Proef Wageningen Magazine editie 3 najaar 2015 by Proef Wageningen Magazine

NEEMS GRATI MEE

Het magazine van Wageningen - nummer 3 2015

pagina 10

Stadsdichter Martijn Adelmund pagina 20

pagina 45

Heel Wageningen loopt hard

Binnengluren bij de Javastraat

OVER SMAAK VALT TE TWISTEN Dat weten we bij Matser als geen ander. Smaak is ons dagelijks werk. Uw wensen, uw goesting, uw lusten, uw begeertes en uw voorliefdes zijn onze inspiratiebron. Proef de 3.000 m2 heerlijkste woongenoegens van Wageningen in de mooiste interieurwinkel van Nederland.

123 jaar eigentijds Plantsoen 60, Wageningen, www.matser.nl Ook iedere zondag open vanaf 13 uur en â&#x20AC;&#x2DC;s maandags gesloten.

Wageningen leest het! Ga er maar eens goed voor zitten. Alleen al in dit magazine is weer

Erg bijzonder is het boek met cd getiteld ‘Het ruisen van de

genoeg te lezen over de stad, haar inwoners, mooie initiatieven en

populieren’. Deze publicatie is geheel gewijd aan de populieren

interessante projecten. Opvallend deze uitgave is het aantal boek-

op de Veensteeg, het Nieuwe Kanaal en de Kanaalweg. Deze

jes en publicaties dat recentelijk in Wageningen is verschenen.

imposante, zestig jaar oude iconen van het binnenveld worden de komende tijd gekapt. Voor Wim Huijser en Henk Meeuwsen

Op de cover prijkt ‘onze’ stadsdichter Martijn Adelmund. Hij

reden genoeg om met geluid, tekst en beeld een passend afscheid

schrijft regelmatig een passend gedicht voor een lokaal event.

samen te stellen (pagina 30).

Bij een heel andere doelgroep staat hij bekend als dé schrijver van fantasy-boeken en sleepte hij vorig jaar zelfs de Hebban-

En… als er op één plek in de stad veel gelezen wordt, dan is

award in de wacht. In de uitgebreide reportage op pagina 10

het wel op de campus! Maar liefst 10.000 studenten en zo’n

vertelt hij hier meer over en op pagina 29 publiceren wij één

3.000 medewerkers bevinden zich daar op het terrein van een

van zijn stadsgedichten.

universiteit met een topscore op de wereldranglijsten (pagina 6)! Wageningen Universiteit, gefeliciteerd met het behalen van

De Stichting Joods Erfgoed Wageningen e.o. heeft recentelijk

dit mooie resultaat!

‘HerinneringsStenen’ uitgebracht. In het boekje wordt een wandeling beschreven langs alle 36 Joodse Herinneringstenen

Vanzelfsprekend hopen wij ook dat Proef Wageningen Magazine

die verspreid liggen door de stad. Als wandelaar kom je, met het

nr.3 met veel plezier in Wageningen en omstreken wordt gelezen!

boekje in de hand, meer te weten over de Joodse bewoners die

Mist u toch nog iets, heeft u zelf een goed verhaal of een

veel hebben bijgedragen aan de geschiedenis van Wageningen

idee voor onze volgende uitgave? Laat het ons dan weten op

(pagina 42).

redactie@proefwageningen.nl! Kees Stap & Laura van den Biggelaar

03-PW-Voorwoord2.indd 3

19-10-15 10:20

in dit nummer... 16

Bel Leerdammer, kaas van Wageningen naar 28 landen

door de 39 Struinen uiterwaarden

04-PW3-Inhoud.indd 2

Wageningers bezoeken Surinaams Wageningen

Vereniging 50 Korfbal Wageningen

19-10-15 10:19

COLOFON Redactie: Laura van den Biggelaar & Kees Stap Vormgeving: Donkers Marketing Communicatie Fotografie: Cees Beumer Sales: Tanja Schrauwen, Marjet van Veelen Uitgever: Bastion Media Oplage: 7000 Digitaal: Lees Proef Wageningen Magazine ook op www.proefwageningen.nl/magazine en volg Proef Wageningen op Facebook en Twitter! Contact of suggesties? redactie@proefwageningen.nl Proef Wageningen Magazine komt tot stand in samenwerking met de gemeente Wageningen en de Stichting Ondernemersfonds Wageningen. Mede mogelijk gemaakt door Project Bevrijdingstoerisme en Vredeseducatie uit het Regiocontract van Regio FoodValley met de provincie Gelderland.

kunst in Galerie Wit 26 Hedendaagse

en verder...

04-PW3-Inhoud.indd 3

Vers van de pers

Cultuur voor jonge vluchtelingen

Column Sjaak Driessen

Het laatste ruisen van de populieren

Duurzaam wonen

Juf Bineke: 30 jaar Piekschool

Flitsbezoek: de Voedselbank

Frietautomaat op de campus

Familiebedrijven toen & nu

Like & Win

Copyright Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt worden in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieĂŤn, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Proef Wageningen Magazine is niet aansprakelijk voor gepubliceerde onjuistheden of verantwoordelijk voor gevolgen na publicatie.

19-10-15 12:06

Vers van de PERS

UNIVERSITEIT IN TOP 50 Wageningen University behoort tot de vijftig beste universiteiten ter wereld, aldus Times Higher Education, dé wereldranglijst van universiteiten. Wageningen University staat op plek 47 en is daarmee veruit de hoogst genoteerde Nederlandse universiteit. foto: Wageningen UR

De afgelopen drie jaar schommelde Wageningen University rond plaats 75. Het zijn vooral de zeer goede resultaten op het gebied van onderzoek, onderwijs en citaties in vergelijking met andere universiteiten die zorgden voor de hoge score. Het onderzoek vergelijkt 1100 universiteiten wereldwijd op hun kernactiviteiten: onderwijs, onderzoek, citaties, internationaliteit en kennisoverdracht aan het bedrijfsleven.

Nr. 1 Begin oktober werd ook bekend dat Wageningen University door US News en de National Taiwan University ranking is verkozen tot ‘Best University in the World in the field of Agricultural Sciences’.

ELKE MAAND KOOPZONDAG Met ingang van 2016 heeft Wageningen elke eerste zondag van de maand een koopzondag. Het bestuur van de Stichting Ondernemerfonds Wageningen (SOW) adviseert de winkeliers in de binnenstad om de winkels dan van 13.00 tot 17.00 uur te openen. De eerste maandelijkse koopzondag is op 3 januari.

BIJENHOTEL SIERT ROTONDE

NATIONALE JAZZNACHT, ook in Wageningen

Tussen 1985 en 2010 is er 25 keer een jazzfestival met oude stijl jazzmuziek in Wageningen georganiseerd. De organisatie daarvan is gestopt. Nu is het de hoogste tijd voor een jazzfestival nieuwe stijl. Jazz in Wageningen haakt daarom dit jaar aan bij de landelijke Nacht van de Jazz op 28 november. De Wageningse Nacht van de Jazz speelt zich af in en rondom Café Loburg, H41, het Heerenstraattheater en in de bblthk. Meer info over de nacht, het programma en het bestellen van festivalkaarten?

www.jazzinwageningen.nl

Op de rotonde Diedenweg-Geertjesweg plaatsten Taas Van Herpen en Remco de Kluizenaar in september een bijenhotel. Het hotel is gemaakt uit een boom. De ene helft ervan staat als kunstwerk in partnerstad MörfeldenWalldorf de andere helft als bijenhotel op de rotonde. Onder de vlag ‘Zootels’ bouwden Taas en Remco al eerder grote bijenhotels in Wageningen, zoals de ‘bzz-halte’ in het Arboretum en de twee meter hoge zeshoek in de tuin van het Bijenhuis aan de Grintweg.

