groot voor één van ons alleen. De kinderen zijn bijna uitgevlogen.

Ik bad in die tijd veel met een vriendin en zij kreeg op haar hart dat, als iets nodig is, dat mij in de schoot geworpen zou worden. Ik kreeg ook Bijbelteksten die pasten in dat proces. Maar er moest wel iets gebeuren. Ik wilde het liefst in Driewegen blijven wonen. Daar wonen mijn vrienden en mijn ouders. Die vertrouwdheid wilde ik graag behouden.

De tijd ging dringen, want in ons scheidingsconvenant was een datum vastgelegd waarop onze gezamenlijke woning verkocht moest zijn. In de zomer van 2024 ben ik gaan aanbellen bij huisjes in de buurt met de vraag: ‘Als je plannen hebt om te verhuizen, mag ik dan de eerste zijn die het hoort?’

Dat vond ik heel spannend; het was echt een strijd tussen vrijmoedigheid en wanhoop.

Veel mensen wisten van mijn situatie, maar helaas had niemand verhuisplannen. Ik kwam voorbij een twee-onder-een-kap huis, waarvan ik het linker heel aantrekkelijk vond, maar ook daar lag niet de oplossing. Totdat ik dacht: het rechterhuis is natuurlijk

het spiegelbeeld, waarom ben ik zo gefocust op het linker? Ik heb een praatje gemaakt met de bewoners, die ik alleen kende van elkaar groeten; zij wilden erover nadenken. Na een week lieten ze weten dat ze wilden verhuizen, maar dat ze wel in Driewegen wilden blijven. Ze hadden behoefte aan meer ruimte voor hun jonge gezin en vonden ook een grote tuin heel fijn. Geweldig, want dat kon ik aanbieden.

We hebben onze huizen geruild. Hun nieuwe huis is een prachtige plek voor een jong gezin, en ik ben blij met een kleiner en jonger huis, met minder onderhoud. Ik heb met hulp van een trouwe vriendin veel geverfd en geklust, en het is nu echt mijn plekje. Mijn hondje liep al snel naar mijn nieuwe oprit.

Ik ben er met mijn neus op gedrukt dat het leven vol verrassingen zit, zowel negatief als positief. Tijdens deze geloofsreis heb ik geleerd dat ik vertouwen mag hebben. Toen de factor ‘tijd’ nijpend werd, voelde ik veel spanning. Dat was wel echt een beproeving. Juist toen werd ik bemoedigd door de tekst uit Jesaja 43: Zie, Ik ben iets nieuws begonnen. Zie je het nog niet?

Ik kan zonder moeite langs mijn oude huis lopen; ik heb dan ook tweeëneenhalf jaar de tijd gehad om er emotioneel aan te wennen. Ik heb lang gebeden voor herstel van mijn huwelijk. Dat herstel is op een andere manier gekomen. Deze fase is goed, ik heb een fijn leven.

Running- en contextuele therapie

www.praktijkjan.nl

Hulp bij levens- en gezinsvragen,

SCHOON

GENOEG VAN…

SCHOON GENOEG VAN…

U houd ook van een net en fris interieur? Laat dan je gestoffeerde meubels, zoals die oorfauteuil of hoekbank, eens op een professionele manier reinigen

U houd ook van een net en fris interieur? Laat dan je gestoffeerde meubels, zoals die oorfauteuil of hoekbank, eens op een professionele manier reinigen

Dan is dit weer schoon en fris en tevens voorzien van een nieuwe protectlaag, zodat het ook weer lange tijd netjes en reinigbaar blijft. Ook vloeren kunnen wij op een professionele manier reinigen, zoals PVC, gietvloeren, tegelvloeren en tapijt. Ik kom graag vrijblijvend bij u langs om een reiniging te bespreken en offerte op te maken.

Dan is dit weer schoon en fris en tevens voorzien van een nieuwe protectlaag, zodat het ook weer lange tijd netjes en reinigbaar blijft. Ook vloeren kunnen wij op een professionele manier reinigen, zoals PVC, gietvloeren, tegelvloeren en tapijt. Ik kom graag vrijblijvend bij u langs om een reiniging te bespreken en offerte op te maken.

Yerseke

Tel. +31(0)113 202138 Mob. +31(0)6 25030718 info@destoffeerders.nl

www.destoffeerders.nl

UW STOFFEERDER IN REGIO ZEELAND

Bent u op zoek naar een vloer van tapijt, pvc, vinyl, plinten of schoonloopmatten? Neem dan contact op met ons op. Wij beschikken over een uitgebreide collectie stalen.

Laat uw belasting geen belasting voor uw bedrijf worden

Vakantiekrachten voor de zomer

Als medewerker hulp bij huishouden ondersteun je de cliënten door het schoonmaken van hun huis en door een momentje van aandacht voor de cliënt. De werktijden zijn bespreekbaar.

Omgeving Tholen, Walcheren, Goes/ de Bevelanden. werkenmetwaardering.nl

Wendy Tuns (50) weet dat er achter elke voordeur liefde te vinden is en achter elk gordijntje een verhaal schuilgaat. Die verhalen (be)schrijft ze als ceremoniespreker, voor stellen die trouwen of mensen die afscheid moeten nemen van een geliefde. Ze houdt niet van zoetsappigheid, wel van ‘écht’. Samen met haar man Richard, zoon Jerzy en dochter Isolde woont ze op Goeree-Overflakkee.

Het gevecht dat niemand wint

Bijna elke week hoor ik het in de gesprekken die ik voer: ‘Ze heeft het gevecht verloren.’ Of ik lees het in advertenties: ‘Hij heeft het niet kunnen winnen van zijn ziekte.’ En elke keer voel ik een steek in mijn buik. Niet omdat mensen iets verkeerd bedoelen –absoluut niet – maar omdat het impliciet iets zegt waar ik ongemakkelijk van word. Alsof overlijden na een ernstige ziekte betekent dat je niet hard genoeg hebt gevochten, gestreden of gebeden. Alsof jouw dierbare het niet goed heeft gedaan. Alsof er te weinig inzet was. Dat doet mij pijn.

Laten we eerlijk zijn: niemand kiest voor een ernstige ziekte. Niemand vraagt om operaties of medicijnen die zwaarder zijn dan je lijf kan verdragen. Niemand kiest voor eindeloze vermoeidheid of pijn. Maar mensen ondergaan het. Ze leven ermee, dragen het, en vaak met een bewonderenswaardige kracht. Iedere dag proberen ze door te gaan, hopen ze op een sprankje hulp of licht, en genieten ze van de kleine momenten. Wat betekent het eigenlijk: ‘vechten tegen een ziekte’? Je kunt niet onderhandelen met een tumor. Je kunt geen bokswedstrijd aangaan met een

genetisch foutje of een auto-immuunziekte. Je kunt wel meewerken aan behandelingen en proberen om je kracht te behouden, maar uiteindelijk heb je dat zelf niet voor het zeggen. Ziekte en dood zijn geen vijanden die je kunt verslaan. Ze zijn wel onderdeel van het leven.

Door de woorden ‘vechten’ of ‘winnen’ te gebruiken, lijkt het voor mij net of de mensen niet genoeg hun best hebben gedaan. Voor mij voelt dat oneerlijk en onterecht. Want ik zie juist mensen die zoveel veerkracht en moed laten zien, zelfs in hun allerslechtste dagen. Mensen die, ondanks alles, blijven hopen, bidden, lachen en liefhebben. Dat is geen verlies. Dat is geen falen. Dat is leven, met alles wat erbij hoort.

Misschien wordt het tijd dat we een andere taal vinden om over doodgaan te praten. Een taal die recht doet aan de kracht van mensen, die ruimte biedt voor hun worsteling en voor hun waardigheid. Iemand die overlijdt aan een ziekte, heeft niet verloren. Die heeft geleefd, totdat dat niet meer ging. En dat verdient niets minder dan respect.

Uit de praktijk

Geluk

‘En ze leefden nog lang en gelukkig.’ Zo eindigen alle sprookjes. En alle liefdesverhalen. Heerlijk! Alle moeilijkheden zijn overwonnen, alle misverstanden opgelost. Het tijdperk van ongelukkig zijn is voorbij, en het geluk lacht de hoofdpersonen toe. Maar wat is dat eigenlijk: geluk? Wat maakt dat iemand zich gelukkig voelt? En kan dat wel: altijd maar gelukkig zijn? Of is dat inderdaad iets voor een sprookje?

Wat is het eigenlijk?

Het is altijd lastig om een goede omschrijving te vinden van een algemeen begrip. Bij ‘geluk’ is dat al niet anders. Toch zijn er pogingen gedaan. Ruut Veenhoven, ook wel ‘de geluksprofessor’ genoemd – vanwege zijn vele onderzoeken over dat onderwerp – kwam tot een simpele vaststelling: ‘geluk is dat wat jij als geluk ervaart’. Dat maakt geluk ineens tot iets heel persoonlijks. Een wat meer ingevulde omschrijving zou kunnen zijn: ‘de mate waarin iemand voldoening schept in het eigen leven’. Ook hier gaat het over wat iemand er zelf van vindt, hoe iemand er zelf naar kijkt.

Streven naar geluk is iets menselijks, net als het idee dat het háálbaar moet zijn om gelukkig te worden. Toch zijn er veel mensen die zichzelf niet gelukkig noemen, of zelfs ronduit ongelukkig. Waar dat aan ligt, kunnen ze niet altijd benoemen. Is het gewoon een kwestie van: pech of geluk?

Is het gewoon een kwestie van: pech of geluk?

Geluksmomenten

Niemands leven is één aaneenschakeling van geluk. Toch zijn er mensen die hun leven in het algemeen beschouwen als gelukkig, ook al maken ze heus wel eens moeilijke dingen mee.

Hoe kan dat?

Belangrijk is dat er voldoende geluksmomenten zijn. En dat

je in staat bent om daarvan te genieten. Geluksmomenten kunnen gaan over kleine of grote successen. En over fijne dingen die je beleeft met anderen. Zoals een mooie vakantie. Een gezellig feest. Tijd doorbrengen met vriendinnen. Goede gesprekken. Speciale momenten met je kinderen of kleinkinderen. Al die prettige dingen die je leven opfleuren, en je een goed gevoel geven: een geluksgevoel. Zo’n geluksgevoel is altijd maar tijdelijk. Niemand leeft constant in een roes van geluk. Ook de mensen niet die beweren dat ze een gelukkig leven hebben. Hun leven voldoet waarschijnlijk aan een aantal basisvoorwaarden die helpend zijn om jezelf gelukkig te kunnen noemen.

Basisvoorwaarden

Wat voor soort dingen dragen bij aan een gelukkig leven? Allereerst de plek waar je woont. Leef je in een veilige omgeving? Is er voldoende drinkwater en voedsel? Heb je je kunnen ontwikkelen, en heb je voldoende inkomen? Is er keuzevrijheid? Eerlijke rechtspraak? Het zal duidelijk zijn dat deze basisvoorwaarden invloed hebben op gelukkig of niet-gelukkig zijn.

Daarnaast zijn er ook persoonlijke factoren die een rol spelen. ‘Als je maar gezond bent’, hoor je vaak zeggen. ‘Dat is het belangrijkste wat er is.’ En inderdaad, lichamelijke en geestelijke gezondheid hebben een grote invloed op onze kwaliteit van leven. Maar ook het hebben van zinvolle bezigheden, van mensen om je heen bij wie je terecht kunt, en de geestelijke veerkracht om moeilijke dingen op te kunnen vangen, spelen een rol. Een positieve mindset van dankbaarheid en ‘tel je zegeningen’ brengt meer geluk dan een zwartgallige kijk op het leven.

Aanleg

Toch is niet iedereen die in dezelfde omstandigheden leeft even gelukkig. Heeft het dan ook met aanleg te maken? Ten dele wel. Niet iedereen maakt van nature evenveel ‘gelukshormonen’ aan, zoals het bekende knuffelhormoon (oxytocine), of dopamine. Dat laatste hormoon wordt aangemaakt in je brein als iets goed lukt, maar ook tijdens lekker eten, drinken of vrijen. Je voelt je een poosje fijn daarna. En zo zijn er nog wel een paar van dat soort stofjes die invloed hebben op ons gevoel van welbevinden. Wanneer die allemaal goed werken, zul je je vaker gelukkig voelen en ben je ook beter bestand tegen tegenslagen.

Keerzijde

Teveel van het goede is nooit goed. Zo is het ook bij geluk. Mensen die gelukkig zijn, kunnen soms onaangename trekjes ontwikkelen. Ze kunnen gaan denken dat het vanzelfsprekend is wat zij hebben, waardoor ze neer gaan zien op anderen. En als alles in je leven té makkelijk gaat, ligt het gevaar op de loer dat je gemakzuchtig wordt, oppervlakkig en verveeld.

Praktisch

Aanleg, omstandigheden – allemaal dingen die je zelf niet in de hand hebt. Is er dan niets wat je zelf kunt doen om gelukkiger te worden?

Er zijn zeker dingen die je kunnen helpen. Zoals werken aan je leefstijl. Gezond eten, bewegen en buitenlucht zijn niet alleen goed voor de gezondheid – een belangrijke geluksfactor, zoals we al zagen – maar ook kan het een goed gevoel geven om daarmee bezig te zijn. Wat weer zorgt voor de aanmaak van gelukshormonen, waardoor je je nog beter gaat voelen. Win-win dus.

Wat je ook zelf kunt doen is: geluksmomenten creëren. Organiseer leuke dingen. Maak mooie herinneringen. En doe dingen samen met anderen. Dat hoeven niet per se feestjes te zijn, maar ook samen aan een klus werken, of samen doelen behalen maakt gelukkig.

Bijbel

In de Bijbel wordt ook over geluk gesproken. Op heel veel plaatsen zelfs. De boodschap is steeds: Zoek je geluk bij de Heer. Want dan zal het goed met je gaan. Dan zal Hij voor je zorgen. Jezus zei het ook: Zoek eerst het Koninkrijk van God. Dan zullen al die dingen waar je je zo druk over maakt, je toegeworpen worden. Het geluk dat God ons geeft, ook al in dit aardse leven, overstijgt al onze geluksmomenten. God wil ons graag gelukkig zien. Hij is tenslotte Degene die het heeft bedacht.

Het leuke is dat ook uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat het gelukkig maakt wanneer je gelooft in een God die naar je omziet. Dat draagt namelijk bij aan een gevoel van welbevinden, van veiligheid, van saamhorigheid. Wij wisten dat al. Wij weten ook dat we inderdaad lang en gelukkig zullen leven. God zal alle dingen nieuw maken. Hij zorgt voor een geweldig happy end!

De boodschap is steeds: Zoek je geluk bij de Heer

Cocky Minderhoud is psycholoog op het platteland van Walcheren. Ze deelt ervaringsverhalen uit de praktijk en geeft daarover achtergrondinformatie. www.cockyminderhoud.nl

Werken waar liefde woont

Cedrah maakt het verschil door een thuis te bieden voor ouderen, vanuit de Bijbelse opdracht om naar elkaar om te zien. Speel jij met de gedachte in de zorg te stappen of een stap in de zorg te maken? Welkom bij Cedrah!

Een greep uit onze vacatures:

Helpende (plus)

Verzorgende IG

Hebron

Nieuwsgierig? ?

Huishoudelijk medewerker

Middelburg

Nieuwerkerk

Rehoboth Goes

www.cedrah.nl/werkenbij

Ervaringsverhaal

Een ongelukkige mindset

‘Ik voel me niet gelukkig, zegt Karin, in mijn leven zit altijd alles tegen.’ Ze kijkt er somber bij en ontevreden. Graag zou ze een leuker leven hebben. ‘Een gelukkiger leven.’ Maar dat lijkt er niet in te zitten voor haar. Zo op het eerste oog lijkt dat wel mee te vallen. Ze is gezond en heeft een man en kinderen over wie ze zich niet echt zorgen hoeft te maken. Alles loopt gewoon goed. Een baan heeft ze ook – als verkoopster in een kledingzaak - en haar familie woont om de hoek. De basis is goed, zou je zeggen.

Vervelend

‘Toen ik 13 was, gingen we verhuizen’, vertelt ze. ‘Ik moest toen naar een andere school waar ik niemand kende. Weet je hoe vervelend dat was? Uiteindelijk lukte het me om een paar vriendinnen te maken, maar ik voelde me er toch altijd een beetje bijhangen.

Op mijn 17e kreeg ik een vriendje; ik was al jaren gek op hem. Toen voelde ik me echt gelukkig! Maar na twee jaar liet hij me in de steek voor één van mijn vriendinnen. Weet je hoe erg dat is? Het duurde jaren voordat ik weer een man durfde te vertrouwen. Dat is Jaap, met wie ik nu getrouwd ben.’

Saai

‘Met Jaap ben ik niet zo gelukkig. Ik hou wel van hem en hij van mij. Maar hij is zo …’ Hier aarzelt ze even. ‘Hij is zo saai. Als hij ’s avonds maar op de bank kan zitten, is hij tevreden. Mijn vriendin en haar man doen altijd leuke dingen samen. Die maken uitstapjes en gaan soms zelfs een weekendje weg. Dat zou ik ook wel willen. Maar hij bedenkt nooit zo iets.’

En jij? Heb je het wel eens voorgesteld?

‘Ik moet altijd alles verzinnen. Daar ben ik onderhand wel klaar mee. Vakanties ook, ik moet er altijd over beginnen en plannen maken. Hij vindt alles goed.’

Mindset

Eigenlijk zit er niet zoveel tegen in het leven van Karin. Die verhuizing in haar jeugd was niet fijn, dat klopt. En een verkering die uitgaat, kan ook hard aankomen. Wat Jaap betreft: hij is misschien wel saai, maar hoeveel vrouwen zouden tekenen voor een man die lekker op de bank zit ’s avonds? Op mannen die nooit thuis zijn, wordt ook gemopperd.

Karin is blijkbaar de plannenmaker binnen het gezin.

Niet echt een tegenslag, maar een gegeven. In plaats van afwachten tot Jaap verandert – wat waarschijnlijk niet gaat gebeuren – kan ze zelf geluksmomenten creëren.

En als het haar aan ideeën ontbreekt, kan ze spieken bij anderen. Genoeg mensen in de wereld die dingen kunnen bedenken om samen te doen. Kijk maar eens op Instagram of Pinterest.

‘Dat is na-apen’, vindt Karin. Maar hoe erg is dat?

In plaats van haar leven en haar man te vergelijken met anderen, kan ze tevreden zijn met wat ze heeft, of zelfs dingen gaan veranderen. Om te beginnen haar mindset: geluk is niet iets wat je komt aanwaaien; je moet er soms zelfs iets aan doen.

Hollandse Schoonheid

Moeder en dochter, Carla en Victorien, runnen samen het bedrijf Hollandse Sier. ‘Geïnspireerd door de mooie, ingekleurde foto’s van vrouwen en mannen in streekdracht, zijn ze op het idee van Hollandse Sier gekomen. Vroeger waren je kleding, je sieraden en je linnenkast je belangrijkste bezit. Ze vinden het mooi om iets van die periode door te geven.

De portretten van Hollandse Sier dateren uit de periode 1900. De met de hand ingekleurde portretten van de vrouwen en mannen in streekdracht zijn van een ongekende schoonheid. Met hun streekdracht droegen vrouwen vroeger vrijwel hun hele bezit. En dat is meteen wat streekdracht zo mooi maakt: het vertelt veel over de persoon die het draagt.

De portretten van Hollandse Sier vertellen een verhaal. De portretten hebben een prachtige, dromerige sfeer. De unieke handtekening van Hollandse Sier zit in de toevoeging van de gouden accenten. Met precisie en creativiteit worden de portretten door Carla en Victorien handmatig bewerkt met bladgoud. Met de gouden accenten brengen ze hun portretten echt tot leven. In elk licht geeft dit een mooi effect, maar zonsopgang en zonsondergang zijn de favoriete momenten.

blijmakers

tekst Erna van Dijk en Arine de Visser

Bloemenkunst

Bloemen als een waar kunstwerk in je huis. Als je binnenloopt in het Huis van Bloemen in het hartje van Middelburg, komen kleuren en geuren als een waterval op je af. Peter en Bertine van der Meent verstaan de kunst om van bloemen iets unieks te maken. Of het nu gaat om verse bloemen of om een zijdeboeket. Laat het maar aan hen over om je te inspireren en je te verrassen met een waar kunstwerk. Nieuwsgierig?

www.huisvanbloemen.nl

Zeeuwse pracht

Houd je meer van een prachtige natuurfoto van de Zeeuwse kust aan de muur? Neem dan eens een kijkje op de website van Werk aan de muur: daar vind je een grote collectie met prachtige natuurfoto’s van de Zeeuwse stranden en duinen. Maar ook foto’s van de Zeelandbrug, de vuurtoren van Westkapelle of de Boulevard van Vlissingen. Je kunt zelf het formaat en het materiaal kiezen, mogelijkheden genoeg dus.

www.werkaandemuur.nl

Pluktuin

Geniet jij ook zo van bloemen plukken in een pluktuin? Lekker rondstruinen tussen de bloemenpracht, en de heerlijke geuren van al die bloemen opsnuiven? Maar wat nou als je dat in je eigen tuin kunt creëren, een eigen pluktuin? Altijd verse bloemen op tafel met de mooiste kleuren. Op Gardeners’ World helpen ze jou in vijf stappen om jouw eigen pluktuin te maken. Met handige tips loodsen ze je door alle stappen heen.

