PUUR - nummer 5, 2016

Even bijtanken!

Schoon water?

Best bijzonder!

Zo

zijn we samen duurzaam

Nummer 5

PUUR vvaoonr puwn

PWN Colofon

inhoud

PWN

12

Postbus 2113

Shoppen

1990 AC Velserbroek Tekst Intervolvement Communications, Haarlem

14

Vormgeving Li Moon, Haarlem Fotografie Eric Los Evert Jan Woudsma

Doe duurzaam

18

Geen dag zonder kraanwater

Kennemer Duincampings Kim Schrijver PWN Ruud Maaskant

16

Sanne Tiebie United Photos

Vragen Drukwerk HuigHaverlag, Wormerveer

Op de camping

20

Joke Cuperus Club Tropicana

FSC logo

2

22

Even bijtanken!

4 Wisenten in opmars

6 Schoon water?

Best bijzonder!

10

20

8

Schone natuur, schoon water

Alstublieft!

Al het goede van water en natuur

Fototips van de boswachter

Joke Cuperus Directeur PWN

Speciaal voor u - als klant van PWN - dit magazine, boordevol tips en inspiratie over de duinen, recreatiemogelijkheden en ons kraanwater. Want PWN is niet alleen een drinkwaterbedrijf, maar ook beheerder van de duingebieden in Noord-Holland. Pure natuur die we duurzaam en met zorg in stand houden. Ontdek het in PUUR. Lees over onze wisenten, leer fotograferen van onze boswachter en bekijk de beste shopping-tips. Verder komt u te weten waarom ons kraanwater zo lekker en gezond is en welke rol de duinen daarbij spelen. PWN werkt duurzaam. Lees op pagina 15 hoe u ons daarbij een handje kunt helpen. Want samen werken we aan schone drinkwaterbronnen en mooie natuur.

3

Even Watertappunten

bijtanken!

Er is geen betere dorstlesser dan fris kraanwater. Zeker op een zonnige dag, tijdens een wandeling of fietstocht. Vul uw flesje gratis bij, bij een PWN Watertap.

Heeft u al zo’n tappunt ontdekt?

Ze zijn op steeds meer plekken te vinden: de speciale drinkwatertappunten die PWN heeft ontwikkeld. Waarom we die moeite doen om u gratis te laten tappen? We willen ermee bereiken dat mensen minder water in een plastic fles kopen. Zo zorgen we samen voor minder plastic- en zwerfafval. U vindt PWN Watertaps in heel Noord-Holland.

Alleen al in Haarlem staan er vijf in het centrum.

Speciaal voor bedrijven, (sport)scholen, ziekenhuizen en organisaties heeft PWN een binnentappunt ontwikkeld. PWN zorgt voor de plaatsing en het onderhoud. Zo kan iedereen elke dag opnieuw zijn eigen flesje bijvullen.

4

Navullen aan de tap PWN plaatst watertappunten in samenwerking met gemeenten en organisaties, zoals de gemeente Haarlem en de ANWB. Wilt u weten waar ze staan? Kijk op www.pwn.nl/watertappunt.

Wisenten

Wisent verovert

Europa

Het gaat goed met de wisentenpopulatie op het Kraansvlak in Overveen. Inmiddels beginnen zelfs acht van de tweeĂŤntwintig Europese bizons een nieuw leven in het Brabantse natuurgebied de Maashorst. Eerder brachten we al twee stieren naar Spanje voor een Europees fokprogramma.

In 2007 zette PWN de eerste wisenten uit in een afgeschermd gebied in het Kraansvlak. De duinen waren toen behoorlijk overwoekerd. PWN wilde terug naar een meer open en dynamisch duinlandschap, waar de wind vrij spel heeft.

Wisenten helpen daarbij door grote struiken op te eten.

Succes Wereldwijd zijn er nog maar 5.000 wisenten. Maar de wisentengroep in het Kraansvlak gedijt goed. In vijf jaar tijd is de groep verviervoudigd en zijn al twintig kalfjes geboren.