06-PW3-Nieuws en agenda.indd 6

19-10-15 10:25

AGENDA NOVEMBER Bergrace by Night

Carnavalsintocht

Intocht Sinterklaas

Koopzondag

Sinterklaashuis t/m 2 december

Charity Evening Wageningen voor Duchenne

DECEMBER 19-20 foto: Bram Damman

Z-CARD VOOR EERLIJK WINKELEN Naast de wesite, facebookpagina en app van Eerlijk Winkelen Wageningen, is er nu ook een Z-card. Dit is een handig boekje met Wageningse verkooppunten van eerlijke producten (geproduceerd met respect voor mens en milieu). Burgemeester Geert van Rumund nam het eerste boekje in ontvangst van initiatiefneemsters Marike van der Leeden en Ilonne Bongers. Het boekje is verkrijgbaar bij deelnemende winkels en digitaal op:

FEBRUARI

Landelijke dag van De Vlinderstichting

Koopzondag

APRIL

Kerstmarkt en koopzondag

Koopzondag

MTB Wintertocht TCW

Bergrace by Night

Koningsdag

JANUARI 3

MAART

Eerste maandelijkse koopzondag

17, 24, 31 Zondaguniversiteit in bblthk

MEI 1

Koopzondag

Bevrijdingsfestival

Giro d’Italia

Tips voor de agenda? Mail naar redactie@proefwageningen.nl

www.proefwageningen.nl

THUIS, HUISKAMER VAN WAGENINGEN Sinds begin oktober heeft Wageningen een gezamenlijke woonkamer; THUIS. Volgens initiatiefneemsters Tütku Yuksel en Elsje van de Weg is THUIS een plek waar bewoners (jong én oud) elkaar kunnen ontmoeten en hun verhalen, talenten en materialen met elkaar delen. “We willen meer saamhorigheid creëren en meer levendigheid in de stad brengen.” De huiskamer heeft onder meer een podium voor muziek en theater, een grote (werk)tafel en een keuken. Meer informatie en activiteiten op:

www.thuiswageningen.nl THUIS is gevestigd op Stationsstraat 32 en elke woensdag t/m zondag geopend.

foto: Patrick Bakkum

DOEBOEK VREDE EN VRIJHEID gaat internationaal Onder de titel Freedom Activity Book is half september de Engelstalige variant van het DOEboek Vrede en Vrijheid gelanceerd. Door het maken van de opdrachten in het boek, komen kinderen van 10-14 jaar meer te weten over de bevrijdingsgeschiedenis in de regio. Ook kunnen ze zich verdiepen in de waarde van vrede, democratie en vrijheid nu. Doelgroep zijn de (klein)kinderen van buitenlandse gasten, zoals toeristen, veteranen, mensen die in de omgeving werken of studeren en nakomelingen van de geallieerde bevrijders. Het boek is samengesteld met steun van tientallen vrijwilligers van organisaties die zich bezig houden met de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. Komende jaren is het boek in een oplage van 10.000 exemplaren beschikbaar via VVV’s, gemeenten, bibliotheken, musea en andere instellingen.

06-PW3-Nieuws en agenda.indd 7

19-10-15 10:25

Hanita Arns Makelaardij DĂŠ persoonlijke schakel voor al uw woonwensen! Als geen ander weet ik dat een huis kopen of verkopen grote beslissingen zijn met verschillende gevolgen die nog jarenlang invloed hebben op uw leven. De eventuele risicoâ&#x20AC;&#x2122;s zijn groot en deze wilt u zo klein mogelijk houden. Dus zoekt u een makelaar waar u vertrouwen in heeft en die u van A tot begeleidt. Iemand die uw belangen behartigt en die u vooraf eerlijk verteld wat de mogelijkheden zijn, en actief voor u aan het werk gaat. Kennis van de lokale markt in combinatie met het onderhandelingstalent zorgt er daarmee voor dat er voor uw object de beste prijs gerealiseerd wordt, of u nu koopt of verkoopt. Belt u gerust om een afspraak te maken.

1 jaar in A: Oudlaan 114 6708 RG Wageningen T: 0317 - 35 89 16 E: info@arnsmakelaardij.nl

08-PW-adv-pagina.indd 2

Wageningen

www.arnsmakelaardij.nl

13-10-15 14:19

Wageningen in cijfers

WERK Inwoners Wageningen:

37.786

( januari 2015)

Totale beroepsbevolking: (15-64 jaar)

Onderwijsniveau beroepsbevolking (15-74 jaar, 21.000 personen)

18.740 15-24 jaar 25-44 jaar 45-64 jaar

Populaire clusters: 1 2 3 4 5

Agro Food Energie en Milieutechnologie Health/medisch Vrijetijdseconomie

2.035 9.995 6.710

Mannelijke beroepsbevolking (15-64 jaar)

4.000

7.000

10.000

Laag

Middelbaar

Hoog

9.780

Banensector top 5: Vrouwelijke beroepsbevolking (15-64 jaar)

8.960

Participatiegraad (15-64 jaar)

1 2 3 4 5

Zakelijke dienstverlening Onderwijs Gezondheidszorg Detailhandel/autohandel Openbaar bestuur

69%

(mannen 74%, vrouwen 64%) Bron: Statistisch Zakboek Provincie Gelderland (2014-2015)

Grootste bedrijven in Wageningen: • Menzis • Wageningen UR, Droevendaalsesteeg • Wageningen UR, Alterra • Zinzia Zorggroep • Wageningen UR, Plant & Omgeving Plant Research • MARIN • Friesland Campina Innovation Centre • Wageningen UR, Instituut Voor Agrotechnologisch Onderzoek • Wageningen UR, Hollandseweg • Wageningen UR, Bomenweg

09-PW3-Cijfers.indd 9

15-10-15 16:16

STADSDICHTER MARTIJN ADELMUND

‘Ik wil schrijven aan de Rijn’

‘Ik wil schrijven aan de Rijn’ is de beginregel van het gedicht waarmee Martijn Adelmund is uitgeroepen tot stadsdichter. Hoewel hij niet letterlijk elke dag de rivier opzoekt, is het wel een plek die hem inspireert. Maar er zijn meer plekken in Wageningen waarvan Martijn beelden en indrukken gebruikt voor zijn mysterieuze romans.