Tips & tricks

Wil je liever een mooi boek met alle weetjes over jouw eigen pluktuin? Dan is het prachtige boek Flower Happiness van Annemarije Mellema absoluut een aanrader. In het boek vind je alle tips voor een pluktuin, maar ook tips voor hoe je een boeket samenstelt. Een heerlijk boek met prachtige foto’s en goede tips.

Tuinkalender

Lente in de tuin - wat een heerlijke tijd: alles loopt weer uit, de bloemen gaan bloeien, nieuw leven komt op. Maar wat moet je nu eigenlijk in de tuin doen in deze periode van het jaar? Bij tuinen. nl vind je een handige kalender met alle tips voor de tuin in de lente, en handig per maand verdeeld. Tips over je gazon, maar ook over je vijver - alles komt aan bod. Dus een handige kalender, juist voor de tuinliefhebber die alles (nog) niet zo goed weet, en misschien iets minder groene vingers heeft.

Geloof jij in zinvol werk?

Agathos biedt intensieve ambulante hulpverlening aan kinderen, jongeren en volwassenen. We laten ons inspireren door onze christelijke missie. Van daaruit werken we aan de beste hulp voor alle cliënten. En dat wordt gewaardeerd!

In regio Zuid-West zoeken wij:

Ambulant hulpverleners (met opleiding MBO of HBO)

Ambulant jeugdhulpverleners (SKJ-geregistreerd)

Ambulant hulpverleners begeleid bezoek

werkenbijagathos.nl

Direct van de kweker vaste tuinplanten en heesters

Op onze kwekerij vindt u een uitgebreid assortiment vaste planten en sierheesters. Het vermeerderen en opkweken van deze planten gebeurt op natuurlijke wijze op onze kwekerij. Dat in combinatie met dagbesteding voor mensen die begeleiding nodig hebben in hun dagelijks werk.

Zo wordt er bij ons met zorg gekweekt! De planten worden op een natuurlijke manier opgekweekt en vermeerdert. We bieden sterke en bijzondere soorten aan.

U bent tijdens onze openingstijden van harte welkom om het seizoen te komen beleven!

Gerard Plaggenmarsch (61 jaar) is getrouwd met de Zeeuwse Marleen en samen met hun twee zoons, Wilmer en Ruben, wonen ze in het Gelderse Duiven. Mede door de jongens is schrijven een hobby geworden, want met kinderen beleef je niet alleen veel, ze geven ook stof tot nadenken. En niets is mooier dan om die combinatie zwart op wit te krijgen.

Het stond in de krant. Een prachtig artikel met als thema ‘leren van spelende kinderen’. Thuis noemen we dit proces ook wel ‘jongleren’, omdat je nooit te oud bent voor de dagelijkse levenslessen. Daarbij is dankbaarheid een belangrijk onderdeel van dit leerproces; het spreekt immers niet vanzelf dat kinderen de ballen van verschillende vaardigheden hoog kunnen houden. Daarom kijken we met blijdschap naar onze Ruben die, met zijn cognitieve vermogens, al aardig wat kunstjes onder de knie heeft. Als jongleur leert hij verschillende ballen hoog te houden, en daarbij speelt zijn brein een belangrijke rol.

Maar wat als dit spel te hoog gegrepen is, omdat je kind - door een handicap - geen grip krijgt op al die vaardigheden die nodig zijn voor een zelfstandig bestaan? Wilmer, onze oudste zoon wordt daarin beperkt. Hij mist het vermogen om te groeien naar zelfstandigheid - en dat heeft gevolgen voor zijn dagelijks leven en dat van ons.

Leven met hem is een lange weg, die begon met een proces van acceptatie. Een weg waarop wij geleerd hebben dat geduld een schone zaak is en dat het zetten van kleine stapjes ook een ontwikkeling is.

Loslaten GERARD

Maar ook dat een goedwerkend brein geen bijzaak is, maar hoofdzaak. Een kunstig geheel, dat ons verstand te boven gaat. Maar vooral dat het leven meer is dan het aanleren van kunstjes. Want de waarde van het leven wordt niet alleen bepaald door onze prestaties, maar meer door wie we zijn. En liefde heeft geleerd om zo naar onze jongens te kijken. Belangrijk, als het bijstellen van verwachtingen een onderdeel van het

leven wordt. Als idealen stapje voor stapje losgelaten moeten worden. Een pijnlijk proces, dat al vroeg begint. Zoals die keer toen ik Wilmer een plezier wilde doen. Samen naar een concert van Mwangaza, een christelijk kinderkoor uit Uganda. Thuis kijkt hij vaak naar deze dansende kinderen, die met hun traditionele kleding kleur geven aan zijn leven. Omdat het koor niet vaak in Nederland is, werden de kaartjes vroegtijdig besteld en op de avond van de uitvoering zat de stemming er goed in. Althans bij mij, want Wilmer was ergens anders op afgestemd.

Namelijk op zijn eigen wereldje, dat voornamelijk bestaat uit dvd’s, waar alles om draait. Ze zijn niet alleen mooi, maar ook voorspelbaar - en dat geeft veiligheid. Altijd beter dan die wilde avonturen van papa. Dus alle reden om je ongenoegen te uiten en dat was te merken. Wilmers reactie lag niet in de lijn van de verwachting, en dat lijntje was moeilijk te doorbreken. Tot het moment dat er besloten werd om terug naar huis te gaan. Nog vóór de aanvang van het concert. Een teleurstelling? In eerste instantie wel, maar dat ging snel voorbij door de liefdevolle blik waarmee Wilmer mij dankbaar aankeek. Ogen die mij een levensles lieten zien. Namelijk dat het loslaten van verwachtingen je onverwachts iets moois kan bieden. In dit geval een gelukkig ventje en een dankbare vader. Leven in de lijn van de verwachting is soms: een lijntje doorbreken. Minder verwachtingen creëren van de mensen om je heen.

Dat geeft meer lucht, minder frustratie en meer liefde. Een liefde die begint bij loslaten.

Boekentips

tips om lekker te lezen

tekst Willy Wouters, boekhandel de Boekenmolen

Maak het verschil

Ik bewonder mensen die het verschil maken. Michelle Tongerloo is huis- en straatarts in Rotterdam en komt veelvuldig in aanraking met daklozen. Ze loopt er tegenaan dat de bestaanszekerheid steeds vaker wegvalt in Nederland. Ze beschrijft in Komt een land bij de dokter schrijnende situaties en legt dan haar professionele afstand af, mede door haar opgedane ervaring in St. Eustatius. Ze luistert naar de patiënt, is altijd bereikbaar en helpt hen door alle bureaucratische regels heen. Ze houdt een pleidooi voor rechtvaardigheid en een zachtere, warme samenleving. Ze is ervan overtuigd dat burgers verandering kunnen bewerkstellingen. Haar boek laat veel voorbeelden zien. Ik wens dit boek iedereen toe. Neem en lees!

Moederliefde

Als slaven op Barbados (Cariben) horen dat de slavernij afgeschaft is (1834), maar ze nog jaren moeten blijven werken, beseft Rachel dat wat de ‘witte man’ je geeft, hij altijd weer af kan pakken. Ze weet dat haar vijf verkochte kinderen haar nooit met rust zullen laten als ze hen niet vindt en ze vlucht. Pas als ze hen vindt, zal ze vrijheid ervaren. Vrij stroomt de rivier is het debuut van Eleanor Shearer. Haar roman is een eerbetoon aan haar familie en Mother Rachael die, bevrijd uit slavernij, te voet door heel Antigua trok, op zoek naar haar kinderen. De prachtige zinnen, natuur, absurditeit van superioriteit en de sterke moederliefde, zorgen ervoor dat je wereld tijdens het lezen op afstand staat.

Vroedvrouw op pad

Martha Ballard (1735-1812) was een vroedvrouw in Hallowel (VS). Ze hield een dagboek bij (1400 blz) waarin ze schrijft over de bezoeken, bevallingen en ruwe, hiërarchische mannensamenleving. De reizen te paard of met kano door de natuur worden prachtig beschreven. Met haar man ontvangt ze negen kinderen, van wie er drie sterven aan difterie. In 1789 wordt een lijk in de rivier gevonden. Hoewel een mening van een vrouw in de rechtszaal niet telt, blijft ze bij haar bewering dat er sprake is van moord en houdt ze stand. Heel mooi beschrijft Ariel Lawhon haar leven in De rivier. Wat mooi om te zien dat ze zichzelf helemaal geeft, deze sterke, liefhebbende vrouw en dat ze, ongewild, een sleutelfiguur in deze gesloten samenleving wordt. Het boek raakt me.

Laat jezelf zien en helen

Maurice de Korne ziet een taak voor elke christen om in deze wereld te vertellen over het goede nieuws dat Jezus Christus gekomen is. Als hij rondom zich kijkt, denkt hij aan het volk Israël in de woestijn. Het volk loopt een weg vol belemmeringen waardoor velen het uiteindelijke doel niet bereiken. En deze geschiedenis lijkt zich te herhalen. Veel christenen denken: Is dit nu een leven in alle volheid? De Korne geeft in Kom uit de wachtkamer en ervaar meer van God lessen om meer te leren over die vrijheid. Hij lokt lezers uit die wachtkamer om met meer vertrouwen de beloftes van God na te jagen.

Uitg. Purple House, € 19.95

Loslaten terwijl alles om me heen verdwijnt?

Hillie Nooitgedagt is journalist en schrijver. Ze heeft een deels autobiografisch boek geschreven omdat ze het verlangen heeft om door te geven wat God voor haar gedaan heeft. Al van jongsaf schrijft ze: artikelen, dagboeken, wetsvoorstellen en vindt hier haar bestemming in. Totdat haar weg onverwachts heel anders loopt; ze wordt tijdens het fietsen geraakt door een vrachtwagen. Weken ligt ze in coma en ze houdt er een niet-aangeboren hersenletsel aan over. Alle vanzelfsprekendheid verdwijnt en ze moet een nieuwe weg zoeken. God leert haar wat overgave is en ze ontdekt dat ze herstelt en in vrijheid komt. Die lessen wil ze doorgeven aan ons in Laat los!.

Wat laat ik los en wat houd ik vast?

In een nieuwe editie van zijn vele malen herdrukte boek De kunst van het loslaten en vasthouden legt Wim Rietkerk uit dat je niet alleen moet leren om los te laten, maar dat er ook veel is om vast te houden. In gesprek met oosterse mystici en postmoderne denkers geeft Wim Rietkerk aan wat de Bijbel leert over loslaten - een kunst voor westerse mensen die van nature graag zelf alles onder controle willen houden. Dit boek is nu door de auteur grondig herzien en aangevuld. Naast de kunst van het loslaten heeft hij ontdekt dat er ook een kunst van het vasthouden bestaat. Bijzonder actueel in deze vluchtige tijd!

Om in de gaten te houden:

Voor jou zet ik mijn masker af

Een tijd om te planten

Bianca over het verlies van haar zoon Danny Definitief loslaten

tekst Jeanine Kwant fotografie Klazien Dijkhuizen

Als je vader of moeder bent, weet je dat het loslaten van je kind(eren) al begint op jonge leeftijd. Van de eerste keer naar het kinderdagverblijf naar de eerste schooldag, een eerste bijbaantje, op stap met vrienden. Bij alles wat je kind zelfstandig doet, laat je hem of haar weer een beetje meer los.

Maar wat, als je kind van je wordt weggenomen door een ongeluk, en jij je kind definitief moet loslaten zonder dat je afscheid hebt kunnen nemen? Bijna zeven jaar geleden is het Bianca Verberkmoes en haar man Richard overkomen. Op 16 juni 2018 verongelukte hun zoon Danny op 21-jarige leeftijd.

Het is een grauwe en koude dag als ik in Oost-Souburg bij Bianca aanbel, maar de koffie met wat lekkers staat al klaar. Op de tafel ligt een fotoboek met foto’s van de dag van de begrafenis. Trots laat Bianca mij twee foto’s zien die op een plank boven de bank staan: een foto van Danny toen hij 21 jaar oud was, en een foto van Wesley, de acht jaar jongere broer van Danny. Bianca vertelt over het leven van Danny en over het leven van haar gezin na het verlies van Danny.

Ouders op zoek: wat is er met onze Danny?

‘De dag dat Danny werd geboren kan ik me nog goed herinneren. Ik wilde graag in het ziekenhuis bevallen. Het was een zware bevalling, waarbij bleek dat de navelstreng rondom het hoofdje van Danny zat. Wij denken dan ook dat Danny wat zuurstoftekort heeft gehad bij zijn geboorte. Hij groeide op als een vrolijke jongen, maar vanaf het moment dat hij naar de peuterspeelzaal ging, merkten wij dat er wat dingen naar boven kwamen. Hij kon zich niet goed concentreren, en hij vond het ook moeilijk om op zijn stoel te blijven zitten.’ Bianca en haar man besluiten om te laten onderzoeken of er iets met Danny aan de hand is. Hij moet verschillende tests doen, maar hieruit blijkt dat dit niet het geval is. ‘Toen Danny naar groep 3 ging, kwamen de verschijnselen toch weer naar boven en zijn we weer de molen van onderzoeken ingegaan. Uiteindelijk kregen wij te horen dat Danny een vorm van ADD heeft, waardoor hij onder andere moeite had met leren.’

Nadat Danny de diagnose ADD krijgt volgen Bianca en haar man verschillende cursussen waarin zij handvatten krijgen om hiermee om te gaan. Ze merken dat het beter met Danny gaat, maar het is niet altijd makkelijk. ‘Hij had toch een beperking. Hij moest leren hoe hij met zijn emoties moest omgaan en om zich in te houden als hij boos was. Ik heb altijd een hele goede band met Danny gehad, en ik voelde precies aan wat hij nodig had. Zo kon ik er voor hem zijn.’ Als Danny 8 jaar oud is, krijgt hij een broertje: Wesley. ‘In het begin was dat best moeilijk voor hem, maar naarmate Wesley ouder werd, werden ze gek op elkaar. Toen Danny overleed, was Wesley 13 jaar oud. Hij had de leeftijd waarop hij steeds meer ging optrekken met zijn broer, tot die tijd leefden ze meer naast elkaar. Ik vraag me wel eens af hoe hun band nu zou zijn geweest.’

Sociaal en behulpzaam

‘Danny was een lieve, vrolijke jongen. Hij was heel behulpzaam en stond klaar voor anderen. Zo hielp hij onze toen 90-jarige overbuurman waar hij kon. Hij had veel vrienden en was echt de verbinder binnen zijn vriendengroep. Hij was graag thuis, en zijn vrienden kwamen hier dan ook vaak over de vloer. Omdat wij een dag na elkaar jarig waren, vierden wij onze verjaardagen altijd samen. Onze familie en ook zijn vrienden kwamen dan over de vloer.

We genoten echt van de gezelligheid. Het was altijd open huis. Ook had Danny het naar zijn zin op zijn werk als loodgieter, zijn collega’s gaven hem de ruimte die hij nodig had. Het geloof ging ook een steeds grotere rol in zijn leven spelen. Een jaar voor zijn ongeluk is hij samen met vrienden naar Opwekking geweest en in 2018 wilde hij dat wij ook meegingen. Het waren hele fijne dagen, waarin wij mooie momenten samen hebben beleefd. Ook tijdens Opwekking zagen we weer hoe behulpzaam Danny was. Hij stond met zijn zelf opgeknapte caravan op de camping, maar toen wij terugkwamen van een dienst had Danny ervoor gezorgd dat in onze caravan de koffie klaar stond.’ Bianca en haar man zien dat het goed gaat met hun zoon, en dat hij geniet van de dingen die hij doet.

En dan gaat de bel

Dan is het 16 juni 2018, een week vóór de 22e verjaardag van Danny. ‘Danny had de avond ervóór een feestje, waarna hij met vrienden nog uitging in Middelburg. Hij zat niet lekker in zijn vel, en door een aantal frustraties die avond is hij uiteindelijk boos op zijn fiets gestapt en naar huis gegaan. Onderweg ging zijn fietsketting eraf, waardoor hij lopend verder moest.

Omdat ik bezorgd was, had ik hem al meerdere keren gebeld en geappt, want ik wilde dat hij naar huis zou komen. Het was al laat en hij had de volgende dag nog een klus. Ik was al vroeg wakker en iets voor 5.00 uur hoorde ik een auto hard wegrijden. Richard was ook wakker en ik vroeg aan hem of dat Danny toch niet was. Kort nadat we de auto hoorden wegrijden werd ik heel benauwd en voelde het alsof ik stikte. Als ik terugkijk op dat moment, weet ik dat dat het moment was waarop ik als het ware van Danny werd afgesneden.’

Ongeveer 15 minuten nadat de auto is weggereden horen Bianca en haar man dat er een auto stopt en even later

gaat de bel. Ze denken dat Danny de sleutel vergeten is, dus doen ze snel de deur open. ‘Maar in plaats van Danny stond de politie voor de deur. Zij vroegen of Danny thuis was, omdat collega’s van hen de auto van Danny hadden gevonden, maar Danny was daar niet. Richard en ik dachten dat hij, omdat hij waarschijnlijk gedronken had, de politie niet wilde spreken en was weggerend. Daarom probeerden wij hem te bellen.Omdat we geen gehoor kregen besloten we hem te gaan zoeken, maar toen we ons aan het klaarmaken waren om weg te gaan, werden we gebeld. Het was de politie, zij hadden Danny gevonden. Hij was onder zijn auto terecht gekomen en overleden.’ Na dit bericht komt de familie in een achtbaan terecht. ‘De politie bleef bij ons tot er familie was omdat ze niet wilden dat wij naar Danny toe gingen, maar daarna ging alles in een versnelling. We moesten Danny identificeren, en omdat hij er ernstig aan toe was, moest de kist gesloten worden. Ik heb naast hem gezeten en zijn hand vastgehouden. Als je dan hoort dat de kist dicht moet, wil je als moeder het liefst met je hoofd de kist in duiken, want je weet dat je je kind nooit meer ziet als de kost gesloten wordt. Dat vond ik zó erg. Er zijn in de dagen daarna echt wel momenten geweest waarop ik dacht: Ik maak de kist open, zodat ik Danny nog één keer kan zien.’

Van God gekregen – en na bijna 22 jaar aan Hem teruggegeven

‘De dagen na Danny’s ongeluk gingen voor mijn gevoel in een sneltrein vaart. We moesten de begrafenis regelen, we wilden naar de plek waar hij is verongelukt, en ook moesten wij zijn spullen

uit zijn auto halen. Het was heftig om te zien hoe zijn auto eruit zag. De kist stond bij ons in de woonkamer, en elke avond voordat wij gingen slapen, zeiden we Danny gedag en praatten we even met hem. Er kwamen veel mensen over de vloer. Als ik er op terugkijk, was het eigenlijk een hele bijzondere tijd. Mensen belden ons om te vertellen hoe Danny was. Ook hebben we veel kaarten ontvangen van mensen die vertelden wat Danny voor hen had betekend. Het was heel bijzonder om dat te horen en het heeft ons echt goed gedaan. Op de dag van de begrafenis hebben we, voordat we naar de kerk gingen, met elkaar Psalm 139 gezongen, terwijl we rondom de kist stonden. ‘U hebt mijn nieren gevormd’ - deze tekst stond ook op het geboortekaartje van Danny. We hebben Danny van God gekregen en 21 jaar later hebben wij hem aan de Heer moeten teruggeven.’

Het echte besef dat haar zoon is overleden komt later bij Bianca. ‘Je kind sterft - en dan begint het echte loslaten. We zaten niet meer met ons vieren aan tafel, zijn lach klonk niet meer in ons huis en het werd stil. De eerste keer kamperen zonder Danny, de eerste keer lachen en lol hebben met elkaar zonder dat Danny er bij was. Ik wist niet meer wie ik was in het geheel, ik voelde me geen moeder meer. Gelukkig was Wesley er nog die ‘mama’ tegen mij zei. Ik ging verder met mijn leven, omdat ik dacht dat dat van mij verwacht werd, maar eigenlijk wilde ik alleen maar over Danny praten en aan hem denken.’

na Danny´s overlijden weer aan het werk gegaan in een kledingwinkel. In diezelfde periode werd mijn schoonmoeder ziek, en ik nam een deel van de zorg op mij. Via-via ben ik aan het werk gegaan in een verzorgingstehuis, en daar kwam ik ook weer met sterfgevallen in aanraking. Op een bepaald moment ging het niet meer, en kwam ik thuis te zitten. Ik kon het niet meer bolwerken. Toen ik een tijdje thuis zat, kreeg ik weer aanbiedingen voor werk, maar ik heb nergens op gereageerd. Ik ben heel blij dat ik de rust heb genomen. Vaak bleef ik gewoon thuis en zat ik op de bank of ging ik diamond painten. Uiteindelijk ben ik in gesprek gegaan met een psycholoog, bij wie ik ook fysiotherapie heb gevolgd, want mijn lichaam liet me steeds meer in de steek en alles ging zeer doen. Ik heb veel gepraat en aan mezelf gewerkt. Ik kwam erachter dat ik het zelf echt wel goed deed, maar dat ik meer voor mezelf moest gaan doen, en dat ik moest ontvangen dat anderen ook voor mij zorgen.

