WIL Biuletyn Nr 5 (364) Kwiecień 2025

Ubezpieczenie na wypadek niezdolności do pracy w wyniku nieszczęśliwego wypadku

Oferta Ubezpieczenia została przygotowana przez INTER-ŻYCIE Polska, według pomysłu i na zlecenie Wielkopolskiej Izby Lekarskiej specjalnie dla jej członków (do 75 r.ż.).

ATUTY OFERTY:

KIEDY ZADZIAŁA UBEZPIECZENIE?

 Świadczenie dzienne 250 zł, niezależnie od wysokości uzyskiwanych przychodów i formy zatrudnienia.  Koszt ubezpieczenia to tylko 34 zł/miesiąc, a wypłata w razie niezdolności do pracy to 7500 zł/miesiąc Gdy przydarzy Ci się nieszczęśliwy wypadek (w pracy lub w czasie wolnym), którego skutki nie pozwolą Ci wykonywać pracy zawodowej przez okres minimum 15 dni.

JAK PRZYSTĄPIĆ DO UBEZPIECZENIA?

INTER Lekarz 1 2 3

UZUPEŁNIJ FORMULARZ ONLINE NA STRONIE

https://wil.org.pl/ubezpieczenia

OPŁAĆ SKŁADKĘ ONLINE (408 ZŁ/ROK)

ODBIERZ E-MAIL Z POLISĄ

materiał marketingowy

Słowem wStępu

lek. Mateusz Szulca

redaktor naczelny mateusz.szulca@wil.org.pl

Sięganie po substancje psychoaktywne i uzależniające nie jest zachowaniem charakterystycznym dla człowieka, występuje również u innych gatunków zwierząt. Na przykład, naukowcy prowadzący badania w środowisku naturalnym opisują spożywanie alkoholu niejako „przy okazji” – jego występowanie powodowane jest fermentacją cennych energetycznie cukrów występujących w znacznych ilościach w pokarmie. Zapach alkoholu przyciąga więc zwierzęta, które nauczyły się rozpoznawać dzięki niemu pożywność jedzenia. Inne ssaki, szczególnie te z wysoko rozwiniętymi zdolnościami poznawczymi, takie jak delfiny czy małpy, szukają w środowisku substancji psychoaktywnych i odurzających, w celu stymulacji układu nagrody w mózgu – robią to więc dla przyjemności. U człowieka stosowanie używek w postaci tytoniu, alkoholu czy narkotyków zyskało jeszcze inny wymiar – związany z wierzeniami. W zależności od kultury, miały one posiadać właściwości magiczne i lecznicze, stanowić medium z bogami oraz ułatwiać przejście w wyższy stan świadomości i percepcji świata. Zafascynowani nowościami Europejczycy przywieźli je z Ameryki na Stary Kontynent, licząc przede wszystkim na ich wykorzystanie w medycynie – uważano choćby, że nikotyna może leczyć choroby, później eksperymentowano z wykorzystaniem jej jako środka do znieczulenia śródoperacyjnego. Próby nie powiodły się, ale domniemane lekarstwo rozpowszechniło się i stało, o ironio, najpopularniejszą używką na świecie. W latach 50. XX wieku po raz pierwszy wykazano związek pomiędzy paleniem tytoniu a jego szkodliwym wpływem na zdrowie, szczególnie w kontekście nowotworów płuc i jamy ustnej. W odpowiedzi na te doniesienia, koncerny tytoniowe planowały wprowadzenie na szerszą skalę produkcji papierosów z filtrami, które miały rzekomo chronić palaczy przed rakotwórczymi substancjami. Nie była to na rynku nowość, ponieważ wcześniej stosowano już filtry, jednak wcześniej utożsamiano je z produktem dla kobiet. Dylemat wprowadzenia ich także dla mężczyzn groził spadkiem sprzedaży, a więc i zysków, i doprowadził do jednej z najbardziej spektakularnych kampanii marketingowych w historii, a z drugiej strony – największej promocji używki w historii. Możliwość reklamowania tytoniu trwała jednak jeszcze do końca wieku, po czym wahadło wychyliło się w drugą stronę – zdecydowanie uderzono w nałóg, zakazując jego promocji i możliwości publicznego stosowania, jak chociażby w restauracjach czy na przystankach autobusowych. Patrząc na dynamikę epidemiologii palenia tytoniu w Polsce, szczególnie przez ostatnie półwiecze, można być względnym optymistą – uzależnienie od tytoniu spada. Ogółem palący stanowią około 25% społeczeństwa, czyli 9 milionów osób – dla porównania, w latach 90. XX wieku było to 45%. W roku 2023, 10% młodzieży w wieku 15-18 lat przyznaje się do palenia. Co roku umiera między 70-80 tysięcy osób, co stanowi 17% wszystkich zgonów, głównie przez nowotwory płuc, choroby serca i POChP. Akcje informujące o szkodliwości używek przynoszą również pozytywne skutki – ponad 60% palących deklaruje chęć rzucenia nałogu, jednak bez specjalistycznej pomocy udaje się to jedynie 5%.

Tym wydaniem chcielibyśmy przypomnieć Państwu, że walka z używkami i uzależnieniami nie jest wygrana, a jak wynika z badań, pacjenci potrzebują naszego wsparcia bardziej niż kiedykolwiek.

SpiS treści

zdaniem ........................................................................ 4, 5 Omówienie posiedzenia OrL WiL z dnia 5 kwietnia 2025

sprawozdanie z konferencji Oddziału Poznańskiego Pts oraz WiL ...........................................................................................

jubileusz 70–Lecia Pts. Poznański Oddział Pts

sekcja stomatologii dziecięcej Pts w Poznaniu

piGułka prawna jak budować rozpoznawalność lekarza zgodnie z prawem i zasadami etyki?

ekSperT inTer radzi

rady dla lekarza wezwanego na przesłuchanie

moim zdaniem

dr n. med. Krzysztof Kordel prezes ORL WIL

Moim zdaniem zrozumiała jest w kampanii wyborczej walka o jak największą liczbę głosów wyborców, ale nie wszystkie chwyty mające te głosy zapewnić są dozwolone. Jak w każdej walce przedwyborczej tak i w tej poprzedzającej wybór Prezydenta RP kandydaci dzielą się swoimi pomysłami na sanację ochrony zdrowia, która jak sami to wiemy nie jest od lat w najlepszej kondycji. Pomysły od całkowitej prywatyzacji do dosypania zadłużonym pieniędzy. A cel jeden - by obywatel miał wszystko, już i za darmo.

Wiele pomysłów na skrócenie kolejek do specjalistów i POZ na każde zawołanie przez 24 godziny i siedem dni w tygodniu i żywienie w szpitalu jak u Wierzynka.

Przeżyłem wiele kampanii wyborczych i wydawało mi się, że nic nie jest w stanie mnie zdziwić a jednak. Z ust jednego z kandydatów padła propozycja nowego rodzaju segregacji – podziału na Polaka i Ukraińca. Ten drugi ma czekać a ten pierwszy nie.

Oczywiście ten swoisty rodzaj triażu mamy zrobić my, personel medyczny. Znam wiele systemów ochrony zdrowia funkcjonujących w krajach Unii Europejskiej, ale w żadnym z nich cudzoziemcy nie są traktowani jako obywatele „drugiego sortu” mimo że mieszkańcy tych krajów do emigrantów nie pałają nadmierną estymą.

Moim zdaniem nie zaszkodzi w tym miejscu zacytować treść zapisu w naszym Kodeksie Etyki Lekarskiej: „Art. 3. Lekarz wypełnia swoje obowiązki z poszanowaniem człowieka bez względu na wiek, płeć, rasę, wyposażenie genetyczne, narodowość, wyznanie,

Marcin Karolewski wiceprezes ORL WIL

przynależność społeczną, sytuację materialną, poglądy polityczne, orientację seksualną lub inne uwarunkowania.”

Od kilku lat nasi absolwenci składają przyrzeczenie lekarskie które też pozwolę sobie zacytować „według najlepszej mej wiedzy przeciwdziałać cierpieniu i zapobiegać chorobom, a chorym nieść pomoc bez żadnych różnic, takich jak: rasa, religia, narodowość, poglądy polityczne, stan majątkowy i inne, mając na celu wyłącznie ich dobro i okazując należny im szacunek”.

Jesteśmy członkiem Unii Europejskiej i obowiązuje nas podpisana i ratyfikowana przez RP Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, w tym artykuł zakazujący dyskryminacji wszelkiego rodzaju. Artykuł 21: Zakazana jest wszelka dyskryminacja ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub światopogląd, opinie polityczne lub wszelkie inne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. Moim zdaniem zapisy te są doprecyzowaniem hipokratejskiej zasady, którą od wieków stan lekarski się kieruje „dobro chorego najwyższym prawem jest”. Moim zdaniem pierwszym pytaniem kierowanym do człowieka potrzebującego naszej pomocy winno być jak mogę pomóc i stwierdzenie jak pilna ta pomoc jest potrzebna a kim pani/pan jest.

Dlaczego te słowa napisałem, bo przecież wszyscy te zasady znają. No niestety zdarzyło się, że jeden z lekarzy w ferworze politycznej walki wywiesił na drzwiach swojego gabinetu plakat z oświadczeniem, że wyborców jednej z partii politycznych nie obsługuje, co też właściwie Sąd Lekarski ocenił.

Oczywiście, że my lekarze mamy prawo do swoich poglądów i sympatii politycznych ale nie mogą one w żaden sposób wpływać na udzielane przez nas świadczenia i a zwłaszcza na jakąkolwiek dyskryminację człowieka naszej pomocy oczekującego.

moim zdaniem

Kolejny Okręgowy Zjazd Lekarzy za nami i kolejny, trzeci już w tej kadencji, który zakończył się przedwcześnie z powodu braku kworum. Przykre. Jest naprawdę duża grupa osób, która wciąż chce pracować dla nas, bo samorząd to przecież my wszyscy, a nie kilkudziesięciu działaczy. To podcina skrzydła. Kolejny raz po wysłuchaniu sprawozdań i uchwaleniu budżetu, nie było wystarczającej liczby delegatów, by obradować nad sprawami ważnymi dla środowiska. Sam zgłosiłem trzy projekty apeli, z których jeden dotyczył procedury postępowania przed Rzecznikiem Praw Pacjenta. Od początku tej kadencji już wielokrotnie zwracałem na to uwagę – postępowanie przed RPP jest obarczone błędami, bo lekarz nie zawsze może się wypowiedzieć w sprawie, która go dotyczy oraz brak jest odpowiedniej procedury odwoławczej.

Czy ten brak zainteresowania działaniami samorządu wynika z tego, że jest nam za dobrze? Niestety. Może to zabrzmi dziwnie, ale moim zdaniem – najlepszy okres dla lekarzy mamy za sobą. Tak. I to pomimo tego, że wielu cały czas narzeka, że do-

piero powoli dochodzimy do pewnego poziomu. Ale podsumujmy fakty. Ostatni okres nie należał do najgorszych. Poprawiła się sytuacja finansowa wielu z nas, nie można było narzekać na brak pracy. Stawki godzinowe rosły, a brak kadry raczej nie stawiał nas w przegranej pozycji negocjacyjnej przy uzgadnianiu nowych kontraktów. Pomimo trudności, to był dobry okres dla nas, ale niekoniecznie dla pacjentów. Dlatego nie znajdziemy poparcia wśród pacjentów, gdy nasza sytuacja będzie się odwracać. To nie nastąpi gwałtownie, ale będzie odczuwalne. Dziura w budżecie NFZ, dyskusje nad zamrożeniem wzrostu wynagrodzeń, kilkukrotnie zwiększająca się liczba studentów. Za chwilę nie tylko negocjacje płacowe będą trudne, ale utrzymanie samej pracy. Pamiętam jeszcze czasy, a to nie było tak dawno, kiedy po rezydenturze zostanie w tym samym miejscu pracy graniczyło z cudem, nie mówiąc już o tym, że liczba rezydentur była ograniczona z powodu nadmiaru lekarzy. Cóż. Każdy kij ma dwa końce. Lekarze znowu staną się towarem eksportowym. I to takim, którego cła Trumpa nie obejmą.

W marcu odbyła się bardzo ciekawa konferencja organizowana przez Politechnikę Poznańską, Uniwersytet Ekonomiczny i Uniwersytet Medyczny w Poznaniu – „Nowe wyzwania w ochronie zdrowia. Zagadnienia ekonomiczne, medyczne, publicznopraw-

ne, architektoniczne”. Nietypowa, bo spoglądająca na problemy systemu ochrony zdrowia z bardzo różnych stron. Każdy panel, poświęcony innym problemom, zakończony był debatą. O problemach ekonomicznych, prawnych i wyzwaniach medycznych nie będę się rozpisywał, bo są jasne dla każdego z nas. Bardzo ciekawy był panel poświęcony inwestycjom. Popłynęły z niego dwa wnioski. Po pierwsze w procesie inwestycyjnym kadra medyczna odgrywa coraz mniejszą rolę. Zarówno w procesie planowania, jak i projektowania. Ale to właśnie kadra medyczna musi potem pracować w nieracjonalnie zaprojektowanych pomieszczeniach, czy na sprzęcie, który nie odpowiada wymaganiom. To, że zdanie personelu medycznego w procesie projektowania powinno być uwzględnione, nie budziło żadnych wątpliwości. Różnie natomiast wyglądały pomysły na zapewnienie tego wpływu na proces inwestycyjny. Drugą poruszaną kwestią był sam proces inwestycyjny. Szpitale, z kontraktu z NFZ ledwie się bilansują (lub nie bilansują). Przywykliśmy do tego, że inwestycje pochodzą ze środków zewnętrznych i wynikają najczęściej nie z potrzeb jednostki, ale

z aktualnych możliwości i okazji związanych z ogłaszanymi incydentalnie konkursami na dofinansowania. Potem projekt i sama inwestycje przebiegają błyskawicznie, żeby zdążyć w wyznaczonym terminie (najczęściej do końca roku) i nie stracić dofinansowania. Często dłużej trwa pisanie projektu o dofinansowanie, niż realizacja całości inwestycji. To nonsens. Tak nie zbudujemy prawidłowego, dobrze zbilansowanego systemu, gdzie o jego kształcie decyduje dobrze przekonsultowany i opracowany plan, tylko patosystem, o którego kształcie decyduje przypadek i okazja. Na sam koniec przypomnę, że trwa już procedura wyborcza do samorządu. Za rok w marcu wybierzemy nowego Prezesa oraz Okręgową Radę Lekarską. Dokonają tego w naszym imieniu nowowybrani delegaci na Okręgowy Zjazd Lekarzy. Niedługo do wszystkich przyjdą informacje w jakim rejonie wyborczym się znajdują oraz informacje o możliwości przenosin do innych okręgów. To naprawdę ważne wybory. To od nas zależy kształt izby lekarskiej! ■

Omówienie posiedzenia ORL WIL z dnia 5 kwietnia 2025 r. w Kaliszu

Posiedzenie Okręgowej Rady Lekarskiej w trybie hybrydowym z wykorzystaniem środków porozumienia się na odległość w czasie rzeczywistym, odbyło się tym razem w siedzibie Delegatury WIL w Kaliszu. Obradom przewodniczył Wiceprezes Wielkopolskiej Izby Lekarskiej dr Marcin Karolewski, który po powitaniu zebranych przystąpił do realizacji programu posiedzenia. Po przyjęciu porządku obrad omówione zostały sprawy bieżące oraz przedłużono prawo wykonywania zawodu lekarza obywatelce Ukrainy i ustalono skład osobowy komisji na konkurs ordynatorski w Wielkopolskim Centrum Onkologii oraz konkursy pielęgniarskie na pielęgniarkę naczelną w Wielkopolskim Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii, pielęgniarkę oddziałową w Wielospecjalistycznym Szpitalu Miejskim im. J. Strusia , Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Słupcy, Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Kępnie i Szpitalu Pomniku Chrztu Polski w Gnieźnie.

eLżBieta MarcinkOWska sekretarZ OrL WiL

Okręgowa Rada Lekarska podjęła decyzję o zgłoszeniu kandydatów na stanowisko konsultanta wojewódzkiego - dr hab. n. med. I n. o zdrowiu Pawła Kurzawy na stanowisko konsultanta w dziedzinie patomorfologii oraz dr hab. n. med. Michała Karlika w dziedzinie audiologii i foniatrii.

Po przedstawieniu spraw poufnych, z których relacja będzie przedmiotem odrębnego protokołu, przystąpiono do dyskusji na przyjęciem trzech Apeli do Ministra Zdrowia , które z powodu nieprzewidzianego, wcześniejszego zakończenia Okręgowego Zjazdu Lekarzy zostały przekazane do rozpatrzenia na posiedzeniu Okręgowej Rady Lekarskiej.

Projekty przedstawił i omówił ich wnioskodawca dr Marcin Karolewski. Członkowie Rady w drodze głosowania przyjęli apel do Ministra Zdrowia o zmianę przepisów określających sposób postępowania z dokumentacją medyczną praktyk zawodowych w przypadku zakończenia ich działalności, w którym zwrócono uwagę że zawarta w ustawie regulacja dotycząca postępowania z dokumentacją medyczną jest niepełna i nie gwarantuje pacjen-

tom możliwości realizacji ich praw dostępu do tej dokumentacji w przypadku zakończenia wykonywania działalności leczniczej przez osoby wykonujące zawód medyczny w formie praktyki zawodowej. Drugim apelem do Ministra Zdrowia przyjętym na Okręgowej Radzie Lekarskiej był apel o zmianę przepisów dotyczących orzekania o naruszeniu prawa pacjenta do świadczeń zdrowotnych zgodnych z aktualną wiedzą medyczną . W treści apelu zwrócono się do Ministra Zdrowia o zmianę przepisów ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta umożliwiający Rzecznikowi Praw Pacjenta w sposób jednostronny i jednoinstancyjnie orzekać o naruszeniu praw pacjenta, z naruszeniem podstawowych praw lekarza do obrony, odwołania się od orzeczenia oraz wypowiadania się w sprawie dotyczącej danego lekarza. W trzecim apelu zwrócono się do Ministra Zdrowia o kontynuację programów pilotażowych w zakresie psychiatrii w tym o przedłużenie programu pilotażowego dotyczącego oddziaływań terapeutycznych skierowanych do osób z doświadczeniem traumy, wprowadzenie rozwiązań systemowych w zakresie długoterminowej opieki nad tymi osobami oraz dalsze inwestowanie w edukację i szkolenie specjalistów, by zapewnić dostęp do wykwalifikowanej pomocy w całym kraju.

Po zatwierdzeniu stypendiów Wielkopolskiej Izby Lekarskiej przyjęto uchwałę w sprawie zatwierdzenia wykonawcy instalacji fotowoltaicznych na potrzeby Wielkopolskiej Izby Lekarskiej w Poznaniu i siedzibach delegatur WIL w Kaliszu, Koninie i Pile. Decyzją Okręgowej Rady Lekarskiej, lekarze Wielkopolskiej Izby Lekarskiej nadal będą objęci 24 opieką prawną Lex Secure a porady prawne będą obejmować wzorem lat poprzednich zarówno sprawy zawodowe jak i prywatne.

Po wyczerpaniu programu i zakończeniu obrad członkowie ORL udali się do teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu na występ kabaretu OIL zrzeszającego lekarzy z Łodzi i regionu.

eLżBieta MarcinkOWska sekretarZ OrL WiL

Okręgowy Zjazd Lekarzy Wielkopolskiej Izby Lekarskiej

L Okręgowy

Zjazd Lekarzy Wielkopolskiej Izby Lekarskiej

odbył się 22 marca 2025 r. w sali

konferencyjnej Hotelu Novotel w Poznaniu.

Zjazd otworzył prezes ORL WIL dr n. med. Krzysztof Kordel. Wśród obecnych na sali, zaproszonych gości, znaleźli się m.in. prezes Wielkopolskiej Okręgowej Rady Aptekarskiej w Poznaniu, Mateusz Szamałek, wiceprzewodnicząca Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych w Poznaniu Barbara Stefaniak, wicedziekan Okręgowej Rady Adwokackiej adw. Monika Małecka-Mroziewska, członek Krajowej Rady Fizjoterapeutów Anna Frydrychowicz oraz dyrektor Oddziału TU INTER Polska SA, Beata Raczak.

Uhonorowano minutą ciszy lekarzy i lekarzy dentystów, zaangażowanych w działalność samorządu lekarskiego, którzy odeszli w minionym roku:

prof. dr hab. Zbigniew Friebe - Skarbnik ORL - III kadencji dr n. med. Andrzej Krzak - Wiceprezes ORL - I kadencji lek. Tadeusz Zaleski - Delegat na OZL i członek ORL - IX kadencji oraz: lek. dent. Ewa Czajka - Bolek, lek. dent. Kamila Buszkiewicz, lek. Bogusław Herman, lek. dent. Aleksandra Jabłońska, lek. Marek Janczak, lek. Piotr Jankowiak, lek. Sławomir Mizielski, lek. Michał Tomaszewski, lek. Tadeusz Trzaska.

Odznaczenia

Następnie wręczono odznaczenia „Zasłużony dla Wielkopolskiej Izby Lekarskiej”. Kanclerz Kapituły, dr. n. med. Artur de Rosier, wręczył odznaczenia lek. Joannie Harbuzińskiej - Turek oraz dr n. med. Marii Łabędzkiej-Gardy. Odznaczenie otrzymała również dr n. med. Joanna Mitkowska, która otrzyma wyróżnienie w późniejszym terminie.

Następnie wręczono odznaczenie „Mentora”. To nagroda środowiska młodych lekarzy dla swoich Nauczycieli, którzy w działalności dydaktycznej dali się poznać z jak najlepszej strony. –Honorowanie naszych Mentorów to dla nas ogromny zaszczyt, a nagrodzonym, mam nadzieję, daje sporo satysfakcji i radości – powiedział Przewodniczący Komisji ds. Młodych Lekarzy dr n. med. Karol Lubarski.

Tytuł Mentora w tym roku otrzymał dr n. med. Łukasz Borucki, kierownik oddziału Otolaryngologicznego Szpitala im. F. Raszei w Poznaniu.

W uzasadnieniu nominacji czytamy: doktor Łukasz Borucki jest niezwykle zaangażowany w kształcenie studentów, stażystów oraz

rezydentów, zawsze chętnie przyjmuje na praktyki. Poświęca swój czas, ma cierpliwość do popełnianych błędów, ale też nieustannie popycha do przodu. Jest szefem, który daje młodszym kolegom operować, cieszy się widząc ich postępy i umie prowadzić tych, którzy potrzebują nieco więcej wsparcia. Mobilizuje do ciągłego rozwoju i nieustannie wspiera w chirurgicznych poczynaniach. Pan Doktor wysoko stawia poprzeczkę nie tylko rezydentom, ale i sobie podejmując się nowych operacji. Zawsze opanowany i życzliwy. Uczula, że w zawiłym systemie zdrowotnym pełnym procedur to pacjent jest najważniejszy. Przez 10 lat był w zasadzie na ciągłym dyżurze pod telefonem zawsze gotowy przyjechać z pomocą do szpitala. Zawsze odpowiada na telefony, nawet w środku nocy. Jest to prawdziwy wzór do naśladowania dla lekarzy na każdym etapie kariery zawodowej. Kładzie szczególny nacisk na rozwój manualny i opanowanie nowych technik operacyjnych wśród młodej kadry. Pozwala również na dużą samodzielność decyzyjną i wspiera rozwój zgodnie z zainteresowaniami. Pan Doktor stopniowo wprowadza w nowe techniki operacyjne, zawsze służy radą i pomocą. Dba również o stale poszerzanie wiedzy na bazie wybranych artykułów zagranicznych, wspiera w decyzjach o wyborze kursów specjalistycznych. Zachęca i wspiera w tworzeniu prezentacji na bazie dorobku oddziału (spotkania lokalnego oddziału towarzystwa oraz na zjazdy krajowe i międzynarodowe) oraz publikacji artykułów naukowych. Potrafi wytworzyć realne poczucie własnej wartości i wiary we własną sprawczość - cechy niezbędne dla dobrego lekarza, pozwalające unikać nihilizmu terapeutycznego, które dają napęd szukania nowych sposobów leczenia, pogłębiania swojej wiedzy. Jeżeli dodamy do tego to bardzo przyjemne

uczucie, które dzielą ze sobą kolejne rzesze młodych rezydentów ale i specjalistów, że na Doktora można zawsze liczyć - od spraw błahych do najtrudniejszych - daje to odpowiedź na pytanie dlaczego praca w takim zespole jest przyjemnością i przygodą.

Sportowiec Roku

Kolejnym punktem OZL było wręczenie odznaczenia „Sportowiec Roku”. Na scenę zaproszono dr. Filipa Zerbsta, przewodniczącego Komisji ds. Integracji, Sportu i Wizerunku WIL. W tym roku wyłonienie zwycięzcy miało charakter Plebiscytu – w internetowym formularzu zgłoszono 11 kandydatur. Wyróżnienia osobiście podczas OZL odebrali: lek. Dariusz Newski, dr n. med. Sylwia Silska, lek. Małgorzata Nowak oraz lek. Mieszko Brikis. Wyróżnieni zostali także: lek. Arkadiusz Lewartowski, lek. Żaneta Sadowczyk, lek. dent. Michał Wawrzyniak, dr hab. n. med. Ryszard Koczorowski oraz dr n. med. Adam Zawadka.

W tym roku wręczono dwa tytuły. Sportowcem Roku 2023 została lek. Agnieszka Wróblewska, pasjonatka strzelectwa sportowego. Wywiad z laureatką można przeczytać w Biuletynie Informacyjnym WIL nr 12/2024.

Sportowcem Roku 2024 została lek. Marta Dzieciątkowska, triathlonistka, zeszłoroczna uczestniczka Igrzysk Paraolimijskich w Paryżu. Wywiad z laureatką będzie można przeczytać w kolejnym numerze Biuletynu WIL.

Nestorzy

Następnie prezes ORL WIL dr n. med. Krzysztof Kordel, dr n. med. Maria Łabędzka Gardy oraz dr Stanisław Sobisz wręczyli gratyfikacje finansowe nestorom Wielkopolskiej Izby Lekarskiej. Uhonorowani zostali: dr n. med. Antoni Dmochowski, lek. Barbara Kostrzewa, dr n. med. Sławoj Maciejewski, lek. Kazimierz Mecler oraz lek. Barbara Siwińska.

Obrady OZL

Po części oficjalnej rozpoczęto obrady L Okręgowego Zjazdu Lekarzy.

Wybrano Prezydium Zjazdu:

– przewodniczący – dr n. med. Bartosz Burchardt – wiceprzewodniczący – lek. Marcin Karolewski – wiceprzewodnicząca – lek. Joanna Harbuzińska-Turek – sekretarz – lek. Elżbieta Marcinowska – zastępca sekretarza – lek. Krystyna Horoszkiewicz – zastępca sekretarza – lek. Piotr Kalkowski.

Zgodnie z programem przedstawione zostały sprawozdania roczne każdego z organów Wielkopolskiej Izby Lekarskiej: – Okręgowej Rady Lekarskiej, – Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej, – Okręgowego Sądu Lekarskiego, – Okręgowej Komisji Rewizyjnej – Okręgowej Komisji Wyborczej Sprawozdania zostały zatwierdzone.

Delegaci zatwierdzili sprawozdanie z wykonania budżetu za rok 2024 i udzielili absolutorium Okręgowej Radzie Lekarskiej. Przyjęty został także budżet na rok 2025.

Wykaz uchwał podjętych podczas obrad L OZL jest dostępny na stronach: www.wil.org.pl oraz w BIP.

W trakcie punktu w porządku obrad dotyczącym rozpatrzenia projektów z komisji uchwał i wniosków lek. Lidia Dymalska – Kubasik zgłosiła wniosek formalny o przeliczenie quorum. Komisja Mandatowa po przeliczeniu liczby Delegatów obecnych na sali stwierdziła brak quorum. ■

wybory X kadencja

OBWIESZCZENIE

Okręgowej Komisji Wyborczej Wielkopolskiej Izby Lekarskiej w Poznaniu z dnia 17 marca 2025 r. w sprawie powołania Zespołu Wyborczego L Okręgowego Zjazdu Lekarzy Wielkopolskiej Izby Lekarskiej

Na podstawie § 39 ust. 2 i § 27 ust. 1 Regulaminu wyborów do organów i w organach izb lekarskich oraz tryb odwoływania członków tych organów stanowiącego załącznik do uchwały Nr 2 Nadzwyczajnego XVI Krajowego Zjazdu Lekarzy z dnia 18 maja 2024, w zw. z § 3 ust. 1 pkt 12 Regulaminu okręgowej komisji wyborczej stanowiącego załącznik do uchwały nr 4 Nadzwyczajnego XVI Krajowego Zjazdu Lekarzy z dnia 18 maja 2024 r. oraz w zw. z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich (t.j. Dz.U. z 2021 poz.1342 ze zm.), obwieszcza się co następuje:

§ 1

Obwieszcza się skład Zespołu Wyborczego na L Okręgowy Zjazd Lekarzy Wielkopolskiej Izby Lekarskiej: lek. Stefan Sobczyński, lek. Paweł Jessa, lek. dent. Marika Wróbel.

§ 2

Obwieszczenie podlega publikacji w Biuletynie Informacji Publicznej Wielkopolskiej Izby Lekarskiej oraz w Biuletynie Informacyjnym Wielkopolskiej Izby Lekarskiej.