10-13-PW3-Martijn Adelmund.indd 10

15-10-15 09:44

Coverstory

10-13-PW3-Martijn Adelmund.indd 11

15-10-15 09:44

De Wolfswaard speelt een belangrijke rol in ‘De toverlantaarn’.

artijn is een geboren Wageninger. Toen hij drie jaar was, verhuisden zijn ouders naar Gouda, maar op zijn negende kwam Martijn samen met zijn moeder weer terug. Het schrijverschap zat er toen al snel in. “Mijn allereerste gepubliceerde artikel stond in de Veluwepost”, lacht Martijn. “Ik won een wedstrijd met een moederdagverhaal. Dat was de eerste keer dat mijn naam in de krant stond.” Meerdere verhalen volgden, zo schreef hij tijdens zijn tijd op het Wagenings Lyceum verslagen over de uitwisseling met partnerstad Gödöllö.

Elzenveer of toch Wageningen? Na een studie taal- en cultuurwetenschappen in Utrecht ging Martijn aan de slag als redacteur en auteur bij uitgeverijen van tijdschriften en boeken over fantasy. Vandaag de dag doet hij dat als zelfstandige. De fantasiewereld en mysteries fascineren hem. Zo schreef hij de jeugd romans De toverlantaarn, Heksenwaan en Heksenkind. Vooral voor De toverlantaarn liet hij zich inspireren door Wageningen, waar hij inmiddels weer woonde. “De toverlantaarn speelt zich af rond een spookhuis in het fictieve plaatsje Elzenveer. Dat huis heet De Wolfswaard, inderdaad gebaseerd op het bestaande huis in de uiterwaarden vlakbij de rivier. Dat is een fascinerend pand waar in het verleden mysterieuze zaken zijn gebeurd. Er zijn meer Wageningse plekken die ik heb gebruikt als

inspiratie. Zelf woon ik in een voormalige viswinkel in de Veerstraat. Daarin ligt een hele bijzondere houten vloer waar je - als je goed kijkt allerlei enge gezichten in kunt zien. Vlakbij mijn huis is de oude Joodse begraafplaats, een griezelig maar romantisch plekje. Dat soort plekken vormden de basis voor het verhaal in het boek.”

“Ik hoop dat ik een beetje meer van Wageningen ben geworden” Notitieboekje Martijn is sinds begin 2015 de officiële stadsdichter van Wageningen. Contractueel moet hij jaarlijks vijf gedichten schrijven. Als stadsdichter is hij echter heel vrij en mag hij zelf kiezen waar zijn gedichten over gaan. Daarnaast lijkt het wel alsof er geen evenement in Wageningen meer gehouden kan worden, zonder een gedicht van Martijn. Een kleine greep uit zijn optredens: de opening van de tentoonstelling ‘Made in Wageningen’, de start van de Open Monumentendag, de presentatie van Z-card tijdens de Eerlijk Winkelen week, het maandelijkse Cultureel Café en het 60-jarig jubileum van modehuis De Windt. Overal treedt hij

10-13-PW3-Martijn Adelmund.indd 12

19-10-15 10:28

Coverstory

De oude Joodse begraafplaats, griezelig en romantisch tegelijk.

Een indrukwekkend optreden tijdens het Bevrijdingsfestival.

op en draagt hij voor uit zijn onafscheidelijke notitieboekje. “Ik heb een heel lijstje met onderwerpen, zinnen of zelfs een enkel woord, die ik graag wil gebruiken. Als er een evenement is, gebruik ik dat lijstje meestal als inspiratiebron.”

Optreden Bevrijdingsfestival Indrukwekkend noemt Martijn zijn optreden tijdens de start van het Bevrijdingsfestival. Op het grote podium op de Markt droeg hij daar in opdracht van Wageningen45 het gedicht ‘De Dromers’ voor: “Wat indruk maakte was niet zozeer het publiek van 15.000 mensen - hoewel ik toe moet geven dat dat ook best spannend was - maar vooral het thema oorlogsleed. Het werd een oprecht, persoonlijk verhaal, waar de mysterieuze zaken in de familie aan mijn vaders kant een belangrijke rol in speelden. Ook de contrasten tussen de familie van mijn vader en die van moeder komen daarin samen.” Die familiegeschiedenis heeft Martijn lang geen plaats kunnen geven. Het stadsdichterschap helpt hem daar verrassenderwijs de laatste tijd wel bij. “Dat ik juist in Wageningen - waar de oorlog zo’n belangrijk deel van de geschiedenis uitmaakt - stadsdichter kan zijn, blijkt voor mij heel bijzonder. Maar laat ik het niet te zwaar maken, want vele aspecten en vele mensen in Wageningen inspireren me. Dat was al zo bij het schrijven

van mijn romans en nu als stadsdichter is dat alleen nog maar versterkt. Wageningen is een beetje meer van mij geworden. En ik hoop dat ik ook een beetje meer van Wageningen ben geworden.”

Innovatiebalie Het nieuwste initiatief van Martijn is de Innovatiebalie. In THUIS, de nieuwe huiskamer van Wageningen aan de Stationsstraat 32, is Martijn elke donderdagochtend aanwezig. De Innovatiebalie is opgericht om creativiteit te stimuleren en mensen bij elkaar te brengen rond het thema stadsvernieuwing. “De balie is een test die is voortgekomen uit de ‘Aan de slag met de binnenstad’-avonden die werden georganiseerd door de gemeente. Daar bleken veel creatieve ideeën over de stad te bestaan. Met de Innovatiebalie willen we kijken of die plannen concreet kunnen worden, zodat ze niet in een diepe bureaula verdwijnen.” Martijn is blij verrast met de vele bezoekers die de Innovatiebalie weten te vinden. “De eerste week liep het meteen storm. De bezoekers waren heel divers, van kunstenaars tot internationale studenten tot ouderen. Ik kreeg letterlijk kippenvel van het enthousiasme en de creativiteit die er in Wageningen bestaan.” Meer informatie over Martijn of zijn gedichten? www.martijnadelmund.nl.

10-13-PW3-Martijn Adelmund.indd 13

19-10-15 10:28

advertorial

Pharma Self bij Service Apotheek:

OP ELK GEWENST MOMENT UW MEDICIJNEN OPHALEN Uw medicijnen ophalen wanneer u dit wilt en niet langer in de rij staan? Meer privacy zonder dat er iemand meekijkt of meeluistert? Dat kan nu bij Service Apotheek Van Weringh aan het Plantsoen 57a. Daar staat om de hoek op de Stationsstraat de Pharma Self. Dit is een soort pinautomaat waar patiënten 24 uur per dag, zeven dagen per week, hun herhalingsrecepten kunnen afhalen. Snel, makkelijk en veilig. De Pharma Self is bedoeld voor de patiënten van Service Apotheek Van Weringh en Service Apotheek Ten Hoopen aan de Binnenhaven 69a. Deze twee apotheken werken in een maatschap samen met de Service Apotheek Bennekom, aan de Commandeursweg 8. In Bennekom staat de automaat al langer, de Wageningse apotheken hebben het succes daar gezien en besloten de automaat ook aan te schaffen.