'Eigenlijk wilde ik alleen maar over Danny praten en aan hem denken'

Maar toch moet je door ...

Omdat Bianca doorgaat met haar leven, lijkt het voor de buitenwereld dat het goed met haar gaat. Maar twee jaar na het overlijden van Danny lukt het Bianca niet meer om te doen alsof. ‘Ik ben al vrij snel

Ik weet nu mijn grenzen; hierdoor is er veel veranderd. Ik heb veel te verwerken gehad, en nog steeds, maar ik kan weer genieten van dingen doen. En daarin merk ik dat ik vooruit ben gegaan. Het gemis blijft, dat zal niet overgaan. De glans is van veel dingen af, en ik word nooit meer wie ik was vóór het overlijden van Danny. Ik laat het verdriet nog steeds niet teveel tot me komen, want als ik dat wel zou doen, kan ik niet verder. Dan benauwt het me. Ik heb heel veel gehuild, maar ik moest door. Voor Richard en Wesley. Ook voor hen was het zwaar, en voor hen wilde ik het gezellig maken in huis. Als ik tegen Wesley zeg hoeveel ik van hem hou, dan zeg ik dit in gedachten ook tegen Danny. Ik ben zo dankbaar dat ik ook de moeder van Wesley mag zijn!

Hij is echt een cadeau. Rouwen is moeilijk; er is geen handboek voor. Richard en ik rouwen elk op een andere manier. Ik ben een prater, Richard niet. Richard ging na een paar maanden weer verder, en hij ging ervoor.

Bij mij is het een proces geweest, een proces waar ik eigenlijk nog steeds in zit. Richard is voor mij echt een steun geweest na het overlijden van Danny.’

Waardevol contact met Danny’s vrienden Bianca en haar man hebben nog steeds contact met een aantal goede vrienden van Danny. ‘Een aantal vrienden kennen wij al vanaf jongs af aan. We hebben

hen samen met Danny zien opgroeien van kleine jochies tot volwassen mannen die getrouwd zijn en kinderen hebben gekregen. Ik mocht mee met een vriend van Danny, toen hij zijn trouwpak ging uitzoeken. En pas zijn wij nog op kraambezoek geweest bij een andere vriend die net vader is geworden. Ook hebben we goed contact met twee vriendinnen van Danny, tweelingzussen, die we pas na zijn overlijden hebben leren kennen. Eén zus is getrouwd en heeft samen met haar man twee kinderen, voor wie wij nu opa en oma zijn. Het is bijzonder dat wij nu eigenlijk ook bevriend zijn geraakt en dat we nog steeds goed contact hebben met een aantal vrienden van Danny, maar het is soms ook moeilijk en er is ook verdriet. Zijn vrienden zijn doorgegaan met hun leven, maar ik word nooit oma van de kinderen van Danny. Ook zijn stem hoor ik nooit meer.’

Ondanks het gemis is Danny nog steeds aanwezig in het gezin van Bianca. Naast de foto’s die in de woonkamer staan, wordt zijn naam nog vaak genoemd.

‘Als ik Wesley roep zeg ik ook vaak de naam van Danny erachter aan, en elke dag zijn er wel een momenten waarop ik aan hem denk.’ In de kast staat ook lijstje met daarin een foto van het woord ‘hope’. ‘Toen Danny zijn caravan aan het opknappen was heeft hij het woord ‘hope’ in houten letters op een wand geplakt. Dat zou niet iedere jongen van zijn leeftijd hebben gedaan denk ik. Het zegt echt iets over de periode in zijn leven op dat moment. Zijn geloof ging een steeds grotere rol spelen in zijn leven. Hij ging regelmatig met vrienden op het strand Opwekkingsliederen zingen, en ook heeft hij Youth Alpha gevolgd.

'Ik ben zo dankbaar dat ik ook de moeder van Wesley mag zijn!'

‘Ik wil niet dat Danny wordt vergeten, dat bijvoorbeeld op zijn verjaardag zijn naam wordt genoemd'

Ik heb gemerkt dat hij bezig was met zijn geloof en met God. Daardoor weet ik zeker dat het nu goed is. Op het graf van Danny staat de tekst ‘Tot op die dag’. Dit lied hebben we ook gezongen tijdens de dankdienst voor zijn leven. Wij weten zeker dat wij Danny weer gaan ontmoeten, en daar mogen wij naar uitkijken.

We hebben van veel mensen te horen gekregen dat de dienst waarin we afscheid namen van Danny voor hen heel bemoedigend is geweest. Zelf heb ik op die dag gezegd dat het de mooiste dag van mijn leven was. Toen ik daar later aan terug dacht vroeg ik me af hoe ik dat had kunnen zeggen, maar op de dag van de begrafenis heb ik dat wel zo ervaren.’

Danny’s naam moet genoemd blijven worden! Bianca vindt het belangrijk dat de naam van Danny genoemd blijft worden. ‘Ik wil graag over Danny praten, maar ik merk dat dat voor veel mensen moeilijk is. Zij kunnen niet altijd meer over hem praten en dat mis ik wel eens. Ik wil niet dat Danny wordt vergeten en dat bijvoorbeeld op zijn verjaardag zijn naam wordt genoemd. Iedereen gaat verder met zijn leven, maar ik blijf een moeder die haar kind heeft verloren. Ik merk dat ik het zelf soms ook moeilijk vind om over Danny te praten, omdat ik bang ben dat mensen denken: ‘O, daar begint ze weer over Danny’. Ik vind het fijn als mensen oprecht aan mij vragen hoe het met mij gaat.

Het heeft mij goed gedaan dat ik tijdens de gesprekken met de psycholoog over Danny kon praten, zonder dat ik mij daar schuldig over voelde. Ook praat ik nog elke week met de overburen over Danny als ik hun bed ga verschonen. Zij missen Danny ook heel erg. Het is fijn dat dit moment wekelijks terugkomt. Het doet ons goed om samen over Danny te praten en herinneringen op te halen.

Na het overlijden van Danny heb ik vaak filmpjes teruggekeken en opnames van zijn stem geluisterd. Op den duur kon ik alles napraten. De filmpjes die Danny zelf heeft gemaakt zijn het mooist. Ook van zijn vrienden hebben we veel filmpjes gekregen. Het is fijn dat we deze filmpjes hebben, waarop we kunnen zien hoe Danny bewoog en hoe hij deed.’

Niet alleen de filmpjes en foto’s van Danny zijn waardevol voor Bianca en haar gezin. ‘Een vriendin

van mij heeft een kussen gemaakt van de kleding die Danny aan had op het moment van zijn ongeluk. Ook het merk van zijn auto is erin verwerkt en de vulling is gemaakt van een tuinstoelkussen dat Danny altijd bij zich had in de auto. Het is heel bijzonder om dit te hebben.

Of ik boos ben geweest op God? Nee, nooit. Ik heb wel regelmatig de ‘waarom’-vraag gesteld. 31 jaar geleden is mijn vader overleden en ook mijn moeder overleed op jonge leeftijd. Waarom moest ik ook mijn zoon verliezen? Ik geloof niet dat God wilde dat Danny van ons werd weggenomen, maar dat het komt door de zonde in de wereld. Adam en Eva hadden alles toen zij in het paradijs woonden, maar door de zondeval is dit van hen weggenomen.

Ik heb veel steun gehad aan mijn geloof, maar ik heb wel een periode gehad dat ik niet kon bidden en geen Opwekkingsliederen kon luisteren. De

'Als ik tegen Wesley zeg hoeveel ik van hem hou, dan zeg ik dit in gedachten ook tegen Danny'

Opwekkingsliederen stonden om Danny heen en het greep me heel erg aan als ik die hoorde. Bidden kon ik een periode niet, omdat ik niet goed wist wat ik moest vragen. Toch weet ik dat God altijd bij me is geweest, en ik denk dat dat ook te maken heeft met gebed. Gebed van anderen.

Na 7 jaar ...

Nu, bijna zeven jaar later, kan ik zeggen dat ik een dankbaar mens ben. Juist in het kleine. Ik was nooit een huismus, maar nu geniet ik erg van ons huis. Ik maak het graag gezellig voor Richard en Wesley. Het verdriet om het verlies van Danny zal nooit voorbij gaan. Als ik naar zijn foto kijk, besef ik dat hij nooit meer verandert. Maar we hebben echt van Danny genoten. Van hoe hij klaar stond voor anderen, van zijn gezelligheid en zijn lach. Het is bijzonder dat ik me de moeilijke momenten niet goed meer kan herinneren; het zijn vooral de fijne momenten waar ik aan terugdenk.’

12,50

Vier je vriendschap

Hoe bijzonder is het om een boek vol lieve woorden van je vriendinnen te hebben? Geef dit Vriendschapsboek aan je vriendinnen en krijg het ingevuld terug—boordevol herinneringen, grappige momenten en persoonlijke wensen. Net als een poëziealbum van vroeger! Een waardevol document om later met een glimlach in terug te bladeren.

Koop hem op zijenzeeuws.nl

"Je hypotheek gewoon goed en zorgeloos geregeld"

"Of je nu start op de woningmarkt of je oog hebt laten vallen op een ander huis, je hypotheek moet goed geregeld zijn. Er zijn maar weinig mensen, die zoveel ervaring hebben, dat ze het zelf kunnen regelen. Daarom vertrouwen de meeste woningkopers op een hypotheekadviseur. Terecht! Bij Padmos Assurantiën combineren we jarenlange ervaring, met onze laagdrempelige persoonlijke dienstverlening en regionale kennis. We zijn eerlijk en transparant over de keuzes die je hebt en zorgen ervoor dat je de juiste stappen op het juiste moment zet. Daarom kunnen wij zonder meer garanderen dat we je hypotheek gewoon goed en zorgeloos regelen."

Johan Padmos is directeur-eigenaar van Padmos Assurantiën in Yerseke. We spreken hem in het mooie, historische pand aan de Vierstraat in Yerseke. Hij benadrukt dat de statige

uitstraling van het kantoor zéker geen drempel moet vormen om contact op te nemen. “Integendeel! We werken juist graag laagdrempelig. Met andere woorden, stap gewoon eens binnen! We hebben vier gediplomeerde hypotheekadviseurs in huis. Lukt het je door de week niet, dan zijn we allemaal bereid om ’s avonds of op zaterdag met je af te spreken.”

Ontwikkelingen op de woningmarkt

Met zoveel ervaring op zak is Johan de uitgelezen persoon om de woningmarkt te duiden. Daarbij wijst hij op drie belangrijke ontwikkelingen. "We zien dat de hypotheekrente langzaam aan het dalen is. Gelijktijdig werkt de overheid toe naar een verdere afbouw van de hypotheekrenteaftrek. Er zijn meer leenmogelijkheden in verband met de verhoogde NHG grens in 2025. Tel dit alles bij elkaar op en de conclusie is gerechtvaardigd dat, als je toch wilt kopen, je dat beter vroeg dan laat doet."

Optimale begeleiding

Om stappen te zetten richting een eerste of nieuwe hypotheek, biedt Padmos Assurantiën een gratis eerste adviesgesprek. "We kunnen dan in grote lijnen de financiële mogelijkheden doornemen. Hoe concreter de vraag of de woning die iemand voor ogen heeft, hoe gerichter we maatwerk kunnen bieden. Als onafhankelijke hypotheekadviseur hebben wij contact met een tiental geldverstrekkers. De keuze wordt bepaald aan de hand van diverse factoren, zoals rentepercentage, maximale leenbedrag, de aflossingsvoorwaarden en de rentevaste periode. Onze kracht is dat we daarin meekijken, meedenken en adviseren. Dat is onze rol; al járen vertrouwen huizenkopers op ons persoonlijke hypotheekadvies. En het mooie is, sluit je een hypotheek bij ons af, dan bieden we je graag voor één dag het gratis gebruik van een aanhangwagen of verhuisbestelbus.”

Padmos Assurantiën b.v. Vierstraat 28, 4401 EA Yerseke 0113 – 571 450 info@padmosverzekeringen.nl www.padmosverzekeringen.nl

Rouwen is (niet) loslaten

tekst Margreet Zwerus

‘We gaan je niet loslaten.’

‘Het geen plekje geven ...’

Het is alsof ik mijn eigen gedachten van jaren geleden lees, zwart op wit, in de plaatselijke krant. Verwoord in een herinneringsadvertentie voor een dorpsgenootje. Loslaten, het een plekje geven, verwerken ... het zijn begrippen die suggereren dat rouw afgerond is, klaar is. Maar rouwen eindigt niet. Want verlies verwerk je niet en geef je geen plekje. (…) Verlies integreer je in je leven. Het wordt een deel van jezelf.’ Het boek Rouwen is liefde geeft je handvatten.

‘Niet loslaten, maar: anders vasthouden’

Rouwen is liefde Rouwen is liefde is geschreven door Luuc Smit en Manu Keirse. Zij worden beiden ‘rouwexpert’ genoemd. Als ik Luuc Smit via Google opzoek, kom ik terecht bij een artikel in de PZC, bij Omroep Zeeland, bij het Zeeuws Kollektief voor Haptonomie en bij Hogeschool Zeeland. Van de andere schrijver, Manu Keirse, wordt gezegd dat hij dé autoriteit is in België en in Nederland als het gaat om verdriet, rouw en de laatste levensfase. Van beide auteurs vind je (medewerking aan) boeken en filmpjes op YouTube met lezingen of interviews over hun werk.

Op de website ikmisje.eo beantwoordt Manu rouwvragen van lezers. In de jaren ’90 schreef hij zijn proefschrift Eerste opvang bij perinatale sterfte. Dit werk is erg belangrijk is geweest bij de veranderde visie op het verlies van een baby tijdens de geboorte. Manu wordt ook genoemd door Lianne, begeleider rouw en verlies, in haar interview in het septembernummer van Zij en Zeeuws uit 2023. Andersom gaat het in Rouwen is liefde ook over het belang van professionele rouwbegeleiding. Zo is de cirkel met Zij en Zeeuws rond.

Anders vasthouden

Het boek Rouwen is liefde - Handvatten voor meer verbinding in tijden van verlies en verdriet is, ondanks het onderwerp, prettig en gemakkelijk leesbaar. Veel zal je bekend voorkomen, maar ik

vond er ook nieuwe informatie en verhelderende inzichten. En heel regelmatig las ik treffende volzinnen, die het stuk voor stuk waard zijn om op een tegeltje te schrijven. De cursief gedrukte stukjes Luuc vertelt, Manu vertelt geven het boek een persoonlijke sfeer en illustreren de tekst. Het perspectief wisselt vloeiend van degene die rouwt naar degene die moet omgaan met de rouw van iemand anders.

Tijdens het lezen krijg ik het gevoel met een mentor in gesprek te zijn. Iemand met meer levenservaring en kennis van zaken dan ik, maar die precies bij me aansluit. Toen ik dat merkte, kon ik de gebruikte term ‘handvatten’ ook beter plaatsen. Het boek bestaat namelijk uit zes delen en is onderverdeeld in 32 handvatten. Bij ieder handvat krijg je iets aangereikt, om aan te pakken en te overdenken. Wanneer je op zoek bent naar een specifiek onderwerp, kun je dat via de handvatten gemakkelijk vinden.

Manu Keirse en Luuc Smit spreken in dit boek bewust niet over ‘loslaten’ als het gaat om rouw en verdriet, maar liever over ‘anders vasthouden’. Namelijk: vasthouden in herinnering, in plaats van in het leven. Zelf voel ik ook meer voor de term ‘anders vasthouden’, maar ik begrijp ‘loslaten’ ook. Want pas wanneer je loslaat, ontstaat er ruimte. Ruimte om je iemands leven te herinneren, voor heling, voor andere personen

of voor nieuwe ideeën. Ik vond het mooi om te lezen dat de ‘koffietafel’ of ‘rouwmaaltijd’ na de begrafenisplechtigheid oorspronkelijk bedoeld is om met elkaar herinneringen aan de overledene uit te wisselen en op te halen.

Vele gezichten

Rouw en verlies worden het meest in verband gebracht met het overlijden van iemand die je lief is. Toch mag dat ook breder gezien worden. Ook het verlies van iemand door scheiding, een andere verbroken relatie of het verlies van een vriendschap brengt rouw met zich mee. In het boek Rouwen is liefde wordt gesproken over de vele gezichten van rouw. Het gaat hier niet om manieren om rouw te uiten, maar over de vele verschillende aanleidingen. Er is zelfs sprake van onzichtbare en niet-erkende rouw. Je kunt bijvoorbeeld rouw ervaren als iemand van je vervreemdt door dementie. Afscheid nemen van het werkzame leven of van je (toekomst) droom zijn abstractere vormen van verlies. Ieder verlies heeft recht op verdriet. In het boek wordt expliciet aandacht besteed aan gemis dat er kan zijn als zwanger worden niet lukt. In dit verband spreken Manu en Luuc over ‘ouders die geen kinderen hebben’. Want ‘ouderschap begint met de intensiteit van het verlangen naar een kind’. Ook de vaak beladen onderwerpen ‘euthanasie’ en ‘zelfdoding’ worden niet uit de weg gegaan. Je vindt hier mildheid en erkenning van de complexiteit van gevoelens. Dan is er nog het gemis dat komt kijken bij het (moeten) vluchten uit je land; ook dat is één van de gezichten van rouw. Minder zichtbaar en misschien zelfs niet-erkend, maar daarom niet minder intens.

Deel van ons leven (1)

Het eerste deel in dit boek heet Rouwen is een deel van ons leven – of we dat nu willen of niet. Het gaat over hoe het zo gekomen is dat ‘we niet meer zo vertrouwd zijn met het sterven’. Beschreven wordt dat we dit minder vaak meemaken dan de generaties voóór ons. Dat komt onder andere doordat de meesten van ons niet meer met meerdere generaties in hetzelfde huis wonen. Ook

de gebruiken en gewoontes rond sterfgevallen en rouwenden worden minder zichtbaar. Het met elkaar in verband brengen van deze toch wel bekende gegevens, geeft inzicht in hoe het komt dat het besef van eindigheid en het spreken daarover uit ons dagelijks leven geraakt lijken te zijn. De schrijvers blijven niet hangen in deze constatering. Het laatste deel van het boek (handvat 30-32) gaat over waarom het onderwerp rouw een basisvak zou moeten zijn voor zorgverleners, waarom rouw ook een zaak is voor de werkgever, en dat rouw en verlies een vaste plek verdienen op school. Je vindt er concrete tips voor werkgevers, en de schrijvers pleiten voor open gesprekken met kinderen, want: ‘Niet voor de school, maar voor het leven leren wij’.

‘Met de dood eindigt het leven, maar nooit de relatie die je met iemand hebt.’

'Je leest op iedere bladzijde over de liefde voor de naaste'

Kinderen

Handvat 26-29 gaat specifiek over kinderen. Kinderen rouwen anders. Per leeftijdscategorie lees je hoe kinderen dat doorgaans beleven en hoe je daarop kunt reageren. Normaal verdriet en rouw van kinderen kunnen worden opgevangen en begeleid door ouders, familie en andere vertrouwden. Schakel niet te snel externe hulp in, zeggen Manu en Luuc. Je vindt in dit hoofdstuk wel een opsomming van reacties, waarbijals die een patroon gaan vormen - het wél raadzaam is om een externe deskundige in te schakelen, zoals een psycholoog.

Je denkt misschien, net als ik, dat kinderen door films en games niet meer zo onder de indruk zijn van de dood. Het gemak waarmee ze tegen elkaar zeggen: ‘Je bent dood’ in plaats van: ‘Je bent af’ in een spelletje - ik kan er niet aan wennen. Toch blijkt dat kinderen die nepwereld goed kunnen scheiden van de werkelijkheid. Toen ik het er laatst met een jongere over had, zei ze het een beangstigende gedachte te vinden, een opgebaard lichaam in de woonkamer. En dat ze toch liever fictieve politieseries kijkt dan bijvoorbeeld films gebaseerd op de oorlog of op de Watersnoodramp. Zo ervaarde ik in de praktijk het belang van open gesprekken met kinderen, waarvoor in dit boek gepleit wordt.

Deel van ons leven (2)

We staan er liever niet te veel bij stil, bij sterven en bij rouw. En als de dood dan dichtbij komt of je overvalt, is dat onbekend en beangstigend. Kennis over en aandacht voor verdriet en rouw kunnen helpend zijn.

Rouwen verdient meer aandacht. Luuc en Manu pleiten voor de broodnodige ruimte voor rouw in ons leven.

In haar boek Durf te leven met de dag vraagt Annemarie van Heijningen aandacht voor de essentie van het leven en voor de onontkoombaarheid van de dood. Prikkelend, reflecterend en praktisch, zoals Annemarie dat kan. Ze concludeert dat het je leven verrijkt als je de dood onder ogen kunt zien.

