Symposium
LibreOffice in de praktijk Ede, 26 juni 2014
Voorwoord Op 26 juni vond in Ede het symposium LibreOffice in de praktijk met als thema Toepassing van LibreOffice plaats. Georganiseerd door de gemeente Ede en software specialist Nou&Off. Nou&Off nam het initiatief ter gelegenheid van haar tienjarig bestaan, en verheugt zich in een samenwerking met de gemeente Ede. De gemeente Ede is namelijk gebruiker ĂŠn promotor van opensource-toepassingen. Het programma, en daarmee ook dit beeldverslag, is gericht op zij die werken aan de toepassing van LibreOffice binnen gemeenten. De inhoud van het symposium zal ook zeker voor andere organisaties interessant zijn. Doel is het delen van informatie en kennis, aan de hand van praktijkvoorbeelden. Cor Nouws
2
3
“
4
Deskundige ondersteuning en een sterke communicatie
The Document Foundation Migratieprotocol LibreOffice van Collabora Cor Nouws Directeur Nou&Off, voorzitter Membership Committee van The Document Foundation
The Document Foundation (zetel te Berlijn) is de mondiale stichting achter LibreOffice en bestaat bijna vier jaar. TDF staat voor een documentplatform dat de hoogste standaarden voor openheid en uitwisseling ondersteunt. TDF wordt onder andere gesteund door Red Hat, Googel, Intel, AMD, MIMO, Collabora, SUSE, Canonical, CloudOn enz. The Document Foundation combineert op een unieke wijze stabiliteit en duurzaamheid aan zeggenschap voor de leden. Het Migratieprotocol van The Document Foundation is een belangrijk referentiedocument voor succesvol overstappen op LibreOffice. Gebaseerd op
kennis van professionals en praktijkervaring bij organisaties, soms met een grote, complexe IT-structuur. LibreOffice-from-Collabora is een enterprise-versie die extra is getest. LibreOffice-from-Collabora levert minimaal drie jaar ondersteuning met Windows-package updates, veiligheidsfixes, en maakt SLA’s voor bijvoorbeeld bugfixes mogelijk. Een stabiel en zorgeloos product met een zeer aantrekkelijke prijs. Voor organisaties die extra eisen stellen. In Nederland is Nou&Off businesspartner voor Collabora.
5
Betrekken van belanghebbenden en zorgen voor politieke steun zijn noodzaak 6
Alle codebijdragen van ‘enterprise-versie’ LibreOffice-from-Collabora worden upstream beschikbaar gesteld
Hoewel de overheid open standaarden al jaren verplicht, hoor je nog vaak “wij kunnen het document niet openen”
7
“ 8
No nonsense: basis is gewoon het beleid dat open standaarden verplicht
Neerijnen en LibreOffice Jan Visser ICT Coördinator gemeente Neerijnen
We kiezen voor een praktische benadering: waar het kan en het wat oplevert zullen we open source gebruiken. Extra voordelen zijn het gratis thuisgebruik voor de ambtenaren, de prima ondersteuning als je een oplossing zoekt, en wat betreft LibreOffice: de kleine overgang van Word XP naar Writer. Intern is de migratie – 80 werkplekken – goed georganiseerd en gecommuniceerd. En uitgevoerd met een deskundige ondersteuning.
steunen open standaard ODF. Het vergunningensysteem deed dat niet, maar daarvoor kwam al een andere oplossing.
De integratie van LibreOffice was bij ons geen probleem. Decos en de meeste applicaties van Centric onder-
Goede voorbereiding helpt de migratie enorm, dus er is onder andere gezorgd voor goede sjablonen en training.
Aan de basis van onze migratie staat gewoon het overheidsbeleid dat open standaarden (al jaren) verplicht. Andere overheden werken daar echter nog niet consequent mee: je krijgt reacties uit gemeenten: “wij kunnen het document niet openen”.
9
10
11
12
13
“
14
Onder een mooie vlag schuilt een weerbarstige praktijk
samenvatting interview
Astrid Oosenbrug Astrid Oosenbrug Tweede Kamerlid PvdA
Astrid Oosenbrug is onder andere lid van de vaste Kamercommissies Binnenlandse Zaken en Economische Zaken. Zij heeft zelf in de ICT gewerkt.
“Het is altijd goed om te kijken naar de ervaringen van mensen die er in de praktijk mee werken”, aldus het Tweede Kamerlid.
De overheid heeft een beleid voor open standaarden en open source. Door OSOSS en NOiVis daar veel aandacht aan besteed. Het is één van de onderwerpen waarvoor Astrid Oosenbrug in de vaste Kamercommissie aandacht vraagt. De stand van zaken in de gaten te houden.
Zelf hoort zij dat niet alle gemeenten goed met ODF-bestanden overweg kunnen. Als daar wensen en problemen naar voren komen, moeten we kijken of er ook voor het Rijk een rol is weggelegd om hier verbetering in aan te brengen.