Een veilig idee

Advies en service Volgens apotheker Rik van Aalst van Service Apotheek Van Weringh biedt de nieuwe Pharma Self voordelen voor alle patiënten. “Allereerst is het makkelijk dat mensen ook buiten onze openingstijden terecht kunnen. Als de medicijnen klaarstaan, ontvangen ze van ons een SMS met een pincode zodat iedereen er zeker van is dat de juiste medicijnen opgehaald worden. De medicijnen kunnen met de pinpas betaald worden. Er is een goede verlichting en camerabewaking, dus absoluut veilig.” Maar ook voor de patiënten aan de balie biedt het nieuwe apparaat voordelen. “Advies en service staan bij ons hoog in het vaandel”, legt Rik van Aalst uit. “Door de Pharma Self krijgen wij minder patiënten aan de balie, waardoor we meer tijd hebben voor de overige patiënten. Tegenwoordig zijn we zelfs verplicht om uitleg en advies te geven bij een eerste recept of de eerste keer herhaling. Vandaar dat de Pharma Self pas gebruikt kan worden bij het tweede herhalingsrecept. Uiteraard gebeurt dit alleen als de patiënt dat zelf wil. Ophalen aan de balie blijft mogelijk en ook onze bezorgdienst blijft bestaan.”

Er zijn in Nederland ongeveer 1.900 apotheken. Daarvan mogen zich ruim 425 Service Apotheek noemen. Dat zijn onafhankelijke apotheken, waar de apotheker zelf eigenaar is. De Service Apotheken werken intensief met elkaar samen om de beste service en zorg te kunnen bieden. In overleg met huisartsen en specialisten helpt de Service Apotheker om, samen met een deskundig team, het beste geneesmiddel voor de patiënten te vinden. De Service Apotheker controleert altijd het recept en begeleidt het geneesmiddelengebruik, persoonlijk, betrokken en deskundig. Een veilig idee.

60-PW3-advertentie apotheek2.indd 14

19-10-15 10:35

Smaakmaker

Thuis afgehaald:

Wilhelmina’s Dapoer Kun je niet koken of heb je geen zin om te koken? Thuisafgehaald.nl heeft de oplossing. Op deze landelijke website delen thuiskoks hun passie voor koken en afhalers kunnen genieten van de kookkunsten. De initiatiefnemers hopen met Thuisafgehaald.nl te bereiken dat buurtgenoten met elkaar in contact komen, de voedselverspilling vermindert en gezond eten wordt gestimuleerd. Ook in Wageningen is al een flink aantal thuiskoks aangesloten. Eén van hen is Wilhelmina Wind-Patty. Onder de naam ‘Wilhelmina’s Dapoer’ bereidt zij heerlijke wereldgerechten in haar Wageningse keuken aan de Veerweg. Moluks, Indonesisch, Aziatisch, Mediterraan, Grieks, Marokkaans, Turks, vegetarisch of gewoon lekker Nederlands? Alle gerechten worden - na aanmelding op de website - vers bereid. Wilhelmina kookt ook voor groepen en feestjes en houdt rekening met dieetwensen. Ongeveer één keer in de maand organiseert zij thuis een diner naar thema. www.thuisafgehaald.nl

15-PW3-Smaakmakers.indd 15

19-10-15 10:36

Bel Leerdammer

VAN WAGENINGEN naar 28 landen

Op het industrieterrein Nudepark staat sinds 1993 de fabriek van Bel Leerdammer. Bijna tachtig medewerkers, variĂŤrend van shiftleaders, operators, technici en kwaliteitsmedewerkers, zorgen daar vijf dagen per week, 24 uur per dag voor het snijden en verpakken van Leerdammer kaas. De kaas die in Wageningen wordt gesneden en verpakt, komt van fabrieken in Dalfsen en Schoonrewoerd. Grote blokken kaas komen in Wageningen de fabriek binnen. Daar wordt de kaas in grote machines gesneden tot handzame stukken en plakken. Vervolgens wordt de kaas verpakt. Zoals de kaas de fabriek in Wageningen verlaat, zo treft de consument hem aan in de schappen van de supermarkt.

16-PW3-kijkje-in-bedrijf.indd 16

15-10-15 10:31

kijkje in de keuken bij...

750 miljoen kilo melk In totaal heeft Bel Leerdammer circa 420 medewerkers in de productielocaties in Schoonrewoerd, Dalfsen en Wageningen. Jaarlijks rolt er zo’n 70.000 ton kaas van de band, daar is gemiddeld 750 miljoen kilo melk voor nodig. Die melk is afkomstig van ruim 1250 melkveehouders.

Van Wageningen naar 28 landen De Leerdammer kaas die de fabriek in Wageningen verlaat, is verkrijgbaar in 28 landen. De echte liefhebbers van de milde, zoete, nootachtige smaak van Leerdammer? Dat zijn de Duitsers, Fransen en Italianen. Een groot deel van de kaas gaat daar naar toe. Op de gevel van de fabrieken, ook in Wageningen, prijken logo’s van Leerdammer én van Bel. Sinds 2002 is Leerdammer namelijk één van de vijf belangrijkste merken van de internationale Bel Group met onder andere ook merken als La Vache qui rit, Mini Babybel, Boursin en Kiri. Meer weten? www.leerdammer.nl

16-PW3-kijkje-in-bedrijf.indd 17

15-10-15 10:31

Theatrale lusten Boek ze nu op junushoff.nl

proef de bblthk...

Alle activiteiten in Wageningen altijd bij de hand! Download de UitinWageningen app

elke werkdag vanaf 9.00 uur! maandag dinsdag woensdag

9.00 - 17.30 uur 9.00 - 20.00 uur 9.00 - 17.30 uur

de bblthk stationsstraat 2 wageningen

14-PW-adv-pagina.indd 2

donderdag 9.00 - 17.30 uur vrijdag 9.00 - 20.00 uur zaterdag 11.00 - 17.00 uur 0317-413352

www.bblthk.nl

19-10-15 10:30

De Vrolijkheid brengt jonge vluchtelingen cultuur

Tieners van het azc dansten samen met Wageningse kinderen tijdens de flashmob.

Aan de Keijenbergseweg in Wageningen-Hoog ligt asielzoekerscentrum (azc) De Leemkuil. Dit is een procesopvanglocatie. Hier wonen ruim 200 vluchtelingen van wie de eerste aanvraag voor asiel in behandeling is. Zij verblijven maar even in dit azc. Daarnaast wonen er 48 jongeren, zogenaamde ama’s (alleenstaande minderjarige asielzoekers). Zij wonen twaalf weken in De Leemkuil. Om hen wat steun en afleiding te bieden, organiseert stichting de Vrolijkheid allerlei culturele activiteiten. De Vrolijkheid is actief is in heel Nederland. Het is een netwerk van kunstenaars, theatermakers en musici die zich inzetten voor kinderen en jongeren in asielzoekerscentra. Abier Tobal en Mona Kamali Novin zijn de coördinatoren van de Vrolijkheid in Wageningen. Zij vertellen waarom dit initiatief zo belangrijk is: “Kinderen die gevlucht zijn, hebben veel meegemaakt in hun eigen land en tijdens de vlucht. Maar het blijven ook gewoon kinderen die willen spelen en hun creativiteit willen gebruiken. Dat biedt veel plezier en afleiding en helpt om hun ervaringen te verwerken. Een tweede doel van de Vrolijkheid is om Nederlandse kinderen in contact te brengen met vluchtelingen. Met scholen gaan we bijvoorbeeld op bezoek in het azc. Dat maakt elke keer ongelooflijk veel indruk. Maar je ziet ook dat de kinderen heel snel contact met elkaar hebben en samen gaan spelen.” De Vrolijkheid heeft het afgelopen jaar al de nodige activiteiten georganiseerd in Wageningen. Zo was er een flashmob op de Markt, waar tieners van het azc samen met leerlingen van de Ireneschool, de Tarthorstschool, Bransz musical & dance en Dansstudio MG Dance, een dans uitvoerden. Begin 2015 waren kunstwerken van kinderen en jongeren van het azc te zien in de bibliotheek en diverse etalages in het centrum van Wageningen. De werken zijn gemaakt onder begeleiding van lokale kunstenaars en vrijwilligers.