Przewodniczący Okręgowej Komisji Wyborczej Wielkopolskiej Izby Lekarskiej lek. Stefan Sobczyński

Nowotwory Głowy i Szyi - profilaktyka, leczenie, nowe rozwiązania

Delegatura Wielkopolskiej Izby Lekarskiej w Kaliszu zaprasza na konferencję naukową: Nowotwory Głowy i Szyi. Profilaktyka, leczenie, nowe rozwiązania. Wydarzenie jest bezpłatne i odbędzie się 17 maja o godzinie 10:00 w kaliskiej siedzibie WIL.

W programie:

● Nowotwory głowy i szyi – objawy, rozpoznawanie, diagnostyka i leczenie – dr n. med. Anna Wegner

● Program profilaktyki i wczesnego wykrywania nowotworów głowy i szyi dla mieszkańców Wielkopolski – dr n. med. Liucija Weselik

● Pielęgnacja chorych po usunięciu krtani – opieka nad rurką tracheostomijną – dr n. med. Anita Szymańska

Stypendia WIL

W dniu 5 kwietnia 2025 r. Okręgowa Rada Lekarska Wielkopolskiej Izby Lekarskiej zgodnie z rekomendacją Komisji ds. Kształcenia Medycznego Wielkopolskiej Izby Lekarskiej przyznała stypendia WIL.

Stypendia otrzymali: lek. Artur Chyrek i lek. Remigiusz Domin.

Kolejny termin składania wniosków o stypendium WIL mija 1 września br.

Celem przyznawania stypendiów Wielkopolskiej Izby Lekarskiej jest pomoc lekarzom i lekarzom dentystom w doskonaleniu zawodowym w formie staży, kursów oraz warsztatów w polskich i zagranicznych ośrodkach medycznych, niedofinansowywanych w innej formie przez WIL.

Więcej informacji: https://wil.org.pl/sprawy/pomoc-materialna/

Zapraszamy lekarzy, lekarzy dentystów i pielęgniarki. Lekarze otrzymają punkty edukacyjne. Dla uczestników konferencji przewidziany jest obiad.

ZAPISY:

Delegatura WIL w Kaliszu 783 993 908 dr n. med. Artur Tarasiewicz 694 474 651 ■

Apele Okręgowej Rady Lekarskiej

Wielkopolskiej

Izby Lekarskiej do Ministra Zdrowia

Realizując swoje zadania w zakresie zajmowania stanowiska w sprawach stanu zdrowotności społeczeństwa, polityki zdrowotnej państwa oraz organizacji ochrony zdrowia, Okręgowa

Rada Lekarska Wielkopolskiej Izby Lekarskiej zrealizowała postulaty dotyczące zmian prawnych, przyjmując trzy apele do Ministra Zdrowia.

22 marca 2025 r. odbył się L Okręgowy Zjazd Lekarski, na którym wiceprezes ORL WIL Marcin Karolewski planował przedstawienie trzech apeli:

– Apel do Ministra Zdrowia o zmianę przepisów określających sposób postępowania z dokumentacją medyczną praktyk zawodowych w przypadku zakończenia ich działalności;

– Apel do Ministra Zdrowia o zmianę przepisów dotyczących orzekania o naruszeniu prawa pacjenta do świadczeń zdrowotnych zgodnych z aktualną wiedzą medyczną;

– Apel do Ministra Zdrowia o kontynuację programów pilotażowych w zakresie psychiatrii.

Apeli nie przedstawiono i nie głosowano nad nimi – o sprawdzenie kworum Zjazdu zawnioskowała przewodnicząca Delegatury WIL w Lesznie – lek. Lidia Dymalska-Kubasik. Do zachowania kworum zabrakło obecności 5 delegatów. Apele przedstawiono podczas posiedzenia Okręgowej Rady Lekarskiej WIL w dniu 5 kwietnia. Ich treść przekazano również do innych Okręgowych Izb Lekarskich, które rozpatrzą je na swoich Zjazdach i posiedzeniach. ■

Apel ORL-1/2025 Okręgowej Rady Lekarskiej

Wielkopolskiej

Izby Lekarskiej

z dnia

5 kwietnia 2025 r.

do Ministra Zdrowia o zmianę przepisów określających sposób postępowania z dokumentacją medyczną praktyk zawodowych w przypadku zakończenia ich działalności.

Okręgowa Rada Lekarska Wielkopolskiej Izby Lekarskiej zwraca się do Ministra Zdrowia z apelem o zmianę przepisów ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2024 r. poz. 581) określających sposób postępowania z dokumentacją medyczną w przypadku zakończenia udzielania świadczeń opieki zdrowotnej przez osoby wykonujące zawody medyczne w formie praktyki zawodowej, o której mowa w art. 5 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2024 r. poz. 799).

Zawarta w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta regulacja dotycząca sposobu postępowania z dokumentacją medyczną jest niepełna i nie gwarantuje pacjentom możliwości realizacji ich praw dostępu do tej dokumentacji w przypadku zakończenia wykonywania działalności leczniczej przez osoby wykonujące zawód medyczny w formie praktyki zawodowej, zwłaszcza w przypadku braku osób kontynuujących leczenie pacjentów. Zamknięcie praktyki lekarskiej dotyczy najczęściej lekarzy starszych i bardzo często schorowanych. Ustawa nakłada na te osoby obowiązek zabezpieczenia i udostępniania dokumentacji medycznej. Dopiero w przypadku śmierci lekarza dokumentacja powinna zostać przekazana okręgowym izbom lekarskim. Ustawa nie wskazuje jednak osób na których ciąży obowiązek przekazania izbom dokumentacji po śmierci lekarza oraz nie wskazuje sposobu jej przekazania i zinwentaryzowania. Bardzo często spadkobiercy nie dysponują odpowiednią wiedzą odnośnie konieczności przekazywania dokumentacji medycznej oraz odpowiedniego zabezpieczenia.

Osobnym problemem jest dokumentacja medyczna prowadzona w formie elektronicznej zabezpieczona hasłami, które są tracone po śmierci lekarza. Dostęp do takiej dokumentacji jest w wielu przypadkach niemożliwy. Ustawa powinna zobowiązać dostawców oprogramowania do udostępnienia okręgowym izbom lekarskim nieodpłatnych licencji do oprogramowania oraz narzędzi dostępowych do zakodowanej dokumentacji medycznej w razie nagłej śmierci lekarza.

Obecne rozwiązania zawarte w ustawie w wyraźny sposób wskazują na istotną rolę organów samorządów zawodowych zawodów medycznych w zakresie przechowywania dokumentacji medycznej (w przypadku śmierci osoby prowadzącej praktykę zawodową) albo określenia sposobu postępowania z tą dokumentacją (w przypadku niewskazania przez osobę zaprzestającą wykonywania działalności leczniczej w formie praktyki zawodowej). Pomimo tego ustawa nie daje tym organom podstaw prawnych pozwalających wyegzekwować od osób, w których posiadaniu znajduje się dokumentacja medyczna likwidowanej praktyki zawodowej, postępowania zgodnego z algorytmem określonym w art. 30a ustawy. Powyższe prowadzi do sytuacji, w której realizacja praw pacjentów do dostępu do dokumentacji medycznej zależna jest całkowicie od woli osób, w których posiadaniu znajduje się ta dokumentacja (osoby wykonującej zawód medyczny kończącej działalność leczniczą w formie praktyki zawodowe, spadkobierców tej osoby lub innych osób, których faktycznym posiadaniu znalazła się ta dokumentacja).

W ocenie Okręgowej Rady Lekarskiej Wielkopolskiej Izby Lekarskiej prawo pacjentów do dostępu do dokumentacji medycznej nie jest w tym zakresie na poziomie ustawy należycie zabezpieczone, co w konsekwencji może prowadzić do zaburzenia ciągłości leczenia tych pacjentów a z drugiej stwarza zagrożenie dla poufności dotyczących ich informacji wrażliwych objętych tajemnicą lekarską.

Niezależnie od powyższego należy również wskazać, że przewidziany w treści rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 grudnia 201 8 r. w sprawie przekazywania izbom lekarskim środków finansowych na pokrycie kosztów czynności wykonywanych przez izby lekarskie (Dz. U. poz. 2304) sposób obliczania kosztów przechowywania przez okręgowe izby lekarskie dokumentacji medycznej praktyk zawodowych prowadzonych przez zmarłych lekarzy jest niewłaściwy, gdyż nie uwzględnia kosztów inwentaryzacji i archiwizacji przejmowanej dokumentacji medycznej, co jest niezwykle pracochłonne. Nie uwzględnia także kosztów zakupu licencji dostępowych do programów HIS, w których była prowadzona dokumentacja w formie elektronicznej. Niezależnie zatem od potrzeby zmiany przepisów ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Prawa Pacjenta Okręgowa Rada Lekarska Wielkopolskiej Izby

Lekarskiej zwraca się o zmianę rozporządzenia z dnia 6 grudnia 2018 r. poprzez dookreślenie w § 2 pkt 11 rozporządzenia, że wysokość kosztów ponoszonych w związku z przejęciem przez okręgowe izby lekarskiej dokumentacji medycznej w sytuacji opisanej w art. 30a ust. 3 pkt 3 ustawy o prawach pacjent i Rzeczniku Praw Pacjenta ustalana jest na podstawie kryterium liczby metrów bieżących dokumentacji medycznej przejętej w danym roku z uwzględnieniem kosztu jej inwentaryzacji i archiwizacji.

Otrzymują:

- Minister Zdrowia,

- Minister Cyfryzacji,

- Przewodniczący Komisji Zdrowia Sejmu RP,

- Przewodniczący Komisji Zdrowia Senatu RP,

- Rzecznik Praw Pacjenta,

- Centrum e-Zdrowia,

- Naczelna Izba Lekarska,

- okręgowe izby lekarskie.

Apel ORL-2/2025

Okręgowej Rady Lekarskiej

Wielkopolskiej Izby Lekarskiej z dnia

5 kwietnia 2025 r.

do Ministra Zdrowia o zmianę przepisów dotyczących orzekania o naruszeniu prawa pacjenta do świadczeń zdrowotnych zgodnych z aktualną wiedzą medyczną.

Okręgowa Rada Lekarska Wielkopolskiej Izby Lekarskiej zwraca się do Ministra Zdrowia z apelem o zmianę przepisów ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2024 r. poz. 581) umożliwiających Rzecznikowi Praw Pacjenta (RPP) w sposób jednostronny i jednoinstancyjnie orzekać o naruszeniu praw pacjenta do uzyskania świadczeń zdrowotnych zgodnych z aktualną wiedzą medyczną, z naruszeniem podstawowych praw lekarza do obrony, odwołania od orzeczenia oraz wypowiadania się w sprawie dotyczącej danego lekarza.

Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta określa sposób orzekania w razie stwierdzenia naruszenia praw pacjenta. Stroną w danej sprawie jest pacjent lub reprezentujący go przedstawiciel oraz podmiot leczniczy, w którym doszło do naruszenia praw pacjenta. Nie jest stroną w sprawie lekarz, który jest zatrudniony w danym podmiocie, a którego dotyczy postępowanie. W praktyce bardzo często orzeczenia RPP dotyczą konkretnego lekarza, zatrudnionego w danym podmiocie i dotyczą stwierdzenia naruszenia praw pacjenta do uzyskania świadczeń zdrowotnych zgodnych z aktualną wiedzą medyczną, co jest równoważne ze stwierdzeniem popełnienia błędu medycznego. Lekarz nie ma zapewnionej możliwości wypowiedzi, ponieważ nie jest stroną w danej sprawie. Nie ma również zapewnionej możliwości odwołania się od orzeczenia RPP, gdyż takie odwołanie przysługuje wyłącznie stronom w sprawie. Odwołania w sprawach dotyczących RPP są rozpatrywane wyłącznie przez odpowiednie sądy administracyjne i dotyczą jedynie formalnych, a nie merytorycznych przesłanek odpowiedzialności.

Orzeczenie o naruszeniu praw pacjenta do uzyskania świadczeń zgodnych z aktualną wiedzą medyczną skutkuje dla lekarza poważnymi konsekwencjami, w tym postępowaniami w trybie karnym i cywilnym, stąd powinno być prowadzone z należytą starannością z zapewnieniem lekarzom, których działalność zawodowa poddawana jest w tym postępowaniu ocenie, prawa do czynnego w nim udziału. Postępowanie przed RPP takiej rękojmi nie daje, gdyż lekarz, którego działanie poddawane jest ocenie w tym postępowaniu, nie ma zapewnionego prawa do wypowiedzi, uczestnictwa w postępowaniu, ani odwołania od wydanego rozstrzygnięcia.

Zwracamy się z apelem o pilną zmianę przepisów w tym zakresie.

Otrzymują:

- Minister Zdrowia,

- Minister Sprawiedliwości,

- Przewodniczący Komisji Zdrowia Sejmu RP,

- Przewodniczący Komisji Zdrowia Senatu RP, - Rzecznik Praw Obywatelskich,

- Rzecznik Praw Pacjenta, - Naczelna Izba Lekarska, - okręgowe izby lekarskie.

Apel ORL-3/2025

Okręgowej Rady Lekarskiej

Wielkopolskiej Izby Lekarskiej z dnia 5 kwietnia 2025 r.

do Ministra Zdrowia o kontynuację programów pilotażowych w zakresie psychiatrii

W związku z niepokojącymi informacjami odnośnie zakończenia programów pilotażowych dotyczących oddziaływań terapeutycznych skierowanych do osób z doświadczeniem traumy, Okręgowa Rada Lekarska Wielkopolskiej Izby Lekarskiej, apeluje o:

Przedłużenie programu pilotażowego dotyczącego oddziaływań terapeutycznych skierowanych do osób z doświadczeniem traumy.

Wprowadzenie rozwiązań systemowych w zakresie długoterminowej opieki nad osobami z doświadczeniem traumy, które zapewnią ciągłość leczenia i dostosowanie terapii do indywidualnych potrzeb pacjentów.

Dalsze inwestowanie w edukację i szkolenie specjalistów w zakresie terapii traumy, by zapewnić dostęp do wykwalifikowanej pomocy w całym kraju.

Otrzymują:

- Prezydent RP,

- Minister Zdrowia,

- Przewodniczący Komisji Zdrowia Sejmu RP,

- Przewodniczący Komisji Zdrowia Senatu RP,

- Rzecznik Praw Obywatelskich,

- Rzecznik Praw Pacjenta,

- Naczelna Izba Lekarska, - okręgowe izby lekarskie.

Uzasadnienie

W związku z utrzymującą się trudną sytuacją psychiatrii w Polsce oraz alarmującymi doniesieniami o zagrożeniach braku kontynuacji reformy psychiatrii, w szczególności

w zakresie trwających programów pilotażowych, czujemy niepokój i wyrażamy sprzeciw wobec zahamowania rozpoczętych już zmian w zakresie opieki psychiatrycznej. Pozytywnie ocenić należy dotychczasowe działania rządu w ramach przygotowywanej reformy m.in. uruchomienie programu pilotażu Centrów Pomocy Zdrowia Psychicznego oraz pilotażu oddziaływań terapeutycznych skierowanych do osób z doświadczeniem traumy. Działania te stanowiły niezwykle ważny krok w kierunku zwiększenia dostępności wsparcia i pomocy psychologicznej w środowisku, a także integracji środowisk lekarzy, terapeutów i pacjentów wokół wspólnie uznanych priorytetów.

Niepokój budzi jednak, że obecnie mówi się jedynie o zabezpieczeniu wprowadzenia zmian systemowych i kontynuacji programu pilotażowego w ramach centrów zdrowia psychicznego, na czym koncentruje swoje prace także powołany przez Panią Minister Zespół do zmian systemowych w centrach zdro-

wia psychicznego. Równocześnie brak jest informacji potwierdzających, że trwają jakiekolwiek prace nad przedłużeniem pilotażu lub wdrożeniem trwałych rozwiązań w odniesieniu do pacjentów z doświadczeniem traumy, którzy wymagają długoterminowego wsparcia, często opartego na indywidualnych potrzebach, a zbliżający się koniec tego programu budzi poważne zaniepokojenie wśród specjalistów, organizacji pozarządowych, a przede wszystkim samych pacjentów, którzy korzystają z jego wsparcia.

Program pilotażowy odgrywał kluczową rolę w udzielaniu kompleksowego wsparcia osobom, które doświadczyły traumy, w tym tych, które przeszły trudne doświadczenia związane z przemocą, katastrofami, wojną, czy innymi wydarzeniami o charakterze traumatycznym. Dzięki niemu możliwe było wdrożenie innowacyjnych oddziaływań terapeutycznych, które znacząco wpłynęły na poprawę zdrowia psychicznego pacjentów. Skutki tego programu są widoczne w postaci realnej poprawy jakości życia osób dotkniętych traumą, jak również w zmniejszeniu obciążenia innych instytucji systemu ochrony zdrowia psychicznego. Z danych dostępnych w ramach realizacji programu wynika, że liczba osób objętych terapią jest znaczna, a rezultaty wskazują na istotny postęp w zakresie poprawy stanu zdrowia psychicznego uczestników.

Zwracamy uwagę na znaczenie, jakie program ten miał dla wielu osób z doświadczeniem traumy oraz na niebezpieczeństwo, jakie wiąże się z jego zakończeniem bez wprowadzenia rozwiązań systemowych. Zwrócić należy uwagę, że program pilotażowy to nie tylko forma testów, ale rozpoczęto faktyczne leczenie kilku tysięcy pacjentów, których terapia, przy braku reakcji Ministerstwa Zdrowia, zostanie gwałtownie przerwana. Zakończenie programu w jego dotychczasowej formie lub brak wprowadzenia rozwiązań systemowych, które zapewnią ciągłość wsparcia, doprowadzi do sytuacji, w której tysiące pacjentów zostanie pozbawionych opieki. Bez kontynuacji działań terapeutycznych, wielu z nich znajdzie się w sytuacji braku dostępu do odpowiedniej pomocy, co będzie miało nieodwracalne konsekwencje zdrowotne. Przerwanie terapii w połowie procesu może prowadzić do nasilenia objawów związanych z traumą, wzrostu ryzyka załamań psychicznych, a także utrudnienia procesu reintegracji społecznej i zawodowej tych osób. Liczymy na zrozumienie wagi tego problemu i podjęcie decyzji, które umożliwią kontynuację leczenia pacjentów objętych pilotażem i wdrożenie trwałych rozwiązań, służących poprawie zdrowia psychicznego osób dotkniętych traumą w Polsce.

Przybywa zatruć dopalaczami i innymi substancjami psychoaktywnymi

Raport Głównego Inspektoratu Sanitarnego zaskoczył. W 2024 roku odnotowano 2719 zatruć dopalaczami i innymi środkami odurzającymi, psychotropowymi czy lekami. To o 40% więcej niż w 2023 roku. Coraz częściej po te substancje biorą najmłodsi.

- Wiemy z informacji przekazywanych nam przez pediatrów, że 13 – 14 latki sięgają po tego rodzaju substancje. Wśród dopalaczy są takie, które działają 500 razy silniej niż heroina. Ich wpływ na psychikę może być dramatyczny - o skutkach przyjmowania substancji psychoaktywnych, próbach akcji edukacyjnych zniechęcających do ich zażywania i sile uzależnienia opowiada toksykolog - dr n. med. Eryk Matuszkiewicz.

Maria Kaczorowska: Liczba zatruć dopalaczami choć mieliśmy nadzieję, że będzie się zmniejszała – w ciągu ostatniego roku znacząco wzrosła. Można stwierdzić, że zniknięcie stacjonarnych sklepów z tymi używkami nie przyniosło spodziewanych rezultatów?

dr n. med. Eryk Matuszkiewicz, toksykolog: Widać, że po 2018 roku, kiedy zmieniła się ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii

i zlikwidowano sklepy stacjonarne nastąpił wówczas wyraźny spadek - z 50 osób trafiających na Oddział Toksykologii miesięcznie do 10 – 15. Obecnie tendencja wraca. Zmienił się sposób pozyskiwania tych środków, bo są kupowane nie stacjonarnie, a najczęściej online. Rodziny pacjentów mówią, że dostępność jest łatwa. Nie trzeba się z dilerem umawiać w ciemnej ulicy na przekazanie z ręki do ręki, teraz zakup jest w internecie, paczka trafia do paczkomatu, lub dealer upuszcza pinezkę i tam mamy sobie znaleźć, są też specjalne aplikacje geolokalizacyjne, dlatego dystrybucja jest tak prosta. Jest to zabronione, ale jednak potrzeba zażywania tych substancji jest tak silna, że ludzie nie zważają na to, czy działają w sposób legalny, czy nie. Proszę więc pamiętać - te substancje nadal są i ten przemysł niestety jest bardzo dynamiczny. Widzimy i wiemy to my- lekarze, ale zauważa to także i mówi, o tym Inspektor Sanitarny. Powstają wciąż nowe mieszanki chemiczne, nowe związki, nowe szalenie szkodliwe substancje. Wspomniany przez Pana Doktora Główny Inspektorat Sanitarny w najnowszym raporcie poinformował, że nastąpił znaczny wzrost liczby zatruć środkami odurzającymi, psychotropowymi i lekami. Czy to widać także w Wielkopolsce?

dr n. Med. eryk MatusZkieWicZ tOksykOLOG

jak tak będzie dalej. Za parę lat to wszystko wypłynie i wówczas do już średnio wydolnego systemu dołożymy kolejnych pacjentów. Zaburzenia rozwoju intelektualnego, emocjonalnego, większe ryzyko rozwoju depresji. Warto zaznaczyć, że im wcześniejszy jest kontakt z tymi chemicznymi substancjami, to zaburzenia będą dużo głębsze i także potem wychodzenie z nich może stanowić bardzo poważny problem.

Jak wygląda moment, kiedy pacjent po zażyciu dopalaczy trafia na Oddział Toksykologiczny? Jak tłumaczy fakt, że brał te środki?

Motywacja jest bardzo różna. Z ciekawości, dla zabawy, poprawy humoru. Może to być też presja społeczna, czy problemy osobiste. Rzadko kto mówi, że z głupoty, z jakiejś naiwności. Najczęściej słyszę: „chciałem spróbować”, „ktoś mi to dał”. Motywacja, tak jak wspomniałem jest bardzo różna, ale przeważa ta mało refleksyjna. Co jeszcze skłania do brania tych środków? Może to być cena. Nie jest wygórowana, to 30 - 40 złotych.

Mówimy o tym, że biorą coraz młodsze osoby – jaki to może mieć wpływ na ich zdrowie?

Widać i patrząc z perspektywy oddziału – najpopularniejszą substancją psychoaktywną, chemicznie uzyskaną jest mefedron. Sporo osób po zażyciu tego środka do nas trafia - kilkanaście w skali miesiąca. Co gorsze, po te szkodliwe substancje sięga także coraz więcej osób coraz młodszych.

Zdarzają się, że te substancje biorą nastolatki. My przyjmujemy od 18. roku życia, czyli jest to już obecny 2007 rocznik. Mimo, że nie hospitalizujemy młodszych pacjentów, to mamy telefony i udzielamy też konsultacji i wiemy z informacji przekazywanych nam przez pediatrów, że 13 – 14 latki już sięgają po tego rodzaju substancje. To jest bardzo niebezpieczny trend, że średnia się obniża do tak młodego wieku. Dlaczego jest to niebezpieczne? Mniejsza masa ciała, większe działanie toksyczne. Ponadto, nowe związki które powstają, są silniej działające niż te, które były poprzednio, kilka lat temu. Dlatego szkody są większe w odległej perspektywie w sensie zdrowia psychicznego. Nie chcę snuć ponurych wizji, ale to może doprowadzić do kolejnego kryzysu zdrowia psychicznego,

W grupie tych nowych substancji psychoaktywnych na rynku są 2 rodzaje: pobudzających i odurzających związków. Jeśli mówimy o tym pobudzającym, czyli tym psychoaktywnym - człowiek jest pobudzony, niespokojny, agresywny, traci kontrolę nad swoim zachowaniem. Pojawia się bardzo wysokie ciśnienie, tętno, zaburzenia rytmu serca i jeżeli będą bardzo silne te zaburzenia, to może skończyć się migotaniem komór, a nawet śmiercią. Choć mało jest takich przypadków, to się zdarzają i to pokazuje, że młode, zdrowe osoby nie wytrzymują. Mamy jeszcze drugą grupę, czyli substancje odurzające, które powodują, że człowiek staje się apatyczny, senny, nie ma z nim kontaktu. Jeżeli weźmie taka osoba za dużo, albo coś o dużej sile działania - to może przestać oddychać. Wówczas w ciągu około 4 minut może dojść do niedotleniania serca, zatrzymania krążenia i zgonu. Konkluzja jest taka, że tak jak różnią się te substancje, tak różni się śmierć po ich przyjęciu. Pierwsza jest pobudzona, szarpiąca, krzycząca z zaburzeniami rytmu i tak dalej, a ta druga jest cicha, spokojna, zupełnie niewidoczna. Mieliśmy kilka lat temu taki przypadek w Poznaniu. Razem o tym mówiliśmy w lokalnych mediach. Grupa nastolatków wzięła dopalacze, skończyło się tragedią. U dziewczyny doszło do zatrzymania krążenia i nie przeżyła. Chłopaka udało się uratować jedynie dlatego, że ich zaniepokojeni koledzy powiadomili służby.

Tak było i warto zwrócić uwagę na siłę działania tych związków chemicznych i ich składy. O tym mówi Europejski Raport Narkotykowy. Bardzo często osoby przyjmujące te środki nie wiedzą, co biorą, że te narkotyki są zanieczyszczane. Mieszanie powoduje, że często w jednej porcji znajdują się dwa czy trzy związki, które działają na bardzo podobnej zasadzie, potęgują działanie jedne drugich. Finalnie to pobudzenie psychoruchowe, ta agresja, zaburzenia rytmu mogą być spotęgowane właśnie przez tą wieloskładnikowość przyjmowanego proszku. To może być bardzo niebezpieczne. Mówimy dopalacze, ale to są tak naprawdę substancje narkotyczne.

Tak, ta nazwa dopalacze jest najbardziej znana, ale synonimicznie to nowe substancje psychoaktywne, narkotyki klubowe czy narkotyki designerskie, od angielskiego słowa design czyli projektować, bo są projektowane w ściśle określonej reakcji jest to reakcja zmiany związku wyjściowego na pewną pochodną. W tej grupie, tak jak na ogólnej scenie narkotykowej, jak wspominałem wcześniej te dwie duże grupy czyli z jednej strony pobudzające - stymulanty, z drugiej wyciszające - depresanty. Pierwsza grupa stanowi 85%, a tylko niewielka część jest tych substancji odurzających. Teraz mówi się o tak zwanych opioidach nitazenowych, czy benzimidazolowych. Odnosząc to do działania heroiny, mówi się, że nitazeny 500 razy silniej działają. Siła działania tych związków jest olbrzymia, a co za tym idzie jest większe ryzyko dla zdrowia. Silniejsze działanie… I co za tym idzie, silniejsza możliwość uzależnienia.

Tak, oczywiście. Niestety to idzie w parze. Działa poprzez te same receptory, w ten sam sposób i przez to też coraz bardziej uzależnia. Myślę niestety, że jest to bardzo prawdopodobne, że ktoś kto raz wziął, sięgnie po następną. W przerastać i silna wola, nawet jeśli ją mamy, często nie wystarczy, bo siła uzależnienia jest tak duża. To oczywiście dzieje się stop niowo, jest bardzo skrytym procesem, takim bezbólowym. Nie ma jakichś objawów. Osoba uzależniona za wszelką cenę stara się to ukryć, często nie chce się przyznać przed samą sobą. Pierwsza r akcja to są zawsze zaprzeczenia, krzyk, zmiana zachowania. Czy Ci pacjenci często wracają na Oddział Toksykologii? Kilkunastu takich pacjentów mamy, o Patrzymy wówczas do historii choroby. To są Ci pacjenci, którzy z tym uzależnieniem nie dają sobie rady. Dlaczego tak jest ? Uza

leżnienie trzeba traktować, jako chorobę przewlekłą i tutaj ważna jest wczesna interwencja, nie odkładanie działań terapeutycznych na potem, bo będzie coraz trudniej. Choroba coraz bardziej się rozgości. Pacjent będzie ją wypierał, wpędzając się w głębsze uzależnienie. By przez to wszystko przejść, potrzebne jest dużo cierpliwości, silnej woli i samozaparcia oraz pomocy specjalistów. Czy to jest tak, że mamy w Polsce zbyt małą edukację dotyczącą tego, jak niebezpieczne to są środki? Może trzeba pomyśleć o lepszej kampanii społecznej? Może więcej o tym mówić?

Tak, zdecydowanie i to jest to, co wpisuje się w działania profilaktyczne. Narkomania i te substancje były, są i będą. To jest pewne, natomiast chodzi o to, żebyśmy właśnie poprzez uświadomienie czyli profilaktykę mówili: „słuchajcie to są substancje, które działają tak i tak”, „są silne uzależniające i niebezpieczne”, „nie do końca wiadomo, jaki mają wpływ”, „biorąc to sprowadzacie na siebie olbrzymie ryzyko, a dealer Wam tego nie powie, bo dlaczego miałby to zrobić? On chce sprzedać i tyle”. Także trzeba uświadamiać, mówić, bo to jest jedyna rzecz, którą możemy zrobić. To budowanie postaw prozdrowotnych jest tutaj bardzo istotne, bo jeżeli będziemy ciągle o tym mówić, zacznie to docierać do coraz większej grupy osób i może spowoduje to, że ktoś się dwa razy zastanowi zanim to weźmie. Oczywiście muszą iść także oficjalnym trybem zakazy, nakazy.

Bardzo dziękuję za rozmowę.

rOZMaWiała Maria kacZOrOWska

Raport GIS dotyczący narkotyków i dopalaczy

Zdaniem Głównego Inspektora Sanitarnego, Pawła Grzesiowskiego „mimo wieloletnich wysiłków i stałej pracy, problem z nadążeniem za dynamicznie zmieniającym się rynkiem środków zastępczych oraz nielegalnej podaży nowych substancji psychoaktywnych jest jednym z najpoważniejszych wyzwań, przed którymi stoją instytucje mające na celu dbanie o zdrowie publiczne.”