Zelf spotten?

Volg vanaf Bezoekerscentrum De Kennemerduinen de wandelroute. Met een beetje geluk komt u onderweg naar het uitkijkpunt al wisenten tegen. U kunt de wisenten ook online tracken via www.wisenten.nl.

6

7

Waterketen Europese Unie

Wat er niet in zit, hoeft er ook niet uit Op elk moment van de dag schoon water uit de kraan. Eigenlijk is dat best bijzonder. PWN loopt voorop bij de ontwikkeling van de nieuwste zuiveringstechnieken. Hierdoor zitten er geen bestrijdingsmiddelen en medicijnresten in ons drinkwater.

Bestrijdingsmiddelen en medicijnen?

Bestrijdingsmiddelen kunnen op allerlei manieren in het IJsselmeerwater terechtkomen.

Bijvoorbeeld doordat boeren, industrie en overheidsinstanties langs de Lek en de Rijn op het oppervlaktewater lozen. Of doordat resten van medicijnen via het toilet in het oppervlaktewater komen.

De Lek en de Rijn, ik drink toch uit de kraan?

PWN maakt drinkwater van IJsselmeerwater.

En dat wordt door de Rijn via de Lek aangevoerd.

Wat daar aan verontreinigingen in stroomt, moet PWN er weer uit filteren. De zuivering

8

moet dus alle bekende en onbekende stoffen uit ons drinkwater weren. En dat lukt!

Voorkomen is beter‌ Juist! Wat er niet in zit, hoeft er ook niet uit. Daarom maken we op Europees niveau afspraken met boeren, bedrijven en overheden.

Dat doen we om te voorkomen dat schadelijke stoffen in het Rijnwater en dus uiteindelijk in het IJsselmeer terechtkomen.

PWN maakt kraanwater veilig Precies. Wij zorgen ervoor dat drinkwater van de best denkbare kwaliteit is en blijft. En veel mensen vinden ons water ook nog eens ĂŠrg lekker...

Wij zorgen ervoor dat drinkwater van de best denkbare kwaliteit is en blijft 9

Water en natuur

Sjakel van Wesemael is manager van de sector Natuur & Recreatie bij PWN. We vroegen haar naar het waarom van natuurbeheer in de duinen, ĂŠn naar haar favoriete plek.

10

Water en natuur bij PWN

“We beheren voor de toekomst” Wat betekenen de duinen voor ons water?

“De duinen filteren een groot deel van ons water op een natuurlijke manier. En ze bewaren onze watervoorraad lekker koel, diep onder de grond. Voor schoon drinkwater moeten we dus heel zuinig zijn op deze bron.”

Maar wat heeft waterzuivering met natuur te maken?

“Water en natuur kunnen niet zonder elkaar. Planten en dieren hebben schoon water nodig, net als mensen. En de duinen geven ons water een bijzondere kwaliteit. Door waterwinning én natuurbeheer in één hand te houden, voorkom je dat partijen in de duinen langs elkaar heen werken. PWN heeft als natuurorganisatie ruim tachtig jaar ervaring opgebouwd en is stevig genoeg om de noodzakelijke maatregelen gestructureerd aan te pakken. Wij doen het voor de lange termijn.”

Hoe bijzonder is de duinnatuur voor Nederland?

“Heel bijzonder! Onze duingebieden herbergen meer dan de helft van alle Nederlandse dier- en plantensoorten. Daar zitten heel zeldzame tussen, die je nergens anders tegenkomt.”

Welke plek moeten we zeker gaan zien?

“Ga maar eens bij zonsopgang kijken bij het wisentenuitzichtpunt. Met een beetje geluk zie je er groot wild grazen, een prachtige oer-ervaring. En als je wilt zien hoe waterwinning met natuur samengaat, kun je een wandelkaart kopen in Bezoekerscentrum De Hoep en naar het infiltratiegebied lopen. Vooral de aalscholverkolonie daar is een spectaculair gezicht!”