Ook de podcast Zorgen voor je ziel besteedt een aflevering aan rouw. Rouwen wordt hier gedefinieerd als: je aanpassen aan het leven zonder. Innerlijk gebeurt heel veel. Het verdriet en besef komt in fases en dat is goed, want je kunt alles niet in één keer bevatten. In deze podcast worden de fases vergeleken met kamers. Het proces is immers niet lineair, maar cirkelvormig. Van tijd tot tijd ga je emoties en gemis in een andere gebeurtenis herbeleven. Zo kun je, bijvoorbeeld wanneer je moeder wordt, opnieuw rouwen om het verlies van je eigen moeder. Hoewel cirkelmatig, neemt de intensiteit van de rouw af gedurende de tijd. Ook houd je je emoties meer in de hand, en word je er niet meer zo door overvallen als in het begin. Je neemt het verlies mee in je leven: het is altijd bij je.

Liefde blijft

Je spreekt dan ook - wat mij betreft - niet over iemand die je dierbaar was of van wie je veel hield. Nee, het onderwerp van je liefde is niet meer bij je, maar de liefde blijft. ‘Je geliefde verhuist van de buitenwereld naar je hart.’ De keerzijde van liefde is verdriet. Dit boek beschrijft handvatten voor mensen in verdriet, en voor hun omgeving. Je komt slechts een paar keer een verwijzing naar de Bijbel tegen. Het boek ademt respect voor het leven, van het prilste leven tot en met het allerlaatste moment. Je leest op iedere bladzijde over de liefde voor de naaste. Je ontmoet God tussen de regels door.

God, U kent de namen van de mensen die we missen.

We delen de verhalen van wie ons dierbaar zijn.

We danken voor hun leven; we komen hen weer tegen.

God, U bent de Vader van het leven voor altijd.

- Sela -

Kloosteren

Verlang je naar rust, een weekend stilte, een weekend met God? Ga dan eens mee het klooster in met Sarianne van Dalen. Sarianne neemt je een weekend mee, weg uit de dagelijkse drukte van het leven, weg van alles wat naar je roept. Tijd voor verstilling, rust, verdieping.

Als ik aan Sarianne vraag wat ze de vrouwen wil geven in een kloosterweekend, zegt ze:

‘Ik wil mensen bij het Vaderhart van God brengen, Als ik door middel van het kloosterweekend mensen daar mag brengen, gebeurt er wat. God wil al onze zintuigen aanspreken. In een kloosterweekend wil ik - naast het lezen in de bijbel - mensen leren om hun hele lijf, al hun zintuigen te gebruiken om God te leren verstaan. Als mensen weer gaan oefenen om zich te openen, hun zintuigen te gebruiken, dan zie ik dat ze echt geraakt worden door God.’

Wat doen deze weekenden met jouzelf?

‘Ik voel me zo bevoorrecht dat ik in een kloosterweekend voor mijn gevoel op de eerste rij mag zitten en mag zien wat God doet in mensen. Ik zie God aan het werk in zo’n weekend, Hij werkt door mensen heen. Hij verandert mensenharten. Er zijn veel mensen die in het kloosterweekend - voor het eerst of sinds lange tijd - een Godsontmoeting ervaren. Ik geloof dat mensen die Godservaring nodig hebben om te kunnen doorgaan en volhouden. En de stilte is zo fijn, dan kan je echt goed horen, daar kan je God ontmoeten.’

Ik spreek ook Else-Marie, deelneemster van een kloosterweekend, en vraag haar hoe ze het ervaren heeft en waarom ze jou wil aansporen om mee te gaan het klooster in. Ze zegt:

‘Het is fijn om even op reis te gaan met jezelf, even thuis weg te zijn. Tijd om verbinding te maken met God en met zussen. De tijd om de Bijbel in te duiken, geloof te delen, het leven te delen met elkaar, en om plezier te maken. Sarianne neemt je zo mooi mee, ze doet dat zo goed - wat een prachtige vrouw is dat!’

sariannevandalen.nl

‘Het is fijn om even op reis te gaan met jezelf'

Uittips Inspirerende

Upgrade-festival

Ook in Zeeland zelf is er een prachtig festival te bezoeken: van 5 tot 7 september 2025 vind het Upgrade-festival weer plaats. Dit jaar voor de derde keer. Het is een kleinschalig festival, waarop verbinding met God en met elkaar centraal staat. De organisatoren verrasten de afgelopen jaren met de line-up van het festival; dat belooft wat voor het komende evenement. Houd de website in de gaten voor meer informatie en tickets.

Magnificat!

De aankondiging des Heeren

In maart komt Arnold Huijgen een lezing geven over zijn boek Maria, icoon van genade. Op vrijdag 21 en zaterdag 22 maart 2025 komt hij in Goes resp. in Zierikzee. Het Kamerkoor Luscinia Consort zal deze lezingen omlijsten met het zingen van verschillende versies van het Magnificat en Ave Maria.

Art of Faith-festival

Het voorjaar is de tijd van de festivals, ook op christelijk gebied zijn er heel wat festivals te bezoeken. Wij hebben voor jullie een leuk festival gevonden in België. Het Art of Faith-festival, een plaats waar je ervaart dat je niet alleen staat in je geloof, een plaats waar je bemoedigd en opgebouwd wordt. Door middel van verschillende

seminars, christelijke muziek, workshops en getuigenissen heen willen de organisatoren mensen opbouwen en aanraken tijdens dit festival. Zodat je mag groeien in geloof en zodat je op jouw plek in de maatschappij nóg betekenisvoller kunt zijn.

Het festival vindt dit jaar plaats van 2 tot 4 mei 2025 in Bornem (België).

Tekst: Arine de Visser en Erna van Dijk

Leven in Vertrouwen Loslaten, geloven en wandelen met God

tekst Arenda van der Maas

Of we op ons werk zijn, of thuis - we kunnen er niet omheen om ons leven vooruit te plannen. Als we niet oppassen, verliezen we ons in de details. De Bijbel inspireert om ons leven te richten op wat echt telt: een lichtend leven, geworteld in vertrouwen op God. Hoe kunnen we onze planning loslaten, en ons geloof in de praktijk brengen? Hoe kunnen we met God wandelen, hier en nu, en hoe beïnvloedt dat ons leven, en dat van anderen?

Het geloof in de praktijk brengen, daar gaat wat van uit

En nu, mijn dochter, wees niet bang; alles wat u zegt zal ik voor u doen, want heel de stad weet dat u een deugdzame vrouw bent. Ruth 3:11

In een klein dorpje in Moab leefde een jonge vrouw Ruth. Ze was getrouwd met de zoon van Naömi uit Bethlehem, die samen met haar man was gevlucht naar Moab. Het leven in Moab bracht haar geen geluk. Zowel Naomi`s man als haar twee zonen stierven. Naomi bleef achter met haar twee schoondochters, Orpa en Ruth, zonder enige zekerheid of toekomst.

Op een dag besloot Naomi terug te keren naar haar geboorteland, Bethlehem, waar de hongersnood voorbij was. Ze drong er bij Ruth en Orpa op aan om terug te gaan naar hun eigen families, en daar een nieuw leven op te bouwen. Orpa koos voor haar eigen weg, maar Ruth weigerde. Haar antwoord aan Naomi is één van de meest

hartverwarmende passages uit de Bijbel:

Waar u gaat, zal ik gaan. Waar u overnacht, zal ik overnachten. Uw volk is mijn volk, en uw God is mijn God!

Het verhaal van Ruth is een krachtige herinnering aan de waarde van een praktisch geloof en het vertrouwen op Gods leiding. Ruth koos ervoor om haar toekomst in Gods handen te leggen.

Dat was geen eenvoudige keuze, maar ze twijfelde geen moment. Ze wachtte ook niet af hoe God dat ging doen, maar ze ging ijverig aan de slag.

Leven in overgave

Net als Ruth, worden ook wij uitgedaagd om te vertrouwen op God, juist wanneer onze toekomst onzeker is. Overgave betekent geen passiviteit, maar een ‘zich richten op Gods plannen’ in plaats van zelf de controle te willen behouden. Dat vraagt om een dagelijks gebed: ‘Heer, laat Uw wil geschieden’.

'Overgave

aan God

is niet het einde van je plannen, maar het begin van Zijn wonderen'

Misschien pieker je over je gezin, je financiën, je relaties of je carrière. Door te vertrouwen op God en die zorgen bij Hem neer te leggen, vind je rust. Zoals Ruth niet wist wat haar toekomst zou brengen, mogen wij erop vertrouwen dat God onze stappen leidt, zelfs als wij het pad niet overzien.

Deugdzame daden in het nu Ruth werd geprezen als een deugdzame vrouw.

Deugdzaamheid gaat niet alleen om moreel juist handelen, maar ook om een leven dat andere mensen opbouwt. Kleine daden van vriendelijkheid kunnen veel betekenen voor iemand die verdrietig is, depressief of ziek.

Het kan bijvoorbeeld betekenen dat je tijd vrijmaakt om een eenzame buurvrouw te bezoeken, een collega te bemoedigen of een luisterend oor te bieden aan wie dan ook. Deze ogenschijnlijk simpele daden weerspiegelen meer van Gods liefde dan je zelf in de gaten hebt, en maken een verschil in de wereld om ons heen.

Aan de slag!

1. Wat houdt je tegen om volledig aanwezig te zijn in het moment, en hoe kun je die afleiding loslaten?

2. Welke zorgen houden je momenteel bezig, en hoe kun je die zorgen aan God overdragen?

3. Hoe kun je je leven zo inrichten dat je meer leeft in het nu, terwijl je erop vertrouwt dat God voor je toekomst zorgt?

Leven met een eeuwigheidsperspectief Eén van de grootste obstakels om te leven in het nu is onze fixatie op de toekomst. Het zit ons in het bloed om te plannen, doelen te stellen en te proberen ons leven onder controle te houden. Maar hoewel het goed is om een visie te hebben, mogen we niet uit het oog verliezen dat onze ultieme bestemming in Gods handen ligt. We zijn niet voor altijd op aarde. Door met dit perspectief te leven, worden onze dagelijkse beslissingen minder zwaar.

Een eeuwigheidsperspectief helpt ons om prioriteiten te stellen. Vraag jezelf steeds af: ‘Hoe weerspiegelt deze beslissing mijn geloof? Bouw ik daarmee Gods Koninkrijk op?’ Door ons hart en onze gedachten daarop te richten, plaatsen we onze planning in een groter geheel. We leren verder denken dan onze eigen kleine wereld.

Door ons te laten inspireren door Ruth en door haar voorbeeld te volgen, kunnen we leren om met vertrouwen en overgave te leven. Leef in het heden, leef vandaag, met een hart dat gericht is op God. Zo worden wij zichtbaar als mensen die Zijn liefde en goedheid weerspiegelen - zoals Ruth een licht was in Bethlehem.

Vertrouw op de Heer met heel je hart, steun niet op je eigen inzicht. Denk aan Hem bij alles wat je doet, dan baant Hij voor jou de weg

- Spreuken 3:5-6 -

Jacobine, even voorstellen. Zij woont in Kamperland met haar gezin: man Anton, zoon Jesse (14), dochter Madelief (10) en hond Pip. Een dag per week geeft ze les op het Hoornbeeck College, en een aantal uren werkt ze bij Salt Adventures en Nature Trail. Dat zijn, samen met de Reisgenoten Retraites, uiteenlopende bezigheden. Jacobine kan enthousiast vertellen over haar ideeën rondom de Reisgenoten Retraites.

De foto’s zijn gemaakt in de ruimte en op het terrein van Stichting Hineni Zeeland.

Rust, Reflectie en Geloof: De Reisgenoten Retraites van Jacobine

tekst Kristine de Regt fotografie Lia Willemse

In de drukte van het dagelijks leven is het niet altijd makkelijk om stil te staan bij wat echt belangrijk is. Jacobine, woonachtig in Kamperland, zag het als haar roeping om vrouwen samen te brengen rondom Gods Woord. Met haar achtergrond in onderwijs en haar passie voor geloof, startte ze de Reisgenoten Retraites: kleinschalige, christelijke retraites in Zeeland. Hierin draait alles om rust, bezinning en verbondenheid—met God en met elkaar. Maar hoe kwam ze op dit idee? En wat maakt deze retraites zo bijzonder? Jacobine deelt haar inspirerende verhaal.

Hoe ben je er toe gekomen om retraites te gaan aanbieden?

Altijd al vind ik het heerlijk om samen bezig te zijn rondom Gods Woord. God gaf mij het verlangen om mij te verenigen met vrouwen, en meer in verbondenheid met God te leven. Eerder gaf ik de Alpha-cursus; zo groeide het als mijn passie om mensen bij God of dichter bij God te brengen. Ik ging biddend mijn weg, God opende deuren, en ik besloot om te minderen met het werk bij het Hoornbeeck College. Ik ging tijd investeren bij vrienden en in hun bedrijven Salt Adventures en Nature Trail en ontwikkelde deze retraites. Daar zit veel tijd en aandacht in, maar het voelt niet als werken. Ook al is het vanuit mezelf wel spannend, ik probeer hierin op God te vertrouwen, dat Hij me helpt bij iedere stap, en ik ervaar ook dat Hij dat doet! Er zijn vrouwen die mijn verlangen delen; zij bidden en helpen mee.

Hoe ik dit combineer? Ik ben gezegend met energie, ben niet een heel precieze huisvrouw, ik durf mijn agenda te blokken en ’s avonds doe ik niets voor mijn werk. Dan ben ik er gewoon om te helpen met het huiswerk van de kinderen of bij wat nodig is in het gezin.

Dat woord: ‘retraite’. Retreat is: je terugtrekken van jezelf, toch?

Ja, je terugtrekken uit je dagelijkse, normale bezigheden. Rust, tijd met God en met Zijn Woord en andere christelijke vrouwen. Om stil te staan bij de essentie van je leven: je overtuigingen over jezelf en over God. In Spreuken 4:23 staat: Bescherm je hart boven alles wat te behoeden is, want daaruit zijn de uitingen van het leven. Wat er in ons hart leeft, bepaalt hoe we leven: het is dus essentieel om te weten wat er in ons hart is. Tijdens de retraites

kijken we samen naar wat daar leeft, en of dat in lijn is met Gods Woord. In ons dagelijks leven vergeten we vaak om hier bewust mee bezig te zijn. We laten ons soms gemakkelijk leiden door overtuigingen die niet Bijbels zijn. Een voorbeeld: we kunnen soms bang zijn voor wat anderen van ons denken. Maar Gods Woord is daar duidelijk over. In Spreuken 29:25 staat: Mensenvrees legt iemand een valstrik, maar wie op de Here vertrouwt, wordt in een veilige vesting gezet.

Wanneer we vanuit deze waarheid leven, ervaren we meer vrijheid. In Johannes 8:31-32 lezen we: Als je in Mijn Woord blijft, ben je Mijn discipel en de waarheid zal je vrijmaken. In de stilte hoor je beter wat God je duidelijk wil maken. Jezus gaf ons het voorbeeld door regelmatig een eenzame plek op te zoeken om met Zijn Vader te spreken. Met een groep van vijf tot tien vrouwen focussen we op wat Gods Woord zegt over die overtuigingen die je hebt. In een sfeer van openheid en vertrouwen willen we dat doen, kleinschalig en veilig. We starten altijd met koffie en een bolus: het Zeeuwse karakter mag zichtbaar zijn natuurlijk! Dan komen ook de basisprincipes even aan de orde. Voor veel retraites moeten Zeeuwen een eind rijden. Maar nu niet meer - en we verwelkomen iedereen hier in het prachtige Zeeuwse land. Er bestaan allerlei soorten retraites: yoga, meditatie, psychedelische, wellness. Deze ‘reisgenoten-retraite’ onderscheidt zich door het christelijke thema én door het Zeeuwse karakter.

Mooi logo heb je, licht eens toe? En waarom ‘reisgenoten’?

Het bergachtige landschap in het logo symboliseert de ups en downs van het leven. Het stijgt - wat aangeeft dat we, wanneer we geborgen zijn in God,

'Voor veel retraites moeten Zeeuwen

een eind rijden. Maar nu niet meeren we verwelkomen iedereen hier in het prachtige Zeeuwse land'

een hoopvolle toekomst tegemoet gaan. De persoon met de rugzak vertegenwoordigt onze ervaringen die we met ons meedragen. We zijn allemaal op reis. Tijdens de retraite maken we samen een reis. Met de vormgeving kun je veel kanten op qua symboliek: we zien de Bijbel als kompas. De Bijbel, die houvast en richting geeft. Met de Bijbel als kompas ga je altijd de goede kant op. Met ons hart als kompas zou het niet goed komen: God roept ons op om vanuit ons geloof in Hem en Zijn Woord te leven - niet vanuit ons gevoel en onze eigen overtuigingen. Onze ervaringen kun je beschouwen als rugzakje; ons perspectief als een verrekijker. Daarnaast is God als onze grote Reisgenoot altijd bij ons. Er bestaat een boek Reisgenoten - misschien is het een knipoogje daarnaar,

'Het is een ontdekkingstocht en voor iedereen weer anders, maar als God gaat werken, komt er kracht naar voren en is er vernieuwing. Sowieso!'

ook al hebben we geen directe link. Mijn nichtje is grafisch vormgever; ze is handig met websites bouwen en heeft een website opgezet. Ja dat kan ze goed, hè?

Hoe gaat zo’n retraite?

Ik huur een groepsaccommodatie: één voor in de winter en één voor in de zomer. Dat is een mooi verhaal: mijn man vertelde bij de fysiotherapeut over mijn idee; en de fysio vertelde in reactie daarop over ‘gelovige mensen’ die bij hun minicamping in Oostkapelle een ruimte hadden om retraites aan te bieden. Het was even zoeken, maar we kregen contact. En er was veel om te delen, ook ons verlangen. Het is een heerlijke plek, met Oranjezon op loopafstand. Er zijn overal zitplekjes, het is lekker groen, er is een stilteruimte en een eetzaal - en verder kamperen we. Dat kamperen moet je dus wel zien zitten inderdaad, maar zo ben je well letterlijk in verbinding in en met de natuur.

In de winter verblijven we in Serooskerke: een comfortabel en mooi ingericht verblijf, met luxe keuken en landelijke ligging. Daar loop je na een korte wandeling het bos in. Natuur is zo’n remedie helpend tegen onrust! Er is een mooie balans tussen de momenten die je alleen doorbrengt en de momenten met de groep. We doen onder andere Bijbelstudie en opdrachten, bijvoorbeeld over Godsbeeld en zelfbeeld; we delen wat we ontdekt hebben, als je dat wilt; we zingen, bidden, gaan de natuur in. Dat kan van alles oproepen, maar: niets moet, alles mag. De opdrachten zijn een handreiking. Tijdens de momenten alleen kun je zelf kiezen: wil je creatief aan de slag, trek je de natuur in, of ga je even liggen?

Lijkt me best een beetje spannend, als deelnemende vrouw ...

Ja, dat hoor ik ook regelmatig. Je kunt kiezen om samen te gaan; dat kan helpen. Of je kunt juist alleen komen. Maar één ding staat voorop: als je verlangt naar rust en verdieping in je relatie met God, zal het je goeddoen. Het kan spannend zijn hoe de groep is, maar we maken samen die groep. Als je eenheid, vertrouwen en veiligheid belangrijk vindt, gaat het zeker goed komen. God heeft ons aan elkaar gegeven om elkaar te bemoedigen. Samen kom je verder dan alleen, en doe je nieuwe inzichten op.

De retraites zijn voor vrouwen vanaf 18+. Ik geloof dat jonge en oudere vrouwen van elkaar kunnen leren. En je kunt ook kiezen voor verschillende opties: de een-, twee- of driedaagse retraite. Net wat bij je past qua tijdsinvestering en financiën. En nee, het is niet per se voor vrouwen die het moeilijk

'Een deelnemer: ‘De retraite was voor mij een ontzettend mooie ervaring! Dit gun ik veel vrouwen en moeders!’

hebben, het is altijd voor iedereen goed. God heeft voor iedere dag en voor iedere nacht iets nieuws dat Hij je wil laten zien. God is altijd groter; bij God is altijd meer. Als een diamant met zoveel vlakjes ... Ook al heb je al veel geleerd: Hij wil altijd nieuws aan je leren. Het is heerlijk om tijd aan Zijn voeten door te brengen, net als Maria. Het is een waardevolle investering - niet alleen voor jezelf, maar ook voor je gezin bijvoorbeeld. Vrouwen hebben veel invloed. De retraites kun je zien als investering voor vrouwen en hun omgeving: je komt opgeladen, en met vernieuwde gedachten en inzichten weer thuis, die je ook weer kunt doorgeven aan de mensen om je heen.

O ja? Wat kunnen we verwachten aan goeds? Hoor je positieve effecten van zo’n retraite?

Wat ik tot nu toe terug heb gehoord is dat vrouwen het als heel waardevol hebben ervaren om in alle rust bezig te zijn met God en Zijn Woord. Ze vonden het heerlijk dat alles voor hen geregeld werd, om even niets te moeten, ‘offline’ te zijn.

De afwisselingen tussen de momenten van alleen zijn en van tijd met de groep vond men prettig. Net als dingen daar te mogen loslaten, en nieuwe inzichten op te doen om mee naar huis te nemen.