Raport GIS dotyczący zatruć środkami zastępczymi lub nowymi substancjami psychoaktywnymi w Polsce w 2024 roku liczy 25 stron. Ukazuje on dane dotyczące liczby zatruć ŚZ/NSO (Środki Zastępcze/ Nowe Substancje Psychotropowe) zgłoszonych do SMIOD (System Monitorowania Informacji o Środkach Zastępczych i Nowych Substancjach Psychotropowych) od 1 stycznia do 31 grudnia 2024. Są one klasyfikowane według klucza: 1. liczba zatruć z podziałem na województwa, 2. wskaźnik zatruć na 100.000 mieszkańców, 3. rozkład zatruć w poszczególnych miesiącach, 4. zatrucia według płci, 5. zatrucia według wieku, 6. wskaźnik zatruć na 100.000 mieszkańców według wieku. W 2024 roku w SMIOD w rejestrze zgłoszonych zatruć lub podejrzeń zatruć znalazło się łącznie 2719 przypadków, w tym 557 przypadków w zakresie ŚZ i NSP oraz 2162 przypadków w grupie pozostałych substancji (środki odurzające, substancje psychotropowe, leki, inne). Najwięcej zgłoszeń odnotowano w: październiku (305), lipcu (284) i grudniu (277). Najmniej zgłoszeń odnotowano w: lutym (151), styczniu (171) i kwietniu (172).

Ad. 1. Najwięcej zgłoszeń IMed (Interwencja Medyczna związana z zatruciem lub podejrzeniem zatruciem środkiem zastępczym lub nową substancją psychoaktywną) pochodziło z województw: małopolskiego (167), śląskiego (112), lubuskiego (63), łódzkiego (56), wielkopolskiego (45). Najmniej zgłoszeń odnotowano w województwach: opolskim (1), lubelskim (3) i warmińsko-mazurskim (3).

Ad. 2. Wskaźnik IMed związanych z zatruciem ŚZ/NSP w przeliczeniu na 100. 000 mieszkańców dla całego kraju wyniósł 1,48. W pięciu województwach był on wyższy od współczynnika określonego dla całego kraju, a dotyczy to województw: lubuskiego (6,48), małopolskiego (4,87), śląskiego (2,6), łódzkiego (2,38) i podlaskiego (1,5); wielkopolskie – 1,29.

Ad. 3. Średnia miesięczna liczba interwencji medycznych dotyczących przypadków zatruć i podejrzeń zatruć ŚZ/NSP w 2024 roku wyniosła 35. Najwięcej zgłoszeń IMed odnotowano w: październiku (65), lipcu (60), wrześniu (58), najmniej w: styczniu (28), maju (37) i lutym (38).

Ad. 4. Spośród wszystkich 557 zgłoszeń IMed związanych z zatruciem lub podejrzeniem zatrucia ŚZ/NSP, 376 zgłoszeń dotyczyło mężczyzn i stanowiło 67,5% wszystkich zgłoszonych zatruć ŚZ/ NSP, natomiast 181 zgłoszeń zatruć ŚZ/NSP dotyczyło kobiet, co stanowiło 32,5%.

Ad. 5. W grupie wiekowej do 18 r. ż. zarejestrowano łącznie 92 interwencje medyczne, co stanowiło 16,52% wszystkich przypadków zatruć ŚZ/NSP zarejestrowanych w 2024 r. W populacji dzieci i młodzieży najwięcej zgłoszeń dotyczyło osób z grupy wiekowej 16-18 lat (56), w pozostałych grupach wiekowych rozkład odnotowanych przypadków przedstawiał się następująco: 13-15 lat (31), 7-12 lat (2), 0-6 lat (3). W grupie wiekowej powyżej 18 r. ż. liczba zgłoszonych IMed była ponad 5-krotnie większa niż liczba interwencji wśród pacjentów do 18 r. ż. i wyniosła 462, co stanowiło 82,94% wszystkich zarejestrowanych przypadków zatruć ŚZ/NSP w 2024 r. W populacji osób dorosłych najwięcej zgłoszeń dotyczyło grupy wiekowej 30-39 lat (153), w pozostałych grupach wiekowych rozkład zgłoszeń przedstawiał się następująco: 19-24 lata (99), 25-29 lat (85), 40 i więcej lat (125).

Ad. 6. Wskaźnik IMed na 100.000 mieszkańców dla populacji do 18 r. ż. (7 174 688 osób) wyniósł 1,28, a dla grupy powyżej 18 r. ż. (30 388 383 osób) 1,52. Najwyższy wskaźnik IMed związanych z zatruciem ŚZ/NSP na 100.000 mieszkańców dotyczył następujących grup wiekowych: 16-18 lat (4,8), 19-24 lata (4,65), 25-29 lat (4,17). Porównując dynamikę zatruć ŚZ/NSP w Polsce na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat, tj. w latach 2015-2024, należy zauważyć, że najwięcej Interwencji Medycznych było w roku 2015 – zarejestrowano 7357 zgłoszeń w całym kraju. W latach 2016-2018 liczba zatruć utrzymywała się na porównywalnym, stałym poziomie (odpowiednio 4369, 4324, 4258), z wyraźną tendencją spadkową od 2019 roku, kiedy to zarejestrowano 2148 zatruć. Kolejne lata przyniosły spadek liczby zatruć z poziomu 806 zatruć w 2020 do 264 zatruć w 2023 r. Liczba zgłoszonych przypadków Interwencji Medycznych związanych z zatruciem ŚZ/NSP w Polsce w podziale na poszczególne grupy wiekowe na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat wyniosła 24903. W grupie populacyjnej dzieci i młodzieży do 18 roku życia liczba zarejestrowanych przypadków IMed wyniosła 5436, a w grupie populacyjnej powyżej 18 roku życia liczba ta wyniosła 18678 zgłoszeń, natomiast w pozostałych 789 przypadkach nie uzyskano informacji o wieku pacjenta. Najwięcej zgłoszeń zatruć/podejrzeń zatruć ŚZ/ NSP w grupie populacji do 18 roku życia odnotowano w roku 2015 - 2077 przypadków. W kolejnych latach liczba ta stopniowo malała, tj. w 2016 r. - 1038, 2017 r. - 886, 2018 r. - 686, 2019 r. - 388, 2020 r. - 125, 2021 r. - 37, przy czym w 2022, 2023 i 2024 r. odnotowano wzrost zgłoszonych zatruć/podejrzeń zatruć ŚZ/NSP w grupie dzieci i młodzieży - odpowiednio 49, 58 i 92 przypadki.

Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii, Główny Inspektor Sanitarny gromadzi także dane dotyczące zgonów, które miały lub mogły mieć związek z używaniem środka zastępczego lub nowej substancji psychoaktywnej. W SMIOD zarejestrowano 41 przypadków zgonów po zażyciu substancji działających na ośrodkowy układ nerwowy – najwięcej w województwie kujawsko-pomorskim (16), najmniej w podkarpackim (1); w wielkopolskim 2. W zdecydowanej większości przypadków zgony dotyczą mężczyzn - aż w 80% (33 przypadki). Zgony wśród kobiet stanowiły 20% zgłoszeń, czyli 8 przypadków. W przypadku zgonów, dla których wskazano wiek, średnia wieku wyniosła 31 lat. W 4 przypadkach brak jest informacji dotyczących wieku osób zmarłych.

Żaden ze zgłoszonych zgonów nie był skutkiem użycia ŚZ. Spośród wszystkich zgonów, 7 związanych było z użyciem NSP. Przypadki te związane były z użyciem wyłącznie NSP lub w skojarzeniu z innymi substancjami. Pozostałe zgony były spowodowane użyciem substancji psychotropowych lub środków odurzających, często stosowanych w połączeniu.

Z danych zgromadzonych przez Głównego Inspektora Sanitarnego wynika, że wszystkie przypadki zgonów związanych z użyciem NSP dotyczyły substancji należących do grupy syntetycznych katynonów, z czego aż 71% przypadków zgonów związanych było z użyciem substancji NEP. Dla porównania w 2023 roku odnotowano 3 przypadki zgonów, które wynikały ze stosowania katynonów, z czego 1 dotyczył NEP. W związku z powyższym, Główny Inspektor Sanitarny 24 marca 2025 wydał publiczne ostrzeżenie przed stosowaniem nowych narkotyków, ze szczególnym uwzględnieniem substancji NEP. Ostrzeżenie dostępne na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Sanitarnego pod adresem: https://www.gov.pl/web/gis/ uwaga-na-tzw-nowe-narkotyki (o-ap) ■

Badania na próbie 6486 uczniów

Pisząc o substancjach psychoaktywnych, po które sięga młodzież, nie sposób nie odwołać się do najnowszych badań przeprowadzonych w ramach europejskiego projektu: „European School Survey Project on Alcohol and Drugs” (ESPAD). Audytoryjne badanie ankietowe przeprowadzone zostało w Polsce w 2024 roku na losowej próbie reprezentatywnej uczniów pierwszych i trzecich klas szkół ponadpodstawowych (wiek: 15-16 lat oraz 17-18 lat).

Badania, które powtarza się co 4 lata, przede wszystkim mają na celu monitorowanie natężenia problemu używania przez młodzież substancji psychoaktywnych, a także ocenę czynników wpływających na rozpowszechnienie (popyt na substancje, ich podaż). W Polsce badanie zostało wykonane przez Instytut Psychiatrii i Neurologii (na zlecenie Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom. Losowo dobrana próba ogólnopolska liczyła 3185 uczniów pierwszych klas oraz 3301 uczniów trzecich klas szkół średnich. Alkohol. Napoje alkoholowe są najbardziej rozpowszechnioną substancją psychoaktywną wśród młodzieży. Chociaż raz w ciągu całego swojego życia piło 72,9% uczniów z młodszej grupy i 91,3% uczniów ze starszej grupy. Picie napojów alkoholowych jest na tyle rozpowszechnione, że w czasie ostatnich 30 dni przed badaniem piło 39,1% piętnasto-szesnastolatków i 73,3% siedemnasto-osiemnastolatków. Porównanie wyników badania z 2024 r. z wynikami wcześniejszych badań wskazuje na trend spadkowy rozpowszechnienia picia przez uczniów z młodszej kohorty zapoczątkowany w 2007 r. Wcześniej obserwowano tendencje wzrostową. Począwszy od pierwszych badań ESPAD najbardziej popularnym napojem alkoholowym wśród całej młodzieży jest piwo, a najmniej – wino.

2.7. WSKAŹNIK ZATRUĆ ŚZ/NSP NA 100 TYS. MIESZKAŃCÓW WEDŁUG WIEKU W 202 4 R.

szem. Chociaż raz w ciągu całego życia używało tych substancji 17% młodszych uczniów i 33% starszych uczniów. Na drugim miejscu pod względem rozpowszechnienia używania substancji nielegalnych jest amfetamina (w klasach pierwszych 4,2%, w trzecich 4,5%). Aktualne, okazjonalne używanie substancji nielegalnych, czego wskaźnikiem jest używanie w czasie ostatnich 12 miesięcy, także stawia przetwory konopi indyjskich na pierwszym miejscu pod względem rozpowszechnienia. W klasach pierwszych używa tych środków ponad 14,5% uczniów, w klasach trzecich – 23,7%. W czasie ostatnich 30 dni przed badaniem 8,0% pierwszoklasistów i 10,7% uczniów trzecioklasistów używało marihuany lub haszyszu.

W pierwszej kolejności określono wskaźniki zatruć środkiem zastępczym lub nową substancją psychoaktywną dla dwóch grup populacyjnych: pierwszej grupy wiekowej obejmującej osoby do 18 roku życia oraz drugiej grupy wiekowej obejmującej osoby powyżej 18 roku życia. Łączna liczba mieszkańców kraju w wieku do 18 r.ż. wynosiła 7 174 688, natomiast w grupie wiekowej powyżej 18 r.ż. - 30 388 383 (według danych GUS4 ). Wskaźnik IMed na 100 tys. mieszkańców dla populacji do 18 r .ż . wyniósł 1,28, a dla grupy powyżej 18 r .ż . 1,52.

Informacje zbiorcze, obejmujące liczbę mieszkańców w poszczególnych grupach wiekowych, liczbę zgłoszonych przypadków oraz wskaźnik IMed związanych z zatruciem ŚZ/NSP na 100 tys. mieszkańców w poszczególnych grupach wiekowych przedstawiono w tabeli 3.

Tabela 3 Wskaźnik IMed związanych z zatruciem ŚZ/NSP na 100 tys. mieszkańców według przedziałów wiekowych w 202 4 r.

Przedział wiekowy (w latach)

Liczba mieszkańców

Nikotyna. Doświadczenia z paleniem papierosów ma trochę ponad jedna trzecia pierwszoklasistów oraz ponad połowa uczniów ze starszej kohorty, a w czasie ostatnich 30 dni przed badaniem wyroby tytoniowe paliło 21% pierwszoklasistów i prawie 30% trzecioklasistów. Wyniki te są znacznie lepsze od wyników z 2003 r. Wedle ocen respondentów spadła także znacznie dostępność papierosów. Jednocześnie pojawiły się i zyskują na popularności nowe formy wprowadzenia nikotyny do organizmu, np. e-papierosy. W obu kohortach ich popularność przewyższyła już popularność tradycyjnych wyrobów tytoniowych.

Liczba zatruć ŚZ/NSP

Wskaźnik IMed na 100 tys. mieszkańców

0-6 2 360 718 3 0,13

7-12 2 374 575 2 0,08

13-15 1 273 469 31 2,43

16-18 1 165 926 56 4,80

Nowe substancje psychoaktywne („dopalacze”). Odsetki uczniów, którzy używali nowych substancji psychoaktywnych są znacznie niższe niż odsetki używających przetworów konopi indyjskich. Nie odnotowano wzrostu tych odsetków między 2011 i 2015 r. Wśród uczniów ze starszej kohorty odnotowano nawet spadek rozpowszechnienia używania tych substancji na przestrzeni całego życia oraz w czasie ostatnich 12 miesięcy. W 2019 r. w obu kohortach zmniejszyły się odsetki uczniów, którzy używali „dopalaczy” kiedykolwiek w życiu, zaś w młodszej kohorcie także tych, którzy sięgali po nie w czasie ostatnich 12 miesięcy przed badaniem. W 2024 r. można mówić o stabilizacji – w młodszej kohorcie 6,6% uczniów używało „dopalaczy” kiedykolwiek w życiu, 5,3% w czasie ostatnich 12 miesięcy, a 3,9% w czasie ostatnich 30 dni przed badaniem. Analogiczne odsetki w starszej kohorcie są podobne i wynoszą 6,1%, 4,8% oraz 2,8%. (o-ap)

Razem do 18 r.ż. 7 174 688 92 1,28 19-24 2 129 956 99 4,65 25-29 2 040 380 85 4,17 30-39 5 467 114 153 2,80 >40 20 750 933 125 0,60

Narkotyki. Zgodnie z oczekiwaniami, wyniki badania wskazują na znacznie niższy poziom rozpowszechnienia używania substancji nielegalnych, niż legalnych, zwłaszcza alkoholu. Większość badanych nigdy po substancje nielegalne nie sięgała. Wśród tych, którzy mają za sobą takie doświadczenia większość stanowią osoby, które co najwyżej eksperymentowały z marihuaną lub haszy-

Tekst przygotowany na podstawie materiału prasowego przygotowanego przez Janusza Sierosławskiego na konferencję (27 marca 2025) zorganizowaną przez Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom (www.kcpu.gov.pl)

Razem powyżej 18 r.ż. 30 388 383 462 1,52 Wiek nieustalony b.d. 3 b.d.

Kohorta – termin stosowany w statystyce i naukach stosujących ją (np. demografia, medycyna), oznaczający zbiór obiektów, najczęściej ludzi, wyodrębniony z populacji z uwagi na zachodzące jednocześnie dla całego zbioru wydarzenie lub proces w celu przeprowadzenia analizy. (Wikipedia) ■

Wykres 8 Wskaźnik IMed związanych z zatruciem ŚZ/NSP na 100 tys. mieszkańców według grup wiekowych w 202 4 r.

3,50

W kraju najwyższy wskaźnik interwencji medycznych związanych z zatruciem ŚZ/NSP na 100 tys. mieszkańców dotyczył następujących grup wiekowych: 16-18 lat (4,8), 19-24 lata ( 4,65), 25-29 lat ( 4,17) - wykres 8.

WYPALENIE – perspektywa psychiatry, psychologa i zarządzających

2 kwietnia w Centrum Konferencyjnym Wielkopolskiej Izby Lekarskiej EDU WIL odbyła się konferencja naukowa WYPALENIE – perspektywa psychiatry, psychologa i zarządzających w różnego typu placówkach systemu ochrony zdrowia.

Wydarzenie rozpoczęło szereg edukacyjnych działań, które WIL będzie prowadziło w ramach Roku Przeciwdziałania Wypaleniu. – Frekwencja świadczy o tym, że pomysł wiceprezesa Mateusza Szulcy był pomysłem trafionym. Na sali widzę lekarzy, studentów oraz zaprzyjaźnionych prezesów izb zawodów zaufania publicznego, którzy także w nasz projekt chcą się zaangażować. Chciałbym podziękować prof. Ewie Mojs za wsparcie merytoryczne – podkreślał prezes ORL WIL Krzysztof Kordel, jednocześnie dodając, że wypalenie dotknąć może w każdym wieku.

– Mnie to wypalenie zawodowe jeszcze nie dotknęło, a pracuję od 1979 roku. Zawsze mówię, że jak człowiek robi to co lubi, to nie jest niewolnikiem i ta praca sprawia przyjemność, widzę jednak ten problem, przyglądając się, w jakim tempie i z jaką częstotliwością pracują młodsi koledzy – podkreślał prezes ORL WIL. Rok Przeciwdziałania wypaleniu ma przede wszystkim dać odpowiedź na pytanie jaka jest skala wypalenia i jak można pomóc lekarzom.

-Będziemy nie tylko edukować, chcemy także przy współpracy z Uniwersytetem Medycznym badać to zjawisko wśród wielkopolskich lekarzy. Nadal tych badań brakuje i to nie tylko w Polsce, ale na całym świecie nie jest to dobrze zdiagnozowane. Planujemy niebawem rozpocząć pracę naukową na ten temat i to będą pierwsze w Polsce dane dotyczące wypalenia zebrane w jednym województwie – powiedział lek. Mateusz Szulca, pomysłodawca, wiceprezes ORL WIL.

Konferencję rozpoczął wykład: “Wypalenie z perspektywy psychologa”, który wygłosiła prof. dr hab. n. med. Ewa Mojs –psycholog kliniczny i neuropsycholog, z Katedry i Zakładu Psychologii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.

– Wypalenie zawodowe to jest pewna stopniowa utrata energii, motywacji do pracy i co jest ciekawe – nie wchodzimy do miejsca pracy na samym początku jako osoby wypalone, gdyż na początku jesteśmy osobami, które idą z zapałem, energią, gotowością do tego, żeby robić rzeczy wielkie i ważne, a potem stopniowo coś się dzieje że tej energii zaczyna brakować. Powodów jest wiele. Patrząc na historię wypalenia zawodowego, opisywano również, że jest to rezultat długotrwałej utraty równowagi pomiędzy tym, w co inwestujemy, a co otrzymujemy w zamian. W latach dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia mieliśmy pewne kryzysy, pandemię, wojnę, różne zjawiska społeczno – kulturowe, które całkowicie zmieniły sytuację zawodową zawodów zaufania publicznego, osób angażujących się w prace na rzecz dobra i na rzecz zdrowia innych ludzi. Dochodzi do szkód na poziomie emocjonalnym, behawioralnym czy na poziomie relacji personalnych – podkreślała w swoim wystąpieniu prof. Ewa Mojs.

O wypaleniu z perspektywy psychiatry opowiedziała lek. Anna Rewekant.

– Wypalenie ma trzy stadia. Pierwsze, podczas którego pojawiają się objawy, ale jest to jeszcze moment zdrowia względnego, ale wyczerpania. Występuje ograniczenie wypoczynku, zajęć rekreacyjnych, zaniedbywanie najbliższych, zaburzenia snu czy apetytu. Drugie stadium – objawy występują i zaczynają utrudniać pracę, pojawia się znaczne nasilenie objawów pierwszego stadium i występuje też izolacja społeczna, wewnętrzne napięcie, niepokój,

lęk, zaburzenia snu i koszmary senne dotyczące pracy. Dochodzą objawy psychosomatyczne: bóle głowy, brzucha, nudności. Trzecie to stadium choroby, całkowitego wyczerpania, niezdolność do pracy. Izolacja społeczna może tutaj doprowadzić do fobii społecznej i depresji wywołanej stresem. Zwiększona jest podatność na infekcje wirusowe, układ odpornościowy wtedy nie działa prawidłowo. Mogą się pojawiać również myśli rezygnacyjne czy samobójcze –podkreśla lek. Anna Rewekant.

Dr n. med. Bogusław Stelcer zebranym przybliżył ideę i skuteczność Grupy Balinta.

– Trzeba żyć i funkcjonować, być współmałżonkiem, rodzicem, pracować i jeszcze zadbać o swoją higienę psychiczną i chciałbym Państwa przekonać, że takiego wsparcia w sensie profesjonalnym można szukać również w grupie balintowskiej. Michael Balint towarzyszył, czy też był jednym z tych, którzy tworzyli tą pierwszą psychoanalizę 100 – 120 lat temu tutaj w Europie kontynentalnej jak i w Anglii i był tym, który pokazał, że to, w co wierzył ma ogromny potencjał – czyli to, że połączymy dwie dyscypliny: medycynę i psychologię – podkreślał dr n. med. Bogusław Stelcer. Komentarz do wykładu wygłosił prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Samborski. Następnie rozpoczął się panel ekspercki zarządzających w różnego typu placówkach systemu ochrony zdrowia: POZ, szpitalach powiatowych oraz szpitalach klinicznych oraz aptekach. Udział w nim wzięli: lek. Elżbieta Marcinkowska, dr hab. n. med Szczepan Cofta, dr n. med. Przemysław Daroszewski oraz Mateusz Szamałek, prezes Wielkopolskiej Izby Aptekarskiej.

Warto podkreślić, że w Rok Przeciwdziałania Wypaleniu zaangażowali się przedstawiciele wszystkich zawodów zaufania publicznego, którzy także chcą uczestniczyć w projekcie wraz ze swoimi samorządami.

Wszelkie aktualizacje, materiały oraz informacje dotyczące Roku Przeciwdziałania Wypaleniu znaleźć można odnaleźć na stronie www.wil.org.pl/rok-wypalenia/ ■

Jaka medycyna? Jakie ambulatorium? Jaki szpital?

Choć rzeczywistość naszej pracy to przeżywanie dnia po dniu, stawiania kroku po kroku, to emocji związanych z codziennością przeżywamy zazwyczaj bardzo dużo. A jednak dzieje się w tych miesiącach w polskiej i nam bliższej – wielkopolskiej – medycynie naprawdę dużo. Tym większe też emocje. Nadzieje i oczekiwania, ale i zawody. Wszechobecna jest pewnie troska, która każe nam kwestionować zastaną rzeczywistość i pytać – tworząc nasze dzień po dniu – jaka jest nasza medycyna, jak kształtować naszą rzeczywistość?

Perspektywa dalsza

dr. HaB. n. Med sZcZePan cOF ta

Ta perspektywa to próba obserwowania, w jakiej mierze jest zachowana, czy też raczej zachwiana konieczna równowaga między opieką lekarza rodzinnego, opieką specjalistyczną oraz szpitalną. Pewnie z różnych perspektyw mogą się pojawić różniące się opinie, choć chyba dochodzi do jakiejś destabilizacji z zachwianiem równowagi. Świadectwem tego jest choćby obserwowane na naszym uniwersyteckim SOR-ze na Grunwaldzkiej 55 około 230 średnio pacjentów na dobę. Trochę tak jak w zatłoczonym hipermarkecie, do którego przybywa się tłumnie w celu realizacji doraźnych i perspektywicznych potrzeb. Przyzwyczailiśmy się od czasu pandemii, że mnóstwo środków finansowych – w sposób rosnący – było przeznaczanych na opiekę zdrowotną. Płatnik w ciągu ostatnich lat – po swego rodzaju „oczyszczeniu” systemu w czasie pandemii (wymaga to odrębnej refleksji), wywiązywał się z płatności niemalże na wszystko. Szpitale, w których dominował duch twórczy, mogły się rozwijać w sposób niezwykle dynamiczny. Wielu spośród nas zaczęło powodzić się lepiej, choć i tak powstały olbrzymie dysproporcje w zarobkach i możliwościach.

Okazać się jednak może, że – choć środki infrastrukturalne będą nadal napływać i będzie skok na pewno w najbliższych latach także inwestycyjny - to jednak ograniczenie ryczałtami, brakiem korzystnej perspektywy wystarczających środków na bieżące usługi medyczne, może nam zacząć bardzo doskwierać i rodzić napięcia. Przede wszystkim może grozić nam możliwość braku rozwoju i wykonywania większej ilości zakresu usług, których tak bardzo potrzebujemy i których byśmy pragnęli. Może z naszymi nadchodzącymi frustracjami nie być łatwo.

Choć dla szpitali wysokospecjalistycznych minione lata była raczej niezwykle korzystne, z niemałymi nieraz wynikami finansowymi dodatnimi (a było to stosunkowo proste, nie

wynikało nawet przede wszystkim ze sposobów optymalnego zarządzania, ile z istniejącej koniunktury), to jednak nie wszyscy stali się tej sytuacji beneficjentami. Współczuć w tym zakresie trzeba choćby wielu szpitalom powiatowym bądź monospecjalistycznym. Ale to uboczna uwaga.

Perspektywa bliższa

Ta perspektywa to podwórko naszej codziennej krzątaniny. Nasz szpital, oddział, poradnia, pracownia. Ile od nas zależy, a ile nie? Życzymy sobie i innym, by pracowali w środowisku przyjaznym, umożliwiającym sprawowanie bezpiecznej opieki nad powierzonymi nam pacjentami. Wśród współpracowników budujących konkluzywnie przestrzenie życzliwości, rozwiązywania problemów, a nie ich tworzenia.

Na pewno doświadczamy w wielu miejscach źle pojętych tendencji korporacjonistycznych, stąd tym bardziej ważne są odpowiedzi na pytania, w jaki sposób zabezpieczyć najlepiej możliwie lekarskie interesy, których racją jest tworzenia najlepszych możliwych warunków opieki nad pacjentami. Przeżywam w ostatnich latach wielki niedosyt związany z brakiem zapewnienia właściwego i odpowiedniego interesu lekarskiego. Obserwując choćby wokół – w perspektywie spojrzenia dalszej czy bliskiej – podejmowanie decyzji wbrew logice postępowania lekarskiego, myślenia lekarskiego, jakby nieraz przy braku rozeznania medycznych aspektów spraw i finalnie szacunku dla naszej specyfiki zadań i misji, a także pracy. Każdy z Czytelników mógłby zapewne po tym zdaniu zapełnić wiele linijek swoimi własnymi faktami, doświadczeniami i przemyśleniami.

Jedno jest pewne: dzień po dniu toczy się jakaś walka o to, jak będą wyglądały nasze poradnie rodzinne, ambulatoria specjalistyczne i szpitale. W jakiej mierze narzuci się nam ducha korporacyjnego - źle pojętego, a w jakiej mierze zachowamy możliwość czystego wypełniania naszej misji zawodowej.

Wiemy, że nie możemy liczyć na wzniesienie się ku jakiejś jednolitej wizji i perspektywy rozwoju naszego systemu opieki zdrowotnej. Nie ma na to szans. Ale na ile uda się sprawić, by urzędnicy – cytując jednego ze współczesnych znamienitych lekarzy – nie niszczyli systemu opieki zdrowotnej. I pozwolili nam konstruktywnie – wypełniając wyrazistą lekarską misję - działać.

sZcZePan cOFta

Spotkania dla lekarzy Seniorów

Komisja ds. Emerytów i Rencistów Wielkopolskiej Izby Lekarskiej organizuje cykliczne spotkania dla lekarzy i lekarzy dentystów Seniorów. Zapraszamy w każdy pierwszy poniedziałek miesiąca o godz. 15:00 do Sali Andrzeja Baszkowskiego w Wielkopolskiej Izbie Lekarskiej w Poznaniu. Pierwsze spotkanie odbyło się w kwietniu. Gościliśmy na nim dr n. med. Bartosza Burcharda, który opowiedział o możli-

wościach wsparcia socjalnego, jakie proponuje WIL. Poza wartością merytoryczną zależy nam, by spotkania były okazją do rozmowy, spędzenia ze sobą czasu oraz poznania nowych osób.

Serdecznie zapraszamy!

dr n. Med. Maria łaBędZka-Gardy

z wielkopolskich szpitali

Zabiegi endoskopowe kręgosłupa w znieczuleniu miejscowym

w Ortopedyczno-Rehabilitacyjnym Szpitalu Klinicznym im. W. degi UM w Poznaniu

Od przeszło 3 lat na Oddziale Ortopedii i Chirurgii Kręgosłupa Dorosłych Szpitala, wykonywane są zabiegi endoskopowe techniką UBE (Unilateral Biportal Endoscopy) u chorych z zaawansowanymi zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa, a w szczególności z ciasnotą, inaczej stenozą kanału kręgowego. Od bieżącego roku rozpoczęto wykonywanie zabiegów endoskopowych odbarczenia stenozy kanału kręgowego w znieczuleniu przewodowym bez konieczności znieczulenia ogólnego i intubacji.