“De duinen zijn goed voor ons water” 11

Shoppen

Shoppen

in de duinen

Het bezoekerscentrum is hĂŠt vertrekpunt voor een bezoek aan de duinen. In de expositieruimte komt u alvast meer te weten over water en natuur. Onze baliemedewerkers informeren u graag over excursies en speurtochten voor jong en oud. In de Kennemerduinen serveert het DuincafĂŠ altijd iets lekkers te eten of te drinken. Oh ja: kijk ook even in de winkel voor een gedetailleerde gebiedskaart of origineel cadeautje.

12

Uit de duinwinkel:

Een lekker snoepje voor onderweg?

Probeer de wisentenkeutels en toverballen. € 2,95**

Deze paraplu’s zijn zo mooi, dat je gewoon hoopt op een beetje regen. € 9,95*

De natuur prikkelt de zinnen en de verbeelding. Leg uw belevenissen vast in een mooi notitieboekje. Vanaf € 1,95

De buitenlucht maakt dorstig: vul voor vertrek uw flesje bij!

Diverse prijzen.

Opvouwbare shopper met dierenprint. € 7,95

Wisenten – de trots van de Kennemerduinen - op knuffelformaat! € 19,95**

Beter mee verlegen, dan om verlegen.

Bandenplaksetje. € 5,95*

Bezoekerscentrum De Kennemerduinen Zeeweg 12, 2051 EC Overveen Telefoon: 023-5411123 www.np-zuidkennemerland.nl

Bezoekerscentrum De Hoep Johanna’s Weg, 1901 NX Castricum Telefoon: 0251-661066 www.pwn.nl/dehoep

Openingstijden: Dinsdag t/m zondag 10.00 – 17.00 uur

Openingstijden: Dinsdag t/m zondag 10.00 – 17.00 uur

*Uitsluitend verkrijgbaar in Bezoekerscentrum De Hoep. **Uitsluitend verkrijgbaar in Bezoekerscentrum De Kennemerduinen.

13

De horeca serveert steeds vaker kraanwater

Kraanwater, ja graag! pwn.nl/karaffen

Zo

Doe duurzaam

Bij PWN werken we aan een leefbaar en gezond Noord-Holland. Daar kunt u ons natuurlijk een handje bij helpen.

zijn we samen duurzaam 1. Vul uw waterfles

Gaat u wandelen of een stuk fietsen? Neem dan een herbruikbaar waterflesje mee. Vul hem steeds opnieuw bij met fris kraanwater, bijvoorbeeld bij de PWN Watertaps.

2. Was op Maat Er komt zacht water uit de kraan in NoordHolland. Zacht water verbetert de werking van uw wasmiddel. Daardoor heeft u 20% minder wasmiddel nodig. Dat is goed voor uw portemonnee ĂŠn voor het milieu. Omdat er minder wasmiddel in het riool terechtkomt, hoeft het afvalwater minder intensief gezuiverd te worden. Dat scheelt energie en verbetert de kwaliteit van het oppervlaktewater.

restaurant. Om dit te ondersteunen biedt PWN horecaondernemers gratis karaffen op: www.pwn.nl/karaffen.

4. Klus mee in de natuur De natuur van het Noord-Hollandse duinlandschap is er om van te genieten, maar moet ook onderhouden worden. Daarom organiseert PWN van september tot maart verschillende Natuurwerkdagen. Meehelpen? Kijk op pwn.nl/vrijwilliger.

3. Ober, water graag!

De horeca serveert steeds vaker kraanwater.

Bestel dus gewoon kraanwater op jouw favoriete festival of in je stamkroeg, strandtent of

15

De Kennemer Duincampings

Hoeveel

nat uur zoekt u?