Het is een ontdekkingstocht en voor iedereen weer anders; maar als God gaat werken, komt er kracht naar voren en is er vernieuwing. Sowieso! Er is ook een gebedsgroep ontstaan vanuit een eerdere retraitegroep. Ik sta daarvan verwonderd, de Heilige Geest werkt door. Er worden mooie dingen gedeeld; kwetsbaar zijn mag.

We kunnen elkaar zo bemoedigen. Vorig jaar startte ik, komend jaar hoop ik meer dan zeven retraites te verzorgen.

Je klinkt missionair!

Ja inderdaad, mijn missie is dat christenvrouwen zich dieper wortelen in de waarheid van Gods Woord. Meer leven vanuit de kracht die bij God beschikbaar isdan ga je zó’n vrijheid en vreugde ervaren! Ik heb dat zelf in mijn eigen leven heel duidelijk ervaren. In een

heftige periode in ons gezin bijvoorbeeld had ik veel gedachten als: ‘Ik hou dit niet vol, ik kan dit niet aan’; dan lag ik ’s nachts wakker en had ik medelijden met mezelf. Maar in die tijd las ik een boek van Petr Jasek; hij zat door het optreden van IS gevangen in een cel in Sudan. Toch ervaarde hij vreugde, kracht, hoop en troost in zijn omstandigheden. Doordat hij zich vast hield aan Gods Woord!

Dat inspireerde mij om dit ook te doen. Ik hield me bijvoorbeeld vast aan Filippenzen 4:13: Alle dingen kan ik aan door Christus die mij kracht geeft. En 1 Korinthe 10:13: Met de verzoeking zal ook de uitkomst komen. Ik hing ze op in huis en nam de Bijbelteksten tot me. De Heilige Geest ruimde mijn niet-kloppende gedachten op, en leerde om de vreugde van de Here mijn kracht te laten zijn. Mij uit te strekken naar God: ‘Hier is mijn zwakte, vult U mij met Uw kracht’. Efeze noemt het ook een opdracht om je denken te vernieuwen. Ik las getuigenissen, verhalen over de vervolgde kerk - en oefende mezelf. Dat vernieuwen heeft blijvende training nodig, en zal nooit volmaakt zijn. Maar we mogen ons uitstrekken en blijven groeien hierin; Gods liefde is onuitputtelijk!

Vrouwen hebben veel impact. Als je als vrouw vaster staat in de waarheid, kun je dat ook beter delen en een licht zijn voor de mensen om je heen - door hen vanuit de Waarheid te bemoedigen. Ik hoop dat het een olievlek mag worden. Zo is het een verrijking voor jezelf en een cadeau voor je iedereen om je heen.

Ben je of ken je een vrouw die niet zomaar geld aan zichzelf uitgeeft? Je kunt ook de retraite ook cadeau geven of vragen: er zijn leuke cadeaubonnen verkrijgbaar via de website. Of neem even contact op met Jacobine. Alles is bespreekbaar, ook retraites op maat.

Vintage-look sieradendoosje - €29,99

blijmakers

Lang leve de lente

Voorjaar in de lucht! Veel mensen zullen er weer naar uitkijken: lentezon, jurkje aan, zonnebril op ...

De midirok, suède, ‘in de wolken’, mokka, tule, flowerpower, omgeslagen broekspijpen - enkele trends die in 2025 eruit zullen springen. Laat je op deze pagina’s lekker inspireren en ga ontdekken waar jij jezelf wel in rond ziet lopen!

tekst Erna van Dijk en Arine de Visser

Multi-color nelson.nl

Een fijne sneaker die je makkelijk kan stijlen onder dagelijkse outfits. De vrolijke kleurcombinaties fleuren jouw outfit ook nog eens op. Voorzien van een trendy chunky rubberen loopzool. Deze biedt voldoende grip en geeft de sneaker een sportieve look. €49,99

Jeans

Jeans Kate Boyfriend is de boyfriend fit van G-Star RAW. Jeans Kate heeft een licht verlaagd kruis, valt los om de heupen zonder dat het baggy wordt en versmalt iets in de pijp. €119,95

Betty Barclay - €34,99 terhorstvangeel.nl

Midi rok van tule

Laat je persoonlijke stijl zien met een mooie rok; ideaal voor op je werk, tijdens een avondje uit of een middagje op het terras. €49,99

Wil je wat definitie toevoegen aan je gezicht? Kies dan voor dit fantastisch trio! Een voordeelset met de Velvet Blush Stick Soft Nude, de Highlighter Stick en de Bronzer Stick. €32,95

Denim blouse Pancha Blue - €94,99

mylene.eu

only.nl

omoda.nl

Notre V - €24,95

Wilt u uw tuinaanleg uitbesteden? Kies voor kwaliteit, maatwerk & vakmanschap

Neem contact met ons op en vraag naar de mogelijkheden.

vakmanschap maatwerk advies

www.jantuinaanleg.nl | Jan-GBM V.O.F Middelburg

Henk-Jan Minnaard

0118 - 61 60 12 / 06 - 25 24 49 74

Dienstverlening voor heel Zeeland

Ook voor zakelijke (MKB-)klanten voor HR-advies. Dit kan op het gebied van interim HR Management, HR-consultancy, coaching, HR-administratie, vertrouwenspersoon en preventiemedewerker. Verder doen wij ook aan coaching voor kinderen en (jong) volwassenen, loopbaan- en studie(keuze)begeleiding, faalangsttraining, neurofeedbacktraining en nieuw in ons pakket is EMDR-behandeling.

Welkom ZIJN, Mens en Organisatie

Bij Zijn, Mens en Organisatie staat ontwikkeling centraal in alles wat wij doen. Ontwikkeling van jou persoonlijk of organisatie. Het leven is niet statisch; het leven vraagt voortdurend om je aan te passen en te ontwikkelen. Zijn, Mens en Organisatie staat al jaren mensen en organisaties professioneel en succesvol bij waarbij het gaat om (persoonlijke) groei en ontwikkeling. Deze persoonlijke groei is naar mijn mening van belang als je zichtbaar, van toegevoegde waarde en van betekenis wilt zijn. In je element zijn dat betekent voor mij dat het stroomt. Daar gaat kracht vanuit. Wij zien uit naar een ontmoeting met jou. Jij mag er ZIJN!

Zijn is een verwijzing naar onze God en we handelen vanuit de overtuiging dat het Zijn mens en organisatie is. En wij geloven dat het belangrijk is dat zowel de mensen als de organisaties het Koninkrijk van God vertegenwoordigen, dat de gegeven talenten ingezet worden voor dit Koninkrijk en wij hierin goede rentmeesters zijn.

Arianne Willeboer (39) pioniert sinds 2017 in het Midden-Oosten. Ze woont en werkt onder Yezidi vluchtelingen in Koerdistan (Noord-Irak). Als Westerse vrouw begeeft ze zich in een wereld van grote armoede, onbekende culturele gebruiken en andere religieuze tradities met een boodschap van Hoop en Licht.

Nooit meer honger

In de kerk vertelt Yisra haar getuigenis. Ze heeft kanker en kreeg lang geleden de diagnose dat er niets meer aan te doen is. ‘Oom’, zo werd de voorganger aangesproken, ‘je weet toch hoe goed God voor me zorgt. Ik kan eigenlijk niet meer eten, maar ik sterf niet. Ik had allang dood moeten zijn, maar God verlengt mijn leven. Jezus is ons levende water en eten. Met Hem hebben we geen dorst of honger. Mijn oude tantes zijn eigenlijk bang om dood te gaan, maar ze hebben Jezus in hun droom gezien. Ik vertel hun wie Hij is en dat ze Hem moeten aannemen, want als iemand gestorven is, kun je daar niks meer aan doen’. Dit staat haaks op wat Yezidi’s geloven. Zij houden de doden hoog in ere, en proberen door voedseloffers ervoor te zorgen dat God voor hun overledenen zal zorgen. Daarom wordt er zoveel eten geofferd en uitgedeeld aan de buren.

Tijdens de Vastendagen zit ik met opgekrulde tenen mee te eten met een familie. Er wordt tijdens die dagen juist heel veel eten gemaakt en

uitgedeeld. De buren hebben ook verschillende schalen met eten gebracht; biriyani (rijst), dolma (met rijst gevulde bladeren) en kotelik (dumplings). Moeder kijkt ernaar: ‘Nee hoor, zie je? Dat hebben ze niet goed klaar gemaakt.’

Het eten wordt na een paar happen aan de kant geschoven. Alleen hun eigen eten is blijkbaar goed genoeg. Na de maaltijd somt ze op hoeveel ze heeft gegeten. En dan begint de discussie met de dochter over wat ze voor morgenochtend vroeg moet klaarmaken; een maaltijd om 4.00 uur in de ochtend, waarop ze de hele dag moeten kunnen teren.

Als moeder ook nog gaat ruziën met haar dochter, houd ik me niet langer stil. En ik vraag haar waarom ze eigenlijk vasten. ‘Als je hart niet uitgaat naar God, waarom ben je dan zo bezig met het vasten? Als het vasten alleen om het eten draait, wat heeft het dan voor waarde? Waar kijkt God naar? Als je je maag leeg laat, ga dan ook je hart legen bij God, vertel je Hem alles, zodat Hij het weer kan vullen.’

ARIANNE

Thuis komen

bij Hem

Kiri vond hoop en licht in de duisternis.

‘Waarom is er zoveel onrecht en verdriet op de wereld’?, vroeg Kiri Frederiks (34) zich al jong af. Haar ouders scheidden toen ze 3 jaar oud was. Een gebeurtenis die ze als traumatisch heeft ervaren. Gedreven door onrust, zwierf Kiri van baan naar baan, reisde de wereld over en zocht naar antwoorden in allerlei religies.

In 10 vragen en antwoorden maken we kennis met een zoeker die niet opgaf - tot ze de waarheid vond.

tekst Jolanda Driesse-Bosland fotografie Lia Willemse

Je verhuisde vanuit de Randstad naar Zeeland. Hoe kwam dat?

Ik ben geboren in Schiedam, en groeide samen met mijn drie jaar jongere zusje op in Vlaardingen. Als kind hield ik al heel veel van de zee. Aan het water kom ik tot rust. De zee vormt een rode draad in mijn leven, en heeft een bijzondere rol gespeeld in mijn bekering. Daar vertel ik later meer over.

Mijn vader was trouwens wel een geboren Zeeuw: hij kwam oorspronkelijk uit Middelburg. Op een wonderlijke manier, via allerlei omwegen, ben ik in Meliskerke terecht gekomen. Dit heb ik als Gods leiding in mijn leven ervaren.

Hoe was je kindertijd?

Ik ben van nature onderzoekend en nieuwsgierig van aard. ‘Kiri is een zoeker’, zei mijn moeder. Altijd op zoek naar het ‘waarom’ van onrecht en verdriet om me heen.

Ook in ons gezin kwam verdriet. Mijn ouders scheidden toen ik 3 jaar oud was. Ik weet nog hoe ik huilend voor het raam stond, toen mijn vader wegging. Traumatisch was dat voor mij. De stabiliteit

‘Ik verdiepte me in astrologie en zocht naar antwoorden in het boeddhisme en hindoeïsme.’

viel weg; ik voelde me onveilig. Een paar jaar na de scheiding moesten we verhuizen. We gingen wonen in een flat aan de overkant van de weg waaraan ons oude huis stond.

Je kunt mij typeren als een zoeker met een sterk rechtvaardigheidsgevoel. Ik heb een sterke drive om achter het ‘waarom’ van dingen te komen.

Ik ben niet gelovig opgevoed. Wel ging ik naar een christelijke basisschool, en later naar een katholieke middelbare school. Maar ik had geen persoonlijke relatie met God.

Toch ben ik wat ik toen leerde nooit vergeten.

Toen ik net in Zeeland woonde, kwamen met Kerst opeens liederen als Komt allen tezamen en het Kyrie eleison in mijn gedachten. Die herinneringen hebben me gesteund in mijn zoektocht naar de waarheid.

Wat maakte je zo onrustig?

Ik kon nergens mijn draai vinden. De Havo maakte ik niet af, en uiteindelijk ben ik via een omweg Communicatie gaan studeren in Rotterdam. Daar kreeg ik de kans om een minor International aid and development te volgen op de Filipijnen. Daar in de natuur vond ik een heilzame rust.

Na mijn afstuderen werkte ik op verschillende plekken in de horeca, afgewisseld met banen in de communicatie en wonen in het buitenland. Vanwege mijn innerlijke onrust hield ik het nergens lang uit.

Nu weet ik inmiddels dat ik autisme heb, en het beste gedij in een prikkelarme omgeving. God heeft mij ook geleerd dat Hij mij rust geeft én dat ik meer

aankan dan ik dacht. Veel mensen met autisme komen vast te zitten, maar de Heer kan je helpen!

Je zocht het in verschillende religies?

Het knagende gevoel van ‘Het klopt niet’ of ‘Het past niet’ bracht me bij verschillende religies. Ik verdiepte me in Astrologie en zocht naar antwoorden in het boeddhisme en hindoeïsme. Ik gaf les in yoga, werkte met edelstenen en gaf readings. Ondanks mijn goede bedoelingen - ik ben een helper en wil het liefst heel de wereld redden – zag ik later welke duistere krachten hierachter zitten.

De baantjes in de horeca gaven een onregelmatig leven. Korte nachten, kroegleven en alcohol eisten hun tol. Ik zag in dat ik gezonder moest gaan leven. Achteraf denk ik dat God toen al in mij aan het werk was.

Ik ben uit die wereld gestapt. Het paste niet meer bij mij. Ook is toen mijn relatie verbroken. Ik kende mijn vriend al zeven jaar, en woonde inmiddels met hem samen.

‘In mijn bekering heeft social media een grote en positieve rol gespeeld.’

Later heb ik meer oog gekregen voor de goede dingen die er in die tijd ook waren, ook in mijn relatie. Achteraf had ik sommige dingen misschien anders kunnen aanpakken.

Waar verlangde je naar?

Inmiddels was de Corona-periode aangebroken. Na het verlies van een baan en andere problemen raakte ik burn-out. Ik was gevloerd, angstig en kreeg paniekaanvallen. Ook had ik geen goede woonplek.

Opnieuw snakte ik naar rust.

Van een Reiki-lerares wist ik dat ze anti-kraak woonde. Ik vond zo’n anti-kraakwoning in Domburg. Daar, aan zee, vond ik rust, ruimte en bloeide ik

op. Door in de Thuiszorg te werken kon ik mijzelf onderhouden. In de stilte begon ik te schrijven, te fotograferen en te tekenen. Astrologie en yoga werden steeds minder belangrijk, tot deze helemaal wegvielen.

Ik voelde me gezegend met mijn huisje in de natuur, iets waar ik mijn hele leven al naar verlangde.

In de spiegel zag ik een vrouw met piercings, tatoeages, oorbellen en heel veel ringen. Maar mijn tatoeages klopten niet meer, en mijn sieraden heb ik afgedaan. Dit was ook de periode dat de oude Kerstnummers uit mijn basisschooltijd in mijn herinnering kwamen.

In die tijd las ik op Instagram getuigenissen van mensen die ik sinds de Coronatijd volgde, over hun geloof in God. Die begonnen te resoneren mijn binnenste. ‘Zal dit de waarheid zijn?’, dacht ik?

Ik kocht vervolgens een Bijbel en ging af en toe naar een kerk.

Ik ontmoette hier ook de man die later de vader van mijn dochtertje zou worden. We hebben een tijdje samengewoond, maar God stond niet in ons midden.

Hij haalde me daar weg. Ik voelde me radeloos. Uitgeput ben ik op een dag naar het strand gegaan.

Aan het water bad ik voor het eerst tot God of Hij mij wilde helpen. Vanaf toen is mijn leven helemaal veranderd. Een vriendin is mij in die tijd tot grote zegen geweest. Ze is een half jaar vóór mij gedoopt.

Je wilde zelf ook gedoopt worden?

Mijn geloof in God leidde tot een sterk verlangen naar de doop. Ik wilde een beter mens worden. Een betere zus, moeder, dochter en partner zijn. Hoogzwanger ben ik toen gedoopt. Daarna begon mijn reis in het geloof. Aanhoudend gebed en het lezen in de Bijbel maakten dat ik Jezus steeds meer leerde kennen.

Ik sta bekend bij mijn vrienden als zorgzaam en liefdevol. Ik geloof ook dat ik dat wel ben, maar ik denk dus dat het beter kan. Het leven is zoveel mooier en beter mét God.

Door Zijn genade mag ik ook gemaakte fouten

20 luxe koopappartementen Oplevering voorjaar 2025

Wonen in Marnix Staete

Een luxe, duurzaam en eigentijds appartement

Een vertrouwde sfeer

De mogelijkheid tot zorg - wanneer nodig

Wij nodigen u graag uit om in overleg met de makelaar op de projectlocatie te komen kijken zodat we u meer kunnen vertellen over deze mooie appartementen aan de Charlotte de Bourbonweg in Goes.

Neem contact op met Schrijver Versluys Interesse?

Meer weten? Kijk op www.marnixstaete.nl 0113-223 946

Meer weten? Kijk op www.marnixstaete.nl

rechtzetten; dat proces gaat nog steeds door.

Hoe reageerde je omgeving op je bekering?

Een paar vriendinnen weten het, en mijn moeder en zusje ook. God geeft me de opdracht om mijn getuigenis via social media binnenkort in een bredere kring te delen. In mijn bekering heeft social media immers een grote en positieve rol gespeeld. Ik hoop mensen te bereiken met de boodschap dat erondanks alle duisternis in deze wereld - Licht en Hoop is in Hem!

Welke Bijbeltekst(en) hebben een speciale plaats in je hart?

God is zo zorgvuldig in het plan dat Hij met ons leven heeft. Ik denk aan Jesaja 43:19: Zie ik maak iets nieuws. Nu zal het ontkiemen. Zult u dat niet weten? Ja, Ik zal een weg aanleggen in de woestijn, rivieren in de wildernis. Hoe modderig je pad ook is, stap-voor-stap begeleidt Hij je naar het licht.

Blijf zoeken, vond ik in Mattheus 7:7: Bid, en u zal gegeven worden; zoek, en u zult vinden; klop en er zal voor u opengedaan worden.

En in Christus mag je een nieuw schepsel zijn: Daarom, als iemand in Christus is, is hij een nieuwe

schepping; het oude is voorbijgegaan, zie, alles is nieuw geworden. (2 Korinthe 5:17)

Waar hoop je op?

Dat God mij wil gebruiken als middel om mensen te helpen bevrijden uit duisternis en zonden. Allemaal lijden we in deze gebroken wereld. Het is mijn overtuiging dat, als we als samenleving meer uit het geloof gaan leven, we elkaar minder pijn doen en er minder onrecht zal zijn. Als meer gezinnen met de Heer gaan leven, zal dat helend zijn voor onze maatschappij.

God roept ons op tot bekering. Hij wil op het gebed ons hart en ons leven veranderen.

Wat wil je tot besluit nog meegeven?

Belangrijk voor een niet-gelovige om te weten is: hoe verloren je je ook voelt, een levende relatie met God kan je uit die leegte halen. Hij heelt je hart en vervult je leven.

Het geloof is iets ontastbaars. Maar het wordt tastbaar op het moment dat je begint te praten met Hem, want Hij zal je veranderen. Hij zal je vernieuwen, en zal dat wat krom was weer rechtmaken!

'Het geloof is iets ontastbaars. Maar het wordt tastbaar op het moment dat je begint te praten met Hem, want Hij zal je veranderen'

Elke editie vragen wij een Zij en Zeeuwse het hemd van het lijf.

Hemd van li f het

Ik ben Keetie Verschoore de la Houssaije, getrouwd met Jeroen en moeder van Elizabeth (16) en Marius (13). Samen wonen we aan de rand van het Kruseveer in Kruiningen, waar we iedere dag genieten van het vrije uitzicht op land en lucht. Ik ben zelfstandig (wandel)coach, en geniet daarnaast enorm van allerlei kunstzinnige bezigheden. Zoals het spelen met letters en woorden, tekenen, mixed media, bloemschikken, foto’s maken of het maken van een taartje.

Omschrijf jezelf in drie woorden. Zorgzaam, opmerkzaam, kunstzinnig.

Waar word jij gelukkig van? Een wandeling door de natuur, alleen of samen met iemand. Stil kunnen staan bij de dingen van het leven. Of gezellig samen-zijn met de voor mij belangrijke personen in mijn leven; een spelletje doen; lekker eten; een film kijken.

Maar ook van af en toe iets kleins doen wat eigenlijk niet mag; toch het bospad in dat verboden is. Of een hek over, juist voor die ene foto …

Wanneer heb je voor het laatst gehuild? In de Kerstvakantie, bij een houten kruisbeeld. ‘Hij voor mij …’ kwam ineens zo diep binnen …

Welk boek ligt er op je nachtkastje? Iedereen behalve jij? van Marja Krans. Dit boek gaat over echtscheiding en wat dat met (je) identiteit doet. Zeer de moeite waard om te lezen!