Abier en Mona willen komend jaar nog veel meer activiteiten organiseren. Daarvoor hebben ze graag de hulp van zoveel mogelijk mensen uit Wageningen. Wie zich wil aanmelden of meer informatie wenst, kan contact opnemen met de Vrolijkheid via mona@vrolijkheid.nl.

De Vrolijkheid vraagt op veel plekken aandacht voor hun activiteiten. Zo waren ze in juni aanwezig op het Belmondo Festival.

19-PW3-De Vrolijkheid.indd 19

15-10-15 15:10

heel

d r a h t loop bij de Bergrace

Wageningen telt diverse sportieve evenementen, maar met jaarlijks 7.500 deelnemers is de Bergrace toch het meest populair.Â De organiserende Stichting Van Berg tot Berg race rust echter niet op haar succesvolle lauweren. Telkens worden nieuwe onderdelen toegevoegd en verbeteringen doorgevoerd. Het nieuwste initiatief is â&#x20AC;&#x2DC;Heel Wageningen loopt hardâ&#x20AC;&#x2122;. Met als doel meer Wageningers aan het hardlopen krijgen en hun onderlinge band versterken.

20-21-PW3-Heel Wageningen loopt hard.indd 20

15-10-15 10:17

In 1984 was de eerste Van Berg tot Bergrace, van stadion De Wageningse Berg naar Ouwehands dierenpark op de Grebbeberg. Hans Burgersdijk, organisator van het eerste uur en nog steeds een belangrijke man in de stichting, legt uit hoe het allemaal begon. “Ik zat destijds in het bestuur van de FC Wageningen en Ouwehands was onze hoofdsponsor. Zij vroegen of wij een evenement konden organiseren met een landelijke uitstraling. Ik liep zelf hard en zo kwamen we op het idee van de Van Berg tot Bergrace.” Met 1.500 lopers bleek het event een schot in de roos en het begin van een hele reeks evenementen.

150 vrijwilligers Van Berg tot Bergrace, Bergrace by Night, Bergrace off the Road, Bergrace im Schnee, Bergrace on Wheels, Bergrace Winteractieve Weekenden, Bergrace by Night Experience, Kidsrun en de Bergrace Avondwandel-4-daagse. Zomaar een greep uit ruim 30 jaar activiteiten van de Stichting Van Berg tot Bergrace. Een dergelijke lijst kan alleen maar lukken door de inzet van vele vrijwilligers. “We hebben een flexibel bestuur van zes mensen”, zegt Hans. “Tijdens de Bergrace by Night zijn er zeker 150 vrijwilligers actief. Dat is onbetaalbaar, want zonder hen kan een evenement niet plaatsvinden.”

Muziek, dans en spektakel

De warming-up is een bela

ngrijk onderdeel van de ‘Exp

erience’ rondom de Bergrace

Het jarenlange succes van de Bergraces is ook te danken aan de alerte organisatie. “Je moet constant blijven vernieuwen, want de concurrentie is groot”, weet Hans. “Jaarlijks worden in heel Nederland circa 2.000 loopevenementen georganiseerd. Mensen komen dus niet zomaar naar Wageningen, je moet ze iets bijzonders bieden.” Dat doet de Bergrace tegenwoordig door er een zogenaamde Experience van te maken. Onderdelen daarvan zijn een spetterende warming-up op de Wageningse Markt die bol staat van muziek, dans en spektakel. Het lopen zelf krijgt een extra dimensie door duizenden brandende kaarsjes en vuurpotten die de finish naar de Grebbeberg omlijsten. Na afloop kunnen de lopers ontspannen tijdens een Junglefeest in Ouwehands.”

1.700 Wageningers aan het lopen En nu heeft de Bergrace dus weer een nieuw initiatief met ‘Heel Wageningen loopt hard’. Daarmee hopen ze meer Wageningers mee te laten lopen. “Heel Nederland mag natuurlijk mee blijven doen, maar we willen 1.700 Wageningers aan het lopen krijgen”, legt Hans uit. De Bergrace heeft daarom diverse trainingen georganiseerd om in goede conditie aan de start te komen. Voor alle Wageningse deelnemers is er een speciaal T-shirt ontworpen. Voor hen is er ook een eigen afterparty in Theater Junushoff. “Van Wageningse lopers kregen we te horen dat ze het een heel gedoe vonden om na de finish weer thuis te komen”, aldus Hans. “Daarom worden ze nu met de bus terug gebracht. Ook is het gezellig om met bekenden na te praten over je prestaties. In Ouwehands was dat door de massaliteit lastiger, we denken dat Junushoff daarvoor perfect is. Bovendien hopen we dat er onderlinge contacten ontstaan, zodat mensen ook buiten de Bergrace om lekker samen gaan hardlopen.” Ook meelopen? Kijk voor de data en meer info op www.bergrace.nl

20-21-PW3-Heel Wageningen loopt hard.indd 21

19-10-15 10:37

UW GEZONDHEID IS BIJ DE PLATAAN PRIORITEIT NUMMER ÉÉN Sportcentrum De Plataan viert haar 10-jarig bestaan. Eigenaren Wiljan en Doreth Visser zijn de trotse bezitters van dit centrum aan de Plataanlaan. Voor hen draait het om de gezondheid van hun klanten. Resultaat zien als u af wilt vallen, fitter en sterker worden of meer energie krijgen. Hiervoor moet u bij de Plataan zijn.

Spierballen Volgens Doreth is spierballen kweken niet de reden waarom mensen naar De Plataan komen. “Tegenwoordig is gezond worden en gezond blijven prioriteit nummer één. Daar

hebben wij ons sportcentrum op ingericht. We blijven zoeken naar de beste trainingsmethodes voor onze klanten. Ook ons team bestaat uit deskundige medewerkers en er is een fysiotherapeut, masseur en voedingsdeskundige in huis.” Specialist De afgelopen 10 jaar heeft De Plataan zich verder gespecialiseerd in het begeleiden van mensen die vanwege hun gezondheid meer moeten/willen bewegen of sporten. “Bij De Plataan helpen we ook mensen die door hun huisarts of specialist naar ons zijn doorverwezen. Bijvoorbeeld omdat ze voor een operatie af moeten vallen, sterker moeten worden of hun conditie moeten verbeteren”, vertelt Wiljan Visser, die naast eigenaar van De Plataan ook leefstijlcoach is. Leefstijl

Wiljan en Doreth Visser voor hun moderne sportcentrum. (foto: Fred v.d. Heetkamp)

Voor de toekomst zien Wiljan en Doreth nog voldoende werk: “Veel gezondheidsproblemen worden veroorzaakt door een ongezonde leefstijl. Vaak weten mensen niet dat het ook anders kan. Stress is bijvoorbeeld een grote boosdoener voor je gewicht, je bloeddruk en je energieniveau. Als je te lang te veel stress hebt raakt je hele energiesysteem totaal ont-

“Spierballen kweken wordt steeds

minder belangrijk” regeld waardoor je continue moe bent en afvallen bijvoorbeeld ook niet lukt. Deze groep mensen zal in de toekomst alleen maar groter worden. Wij staan klaar om ze te helpen.” Proef De Plataan Wilt u weten wat De Plataan voor uw gezondheid kan betekenen? Speciaal voor de lezers van Proef Wageningen heeft Sportcentrum De Plataan een leuke kennismakingsaanbieding. Op vertoon van dit magazine mag u twee maanden van De Plataan komen proeven en hoeft u slechts één maand te betalen, inclusief body-analyse voor en na. Deze aanbieding loopt tot 31 december 2015.

