Zajawka 01 2015i

1

2015 STYCZeń nr 1

ukazuje się od 1931 r. • cena 10 zł (w tym 8% VAT)

styczeeń 2015 cena 10 zł (w tym 8% VAT) nr indeksu 365394

Temat numeru

Do kogo trafią pieniądze z nowego programu? www.farmer.pl nr indeksu 365394

agrotechnika

Soja

wygrywa z kukurydzą

Wydarzenia

Debata o rolnictwie

na Stadionie Narodowym

Technika rolnicza

Jaki ładowacz czołowy

wybrać?

edytorial farmera

Wojciech Denisiuk

redaktor naczelny Farmera

mamy nowy prow Tak się złożyło, że prace nad pierwszym w 2015 r. wydaniem „Farmera” zbiegły się z zatwierdzeniem PROW 2014-2015.

To niewątpliwie bardzo ważne, że w końcu możemy poznać jego ostateczną wersję i temu właśnie poświęcamy temat numeru. Zazwyczaj w nowy rok wchodzimy pełni optymizmu, z nowymi celami, mając nadzieję, że będzie on lepszy niż poprzedni. Miejmy nadzieję, że tak właśnie się stanie, bo rolnicy, chyba jak nikt inny, minionego roku dobrze wspominać nie będą.

Niestety, rozpoczynamy nowy rok w warunkach złej sytuacji ekonomicznej wielu branż rolniczej działalności.

Właściwie niektórzy twierdzą, zwłaszcza producenci trzody, że osiągnęliśmy dno cenowe. Miejmy nadzieję, że od tego dna uda się w końcu odbić. Czy szansą na to będzie nowy Program Rozwoju Obszarów Wiejskich? 13,5 mld euro to o 4 mld euro mniej niż w poprzedniej perspektywie, o pieniądze będzie też trudniej w tak popularnych działaniach jak chociażby

„Modernizacja gospodarstw rolnych‟.

Ale wielu rolników wiąże z nowym PROW duże nadzieje. Jeszcze nie wiemy, kiedy ARiMR zacznie przyjmować pierwsze wnioski, kiedy zaczną się pierwsze realizacje, ale jesteśmy przekonani, że chętnych będzie wielu. Mimo trudnej sytuacji rolnictwa, rolnicy wciąż chcą pracować nad podniesieniem rentowności swoich gospodarstw, między innymi poprzez stałe poszukiwanie specjalistycznej wiedzy. Świadczy o tym chociażby olbrzymie zainteresowanie organizowaną przez nas już po raz drugi Konferencją na Stadionie Narodowym, z której w tym numerze „Farmera” zamieszczamy obszerną relację. Tym, którzy z różnych powodów nie mogli w niej uczestniczyć, polecamy serię konferencji regionalnych, które w styczniu i lutym organizujemy na terenie całej Polski.

W imieniu własnym i całej redakcji „Farmera” życzę wszystkim rolnikom, aby nowy rok był dla nich bardziej pomyślny niż poprzedni.