Ciasnota kanału kręgowego najczęściej dotyczy osób w wieku podeszłym, u których występują schorzenia współistniejące. Zwiększają one ryzyko lub wręcz uniemożliwiają wykonanie zabiegu w obrębie kręgosłupa, ponieważ zabiegi te wymagają znieczulenia ogólnego.

Jednak zastosowanie endoskopowej techniki dwuportalowej UBE pozwala na wykonanie pełnego odbarczenia struktur nerwowych, bez konieczności zastosowania śrub stabilizujących kręgosłup a dodatkowo nie jest konieczne wykonanie pełnego znieczulenia z intubacją. Współcześnie na świecie obserwujemy wzrost liczby operacji kręgosłupa wykonywanych w znieczuleniu regionalnym (awake spinal surgery). Znajdują tutaj zastosowanie blokady centralne, znieczulenie nasiękowe i blokady powięziowe w połączeniu z sedację dożylną.

Znieczulenie regionalne to mniejsze obciążenie w porównaniu do znieczulenia ogólnego, szybsza regeneracja i krótszy czas hospitalizacji a także zmniejszenie bólu pooperacyjnego i większe zadowolenie pacjenta - mówi operator dr hab. n. med. Łukasz Kubaszewski, prof. UMP. Chorzy w wieku 78-86 lat, zabieg oraz rehabilitację przeszli bez problemów. Ten typ znieczulenia jest możliwy dzięki doświadczeniu ośrodka w technice endoskopowej, ponieważ czas zabiegu powinien być w miarę krótki ze względu na ułożenie pacjenta podczas zabiegu. Jednak pierwsze nasze obserwacje wyników leczenia oraz opinie chorych są bardzo pozytywne. Pozwala to na zaproponowanie optymalnego leczenia bez względu na wiek, który nierzadko jest podstawą do dyskwalifikacji z leczenia operacyjnego. Profesor Kubaszewski zaznacza, że obja-

wy choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa stają się coraz bardziej zauważalnym problemem starzejącego się społeczeństwa. Ucisk na struktury nerwowe kanału kręgowego, poza bólem, powoduje istotne upośledzenie możliwości poruszania się i samodzielności osób bez istotnej dysfunkcji narządu ruchu, dotychczas samodzielnych. Powoduje to frustrację zarówno chorego jak i rodziny. Dzięki technice endoskopowej zabiegi w obrębie kręgosłupa są

wykonywane coraz częściej w znieczuleniu miejscowym na całym świecie. Problematyka zabiegów endoskopowych w znieczuleniu miejscowym będzie omawiana między innymi na Kongresie Endoskopii Kręgosłupa w Nicei, gdzie przedstawimy doświadczenia naszego ośrodka - mówi prof. Kubaszewski. Tego typu stopniowe modyfikacje leczenia pozwalają na zmianę postrzegania chirurgii kręgosłupa, jaką jeszcze znaliśmy przed 10-20 laty.

Wprowadzenie technik endoskopowych spowodowało zwiększenie liczby operacji w tym zakresie w ostatnich dwóch latach, choć ze względu na liczbę osób oczekujących należy stwierdzić, że problem narasta. Rozwój technik endoskopowych pozwala na skrócenie pobytu chorego w szpitalu. Jednocześnie zmniejszenie kosztów zabiegu pozwala na leczenie większej liczby chorych.

Znieczulenie miejscowe w zabiegach endoskopowych techniką

UBE w obrębie kręgosłupa lędźwiowego oferuje wiele korzyści, w tym mniejsze ryzyko powikłań, szybszą regenerację, zmniejszenie bólu pooperacyjnego oraz korzyści ekonomiczne - podkreśla Kierownik Kliniki Ortopedii Kręgosłupa Dorosłych naszego Szpitala dr hab. n. med. Mikołaj Dąbrowski. Poznański ośrodek ortopedyczny może pochwalić się długą tradycją leczenia schorzeń kręgosłupa ale także tym, że znaczna część zabiegów wykonywana jest technikami endoskopowymi. Dla chorych z przeciwwskazaniami do znieczulenia ogólnego jest to istotna alternatywa, która pozwala na przeprowadzenie minimalnie inwazyjnych procedur z zachowaniem wysokiego poziomu komfortu i bezpieczeństwa. W miarę rozwoju technik endoskopowych i metod znieczulenia, znieczulenie miejscowe prawdopodobnie będzie odgrywać coraz większą rolę w nowoczesnej chirurgii kręgosłupa. ■

z wielkopolskich szpitali

Francuski robot otochirurgiczny w Klinice Otolaryngologii USK

Klinika Otolaryngologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu pod kierownictwem dr hab. Jacka Banaszewskiego po raz kolejny wprowadza nowoczesne standardy w operacjach otologicznych. W dniach 11-21 marca odbyła się seria zabiegów w udziałem nowoczesnego francuskiego robota do operacji usznych RobOtol®. Robot ten gościł już w klinice poznańskiej przez kilka dni w 2022 roku i wykonano wówczas z jego wsparciem serię implantacji ślimakowych – pierwszych tego typu zabiegów w Polsce.

Zespół otologiczny kliniki wykonał serię implantacji ślimakowych - tym razem nie tylko z zastosowaniem elektrod perimodiolarnych, ale także elektrod prostych. Operacje przeprowadzone były przez doświadczonych otochirurgów: dr hab. Wojciecha Gawęckiego (kierownika projektu) oraz dr Andrzeja Balcerowiaka u pacjentów z trudnymi warunkami anatomicznymi w obrębie ucha środkowego i wewnętrznego oraz u chorych z zachowanym resztkowym słuchem. Ponadto, po raz pierwszy w Poznaniu zaplanowano także inne zabiegi uszu ze wsparciem robota – takie jak operacje perlaka, operacje przyzwojaka czy rekonstrukcje błony bębenkowej. Zastosowanie robota podczas implantacji ślimakowych pozwoli na bardzo powolne, delikatne i precyzyjne wprowadzenie matrycy elektrod urządzenia do ślimaka. U pacjentów z trudnymi warunkami anatomicznymi ułatwi to ten kluczowy etap zabiegu, a u chorych z zachowanym resztkowym słuchem da większe szanse na jego zachowanie. Z kolei podczas innych operacji usznych

robot będzie utrzymywał w polu operacyjnym endoskop stanowiąc w czasie tych bardzo precyzyjnych zabiegów „dodatkową rękę” chirurga – stabilną, bardzo precyzyjną, a kiedy potrzeba - zupełnie nieruchomą. Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Poznaniu należy do wiodących ośrodków w kraju wszczepiających różne implanty słuchowe – przede wszystkim implanty ślimakowe i implanty na przewodnictwo kostne, a łącznie wszczepiono tu już ponad 2,5 tysiąca urządzeń. Implanty ślimakowe wszczepiane są w klinice od 1994 roku. Operacje te wykonywane są zarówno u dorosłych, jak i u dzieci z głębokim niedosłuchem odbiorczym lub głuchotą, dla których stosowanie aparatów słuchowych jest niewystarczające. Ponadto w klinice każdego tygodnia wykonuje się liczne inne operacje uszne – zabiegi usunięcia perlaka, zabiegi rekonstrukcyjne błony bębenkowej i kosteczek słuchowych, operacje otosklerozy czy operacje nowotworów ucha. ■

W dniach 7 i 8 kwietnia 2025 w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Poznaniu przeprowadzono innowacyjne zabiegi ablacji migotania przedsionków z wykorzystaniem technologii elektroporacji (PFA), zintegrowanej z systemem mapowania trójwymiarowego.

Zespół Pracowni Elektrofizjologii mieszczącej się przy ul. Przybyszewskiego 49 w Poznaniu, pod kierownictwem dra n. med. Bartosza Żuchowskiego zastosował technologię Boston Scientific FARAVIEW™ jako drugi ośrodek w Polsce. Integracja technologii mapowania 3D z cewnikami PFA znacząco zwiększa precyzję zabiegu, jednocześnie redukując konieczność stosowania szkodliwego promieniowania rentgenowskiego. Trójwymiarowa mapa elektroanatomiczna pozwala na ocenę stanu elektrycznego serca przed przystąpieniem do ablacji. Dzięki

temu możliwe jest precyzyjne zaplanowanie lokalizacji blizn ablacyjnych oraz lepsza kontrola położenia cewnika podczas ich tworzenia . Dodatkowo system 3D umożliwia bieżącą weryfikację skuteczności przeprowadzanego zabiegu.

Z tej metody leczenia mają szansę skorzystać przede wszystkim pacjenci z uporczywym, nawracającym migotaniem przedsionków, zwłaszcza po wcześniejszych, nieskutecznych próbach ablacji.

Wszystkie zabiegi zakończyły się pomyślnie i przebiegły bez powikłań. Pracownia Elektrofizjologii Uniwersyteckiego Szpi-

tala Klinicznego planuje kontynuację procedur z wykorzystaniem tej innowacyjnej technologii. ■

z wielkopolskich szpitali

Nowoczesny zabieg na Lutyckiej

W Szpitalu Wojewódzkim wykonano po raz pierwszy w Poznaniu zabieg cystoprostatektomii radykalnej z wykorzystaniem technologii robotycznej. Zabieg przeprowadzono z użyciem nowoczesnej metody odprowadzenia moczu przy użyciu wstawki jelitowej. To przełomowe wydarzenie dla urologii w regionie. Gratulacje dla dr n. med. Piotra Cieślińskiego i jego zespołu. Do tej pory podobne operacje wykonywano metodą otwartą lub laparoskopową, jednak ze względu na ich złożoność były one niezwykle trudne. Tym razem, dzięki wykorzystaniu techniki robotycznej, zabieg udało się przeprowadzić z większą precyzją, mniejszą utratą krwi oraz potencjalnie krótszym czasem hospitalizacji dla pacjenta. Całość zabiegu trwała około pięciu godzin, co jest bardzo dobrym wynikiem. Procedura została przeprowadzona pod nadzorem doktora Krzysztofa Ratajczaka, specjalisty urologii ze Szpitala Wojskowego we Wrocławiu. ■

„Polna” szkoliła lekarzy neonatologów ze świata

W dniach 28-29 marca 2025 roku odbyła się II edycja Międzynarodowych Warsztatów „Weaning the Neonate Workshop” poświęconych praktycznym możliwościom stosowania wspomagania oddechu metodą NAVA – Neuronally Adjust Ventilatory Assist.

Jest to nowoczesna metoda leczenia niewydolności oddechowej oparta na wykorzystaniu impulsów elektrycznych nerwu przeponowego.

Do I Kliniki Neonatologii w Ginekologiczno- Położniczym Szpitalu przy ulicy Polnej przyjechali neonatolodzy i intensywności z całego świata: Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Izraela, Mołdawii, Turcji, Rumunii, Omanu, Uzbekistanu, Szwecji, Wielkiej Brytanii, Czech, Szwajcarii oraz Polski.

Pierwszego dnia lekarze mieli okazję wysłuchać wykładów profesorów: Sandeep’a Shetty z St. Georges College w Cambridge, Andrei Ivankovej z Banská Bystrica na Słowacji oraz Jana Mazeli kierownika I Kliniki Neonatologii oraz kierownika kursu.

Drugiego dnia kursanci poznali praktyczne tajniki stosowania tej nowej metody wentylacji.

Goście byli pod dużym wrażeniem różnorodności patologii układu oddechowego co pozwoliło im na sprawdzenie swoich umiejętności w leczeniu różnych chorób układu oddechowego. ■

Półpasiec: zagrożenie, przed którym warto się zabezpieczyć

Półpasiec – to groźna choroba, szczególnie dla seniorów, z potencjalnie bolesnymi konsekwencjami. Istniejące szczepienie pozwala zniwelować ryzyko zachorowania oraz konsekwencji w postaci neuralgii popółpaścowej. Grupy ryzyka wymagają szczególnej uwagi ze strony lekarzy POZ oraz edukacji

Półpasiec jest chorobą zakaźną wywołaną przez wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV). U osoby, która chorowała na ospę wietrzną wirus przedostaje się do układu nerwowego: zwojów rdzeniowych i zwojów czuciowych nerwów czaszkowych. W tych miejscach organizmu wirus przebywa w uśpieniu, może się uaktywnić przy zmniejszeniu odporności komórkowej związanej ze swoistymi limfocytami T. Do takiego obniżenia odporności dochodzi z wiekiem oraz w przebiegu niektórych chorób lub leczenia immunosupresyjnego. Kliniczna manifestacja reaktywacji zakażenia VZV przebiega pod postacią półpaśca. Wedle danych epidemiologicznych prawie każda osoba w populacji Polski miała kontakt z wirusem ospy wietrznej i półpaśca. VZV ze stanu uśpienia reaktywuje się u około 30 proc. pacjentów – czyli rozwija się u nich półpasiec. Występuje częściej u osób z obniżoną odpornością, starszych, z nowotworami złośliwymi (szczególnie chłoniakami), u osób otrzymujących chemioterapię lub steroidoterapię, a także zakażonych HIV. Czynnikami wywołującymi półpasiec mogą być również stres emocjonalny i stosowanie leków immunosupresyjnych.

Objawy choroby

W czasie reaktywacji VZV szerzy się wzdłuż włókien czuciowych, powodując objawy w obszarze skóry unerwianym przez dany nerw rdzeniowy (dermatomie) lub w innych niż skóra lokalizacjach (w przypadku zajęcia nerwów czaszkowych). U chorych pojawiają się bolesne wykwity o typie pęcherzyków wypełnionych płynem, podobne do zmian skórnych obserwowanych w ospie wietrznej. Może dochodzić do owrzodzeń i ognisk martwicy, które z kolei są podatne na nadkażenia bakteryjne. Zmiany skórne najczęściej pojawiają się po jednej stronie ciała, co ułatwia rozpoznanie choroby. Najbardziej charakterystyczna i najczęściej występująca postać kliniczna półpaśca wiąże się z umiejscowieniem zmian skórnych w obrębie tułowia. U 10–25% chorych, w przypadku reaktywacji VZV ze zwoju trójdzielnego i jego rozprzestrzeniania się przez nerw oczny, rozwija się postać oczna półpaśca. W tym przypadku zmiany wirusowe mogą pojawić się zarówno na skórze powieki górnej, grzbietu nosa i okolicy czołowej, spojówce, jak i na samej rogówce, co może prowadzić do powstania w niej bardzo bolesnych owrzodzeń.

Inną charakterystyczną postacią choroby jest półpasiec uszny, będący wynikiem reaktywacji VZV ze zwoju kolanka. Tę postać rozpoznajemy przy zajęciu małżowiny usznej, przewodu słuchowego zewnętrznego oraz błony bębenkowej. W rzadkich przypadkach – przeważnie u osób z istotnym niedoborem odporności – półpasiec może zajmować nawet 3 lub więcej dermatomów – mówimy wówczas o półpaścu uogólnionym (rozsianym).

Prawdopodobieństwo reaktywacji wirusa jest zwiększone w niektórych grupach pacjentów. Czynniki ryzyka to m.in. zaburzenia odporności komórkowej, wiek, stres, a także choroby osłabiające układ odpornościowy. Do tych chorób należą nowotwory, nieswoiste zapalenie jelit, reumatoidalne zapalenie stawów, astma oskrzelowa, przewlekła choroba nerek, POChP, depresja, a także urazy mechaniczne. Półpasiec dotyka średnio 3-4 osoby na tysiąc, przy czym współczynnik wzrasta z wiekiem. Według szacunków epidemiologicznych około 30 procent osób w całej populacji zachoruje na półpasiec.

Leczenie choroby i powikłań

Kluczową rolę odgrywa leczenie przeciwwirusowe, zapobieganie wtórnym zakażeniom bakteryjnym i leczenie bólu. Pęcherzykowe wykwity na skórze goją się przez kilka tygodni. W czasie ich występowania może dojść do wtórnego zakażenia bakteryjnego. Półpasiec oczny doprowadzić może do zapalenia rogówki, tęczówki, siatkówki, jaskry, a niekiedy spowodować nawet utratę wzroku. Pojawiające się objawy neurologiczne lub dezorientacja wymagają leczenia specjalistycznego. U niektórych pacjentów może dojść do zapalenia opon mózgowych i mózgu. Pacjenci są narażeni na zapalenie naczyń, mają także zwiększone ryzyko udaru zatorowego i krwotocznego oraz zawału mięśnia sercowego.

Do najczęstszych powikłań i długotrwałych skutków półpaśca należy neuralgia popółpaścowa, czyli ból trwający ponad 3 miesiące od pojawienia się zmian skórnych. Ma on charakter głównie neuropatyczny, powoduje znaczne cierpienie i istotnie obniża jakość życia chorego (opisywano nawet podejmowane pod jego wpływem próby samobójcze), a przy tym nierzadko jest niedostatecznie kontrolowany, do czego się przyczynia względnie mała skuteczność leczenia objawowego. Powikłanie to generuje również

duże koszty dla systemu ochrony zdrowia. Szacuje się, że neuralgia popółpaścowa rozwija się nawet u 30% osób, które przechorowały półpasiec, przy czym 80% tych przypadków dotyczy osób po ukończeniu 50. roku życia.

Leczenie przewlekłego bólu ma słabe rokowania. Stosuje się wiele różnorodnych metod, ale specjaliści podkreślają, że rzadko prowadzą one do całkowitego ustąpienia objawów. W wyniku takiego leczenia częściowe złagodzenie nasilenia bólu udaje się uzyskać jedynie u 30–50% chorych, a dodatkowym ograniczeniem farmakoterapii są objawy niepożądane, szczególnie często występujące u osób w wieku podeszłym.

W 2018 roku zarejestrowano w Unii Europejskiej nową rekombinowaną szczepionkę przeciw półpaścowi o nazwie Shingrix. Od marca 2023 roku jest ona dostępna w Polsce do stosowania u osób dorosłych. Od stycznia 2024 roku szczepionka uzyskała 50 proc. refundację dla osób w wieku 65 lat i więcej ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na półpasiec. Zawiera ona rekombinowaną glikoproteinę E jako antygen swoisty dla wirusa VZV wraz z systemem adjuwantowym (wzmacniaczem immunologicznym).

W dwóch badaniach: na grupie prawie 15,5 tysiąca chorych w wieku powyżej 50 lat i grupie prawie 14 tysięcy chorych powyżej 70. roku życia, szczepionka w ponad 90 proc. przypadków zapobiegła zachorowaniu na półpasiec. Średni wiek zachorowania na półpasiec to 68 lat. O występowaniu długotrwałych powikłań, głównie bólowych, mówi 58 proc. chorych.

Dolegliwości bólowe, odczuwane wskutek przechorowania półpaśca, mocno obniżają jakość życia i utrudniają codzienne funkcjonowanie pacjentów. Zdecydowana większość z nich skarży się na wiele innych chorób, przez co powikłania bólowe odbierane są ze szczególną intensywnością. Wykazano jednocześnie, że głównym problemem jest niewielka wiedza o chorobie i niska świadomość, iż dzięki szczepionce można zapobiegać zachorowaniom. ■

O metodach leczenia nadwrażliwości zębów

Za nami konferencja naukowo-szkoleniowa dla lekarzy stomatologów, która odbyła się 5 kwietnia w Zawidowicach. Temat: „Metody leczenia nadwrażliwości zębów”. Na zaproszenie Komisji Stomatologicznej Wielkopolskiej Izby Lekarskiej w Poznaniu i Delegatury WIL w Kaliszu odpowiedziało blisko 70 lekarzy, którzy mieli okazję poszerzyć swoją wiedzę i umiejętności w zakresie nowoczesnych metod leczenia.

Dr Joanna Czarnecka omówiła postępowanie u pacjentów z nadwrażliwością oraz schorzeniami przyzębia, a także zastosowanie skaleropiaskarki Mylunos Duo i urządzenia Vector u pacjenta perio.

- Choroba przyzębia jest jedną z najczęściej występujących chorób jakie dotykają pacjentów stomatologicznych na całym świecie. Najczęściej nie mają oni świadomości, że ich przyzębie choruje.

Tu olbrzymią rolę odgrywają lekarze stomatolodzy, którzy powinni uświadamiać ich jak ciężka jest to choroba i z jakimi skutkami mogą się później mierzyć jeśli w porę nie zostanie wprowadzone odpowiednie leczenie. Już powyżej 45 roku życia 95% osób zmaga się z chorobami przyzębia, dotyka ona także coraz młodsze osoby, zwłaszcza te zmagające się np. z cukrzycą, osteoporozę, nikotynizmem. - powiedziała dr J. Czarnecka. Drugi z wykładów poświęcono z kolei złamaniom narzędzi kanałowych. Dr n. med. Katarzyna Olczak szerzej opowiedziała o tym wciąż aktualnym problemie w endodoncji. Uczestnicy dowiedzieli się m.in. o tym jak zapobiegać, jak usuwać i kiedy zostawić złamane narzędzie kanałowe. - Tematy, które poruszyliśmy tym razem są problemami, z którymi spotykamy się w naszych gabinetach na co dzień. Nadwrażliwość jest obecnie powszechnie występująca. Podczas wykładu uczestnicy mieli możliwość dowiedzieć się jak krok po kroku opanować postępującą chorobę. Obecna stomatologia jest na wysokim poziomie. Stosowanie wszelkiego rodzaju skalerów, piaskarek i innych urządzeń, które usuwają złogi, do tego zastosowanie odpowiednich leków, daje bardzo dobre rezultaty. Myślę, że zaprezentowane tematy są na czasie, a świadczy o tym ilość uczestników obecnych na sali - podsumował szkolenie lek. dent. Jacek Zabielski, przewodniczący Komisji Stomatologicznej WIL.

- To co przyciąga nas lekarzy stomatologów do Zawidowic to przede wszystkim różnorodne tematy. Jeśli chodzi o nadwrażliwość zębów myślę, że to taka, nasza pięta achillesowa w stomatologii ze względu na to, że pacjenci nie koniecznie stosują się do naszych zaleceń. Zdajemy sobie sprawę, że pilnowanie tej kwestii jak i stosowanie najnowszych zdobyczy medycyny jest bardzo ważne. Nawiązując do greckiej sentencji „Panta rhei - wszystko płynie” techniki wykorzystywane w stomatologii zmieniły się na przestrzeni lat, my także musimy się cały czas szkolić - dodała lek. dent. Krystyna Horoszkiewicz

Tradycyjnie część teoretyczna została wzbogacona o praktyczne warsztaty Tym razem poświęcono je nowoczesnym protokołom opracowania i wypełniania kanałów.

anna GrZesiak

Kolejna sztafeta USG za nami!

Za nami “Sztafeta USG” – cieszące się dużym zainteresowaniem warsztaty dla lekarzy stażystów i studentów medycyny, organizowane po raz kolejny przed EDU WIL. W trakcie warsztatów uczestnicy poznali podstawy echokardiografii, badań ultrasonograficznych jamy brzusznej oraz badań dopplerowskich.

Warsztaty prowadził wiceprezes ORL WIL lek. Marcin Karolewski, wspierany przez lek. Anastasię Kohan oraz lek. Piotra Błaszczyka. Wszystkie wydarzenia edukacyjne wraz ze szczegółami i formularzami zapisu dostępne są na naszej stronie w zakładce “Edukacja”. ■

WIELKOPOLSKA WIOSNA GERIATRYCZNA

14 maja 2025

Program

12:00 – 12:15 Otwarcie konferencji

12:15 – 12:45 Starość. Odrębności diagnostyczno-lecznicze osób starszych prof. dr hab. n. med. Katarzyna Wieczorowska-Tobis

Sesja I | Psychogeriatria

12:45 – 13:15 Depresja osób starszych

dr n. med. Arkadiusz Styszyński

13:15 – 13:45 Otępienia – diagnostyka, różnicowanie

dr n. med. Andrzej Jóźwiak

13:45 – 14:15 Majaczenie

lek. Marcin Karolewski

14:15 – 14:45 Dyskusja

14:45 – 15:00 Przerwa

Sesja II | Wielkie problemy geriatryczne

15:00 – 15:30 Zaburzenia odżywiania osób starszych – diagnostyka, leczenie, GLIM dr n. med. Marek Widenka

15:30 – 16:00 Zespół kruchości

lek. Tomasz Wantuła

16:00 – 16:30 Wielolekowość, polipragmazja – zasady depreskrypcji leków lek. Marcin Kański

16:30 – 17:00 Ból – diagnostyka i leczenie bólu osób starszych dr n. med. Ewa Deskur-Śmielecka

17:00 – 17:15 Dyskusja

17:15 – 17:30 Przerwa

Sesja III | Problemy społeczno-prawne

17:30 – 18:00 Zasady pieczy zastępczej, zgoda na leczenie, hospitalizację i umieszczenie w ośrodkach opieki długoterminowej adw. dr Agata Koschel-Sturzbecher

18:00 – 18:30 Opieka długoterminowa nad seniorem lek. Dominika Orłowska-Kaczmarek

18:30 – 18:45 Dyskusja

18:45 – 19:00 Zakończenie konferencji

Szczegóły i zapisy: https://eduwil.pl/wydarzenie/wielkopolska-wiosna-geriatryczna/

III OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA MEDYCYNY RATUNKOWEJ

6-8 maja 2025

Trzecia edycja cieszącego się ogromnym zainteresowaniem wydarzenia poświęconemu medycynie ratunkowej.

EPALS – ZAAWANSOWANE ZABIEGI RESUSCYTACYJNE

U PACJENTÓW PEDIATRYCZNYCH

10-11 maja 2025

Certyfikowane kursy Europejskiej i Polskiej Rady Resuscytacji dotyczące postępowania z pacjentami w stanach zagrożenia życia. Podczas kursu szczególny nacisk położony jest na zajęcia praktyczne.

WEBINAR: DIETETYKA W PRAKTYCE, CZYLI CO PACJENT POWINIEN USŁYSZEĆ W GABINECIE LEKARZA

15 maja 2025

Wzbogać swoją wiedzę z zakresu dietetyki i naucz się, jak efektywnie pomagać pacjentom!

WEBINAR: STANY NAGŁE W DERMATOLOGII

21 maja 2025

Najczęstsze nagłe przypadki dermatologiczne oraz sposoby ich skutecznego leczenia. Praktyczna dawka wiedzy, która może okazać się nieoceniona w codziennej pracy!

IV OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA

DYREKTORÓW DS. MEDYCZNYCH I LEKARZY MENEDŻERÓW

11-12 czerwca 2025

Czwarta już edycja wyjątkowego wydarzenia, które jest doskonałą okazją do wymiany doświadczeń i pogłębionej dyskusji na temat kluczowych wyzwań w ochronie zdrowia, innowacyjnych rozwiązań oraz najnowszych trendów w zarządzaniu placówkami medycznymi.

ALS – ZAAWANSOWANE ZABIEGI RESUSCYTACYJNE U OSÓB DOROSŁYCH

14-15 czerwca 2025

Certyfikowane kursy Europejskiej i Polskiej Rady Resuscytacji dotyczące postępowania z pacjentami w stanach zagrożenia życia. Podczas kursu szczególny nacisk położony jest na zajęcia praktyczne.

Szczegóły i zapisy na eduwil.pl

Wielkopolskie Spotkania z Geriatrią i Medycyną Paliatywną – wspólna troska o pacjenta w podeszłym wieku

Wykłady i warsztaty poświęcone leczeniu osób starszych i przewlekle chorych, znani i cenieni wykładowcy. Za nami Wielkopolskie Spotkania z Geriatrią i Medycyną Paliatywną zorganizowane przez Oddział Geriatryczny i Medycyny Paliatywnej szpitala w Ostrowie Wielkopolskim oraz kaliską Delegaturę Wielkopolskiej Izby Lekarskiej. Konferencja odbyła się w auli Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego UAM w Kaliszu 5 kwietnia. Wydarzenie otworzyli lek. Marcin Karolewski, wiceprezes ORL WIL oraz lek. Mariusz Pluciński, przewodniczący delegatury WIL w Kaliszu. Omówiono m.in. zagadnienia z zakresu bólu neuropatycznego, nadciśnienia tętniczego i migotania przedsionków, zaburzeń odżywienia i połykania, a także problemów urologicznych, obrzęków, cukrzycy t.2 czy zespołu kruchości i POCHP u osób starszych. Kierownikiem naukowym konferencji był dr n. med. Marek Widenka.

- Tematy poruszone podczas konferencji były jak co roku różnorodne, stanowią one odpowiedź na to co aktualnie dzieje się w medycynie, jakie są nowe wytyczne, zalecenia, jakie problemy wynikają z codziennej praktyki. Myślę, że dużą zaletą szkolenia jest to, że spotykamy się w gronie wielu specjalistów z różnych dziedzin medycyny zajmujących się starszym pacjentem. Wykłady, warsztaty, wspólne dyskusje to daje nam możliwość kompleksowego podejścia do leczenia tego typu pacjentów - powiedział Marek Widenka, kierownik naukowy. Pacjenci geriatryczni i paliatywni to jedne z najbardziej wymagających grup, którym codziennie lekarze geriatrzy poświęcają uwagę i troskę. - Ich potrzeby zdrowotne, emocjonalne i społeczne stają się coraz bardziej złożone, a my, jako specjaliści, musimy być gotowi stawić czoła tym wyzwaniom – dodał.