15
Zelf hoor ik ook dat niet alle gemeenten goed met ODFbestanden overweg kunnen; daar gaat het op dit symposium ook over 16
Als uit praktijkervaringen van mensen problemen en wensen rond open standaarden blijken, moeten we kijken naar de rol voor het Rijk
Er is voor LibreOffice prima ondersteuning als je een oplossing zoekt
17
“ 18
Regelgeving en ondersteuning voor ODF bij leveranciers en overheidsorganisaties zou echt helpen
Migratie LibreOffice gemeente Ede Anton Grootendorst projectleider LibreOffice-migratie gemeente Ede
OpenSource en Open Standaarden zijn onderdeel van de Referentie Architectuur in Ede. Met o.a. Zarafa, Mozilla Firefox, en PostgreSQL. De toepassing van open source is gunstig voor medewerkers door flexibiliteit in het gebruik. Er zijn geen licentieproblemen of moeilijke aanvraagprocedures. Het project startte in 2012, na besluit van de directie voor concernbrede invoering van LibreOffice en ODF. Analyse: 450 applicaties in gebruik, waarvan 10 met knelpunten bij een overstap. Het Zaak- systeem en Xential gaan zeker goed. Een aantal afdelin-
gen is al over en alle thuiswerkplekken eveneens. Volledig MsO-vrij is nu niet mogelijk en ook niet nodig. De besparingen op jaarbasis door alleen thuisgebruik zijn al â‚Ź60.000,- tot â‚Ź70.000,- . En Ede kan nu intergemeentelijke ICT samenwerking (ODDV, vergunningverlening) erg voordelig verzorgen. Wat helpt? Verbetering van interoperabiliteit; regelgeving (stimulans) waarin ondersteuning gebruik ODF bij leveranciers en overheden vast ligt; kennis (georganiseerde uitwisseling) over invoering LibreOffice.
19
Mensen zijn meer en meer gewend aan ICT-veranderingen (BYOD), maar Microsoft zit diep in de genen 20
Open source software geeft medewerkers flexibiliteit: overal vrij gebruik, zonder moeilijke procedures 21
“
Binnenlopen: alleen tijdens de migratie al 10 miljoen bespaard
22
München LiMux en LibreOffice Peter Hofmann IT@M - Dienstleister für Informationsund Telekommunikationstechnik der Landeshauptstadt München
Start in 2005, vanuit een situatie waar veel werk te doen was op gebied van consolidatie en integratie. München wil onafhankelijk zijn van leveranciers en vrijheid van keuze hebben. De doelen: 1. 80% van 15.000 systemen overzetten naar LiMux; 2. een vrije office-oplossing voor alle computers.; 3. Een bewust economische beleid voor het versterken van de eigen regio.
Peter Hofmann vertelt over Munchen’s open source migratie op de Linux Tag conferentie in Berlijn. foto: Stefan Krempl
Er is in het hele traject veel zorg besteed communicatie met de onder andere eigen pinguïns-symbolen. Intern is ODF dé standaard; de communicatie gaat zoveel mogelijk in PDF. Het projectbudget is tussentijds verhoogd (12,8 naar 18,7 mln Euro). Resultaten: 14.000 computers met LiMux; méér dan het gestelde doel van 80% doel. Tevens nam de gebruikerstevredenheid toe. De besparingen zijn nog tijdens de looptijd van het project 10 mln Euro. Van totale budget is 75% besteed aan uren (consultancy), waarvan bijna 50% bij kleinere (regionale) bedrijven!
23
24
De keuze voor open sourcesoftware is een bewust economisch beleid voor het versterken van de eigen regio
Van totale migratiebudget in M端nchen is 75% besteed aan uren, en daarvan bijna 50% bij kleinere bedrijven 25
Nawoord Stappen zetten Het beleid van de overheid is duidelijk: open standaarden moeten. Het Forum Standaardisatie werkt dat goed uit met een duidelijke keuze voor het Open Document Formaat. De gemeenten en enkele anderen die op het symposium aanwezig waren doen het goed. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de groep zich nog sneller uitbreidt? Is er wel genoeg voorlichting gegeven door de landelijke overheid, is het voldoende bekend of wordt er te weinig daadwerkelijk gesteund? Hoe kunnen organisaties die wĂŠl met Open Document en LibreOffice werken elkaar helpen met informatie? Stof voor een vervolg op deze conferentie!
26
The Document Foundation - het huis van LibreOffice heeft een unieke combinatie van stabiliteit en zeggenschap voor leden
27
Colofon Met dank aan de volgende mensen: Patrick Kreling / Catharsis Design – fotografie en design Emiel Brok / AT-Computing – dagvoorzitter Sprekers Anton Grootendorst, Peter Hofmann, Astrid Oosenbrug, Jan Visser, Cor Nouws Bart Lindeboom en Barend Jonker voor hun steun bij de organisatie Verantwoordelijke uitgever: Nou&Off, Arnhem De presentaties zijn te beschikbaar op www.nouenoff.nl/libreoffice-symposium.php Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International (CC BY-SA 4.0)
28