s t y c z e ń

2 0 1 5

f a r m e r

3

adres redakcji: al. Jana Pawła II 27, 00-867 Warszawa; tel. 22 550 69 03, fax 22 550 69 01; www.farmer.pl redaktor naczelny: Wojciech Denisiuk: wojciech.denisiuk@farmer.pl ZASTĘPCY redaktorA naczelnego: Wojciech Konieczny: wojciech.konieczny@farmer.pl Agnieszka Królak: agnieszka.krolak@farmer.pl zespół redakcyjny: Karol Hołownia: karol.holownia@farmer.pl Małgorzata Tyszka: malgorzata.tyszka@farmer.pl Marzena Pokora-Kalinowska: marzena.kalinowska@farmer.pl Iwona Dyba: iwona.dyba@farmer.pl Łukasz Chmielewski: lukasz.chmielewski@farmer.pl Anna Kobus: anna.kobus@farmer.pl Aleksandra Kopka: aleksandra.kopka@farmer.pl Katarzyna Szulc: katarzyna.szulc@farmer.pl stała współpraca: Tomasz Roszkowski Henryk Wątroba: henryk.watroba@farmer.pl dział marketingu i reklamy: Tomasz Ruszkowski – dyrektor Aleksandra Janik-Janus; aleksandra.janik@ptwp.pl, tel. 32 356 76 32 Urszula Tarasiuk: urszula.tarasiuk@farmer.pl, tel. 22 550 69 09 menedżer tytułu: Magdalena Twardokęs: tel. 32 356-76-58; tel. kom. 608 291 412; magdalena.twardokes@ptwp.pl kolportaż i prenumerata: Michał Wybraniec – kierownik Działu Kolportażu: tel. 32 209 13 03 w. 135; michal.wybraniec@ptwp.pl Violetta Bilińska: tel. 22 550 69 05; tel. kom. 696 402 991; violetta.bilinska@farmer.pl

Sprawdzamy,

dla kogo pieniądze z nowego programu temat numeru

32 Mamy nowy PROW stałe działy farmera 6 wiadomości 26 farmer poleca

Na poczcie i u listonosza można zamówić prenumeratę na kwartał: – do 30 listopada na I kwartał, – do 28 lutego na II kwartał, – do 31 maja na III kwartał, – do 31 sierpnia na IV kwartał. „Ruch” przyjmuje wpłaty na okresy kwartalne: – do 5 grudnia na I kwartał, – do 5 marca na II kwartał, – do 5 czerwca na III kwartał, – do 5 września na IV kwartał.

28 farmer.pl 30 Sonda 31 o tym się mówi 44 kontrakty

prenumerata zagraniczna: Oddział Krajowej Dystrybucji Prasy w Warszawie, „RUCH SA” ul. Jana Kazimierza 31/33, 00-958 Warszawa, skr. pocztowa 12, tel. 22 532 88 16 lub 22 532 87 31

48 agronowości 80 technika nowości

wydawca: Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA KATOWICE BUSINESS POINT

82 technika wydarzenia 157 co mi leży na wątrobie?

Prezes: Wojciech Kuśpik ul. P. Ściegiennego 3, 40-114 Katowice, tel. 32 209 13 03, fax 32 253 06 77

158 kuchnia 160 relaks z farmerem

studio graficzne: Jakub Tabor – Dyrektor kuba@ptwp.pl; tel: 32 209 13 03

161 kącik małego farmera

Skład: Karina Chrapka, Marcelina Luks, Szymon Rybka KOREKTA: Jolanta Goryczka okładka: Studio PTWP druk: ORTIS Sp. z o.o., Wrocław Nakład: 17 000 egz.

Oddano do druku: 18.12.2014 r. ogłoszenia drobne bezpłatne Tylko dla rolników: tel. 22 550 69 03 zdjęcia: PTWP SA, Żelazna studio, FARMER Redakcja prosi Autorów o nieprzesyłanie materiałów już publikowanych lub wysłanych do innych czasopism. Zastrzega się prawo skracania, adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz innych poprawek w nadesłanych artykułach. Przedruk, kopiowanie całości lub części bez pisemnej zgody PTWP SA są zabronione.

Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.

47 ceny

162 ogłoszenia drobne

spis treści 20 Od rekordów boli głowa 22 Walka o przetrwanie w sektorze produkcji świń 23 Rynek wołowiny w 2014 r.