Wśród wykładowców byli znani i cenieni specjaliści m.in.: prof. dr hab. n. med. Ewa Sewerynek - endokrynolog, dr n.med. Ewa Bogacka - geriatra, alergolog, dr n. med. Janina Kokoszka-Paszkot - geriatra, diabetolog, dr n. med. Katarzyna Broczek – geriatra, dr n. med. Łukasz Karpiński – kardiolog, lek. Anna Malis – urolog i mgr Anna Sobolewska – fizjoterapeuta. O pomocy pacjentowi geriatrycznemu, o wzajemnej wymianie doświadczeń i metodach leczenia rozmawiało wspólnie ponad 150 osób z całej Wielkopolski, w tym lekarze geriatrzy, kardiolodzy, lekarze dziedzin pokrewnych, pielęgniarki, rehabilitanci i farmaceuci. Wykładom towarzyszyła część praktyczna. Pierwsze z warsztatów „Kompresjoterapia – jak zaopatrzyć pacjenta z niewydolnością żylną?” poprowadziła mgr Anna Sobolewska, fizjoterapeuta, drugie „Ból neuropatyczny – analiza przypadków” dr n. med. Marek Widenka, geriatra, specjalista medycyny paliatywnej. Współorganizatorem konferencji była Fundacja na Rzecz Rozwoju Nauki i Medycyny. Konferencja została ponownie bardzo dobrze odebrana przez uczestników, o czym świadczy m.in. fakt, iż już w trakcie tegorocznych obrad pojawiły się pytania o kolejną edycję, tej jakże potrzebnej inicjatywy. Konferencję zakończył występ kabaretu OIL z Łodzi pt. „Sztuczna indolencja”, który odbył się w Teatrze im. Wojciecha. Bogusławskiego .

anna GrZesiak

Praktycznie o radiologii

9 kwietnia odbył się w Delegaturze WIL w Koninie wykład lek. Moniki Ziajki, specjalistki radiologii pracującej w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Koninie. Dotyczył praktycznego wykorzystania informacji jakie niesie ze sobą możliwość wstępnej oceny obrazów tomografii komputerowej dostępnych w trybie ostrodyżurowym.

Tematyka spotkania nastawiona była na przypomnienie podstawowych zasad szukania w KT najczęściej spotykanych patologii klinicznych. Dowiedzieliśmy się również, kiedy trzeba lub warto zlecić badanie KT oraz kiedy KT jest lepszą alternatywą niż USG lub NMR. Wykład ilustrowany był kilkudziesięcioma obrazami KT przygotowanymi wspólnie z rezydentką radiologii lek. Żanetą Kowalską. Umiejętność wstępnej oceny klasycznych zdjęć RTG jest wśród lekarzy dość powszechna, a samodzielne wykonywanie badań USG coraz popularniejsze. Możliwość wykorzystania obrazów KT przez lekarzy różnych specjalności do wstępnego ustalenia planów diagnostyczno – terapeutycznych dotyczących ich pacjentów staje się wykładnikiem nowoczesnej medycyny. Oczywiście nie zastąpi to z powodu profesjonalizmu i aspektów prawnych pracy specjalistów radiologii, ale może zwiększyć jakość leczenia pacjentów. ■

Zjazd Porozumienia Rezydentów w WIL

W sobotę, 5 kwietnia, w Centrum Konferencyjnym EDU WIL przy ulicy Szyperskiej 14 w Poznaniu gościliśmy już po raz trzeci Zjazd Porozumienia Rezydentów OZZL. Partnerami wydarzenia była Wielkopolska Izba Lekarska oraz Ogólnopolski Związek Zawodowy Lekarzy.

Zebranych przywitał wiceprezes ORL WIL lek. Mateusz Szulca. Następnie lek. Sebastian Goncerz, przewodniczący Porozumienia Rezydentów Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy przedstawił raport z działań Porozumienia w ostatnim roku, z aktyw-

nym udziałem członków Porozumienia. Niemal każdy z tematów wywoływał żywą dyskusję, a problemów nad którymi członkowie Porozumienia Rezydentów pochylali się w minionym roku jest wiele: chociażby nieprawidłowości podczas przebiegu rezydentury, ignorowanie instytucji kontrolnych w kwestii kierunków lekarskich i standardów kształcenia czy absurdy związane ze szkoleniami specjalizacyjnymi. ■

ESG w ochronie zdrowia

W środę, 26 marca w Centrum Konferencyjnym EDU WIL odbyła się konferencja „ESG w ochronie zdrowia i administracji publicznej: prawo, finansowanie, wdrożenie”.

Prelegenci oraz uczestnicy pochylili się nad kluczowymi kwestiami związanymi ze zrównoważonym rozwojem, zasadami raportowania w promowaniu odpowiedzialności społecznej i ekologicznej, wykorzystaniu sztucznej inteligencji do optymalizacji procesów medycznych i administracyjnych, a także znaczenia ustawy o dostępności osób niepełnosprawnych oraz dyrektywy NIS2 dla równego dostępu i cyberbezpieczeństwa szpitali, samorządów i jednostek sektora publicznego. Konferencja „ESG w ochronie zdrowia i administracji publicznej: prawo, finansowanie, wdrożenie” zorganizowana została przez EDU WIL, Polskie Towarzystwo Lekarzy Menedżerów, Healthcare Poland oraz Polską Federację Szpitali. W hybrydowej konferencji udział wzięła ponad setka uczestników – przedstawicieli szpitali, środowiska lekarskiego, jak i samorządów. ■

dawka informacji

Dziesiątki, setki, tysiące informacji. Docierają do nas różnymi drogami. Coraz szybciej, przez całą dobę. Informacje zwyczajne, ważne, z ostatniej chwili. Fascynujące, nieprawdopodobne, sensacyjne. Głównym składnikiem dawki informacji są fragmenty wiadomości rzeczowych. Pochodzą one z różnych źródeł i e-serwisów. (o-ap)

R AZ NA 5 LAT, RAZ NA 3 LATA

Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia, który wprowadza program badań profilaktycznych „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej” został przekazany do konsultacji publicznych. Kompleksowy program profilaktyczny w maju tego roku zastąpi pilotaż „Profilaktyka 40+”. Ma być dostępny dla szerszej grupy osób, oparty na kompleksowym wywiadzie i realizowany w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej. Wyniki badań będą analizowane przez personel medyczny i posłużą do przygotowania Indywidualnego Planu Zdrowotnego. Pacjenci w wieku 20-49 lat będą mieć wykonywane profilaktyczne badania bilansowe raz na 5 lat, natomiast w przypadku pacjentów powyżej 49 roku życia będą one przeprowadzane raz na 3 lata. (www.mz.gov.pl)

W SIECI 29 O ś RODK ó W

Z powodu nowotworów 300 tys. osób w Wielkopolsce skorzystało w 2024 roku ze świadczeń finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia – wynika z danych wojewódzkiego oddziału NFZ. W tym roku duża część z nich będzie już leczona w ramach Krajowej Sieci Onkologicznej. Oficjalnie została ona uruchomiona z początkiem kwietnia.

– Ma dwa podstawowe cele. Po pierwsze, żeby chory po diagnozie nie został sam w systemie, ale był pod opieką koordynatora – wskazuje Marta Żbikowska-Cieśla, rzeczniczka wielkopolskiego oddziału NFZ. – Po drugie sieć ma wypracować standardy tak, żeby niezależnie od miejsca zamieszkania, pacjent przechodził taką samą ścieżkę diagnostyki i leczenia onkologicznego.

W Wielkopolsce do sieci zostało włączonych łącznie 29 ośrodków.

[…] – W sieci współpraca między ośrodkami nie jest już dobrowolna, lecz obowiązkowa – podkreśla dr Wojciech Burchardt, pełnomocnik dyrektora WCO ds. Krajowej Sieci Onkologicznej. – Pacjent nie jest związany wyłącznie z jednym szpitalem – ośrodki muszą współdziałać, by zapewnić mu optymalne leczenie. (Michał Woźniak, www.gloswielkopolski.pl)

W FORMULE „Z APROJEKTUJ I WYBUDUJ” 2 kwietnia 2025 r. podpisano umowę na realizację zadania pn. „Remont i przebudowa Collegium Anatomicum wraz z dostosowaniem obiektu do przepisów o ochronie przeciwpożarowej - Etap 2 w formule „Zaprojektuj i wybuduj”. Wartość zamówienia wynosi 25 879 200,00 zł (dla zakresu podstawowego), a termin realizacji upływa 17 kwietnia 2026 r. Projekt stanowi kontynuację działań modernizacyjnych prowadzonych przez Uczelnię, mających na celu poprawę funkcjonalności oraz dostosowanie budynków do aktualnych wymogów technicznych i bezpieczeństwa. Inwestycja finansowana jest ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. (www.ump.edu.pl)

L OKALIZACJA NIE JEST PRZYPADKOWA

W Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Poznaniu przy ul. Grunwaldzkiej 55 do 14 kwietnia będzie można zobaczyć wystawę poświęconą niezwykle ważnemu tematowi – życiu pacjentów oraz ich opiekunów, którzy na co dzień mierzą się z wieloma wyzwaniami, m. in. tymi związanymi z zapewnieniem choremu właściwej diety. Wybór lokalizacji wystawy nie jest przypadkowy – na poznańskim Uniwersytecie Medycznym kształci się ponad 7000 przyszłych pracowników służby zdrowia. To jedna z sześciu największych uczelni medycznych w kraju.

O niedożywieniu pacjentów wciąż mówi się za mało, a jest ono diagnozowane u 30-55% osób przyjmowanych do szpitala. W 20% przypadków ma ono charakter ciężki i wymaga pilnej interwencji żywieniowej. Tymczasem skutki niedożywienia mogą być bardzo dotkliwe – od powikłań pooperacyjnych po wydłużoną rekonwalescencję. Organizatorami wystawy „Oblicza wsparcia w chorobie są: Parlamentarny Zespół ds. Leczenia Żywieniowego oraz Fundacja Nutricia. (na – Julia Król)

T RZECI O ś RODEK W UE

Instytut „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka” dołącza do prestiżowego grona ośrodków, które przeprowadziły ponad 1000 transplantacji wątroby u dzieci. Jest to trzeci ośrodek w Unii Europejskiej, który wykonuje transplantację na tak dużą skalę. Dzięki temu Centrum Zdrowia Dziecka jest w światowej czołówce liderów transplantologii dziecięcej Transplantchild, obok takich placówek jak King’s College w Londynie, Bicetre Hopital w Paryżu, St. Luc w Brukseli, oraz ośrodków w USA – Pittsburgh i UCLA. Zespół Instytutu przeprowadza transplantacje nawet u noworodków z masą 3000 g. Najmłodszy biorca miał 7 dni, zaś dawca 11 dni. Obecnie pacjent ma ponad 20 lat. „Chociaż rodzi się coraz mniej dzieci, to lista oczekujących na przeszczep wcale się nie zmniejsza. Wiele wcześniaków nadal wymaga tego typu pomocy” – podkreśla prof. dr hab. n. med. Piotr Kaliciński, kierownik Kliniki Chirurgii Dziecięcej i Transplantacji Narządów IPCZD. (www.mz.gov.pl)

G RYPA, C OVID-19, RSV, KRZTUSIEC

Państwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny w Poznaniu podał dane o zachorowaniach za ostatni kwartał. Statystyki są niepokojące. Na grypę chorujemy głównie w okresie od października do kwietnia. Jednak szczyt zachorowań przypada właśnie na pierwszy kwartał roku. Według danych przekazanych przez Państwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny w Poznaniu, od stycznia do 31 marca 2025 r. na grypę zachorowało 18 861 osób. Na Covid-19 zachorowało 954 osób. Wirusem RSV zaraziło się 3536 mieszkańców powiatu poznańskiego. Na krztusiec pomiędzy 1 stycznia a 31 marca zachorowało 298 osób.

Niestety, jak podaje Sanepid, 13 osób zmarło z powodu powikłań spowodowanych grypą. Jak wynika z danych, cały czas niechętnie decydujemy się na szczepienia przeciw grypie. (Artur Adamczak, www.wpoznaniu.pl)

N AJWA ż NIEJSZA PRZYCZYNA

Na choroby reumatyczne i mięśniowo szkieletowe, takie jak osteoporoza, choroba zwyrodnieniowa i choroby zapalne stawów, cierpi w Polsce co najmniej 10 mln osób – przypominają eksperci. Zapewnienie im optymalnej terapii i opieki może ograniczyć ogromne koszty społeczne tych schorzeń, oceniają. Specjaliści mówili o tym w środę (2 kwietnia 2025 – dop. ap) na debacie think tanku Medyczna Racja Stanu w Warszawie.

Podkreślali, że konieczna jest zarówno poprawa organizacji opieki nad pacjentami z chorobami reumatycznymi i mięśniowo-szkieletowymi (ang. rheumatic and musculoskeletal diseases, w skrócie RMD), jak i zwiększenie dostępności nowoczesnych metod leczenia.

Choroby stawów i kośćca przyczyną niepełnosprawności – Europejska Liga Stowarzyszeń Reumatologicznych (EULAR) w wydanym

dawka informacji

w 2024 r. „Europejskim Manifeście EULAR 2024-2029” podała, że schorzenia te są najważniejszą przyczyną niepełnosprawności fizycznej w Unii Europejskiej. (Katarzyna Głuszak, www.poradnikzdrowie.pl)

P OD OPIEK ą DOROS ł YCH

Centrala NFZ opublikowała projekt nowelizacji zarządzenia w sprawie leczenia uzdrowiskowego. Umożliwiono zakwalifikowanie i potwierdzenie skierowania na leczenie uzdrowiskowe w zakresie m.in. uzdrowiskowego leczenia sanatoryjnego dzieci w wieku od 3 do 6 lat pod opieką dorosłych, które do tej pory takiej możliwości.

Projektowana zmiana ma na celu umożliwienie zakwalifikowania i potwierdzenia skierowania na leczenie uzdrowiskowe w zakresie: uzdrowiskowe leczenie sanatoryjne dzieci w wieku od 3 do 6 lat pod opieką dorosłych, w kierunku leczniczym zgodnym z oceną lekarza specjalisty, dzieciom do ukończenia 18. roku życia, w przypadku dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym lub schorzeniami neurologicznymi o zbliżonym obrazie klinicznym, gdzie rozpoznaniem zasadniczym lub chorobą współistniejącą jest jednostka chorobowa według międzynarodowej klasyfikacji ICD 10: G80, G81, G82, G83 – czytamy. (o-JKP, www.rynekzdrowia.pl)

RPP WYJA ś NIA

Rzecznik Praw Pacjenta (RPP) podjął temat udzielania przepustek osobie z zaburzeniami psychicznymi leczonej w szpitalu psychiatrycznym. Zgodę od ordynatora (lekarza kierującego oddziałem) na okresowe przebywanie poza szpitalem bez wypisywania z zakładu może uzyskać, jeżeli nie zagraża to jej życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób. Jest to tzw. przepustka.

Wolne wyjścia (spacery) mogą mieć różny charakter i najczęściej odbywają się pod opieką personelu bądź osoby bliskiej. Mogą mieć one zarówno formę zorganizowaną, którą będzie spacer z grupą pacjentów, bądź też indywidualną, np. w przypadku wyjścia do kawiarni czy sklepu znajdującego się na terenie szpitala.

Jak wyjaśnia RPP, w obu przypadkach kluczowa jest ocena stanu zdrowia pacjenta przez lekarza (zwłaszcza w kontekście zagrożenia życia pacjenta, bądź zdrowia lub życia innych osób). Lekarz może odmówić udzielenia przepustki lub wyjścia na spacer tylko wtedy, gdy stan zdrowia pacjenta na to nie pozwala. (RPP, www.medexpress.pl)

Jeden zawód wiele dróg – POZ

W piątkowe popołudnie, 28 marca, w Centrum Konferencyjnym EDU WIL odbyło się pierwsze z zaplanowanej serii spotkań dla studentów i młodych lekarzy. Ich celem jest wyposażenie w wiedzę i narzędzia niezbędne do pracy w Podstawowej Opiece Zdrowotnej.

Lek. Karol Woźniczka, specjalista medycyny rodzinnej, opowiedział zebranym o podstawach w POZ: puli badań, budżecie powierzony oraz opiece koordynowanej. Drugą prelekcję wygłosili lek. Aleksandra Żórawik oraz lek. Piotr Danielewski, którzy pochylili się nad tematem refundacji leków. Na koniec lek. Martyna Kanabaj nakreśliła problem “Benzo Babci w POZ” – jak poprowadzić pacjenta nadużywającego benzodiazepiny zanim trafi do psychiatry. Konferencja, zorganizowana przez Komisję ds. Młodych Lekarzy WIL oraz EDU WIL, miała charakter hybrydowy. O kolejnych spotkaniach z cyklu będziemy informować na naszej stronie oraz w mediach społecznościowych. ■

Ze studentami o KEL

Studenckie Koło Naukowe Seksuologii i Psychologii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu oraz Studenckie Koło Naukowe Internistyczne wspólnie zorganizowały mikrokonferencję “Błąd lekarski oraz nowelizacja Kodeksu Etyki Lekarskiej”. Jednym z prelegentów był lek. Mateusz Szulca, wiceprezes Wielkopolskiej Izby Lekarskiej, który opowiedział zebranym między innymi o tym, co się zmieniło i na co warto zwrócić szczególną uwagę. Wiceprezes opowie-

dział studentom także o działalności Wielkopolskiej Izby Lekarskiej, Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej oraz Sądu Lekarskiego.

1 stycznia 2025 r. wszedł w życie znowelizowany Kodeks Etyki Lekarskiej. Kodeks Etyki Lekarskiej to fundament, na którym opiera się praca lekarzy i lekarzy dentystów. Jego przestrzeganie jest obowiązkiem każdego lekarza, a naruszenie zasad może prowadzić do konsekwencji zawodowych. Właśnie dlatego tak ważne jest, aby lekarze regularnie zapoznawali się z jego treścią i byli świadomi wprowadzanych zmian. ■

r ubryka stomatologiczna

7 kwietnia 2025 na spotkaniu Komisji Stomatologicznej WIL uczciliśmy pamięć zmarłej przed kilkoma dniami naszej Koleżanki i Przyjaciółki, duszy naszych spotkań - lek. dent. Kamili Buszkiewicz, specjalisty stomatologii

U STOMATOLOGÓW

dziecięcej. Piękne wspomnienie o Kamili napisane przez panią dr Dagmarę Kubiak zamieściliśmy w poprzednim wydaniu Biuletynu.

Narodowy Fundusz Zdrowia przystąpił do akcji kontraktowania świadczeń stomatologicznych. Ostatni konkurs odbywał się w roku 2017. Następny termin konkursu wypadł na okres pandemii, w związku z czym kilkukrotnie przedłużano umowy aneksami. Ostatecznie, O/ NFZ w Poznaniu ogłosił postępowania na 5 zakresów specjalistycznych i pomoc doraźną i planuje ogłosić w kwietniu 2025 r. konkursy przynajmniej na świadczenia ogólnostomatologiczne i ogólnostomatologiczne dla dzieci i młodzieży.

Zapraszamy do śledzenia Serwisu Komisji Stomatologicznej ORL WIL, gdzie publikowane będą wszystkie aktualności związane z konkursem NFZ na stronie www.wil.org.pl.

Na stronę można trafić przez zakładkę Stomatologia -> Konkurs NFZ. kOMisja stOMatOLOGicZna WiL

Sprawozdanie z Konferencji Oddziału Poznańskiego PTS oraz WIL

W dniu 29 marca odbyło się poszerzone zebranie Poznańskiego Oddziału PTS oraz Komisji Stomatologicznej WIL. Firma Aneks Sp. z o.o. jak zwykle przygotowała upominki dla uczestników oraz zapewniła catering. Zebranie rozpoczęło spotkanie z Małgorzatą Machulską - dyrektorem ds. medycznych Wielkopolskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ.

Pani dyrektor omówiła postępowanie konkursowe na świadczenie usług stomatologicznych w okresie od 1 lipca 2025 roku do 30 czerwca 2030 roku, co spotkało się z dużym zainteresowaniem i dyskusją. Niestety, dostęp do pakietów w zakresie stomatologii zachowawczej nie został jeszcze przedstawiony i zagadnienie to będzie jeszcze omawiane. Zwrócono uwagę na konieczność poprawy dostępności do nowoczesnych świadczeń w zakresie coraz bardziej kompleksowych procedur w stomatologii. Dyrektor zapewniła o przedłużeniu umów z NFZ na świadczenia stomatologiczne do 30 czerwca br. o czas procedowania konkursowego. Jednocześnie zwrócono uwagę na obowiązujący wymóg posiadania przez gabinet umowy o transport dla pacjentów niepełnosprawnych (transport traktuje się jako świadczenie towarzyszące). Pani dyrektor kończąc poinformowała wszystkich, że aktualnie rozpoczyna się postępowanie konkursowe w zakresie świadczeń zdrowotnych na leczenie stomatologiczne z protetyki stomatologicznej, chirurgii stomatologicznej oraz periodontologii.

W części naukowej został przedstawiony świetny wykład prof. dr hab. Mariana Grzymisławskiego z Katedry i Kliniki Gastroenterologii, Dietetyki i Chorób Wewnętrznych UM w Poznaniu, pt. „Niedożywienie – niedoceniany problem kliniczny”. Profesor omówił klasyfikację stanów niedożywienia (zagrażające, łagodne, średnie oraz ciężkie).

Wśród przyczyn głównie wymienił niedostateczną podaż białka oraz upośledzone wchłanianie składników pokarmowych. Niedożywienie stanowi poważny problem kliniczny jako czynnik wyzwalający schorzenie oraz wpływający na przebieg choroby, może być także następstwem stosowanej terapii. Zwrócił uwagę, że żywienie odgrywa istotną rolę w rozwoju próchnicy zębów, chorób przyzębia, nowotworach jamy ustnej oraz funkcjonowaniu aparatu zębowego.

Następnie zostały omówiono czynniki ryzyka niedożywienia: schorzenia układu pokarmowego, metaboliczne, zapalne, nowotworowe, zwyczaje żywieniowe i diety (eliminacyjne i redukcyjne), psychicz-

ne (stres, anoreksja, bulimia, depresja, schizofrenia, nerwice), terapie (radio- i chemioterapia, intensywna farmakoterapia), biologiczne, społeczno-ekonomiczne. Istotnym zagadnieniem dla lekarza dentysty jest wpływ stanu zdrowia jamy ustnej na stan odżywienia. Niedożywienie jest ważnym czynnikiem powodującym skrócenie dalszego przewidywalnego trwania życia, szczególnie w populacji osób starszych. Ponadto, należy tu również wymienić braki w uzębieniu, patologie błony śluzowej jamy ustnej, wysychanie błony śluzowej (kserostomia), które mają znaczenie dla zdrowia jamy ustnej. Wykład był bogato ilustrowany. Kolejny interesujący wykład pt. „Zastosowanie nowych preparatów w profilaktyce i leczeniu chorób jamy ustnej (ProntOral Braun)” przedstawił mgr Artur Małecki z firmy Aesculap Chifa Sp. z o.o. W wykładzie omówiono nowy preparat do codziennej higieny jamy ustnej i gardła ProntOral Braun. Stosowanie płynu zaleca się przed i po zabiegach stomatologicznych, w powikłaniach infekcyjnych chorób jamy ustnej oraz chorób jamy ustnej u pacjentów onkologicznych. Dyskusja była bardzo interesująca, a wykładowcy cierpliwi w wyjaśnianiu poruszanych zagadnień. Na zakończenie konferencji dr Marika Wróbel z Komisji ds. Integracji, Sportu i Wizerunku WIL poinformowała o zbliżających się wyborach do WIL. Jednocześnie zachęciła do kandydowania w tych wyborach.

Kończąc zebranie prezes Poznańskiego Oddziału PTS oraz przewodniczący Komisji Stomatologicznej WIL podziękowali wszystkim za tak liczny udział oraz zaprosili na konferencję naukowo-szkoleniową, która odbędzie się w Zawidowicach w dniu 7 czerwca br. Będzie to spotkanie naukowo-szkoleniowe i także stanowić będzie chwilę sympatycznego relaksu.

Do zobaczenia w Zawidowicach!

dr HaB anna sZkaradkieWicZ-karPińska PreZes OddZiału POZnańskieGO Pts

r ubryka stomatologiczna

Jubileusz 70–Lecia Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego. Poznański Oddział PTS

Oddział Poznański Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego rozpoczął działalność w kwietniu 1952 roku dzięki zaangażowaniu powojennych kontynuatorów i twórców akademickiej stomatologii poznańskiej. Już od 1968 roku Oddział Poznański objął patronatem „Poznańską Stomatologię” czasopismo stomatologiczne przekształcone z Biuletynu Informacyjnego Pracowników Służby Stomatologicznej Województwa Poznańskiego (1956), redagowanego początkowo przez dr Zdzisława Szulczewskiego, a w kolejnych latach przez profesorów Tadeusza Ziółkiewicza i Stefana Fliegera. Ryszard Koczorowski w 2004 roku przekształcił czasopismo w ogólnopolskie „Dental Forum” z międzynarodową Radą Naukową, a roku 2019 red. Marzena Liliana Wyganowska zainicjowała w „Dental Forum” współpracę młodych naukowców z różnych dziedzin.

Oddział Poznański ma bogatą historię i wiele wspaniałych inicjatyw. Profesorowie: Stefan Włoch, Stefan Flieger, Kazimierz Stawiński, Maria Kobylańska, Janina Stopa, Zdzisław Krysiński, Honorata Limanowska-Shaw, Maria Borysewicz-Lewicka, Ryszard Koczorowski działali w Zarządzie Głównym PTS. Wszyscy zostali uhonorowani Godnością Członka Honorowego PTS.

Kilkoro członków naszego Oddziału przewodniczyło samodzielnym, ogólnopolskim sekcjom problemowym, inni byli organizatorami międzynarodowych i krajowych zjazdów w tym EPA oraz FDI.

Członkowie PTS sprawowali funkcje we władzach Uniwersytetu Medycznego: prof. Leszek Lewandowski – prorektor AM, prof. Honorata Limanowska-Shaw - Dziekan Wydziału Lekarskiego II UMP.

Oddziałowi poznańskiemu PTS na przestrzeni 70 lat przewodniczyli: Rudolf Sarrazin, Tadeusz Ziółkiewicz, Maria Kobylańska, Irena Sarnowska, Barbara Perzyna, Maria Borysewicz-Lewicka, Danuta Kaźmierczak, Zdzisław Krysiński, Elżbieta Szponar, Anna Surdacka, Mariusz Pryliński, Marzena Liliana Wyganowska.

Ale Oddział nie istniałby bez takich osób jak Joanna Krajnik, Urszula Balicka ,Halina Anholcer, Lesław Wójciak, Jerzy Sokalski, Maria Drews, Janusz Rakowski, Beata Jachimowicz, Anna Magas ,Andrzej Wąsik, Halina Ruszyńska,Zofia Brodniewicz, Jolanta Marciniecka-Hędzelek, Małgorzata Chmielnik, Anna Kurhańska-Flisykowska ,Ralph Henryk Bieske, Henryk Bartkowiak, Maria Chróścielewska, Barbara Dorocka-Bobkowska, Wiesław Hędzelek, Zbigniew Bobowicz, Paweł Piotrowski, Jerzy Łakomski, Justyna Otulakowska, Elżbieta Paszyńska, Dagmara Kubiak, Katarzyna Bartz-Dylewicz, Maria Kruszyńska-Rosada, Janusz Ostrowski, Magdalena Zabel, Maria Lenartowska, Barbara Biedziak, Włodzimierz Łojewski,Teresa Matthews-Brzozowska ,Alina Szczerba, Anna Pytlakowska, Anna Serafinowska, Krystyna Alwin, Henryk Kozaczyk, Tadeusz Olejniczak i wieloletnia sekretarka Oddziału pani Felicja Wolniewicz.

To oni od lat osiemdziesiątych i na przełomie wieków pracowali intensywnie w Sekcjach Poznańskiego Oddziału PTS. Zaowocowało to przygotowaniem 54 spotkań Oddziału, w trakcie których wygłoszono

leniowe. Do wielkich sukcesów Oddziału zaliczamy patronat nad FDI Annual World Dental Congress, Poznań 2016, Kongres Międzynarodowego Stowarzyszenia Dentystów, który przeszedł do historii jako najliczniejsze wydarzenie naukowe na Międzynarodowych Targach Poznańskich z liczbą ponad 6000 uczestników!

Oddział objął patronatem cykl Międzynarodowych i Interdyscyplinarnych Konferencji o Zdrowiu w Modelu Holistycznym. Uważamy za nasz wspólny sukces ćwiczenia zintegrowane, Poznańskie Konferencje Naukowe Saldent, możliwość goszczenia w Poznaniu Wystaw Dental Expo.

W 2019 roku nawiązaliśmy ścisłą współpracę z Komisją Stomatologiczną Wielkopolskiej Izby Lekarskiej celem organizacji wspólnych posiedzeń PTS- WIL, w większości prowadzonych przez nauczycieli akademickich i naukowców Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Była to niezwykle trafna decyzja zwłaszcza w okresie pandemii, kiedy nieprzerwanie organizowano sesje w formie webinariów na platformie MS Teams.

Za szczególny wkład pracy przyznano 8 nagród dla członków PTS Poznańskiego Oddziału oraz nagrodę specjalną dla prof. dr hab. n med. Marii Kobylańskiej. Naszym marzeniem jest reaktywacja poznańskiego Osteoplantu.

PrOF. dr HaB. MarZena LiLiana WyGanOWska uniWersytet MedycZny W POZnaniu

Wąsowo. siedzą od lewej: (?), Felicja Wolniewicz, elżbieta szponar, (?). stoją: Zdzisław krysiński, anna kurhańska, (?).

PrOF. dr HaB. MarZena LiLiana WyGanOWska

r ubryka stomatologiczna

Sekcja Stomatologii dziecięcej PTS w Poznaniu

Polskie Towarzystwo Stomatologiczne w statucie przewidziało możliwość tworzenia specjalistycznych sekcji, które realizują swoje cele w ramach niezależnej działalności organizacyjno-edukacyjnej. Na walnym zebraniu

Sekcji, w wyniku głosowania, Członkowie wybierają Zarząd na czteroletnią kadencję. Rozwijana działalność zaznacza się głównie w organizacji zebrań, zjazdów i konferencji będących również okazją do zaprezentowania dorobku naukowego poszczególnych ośrodków akademickich.

