______________________________________Kiedy rozum śpi
między innymi z powodu nikłej, w porównaniu z mężczyzną, roli jaką spełnia dla ojczyzny. Mąż przysługuje się ojczystej ziemi odwagą, dzielnością, mądrością, sercem, krwią i kosztem. Żona rodzi i wychowuje potomków męża. Już w epoce renesansowej większość teologów uważała, że kobieta nie dorównuje mężczyźnie i jest mu podległa ze względu na sposób stworzenia i w rezultacie stanowi tak zwane „słabsze naczynie”44. Znaczy to tyle, że nie ma tak silnego kośćca moralnego i jest bardziej podatna na grzech. Opinia ta utrzymała się w ludzkiej mentalności przez wiele epok, można zaryzykować stwierdzenie, że nie sposób wykluczyć jej nawet z postrzegania współczesnego. Johannes Goddaeus był zdania, że kobieta jest niższa od mężczyzny, ale nie oznacza to różnicy gatunku, ponieważ równość kary zakłada równość rodzaju człowieczego45. W XVII i XVIII wieku opinia ta nie miała większego znaczenia; kobiety były całkowicie wykluczone z życia publicznego i niezdolne prawnie. Dyskryminację tłumaczono cechami, które uważano za kobietom dystynktywne: fragilitas, imbecillitas i inconstantia46. Stereotypy dotyczące kobiet głupich z przyrodzenia różnią się od siebie w zależności od miejsca ich powstania, występowania i kultywowania. Na utrwalony w świadomości oświeceniowego społeczeństwa obraz kobiet znaczący wpływ miały przede wszystkim religia, procesy edukacyjne, tradycja i wychowanie. Duże znaczenie miał również ustrój panujący w kraju oraz osoby rządzące. W Niemczech kobiety tkwiły w związkach patriarchalnych najdłużej i najsilniej47. Jako stworzenia podległe mężom były często nieszanowane i poniżane. Na sytuację żon na Wyspach Brytyjskich wpływ miało panowanie kobiet w Anglii w XVI wieku. Władza w rękach płci pięknej wpłynęła na ton polemik i dyskusji dotyczących sytuacji niewiast48. Francja reprezentuje całkowite odejście od patriarchatu. Czasy oświecenia to dla francuskich dam małżeństwa partnerskie, rozkwit salonów i buduarów, na których kobiety mogły wieść prym (również intelektualny). Pośród tych państw pozostaje Polska, dla której XVII wiek był czasem zagubienia nie tylko politycznego, etycznego i moralnego. Wiek XVIII, nazywany niekiedy wiekiem kobiet, Taż, Życie codzienne w Gdańsku: wiek XVI – XVII, Warszawa 1967. Cyt. za taż, Białogłowa, s. 121. 46 Tamże. 47 M. Bogucka, Życie codzienne, s. 155. 48 Tamże. 44 45
www.prologczasopismo.wordpress.com_____
29