24 Mleko na równi pochyłej 25 Maszynowa stagnacja agrotechnika

50 Dlaczego ziarno jest drobne?

54 Wybieramy nawóz mikroelementowy 58 Sprawdź, ile masz w glebie azotu 64 Ocena osiągnięć w hodowli traw 68 Przechowywanie środków ochrony roślin 72 Najwcześniejsze odmiany kukurydzy 74 To nie był dobry rok dla kukurydzy

8

II Konferencja Farmera „Narodowe wyzwania w rolnictwie na Narodowym”

technika rolnicza

84 Explorer w czwartej odsłonie 86 Innowacyjna Sima 90 Sprawdzona w ekstremalnych warunkach 102 Skazani na normy 106 Widły w kąt 110 Zimą kombajn kupisz taniej 112 Zwinny i komfortowy 116 Zimowe kłopoty

121 Ferma

62 Soja wygrywa z kukurydzą 96 Ładowacz czołowy

– jest w czym

wybierać

144

Obowiązkowe podniesienie standardów bioasekuracji budownictwo silosy

154 Jak wybrać dobre silosy?

5

temat numeru pROW 2014-2020

Mamy nowy

PROW

Komisja Europejska przyjęła polski PROW na lata 2014-2020.

Do wykorzystania jest 13,5 mld euro: 8,6 mld euro z budżetu UE oraz 4,9 mld euro z funduszy krajowych. To o 4 mld euro mniej niż było na PROW 2007-2013. Tylko wkład EFRROW w stary PROW wynosił 13,4 mld euro.

P

rogram czekał na zatwierdzenie UE od kwietnia, a więc prace nad nim trwały na szczeblu unijnym 8 miesięcy. Konsultacje wstępnych założeń rozpoczęły się w kraju we wrześniu 2012 r. Po zatwierdzeniu programu Ministerstwo Rolnictwa ogłosiło sukces – oto Polska jest w grupie trzech pierwszych państw z przyjętym PROW. Czy jest się z czego cieszyć? Węgrzy przesłali swój program we wrześniu i liczą na jego przyjęcie w styczniu. A przed naszym PROW jeszcze debata w Sejmie.

Chociaż oczywiście można – tak jak poprzedni – przyjąć go w drodze obwieszczenia. A że w polskim systemie prawnym nie ma takiego aktu prawnego jak obwieszczenie? Nie szkodzi, wszak stary PROW obowiązywał tak czy inaczej.

Program, jaki jest

Braki środków w PROW zrekompensują pieniądze z Polityki Spójności – zapowiadano, ale jakoś nie ma wciąż na to żadnych dowodów. Kolejne Regionalne Programy Operacyjne są zatwierdzane, ale trudno dopatrzyć się w nich pieniędzy adresowanych do mieszkańców wsi. Za to w drugą stronę – a i owszem, mechanizm zadziałał. Dro-

32

f a r m e r

s t y c z e ń

2 0 1 5

Te k s t : M a r z e n a P o k o r a - K a l i n o w s k a

Z d j ę c i a : I w o n a D y b a , Wo j c i e c h D e n i s i u k , K a r o l H o ł o w n i a , s h u t t e r s t o c k

gi lokalne powstaną np. ze środków PROW, podobnie jak melioracje.

Pieniędzy jest, ile jest – zatem na co powinni się nastawiać rolnicy? Ano raczej na szkolenia i oglądanie demonstracji niż na inwestycje w zakresie restrukturyzacji lub modernizacji.

A co nowego w programie? Zaliczki – beneficjent będzie miał możliwość ubiegania się o zaliczkę w kilku działaniach.

Nie ma możliwości wsparcia zakupu używanych rzeczy, z wyjątkiem objętych operacjami dotyczącymi zachowania dziedzictwa.

No i jest obowiązek prowadzenia księgowości i wykazywania poprawy stanu gospodarstwa.

W PROW 2014-2020 przewidziano 15 działań. Przyjrzyjmy się im po kolei.

Transfer wiedzy i działalność informacyjna

Wsparcie obejmuje dwa poddziałania: wsparcie kształcenia zawodowego i nabywania umiejętności oraz wsparcie na demonstracje i działania informacyjne.