Waarvan heb je spijt? Dat ik in een voor mij moeilijke situatie uiteindelijk mijn verstand liet beslissen, in plaats van mijn intuïtie.

Wat is je levensmotto? ‘Geniet groots van kleine dingen!’

Waar zou je het liefst willen wonen? We wonen al op zo’n fijne plek; zo aan het water, en met een half uurtje auto rijden in het bos of op de heide.

Hoe ziet je ideale reis eruit? Samen met mijn gezin ‘back to basic’ in een eenvoudig huisje en zoveel mogelijk buiten in de (ruwe) natuur zijn. Door reuma is een tent helaas geen optie meer voor mij - anders zou ik kiezen voor wildkamperen!

Hoe breng je het liefst een vrije dag door? Met doen waar ik op dàt moment zin in heb.

Ben je een liefhebber van podcasts, of luister je liever naar muziek? Ik hou vooral van het geluid van de stilte …

Als je de rest van je leven nog maar één gerecht zou mogen eten, welk gerecht zou dat zijn? Een hardgekookt ei met zout!

Wie kan jou altijd opvrolijken? Niet per se een persoon; Gods Woord en Zijn trouwe zorg voor mij en Zijn schepping zorgen ervoor dat ik altijd (weer) wel licht zie.

Mooie kinderjaren gaan een leven lang mee. Daarom zetten wij ons iedere dag in om kinderen een veilige en vertrouwde plek te bieden, waar ze alle ruimte hebben om te spelen en te ontdekken.

Op onze christelijke / reformatorische groepen is de Bijbel het uitgangspunt voor de manier waarop we met elkaar omgaan. De christelijke identiteit komt terug in het bidden en danken, de Bijbelverhalen die we vertellen, de liedjes die we zingen en hoe we omgaan met (christelijke) feestdagen.

• Kinderdagverblijf (0 - 4 jaar)

• Peutergroep (2 - 4 jaar)

• Buitenschoolse opvang (4 - 13 jaar)

Je vindt ons op verschillende locaties in Middelburg, Arnemuiden, Meliskerke en Aagtekerke.

Unieke formule, speciaal voor vrouwen. Met o.a. vitamine D3, B12 en IJzer

Multivitamine voor tijdens de zwangerschap met o.a. vitamine D3, B1 en Foliumzuur

Zeeuwse Vrouwenpraat

SCAN HIER DE QR CODE

Host Lydia Marijs gaat in gesprek met Zeeuwse vrouwen over het geloof, het vrouw-zijn en hun Zeeuwse roots.

TE BELUISTEREN VIA

Vrouwen aan de top

In de rubriek ‘vrouwen aan de top’ laten we vrouwen aan het woord die een topfunctie bekleden in een bedrijf of organisatie.

Deze keer: Hilanda de Bruine.

In de afgelopen jaren is er een hoop veranderd binnen de horecawereld. Hilanda kan hierover meepraten: ze is al bijna 25 jaar werkzaam in deze branche. Haar horecacarrière begon als 14-jarige, toen ze ging werken als afwasser in lunchcafé ‘t Stadhuis. De route die ze gevolgd heeft ‘van afwasser naar eigenaresse van De Caisson’ is een route vol met bijzondere ontmoetingen en verhalen.

tekst Nathanja Nieboer fotografie Arie Jongman

Hilanda de Bruine (38) is sinds 2014 eigenaresse van De Caisson in Kapelle. De Caisson is een multifunctionele horecazaak, waar mensen terecht kunnen voor eten / drinken, zakelijke bijeenkomsten en overnachtingen.

Het ondernemerschap zit Hilanda gegoten als een jas, maar dat betekent niet dat het haar allemaal aan komt waaien. Ondanks dat, zet ze door en geniet ze ervan om de mensen die bij De Caisson komen blij te maken met goede service, lekker eten en een luisterend oor.

Hilanda de Bruine

Laten we beginnen bij het begin: waar ben jij opgegroeid, en kun jij iets vertellen over jouw jeugd? Ik ben geboren in 1986, en samen met mijn ouders en oudere broer woonde ik de eerste zeven jaar van mijn leven in Vrouwenpolder. Toen mijn vader een nieuwe baan aangeboden kreeg in ’s-Gravenpolder, verhuisden we met het gezin daarnaartoe.

Ik herinner mij van vroeger dat wij als gezin veel fietsten. Elk weekend trokken we eropuit: een rondje Zuid-Beveland, een dagje fietsen op Walcheren, of zomaar op zondagmiddag na de kerkdienst. In de zomer gingen we vaak op vakantie naar Oostenrijk om bergtochten te maken. Ik weet nog dat ik als klein meisje naast mijn vader wandelde, en allerlei Bijbelverhalen aan hem vertelde. Geen idee of de verhalen allemaal klopten, maar ik kletste er vrolijk op los.

Na de basisschool kwam ik via een omweg op het Groen College terecht - en dat bleek een schot in de roos. In die tijd werkte er een lieve conciërge die hart voor zijn leerlingen had, en via hem kwam ik terecht op een landgoed met paarden achter De Caisson. Na afloop van een spontane stalopruiming mocht ik van de eigenaar blijven om de paarden te verzorgen. Op een dag hintte hij over een cadeau in de vriezer en wat bleek: er lag een paspoort van een paard dat ik cadeau kreeg! Een mooie reden om meer uren te maken in de horeca: een paard moet tenslotte eten krijgen.

Welke weg heb jij afgelegd ‘van afwasser bij een lunchcafé tot eigenaresse van De Caisson’?

Na het Groen College ging ik een jaar naar het Nederlands Hippisch Centrum NHB Deurne, van origine een

'Het is gek: soms komen er dingen op zo’n bijzondere manier op je pad, een manier waar je zelf nog nooit aan gedacht hebt'

eliteschool waarbij alles gericht is op paarden: de droom destijds van vele paardenmeisjes. Helaas viel het mij tegen, en na een jaar besloot ik om van school af te gaan. De afspraak thuis was dat, wanneer ik deze opleiding niet zou afmaken, ik de hele opleiding moest terugbetalen. Ik besloot daarom een tussenjaar te nemen en ging aan het werk bij Van der Valk Hotel Goes. Ik kwam in een hecht team terecht, en genoot van een onbezorgde tijd, waarbij we met elkaar hard werkten.

Na een jaar gewerkt te hebben, begon ik met de Mbo-opleiding tot apothersassistente, gevolgd door de Hbo-opleiding Communicatie aan de Hogeschool Zeeland in Vlissingen. De opleidingen waren prima te doen, maar ik was altijd druk. Ik werkte 20-30 uur bij Van der Valk,

woonde op mezelf en had ook dat eigen paard - waardoor ik weinig tijd over had om te studeren.

Toen ik door een veranderend rooster steeds minder kon werken bij het hotel, moest ik een nieuwe baan zoeken. Op mijn op-een-na-laatste dag liepen de eigenaren van De Caisson mij tegen het lijf bij het buffet. Ze herkenden mij van de parkeerplaats als het paardenmeisje dat al jarenlang vrolijk zwaaiend voorbijreed. De eigenaren had ik echter nog nooit gesproken - tot die bewuste dag bij Van der Valk. In een leuk gesprek kwam naar voren dat ze een manager zochten, maar ook dat De Caisson te koop stond.

Door een bijzondere ontmoeting eerder dat jaar, lukt het jou om De Caisson te kopen. Zou jij hier iets uitgebreider over willen vertellen? Er was een gast op leeftijd, die drie weken bij ons in het hotel verbleef. Aangezien ik vaak late diensten werkte en hij erg laat naar bed ging, raakten we regelmatig vriendschappelijk en vertrouwelijk aan de praat. Aan het einde van zijn verblijf zei hij: ’Hilanda, ik ga dit één keer zeggen: als er ooit een situatie is waarbij jij hulp nodig hebt, mag je mij altijd bellen.’

Het is gek: soms komen er dingen op zo’n bijzondere manier op je pad, een manier waar je zelf nog nooit aan gedacht hebt. Zo moest ik terugdenken aan de opmerking van deze gast, toen ik hulp nodig had voor de overname van De Caisson. Uiteindelijk belde ik hem nerveus op, en nadat hij mijn verhaal gehoord had, zei hij: ‘Hilanda, ik ga je helpen.’ Door zijn hulp is het gelukt om deze kans te grijpen! Door de jaren heen is hij een belangrijk persoon geworden in mijn leven.

Hoe zou jij jouw manier van leiding geven omschrijven?

Leidinggeven doe ik vooral intuïtief, omdat er in onze branche snel geschakeld moet worden, maar ik doe het ook doordacht. Ik geloof dat een goede leider ook zichzelf moet laten zien. In de eerste jaren werkte ik daarom mee op de werkvloer; hierdoor bouwde ik een nauwe band op met een gemotiveerd team. Ik kreeg veel respect van het personeel. Dat stuk vind ik door de jaren heen sterk veranderd. Daarbij merk ik ook dat de onlinewereld veel invloed heeft op jongvolwassenen van nu. Er zijn zoveel snelle manieren om geld te verdienen, althans zo lijkt dat online, waardoor de instelling van

de jeugd veranderd is. Ik ben streng maar rechtvaardig, betrokken en begaan met de medewerkers. Ik vind het belangrijk om naar elkaar om te kijken en interesse te tonen in een studie of een thuissituatie. Het is belangrijk om het gezellig met elkaar te hebben, te lachen en te kunnen genieten tijdens het werk. Zo nu en dan geven we ook personeelsfeestjes, die naderhand altijd goed nabesproken worden.

Hoe zijn de afgelopen (ruim) tien jaar verlopen sinds jij De Caisson hebt overgenomen?

In de afgelopen tien jaar is er enorm veel gebeurd - helaas niet alleen maar positieve dingen. De eerste vier jaar heb ik De Caisson gecontinueerd zoals de vorige eigenaren dat deden; het was druk, hard werken, de sfeer was erg goed. In 2019 bleef van de ene op de andere dag onze normaal gesproken volle parkeerplaats ineens leeg. Ik begreep niet wat er gebeurde, maar al snel kwam ik erachter dat de borden langs de A58, die weggebruikers attenderen op onze aanwezigheid, weggehaald waren. We waren letterlijk niet meer zichtbaar, en dat was en is nog steeds een immense klap! Het duurde uiteindelijk driekwart jaar voordat twee van de zeven weggehaalde borden teruggeplaatst werden. De invloed van de weggehaalde borden is ongekend, mede omdat onze overheidssteun rondom Corona gebaseerd werd op het jaar 2019.

Buiten deze strijd zijn er natuurlijk ook hele mooie dingen gebeurd in de afgelopen tien jaar. Zo hebben wij veel mogen betekenen voor een meneer van 100 jaar, die in de laatste fase van zijn leven elke week een koffie-metbolus kwam halen. Toen hij overleed, kregen wij van zijn dochters een rouwkaart en mochten wij de uitvaart zien. Die heeft veel indruk op mij gemaakt, omdat er heel

Zoek je een mooie locatie voor jouw vriendinnenweekend?

Welkom in het oude centrum van Middelburg bij B&B de Kaepstander! kaepstander.nl

Kanaalstraat 59, Oost-Souburg info@merriemie.nl | www.merriemie.nl

duidelijk in naar voren kwam dat je mag vragen of God jou draagt - en dat Hij dat vervolgens ook doet.

Geloof is jouw houvast en zekerheid, maar je geeft ook aan dat het iets intiems is, wat jij voor jezelf houdt. Hoe is dat zo gekomen en welke plaats heeft jouw geloof op dit moment in jouw leven?

Ik ben gedoopt als kind en met mijn ouders naar de kerk gegaan totdat ik 15 jaar was. Een lange tijd ben ik niet naar de kerk gegaan. Nu merk ik dat ik het lastig vind om een vaste plek te vinden. Toch weet ik zeker dat God er is, want ik voel mij regelmatig door Hem gedragen.

God zie ik duidelijk door mijn leven heen en daar vertrouw ik op, Hij staat erboven. Het feit dat het geloof iets voor mezelf is, heeft denk ik te maken met de afgelopen jaren. Er is zoveel gebeurd, ook op privégebied. Juist tijdens die turbulente gebeurtenissen houd ik mij staande door het geloof. Ik doe niet alles goed, maak zeker fouten en heb ook dingen waar ik niet trots op ben, maar God is

‘Juist tijdens turbulente gebeurtenissen houd ik mij staande door het geloof’

belangrijk voor mij. Mijn kinderen zie ik ook echt als een geschenk van God; ze leren mij elke dag nieuwe dingen en laten mij God zien.

Heb jij nog dromen of verlangens voor de toekomst, zakelijk of privé?

Ik had ondertussen zoveel meer willen neerzetten dan wat er nu staat. Mijn dromen voor De Caisson zijn overspoeld door ‘de papiermolen’ van o.a. de overheid. Gelukkig heb ik mensen om mij heen die mij regelmatig weten te herinneren aan wat ik allemaal wél gedaan en bereikt heb. Dit geeft een andere kijk op gebeurtenissen. Dromen en verlangens heb ik zeker, maar het belangrijkste vind ik om balans te houden tussen zakelijk en privé. Ik merk dat strak plannen mij helpt om alles voor elkaar te krijgen. En ik probeer niet te streng voor mezelf te zijn wanneer het een keer anders loopt.

Mijn doel is om mijn mapje (letterlijk) met gezeur en gedoe zo leeg mogelijk te houden. Op die manier blijft er energie over om mensen blij te maken met onze gastvrijheid en met lekker eten en drinken. Ik sluit niet uit dat ik nog eens een andere uitdaging zal aangaan, maar dat moet de tijd uitwijzen. Ik wil in ieder geval blijven ondernemen.

Wanneer je het niet verwacht, gebeuren de mooiste dingen en in combinatie met een stuk rust (zowel zakelijk, privé als bij God), moet het goed komen.

PERSONEN

brood gehakt-

fotografie

Judith Walhout

Ben je het met mij eens dat ieder ingrediënt uniek is? Het intrigeert mij om smaken samen te voegen en zo anderen te laten meegenieten van een heerlijk vernieuwd recept. Ik ben Marjolein Saman (33) werkzaam als begeleider in de GGZ. Laten we God dankbaar zijn voor alles wat de natuur ons biedt! Dus ook voor het feest op je bord!

Ingrediënten

• 750 gram rundergehakt

• 24 plakjes of 200 gram (Zeeuws) spek

• 200 gram fijngesneden zongedroogde tomaatjes

• 3 stengels fijngesneden bos-/lente-ui

• 1 theelepel zout

• 1 theelepel peper

• 3 fijngemalen beschuiten

• 1 eetlepel mosterd

• 3 eetlepel tomatenketchup

• 2 eetlepel Italiaanse kruiden

• 6 eieren

Benodigdheden

• Cakeblik

• Bakpapier

• Mengkom

• Steelpan

• Oven

Zo ontluikend als het voorjaar is, zo ook dit gehaktbrood! Reikhalzend uitkijkend naar het moment dat je zintuigen geprikkeld worden, en kleur en geur een glimlach op je gezicht toveren. Bij het aansnijden van de robuuste buitenkant tref je binnenin een liefelijk geel eitje.

Bereidingswijze

1. Laat het gehakt op kamertemperatuur komen.

2. Snijd alle ingrediënten fijn.

3. Kook ondertussen 4 eieren in 6 minuten, en laat ze afkoelen in koud water.

4. Kluts de overige 2 eieren in de mengkom met de kruiden en groenten. Je kunt natuurlijk ook voor kruiden kiezen die je hebt staan of die je lekker vindt.

5. Voeg het gehakt en de gemalen beschuit toe, en meng kort tot één geheel.

6. Vouw het bakpapier in de cakevorm; zorg dat er nog ruim voldoende papier uitsteekt, zodat je het brood na het bakken gemakkelijk uit de vorm kan tillen.

7. Leg de plakjes spek dakpansgewijs over de 2 lange kanten van het blik.

8. Neem 2/3e van het gehakt, en druk aan.

9. Leg de 4 gepelde eieren achter elkaar in het midden.

10. Verdeel het resterende gehakt over de eieren.

11. Bedek de bovenkant van het gehaktbrood, door de uitstekende plakjes spek dicht te vouwen.

Nog een uurtje in de oven op 200 graden. Smullen maar!

INDRUKWEKKENDE

www.kokboekencentrum.nl

VOOR VRIJHEID EN MENSELIJKHEID

winnaar CHRISTY AWARD

Verkrijgbaar bij uw boekhandel

AANG ENBRUG lectro

Uitbreiding showroom: 14 en 15 maart open dagen

VRIJDAG 14 MAART: 10 TOT 17 UUR

ZATERDAG 15 MAART: 9.30 TOT 16 UUR

Steeds meer klanten bezoeken onze showroom. En dat willen we de moeite waard laten zijn. En daarom breiden we onze showroom uit met 100 m2! Dat betekent meer artikelen, keuze, ruimte, rust en overzicht. Daarmee kunnen we u nog beter adviseren in onze showroom.

Op 14 en 15 maart presenteren we trots onze showroom met 2 open dagen! Exclusief voor deze dagen hebben we samen met onze leveranciers een aantal mooie acties bedacht! Maar, ook als u enkel wilt komen rondkijken waarderen we uw bezoek enorm! Stap binnen en laat u verrassen!

Oude Zandweg 24 | Westkapelle 0118 - 57 24 27 | aangeenbrugelectro.nl

Al meer dan 30 jaar dé witgoedspecialist van Zeeland

Onze klanten waarderen onze adviseurs, monteurs en service met een 9,5

Komt wel goed

Corien Kwekkeboom Kroes (41), getrouwd met Michiel en moeder van Hadassah (5) en Chem (2), werkzaam als docent Kindprofessional op Scalda MBO. Houdt van dansen, zingen, lezen, tuinieren en schrijft graag luchtig over serieuze zaken van het echte LEVEN.

Toiletactiviteiten

Even over het toiletgebruik … Ik weet niet hoe het bij jullie is, maar bij ons wordt intensief gebruik gemaakt van dit kleinste kamertje in huis. Hoe daarvan gebruik wordt gemaakt verschilt van persoon tot persoon … Waar ik zo snel mogelijk in & uit loop en zo weinig mogelijk tijd daar doorbreng (vind ik zonde van mijn tijd) heb ik huisgenoten en bezoekers die daar tijden kunnen doorbrengen. Filmpjes kijken (ik hoor met regelmaat massieve orgelklanken schetteren), liedjes zingen (op luide toon verneem ik waar op school over gewerkt wordt: ‘Hup, zei de rups …. en uit zijn gaatje kwam een draadje …’), Donald Duckies lezen (neef Boaz moet soms gesommeerd worden open te doen om een ander kans te geven om ook van het toilet gebruik te maken) of kijken wat er gebeurt als je doortrekt. (Chem is nog niet zindelijk, maar wel heel geïnteresseerd in het fenomeen ‘poep en plas’.)

Een tijdje geleden heb ik ontdekt dat er aan dit rijtje toiletactiviteiten nog een andere is toegevoegd.

Toen wij zo’n vier jaar geleden in ons huis kwamen wonen, troffen wij een beige toilet aan. Nu ben ik in principe (of uit principe, dat is hoe je het bekijkt) geen fan van beige - alleen de uitspraak – beigeklinkt al vies … Wát de woontrend anno 2025 ook zegt. Dus hebben we deze aangepast naar onze

smaak. En omdat we geen puf hadden voor een rigoureuze verbouwing, heb ik alle tegels geschilderd met krijtverf. Je weet wel; van die verf met matte poederachtige uitstraling, die zijn naam dankt aan de krijt die erin verwerkt zit. Niet te verwarren dus met school- of krijtbordverf, waarmee je een oppervlakte kunt omvormen tot een krijtbord waarop je kunt tekenen.

Hoewel …. andersom blijkt het wel te werken! De bedrijvigheid die ik aan het rijtje toiletactiviteiten kan toevoegen lijkt namelijk verdacht veel op tekenen op een schoolbord.

Op enig moment dat ik eens wat langer op het toilet zit, ontwaar ik allerlei kleine tekeningetjes. Elke met Hadassah’s armpjes te bereiken krijtverftegel is een bron van creativiteit geworden: poppetjes, smileys, de kop van een eenhoorn, random krasserijen. Bij navraag aan onze kleine kunstenaar blijkt krijtverf prima te be-tekenen met je nagels!

Hopend voor jullie dat er geen huisgenoten zijn die dit lezen en op een goed idee komen voor een nieuwe activiteit. Mocht het wel zo zijn: een als maagdelijk nieuw krijtverfoppervlak is met een doekje zó gefikst. Hmmmm … misschien moet ik Hadassah dat eens als toiletactiviteit aanbieden …

CORIEN

Dit is Leander Leander Janse (39) is getrouwd met Joanne en vader van vier zoons. Hij is voorganger, staflid van een Bijbelschool en spreekt door het land heen in diensten en conferenties. De keuze om fulltime in Gods koninkrijk te gaan werken was niet vanzelfsprekend. Toch liet God heel duidelijk zien dat hij daartoe geroepen werd.