Historia Sekcji Stomatologii Dziecięcej rozpoczyna się 12 lutego 1969 roku kiedy to Prezes ZG PTS prof. dr hab.Janusz Krzywicki powierzył zadanie jej utworzenia prof. dr hab. Kazimierzowi Dominikowi kierownikowi Zakładu Ortodoncji AM w Krakowie. Sekcja powstała podczas I Zjazdu Naukowo-Organizacyjnego w Katowicach na temat „Znaczenie stomatologii dziecięcej dla ochrony zdrowia dziecka”. Stanowisko przewodniczącego pełnili kolejno: doc. dr hab. Katarzyna Grodzka, doc. dr hab. Krystyna Badzian-Kobos, prof. dr hab. Lesław Wójciak, prof. dr hab. Krystyna Fetkowska-Mielnik, prof. dr hab. Magdalena Wochna-Sobańska, prof. dr hab. Maria Borysewicz-Lewicka, prof. dr hab. Lidia Postek-Stefańska i prof.dr hab. Maria Mielnik-Błaszczak. Obecnie liczba członków to około 200 lekarzy stomatologów. Sekcja współpracuje z Międzynarodowym Towarzystwem Stomatologii Dziecięcej / IADP/ oraz Europejskim Towarzystwem Stomatologii Dziecięcej /EADP/.

Prof. dr hab. Lesław Wójciak swoją kadencję rozpoczął 10 listopada 1980 roku w wyniku głosowania uczestników II Dnia Klinicznego Stomatologii Dziecięcej PTS. Kadencję tę uwieńczył IV Zjazd Sekcji, zorganizowany w Poznaniu w dniach 2324 listopada 1984 roku poświęcony problemom opieki stomatologicznej nad dziećmi specjalnej troski. Patronaty nad Zjazdem objęli Rektor Akademii Medycznej im. K. Marcinkowskiego prof. dr hab. Jerzy Wójtowicz i Prezydent miasta Poznania mgr Jerzy Wituski. Sekretarzem ścisłego komitetu organizacyjnego została lek. dent. Cyryla Rojek, a skarbnikiem lek. dent. Barbara Żynda. Program naukowy Zjazdu mieścił się w ramach czterech sesji, na których w przeciągu 2 dni wygłoszono 35 referatów oraz przedstawiono 18 prezentacji plakatowych. Obrady odbywały się w salach konferencyjnych Hotelu Polonez. Następna kadencja Zarządu, w tym samym składzie personalnym, pod kierunkiem prof. dr hab. Lesława Wójciaka zakończona została V Zjazdem Sekcji, który miał miejsce 2 listopada 1988 roku w Rydzynie koło Leszna. Tematyka zjazdu to „Postępy

w profilaktyce, leczeniu i rehabilitacji narządu żucia u dzieci”. W organizację spotkania zaangażowani byli nauczyciele akademiccy z wszystkich Jednostek Instytutu Stomatologii.

W tym okresie działalności Sekcji w Oddziale poznańskim PTS aktywnie działało Koło Sekcji Stomatologii Dziecięcej. Zarząd Sekcji powrócił do Poznania w latach 2002 - 2010 kiedy to w wyniku wyborów na stanowisko przewodniczącej członkowie powołali prof.dr hab.Marię Borysewicz-Lewicką, dotychczasową (od 1996 roku) vice przewodniczącą. Funkcja sekretarza powierzona została dr Joannie Chłapowskiej a skarbnika dr Renacie Śniatale.

W okresie dwóch kadencji Sekcja była organizatorem i współorganizatorem spotkań naukowo-szkoleniowych, w tym sesji specjalistycznych w ramach X i XI Kongresów Stomatologów Polskich PTS w 2004 i 2009 roku we Wrocławiu. Wymienić też trzeba konferencje naukowo -szkoleniowe 28 - 29 maja 2004 roku pt. „Traumatologia zębów i części twarzowej czaszki u dzieci i młodzieży” oraz „Interdyscyplinarne leczenie uszkodzeń układu stomatognatycznego u pacjentów w wieku rozwojowym”. Obie dzięki współpracy z prof.dr hab. Magdaleną Wochną-Sobańską i Kolegami z UM w Łodzi. Głównym akcentem zdarzenia była obecność i aktywny udział w szkoleniach dr Frances M. Andreasen z Danii.

W Poznaniu w dniach 2-3 grudnia 2005 roku zorganizowany został XII Zjazd Sekcji Stomatologii Dziecięcej PTS pt. „Aktualne problemy w stomatologii wieku rozwojowego”. Wykład wprowadzający pt. „Genetyka w praktyce stomatologicznej” wygłosiła prof. dr hab. Anna Latos - Bieleńska. Wsparciem w organizacji spotkania był wielostronny udział Wydziału Zdrowia Urzędu miasta Poznania oraz firm producenckich.

W latach 2002-2006 Sekcja dzięki inicjatywie dr n.med.Aleksandra Remiszewskiego z AM w Warszawie włączyła się do Programu „Dentists for all Children” koordynowanego przez prof. Geralda Wrighta

z IADP. Przedstawiciele polskich ośrodków akademickich w ramach dwóch roboczych spotkań z gośćmi ze Skandynawii wypracowywali standardy postępowania w trudnych przypadkach w stomatologii dziecięcej.

Działalność Sekcji w okresie obu kadencji przejawiała się także w aktywności opiniodawczej na rzecz MZ, publikacyjnej i edukacyjnej.

Trzeba podkreślić, że w ramach Oddziału poznańskiego PTS wszelkie podejmowane inicjatywy Sekcji zyskiwały nieocenione wsparcie i koleżeńskie zrozumienie; podobnie jak wśród stomatologów spoza środowiska akademickiego. To są dobre wspomnienia i za to bardzo dziękujemy.

W szczególności chciałabym także przypomnieć niezwykłą, życzliwą wszystkim osobę wieloletniej sekretarki Oddziału Pani Felicji Wolniewicz. Zawsze obecna, pracowita, uśmiechnięta i uporządkowana. Nie do zastąpienia…

PrOF. Maria BOryseWicZ-LeWicka uniWersytet MedycZny W POZnaniu Źródła:

Czas.Stom.1991,XLIV,4,304-305.

Biuletyn Informacyjny Wielkopolskiej Izby Lekarskiej, marzec 2006. Czas.Stom.2010,63,7,449-452.

Polskie Towarzystwo Stomatologiczne 19512021. 70 lat działalności. Wrocław 2021, 211-218.

pigułka prawna

Jak budować rozpoznawalność lekarza

Bartosz Pawelczyk jarosław Peplinski

zgodnie z prawem i zasadami etyki?

Współczesny pacjent coraz częściej szuka informacji o zdrowiu w Internecie, a na podstawie opinii dostępnych w sieci podejmuje decyzje o podjęciu leczenia w wybranej placówce medycznej lub u konkretnego lekarza. Pomagają w tym różnego rodzaju platformy specjalistyczne, nie można też pominąć istotnego wpływu mediów społecznościowych na kształtowanie opinii dotyczącej udzielanych świadczeń.

Dlatego coraz więcej lekarzy sięga po te rozwiązania, aby promować swoją działalność i budować rozpoznawalność, która stanowi kapitał placówki – zaistnienie w świadomości pacjentów jako aktywna, nowoczesna i kompetentna przychodnia stanowi istotną wartość, która może wpłynąć na bieżące wyniki, jak również podnieść wycenę placówki w przypadku podjęcia decyzji o jej sprzedaży.

Korzystanie z tych narzędzi nie jest jednak nieograniczone. Lekarze chcący udzielać się w Internecie powinni pamiętać o przestrzeganiu regulacji prawnych i zasad etyki.

Podstawowe zasady promocji lekarza w Internecie Od 1 stycznia 2025 r. obowiązuje nowa wersja Kodeksu Etyki Lekarskiej. Jedna ze zmian Kodeksu dotyczy właśnie zasad informowania o oferowanych usługach, która zastąpiła wcześniejszy zakaz reklamy.

Zgodnie z art. 71 KEL, lekarz jest uprawniony do posługiwania się informacją o oferowanych usługach z zastrzeżeniem, że taka informacja będzie zgodna z zasadami etyki lekarskiej. Czym jest taka informacja? Jak czytamy dalej, to każda forma przekazu mająca na celu upowszechnienie wizerunku lekarza lub usług związanych z wykonywaniem zawodu lekarza.

Należy więc uznać, że działania podejmowane w Internecie są uprawnione. Wróćmy jednak na moment do zasad etyki, które wyznaczają w tym przypadku ramy działania. Reguł jest oczywiście wiele, by wspomnieć choćby zachowanie niezależności, godności zawodu czy też powstrzymanie się od wyrażania opinii na temat innych lekarzy. Kluczowe jest też zapewnienie rzetelności wobec pacjentów i innych przedstawicieli zawodu, tajemnicy lekarskiej i poszanowanie praw pacjenta. Zdecydowanie należy unikać intensywnych i nachalnych form przekazu, szczególnie mających cechy reklamy. Przekaz ten nie może też wprowadzać pacjentów w błąd co do oferowanych świadczeń. W praktyce każdy komunikat kierowany do pacjentów powinien więc przejść test przez pryzmat etyki.

Co istotne, lekarz jest odpowiedzialny nie tylko za swoje działania, ale także za informację o oferowanych usługach opublikowaną w jego imieniu lub na jego rzecz przez osoby trzecie. Działania tych osób nie powinny więc zostać pozostawione bez kontroli. Niedopuszczalne jest także wykorzystanie autorytetu lekarza do promowania usług, które nie są związane z wykonywaniem zawodu lekarza.

Prowadzenie mediów społecznościowych

Media społecznościowe nieustannie cieszą się popularnością wśród ich odbiorców. Należą do nich także pacjenci, którzy chętnie obserwują profile lekarzy, szukając na nich istotnych dla siebie informacji. Z tego względu jedną z metod zwiększania rozpoznawalności i budowania zaufania jest publikacja treści edukacyjnych związanych ze zdrowiem, np. filmów, artykułów blogowych czy infografik. Prezentowane materiały powinny być zgodne z ak-

tualnym stanem wiedzy medycznej. Media społecznościowe są też miejscem, w którym można pochwalić się swoimi osiągnięciami naukowymi lub zrelacjonować swoją obecność na szkoleniach i konferencjach. Niektóre publikacje mogą wymagać dodatkowych działań, jak choćby uzyskanie zezwolenia na rozpowszechnienie wizerunku lub zgody na przetwarzanie danych osobowych.

Budując swój profil w mediach społecznościowych warto odróżnić działalność prywatną od zawodowej, co w praktyce będzie polegać na utworzeniu odrębnego profilu przeznaczonego wyłącznie do publikacji treści związanych z wykonywaniem zawodu. Rozdzielenie to ułatwi dostosowanie działań do zasad etyki. Popularną formą zwiększania zasięgu prowadzonego profilu jest organizowanie różnego rodzaju konkursów. W tym przypadku należy pamiętać o ograniczeniach wynikających z regulaminu platformy, na której jest prowadzony, a także o samym sposobie jego przeprowadzenia. W niektórych wypadkach może się okazać, że konkurs spełnia kryteria uzasadniające potraktowanie go jako loterii, która jest ściślej regulowana prawem, np. podlega obowiązkowi zgłoszenia do właściwych organów.

Prowadzenie strony internetowej

Inną formą budowania rozpoznawalności jest prowadzenie strony internetowej, na której znajdują się przede wszystkim informacje dotyczące funkcjonowania podmiotu leczniczego. Mogą się na niej znaleźć także informacje o świadczonych usługach, personelu medycznym czy artykuły blogowe, które wyposażą czytelnika w niezbędną wiedzę na temat udzielanych świadczeń. Poza publikacją treści, prowadzenie strony internetowej wymaga także przygotowania jej pod kątem prawnym i technicznym. Pamiętać należy o jej zabezpieczeniu, zrealizowaniu obowiązków informacyjnych i dostosowaniu informacji o wykorzystaniu plików cookies, aby użytkownik strony miał możliwość podjęcia świadomej decyzji o ich zastosowaniu.

Do zobaczenia w Internecie!

Nowe zasady wyrażone w KEL dają większe możliwości budowania swojej marki i wiarygodności w oczach pacjentów. Wciąż trzeba mieć jednak na względzie ograniczenia – prawne i etyczne. W tym artykule zaadresowaliśmy jedynie ich część. Temat ten jest znacznie szerszy i obejmuje także inne regulacje, by wspomnieć choćby przepisy ustawy o wyrobach medycznych, czy też ustawy o działalności leczniczej. Wierzymy jednak, że odpowiedział przynajmniej na część pytań, które być może powstrzymywały Państwa przed rozpoczęciem działalności internetowej.

dr n. PraWn. BartOsZ PaWeLcZyk – radca PraWny e-MaiL: B PaWeLcZyk@PaWeLcZyk-kOZik.PL

jarOsłaW PePLinski – radca PraWny e-MaiL: j.PePLinski@PaWeLcZyk-kOZik.PL

ekspert inter radzi

Praktyczne rady dla lekarza wezwanego na przesłuchanie w charakterze świadka

W ostatnich latach obserwujemy znaczącą liczbę spraw (cywilnych, karnych, zawodowych) z udziałem lekarzy i lekarzy dentystów. W wielu tych postępowaniach lekarz może zostać wezwany do złożenia zeznań w charakterze świadka. Warto wskazać na kilka zasad, o których powinien pamiętać medyk wezwany w takim charakterze.

1. Przygotowanie się do zeznań. Najczęściej z wezwania na przesłuchanie nie wynika jakiej konkretnie sprawy przesłuchanie dotyczy. Jeśli istnieje możliwość ustalenia (choćby na podstawie rozmowy z innymi, wcześniej przesłuchanymi osobami) w jakiej sprawie lekarz ma złożyć zeznania warto się do tego przygotować. Wskazane jest przeczytanie dokumentacji medycznej pacjenta, którego sprawa dotyczy. Pomocna może być rozmowa ze współpracownikami, którzy uczestniczyli w zdarzeniu będącym przedmiotem prowadzonego postępowania. W trakcie lektury dokumentacji czy rozmowy ze współpracownikami przypomnimy sobie istotne okoliczności pomocne w odparciu wysuwanych przez skarżącego zarzutów.

2. Stawiennictwo na wezwanie. Każda osoba wezwana na przesłuchanie ma obowiązek stawić się w terminie i miejscu określonym w wezwaniu. W sprawie karnej na świadka, który bez należytego usprawiedliwienia nie stawił się na wezwanie organu prowadzącego postępowanie można nałożyć karę pieniężną do 3000 zł.. W przypadku niemożności stawiennictwa na termin przesłuchania nieobecność należy usprawiedliwić. W sprawach prowadzonych przez policję i prokuraturę niejednokrotnie wystarczy kontakt telefoniczny z osobą wzywającą. W trakcie rozmowy należy podać powód niestawiennictwa (choroba, planowy urlop) i ustalić nowy termin przesłuchania. 3. Pełnomocnik. W sprawie karnej, szczególnie zeznając w postępowaniu przygotowawczym, warto rozważyć stawiennictwo na przesłuchanie z pełnomocnikiem (adwokatem lub radcą prawnym). Zgodnie z art. 87 § 2 k.p.k. osoba niebędąca stroną może ustanowić pełnomocnika, jeżeli wymagają tego jej interesy w toczącym się postępowaniu. Na etapie śledztwa lub dochodzenia przepisy procedury karnej uzależniają dopuszczenie takiego pełnomocnika od decyzji prokuratora. W praktyce prokurator takiego pełnomocnika najczęściej do przesłuchania dopuszcza. Szczególnie wówczas, gdy zeznania ma składać lekarz, który uczestniczył w udzielaniu świadczeń zdrowotnych pacjentowi, który złożył zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, warto takiego pełnomocnika ustanowić. Zawodowy prawnik przygotuje lekarza do złożenia zeznań oraz zadba o prawidłowy przebieg przesłuchania, wnosząc np. o uchylenie określonych pytań lub zadając swemu klientowi pytania dotyczące okoliczności, które zeznający pominął. Warto dodać, że koszty takiej pomocy prawnej mogą zostać opłacone przez ubezpieczyciela w ramach posiadanej przez lekarza polisy ochrony prawnej.

4. Tajemnica zawodowa. Zasadą jest, że złożenie zeznań w charakterze świadka może nastąpić po zwolnieniu lekarza z obowiązku przestrzegania tajemnicy zawodowej. W postępowaniu karnym zwolnienia takiego dokonuje sąd, zarówno jeśli chodzi o postępowanie przygotowawcze jak i sądowe. Alternatywnie istnieje możliwość zwolnienia lekarza z tajemnicy przez samego pacjenta, a w przypadku jego śmierci przez osoby bliskie. Przesłuchiwany lekarz ma prawo domagać się okazania stosownego postanowienia sądu lub dokumentu potwierdzającego zwolnienie go z tajemnicy.

5. Szczere zeznania. Osoba przesłuchiwana pouczana jest obowiązku mówienia prawdy oraz o niezatajaniu prawdy. Naruszenie tego obowiązku zagrożone jest surową odpowiedzialnością karną. Nie należy obawiać się tej odpowiedzialności jeśli zeznanie nieprawdy nie ma charakteru intencjonalnego, jest wynikiem pomyłki czy niepamięci.

6. Zwięzłe odpowiedzi na pytania. Co do zasady, należy ograniczyć do niezbędnego minimum etap tzw. zeznań spontanicznych, rozpoczynających się pytaniem „Co jest Pani/ Panu wiadome w sprawie”. Zbyt rozwlekłe wypowiedzi, snucie kilku wątków, może spowodować, że powiemy coś czego nie zamierzaliśmy, a co później np. na etapie opiniowania przez biegłego może negatywnie rzutować na odpowiedzialność osoby lub podmiotu, którego postepowanie dotyczy.

7. Unikanie oceny zachowania innych medyków. W trakcie przesłuchań lekarzy zdarza się, że osoba prowadzącą przesłuchanie lub pełnomocnik strony zadają pytania których istotą jest ocena prawidłowości interwencji medycznych podjętych przez innego medyka. Należy zdecydowanie przestrzec przed pochopnym sformułowaniem takiej (szczególnie negatywnej) oceny, bez znajomości dokładnych okoliczności działania innego medyka. Regułą powinno być, że świadek zeznaje o faktach, natomiast pytania o oceny owych faktów formułuje biegły powołany w sprawie.

8. „Nie pamiętam”, „nie jestem pewny”. W większości spraw postępowanie w ramach którego lekarz składa zeznania jest znacząco oddalone w czasie od zdarzeń, których przesłuchanie dotyczy. Oczywistym jest, że wielu, nawet kluczowych faktów, z uwagi na upływ czasu, przesłuchiwany lekarz nie pamięta. Często w takich przypadkach medykowi okazywana jest dokumentacja medyczna, którą przesłuchiwany lekarz prowadził. W takiej sytuacji zasadą powinno być potwierdzenie okoliczności w owej dokumentacji odnotowanych.

9. Przeczytanie protokołu. W ramach postepowania przygotowawczego prowadzonego przez prokuraturę świadek przed podpisaniem protokołu swojego przesłuchania może zapoznać się z jego treścią. Przesłuchany lekarz powinien dokładnie przeczytać protokół zeznań które złożył i ewentualnie wnieść o wprowadzenie stosownych korekt w zaprotokołowanej treści przesłuchania. ■

mec. Paweł strzelec

Kiedy przysługuje obrońca z urzędu przed sądem lekarskim

Każdy lekarz musi się liczyć z ponoszeniem odpowiedzialności zawodowej w izbie lekarskiej. Lekarz popełnia przewinienie zawodowe, gdy narusza zasady etyki zawodowej, także gdy narusza przepisy prawa związanych z wykonywaniem zawodu lekarza, np. w zakresie poszanowania praw pacjenta, zasad prowadzenia dokumentacji medycznej, czy wystawiania recept refundowanych.

Przysługują mu określone uprawnienia w toku postępowania przed

Sądem Lekarskim, w tym możliwość złożenia wniosku o wyznaczenie mu obrońcy z urzędu.

Sąd lekarski może ustanowić, tzn. wyznaczyć adwokata, radcę prawnego lub innego lekarza jako obrońcę z urzędu w 3 sytuacjach:

1. na uzasadniony wniosek obwinionego lekarza;

2. gdy zachodzi uzasadniona wątpliwość co do poczytalności obwinionego;

3. ze względu na okoliczności utrudniające obronę.

Ocena zasadności wniosku i decyzja o przyznaniu (lub nie) obrońcy z urzędu pozostaje w wyłącznej gestii sądu lekarskiego. Podkreślić trzeba, że ustanowienie obrońcy w takim postępowaniu (podobnie jak w postępowaniu karnym) jest instytucją wyjątkową.

Przepis nie podpowiada jakie to okoliczności powinny skłonić sąd lekarski do uwzględnienia wniosku obwinionego (ww. pkt. 1). Obwiniony powinien wskazać jakie to szczególne okoliczności nastąpiły, że z jednej strony nie może ustanowić sobie obrońcy, a z drugiej strony ważne jest aby posiadał takiego obrońcę.

Uzasadniona wątpliwość co do poczytalności obwinionego (ww. pkt. 2) zwykle wynika z materiałów, które sąd lekarski uzyskał ze sprawy karnej, toczącej się równolegle do sprawy z zakresu odpowiedzialności zawodowej. Jest to zwykle opinia sądowo-psychiatryczna, gdzie na takie wątpliwości wskazano. Takie wątpliwości daje też informacja o leczeniu uzależnienia od alkoholu, leków, czy narkotyków, a także pozostawanie Obwinionego lekarza pod stałą opieką poradni zdrowia psychicznego.

Za okoliczności utrudniające obronę w rozumieniu ww. przepisu (ww. pkt. 3) sądy lekarskie uznawały nieporadność życiową

Obwinionego, podeszły wiek utrudniające poruszanie się i zapoznanie się z aktami sprawy, czy aktywny udział w rozprawie. Za taką przyczynę uznaje się demencję starczą czy inne upośledzenie umysłowe, które faktycznie powoduje trudność w porozumieniu się z Obwinionym lekarzem.

Może to być także okoliczność polegająca na tym, że dana sprawa jest wyjątkowo skomplikowana pod względem faktycznym czy prawnym i wymaga skomplikowanej analizy prawnej zarzutu, a dotychczasowe zachowanie Obwinionego wskazuje na to, nie potrafi podjąć realnej obrony osobistej, np. pisma są wyjątkowo chaotyczne.

adWOkat karOL kOLankieWicZ

Karol Kolankiewicz, adwokat; specjalizuje się w sprawach związanych z prawem medycznym, prawem karnym i ochroną danych osobowych. Od 2009r. prowadzi szkolenia z zakresu prawa medycznego m. in. dla Ośrodka Kształcenia NIL;

Ekspert – autor ponad 20 praktycznych kursów e-learningow’ych dla Receptanaprawo.pl, w tym: „Lekarz wobec agresji – ochrona w prawie karnym”, „5 najczęstszych błędów personelu w toku realizacji kontraktu z NFZ„, „Teleporada – jak unikać błędów przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych?”, „Kiedy lekarz może odstąpić od leczenia?”, czy „Rejestracja medyczna – podstawowe obowiązki i zadania” Współautor publikacji m.in.: „Jak bezpiecznie udostępniać dokumentację medyczną” (2024), Gdy pacjent wzywa do zapłaty – jak się bronić przed roszczeniami? (2024) „Prawo medyczne dla lekarzy. Wybrane zagadnienia” (2021), „Zgoda na leczenie i inne oświadczenia pacjenta. Wzory pism z omówieniem” (2023);

System Ochrony Zdrowia w Portugalii

Centralny System Rejestru Medycznego zawierający historię choroby i każdą najmniejszą informację o pacjencie, wykorzystywanie sztucznej inteligencji na szpitalnych oddziałach czy wideokonsultacje kontra duże braki lekarzy, tysiące nieuzasadnionych wizyt na Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych oraz problemy z dostępnością do podstawowej opieki zdrowotnej- system ochrony zdrowia w Portugalii ma swoje blaski i cienie, a sytuacja znacząco różni się w zależności od regionu – od dobrej w północnej części kraju, do bardzo złej na południu. Lekarze pracujący w Portugalii mówią jednak jednoznacznie – mimo mankamentów system funkcjonuje dobrze.

Serviço Nacional de Saúde, w skrócie SNS to Narodowa Służba Zdrowia w Portugalii - odpowiednik polskiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Za działanie SNS i zapewnienie ubezpieczenia zdrowotnego dla wszystkich mieszkańców odpowiada Ministerstwo Zdrowia- Ministerio de Saúde. Publiczna opieka zdrowotna jest darmowa do ukończenia 18 roku życia oraz od przekroczenia 65, ubezpieczenie zdrowotne przysługuje wszystkim osobom pracującym w Portugalii. System gwarantuje dostęp do opieki medycznej- wizyty w ośrodkach zdrowia, szpitalach, porady lekarzy specjalistów- po uzyskaniu skierowania od lekarza rodzinnego.Nie jest tak jak w Polsce. W Portugalii lekarz rodzinny wystawia skierowanie i cały ciężar dalszej drogi pacjenta spada na personel medyczny. Chory nie musi sam szukać poradni, dzwonić, zapisywać się. W Portugalii skierowanie trafia do szpitala i tam lekarze decy-

dują, jak bardzo to jest pilne, umawiają pacjenta i się z nim kontaktują- mówi pracujący w Portugalii lekarz rodzinny Erik Brzezicki. W Portugalii funkcjonuje Centralny System Rejestru Medycznego zawierający bazę pacjentów i wszystkie informacje medyczne ich dotyczące. Są one dostępne dla każdego lekarza zarówno z prywatnego, jak i publicznego sektora ochrony zdrowia. - To jest największym sukcesem tego systemu. Polega to na tym, że każdy lekarz ma wgląd w historię choroby pacjenta niezależnie od szpitala czy przychodni, w której chory był leczony. Baza zawiera informacje dotyczące wystawionych recept, ich realizacji, wszystkie konsultacje, pobyty w szpitalach czy innych placówkach medycznych. Od niedawna wpięty w to został także system prywatnej ochrony zdrowia - dodaje doktor Brzezicki

Sektor prywatny jest dobrze rozwinięty i jest niemal tak duży, jak publiczny. Przodują trzy grupy zdrowotne, które posiadają wielkie

prywatne szpitale praktycznie w każdym portugalskim mieście i to powoduje wysysanie personelu medycznego z sektora publicznego do prywatnego. Niektórych specjalistów brakuje, bo miejsca na studiach są reglamentowane. Dla przykładu- jest tak mało dermatologów, że nawet na prywatną wizytę czas oczekiwania wynosi między 3 - 4 miesiące. Brakuje także ortopedów, gastroenterologów i lekarzy rodzinnych. - Ogromny deficyt lekarzy rodzinnych sprawia, że mnóstwo ludzi nie ma dostępu do podstawowej opieki zdrowotnej. Na północy kraju tego problemu nie ma, im dalej na południe i w głąb kraju- tym gorzej. Mieszkam w Setúbal, 55 km od Lizbony i jest tutaj 37 tysięcy ludzi, którzy nie maja dostępu do lekarza rodzinnego i ci ludzie kończą na Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych- tam szukają pomocy nawet w przypadku najmniejszych problemów zdrowotnych dlatego napływ do SOR - ów publicznych i prywatnych jest bardzo duży - tłumaczy lekarz rodzinny. Na Szpitalne Oddziały Ratunkowe rocznie zgłasza się około 2 mln Portugalczyków, a liczba ludności wynosi 10 mln. - Szpitalny Oddział Ratunkowy podzielony jest na poszczególne obszary w oparciu o system triażu Manchester- od spraw najbardziej pilnych- czerwony, przechodząc w pomarańczowe, żółte, zielone i niebieskie. Ja miałam praktyki w oddziale żółtym- trafiali tam przeważnie pacjenci, którzy mogliby zostać zaopatrzeni bez problemu przez lekarza rodzinnego - mówi lek. Izabela Szczap, która obywała praktyki w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym w Hospital Eduardo Santos Silva w mieście Nova de Gaia, tuż przy Porto. Czas oczekiwania wydłuża się, ponieważ w pierwszej kolejności muszą nastąpić przyjęcia ostre i nagłe. - Taki pacjent jest priorytetem - w 30 minut miał być zbadany, musiało nastąpić rozszerzenie diagnostyki, zlecenie dodatkowych badań i decyzja co do dalszego postępowania. Praca jest podobna do Polski- by dostać się na specjalizację, także trzeba zdać egzamin - specjalizacji z medycyny ratunkowej obecnie nie ma, jest w trakcie tworzenia - opowiada o swoich praktykach w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym Hospital Eduardo Santos Silva w Nova de Gaia lek. Kinga Koperska. Specjalizacja ma pomóc w zwiększeniu liczby lekarzy, natomiast rozwiązaniem nadużywania SOR ma być system „copagamento”, czyli dopłacania w momencie, w którym chory zgłasza się na Szpitalny Oddział Ratunkowy samodzielnie – nie z wypadku, czy po wezwaniu karetki – wówczas pacjent musi zapłacić około 18 euro za taką wizytę.