De Noord-Hollandse

Geversduin

duinstreek is van een onvergelijkbare schoonheid. Onderga de magie en kampeer eens op een duincamping.

Boek uw verblijf op www.kennemerduincampings.nl de Lakens

Camping Geversduin De camping en het duingebied gaan hier ongemerkt in elkaar over. Slaat u graag uw tentje op tussen de bomen of boekt u liever een fraai (boom)huisje? De keus is aan u.

Camping de Lakens Geniet van het strandleven, zoek de rust op van de duinen. En laat u als de zon ondergaat verwennen in Gestrand, het nieuwe restaurant. Binnen bij de open haard, of buiten bij de vuurkuil.

Camping Bakkum Geniet midden in de natuur 16

De oudste camping van Nederland ĂŠn de gezelligste! Hier heeft u strand, kunst en cultuur binnen handbereik. Het eigen openluchttheater van de camping is een begrip.

Bakkum

de Lakens

Geversduin

Bakkum

“ Overal de natuur ruiken, zien en voelen�

17

Kraanwater, goede keus!

Kraanwater is gewoon lekker, duurzaam ĂŠn gezond ...en het kost nog geen cent per liter. Vergelijk dat eens met die fles bronwater in de supermarkt.

Kraanwater is puur Ons kraanwater wordt gezuiverd volgens de modernste technieken. We testen het op sporen van wel 700 verschillende stoffen. Pas als het voldoet aan de strengste normen mag het als puur drinkwater via ondergrondse leidingen naar uw kraan thuis.

Plastic kan echt niet meer Elke dag gooien mensen in ons land maar liefst 500.000 (!) plastic flesjes weg. Dat is slecht voor het milieu. Door ze opnieuw te vullen met kraanwater besparen we niet alleen op plastic afval, maar ook op grondstofgebruik en CO2-uitstoot.

Water is goed voor je Kraanwater bevat belangrijke bouwstoffen voor cellen en organen in het menselijk lichaam. Er zitten bijvoorbeeld mineralen in die goed zijn voor je botten. Drink alleen al daarom gewoon regelmatig kraanwater.

18

Geen dag zonder kraanwater voor mij!

Tips van de boswachter

Klik!

De beste fototips van onze boswachters

Zeldzame vogels, unieke orchideeën, zoemende insecten, grote grazers en nog veel meer is er in de duinen te zien. Onze boswachters weten precies waar u de mooiste foto’s kunt maken. Ze geven zelfs cursussen natuur-fotografie. Daar leert u bijvoorbeeld hoe u kleine plantjes goed kunt fotograferen en hoe u grote grazers mooi in beeld krijgt. Aanmelden kan via www.pwn.nl/eropuit.

PWN-boswachter Fred van den Bosch heeft alvast een paar handige tips:

1

“ De beste tijd om foto’s te maken zijn de vroege en late uurtjes van de dag.”

2

“ Foto maken van een duinlandschap?

Gebruik eens een boom of duinmeertje voor meer diepte.”

3

“ Benader dieren met tegenwind, dan hebben ze u niet snel in de gaten. Let op: bij vogelfotografie is het juist andersom.”

4

“ Maak foto’s van uw spelende kinderen vooral tegen een rustige achtergrond.”

Vergeet niet uw mooiste foto’s te delen op onze Facebookpagina!

Volg ons op PWNwaternatuur. Delen op Twitter of Instagram? Gebruik #pwnnatuur.

20

Veelgestelde vragen

Heeft u

een vraag ...dan vindt u het antwoord meestal wel op onze website.

Heel eenvoudig: www.pwn.nl/ veelgesteldevragen.

1. Hoe geef ik mijn watermeterstand door?

Dit kan bij ‘MijnPWN’, op PWN.nl. Het is belangrijk dat u dit doet. Want met uw meterstand kunnen wij het waterverbruik goed berekenen. U betaalt dan precies wat u heeft verbruikt.