Plataanlaan 1, Wageningen Telefoon 0317-414114 www.sportcentrumdeplataan.nl

SPORTCENTRUM DE PLATAAN

AL 10 JAAR EEN BEGRIP VOOR GEZOND WORDEN EN GEZOND BLIJVEN www.sportcentrumdeplataan.nl

22-PW-adv-pagina.indd 2

www.facebook.com/sportcentrumdeplataan

www.twitter.com/@sc_deplataan

15-10-15 12:12

Makers ‘Ruimte voor de binnenstad’. Onder die noemer wordt de binnenstad momenteel op de schop genomen, samen met de inwoners, opdat het Wageningse hart niet alleen blijft kloppen, maar vooral harder gaat kloppen. Honderd en meer ideeën zijn daar inmiddels voor aangedragen. In De Casteelse Poort is historie gesmeed met ‘Made in Wageningen’, een expositie van de zachte en harde maakindustrie van de stad, vroeger en nu. Van de sigarenindustrie, Landbouw Hogeschool tot Meteo Consult waar elke dag opnieuw het weer wordt gemaakt. Bij binnenkomst in Wageningen, van welke kant je ook komt, word je welkom geheten in de ‘City of Life Sciences’. Ietsjes verderop ‘Bevrijdingsstad’, en volgens sommigen: Stad van de Vrijheid. Zo’n welkom appelleert aan vitaliteit en creativiteit, wekt verwachtingen. Maar wat maakt de stad nou tot stad? Dat zal ergens liggen tussen ‘pretpark en geweldsvrije zone’; zolang het maar geen ‘harmonie’ is in

Door Sjaak Driessen, directeur van de bblthk

de zin van eensgezindheid. Vergelijk het met componeren, waar het niet alleen gaat om de juiste grondtoon, maar ook om de tegenstemmen. Of, zoals laatst door een kenner werd ingefluisterd: de dissonanten, contrasten en tegenstemmen maken de muziek belangwekkend en spannend. Kortom: maken er muziek van. Wanneer je ‘City of Life Sciences’, creativiteit en hartkloppingen bij elkaar optelt, is het niet verrassend dat Wageningen veel kunstenaars telt. Anders is dat met kunstenmakers, makers die het straatbeeld kleuren, gêne helpen overwinnen en de geesten verruimen. In de (binnen)stad was het klimaat de afgelopen jaren te guur voor ze om te overleven. In de Casteelse Poort en de honderd en meer ideeën worden ze zelfs niet genoemd. Voor de tijdelijke expositie ‘Made in Wageningen’ is het te laat, maar met die honderd en meer ideeën moet het lukken om ruimte te creëren voor een herstel van de kunstenmakers. Denk ik, hoop ik, weet ik wel zeker!

23-PW3-Column Sjaak Driessen.indd 23

19-10-15 10:40

Wageningers bezoeken

SURINAAMS WAGENINGEN

Afgelopen zomer bracht een groep Wageningers hun vakantie door in Suriname. Op het programma stond uiteraard ook een bezoek aan Wageningen. Nicole Rintjema en haar zoon Damian doen verslag.

24-25-PW3-Wat deed je in Suriname.indd 24

15-10-15 09:55

“We kwamen in Suriname terecht op uitnodiging van vriendin Christien Tol. Zij heeft Surinaamse roots en vroeg ons of we zin hadden om mee te gaan op vakantie naar Suriname. Daar hoefden wij niet lang over na te denken. Suriname is geen standaard vakantieland, dus hoe leuk is het als je dan ook nog bij haar familie mag logeren en het echte Surinaamse leven kan ervaren?!” “Naast de standaard toeristentripjes, moesten we als echte Wageningers uiteraard het Surinaamse Wageningen bezoeken. Om er te komen, maak je een rit van vier uur vanuit Paramaribo. De route gaat langs Groningen en dan richting Nickerie. In Groningen zijn we even gestopt en hebben rondgekeken bij alle standbeelden voor de verschillende bevolkingsgroepen in Suriname. Vanwege de vroegere slavenhandel, wonen er nu veel verschillende nationaliteiten in Suriname.”

Wageningen linksaf “Onderweg kwamen we het eerste bewegwijzeringsbord tegen waar Wageningen staat aangegeven. Rechtsaf naar Nieuw Nickerie en linksaf richting Wageningen. Heel bijzonder om die naam daar te zien staan. We passeerden het terrein van Staatsolie - waar proeven worden gedaan voor biobrandstof - en kwamen uiteindelijk aan in Wageningen.”

Rijstdorp “Wageningen is een dorp met ongeveer 6.000 inwoners. Het is een landbouwgebied, waar voorheen voornamelijk rijst werd verbouwd. Vroeger was hier de ‘Stichting voor de Ontwikkeling van de Machinale Landbouw in Suriname’ gevestigd. In 1949 opgericht als project door de Nederlandse Landbouwhogeschool Wageningen met als doel Nederlandse boeren aan te zetten om rijst te verbouwen in Suriname. Dit mislukte en vervolgens werd SML een zelfstandig rijstbouwbedrijf. Rond SML ontstond het dorp Wageningen. Eind jaren ‘90 kwam SML in financiële problemen en werd opgeheven. De vervallen fabriek is het enige wat er nog staat.”

Hotel De Wereld en Onderlangs “Surinaams Wageningen lijkt niet op ‘ons’ Wageningen. Wel vind je er straatnamen als de Kerkstraat, Oranjelaan en Onderlangs en ook staat er een Hotel De Wereld. Helaas is dit hotel niet meer in gebruik. In het dorp vind je nog meer Nederlandse sporen. Zo staat er ‘Post Utrecht’ geschreven op een buis in de rivier, waar vroeger de rijst geladen werd in schepen.”