W Portugalii stopniowo wdrażane są nowoczesne technologie na szpitalnych oddziałach - także na SOR. - Zaskoczyło mnie używanie programu do interpretacji obrazów RTG przez sztuczną inteligencję – szpital miał wykupioną licencję na takie narzędzie diagnostyczne. Zapytałam portugalskich lekarzy o to, jak oceniają takie nowoczesne technologie- usłyszałam wówczas, że każdy lekarz w Portugalii powinien być w stanie sam to opisać, a program ma być tylko pomocą, wsparciem - podkreśla lek. Izabela Szczap, dodając jednocześnie, że portugalski system zdrowia mimo braków karowych funkcjonuje poprawnie, a w Portugalii pracuje się dobrze. - Bardzo podoba mi się podejście lekarzy do pacjentów. Portugalczycy wykazują się bardzo dużą empatią i zrozumieniem. Ordynator Oddziału Chorób Zakaźnych na którym odbywałam praktyki jeden dzień w tygodniu przyjmował w poradni pacjentów zakażonych wirusem HIV. Przed wizytą wysyłał do nich internetową ankietę dotyczącą ich samopoczucia i stanu psychicznego. Każdego na wejściu witał w drzwiach uściskiem ręki. Lekarze tam wydawali się bardziej „ludzcy” niż w Polsce. Wszystko było scyfryzowane - zalecenia lekarskie, przepisane leki. Znacznie usprawniało to pracę na oddziale. W Polsce jeszcze tego się w takim stopniu nie widzi. Ponadto portugalscy lekarze prężnie działają naukowo, przy każdym problemie/diagnozie/leczeniu korzystają z platformy „up to date”, w której zawarte są najnowsze światowe wytyczne postępowania oparte na evidence based medicine - dodaje lek. Izabela Szczap.

W portugalskim systemie ochrony zdrowia ważne miejsce zajmuje cyfryzacja i teleopieka. Z powodzeniem funkcjonuje aplikacja SNS24, która została zainstalowana na telefonach komórkowych ponad 8 milionów Portugalczyków, czyli 80 procent społeczeństwa. Dzięki niej pacjent może skorzystać z triażu telefonicznego w postaci rozmowy z pielęgniarką i jest kierowany do dalszej opieki. Ponadto funkcjonuje także cyfrowa wyszukiwarka objawów czy wideokonsultacje z lekarzem. Te systemy były podczas pandemii COVID-19 najczęściej wybieraną formą kontaktu z lekarzem- choć ich wykorzystanie obecnie spadło, to nadal są stałym elementem zarówno publicznego, jak i prywatnego systemu, choć pracujący w Portugalii lekarze podkreślają, że wideokonsultacje to raczej domena sektora prywatnego. Aplikacja SNS24 gwarantuje także pacjentowi dostęp do wszystkich recept, cyfrowej książki szczepień z osobistym harmonogramem zgodnym z krajowym planem szczepień oraz całodobowej bezpłatnej infolinii wsparcia psychicznego. Od dwóch lat pacjent może poprzez aplikację wypisać samodzielnie zwolnienie lekarskie. Każdy obywatel ma prawo dwa razy do roku na 3 dni wystawić sobie tak zwaną autodeklarację choroby. Mówiąc o elektronicznych rozwiązaniach w Portugalskim systemie ochrony zdrowia nie sposób nie wspomnieć o e-receptach, gdyż stanowią ponad 97% recept wystawianych przez lekarzy (publiczna i prywatna ochrona zdrowia). Każdy lekarz musi wystawiać receptę przez centralny system państwowy. To gwarantuje możliwość sprawdzenia, jakie leki pacjent ma już przepisane przez innych specjalistów. Kolejnym rozwiązaniem jest „exames sem papel” –lekarz rodzinny wystawia skierowanie na badania laboratoryjne w aplikacji SNS24, mailem lub SMS- pacjent wykonuje badania, a ich wyniki dostaje w ten sam sposób. Trafiają także do elektronicznej karty zdrowia obywatela, gdzie są dostępne dla lekarzy. To ułatwienie, które ma zachęcać do wykonywania badań profilaktycznych. Prewencja, jak podkreśla portugalskie Ministerstwo Zdrowia jest jednym z filarów tamtejszej ochrony zdrowia. - Ministerstwo Zdrowia dokładnie wie ilu pacjentów ma zrobione badania przesiewowe, my jako lekarze także - jak otwieram system widzę czy zostały wykonane czy nie. Centralna baza pozwala także na przefiltrowanie listy pacjentów i aktywne wzywanie tych, którzy nie skorzystali z profilaktyki. To jest domena lekarzy rodzinnych - to my robimy i zlecamy wszystkie badania przesiewowe zgodnie z wytycznymi ministerialnymi. Ponadto wykonujemy także cytologię, ponieważ profilaktyka ginekologiczna jest w Portugali częścią medycyny rodzinnej – mówi pracujący w Portugalii lekarz rodzinny Erik Brzezicki, dodając jednocześnie, że najczęściej wykonywane są trzy rodzaje badan przesiewowych- wykrywające raka piersi, raka szyjki macicy oraz raka jelita grubego. - Cytologię razem z typowaniem wirusa HPV wykonujemy u wszystkich pacjentek po trzech latach od pierwszego stosunku seksualnego do 70 roku życia, co 5 lat. Mammografię i USG piersi w przedziale 45-70 co dwa lata. W profilaktyce raka jelita grubego pacjent może wybrać kolonoskopię lub badanie na krew utajoną w kale - dodaje doktor Brzezicki. Warto jednak podkreślić, że zgłaszalność na badania profilaktyczne w Portugalii jest wysoka dzięki aktywnemu, telefonicznemu zapraszaniu pacjentów przez poradnie lekarzy rodzinnych. To sprawia, że udaje się coraz więcej nowotworów wykryć we wczesnym stadium. Wagę profilaktyki widać także na przykładzie szczepień dzieci i młodzieży przeciwko wirusowi HPV, który jest odpowiedzialny między innymi za zachorowania na raka szyjki macicy. W Portugalii preparat przyjęło 90 procent docelowej populacji, w Polsce zaledwie 20.

Maria kacZOrOWska

Światowy dzień Zdrowia w leszczyńskim Ratuszu

W piątek 4 kwietnia przewodnicząca Delegatury WIL w Lesznie razem z prezesem Okręgowej Izby Aptekarskiej z Poznania wzięli udział w konferencji skierowanej do szerokiego grona mieszkańców Leszna „ Bezpieczeństwo zdrowotne”, zorganizowanego przez Wydział Spraw Społecznych UM z okazji światowego Dnia Zdrowia na zaproszenie Prezydenta Miasta Leszna.

– Postanowiliśmy dzisiaj razem z farmaceutami zwrócić Państwa uwagę na bezpieczeństwo zdrowotne – przywitała zebranych dr Lidia Dymalska – Kubasik. – Zdaję sobie sprawę, że jest to temat złożony, posiadający różne aspekty, związany z działaniem wielu służb, nie tylko medycznych – ale wart jest wywołania – szczególnie wobec toczącej się wojny na Ukrainie, epidemii Covid-19 oraz coraz bardziej realnego zagrożenia powrotem chorób zakaźnych, o których już powoli zapominaliśmy, takimi jak krztusiec, błonica, odra, polio czy niestety coraz częściej gruźlica. Bezpieczeństwo w prostym tłumaczeniu to stan bez zagrożeń. A bezpieczeństwo zdrowotne – to brak tych zagrożeń wynikający zarówno z czynników wewnętrznych, jak i uwarunkowań polityki zdrowotnej. Prezes Wielkopolskiej Okręgowej Rady Aptekarskiej w Poznaniu mgr farm. Mateusz

Szamałek przedstawił w swojej prezentacji rolę farmaceutów w zapewnieniu bezpieczeństwa zdrowotnego Wielkopolan. By zwrócić uwagę mieszkańców Leszna na wagę zachowań prozdrowotnych i podstawową wiedzę jak radzić sobie w sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia, na spotkanie Przewodnicząca Delegatury zaprosiła ratownika medycznego, p. Marcina Gbiorczyka. Mamy w Lesznie obecnie 28 stanowisk z defibrylatorami AED – urządzenia służącego do przeprowadzenia defibrylacji u osoby, u której wystąpiło nagłe zatrzymanie krążenia. Prezentacja z udzielania pierwszej pomocy z użyciem defibrylatora zewnętrznego zakończyła spotkanie.

PrZeWOdnicZąca deLeGatury WiL W LesZnie Lidia dyMaLska-kuBasik

Miliony na większe limity

Znane są wyniki naboru na objęcie wsparciem przedsięwzięć w zakresie inwestycji infrastrukturalnych związanych z modernizacją i doposażeniem bazy dydaktycznej wykorzystywanej do edukacji przedklinicznej, jak również związanych z modernizacją lub stworzeniem bazy klinicznej służącej do kształcenia studentów w centralnych szpitalach klinicznych ze środków KPO.

W marcu, informuje Ministerstwo Zdrowia, zakończył się proces oceny 11 wniosków złożonych w naborze w ramach inwestycji programu „Inwestycje związane z modernizacją i doposażeniem obiektów dydaktycznych w związku ze zwiększeniem limitów przyjęć na studia medyczne”, finansowanego przez Unię Europejską. Zostały one poddane wnikliwej ocenie formalnej, horyzontalnej i szczegółowej. Pozytywną ocenę uzyskało 9 wniosków (uniwersytety medyczne w Łodzi, Białymstoku, Katowicach, Warszawie, Szczecinie, Wrocławiu,

Lublinie, Poznaniu i Gdańsku), do objęcia wsparciem rekomenduje się 9 przedsięwzięć na łączną kwotę 1 709 999 573,38 zł. Wartość przyznanego wsparcia Uniwersytetowi Medycznemu imienia Karola Marcinkowskiego w Poznaniu na budowę, modernizację i wyposażenie obiektów dydaktycznych w związku ze zwiększeniem limitów przyjęć na studia medyczne wynosi 190 000 000 zł (całkowity koszt przedsięwzięcia to 265 839 403,87 zł). (ap) ■

Wykład o chirurgii plastycznej

Polskie Towarzystwo Lekarskie Oddział w Koninie oraz Delegatura WIL w Koninie zapraszają lekarzy i lekarzy dentystów na wykład dr n. med. Margarety Budner pt.: „Chirurgia plastyczna – od rekonstrukcji przez chirurgię estetyczną po misje medyczne”.

Spotkanie odbędzie się 13 maja o godz. 18.20 w klubie KINO CAFE, w Koninie przy Al. 1 maja 7a – CKiS Oskard. Po wykładzie, w ramach cyklu „Ludzie i ich pasje” zapraszamy na film niespodziankę. Doktor Margareta Budner jest specjalistką w dziedzinie chirurgii plastycznej i dziecięcej. Ukończyła poznańską Akademię Medyczną (aktualnie UMP), a swoją pracę zawodową rozpoczęła w szpitalu klinicznym w Gdańsku i oddziale chirurgii dziecięcej konińskiego szpitala. Specjalizowała się w szpitalach klinicznych w Warszawie. Pracuje w Klinice Chirurgii Plastycznej, Rekonstrukcyjnej i Mikrochirurgii Katedry Chirurgii Plastycznej i Rekonstrukcyjnej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Współpracuje z Uniwersyteckim Centrum

Stomatologii w Lublinie oraz Warszawskim Szpitalem Dziecięcym im. Kopernika. Odbyła liczne krajowe i zagraniczne staże zawodowe. Doktor Margareta Budner aktywnie uczestniczyła również w wielu zagranicznych misjach medycznych m.in. w Angoli, Tanzanii, Rwandzie i Indiach.

Na dodatkowe pytania chętnie udzielimy odpowiedzi - Delegatura WIL w Koninie, ul. Liliowa 9, tel: 63 245 66 10, 783 993 909, email: konin@wil.org.pl. ■

Warsztaty ochrony psychologicznej w wypaleniu zawodowym

Zapraszamy na kolejny projekt realizowany przez Delegaturę Wielkopolskiej Izby Lekarskiej w Koninie w ramach Roku Przeciwdziałania Wypaleniu Zawodowemu 2025.

1 5 maja w godzinach 17.00 – 20.00 w siedzibie delegatury przy ul. Liliowej 9 odbędą się praktyczne warsztaty dotyczące sposobów przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu wśród lekarzy i lekarzy dentystów. Treningi zaplanowane w programie spotkania przeprowadzi mgr Mariola Nawrocka, certyfikowana psychoterapeutka PTP z bardzo dużym doświadczeniem zawodowym, od wielu lat zajmująca się problemem wypalenia zawodowego wśród pracowników placówek medycznych i propagująca ideę work life balans. Celem treningów jest uświadomienie związku pomiędzy satysfakcją z pracy zawodowej a umiejętnościami radzenia sobie ze stresem oraz przekazanie wiedzy o rozpoznawaniu wczesnych objawów zespołu wypalenia zawodowego, znalezienie dostępu do własnych zasobów i nowych perspektyw rozwiązywania własnych ograniczeń. Nauczymy się wyciszania i doświadczenia głębszego kontaktu ze sobą oraz odkrywania i spożytkowania własnych zasobów. Dzięki praktycznym metodom uczestnicy treningu nauczą się, jak wzmocnić swoją odporność psychiczną i efektywnie zarządzać czasem.

Zagadnienia treningowe:

● Rozumienie przyczyn i mechanizmów wypalenia zawodowego

● Autoanaliza – rozpoznawanie objawów wypalenia

● Kiedy tracimy odporność? – psychoimmunologia

● Używanie praktycznych narzędzi do przeciwdziałania wypaleniu – strategie radzenia sobie ze stresem, zarządzanie energią i wzmocnienie odporności psychicznej – jakość kontaktu ciało – umysł a efektywność radzenia sobie z napięciami, ćwiczenia relaksacyjne z kontrolą napięcia ciała i umysłu, techniki oddechowe, autoterapia

Konińska delegatura WIL już od kilku lat realizuje jeden z elementów przeciwdziałania zjawisku wypalenia zawodowego ja-

kim jest aktywne i twórcze spędzanie czasu wolnego. Lekarze i lekarze dentyści mogą integrować się i uczestniczyć w działaniach 12 grup tematycznych (rowerowa, tenisowa, narciarska, turystyki górskiej, bowlingowa, żeglarska, gier planszowych, malarska, strzelectwa sportowego, motocyklowa, fotograficzna, biegów sportowych). Teraz będziemy mogli poznać psychologiczne aspekty i metody radzenia sobie z powszechnym nie tylko wśród lekarskiej grupy zawodowej problemem wypalenia zawodowego.

Spotkanie jest bezpłatne i skierowane do lekarzy oraz lekarzy dentystów w każdej grupie wiekowej.

Na dodatkowe pytania chętnie udzielimy odpowiedzi – Delegatura WIL w Koninie, ul. Liliowa 9, tel: 63 245 66 10, 783 993 909, email: konin@wil.org.pl. ■

44. Kongres

Polskiego Lekarskiego Towarzystwa Radiologicznego

Komitet Organizacyjny oraz Prezes Zarządu Głównego PLTR zapraszają na 44. Kongres Polskiego Lekarskiego Towarzystwa Radiologicznego, który odbędzie się w dniach 29-31.05.2025 roku w Poznaniu. Spotkanie ma podwójnie uroczysty charakter, bowiem zbiega się ze stuleciem istnienia Polskiego Lekarskiego Towarzystwa Radiologicznego.

Jak dobrze wiemy, przyszłość istnieje dzięki przeszłości i na naszym Kongresie, obok nowinek radiologicznych, swoje szczególne miejsce będzie miała także historia. Chcemy choć na chwilę spojrzeć wstecz i zastanowić się, jak to wszystko się zaczęło. Przypomnimy o pierwszym badaniu rentgenowskim, jakie w 1896 r. wykonał prof. Karol Olszewski w Krakowie, dając tym samym początek polskiej radiologii. Nie zapominamy, że pierwsza w Polsce Katedra Radiologii Lekarskiej została powołana w 1921 r. właśnie w Poznaniu przez Radę Wydziału Lekarskiego oraz Senat Uniwersytetu Poznańskiego, a jej kierownikiem został prekursor radiologii klinicznej prof. Karol Mayer, pierwszy przewodniczący Zarządu Polskiego Towarzystwa Radiologicznego – piszą organizatorzy. Podczas wydarzenia zostaną przedstawione obecnie wdrażane oraz projektowane zastosowania kliniczne nowych kierunków rozwoju diagnostyki obrazowej. Szczegółowe informacje oraz formularz rejestracji są dostępne na stronie: https://pltr2025.com.pl/ ■

„Akuszerya” w Lesznie

Prof. dr n. med. Edmund Waszyński, ginekolog – położnik, wieloletni ordynator szpitala w Lesznie oraz jednocześnie były kierownik Zakładu Humanistycznych Nauk Lekarskich Akademii Medycznej we Wrocławiu, prowadzący wykłady z zakresu historii medycyny, etyki lekarskiej i propedeutyki medycyny – zaprosił nas w sobotę 29 marca do Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Stanisława Grochowiaka na promocję swojej nowej książki „Akuszerya”.

Komisja Historyczna Wielkopolskiej Izby Lekarskiej objęła swoim mecenatem wydanie tej książki, na którą czekaliśmy od dobrych dwóch lat.

– Dorobek prof. Waszyńskiego – dosłownie pęka w szwach. Profesor jest bowiem autorem lub współautorem 14 książek i 156 publikacji naukowych. „Akuszerya” to siódma tak obszerna publikacja – podkreśliła prowadząca spotkanie razem z Andrzejem Kuźmińskim, dyrektorem biblioteki w Lesznie, dr Lidia Dymalska- Kubasik – przewodnicząca Delegatury WIL w Lesznie.

W trakcie rozmowy Magdy Nowak z autorem dowiedzieliśmy się, że profesor od dawna nosił się z zamiarem opisania ile trudności, nieprzewidzianych okoliczności, niestety często tragicznych, związanych było z porodami i to bez względu na pochodzenie czy stan zamożności kobiet, nawet koronowanych głów. Ta książka to tak naprawdę historia o kobietach i ich wyznaczonej przez biologię roli. To właśnie podkreśla profesor Waszyński już na pierwszych kartach książki, cytując za Jurgenem Torwaldem – “Historia rodzenia to najboleśniejsza i najokrutniejsza ze wszystkich historii świata”. W dużym skupieniu zgromadzona licznie w bibliotece publiczność

wsłuchiwała się w prowadzoną z profesorem rozmowę o książce. Zaraz po skończonym koncercie rodziny Państwa Schulzów, z dedykacją dla Profesora Waszyńskiego przed każdym z jego ulubionych utworów muzyki poważnej – rozpoczął się najpierw szturm na stoisko z książkami, a potem długa kolejka czekała na osobisty wpis profesora. Spotkanie w bibliotece było także dla nas, lekarzy, szczególną okazją do uhonorowania jednego z nas – kościańskiego nestora medycyny – dr Jerzego Gnusowskiego, także ginekologa i położnika. Matura- rok 1955, dyplom lekarza Akademii Medycznej w Poznaniu- rok 1962, przez ponad trzydzieści lat dowodził Oddziałowi Ginekologii i Położnictwa w Kościanie, nadal pracuje – i tryska energią, humorem oraz zadziwia aktualną orientacją w świecie medycyny. Jest także już szóstą kadencję sędzią Okręgowego Sądu Lekarskiego WIL.

Senioralność obu panów budziła nieukrywaną zazdrość nas wszystkich. Były kwiaty, serdeczne gratulacje, życzenia, także od koleżeństwa z Komisji ds. Emerytów i Rencistów WIL obecnych na naszym leszczyńskim spotkaniu. Tak piękne popołudnie musiało jednak zmierzać nieuchronnie do zakończenia.

Panie Profesorze, czekamy na Pana kolejne marzenie i następną książkę, co się zapewne znając Pana – niebawem spełni i da nam Pan kolejną okazję do tak pełnych serdeczności spotkań – pełnych podziwu, gratulacji, uścisków dla Pana – od Wszystkich!

Lidia dyMaLska-kuBasik

Herbatka z Seniorem w klimacie Witkacego

28 marca w siedzibie delegatury WIL w Pile odbyło się kolejne spotkanie z cyklu „Herbatka z Seniorem”. Tym razem tematem była postać Stanisława Ignacego Witkiewicza, czyli Witkacego – jednego z najwybitniejszych polskich twórców XX wieku, pisarza, malarza, filozofa, dramaturga i fotografa.

Gościem spotkania był Grzegorz Koźmiński, wiceprezes Stowarzyszenia Lekarzy i Nauczycieli Twórczych JELO z Piły, który podzielił się swoją pasją do Witkacego i przybliżył uczestnikom jego burzliwe życie oraz twórczość. W trakcie spotkania uczestnicy mogli również podziwiać prace przygotowane przez Bogusławę Różańską, prezes Stowarzyszenia JELO, która specjalnie na tę okazję stworzyła tematyczne zakładki do książek i namalowała portret Witkacego. Choć podczas spotkania omówiono głównie barwną postać i życie Witkacego, prowadzący spotkanie zapowiedzieli, że prawdziwe arcydzieła malarskie artysty będzie można zobaczyć podczas wycieczki do Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku, zaplanowanej na 25 kwietnia, z okazji 140. rocznicy urodzin Witkacego.

Spotkanie zakończyło się tajemniczym zjawiskiem – na ostatnim zdjęciu przypadkowo pojawił się efekt, który niektórzy uczestnicy uznali za duchowe nawiedzenie Witkacego. Czy artysta rzeczywiście dał o sobie znać? ■

Kabaret OIL z łodzi na kwietniowym tournée w Lesznie i Kaliszu

Lekarze z Kabaretu OIL z łodzi wystąpili na deskach teatrów Leszna i Kalisza. Najpierw w piątek 4 kwietnia ich nowy, szesnasty już kabaretowy program, tym razem: ”SZTUCZNA INDOLENCJA”, zaprezentowali w Teatrze Miejskim Leszna, w sobotę natomiast dali popis swoich umiejętności muzycznych, wokalnych, tanecznych i pełnych humoru skeczy – w Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu. Obie delegatury WIL postanowiły w ten sposób przypomnieć swoim lekarzom, że 7 kwietnia WHO ogłosiła światowym Dniem Zdrowia.

Medycy na scenie i medycy na widowni, w programie pełnym humoru i satyry z otaczającej nas rzeczywistości, nie tylko zawodowej, pozwolili nam choć trochę oderwać się od codzienności i oddalić zataczającego coraz szersze kręgi widmo wypalenia zawodowego. W kaliskim teatrze obecni byli także członkowie Okręgowej Rady Lekarskiej WIL, która właśnie tutaj, w siedzibie Delegatury Kaliskiej, odbyła w sobotę 5 kwietnia, swoje kolejne posiedzenie.

– Przywracaniu zdrowia służymy od lat! Stąd odbieram to nasze dzisiejsze spotkanie w gronie lekarzy, lekarzy dentystów, farmaceutów, pielęgniarek i położnych, ratowników medycznych, oraz pracowników administracji działającej w ochronie zdrowia jako takie nasze lokalne leszczyńskie święto wszystkich medyków – powiedziała dr Lidia Dymalska – Kubasik na rozpoczęcie występu łódzkiego kabaretu . – Czego się spodziewam? Wybuchającej śmiechem i aplauzem widowni, a dlaczego? W odpowiedzi na mieszankę poczucia humoru, satyry, lekarskiej wnikliwości penetrującej inteligencję widzów i łowiącej precyzyjnie absurdy naszej pracy w ochronie zdrowia.

Niezwykle ciekawy wpis przesłała nam dr Justyna Dłubek – Ruxer, internistka, członkini kabaretu występująca na scenie w skeczach oraz w przepięknie odśpiewanych piosenkach, który na zakończenie mojej relacji pozwolę sobie przytoczyć:

„Kiedy milknie muzyka, gasną światła reflektorów, a deski teatru przestają rytmicznie skrzypieć, zabieramy z garderoby wielkie torby rekwizytów i nocami wracamy do domów…. Pod powieką krąży senne marzenie o blichtrze, oklaskach, salwach śmiechu… Sława! Chwała! Rozgłos! Media! Rynek przynosi coś zupełnie innego – rzeczywistość… Nieco oszołomieni idziemy w poniedziałek na dyżur, do poradni, do gabinetów i …pęka bańka mydlana. Wtedy przypominamy sobie, co jest tak naprawdę dla nas ważne. Nasi Pacjenci – bo to tak naprawdę dzięki Nim powstały pierwsze teksty kabaretowe, to dzięki Nim czerpiemy nowe inspiracje i to dla nich mamy siłę „pchać ten wózek” już od siedemnastu lat. Lekarze – Artyści, i trudno tu wska-

zać właściwą kolejność, bo w pracy zawodowej jesteśmy artystami w swoim fachu, a na scenie leczymy śmiechem, śpiewem i wielkim dystansem do siebie. Jesteśmy wdzięczni za całe kabaretowe tournée i cały czas mamy siłę na więcej.”

I jeszcze jedno – w leszczyńskim teatrze, na zakończenie wystąpiła w popisowym układzie hip-hopowym grupa lekarzy delegatury z Leszna, którzy wspólnie z lekarzami z Łodzi podziękowali publiczności za huczne oklaski na zakończenie tego niecodziennego spektaklu.

PrZeWOdnicZąca deLeGatury WiL W LesZnie Lidia dyMaLska-kuBasik

I Mistrzostwa Polski Lekarzy w Biegach Górskich

Pierwsze Mistrzostwa Polski Lekarzy w Biegach Górskich na Długim Dystansie odbędą się 9 sierpnia 2025 w ramach Ultramaratonu Chudy Wawrzyniec, jako impreza towarzysząca. Jest to oddolna inicjatywa niewielkiej grupy lekarzy, którzy pasję do medycyny łączą z bieganiem po górach. Oficjalny patronat nad wydarzeniem objęła śląska Izba Lekarska, partnerem jest WIL.

Start zaplanowano na godzinę 4 rano w Rajczy. Trasa o długości około 50 km, z przewyższeniami ok. 2500m tradycyjnie przebiegać będzie szlakami Beskidu Żywieckiego, m.in. przez Rachowiec, Wielką Raczę, Jaworzynę, Wielką Rycerzowi czy Muńcuł, z metą w Ujsołach. Chudy Wawrzyniec to jeden z najstarszych biegów górskich w Polsce, znany i ceniony w środowisku trailowym m.in. w związku z doskonałą organizacją, przygotowaniem trasy, zabezpieczeniem logistycznym oraz niepowtarzalną atmosferą zapewnioną przez zespół organizatorów, kibiców oraz samych uczestników biegu. Warto zaznaczyć, że w związku z dość przychylnym limitem 16 godzin, mimo długiego dystansu

oraz trudności technicznych, trasa uchodzi za jedną najlepszych dla śmiałków zainteresowanych debiutem w biegach górskich na dystansie ponadmaratońskim. Dodatkowego smaczku dodaje fakt, że w trakcie biegu przewidziano zaledwie jeden punkt odżywczy, wobec czego konieczne jest indywidualne i przemyślane spakowanie plecaka biegowego, z odpowiednią dbałością o nawodnienie i odżywianie. Szczegóły dotyczące biegu i zapisów znaleźć można na stronach organizatora: https://chudywawrzyniec.pl.

WIL oferuje udział w pokryciu kosztów wpisowego - prosimy o kontakt z Komisją ds. Integracji, Sportu i Wizerunku WIL. ■

Klub dobrej Książki” w Pile rozpoczął swoją

4 kwietnia w pilskiej delegaturze odbyło się pierwsze, organizacyjne spotkanie nowo powstałego Klubu Książki. W miłej i swobodnej atmosferze uczestnicy wybrali nazwę – „Klub Dobrej Książki” – oraz ustalili podstawowe zasady funkcjonowania grupy.

Pilska Delegatura WIL zaprasza do klubu wszystkich lekarzy - miłośników książek, niezależnie od wieku czy literackiego doświadczenia. Spotkania będą miały charakter nieformalny – nie trzeba być znawcą literatury ani prowadzić akademickich dyskusji. Najważniejsze są dobra zabawa, ciekawa rozmowa i przyjemność płynąca z czytania. Kolejne spotkanie Klubu Dobrej Książki odbędzie się 5 maja o godzinie 16:30 w siedzibie pilskiej delegatury. Serdecznie zapraszamy wszystkich, którzy chcą spędzić czas w gronie ludzi kochających książki. Zapisy prowadzone są w sekretariacie delegatury lub telefonicznie pod numerem: 783-993-910. ■

Wycieczka na Mokradła

Z okazji Międzynarodowego Dnia Lasu lekarze zawędrowali na Moczary

W ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Lasu oraz Światowego Dnia Wody lekarze z pilskiej delegatury Wielkopolskiej Izby Lekarskiej wyruszyli na pieszą wycieczkę przez lasy i mokradła wzdłuż malowniczej Rzeki Rudej. Trasa wiodła przez urokliwe i tętniące życiem tereny, w tym mniej znany, środkowy odcinek Rynny Jezior Kuźnickich, gdzie uczestnicy mieli okazję zobaczyć m.in. rosnące tam empetrum – rzadką roślinność charakterystyczną dla torfowisk. Wycieczkę poprowadził dr Paweł M. Owsianny we współpracy z Nadleśnictwem Zdrojowa Góra.

W trakcie wyprawy uczestnicy rozmawiali o roli mokradeł i rzek w ekosystemie, ich wpływie na klimat oraz znaczeniu dla człowieka i lasu. Poruszono również temat działań ochronnych prowadzonych przez nadleśnictwo, które mają na celu zachowanie cennych siedlisk przy jednoczesnym racjonalnym gospodarowaniu lasem. Nie zabrakło także ciekawych obserwacji przyrodniczych i opowieści historyczno -krajoznawczych. Wędrówkę zakończono wspólnym ogniskiem – idealnym zwieńczeniem dnia pełnego wiedzy, ruchu i kontaktu z naturą.

anna GrZesiak

Zaproszenie na strzelnicę sportową

Zapraszamy lekarzy i lekarzy dentystów wraz z dziećmi na kolejną edycję kursu strzeleckiego oraz konkursu strzeleckiego. Dzieci chcące uczestniczyć w kursie muszą mieć ukończone 16 lat życia i być z opiekunem.