Leander Janse

tekst Corina Blok en Margriet Hackenberg fotografie Hanriëtte Tollenaar

Bij binnenkomst in zijn kantoor, valt ons direct een prachtig schilderij op. Dit schilderij heeft een bijzondere betekenis voor Leander, vertelt hij ons. "Het is een afbeelding van Elia, gevoed door de raven. In 2016 wisten we ons geroepen om een grote stap in geloof te zetten. We zegden allebei onze baan op, verkochten ons huis en gingen fulltime in geloofsbediening. Geen vast inkomen meer. Veel mensen verklaarden ons voor gek: ‘Je hebt twee kinderen, en je zet zomaar alles op het spel?’ Maar we wisten dat God ons riep."

Je bent docent geweest op het Calvijn College. We zijn benieuwd: hoe ben je uiteindelijk voorganger geworden? Dat is vast een weg met omwegen geweest. Ja, dat klopt. Ik ben christelijk opgevoed, maar op mijn veertiende besloot ik dat ik niets met het geloof kon en liet ik het los. Eerst innerlijk, en vanaf mijn 17e, toen ik ging studeren, ook uiterlijk. Ik zag mezelf niet meer als gelovig. Op mijn 19e was ik volop bezig met het studentenleven. Toch had ik diep van binnen nog een besef van God. In moeilijke tijden kwam dat soms naar boven, en dat bracht een zekere onrust met zich mee. Op mijn twintigste begon er een proces dat leidde tot mijn bekering. Ik sportte veel, maar kreeg last van onverklaarbare spierklachten. Dat maakte me ongerust. Ik dacht zelfs dat ik een ernstige ziekte had, zoals MS. Ik zocht alles online op, was ervan overtuigd dat ik ziek was.

Dat moet heftig zijn geweest.

Ja, zeker. Ik ging naar de huisarts en deed mijn verhaal. Hij zei twee dingen die een grote impact op mij hadden. Ten eerste zag hij geen aanleiding voor verder onderzoek en vroeg me over een maand terug te komen als de klachten aanhielden. Ten tweede zei hij: ‘Je hebt wel een probleem hier’, terwijl hij naar zijn hoofd wees. Hij gaf me het nummer van een psycholoog en zei dat ik met deze persoon contact

moest opnemen. Ik fietste naar huis en dacht: ‘Dat nooit, ik heb geen psycholoog nodig.’ Ik was te trots om hulp te zoeken. Maar toen kwam er ineens een overtuiging over me heen: ik moest de Bijbel gaan lezen. Ik besefte dat mijn probleem was dat ik de levende God niet kende. Mijn leven was een kaartenhuis, en dat begon in te storten. Vanaf dat moment begon ik intensief de Bijbel en christelijke boeken te lezen, soms wel twee per dag. Ik zocht naar antwoorden: hoe vind ik God? Mijn reformatorische achtergrond gaf me een bepaalde kennis, maar ik worstelde met de gedachte dat het niet zomaar gaat. Na maanden van zoeken – een maand of drie, vier –begon alles op zijn plek te vallen.

Wat gebeurde er toen?

Ik las de Bijbel, luisterde preken en ging naar de kerk. Langzaam maar zeker begon de overtuiging te groeien: Jezus heeft alles volbracht! Hij heeft de prijs betaald, ook voor mij. Als je in Hem gelooft, kun je zeker weten dat je vergeven bent en dat je eeuwig leven hebt. Zelfs als ik MS zou krijgen of zou sterven, was het goed. ‘It is well with my soul.’

Wat een bijzonder moment.

Ja, dat veranderde alles. Ik vond een diepe blijdschap en vrede die nooit meer zijn weggegaan. Zoals de Bijbel zegt: ‘Een vrede die alle verstand te boven gaat.’ Ik wist: God is mijn Herder, mij ontbreekt niets. Ondertussen was ik docent geworden, deed ik mijn Master, kochten we een huis, verbouwden we, trouwden we en verhuisden we naar Kattendijke. We sloten ons aan bij een gemeente, en ik werd geroepen om jeugdouderling te zijn. Door de Bijbelschool en door mijn betrokkenheid bij de gemeente in Goes wisten we dat God ons riep om ons leven te wijden aan Zijn Koninkrijk.

Wat een mooie ontwikkeling. Ja, aan God alle eer! Ook ben ik dankbaar voor mensen van wie ik veel mocht leren, zoals de voorganger van onze gemeente in Goes en mensen die leiding gaven aan de Bijbelschool. Ik heb lang met plezier lesgegeven, maar de roeping om fulltime te dienen in Gods Koninkrijk werd steeds sterker. Het onderwijs heeft me veel gebracht en ik denk dat het belangrijk is om een voorbeeld te zijn voor jongeren. Het maakt me dankbaar als nu soms twintigers

of dertigers ontmoet die Jezus volgen, voor wie ik iets mocht betekenen toen ze tiener waren op school. In die tijd begonnen Joanne en ik ook regelmatig over zending na te denken. Ik voelde een passie voor mensen die Jezus nog niet kennen en die nog nooit het evangelie hebben gehoord.

Volgde je toen al een Bijbelschool, in die periode van trouwen en verbouwen?

Ja, deels wel. Net nadat we getrouwd waren, had ik mijn studie afgerond. In 2013 en 2014 volgde ik een tweejarige parttime Bijbelschool op zaterdagen.

Was dat bij de Bijbelschool waar je nu werkt?

Ja, bij Filadelfia. Daar kreeg ik veel meer zicht op hoe je je geloof praktisch leeft. In de kerk ging het vooral over hoe je vrede met God vindt en hoe je ziel gered wordt, maar er werd weinig gesproken over hoe je dat geloof vervolgens leeft in het dagelijks leven: op maandag, woensdag en vrijdag, in je huwelijk, in je werk. Op de Bijbelschool ging het juist daar veel over. We kregen Bijbelse inzichten over allerlei praktische geloofsthema’s. Ik ontwikkelde een passie, en dacht: hier wil ik echt iets mee doen. Toch bleef ik die onrust voelen over mijn baan als leraar Duits. Joanne en ik hebben in die tijd echt mogen leren dat het niet gaat om wat je voor God doet, maar dat we allereerst mogen rusten in wat Hij in Jezus Christus voor ons gedaan heeft. Het begint bij Hem - en het gaat om Hem! Rond mijn 27e, 28e kregen Joanne en ik steeds meer het besef dat God ons leven in een bepaalde richting stuurde. We overwogen zelfs naar het buitenland te gaan, maar daar voelden we uiteindelijk geen echte overtuiging voor. Toen kregen we de vraag van de oprichter van de Bijbelschool, Arjan Baan: ‘Willen jullie niet meewerken aan een nieuwe fulltime Bijbelschool in Hilversum voor Nederlandstaligen?’ Dat was in mei 2016. Ik was net 30 geworden en Joanne 27. We wisten: dit is waar God ons voor roept!

'Ik zie mezelf als refogelisch'

En toen?

Joanne en ik zaten daar samen met andere echtparen in het leiderschapsteam en we hebben er zeven jaar gewoond als interne stafmedewerkers. Het waren zegenrijke jaren. Nu zijn we extern betrokken, maar nog steeds actief binnen de stichting, Hebron Missie, waarvan de Bijbelscholen Filadelfia en Gospel Mission, onderdeel zijn.

Je zou kunnen zeggen dat de Bijbelschool refogelisch is. En dat is eigenlijk ook hoe ik mezelf zie. Ik heb liefde voor de reformatorische traditie, maar leer ook veel van de evangelische beweging. In Engeland en Amerika heb je bijvoorbeeld de Reformed Evangelicalbeweging, met voorgangers als John Piper en Tim Keller. Theologisch en geestelijk voel ik me daaraan verwant.

Je bent nu voorganger in een baptistengemeente. Is dat een groot verschil met je reformatorische achtergrond?

Naar buiten toe lijkt het een groot verschil, ja. Er heersen over-en-weer best wat vooroordelen. En al snel worden de verschillen, zoals de doop, de liturgie, de muziekstijl, etc. uitvergroot. Toch kunnen beide tradities veel van elkaar leren. Ik probeer een verbinder te zijn tussen de verschillende tradities. Omdat ik beide werelden goed ken, en waardeer.

'Ik probeer een verbinder te zijn tussen de verschillende tradities'

'Tegenwoordig zie je een tendens waarin sommige mensen de kerk een beetje loslaten, maar daar verzet ik me radicaal tegen'

Dat is best lastig denk ik; het zit diep geworteld in mensen.

Ja, klopt, mensen denken vaak sterk in hokjes en vinden het lastig om open te staan voor hetgeen je kunt leren van mensen met een andere nestgeur.

Dan is het goed om in gesprek te blijven, en elkaar niet te veroordelen op basis van overtuigingen Precies. Je kunt ergens duidelijk over zijn en tóch bescheiden blijven. Met ‘bescheiden’ bedoel ik: dat je bereid bent om naar de ander te luisteren en samen zoekt naar wat de Bijbel zegt, en elkaar niet direct in een hokje stopt of veroordeelt.

En toch kun je er niet altijd omheen om je eigen mening te delen. Tegenwoordig zie je dat veel christenen in verschillende kampen zitten als het om Bijbelse thema’s gaat. Beide kanten baseren zich op de Bijbel en toch komen ze tot verschillende conclusies.

Zeker, dat zie ik ook. De vraag is dan hoe we de Bijbel gebruiken. Ik hoop dat we als christenen meer naar eenheid zoeken, dat we bruggen bouwen in plaats van muren. Voor mij draait het uiteindelijk om de kern: het evangelie van Jezus. Wat ik wil, is eenheid in het geloof en een oproep om Jezus te volgen. Discipelschap is voor mij belangrijker dan rationele discussies over theologische details. Ik wil geen hete hoofden en koude harten.

Weer even terug naar de Bijbelschool? Je gaf eerder al aan dat jullie daar ook hebben gewoond. Intern leven binnen zo’n gemeenschap is toch een hele andere manier van samenwonen en samenleven? Ja, absoluut. Het was ook even wennen toen we weer ‘normaal’ gingen wonen. Maar binnen het pand hadden we onze eigen stafwoning, met een eigen voordeur en voldoende ruimte. Onze kinderen groeiden op in de gemeenschap, en dat heeft echt

iets moois gebracht. Het was heel vormend. In onze westerse kerkcultuur en in ons onderwijs is de focus vaak óf heel erg op het hoofd – veel kennisoverdracht, veel theologie – óf heel erg op het hart, met peptalks en emotionele boodschappen. Maar er is soms weinig aandacht voor het leven zelf. We zitten op zondag in de kerk, en de rest van de week zijn we druk met andere dingen. Op de Bijbelschool zie je dat studenten niet alleen lessen volgen, maar je ziet ze ook bij de afwas, bij het koffiedrinken, door de week heen.

Na zeven jaar wonen en werken daar, kwam er toen een moment waarop jullie dachten: nu is het tijd voor iets anders?

Nou, we zijn nog altijd verbonden aan Hebron Missie. We geloven dat we daar nog een taak hebben, zeker in het opleiden en toerusten van mensen. Dat is iets wat ons na aan het hart ligt. Maar tegelijkertijd is door de jaren heen Gods plan met de lokale gemeente ook steeds meer voor ons gaan leven ...

Wat bedoel je daar precies mee?

Jezus is niet gestorven voor een Bijbelschool, Hij is gestorven voor de gemeente. Het Nieuwe Testament laat dat zien: Joden en heidenen, Marokkanen en Nederlanders, stadsmensen en plattelandsmensen–allemaal rondom het kruis, rondom de levende Heer, als een lokale kerk met leiderschap, die samen de grote opdracht uitvoeren en samen het geloof uitleven.

Dus je bedoelt dat het niet alleen draait om leren, maar dat het geloof ook echt de wereld in moet?

Ja, precies. En dat betekent ook dat gelovigen samengebracht moeten worden in de gemeente. Tegenwoordig zie je een tendens waarin sommige gelovigen de kerk een beetje loslaten, maar daar verzet ik me radicaal tegen. Ik geloof echt in het concept van de kerk, omdat dát Gods model is. Dat is plan A. Door de jaren heen is onze liefde voor de kerk alleen maar

gegroeid. In die zeven jaar preekte ik bijna elke zondag in verschillende kerken, verspreid over het hele land, binnen allerlei kerkgenootschappen. God heeft dat gebruikt om liefde voor de lokale kerk te laten groeien.

Omdat je niet officieel verbonden was aan een kerk, had je de vrijheid om overal te spreken. Maar denk je dat dat ook betekende dat je een stap richting een vaste gemeente uitstelde?

Ja, elke week ergens preken, zonder dat je echt ergens lokaal verantwoordelijkheid voor had - dat is natuurlijk best makkelijk. Op een gegeven moment begon ik daar wel over na te denken. Ik had ook gesprekken met mijn mentor, met wie ik regelmatig sprak, en aan wie ik advies vroeg over onze toekomst. Hij zei op een gegeven moment tegen mij: ‘Leander, als je verder wilt groeien in leiderschap, moet je bidden of God je de gelegenheid geeft om ook leiderschap in de kerk op je te nemen.’ Op de Bijbelschool werk je veel met jonge, gemotiveerde mensen die komen en gaan, maar in een gemeente bouwen mensen langdurig aan geloofsgroei en gemeenschap.

En dan moet je je veilige omgeving opeens loslaten en de wereld intrekken. Het was voor ons geen gemakkelijke beslissing om Hebron te verlaten. We kwamen uiteindelijk in Middelburg-Dauwendale terecht, een plek waar we

nooit eerder aan hadden gedacht. Maar God maakte dat heel duidelijk voor ons.

Je kreeg toen concreet antwoord van God?

Ik geloof niet dat je Gods leiding aan één enkel aspect kunt verbinden. Het gaat om een combinatie van factoren: de omstandigheden, een overtuiging in je hart, de mogelijkheden die je hebt, en de raad van wijze mensen om je heen. Bovendien viel mijn oog steeds vaker op passages in de Bijbel, die over de gemeente gingen, over het bouwen aan de gemeente. Die teksten begonnen ‘op te lichten’, als het ware.

Dus dat speelde al langer?

Ja, al jarenlang. Ik gaf steeds vaker les over de kerk, preekte erover, en dan zeiden mensen: ‘Je hebt het hier zo vaak over. Wanneer ga je er zelf mee aan de slag?’

Op een gegeven moment kon ik die vraag niet meer negeren. Het was tijd om zelf de hand aan de ploeg te slaan en lokaal leiderschap op me te nemen. Ik wist diep van binnen dat het ooit zou gebeuren.

Door de jaren heen hadden verschillende kerken ons gevraagd om een beroep in overweging te nemen, maar we hielden de boot altijd nog af, omdat de tijd nog niet rijp was, en onze fulltime taak op Hebron Missie nog niet afgerond was. Toen kwam Middelburg op ons pad.

De gemeente daar zocht een voorganger en vroeg of we interesse hadden. In juni 2021 hadden we een gesprek,

Annemarie Bogaard delelierouwbegeleiding.nl info@delelierouwbegeleiding.nl

Verlies kent vele vormen en is onderdeel van het leven. Vroeg of laat krijgen we er allemaal mee te maken. Maar dat maakt het nog niet makkelijk. Merk je dat je vastloopt op het pad van verlies en rouw? Dan is het misschien fijn als iemand een stuk met je meeloopt. Iemand die luistert naar jouw verhaal en die meekijkt om de wegwijzers langs de route te vinden. Het pad van rouw loop je zelf. Graag wil ik jouw gids zijn.

www herbergzirbe nl

• Aangesloten bij de

• Gespecialiseerd in kunstgebitten

• Reparaties/aanpassingen

Vrijblijvend

DRIESNOER - SPECIALIST IN CHRISTELIJKE RELATIETHERAPIE

Corine Hotting - Driesnoer Cederlaan 15 | 4421 BZ Kapelle | 0637226933 | driesnoer@gmail com

Alle seizoenen genieten!

Welkom in onze gemoedelijke B&B in Matrei in Osttirol in Oostenrijk Voor groepen singles, echtparen, gezinnen en vriend(inn)en

maar ik bedankte hen en dacht: ‘Ik wil ooit voorganger worden, maar niet in mijn geboortestad, Middelburg. Achteraf gezien vond ik het denk ik ook spannend om in een bekende omgeving met deze roeping aan de slag te gaan. Toch bleef die stad in mijn gedachten. In oktober 2021 waren Joanne en ik een paar dagen in Middelburg, terwijl de kinderen bij onze ouders waren. Op een ochtend werd ik vroeg wakker en liep ik door de stad. Terwijl ik langs het water liep, kreeg ik een diepe overtuiging: dít is de plek waar God ons roept. Het leek wel of de angst van me af viel, en God me sterkte om een volgende stap te zetten. Opeens dacht ik terug aan die kerk die ons had benaderd. Vanuit ons hotel keek ik richting de wijk Dauwendaele en besefte: ik denk dat God ons hier wil hebben.

Dus toen vielen de puzzelstukjes in elkaar?

Ja, maar Joanne was nog niet overtuigd. Toch bleef het knagen. In november stuurde ik de gemeente een mail: ‘Ik heb in juni nee gezegd, maar als jullie nog zoeken, ben ik bereid opnieuw te praten.’

Bijzonder hoe je God zo leert verstaan. Het is niet dat je een briefje uit de hemel krijgt, maar door een combinatie van omstandigheden, overtuigingen en adviezen van anderen begint Zijn leiding duidelijk te worden.

Ja, en soms spreekt God door een Bijbeltekst of door iets wat iemand tegen je zegt. In de inzegeningsdienst preekte ik over Handelingen 18: Ik heb veel volk in deze stad. Dat vers bleef bij me hangen toen ik over Middelburg uitkeek. Ik wist: God gaat hier iets doen.

Dus je voelde dat dit de plek was?

Ja, en toen kwamen we bij de praktische kant: een huis vinden. We waren gecharmeerd van een woning in Vlissingen. Maar een uur voordat de biedingstijd zou sluiten, bood iemand anders meer, en het huis ging aan onze neus voorbij. En toen kwam ineens een huis in Dauwendaele op ons pad. Achteraf geloven we dat God ons juist ook in deze wijk, Dauwendaele, een plekje wilde geven.

Hoe kijk jij naar prediking en jouw rol als voorganger?

Ik geloof sterk in de kracht van prediking. Hoewel ik niet de typisch traditionele dominee met stropdas ben, hecht

ik veel waarde aan het verkondigen van Gods Woord op een heldere en persoonlijke manier. Ik heb ervaren dat zelfs een eenvoudige preek, zonder opsmuk, diep kan raken, omdat God zich bedient van Woord en Geest. Elke keer dat ik preek, probeer ik dat met de hulp van Gods Geest met volle overtuiging te doen, in de wetenschap dat het evangelie de waarheid is, die mensen nodig hebben.

Heb je een bepaalde missie voor de toekomst, voor de kerk of voor jezelf persoonlijk?

Ik voel me geroepen om mensen te laten zien dat het christen-zijn niet alleen een persoonlijke relatie met Jezus is, maar ook betekent dat je deel uitmaakt van Gods volk. De kerk is geen losse groep gelovigen, maar een gemeenschap waarin mensen elkaar trouw zijn, elkaar dienen en onder goed leiderschap functioneren.

Het werken in de kerk is niet altijd gemakkelijk. Toch weet ik dat Jezus de kerk zag als zijn bruid en zijn leven ervoor gaf. Dat is ook mijn missie als voorganger: werken aan een sterke, toegewijde geloofsgemeenschap. Mensen vroegen me weleens hoelang ik het zou volhouden in deze setting, omdat ik gewend was om veel breder te werken en te reizen. Maar ik heb in de afgelopen anderhalf jaar geen moment gehad waarop ik me verveeld heb. Dat heeft echt met roeping te maken.

Maar Hij kan je ook roepen om weer ergens anders naartoe te gaan.

Als God roept, willen Joanne en ik bereid zijn om te gaan. Ik probeer altijd de wolk te volgen, net zoals in de Bijbel. Wij weten niet wat de toekomst brengt, maar we weten ons veilig in Gods hand. Zolang Hij ons hier roept, willen we ons geven voor Hem en Zijn gemeente.

'Zolang Hij ons hier roept, willen we ons geven voor Hem en Zijn gemeente’

Heb jij het LEV om je doel te halen?

Sta je in je gezonde kracht?!

Ga voor; gezond gewicht, energie en kracht!’

‘Kom in beweging!

Scan de QR-code voor meer informatie

event groot of klein!

Op zoek naar iets speciaals?

Gun jezelf of iemand anders een verrassend geschenk van onze webshop. Elk product wordt voor 100% door Adullam-cliënten gemaakt of verzorgd.

Met een Speciaal van mij artikel hebt u echt een prachtig cadeau én u draagt bij aan de eigenwaarde van onze cliënten.