Gastvrije Wageningers le en Een gastvrij onthaal voor Nico school. Damian bij de Wageningse

“Ook maakten we kennis met de Wageningse gastvrijheid. Er is geen restaurant in het dorp, maar we konden wel lunchen bij de lokale school. Daar brandde een barbecue. Ze verkochten er eten om nieuwe gordijnen te kunnen kopen voor de klaslokalen. Eigenlijk was het eten al op, maar ze gingen toch wat voor ons regelen. We kregen kip met friet en later ook nog rijst met aubergine en flesjes water. We hebben heerlijk gegeten en werden ook getrakteerd op een rondleiding door de school. Ze hadden er net een klaslokaal ingericht als peuterspeelzaal. We ontmoetten de kinderen en hebben hen verteld dat wij uit het Nederlandse Wageningen komen. Ze wisten niet wat ze hoorden. Uiteindelijk namen we afscheid van de school en het dorp en reisden terug naar Paramaribo met een mooie ervaring. Een extra mooie herinnering aan ons bezoek aan dit prachtige land en haar gastvrije mensen!”

24-25-PW3-Wat deed je in Suriname.indd 25

15-10-15 09:56

Hedendaagse kunst

bij Galerie Wit

Galeriehouders Riekje Wit en Nico van Breemen: “Kunst fascineert ons en daar laten we anderen graag van meegenieten”.

Bodemkundige Nico van Breemen nam op 30 september 2004 afscheid als hoogleraar aan de Wageningen Universiteit. Samen met zijn vrouw Riekje Wit begon hij aan een ongewis avontuur in een voor beiden nieuw vakgebied; Galerie Wit opende diezelfde dag de deuren van een prachtige expositieruimte aan de Hamelakkerlaan. Hun motivatie: anderen laten delen in hun enthousiasme, en kunnen vertellen over die ‘moeilijke’ hedendaagse kunst. Het avontuur bleek een succes; Galerie Wit is inmiddels uitgegroeid tot een bekende kunstgalerie.

26-27-PW3-Galerie Wit.indd 26

15-10-15 10:57

Al jarenlang waren Nico en Riekje liefhebbers van hedendaagse kunst en frequente bezoekers van galeries, beurzen en musea. Gaandeweg ontstond de gedachte om hier iets meer mee te doen. “Wij vinden kunst fascinerend en laten anderen daar graag van meegenieten”, leggen Nico en Riekje uit. “Bovendien weten we dat kunstenaars het moeilijk hebben. Ze werken keihard, maar hebben tegelijkertijd moeite om te overleven. Steeds vaker vormde zich een beeld van onze eigen galerie, en op een gegeven moment vonden we dat we hier concreet werk van moesten maken.”

Geschikte plek Toen Nico en Riekje de eerste plannen maakten voor een galerie, woonden zij nog in het Bowlespark. Een galerie was daar niet mogelijk, dus gingen ze op zoek naar een geschikte locatie. Vertrekken uit Wageningen leek een serieuze optie. Tot de vader van Riekje overleed. Zijn woning aan de Hamelakkerlaan bleek wél een geschikte plek voor een galerie. Er verrees een expositieruimte met prachtig indirect daglicht, ontworpen door de Wageningse architect Pieternel Droogleever Fortuyn. De galerie ligt op de Wageningse Berg, enkele minuten lopen van arboretum Belmonte en beeldengalerij Het Depot.

20 Bezoekers? Een drukke week!

Galerie Wit aan de Hamelakkerlaan 38 is geopend op zaterdag en zondag van 13.00 tot 18.00 uur. Een bezoek op andere tijden is mogelijk na een telefonische afspraak via 0317-410930. Meer informatie? www.galeriewit.nl

Foto’s: Salman Ezzammoury

Verwacht in Galerie Wit geen grote drommen kunstliefhebbers. Met twintig bezoekers per weekend hebben Nico en Riekje een drukke week. Maar Galerie Wit is dan ook nadrukkelijk geen museum. Het hoofddoel is om de kunstwerken te verkopen. Om de paar maanden wordt de expositie dan ook vernieuwd. Tegelijkertijd is de galerie geen kunsthandel. Nico en Riekje zijn voortdurend op zoek naar kunst die henzelf daadwerkelijk raakt. Ze maken daarbij een selectie van zowel beginnende als gevestigde kunstenaars, voornamelijk uit Nederland. Hedendaagse kunst voert daarbij de boventoon. Elk jaar maakt Galerie Wit een persoonlijke selectie van kunstenaars die afstuderen aan de kunstacademies in Nederland. Met gepaste trots tonen Nico en Riekje de selectie van 2015. Vooral de kleurrijke werken van Esmee Seebregts zijn bij het echtpaar favoriet. “Jammer dat we niet al het mooie werk zelf kunnen kopen. Maar het is al bijzonder dat wij het enkele maanden in huis hebben en anderen er van kunnen laten genieten. We zijn nog elke dag blij met de stap die we in 2004 hebben genomen.”

26-27-PW3-Galerie Wit.indd 27

19-10-15 10:41

Eikendal optiek is een sfeervolle zaak gericht op kwaliteit en service. Eikendal Optiek onderscheidt zich niet alleen door presentatie en een uiteenlopende collectie, maar vooral door kwaliteit in oogzorg en de juiste begeleiding. Een montuur is mode en juist daarom moet u een persoonlijke keuze kunnen maken. Eikendal Optiek bestaat 65 jaar. Dat vieren wij met speciale jubileumaanbiedingen: • Bij aankoop van een complete multifocale bril € 99,- korting op het montuur. • Bij aankoop van een complete enkelvoudige bril € 65,- korting op het montuur. • 35% korting op alle zonnebril monturen. De acties zijn geldig t/m 30 november 2015 en niet geldig in combinatie met andere kortingsacties.

Oogmeting 3.0

Uw bioritme in balans

Wie vroeger naar zijn opticien ging, kreeg een vrij eenvoudige

Onze ogen worden elke dag meerdere uren blootgesteld aan

oogmeting. Je had een min- of een plus-afwijking en dat was

blauw licht door de smartphone, tablet, laptop en andere

het wel zo‘n beetje. Later kwam daar de cilinder bij. De opticien

beeldschermen. Het licht afkomstig van deze beeldschermen

kon nu ook de bolling van het oog meenemen in zijn berekening.

heeft echter een onnatuurlijk hoog aandeel blauw licht.

Een grote stap voorwaarts. Zeg maar oogmeting 2.0.

Dit kan de ogen belasten en zelfs leiden tot slaapongemakken.

Dankzij de DNEye scanner van Rodenstock zijn we nu toe

Wij hebben hiervoor dé oplossing: een speciale blauw licht

aan een derde stap in deze ontwikkeling. Een revolutionair

ontspiegeling voor op uw brillenglas. Deze hightech ontspiegeling

meetapparaat waarmee we zeker 25x nauwkeuriger kunnen

Solitaire® Protect Balance 2 van Rodenstock vermindert het te

meten. Vooral mensen met een cilinder gaan hier veel van

veel aan kunstmatig blauw licht door het van de ogen weg te

merken. We zijn er trots op dat dit apparaat nu in onze

reflecteren. Het resultaat: u kijkt meer ontspannen en voelt u

meetruimte staat.

goed dankzij een gebalanceerd bioritme.