2. Hoe berekent PWN de drinkwaterfactuur?

Eens per jaar vragen we u om de watermeterstand door te geven.

Dan weten we hoeveel water u heeft verbruikt. Ook betaalt u vastrecht en waterbelasting.

3. Hoe maak ik mijn PWN-account aan?

Ga naar PWN.nl en vul uw relatienummer, uw postcode, huisnummer, e-mailadres en wachtwoord in. U ontvangt dan een e-mail met een link. Als u die aanklikt, activeert u uw MijnPWN-account.

21

Ditjes en datjes

Facebook, Twitter en LinkedIn, u vindt ons overal. Houd ook pwn.nl in de gaten.

En meld u aan voor onze tweemaandelijkse digitale nieuwsbrief. Zo blijft u op de hoogte van al onze activiteiten.

Volg ons, vind-ons-leuk!

Volg

de weg van het water

Schoon en zuiver drinkwater komt niet zomaar uit de kraan. Wilt u weten wat daaraan vooraf gaat?

Heeft u al een duinkaart?

Bestel hem via www.pwn.nl. Voor € 12,50 kunt u een jaar lang wandelen en fietsen in het Noordhollands Duinreservaat tussen Wijk aan Zee en Bergen. Kinderen hebben gratis toegang.

DUINKAART

DUI

NKA

Kijk dan op www.wegvanhetwater.nl.

ART

Kinderen gaan op ontdekkingstocht Waar wonen Pim en Pientje? En de duinmagiër?

Haal bij Bezoekerscentrum De Hoep in Castricum een rugzak vol met spannende opdrachten en materialen. Volg de route en leer over de geheimen van het leven in de duinen.

Voor kinderen tussen de 6 en 8 jaar. Ook leuk voor schoolreisjes! Kosten: € 8,- per rugzak.

Club

Tropicana

Dit water is heerlijk bij tropische temperaturen Hiervoor heeft u nodig:1 citroen, 1 sinaasappel en 1 grapefruit, een karaf kraanwater en ijsblokjes Was het fruit, snij het in dunne plakjes en voeg het toe aan het water. Voeg eventueel een klein beetje honing toe. Laat het 2 tot 4 uur trekken in de koelkast. Serveer het fruitwater in een mooi glas en voeg wat ijsklontjes toe.

Schillen van citrusfruit kunnen een bittere smaak afgeven als u het langer laat staan. Om dat te voorkomen, kunt u het fruit beter eerst schillen.

Tip: ook met een mix van blokjes ananas, partjes perzik en dunne schijfjes mango waant u zich op een tropisch eiland.

Voor meer kraanwaterrecepten: download één van onze receptenboekjes op www.pwn.nl/kraanwateranders.

Er is een zomer- en een wintereditie.

www.pwn.nl/ kraanwater anders

Op avontuur met de klas Leren wordt een beleving met de lesprogramma’s en excursies van PWN. Kijk op www.pwn.nl/educatie voor het actuele aanbod in wateren natuureducatie.

23

Geef u op voor onze digitale nieuwsbrief!

Adviezen om water te besparen? Tips van de boswachter? De digitale Nieuwsbrief van PWN biedt informatie over projecten, evenementen en activiteiten in de natuur. Ook bent u altijd als eerste op de hoogte van acties of voordeel!

Schrijf je snel in!

Tips Acties Voordeel

Geef u op via www.pwn.nl/nieuwsbrief of stuur deze bon in naar PWN, Antwoordnummer 830, 1990 VB Velserbroek

✔ Ja, ik wil graag de digitale PWN Nieuwsbrief ontvangen op het volgende e-mail adres:

Naam

Geslacht

Adres

Postcode/Plaats

M

V

Uiteraard gaan we vertrouwelijk met uw gegevens om. Mocht u op een later moment de PWN

Nieuwsbrief niet meer willen ontvangen, dan kunt u zich op elk moment afmelden.

PUUR

www.pwn.nl