Neem een kijkjeop webshop!onze

speciaalvanmij.nl

Advies Bemiddeling Zeeland

Zoekt u kennismaking uit uw regio? Al 33 jaar werkzaam in Zuid-West hoek en Veluwe

Vr 29 Zorgmedewerker, Z-Bev, prot/chr zkm vlotte man

Vr 33 HBO-niv, veelzijdige interesse, zkm serieuze chr man

Vr 37 Verpleegk, GG, spontaan en goed uitziend

Vr 41 Verpleegkundige, HHK, hartelijk, musea, nostalgie

Vr 47 Onderwijs assistente, prot/chr, smaakvol, gezelligheid

Vr 54 Verzorgende, HK, Tholen, fietsen, handwerken

Vr 58 Ondernemer, verzorgd, spontaan type, omg Goes, varen

Vr 65 Wed Z-Bev, sportief, reislustig persoon, o.a. boot

Vr 74 Wed, actief vrijwilliger, brede interesse zkm nette heer

Vr 77 Wed HHK, uit zakenmilieu, serieus, lezen, reizen

Hr 42 HBO-niv, musea, reizen, muziek, tuinieren

Hr 47 Ondernemer, GG, serieus, ijverig zakenman nette vlotte vr

Hr 50 Akkerbouwer, CGK, zkm vlotte vr, liefde voor boerenleven

Hr 52 Wedn, werkvoorbereider, GG, orgel, klassieke muziek

Hr 57 Ondernemer omg Yerseke, sympathiek en hardwerkend

Hr 69 N-Bev, zakenman, PKN, zkm aardige vrouw

Hr 73 Wedn omg Goes, prot/chr, zkm eenvoudige vrouw

Hr 80 Wedn gepens akkerbouwer, tuinieren, fietsen

Hr 88 Wedn GG zkm aardie vr voor goed gesprek

Dit zijn slechts enkele van de vele personen, vraag vrijblijvend info.

www.relatiebureauzeeland.nl

Willy Wouters is een enthousiaste echtgenote, moeder en boekhandelaar.

Groen dat we waren, werden we uitgenodigd voor het programma Puberruil. We zeiden ‘ja’, want waarom ook niet? We hebben altijd gehouden van uitdaging. Dus Jake kwam hier een paar dagen logeren, en onze zoon huisde in een gezin van Hells Angels. En daardoor kwam ons leven in een andere vaargeul terecht.

Nee, nooit van gehoord, maar de eigenaar van Grip op leven belde ons, omdat hij Puberruil gezien had. Een organisatie die verslaafden en delinquenten weer in de ‘gangbare’ sporen van het leven probeert te brengen. En daar kwam onze eerste: Cliff van den Berg. Een man nog jonger dan wij, maar met meer groeven dan wij ooit in het leven zullen oplopen. Hij was een potige kerel geweest, die een groente- en fruithandel dreef, maar iets te veel dronk. Totdat zijn vrouw hem verliet, en hij de drank meer dan lief kreeg. Tien halve liters op een dag waren nog maar het begin. Op den duur was het een krat per dag, met soms nog een fles sterke drank als toetje.

Cliff WILLY

Origineel dat ‘ie was, zijn grapjes en gegrinnik herinner ik me nog als de dag van gisteren. En hij werd nuchter en bleek creatief te zijn. Schilderen, tekenen, en koken dat ‘ie kon. Vooral zijn gerecht met rode bieten was populair bij ons. Nu nog zetten we altijd Cliff-kroten op het menu en dan weet iedereen hoe die eruit zien en smaken. En hoe hij nasi en bami maakte, dat was onverbeterlijk. Maar hij hield het niet lang genoeg vol. Op een dag zat hij in de speeltuin een kampvuurtje te maken, omringd met blikken bier. En daar was ons dorp nu weer niet zo van gediend: hij moest een keus maken. Hij mocht negen maanden naar Noorwegen: zó ver weg van de

bewoonde wereld, dat de lol in het drinken hem vanzelf zou vergaan. We hadden alles in kannen en kruiken. En Cliff stemde toe. Zijn begeleider Harrie zou hem ophalen, ’s morgens vroeg. Toen hij de deur van de caravan opende, viel er iets voor zijn voeten op de grond, een halve meter naar beneden. Ah, dacht hij, zijn reiskoffer! Totdat hij zag dat Cliff zelf de gevallene was. Hij had die nacht een hele fles pure whisky koud gemaakt, en had niet veel aards besef meer. En zo ving de reis naar Noorwegen aan, met voldoende antivries in zich, zodat hij zonder trui kon reizen.

Het heeft hem niet geholpen, ook ‘in the middle of nowhere’ was na kilometerslange wandeltochten altijd wel vuurwater te vinden, en zo mislukten alle pogingen. Hij kwam weer terug, en we bleven hem horen. En bezoeken. Dan in een bootje, meestal van een hoog Tokkie-gehalte, waarin hij zich ophield. Of in een bos waar hij met een gejat tentje en camouflagenet zich ophield. Altijd omringd met de bekende blikken. Op een dag kreeg hij een woning toegewezen. Die zich binnen zeer korte tijd rijp maakte voor een GGD-opruiming.

Vanwege misstanden brachten we hem op een dag naar een kliniek in Den Dolder. Nieuwe kans. Bleek hij na aankomst zijn kunstgebit vergeten te zijn. Lag nog in Vlaardingen. Geen probleem, hij kon wel een half jaar zonder. Een tijdje leek het weer prachtig, totdat hij de doek weer in de ring gooide. Alle bagage ging weer mee op reis naar een nieuwe kans. Aangekomen bij zijn oude vrienden, griste hij zijn kunstgebit uit een goor laatje en zonder enige cleaning ging het zijn mond in. Wij hebben vaker gekokhalsd dan hij in

zijn hele leven. En gelachen ook, dat wel. Onze zoon wilde graag een week logeren bij hem, om voor hem en zijn vrienden te koken, en we lieten hem gaan. Inclusief Hema-tas om niet te veel op te vallen in het circuit. Van eten koken kwam niet veel, want de versterkende middelen bleken toch aantrekkelijker dan de lekkerste gerechten. Op een dag kwam er een eind aan zijn zwerftochten. Er moest een stuk van zijn voet af. Zeer tegen zijn aard in, moest hij in instellingen gaan wonen. Hij versleet er verschillende, want altijd lagen zijn behoeften ergens anders.

En altijd, altijd, belde hij om zijn jaarlijkse dagboekje. ‘Want’, zei hij, ‘zonder kan ik niet. Ik lees en bid elke dag’. De schijn hield hij niet op; soms citeerde hij letterlijk de die dag gelezen tekst. Totdat we hem begin dit jaar belden om weer op bezoek te gaan. Hij klonk wat somberder en stiller. ‘We komen snel’, zei ik, en na het ophangen van de telefoon spoorde ik mijn man aan tot haast.

Toch duurde het een paar weken voor we naar Den Haag reden. Aan het loket werden we tegengehouden. Cliff is enkele weken terug gestorven, in aanwezigheid van een verzorgende. De volgende dag werd hij opgehaald om gecremeerd te worden, en werden zijn kleren geschonken aan Pakkie-an. Broer en zus haalden de schamele bezittingen op; meer restte er niet. Weg. Niets.

Vol gedachten aan een leven van een man bij wie we alle tradities moesten laten varen, maar van wie we - ondanks alleshielden, vingen we de terugreis aan. Een man, door God op de aarde gezet met een door Hem gekend doel. We missen Cliff.

Van chaosongeordende naar creatieve oplossingen

tekst Judith Molendijk-Verhelst

Al zo lang ik me kan herinneren ben ik dromerig, snel afgeleid en kan ik me alleen goed concentreren als iets me interesseert. En dan heb ik gelijk zóveel concentratie dat ik de wereld om me heen vergeet. Of ik begin vol enthousiasme aan keyboard leren spelen, haken of aquarelverven, maar nog niet eens halverwege stop ik er alweer mee. En dan heb ik alle spullen al aangeschaft.

Dit is iets wat bij mij hoort, maar er ging nooit een lichtje branden dat dit met elkaar te maken zou kunnen hebben. Vele jaren en vele faalervaringen later had ik al wel van de term ‘ADD’ gehoord. Dit vond ik maar niets om te hebben. ‘Hoogsensitiviteit’ klonk mooier: dat had ik vast. Toch loste deze ‘zelf’-diagnose niets op en werd het tijd om de waarheid onder ogen te komen. En vooral: om beter te leren leven met ADD.

Tekort aan aandacht

Bij mensen met ADHD komt alle informatie ongefilterd binnen, waardoor er meer energie moet worden gestoken in het scheiden van hoofd- en bijzaken. Hierdoor kunnen onder andere concentratieproblemen ontstaan. Maar een voordeel hiervan is dat men daardoor vaak erg creatief is, in denken en doen. Dit herken ik gelukkig ook.

ADHD en ADD vallen tegenwoordig beide onder de noemer ‘ADHD’. Dit is verdeeld in drie subtypes.

• Subtype 1: Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (gecombineerde type). Dit type komt het meest voor.

• Subtype 2: Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (overwegend hyperactief / impulsief).

Dit type komt het minst voor.

• Subtype 3: Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (overwegend onoplettendheidstype).

Dit type wordt ‘ADD’ genoemd.

Het laatste subtype kreeg ik afgelopen jaar als diagnose. En het gaf me rust dat ik aan de hand van de gestelde diagnose de juiste hulp kreeg. Nu is het met diagnoses zo dat er ook een verkeerde diagnose gesteld kan worden, waardoor de hulp alsnog niet toereikend is. Dit is voor mensen die hulp zoeken persoonlijk een ware zoektocht. ADHD bij meisjes en vrouwen wordt minder herkend, doordat gedacht wordt dat zij voornamelijk ADD hebben.

adhd bij meisjes

Dromerig

Snel afgeleid

Vergeetachtig

Moeite met plannen

Moeite met afmaken van een taak

Moeite met wisselen van taak

Slordigheidsfouten

Onhandig

Stil en verlegen

Heel veel praten

Moeite met leggen vriendschappen

Hevige emotionele reactie

Hierdoor is er minder bekend over ADHD bij meisjes en vrouwen.

De hyperactiviteit speelt zich met name in het hoofd af, waardoor de meest gehoorde klacht een ‘druk en vol hoofd’ is. Het lijstje ‘ADHD bij meisjes’ bovenaan de volgende bladzijde is voor mij één en al herkenning.

Mislukkeling

Waar ik zelf lang tegenaan liep, is dat ik geen etiket opgeplakt wilde hebben. Omdat anderen jou dan kunnen gaan behandelen als ‘iemand met ADHD’. Dus anderen zouden mij lui of dromerig of nietgemotiveerd kunnen gaan vinden. Van jongs af aan leerde ik mezelf manieren aan om mee te komen, en vooral niet teveel op te vallen.

Iemand met onbehandelde ADHD kan daarnaast ook bijkomende gezondheidsproblemen hebben. Meer dan iemand zonder ADHD, doordat dit de oorzaak van de problemen is. Voorbeelden hiervan zijn: verslavingen, depressie, angst of regelovertredend gedrag. Eén van de bijkomende problemen die ik ervaar is een erg negatief zelfbeeld. Dit hangt samen met faalervaringen en mislukkingen op het gebied van sociale contacten. Het was voor mij een eye-opener dat ADHD in mijn geval hieraan ten grondslag ligt.

De faalervaringen in sociale contacten maakten dat ik op mijn 21ste voor het eerst hulp zocht bij een psycholoog. Ik liep helemaal vast. Mijn stage mislukte, en ik voelde mezelf mislukt. Op dat moment was er van een mogelijke diagnose ‘ADHD’ nog geen sprake. Hiermee vormden de gesprekken die volgden met een praktijkondersteuner met name symptoombestrijding: aan de oorzaak van mijn problemen werd nog niet gewerkt. In de jaren

Ben je of ken je iemand met ADHD?

Vink de symptomen aan die je herkent.

De drie probleemgebieden van ADHD met symptomen:

Concentratietekort / aandachtsproblemen

o Snel afgeleid: intern / extern

o Geen overzicht

o Slechte planning of organisatie

o Veel (enthousiast) starten, weinig afmaken

o Dromerig, traag en vaag

o Chaotisch en vergeetachtig

o Groot vermogen tot uitstellen

Hyperactiviteit

o Altijd in de weer, onrustig

o Constant ‘aan’ staan

o Altijd zitten te friemelen of tikken

o Niet ophouden met praten

o Niet lang stil kunnen blijven zitten

Impulsiviteit

o Dingen eruitflappen

o Eerst doen, dan denken

o Gesprekken onderbreken

o Ongeduldig

o Impulsief aankopen doen, gokken, relaties of banen aangaan, of verbreken

Belangrijk is om na te gaan wat de oorzaak van de symptomen is. Hieraan kan namelijk ook iets anders ten grondslag liggen, zoals (traumatische) gebeurtenissen of een ingewikkelde thuissituatie.

hierna leerde ik mezelf allerlei trucjes aan, waardoor er meer structuur in mijn leven kwam. Dit hielp mij om het leven beter aan te kunnen. Uiteindelijk bleef dit, net als de gesprekken, bij symptoombestrijding. Bij veel mensen die nog geen ADHD-diagnose hebben, werkt het zo dat zij zichzelf trucjes aanleren om het effect van disfunctioneren te beperken. Maar in de volwassenheid wordt meer en meer een beroep gedaan op zelfstandigheid en op verantwoordelijk gedrag. Hierdoor kan het zijn dat men ineens vastloopt op momenten waarop óók omstandigheden (eisen op werk, relatie, overlijden) gaan veranderen.

ADHD-training

Na de geboorte van mijn zoontje merkte ik dat de aangeleerde trucjes ineens niet meer werkten. Het lukte me niet meer goed om mijn huishouden op orde te krijgen, en om zaken goed te plannen. Na een jaar aanmodderen was het tijd om aan de bel te trekken. Doordat in de afgelopen jaren het vermoeden van ADHD steeds groter werd, wilde ik graag een onderzoek hiervoor. Hieruit bleek inderdaad dat ik ADHD heb. Op het moment zelf gaf dit mij nog niet de gewenste rust. Wel hoopte ik dat de ADHD-training (psycho-educatie) me meer zelfinzicht en vooral handvatten zou geven om mijn huishouden weer meer op orde te krijgen en om zaken beter te plannen. De training werd in een groep met drie ervaringsgenoten gegeven.

Esther en Hannah ontmoette ik tijdens deze training. Zij liepen beiden weer tegen andere dingen aan. Zo werd Hannah (gecombineerde type) vooral gek van zichzelf door de onrust en ongeremdheid. Esther (gecombineerde type) liep vast in haar werk en thuis met het plannen, en het zich aan de planning houden. Dit was voor hen de aanleiding voor ADHDonderzoek. Hannah had nog niet eerder hulp gezocht; Esther daarentegen kreeg begeleiding van de jeugdverpleegkundige via de huisarts, die haar van tips voorzag.

Waar met name vrouwen met ADHD volgens mijn medecursisten last van kunnen hebben, is dat zij meer drukte in het hoofd ervaren en ook veel in het hoofd bezig zijn. En daarnaast kunnen vrouwen met ADHD het huishouden / de opvoeding / het thuis er voor de kinderen zijn als lastig ervaren. Wat beiden erg waardevol vonden aan de training is de erkenning en

divers van de pers

Hallo! Wij zijn DMARC. Een strategisch-nononsens-allround-full-service-online-offlineconcepting-marketing-communicatie-creatiereclamebureau, maar wij zeggen gewoon: een reclamebureau. www.dmarc.nl - Goes & Breda

Scannen jullie deze nog?

herkenning in de groep. Hierdoor voelt het dat je toch niet gek bent - wat erg waardevol is om mee te nemen.

Er blijken gelukkig ook voordelen te zitten aan ADHD, die tijdens de training aan bod kwamen. Zo ervaren Hannah en Esther het als positief dat ze creatief zijn en denken, snel oplossingen kunnen bedenken, spontaan zijn, humor hebben, en veel energie. Als tip wil Esther meegeven dat coaching fijn kan zijn, of een gesprek met iemand om je een steuntje in de rug te geven. Diegene kan je de goede kant op leiden en begeleiden. Hannah geeft aan dat erkenning en herkenning van ADHD erg kan opluchten en relativeren. Het gebruik van medicijnen* is een aanrader, maar het handigst is uiteraard als dit in één keer de goede medicijnen zijn. Als laatste geeft Esther aan: wees zo nu en dan ook blij met jezelf. We zijn anders, maar ook heel leuk!

* Over medicatie voor ADHD geef ik geen verdere tips of advies.

Persoonlijk heeft de ADHD-training me goede handvatten gegeven om mijn huishouden aan te pakken en om dingen beter te plannen. Zo leerde ik dat een grote taak niet echt een hele dag duurt (in mijn hoofd wel), en dat door zo’n taak op te delen in subtaken met een tijdsduur, het lukt om ‘gewoon’ te starten. Maar het belangrijkste wat ik leerde is dat mensen met ADHD - naast de symptomen en valkuilen - zeker ook kwaliteiten hebben. Esther en Hannah noemden beiden ‘creatief’. Maar ook passen een intens hoge concentratie hebben bij interesse (hyperfocus) en vaak uit het niets met een briljante oplossing komen, helemaal bij iemand met ADHD.

Daarom eindig ik met een tegeltjeswijsheid die terug te vinden is in de cursusmap van de ADHD-training:

‘Ik verkies de fouten van enthousiasme boven onverschilligheid van wijsheid.’

Leestip over ADHD bij vrouwen: Anders gaat ook (E. Cordaro)

Huishoudtips en tricks: Insta: @groots_huishouden (Professional Organizer, heeft ook ADD) www.grootshuishouden.nl

De jeugd heeft de toekomst

In de portrettenserie: jongerenwerkers

kind met een beperking – hoe ziet dan je toekomst eruit?

Wat als je je toekomstdromen moet bijstellen?

Neem ook eens een kijkje op onze Instagrampagina.

@zijenzeeuws

HOOFDREDACTIE

Corina Blok, Margriet Hackenberg

EINDREDACTIE

Corina Blok, Margriet Hackenberg, Dorothée Melse

ABONNEMENTENADMINISTRATIE

Administratiekantoor Zwemer en Co

FOTOGRAFEN

Klazien Dijkhuizen, Elise Fluijt, Judith Walhout, Arie Jongman, Hanriëtte Tollenaar, Lia Willemse, Marit Wouters, Koen Dorst

TEKSTSCHRIJVERS

Jolanda Driesse, Erna van Dijk, Elise Fluijt, Marly Goud, Jeanine Kwant, Corien Kwekkeboom, Willemien Lemkes, Arenda van der Maas, Janneke Meerman, Cocky Minderhoud, Nathanja Nieboer, Kristine de Regt, Marjolein Saman, Liesbeth Timmer, Anneke van der Veen, Cora Verburg, Annella Vermaas, Arine de Visser, Willy Wouters, Margreet Zwerus

ILLUSTRATIE

Wilma Polak

OPMAAK & DRUK

DMARC een Reclamebureau

UITGEVER

Quaeris Media REDACTIEADRES Zij en Zeeuws, Anna Blamanlaan 15, 4385 KM Vlissingen, zijenzeeuws@live.nl, www.zijenzeeuws.nl, tel.: 06-42847536, bank NL30INGB0002993191

ABONNEMENTSPRIJZEN

Zij en Zeeuws verschijnt 4x per jaar. Een abonnement kost € 37,50 per jaar (automatische incasso). Losse verkoop € 9,95. Abonnementen worden automatisch verlengd tegen de dan geldende tarieven, cadeauabonnementen stoppen automatisch na een jaar. Alleen geldig in Nederland. Abonnement beëindigen? Geef dit uiterlijk zes weken voor het aflopen van de betaaltermijn door via www.zijenzeeuws.nl/contact

KLANTENSERVICE

Adreswijziging doorgeven? www.zijenzeeuws.nl/contact

ADVERTEREN

Voor vragen omtrent adverteren: neem contact op met Quaeris Media, marcel@quaerismedia.nl. De redactie is niet aansprakelijk voor de inhoud van de advertenties.

De redactie is niet aansprakelijk voor de inhoud van de advertenties.

goedeHetgeheimvaneen vriendschap:vooreronvoorwaardelijk elkaarzijn!

Andrea:“Doorgesprekkenramen,metvrouwenachterde biedikhoop”

Willemijn:Hetverlangen maarnaarcontactwaser, ikliethetookopen 15jaar

Iedereenkanvriendelijklerenom tezijn

Gun jezelf dit cadeau of geef het aan een ander. Je ontvangt vier keer per jaar een offline me-momentje.

SCAN

Verkoopplannen of benieuwd naar de mogelijkheden?

Sinke Komejan Makelaars | Taxateurs staat klaar voor u. De woningmarkt is de laatste jaren veel veranderd. En dan komen de vragen vanzelf: wat is nu de waarde van mijn woning, past mijn huidige woonsituatie nog wel, is verduurzamen slim, verbouwen of toch verhuizen, wat betekent de wat hogere hypotheekrente? Kan ik mijn lage rente meenemen? En ga zo maar door. Onze deskundige makelaars beantwoorden al die vragen graag.

Neem contact met ons op om uw persoonlijke situatie en woonwensen door te nemen. Bij u thuis of op een van onze kantoren en uiteraard geheel vrijblijvend. Tot snel!

Op zoek naar uw nieuwe droomhuis?

Dan kunt u geheel vrijblijvend een zoekopdracht invullen. Op deze manier bent u altijd als eerste op de hoogte van ons nieuwste aanbod.

Te hoge energielasten? Kies voor verduurzamen en wij denken mee over jouw hypotheek.

Afsprakenlijn - 0118 642007 www.hypotheekshop.nl

Lokaal