W ramach pierwszego pomoc będzie udzielana na szkolenia ukierunkowane na rozwój wiedzy i umiejętności zawodowych rolników i właścicieli lasów. Natomiast

c o d z i e n n e

w i a d o m o ś c i

n a :

w w w . f a r m e r. p l

kontrakty

Pszenica Matif

Pszenica CBOT

Pszenica CBOT

13 XII 2013 13 XII 2014

793 zł/t

13 XII 2014

13 XII 2013

765zł/t

Kukurydza Matif

(Morze Czarne)

13 XII 2013

13 XII 2014

13 XII 2013

1022 zł/t

13 XII 2014

663 zł/t

Kolejny miesiąc drożeją zboża Od blisko trzech miesięcy na światowych giełdach trwają wzrosty cen surowców rolnych.

Te k s t : To m a s z Ro s z kow s k i

44

f a r m e r

K

ończący się rok nie był zbyt łaskawy dla producentów zbóż i oleistych. Drugi z rzędu sezon rekordowych zbiorów odcisnął piętno na światowych cenach, które przez kilka miesięcy silnie traciły na wartości, osiągając we wrześniu 4-5-letnie minima cenowe.

Jednak od trzeciej dekady września na światowych giełdach sytuacja uległa znacznej poprawie. Blisko trzymiesięczne dynamiczne wzrosty cen zdecydowanie zredukowały wcześniejsze dotkliwe zniżki, a nawet w nielicznych przypadkach pozwoliły na osiągnięcie wzrostu ceny od początku roku.

W ostatnich miesiącach mocno zachowują się szczególnie ceny pszenicy. Wpłynęło na to szereg czynników pojawiających się na rynku i mających wpływ na przyszłoroczne zbiory (m.in. susza w Rosji, później mrozy w Rosji i USA w rejonach upraw pszenicy ozimej).

W efekcie, od wyznaczenia dołka w trzeciej dekadzie września br. do połowy grudnia pszenica za oceanem podrożała już 31 proc.!, i od początku roku jest na niewielkim, ale jednak plusie (wzrost ceny od stycznia o 2,3 proc.), nieco słabiej w tym czasie (wrzesień-grudzień) wzrosły notowania pszenicy na paryskiej Matif – o 26,5 proc., ale w stosunku do końca grudnia ub.r. cena jest niższa o 9 proc. Podobny wzrost ceny osiągnęła kukurydza na CBOT

s t y c z e ń

2 0 1 5

(27 proc. od końca września do połowy grudnia) i jest o 3 proc. tańsza niż 31 grudnia 2013 r. Najsłabiej w okresie ostatnich trzech miesięcy wzrosły notowania kukurydzy na giełdzie w Paryżu (o 21 proc.), a od początku roku obniżka notowań wynosi blisko 8 proc.

Na tle zbóż słabiej prezentują się ceny oleistych.

Wzrost notowań od wrześniowych dołków wynosi: rzepak – o 12 proc., soja o 14 proc. i canola o 12 proc. W połowie grudnia ceny były niższe w stosunku do końca grudnia ub.r. o 5 proc. (rzepak) i 20 proc. (soja). Natomiast canola zyskała w tym czasie symboliczne 0,02 proc.

W komentarzu przed miesiącem pisałem, że pomimo rekordowych drugi rok z rzędu światowych zbiorów zbóż i oleistych, rynek powoli o nich zapomina i dyskontuje już przyszłoroczne żniwa.

Ostatni miesiąc tylko to potwierdził, czego odzwierciedleniem są kolejne wzrosty cen. Wydaje się, że najgorsze (jeżeli chodzi o ceny) jest za nami, a w najbliższych miesiącach karty na rynku będzie rozdawać pogoda. W ostatnich dwóch latach warunki atmosferyczne były sprzyjające w zdecydowanej większości światowych rejonów upraw.

W związku z tym rośnie ryzyko, że przyszły sezon nie będzie już tak dobry, stąd też takie a nie inne zachowanie się cen.

c o d z i e n n e

w i a d o m o ś c i

n a :

w w w . f a r m e r. p l

agrotechnika ziarno

Dlaczego ziarno

jest drobne?

