Ouderen en depressie - Luc Van de Ven

DĂŠ depressie bij ouderen bestaat niet. DĂŠ behandeling evenmin!

Luc Van de Ven Klinisch ouderenpsycholoog UPC KULeuven Dienst Ouderenpsychiatrie

I. Diagnostiek 1. Het syndroom a) Ontstemming Gebrek aan goesting b) Zelfbeeld Slaapproblemen Eetlustproblemen Moeheid Remming Angst Gedachten aan de dood

I. Diagnostiek 2. Bij ouderen soms: -

Geen depressieve uitspraken Enkel klachten over slaap Lichaamsklacht Pseudo-deficitair Agitatie

I. Diagnostiek 3. Andere verschijningsvormen - Psychotische depressie - Bipolair/manisch depressief

I. Diagnostiek 4. Su誰cidaliteit - Risicogroep - De gemaskeerde su誰cide - Niet elke su誰cide kadert binnen een depressie

I. Diagnostiek 5. Nostalgie/depressiviteit/depressie (rouw) Noem niet alles depressie, maar neem wel elke depressieve klacht ernstig.

I. Diagnostiek 6. Verband depressie – dementie/psychoorganische stoornis a) b) c) d) e)

Rouw Symptoom Pseudo-deficitair syndroom Vasculaire depressie (apathiesyndroom?)

Recidiverende depressies‌

6. Diagnostische hulpmiddelen Bv. GDS

II. Het ontstaan: kwetsbaarheid en uitlokkende factoren A. Kwetsbaarheid - Genetische factoren - Vroege kinderjaren

B. Uitlokkende factoren 1. Biologische factoren - Lichamelijke aandoeningen - Medicamenten

II. Het ontstaan: kwetsbaarheid en uitlokkende factoren B. Uitlokkende factoren 2. Psychologische factoren - Actueel verlies (betekenis van het verlies) - Familiale interacties - Persoonlijkheid: - Dwangmatig/angstig - ‘Ordentlichkeit’ N.B.(1) regressie en ‘secundaire’ ziektewinst (2) ziektetheorieën bij de omgeving

3. Sociologische factoren

III. Gevolgen van depressie 1. Voor de oudere patiënt 2. Voor de naaste omgeving -

Omgekeerd ouderschap Angst Schuldgevoelens De ‘verborgen’ patiënt

IV. Behandeling • Professionele hulpverlener • Medicamenteuze therapie en psychotherapie

IV. Behandeling • Psychotherapie bij ouderen -

Historiek Verschillende richtingen Het moet “klikken” Betrekken van de omgeving

IV. Behandeling • Opname op een ouderenpsychiatrische afdeling • Psychotherapeutische dagkliniek • Electroconvulsietherapie • Terugkijken op een depressieve episode

V. Omgaan met depressieve ouderen • • • • •

Niet bagatelliseren Geen appél op wilskracht Niet aansporen om plezier te hebben Tijd geven Niet in de plaats treden van arts of psychotherapeut • Helpen professionele hulp zoeken • Onbevooroordeeld luisteren

VI. Is preventie mogelijk?

• Echte preventie?

• Tijdig herkennen en deskundige hulp inroepen • Preventieprogramma’s Bv.: - Assertiviteitstraining - Leren ontspannen - Recent verweduwden

• N.B. preventie van zelfdoding