Spotkanie rozpoczniemy 24 maja o godz. 14:00 na terenie strzelnicy sportowej w Potażnikach (wjazd naprzeciwko parkingu na Złotą Górę). W programie wstępne szkolenie dotyczące zasad bezpiecznego strzelania sportowego, a następnie zajęcia praktyczne oraz konkurs strzelecki dla wszystkich chętnych strzelców. Spotkanie zakończymy degustacją pysznej zupy armatniej i upieczemy kiełbaski nad ogniskiem.

Kurs obejmuje naukę strzelania z 3 rodzajów broni: pistoletu, karabinu i strzelby. Koszt kursu to 250 zł (płatne na miejscu gotówką).

Koszty części gastronomicznej oraz konkursu finansowane będą z budżetu delegatury WIL. Kurs i konkurs strzelecki przeprowadzą: lek. dent. Agnieszka Wróblewska - opiekun delegaturowej grupy strzelec-

kiej w Koninie i laureatka tytułu Sportowca Roku 2023 Wielkopolskiej Izby Lekarskiej, instruktorka i sędzia klasy III oraz pasjonatka strzelectwa sportowego - szczególnie snajperstwa, zawodniczka odnosząca sukcesy podczas zawodów sportowych, a także Prezes Klubu Strzelectwa Sportowego LOK MUSZKIET w Koninie pan Lech Książczak, który jest również trenerem II klasy i sędzią I klasy strzelectwa sportowego.

Na terenie strzelnicy znajduje się bezpieczny, bezpłatny parking oraz strefa odpoczynku z zapleczem sanitarnym.

Zapisy i dodatkowe pytania w Delegaturze w Koninie przy ul. Liliowej 9, tel.: 63 245 66 10, 783 993 909, email: konin@wil.org.pl ■

Weekend z Komisją ds. Integracji, Sportu i Wizerunku

W miniony weekend, 11-13 kwietnia, kilkuset lekarzy skorzystało z okazji do integracji, spotykając się na kilku wydarzeniach zaplanowanych i zrealizowanych przez Komisję ds. Integracji, Sportu i Wizerunku WIL.

W piątek sala konferencyjna przy ul. Szyperskiej zapełniła się matami do ćwiczeń – odbyły się zajęcia z pilatesu dla lekarek i lekarzy. Bardzo pozytywny odbiór tej formy aktywności fizycznej z pewnością będzie przez nas powtarzany w kolejnych miesiącach! W tym samym czasie w pubie The Dubliner odbył się Wiosenny PubQuiz z WIL. W sobotę niestety musieliśmy odwołać kurs samoobrony z powodów zdrowotnych – wkrótce ogłosimy nowy termin tego wydarzenia. O godz. 15:00 rozpoczęło się kolejne spotkanie z Akwarelami z WIL, a tuż po malowaniu lekarki i lekarze spróbowali swoich sił w rzeźbieniu w glinie.

Niedziela należała do dzieci: wszystkie sale WIL przy Szyperskiej stały się wielkim placem zabaw. Spotkanie wielkanocne jak zwykle

spotkało się z ogromnym zainteresowaniem. Było głośno, wesoło, i jak zwykle – dla wielu dzieci zbyt krótko. Już teraz serdecznie zapraszamy na “Dzień dziecka z WILusiem” w niedzielę, 22 czerwca w Ogrodzie Dendrologicznym w Poznaniu.

Na koniec dziecięcych szaleństw znalazł się czas na wyciszenie przy grach planszowych – dla dzieci i dorosłych. Część uczestników spróbowała także swoich sił w kręglach fińskich.

Komisja ds. Integracji, Sportu i Wizerunku zaprasza na kolejne wydarzenia! Zapraszamy do śledzenia naszych mediów społecznościowych oraz kalendarza na stronie WIL. ■

WYBUdZENI. Portrety lekarzy Leszna

W piątek 11 kwietnia Delegatura WIL w Lesznie zaprosiła wszystkich zainteresowanych do Miejskiej Biblioteki Publicznej w Lesznie na promocję książki „Wybudzeni. Portrety lekarzy Leszna”. Okazało się, że książka wzbudziła duże zainteresowanie wśród lekarzy i ich najbliższych, znajomych i przyjaciół, pielęgniarek, farmaceutów oraz mieszkańców Leszna.

Spotkanie rozpoczęło się i zakończyło koncertem w wykonaniu naszej orkiestry „Operacja Muzyka”, pod batutą Dobrochny Martenki – dodając artystycznej powagi temu wydarzeniu. Fragmenty książki czytane w aktorskiej interpretacji Pana Zbigniewa Walerysia, podkreśliły dramaturgię spotkania. Prezentację trzydziestu sześciu opisanych w książce sylwetek lekarzy oraz przedstawienie autorów tekstów prowadzili wspólnie ze sceny dr Lidia Dymalska- Kubasik, przewodnicząca delegatury leszczyńskiej WIL oraz dr Andrzej Świderski, nefrolog. Były też krótkie filmowe migawki z „Wybudzonymi”, które udało się odnaleźć w prywatnych archiwach i w zasobach Telewizji Leszno. – Jak Państwo widzicie i słyszycie, dzisiejsza promocja naszej książki to nie mają być zaduszki – to ma być wspomnienie pełne życia, pasji i serdeczności wobec tych co odeszli – takim komentarzem zakończyła spotkanie dr Lidia Dymalska-Kubasik. – Nie ma też tu żadnej licytacji zasług, po prostu cieszmy się z tego, że wybudzeni na kartach tej książki są znowu z nami. Uważam, że cennej wskazówki, jak ważne są wspomnienia, udzielił nam w pewnym sensie prof. Edmund Waszyński w swojej autobiografii „Droga do Aesklepionu”, pisząc: „Początku nie pamiętamy, końca nie znamy, pozostają wspomnienia!” I to właśnie wspomnienia są kluczowym motywem naszej książki. Jest w tym także przesłanie dla nas: walczmy o nasze wspomnienia, kreujmy je, żyjmy tak by pozostawić po sobie te najlepsze. Nie jesteśmy jedyni, nie jesteśmy ostatni! – pisał Jaremi Przybora. Bądźmy więc dla siebie ważni, spójrz-

my na siebie z perspektywy mijającego czasu – także przez pryzmat naszych wspomnień o tych , których dzisiaj udało się wybudzić. Gdy ostatnie takty orkiestry zakończyły spotkanie na finał, muzyką z filmu „Piraci z Karaibów”, gdy ucichły brawa dla wszystkich, którzy brali udział w przygotowaniu tej książki i tego wydarzenia – jeszcze przez długi czas uczestnicy spotkania komentowali, omawiali, wymieniali serdeczności i uściski, a przede wszystkim dokonywali zakupu książki.

PrZeWOdnicZąca deLeGatury WiL W LesZnie Lidia dyMaLska-kuBasik

wspomnienie

Dr med. Bogdan Szelągowicz (1931 – 2019) - pionier poznańskiej kardiochirurgii dziecięcej.

Wspomnienie w 5 rocznicę śmierci.

Bogdan Szelągowicz, znany kardiochirurg dziecięcy, całe swoje życie związał z Poznaniem. Tu kształcił się w Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Magdaleny (matura 1950) i następnie studiował na Wydziale Lekarskim AM, który zakończył dyplomem lekarza w grudniu 1955 roku. W jego indeksie z przedmiotów klinicznych znalazły się wyłącznie stopnie dobre i bardzo dobre(1). Praktyki kliniczne odbywał m. in. w Szpitalu Miejskim w Rabce (1963-1964) oraz na Oddziale Torakalnym Szpitala Miejskiego Nr 1 w Poznaniu (1965-1971), gdzie współpracował z prof. Janem Mollem, wybitnym polskim kardiochirurgiem. Od 1972 roku pracował w Klinice Chirurgii Dziecięcej Instytutu Pediatrii AM na stanowiskach starszego asystenta, adiunkta (1973-1991) i starszego wykładowcy (1993-1997). Kierując pododdziałem kardiochirurgii dziecięcej prowadził także zajęcia dydaktyczne ze studentami i szkolił adeptów medycyny w zakresie kardiochirurgii. W lutym 1973 roku Bogdan Szelągowicz uzyskał stopień naukowy doktora medycyny na podstawie pracy pt. „Wartość skojarzonego cewnikowania serca w diagnostyce wad nabytych”, a następnie specjalizacje z chirurgii dziecięcej oraz z torakochirurgii i kardiochirurgii.

Bogdan Szelągowicz szkolił się także m.in. u prof. Wita Rzepeckiego w Rabce, prof. Adama Piskorza i doc. Zbigniewa Lorkiewicza w Poznaniu oraz wspomnianego już prof. Jana W. Molla (Poznań, Łódź). Lata pracy dzielił szkoleniowymi i naukowymi wyjazdami zagranicznymi w kilku wiodących ośrodkach kardiochirurgii: w Szwecji (1969), USA (1969 - 4 mies., 1982 – 4 mies. stypendium Deborach Foundation) oraz 2 mies. w Hospital for Sick Children w Toronto (Kanada) – największym szpitalu dziecięcym na świecie w tym czasie (2000 łóżek i 52 sale operacyjne), a także w Londynie, Halle i Bratysławie. Systematycznie wyjeżdżali również asystenci. Większość z nich uzyskała stopień naukowy doktora medycyny. W poznańskiej Klinice Chirurgii Dziecięcej wykonywaliśmy wtedy pełen zakres operacji torakochirurgicznych i kardiochirurgicznych, ale tylko tych, które nie wymagały krążenia pozaustrojowego. Były to operacje przetrwałego przewodu tętniczego Botalla, operacje zwężenia w wadach sinicznych” – wyjaśniał Bogdan Szelągowicz w wywiadzie udzielonym 25.11.2012 red. Marcie Żbikowskiej(2). Od 1977 roku udzielał konsultacji w poradni kardiochirurgii dziecięcej. Był autorem lub współautorem 106 publikacji i doniesień zjazdowych, a także aktywnym członkiem towarzystw naukowych: PTChDz oraz PTKard. oraz Krajowego Zespołu ds. Kardiologii i Kardiochirurgii. Aparat „płuco-serce”.

”Szpital nie miał aparatury do operowania pacjentów w krążeniu pozaustrojowym. Prośby, pisma, wnioski słane do ministerstwa spotykały się z odmową. Aparatura dostępna była tylko za granicą i za dolary. W złotówkach, to były kolosalne pieniądze. Nikt nam nie chciał tego kupić – wspominał Bogdan Szelągowicz. Nie było wtedy dostępu do fachowej literatury, czasopism naukowych. Kierując się tym, co udało mu się dowiedzieć m.in. u profesora Molla i podpatrzeć zagranicą, dr Szelągowicz wykonał szkice „płuco-serca”. O jego wykonanie poprosił ówczesnego dyrektora Fabryki Obrabiarek Specjalnych Ponar Wiepofama mgr inż. Konrada Sopę, który niezwykle życzliwie odniósł się do tego projektu. Powołał zespół inżynierów i oddelegował ich do tego zadania. Leonard Szymański na podstawie rozrysowanego szkicu przez Bogdana Szelągowicza wykonał dokumentację aparatu płuco-serce. Inż. Andrzej Tronowski i Jarosław Gruszkiewicz podjęli się wykonania aparatu w swoich oddziałach zakładów WIEPOFAMA. „Wszystkie części płuco-serca, a było ich około 300, musiały być wykonane ze stali kwasoodpornej. Taka stal była wtedy dostępna tylko dla zbrojeniówki. Najwięcej wysiłku wymagało osiągnięcie idealnej gładzi poszczególnych elementów. Wszystkie szlifowane były ręcznie. Nie była to prosta i łatwa praca, ale w owych czasach wszystko było do załatwienia,

a ludzie byli bardziej życzliwi. Jak mówiliśmy, co robimy i dla kogo, to chętnie pomagali”. Dr Szelągowicz cały czas zaangażowany był w prace nad „płuco-sercem”. Przychodził do Wiepofamy, sprawdzał, doradzał, dyskutował. Aby zmotywować ludzi do pracy, zabierał ich na oddział na Szpitalną, pokazywał chore dzieci czekające na operację. Widok tych chorych, sinych, przerażonych maluchów sprawiał, że wszyscy pracowali na najwyższych obrotach. Tempo prac było

Fot. 1. Przekazanie aparatu „płuco-serce” przez wykonawców. Od lewej: M. nowak, a tronowski (inż.), L. szymczak (inż.), Z. antkowiak, dr med. B .szelągowicz, j. Gruszkiewicz (inż. kier. działu narzędziowego), k sopa (inż.dyr. POnar-Wiepofama).

intensywne i po 6 miesiącach cztero-pompowy aparat został nieodpłatnie przekazany Klinice Chirurgii Dziecięcej w marcu 1973 roku (fot. 1). „Płuco-serce” służyło poznańskim kardiochirurgom dziecięcym ponad trzy lata. Przeprowadzono na nim około stu operacji. Dr Szelągowicz wspominał(3): „Pamiętam, że pierwsza 14-letnia pacjentka, operowana na naszym płuco-sercu 13 kwietnia 1973 roku …pochodziła ze Śremu. Wiem, że po latach wyszła za mąż, urodziła dzieci. Potem kolejne dzieci i szczęście ich rodzin… Do dzisiaj mam kontakt z niektórymi swoimi pacjentami. Dzwonią do mnie, przysyłają kartki z życzeniami”. W 1973 roku w krążeniu pozaustrojowym łącznie wykonano 13 operacji, w tym 4 korekcje zespołu czworaczego Fallota. Inny pacjent - Michał Kałużny z pentalogią Fallota przypomina sobie: „Ten pobyt w szpitalu, kiedy byłem operowany, pamiętam jak przez mgłę. Miałem wtedy skończone cztery lata. Pamiętam, że pierwszą osobą, jaką widziałem po przebudzeniu był dr Szelągowicz. Doktor Szelągowicz to mój drugi ojciec … podarował

mi życie” - mówił dziś dojrzały mężczyzna. „Dzięki niemu mogę normalnie funkcjonować, założyłem rodzinę, latam na paralotni, skaczę ze spadochronem”. Te niezwykle ciepłe i nacechowane wdzięcznością wspomnienia pacjentów i ich rodzin stanowią najlepsze wyrazy uznania i podziękowania dr Bogdanowi Szelągowiczowi za jego umiejętności, ciężką wielogodzinną pracę przy stole operacyjnym i poświęcenie, którym darzył chore dzieci i ratował ich życie. Wśród wpisów rodzin operowanych pacjentów w księdze kondolencyjnej pod datą 28.11.2019 znaleźć można nawet wzruszające słowa pielęgniarki anestezjologicznej: „Wspaniały dr B. Szelągowicz, wspaniały doktor z powołania, poświęcał swoim pacjentom wiedzę, czas bez ograniczenia, swoje serce!!! Godzinami spędzał czas przy łóżku dzieci po zabiegach, przed zabiegami kardiochirurgicznymi …sprawdzał sprzęt!!! Niech odpoczywa w spokoju!”

Na oddziale kardiochirurgicznym stopniowo zwiększano też liczbę lekarzy. W 1979 roku zwiększono liczbę łóżek oddziału kardiochirurgicznego do 18 i następnie po modernizacji wyodrębniono w nim 6 łóżek, tworząc nowoczesny pododdział intensywnej opieki kardiochirurgicznej. W 1986 roku Instytut Pediatrii otrzymał nowoczesną aparaturę do echokardiografii. W grudniu 1983 roku wykonano pięćsetną operację w krążeniu pozaustrojowym. W okresie 25 lat pracy w poznańskiej Klinice przy ul. Szpitalnej, dr Bogdan Szelągowicz wykonał blisko 4 tysięcy operacji dziecięcych serc, w tym 2364

w krążeniu pozaustrojowym. W Klinice Kardiologii UMP „mamy około dwóch i pół tysiąca pacjentów, ponad połowa z nich to osoby operowane przez doktora Szelągowicza” – stwierdzała w udzielonym wywiadzie kardiolog, prof. dr hab. med. Olga Trojnarska(4) Za osiągnięcia w kardiochirurgii dziecięcej dr med. B. Szelągowicz otrzymał nagrodę Województwa Poznańskiego I Miasta Poznania, kilkakrotnie nagrody naukowe, w tym nagrodę jubileuszową AM. Na emeryturę przeszedł w 1997 roku. Nadal utrzymywał kontakt z kliniką. Miał syna i córkę. Zmarł 20 listopada 2019 roku. Pochowany na Cmentarzu Junikowskim w Poznaniu.

Ostatnie lata poznańskiej kardiochirurgii dziecięcej wymagają oddzielnego opracowania Źródła:

1. Dokumentacja personalna Uczelni.

2. Żbikowska M.: Bogdan Szelągowicz - doktor od dziecięcych serc. Wywiad25 listopada 2012 (internet – wejście listopad 2024).

3. Szelągowicz B., Wojtalik M.: XXX-lecie kardiochirurgii dziecięcej w Szpitalu Klinicznym Nr 5 w Poznaniu. Wydruk komputerowy.

4. Cytowania prof. Olgi Trojnarskiej z Kliniki Kardiologii UMP – za jej zgodą (06.11.2024)

Marian kraWcZyński, andrZej WOdZiński

Z wielkim smutkiem i żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci

Ze smutkiem i żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci naszego kolegi, lekarza śP. PRof. DR hAb. n. meD. ZbIGnIe WA kWIAsA wybitnego specjalisty z zakresu urologii, jednego z pionierów i propagatorów profilaktyki raka prostaty, wieloletniego kierownika Katedry i Kliniki Urologii UMP, wychowawcę i wzór pokoleń urologów, cenionego naukowca i nauczyciela akademickiego oraz ordynatora oddziałów urologicznych poznańskich szpitali, a także wojewódzkiego konsultanta w dziedzinie urologii.

Wyrazy szczerego współczucia Rodzinie i Najbliższym

składają dr n. med. Krzysztof Kordel, prezes ORL WIL oraz Lekarze i Lekarze Dentyści Wielkopolskiej Izby Lekarskiej, a także Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu

Z wielkim smutkiem i żalem przyjęliśmy wiadomość, że dnia 27 marca 2025 roku zmarła lek. stom. lIDIA DRĄGoWsk A-ZIemIAŃsk A absolwent oddziału stomatologii Wydziału lekarskiego Am w Poznaniu specjalista ortodoncji Przez całe swoje życie prywatne i zawodowe związana z Poznaniem. Pracowała w Poradni Ortodontycznej Wojewódzkiej Przychodni Stomatologicznej. Ceniona przez pacjentów za profesjonalizm i empatię. Rodzinie i Najbliższym składamy wyrazy serdecznego współczucia Poznańska grupa koleżanek i kolegów z lat studiów 1953-1958 na Wydziale lekarskim Am w Poznaniu

śP. kRZ ysZtofA sZPlItA specjalisty chirurgii ogólnej dyrektora szpitala powiatowego w Chodzieży w latach 1991 – 2024.

Rodzinie i najbliższym wyrazy głębokiego współczucia składa prezes oRl WIl

dr n. med. krzysztof kordel

Ze smutkiem i żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci naszego kolegi lekarza

ZbIGnIe WA sokoł A specjalisty z zakresu neurologii

Wyrazy szczerego współczucia Rodzinie i Najbliższym składają

Lekarze i Lekarze Dentyści Delegatury Leszczyńskiej Wielkopolskiej Izby Lekarskiej oraz Zarząd Delegatury WIl w koninie

Z głębokim żalem i smutkiem przyjęliśmy wiadomość o  śmierci

śP. kRZ ysZtofA sZPlItA

lekarza specjalisty chirurgii ogólnej i organizacji ochrony zdrowia, wieloletniego dyrektora Szpitala Powiatowego im. prof. Romana Drewsa w Chodzieży

Rodzinie i Bliskim wyraz y szczerego współczucia składa:

lek. Joanna Harbuzińska-Turek Wiceprezes Wielkopolskiej Izby Lekarskiej Przewodnicząca Delegatury WIL w Pile

Życia nie można opisać. Trzeba je przeżyć.” - Oscar Wilde

Wiersze

RYSZARD KRAWIEC

TURYSTYCZNE

NOTATKI RYMOWANE

Indie

Indyjska refleksja

Rzekł Hindus Akbar: „Życie jest tylko mostem”.

Czyżby od narodzin do ostatniej posługi?

Boże mój!

Spraw proszę, dowolnym kosztem, By jak wielbiąca Cię dusza moja woła, Mój most był jak równik ziemski długi.

A najlepiej, żeby był dookoła…

Dziewczyna z Dehli

Pewna dziewczyna z New Dehli

Na co dzień chodziła w bieli,

Na noc wkładała przejrzyste giezło

Bo była kobietą rozwięzłą.

A cnotę jej dawno diabli wzięli.

Hindus znad Gangesu

Pewien Hindus nad Gangesem, Okrywszy się uprzednio dresem, Chcąc się ze Sziwą scalić

Umarł. I kazał się spalić.

I przepadł biedak z kretesem!

Kamienna piękność

Pewna dziewczyna w Kadżuraho

Prężąc przede mną swoje piękne ciało

Kusiła moje zmysły.

Ale one prysły!

Bo była z kamienia i mi się odechciało.

Siła przebicia Buddy

Pewien europejski turysta w Nepalu, Rzekł stojąc w świątynnym w portalu

Do dziewczyny: widząc życia ułudę

Zamiast ciebie miła, wybrałem Buddę.

Odszedł i zostawił ją bez żalu.

Ryszard Krawiec

Kwiecień 2025 w delegaturach WIL

Delegatura WIL w Kaliszu

5 kwietnia – „Metody leczenia nadwrażliwości zębów” – Konferencja stomatologiczna w Zawidowicach

5 kwietnia – „Wielkopolskie Spotkania z Geriatrią i Medycyną Paliatywną”

5 kwietnia – Dzień Służby Zdrowia i Występ Kabaretu z OIL z Łodzi – „Sztuczna indolencja”

5 kwietnia – posiedzenie Prezydium i ORL – siedziba delegatury

23 kwietnia – zebranie Zarządu Delegatury WIL w Kaliszu

Delegatura WIL w Ostrowie Wielkopolskim

17 kwietnia – zajączek dla dzieci z domów dziecka i dziecięcych oddziałów szpitala w Ostrowie Wielkopolskim

Delegatura WIL w Pile

4 kwietnia – „Klub Dobrej Książki” – spotkanie organizacyjne

5 kwietnia – „Moczary 2025” – piesza wycieczka przez pilskie lasy i mokradła

5 kwietnia – operetka „Zemsta Nietoperza” w RCK-FE w Pile dla lekarzy i lekarzy dentystów

14 kwietnia – posiedzenie Zarządu Delegatury WIL w Pile

25 kwietnia – wycieczka lekarzy i lekarzy dentystów do Słupska

Delegatura WIL w Koninie

2 kwietnia – Teatr im. A. Fredry sztuka pt. „Empuzjon” – kino Oskard

9 kwietnia – wykład z radiologii „ Tomografia Komputerowa - kiedy zlecić i jak ocenić”

17 kwietnia – zebranie Zarządu Delegatury

24 kwietnia – Mój Komputer – kurs obsługi komputera i pakietu biurowego dla lekarzy i lek. dentystów.

Delegatura WIL w Lesznie

4 kwietnia – spotkanie z medykami Okręgowej Izby Lekarskie z Łodzi pt.„Sztuczna indolencja” w Teatrze Miejskim w Lesznie

6 kwietnia – 39. Bieg Sokoła i 27. Mistrzostwa Polski Lekarzy w Bukówcu Górnym; patronat WIL

11 kwietnia – promocja książki o zmarłych lekarzach Delegatury WIL w Lesznie – „Wybudzeni. Portrety lekarzy Leszna” w MBP w Lesznie

15 kwietnia – zebranie Zarządu Delegatury w Lesznie WIL wtorki – spotkania grupy tanecznej dla członków WIL

1 kwietnia - posiedzenie Komisji ds. Konkursów próba Chóru WIL

2 kwietnia - Konferencja naukowa “Rok Przeciwdziałania Wypaleniu” - Spotkanie Lekarzy Seniorów - Próba Orkiestry WIL

- Posiedzenie Komisji ds. Integracji, Sportu i Wizerunku

5 kwietnia - Zjazd Porozumienia Rezydentów

7 kwietnia - Spotkanie Lekarzy Seniorów

8 kwietnia - Posiedzenie Okręgowej Komisji Wyborczej - Posiedzenie Komisji Młodych Lekarzy - próba Chóru WIL

9 kwietnia - Spotkanie Lekarzy Seniorów - próba Orkiestry WIL

11 kwietnia - Piles z WIL

12 kwietnia - Akwarele z WIL - Rzeźba w glinie

13 kwietnia - Spotkanie Wielkanocne dla dzieci - Kręgle fińskie oraz planszówki

15 kwietnia - próba Chóru WIL

16 kwietnia - Posiedzenie Komisji ds. Kształcenia Medycznego - próba Orkiestry WIL

17 kwietnia - Klub Książki

22 kwietnia - próba Chóru WIL

23 kwietnia - próba Orkiestry WIL

26 kwietnia - szkolenie: Od izolacji do obturacji czyli endodoncja w pigułce - EDU WIL

29 kwietnia - próba Chóru WIL

30 kwietnia - próba Orkiestry WIL

Kwiecień w Izbie

nZoZ W ostRoWIe WIelkoPolskIm ZAtRUDnI lekARZA PoZ nA CZĘśĆ lUb CAły etAt. tel. 62 736 23 52, 692-453-598 e-mail: rodzina_nzoz@wp.pl

Do W yn A j ĘCIA gabinet dentystyczny wraz z wyposażeniem do samodzielnej praktyki stomatologicznej. tel. 604 469 448. mail: stoma-til.pila@gmai.com

nZPoZ meD lAmP w sierakowie Wlkp. Przyjmie do pracy lekarzy – Pediatrę, lekarza medycyny rodzinnej. Warunki pracy do uzgodnienia. tel.: 509 517 208

Aby zamieścić reklamę w Biuletynie Wielkopolskiej Izby Lekarskiej, należy: – wypełnić Druk zamówienia reklamy/ogłoszenia dostępny na stronie www.wil.org.pl – a następnie dostarczyć go do Wielkopolskiej Izby Lekarskiej: osobiście lub listownie na adres: ul. Nowowiejskiego 51, bądź też przesłać skan dokumentu na adres e-mail: anna.grzesiak@wil.org.pl.

Przychodnia POZ w Poznaniu Strzeszyn ul. Literacka szuka lek ARZA P e DIAt Ry lub w trakcie specjalizacji z doświadczeniem w pracy z dziećmi od 0 do 6 roku życia (2-3 razy w tygodniu).

Kontakt mailowy : rekrutacja.hipokrates@gmail.com

Zespół Zakładów opieki Zdrowotnej w ostrowie Wielkopolskim zatrudni:

* lekarzy specjalistów, będących w trakcie specjalizacji w dziedzinie pediatrii w oddziale Pediatrycznym,

* lekarzy specjalistów, będących w trakcie specjalizacji w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii w oddziale Anestezjologii i Intensywnej terapii,

* lekarzy specjalistów, będących w trakcie specjalizacji w dziedzinie otorynolaryngologii w oddziale laryngologicznym,

* lekarzy specjalistów, będących w trakcie specjalizacji w dziedzinie chorób wewnętrznych w oddziale Internistycznym,

* lekarzy specjalistów, będących w trakcie specjalizacji w dziedzinie chirurgii dziecięcej w oddziale Chirurgii i traumatologii Dziecięcej,

* lekarzy specjalistów, będących w trakcie specjalizacji w dziedzinie rehabilitacji medycznej lub pediatrii w oddziale Rehabilitacyjnym dla Dzieci,

* lekarzy specjalistów, będących w trakcie specjalizacji w dziedzinie radiologii i diagnostyki obrazowej w Pracowniach Rentgenodiagnostyki,

* lekarzy w szpitalnym oddziale Ratunkowym

Oferujemy atrakcyjne warunki zatrudnienia. Forma zatrudnienia do uzgodnienia. Kontakt: tel: 62 595 11 11 , 62 595 11 31, e-mail: szpital@szpital.osw.pl

Zgłoszenia należy składać do 15. dnia miesiąca poprzedzającego ukazanie się biuletynu.

Pytania?

Zapraszamy do kontaktu z Zespołem Komunikacji Medialnej: media@wil.org.pl

BiuLetyn inFOrMacyjny

issn 1233-2216 nakład 3900 egz. numer zamknięto: (15.04.2025)

Wydawca: Wielkopolska izba Lekarska

redaktor naczelny: lek. Mateusz szulca, mateusz.szulca@wil.org.pl kolegium redakcyjne: szczepan cofta, anna Grzesiak, Maria kaczorowska, anna kurhańskaFlisykowska, andrzej Piechocki, daria springer, Filip Zerbst, Magdalena Zgrzeba adres redakcji:

ul. nowowiejskiego 51, 61-734 Poznań, tel. 61 852 58 60 www: wil.org.pl, e-mail: izba@wil.org.pl

konto WiL: PkO BP sa 4. Oddział w Poznaniu 45 1020 4027 0000 1102 0404 3501

Ogłoszenia: anna Grzesiak, anna.grzesiak@wil.org.pl

Opracowanie i druk: drukarnia i studiO GraFicZne PrOFes ul. Grunwaldzka 314, 60-166 Poznań, tel. +48 61 622 78 03, www.profesjonalnydruk.pl

redakcja zastrzega sobie prawo do skrótów i zmiany tytułów. niezamówionych artykułów redakcja nie zwraca. redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.