W zebranym ziarnie pszenicy jest zbyt mało białka i glutenu.

Powodem były nie tylko obfite deszcze i wysokie temperatury w minionym sezonie wegetacyjnym, ale także błędy w prowadzeniu łanu.

Te k s t i z d j ę c i a : Wo j c i e c h Ko n i e c z n y

Z

apowiedzią kłopotów z jakością ziarna pszenicy była ubiegłoroczna zimowa przerwa wegetacyjna, a właściwie jej brak. Jak wszyscy dobrze pamiętają, trwała raptem dwa tygodnie. Długa, ciepła jesień i krótka, łagodna zima sprzyjały wzrostowi roślin, w efekcie czego silnie się rozkrzewiły.

Tam, gdzie było sucho

Właściwą reakcją plantatora na daleko odbiegający od przeciętnej przebieg pogody było ograniczenie wysokości nawożenia azotowego wczesną wiosną. Skutkowało to powstrzymaniem pszenicy do wiosennego krzewienia i odrzuceniem najsłabiej rozwiniętych jesiennych zaczątków źdźbeł. Rutyna i przyzwyczajenie powstrzymały większość rolników od tego typu decyzji. Wykonali startowe nawożenie wiosenne zgodnie z wypracowanym modelem postępowania. W efekcie zdopingowali rośliny do wytwarzania dodatkowych źdźbeł i już gęsty łan zagęścili jeszcze bardziej. Druga dawka azotu podana pszenicy na początku fazy strzelania w źdźbło zapewniła roślinom dalszy dynamiczny rozwój.

Wykorzystanie azotu przez rośliny było wysokie.

Powodem był korzystny rozkład opadów w miesiącach: kwiecień – maj – czerwiec. Nawet w Wielkopolsce borykającej się z dotkliwymi suszami majowymi spadło w tym miesiącu 80 do 100 mm deszczu. Kłopoty z wodą w glebie zaczęły być odczuwalne (w niektórych regionach) pod koniec czerwca i w lipcu. Przypadły więc na okres wypełniania ziarna. Trzecią dawkę azotu większość producentów pszenicy wprowadziła w klasycznym terminie – początek kłoszenia. Zastoso-

50

f a r m e r

s t y c z e ń

2 0 1 5

wany nalistnie azot został pobrany, ale… nie skonsumowany. Zadecydowały o tym wysokie temperatury i susza. Jak wiadomo, stres termiczny spowalnia tempo przemian biochemicznych, a susza oznacza niedobór wody, która jest podstawowym substratem w tych procesach. Jej niedostateczna ilość to jednocześnie mniejszy dopływ innych pierwiastków potrzebnych do budowy białek. Wspomnieć wypada chociażby siarkę. Jest ona niezbędna nie tylko do syntezy aminokwasów siarkowych – cysteiny, tryptofanu i metioniny, ale także powstania trzeciorzędowej struktury białek. Bez atomów siarki nie może ona powstać, ponieważ jej strukturę stabilizującą stanowią mostki dwusiarczkowe.

Wracając do problemu gęstych łanów. Pojedyncza roślina wytworzyła dużo źdźbeł kłosonośnych. Sprzyjające w początkowym okresie warunki środowiskowe umożliwiały „karmienie” wszystkich ziarniaków.

W momencie nadejścia stresu były już zbyt duże, aby je redukować, a dalsze odkładanie materiałów zapasowych miało ograniczony charakter. W efekcie wytworzyły „chude” (niski MTN) i zawierające mało białka ziarno.

Inna była reakcja pszenicy, która w momencie ruszenia wegetacji miała do dyspozycji ograniczoną ilość azotu. Wydała mniej kłosów, czyli musiała „wykarmić” mniej ziarniaków. Proces nalewania ziarna nie podlegał więc aż tak silnym ograniczeniom.

W wielu wypadkach plon zebrany z plantacji prowadzonych wg opisanych dwóch sposobów był bardzo podobny, z tym że w pierwszym wypadku zbudowała go przede wszystkim ilość ziarniaków zebrana > z m2, a w drugim ich masa.

c o d z i e n n e

w i a d o m o ś c i

n a :

w w w . f a r m e r. p l

TECHNIKA ROLNICZA Ładowacze czołowe

Ładowacz czołowy – jest w czym wybierać Wybór ładowaczy czołowych jest bardzo duży, a ceny w zależności od zastosowanych rozwiązań mocno zróżnicowane. Przeglądamy rynkową ofertę ładowaczy do ciągników o mocy do 120 KM i podpowiadamy, na co zwrócić uwagę, aby dobrać urządzenie odpowiednie do potrzeb.

Te k s t i z d j ę c i a : K a m i l K a r k o w s k i

W

przypadku małych i średnich gospodarstw ze względu na spore koszty związane z zakupem typowych ładowarek „złotym środkiem” pozostaje ciągnik, na którym zamontowany jest ładowacz czołowy. Jest to jedna z najbardziej uniwersalnych i niezbędnych maszyn w gospodarstwie.

Oferta ładowaczy dostępnych na naszym rynku jest bardzo duża. W niniejszym artykule skupiliśmy się na konstrukcjach do ciągników o mocy do 120 KM. Pamiętajmy jednak, że to nie moc ciągnika jest głównym parametrem, który decyduje o wydajności przy pracy z ładowaczem. Podstawowym kryterium w tym zakresie jest wydajność układu hydraulicznego (wydajność pompy hydraulicznej wyrażana w l/min i ciśnienie w układzie) oraz gabaryty ciągnika, które decydują o zwrotności i stabilności, a co za tym idzie, o bezpieczeństwie i efektywności pracy. To najważniejsze parametry ciągnika, które trzeba wziąć pod uwagę, dobierając wielkość ładowacza. Musimy mieć świadomość, że to właśnie wydajność pompy decyduje o szybkości pracy ładowacza. O ile dla osób sporadycznie wykorzystujących ładowacz nie ma to

96

f a r m e r

s t y c z e ń

2 0 1 5

większego znaczenia, o tyle w przypadku prowadzenia dłuższych prac załadunkowych ma to ogromny wpływ na wydajność.

Istotne jest również ciśnienie oleju w układzie hydraulicznym, które wraz z wielkością siłowników decyduje o podstawowym parametrze ładowacza, jakim jest jego udźwig. Im większe ciśnienie układu oraz średnica zastosowanych siłowników, tym większy udźwig.

Ile sekcji?

W ofercie ładowaczy czołowych spotykane są konstrukcje 1-, 2-, 3lub 4-sekcyjne. W pierwszym przypadku mówimy o urządzeniach przeznaczonych do montażu na ciągnikach o mocy ok. 30 KM (np. Ursus C 330). W ofercie producentów ładowaczy do ciągników o mocy 30-70 KM znajdziemy również rozwiązania dwusekcyjne. Ich cena rozpoczyna się już od niespełna 4 tys. zł. Układ dwusekcyjny pozwoli dodatkowo na hydrauliczne sterowanie narzędziem roboczym, niestety nie umożliwi pracy bardziej rozbudowanym osprzętem, jak na przykład chwytak do bel. Tym bardziej, że w kwocie mniej więcej 6 tys. zł dostępne są używane ładowacze czołowe z „wyższej półki”,

c o d z i e n n e

w i a d o m o ś c i

n a :

w w w . f a r m e r. p l

f e r m a

w fermie: Krowy

122 Wydarzenia Agromek 2014

Oświetlenie w oborze

136 Nie ma mleka bez światła Rozród bydła

124 Nowości dla produkcji zwierzęcej prosto z Danii

140 Główne przyczyny pogorszonej użytkowości rozrodczej krów mlecznych

Protest mleczarzy

Walka z ASF

128 Mleczna Pikieta – spokojnie, ale stanowczo

144 Obowiązkowe podniesienie standardów bioasekuracji

Dodatki paszowe

Wywiad

129 Prozdrowotne preparaty roślinne w żywieniu bydła Krowy

132 Zrobotyzowany dój Dekornizacja bydła

134 Bez rogów bezpieczniej

146 Od nauki po praktykę Rasy rodzime świń

148 Hobby czy sposób na życie?

Profilaktyka

151 Wyprzedzić MMA

ferma

Oświetlenie w oborze

Nie ma mleka

bez światła Tak żartobliwie i w wielkim uproszczeniu można określić rolę światła w produkcji mleka. Obecnie w najczęściej spotykanym całorocznym alkierzowym utrzymaniu bydła mamy do czynienia z dwoma źródłami światła: naturalnym i sztucznym. Oba te źródła powinny wzajemnie się uzupełniać.

Te k s t i z d j ę c i a : To m a s z P i o t r o w s k i

136

f a r m e r

ozwijając tytułowe uproszczenie, należałoby prześledzić drogę, jaką pokonuje światło. Przez zawiłe połączenia nerwowe, sygnał o odbieranych (przez siatkówkę oka) promieniach świetlnych regulowana jest produkcja m.in. melatoniny, której koncentracja spada wraz z wydłużającą się stymulacją świetlną. Jej poziom wpływa na produkcję hormonów (takich jak IGF-1 oraz prolaktyna), co naukowcy łączą ze wzrostem produkcyjności krów mlecznych.

Badania potwierdzają również korzystny wpływ światła na procesy regulujące rozród krów. Utrzymanie krów mlecznych rasy holsztyńsko-fryzyjskiej wymaga niemal doskonałych warunków środowiskowych, w tym również dobrego oświetlenia obiektu.

Oświetlenie sztuczne oraz coraz częściej stosowane cykle świetlne w oborach pozwalają na uzyskanie

s t y c z e ń

R

2 0 1 5

wyższej wydajności mlecznej, poprawnych wyników rozrodu, a tym samym przyczyniają się do poprawy efektywności produkcji.

Światło a mleko

Prawidłowe oświetlenie obory dla krów mlecznych jest czynnikiem mogącym wpłynąć na poprawę wydajności krów, a także bezpieczeństwa i komfortu w codziennej obsłudze stada. Wiele doniesień z całego świata potwierdza istnienie zależności pomiędzy długością przebywania krów w prawidłowo oświetlonym budynku a ich wydajnością mleczną i rozpłodową. Badania naukowe z końca lat 70. ubiegłego wieku mówią o wzroście wydajności mlecznej krów utrzymywanych w budynkach oświetlanych przez 16 godz. dziennie o średnio ok. 8 proc. (5-16 proc.) w stosunku do krów, które utrzymywane były w budynkach oświetlanych przez 13,5 godz. Co ciekawe, reakcja

c o d z i e n n e

w i a d o m o ś c i

n a :

w w w . f a r m e r. p l

Najwięcej informacji, najlepsze porady!

WAŻNE TEMATY WIĘCEJ INFORMACJI PORADY, WSKAZÓWKI, PRAKTYCZNE ROZWIĄZANIA BAZA FILMÓW, GALERIE ZDJĘĆ NOWA STREFA FARMERA: DODAJ ZDJĘCIE, WEŹ UDZIAŁ W DYSKUSJI, DODAJ BEZPŁATNE OGŁOSZENIA CENY PRODUKTÓW ROLNYCH, NOTOWANIA GIEŁDOWE, KONTRAKTY, KURSY WALUT, KOMENTARZE RYNKOWE NOWE NAGRANIA WIDEO NOWE KOMENTARZE CZYTELNIKÓW KALENDARZ WYDARZEŃ NOWE OFERTY PRACY I SZKOLEŃ, WYSZUKIWARKA MASZYN I POJAZDÓW, NIERUCHOMOŚCI ROLNE SZCZEGÓŁOWA POGODA DLA ROLNIKÓW