Eikendal Optiek Wageningen B.V. | Bergstraat 12, 6701 AC Wageningen | 0317 - 41 20 38

Adv-EikendalOptiek-210x297mmaflopend.indd 1-1 Adv-EikendalOptiek-210x297mmaflopend-HR.indd 1 2

eikendaloptiek.nl

08-10-15 13:30 13-10-15 19:09

Bij het herdenkingsraam 1940-1945 Mag ik u misschien iets vragen deel met mij uw hartebloed ach wilt u alstublieft voor het straks verleden is en dat glas daar in de kerk niemand meer iets zegt het staat vast in een boekje keurig uitgeschreven en dat raam natuurlijk spreekt voor zich maar toch wil ik beraden Uw hartebloed ik wil het weten die man daar in die ketenen een spoor van graven laat hij na aan zijn voeten branden steden is die man wel echt bevrijd ik zie het leed op zijn gezicht hij kijkt niet naar de feniks die hij met zijn voet vertrapt als een spook een kracht van de natuur zo kijkt hij de wereld uit langs rijen gillend prikkeldraad en aasvogels die prooien op de davidster U vindt me toch niet onbeleefd als ik dat raam die scherven glas bijeengeplakt als pijn gezet in gitzwart lood even op de foto zet en u vertelt daar dan wat bij dat ik opschrijf zodat een ieder het kan lezen U zegt die kerken bovenaan die zijn verwoest en later weer herbouwd als pijpen van een orgel zuchten zij het lied van hemels Bethlehem dat lied zou vrolijk moeten zijn als witte duif en regenboog maar toch krijg ik die indruk niet zouden het die kruizen zijn het zijn er simpelweg te veel ik kan het haast niet vatten

daarom vraag ik u beleefd of u uw hartebloed met mij wilt delen Het viel me nog niet op maar u lijkt wat op die man u heeft dezelfde oogopslag zeker nu ik vragen stel vocht u bij de Grebbeberg bent u met die aken heen en weer vervoerd heeft u net als op dat raam parachutes neer zien dalen Of was u meer een man van avonturen Soerabaja Indië de brug over de Kwai het doet vast pijn om te vertellen maar voor mij zijn het verhalen daarom zeg ik deel met mij uw hartebloed laat me toch die splinters zien waar dit raam uit is gemaakt Niet om u te kwellen maar ik wil gewoon begrijpen dit raam ademt een ongemak hoe langer ik het zie.

Martijn Adelmund Stadsdichter van Wageningen Ter gelegenheid van Open Monumentendag 2015, thema: ‘Kunst en Ambacht’.

Het ‘Herdenkingsraam Bevrijding 1940-1945’ in de Grote Kerk op de Markt is een gebrandschilderd glas-in-loodraam. Het gedenkraam is 10 meter hoog en 3 meter breed. Het is onthuld op 5 mei 1987.

29-PW3-Stadsdichter.indd 29

15-10-15 09:57

Foto: Salman Ezzammoury

HetVANlaatste ruisen DE POPULIEREN IN HET BINNENVELD

De 900 populieren langs de Veensteeg, het Nieuwe Kanaal en de Kanaalweg moeten de komende jaren gekapt worden. Ze staan er ruim zestig jaar en dat is voor populieren vrij lang. Regelmatig ontstaat er dood hout en breken takken af, wat een gevaar voor passanten oplevert. Publicist Wim Huijser en natuurgeluidenspecialist Henk Meeuwsen betreuren het onvermijdelijke verdwijnen van een uniek landschap. Zij hebben een boek met een cd gemaakt om de herinnering aan een uniek landschap te koesteren.

30-31-PW3-Populieren 2.indd 30

15-10-15 10:27

Wim en Henk wonen allebei in de directe nabijheid van de bomen. Toen zij elkaar bij Café Onder de Linden ontmoetten, bleken beiden een liefde voor het gebied te hebben. Gaandeweg ontdekten zij dat dit voor veel Wageningers geldt: “Veel mensen bewaren bijzondere herinneringen aan deze bomenrijen. Ze hebben er in alle weersomstandigheden gewandeld, gewerkt, gefietst, hardgelopen, geskeelerd, vogels gespot of in stilte voor zich uit staan turen. Er zijn liefdes ontstaan en misschien weer uitgegaan.”

Bijzonder boek met cd Wim en Henk besloten een boek en cd te maken om dit stuk cultuurhistorisch erfgoed van Wageningen op die manier te bewaren. Wim ging aan de slag om bij Wageningers herinneringen, verhalen en foto’s op te halen. Henk heeft gedurende dertig uur de geluiden opgenomen in het gebied en heeft dit samengevat in ruim een uur. Robbert Kamphuis heeft de bijzondere vormgeving verzorgd. Het resultaat is een bijzonder boek met cd, getiteld ‘Het ruisen van de populieren – een requiem’. Een passend afscheid aan de bomen.

Cycli van het leven Het project is echter niet alleen een terugblik. Tegelijk wordt ook vooruit gekeken. “Het Nederlandse cultuurlandschap verandert immers voortdurend”, zegt Wim. “In het Binnenveld worden na de kap weer nieuwe bomen aangeplant. Daarmee komt er nieuw leven terug waar volgende generaties weer van kunnen genieten. De toon van het boek is dan ook geen treurige, maar een realistische, uitgaand van de cycli van het leven. Dat daar ook enige melancholie in doorklinkt is vanzelfsprekend.” ‘Het ruisen van de populieren – een requiem’ kost € 19,95 en is verkrijgbaar bij Kniphorst Boekverkopers.

Advies klankbordgroep Een klankbordgroep heeft op verzoek van de gemeente Wageningen een plan gemaakt hoe de bomen in het Binnenveld het beste vervangen kunnen worden. De klankbordgroep bestond uit: Mooi Wageningen, Agrarische Natuurvereniging het Binnenveld, Wagenings Milieu Overleg, vleermuisdeskundige Limpens, Bomenstichting Wageningen, Wijkpanel West, Weidevogelwerkgroep Binnenveld-Oost en KNNV / IVN. Zij adviseren de populieren in gedeeltes te kappen. Eind 2015, na het broedseizoen, moet begonnen worden met de slechtste delen van de Veensteeg en beide rijen langs het Nieuwe Kanaal. Eind 2017 staat het noordelijk deel van de Veensteeg gepland. De klankbordgroep adviseert om deels nieuwe populieren te planten, en voor de rest voornamelijk iepen te gebruiken.

30-31-PW3-Populieren 2.indd 31

15-10-15 16:40

WAT VIND JIJ?

HOE MAKEN WE WAGENINGEN NOG GEZONDER, VEILIGER EN LEUKER?

VRIJWILLIGERS OUDEREN

PARTICIPATIE IDEE ZORG

JEUGD

DENK MEE OP WWW.SAMENWAGENINGEN.NL OF KOM LANGS OP HET STADSKANTOOR, OLYMPIAPLEIN 1.

SAMEN WAGENINGEN

denk mee

1/1-SamenWageningen.indd 2

14-10-15 09:42

Obbe met jobmaatje Ivo op zoek naar werk

Ivo Bieleveldt (l) en Obbe Rijpma (r) bespreken wekelijks de vorderingen van de zoektocht naar een nieuwe baan.

Obbe Rijpma en Ivo Bieleveldt zijn maatjes. Geen echte vrienden, maar jobmaatjes. Ivo helpt Obbe met zijn zoektocht naar een nieuwe baan. Maar andersom leert Ivo ook veel van Obbe. Ivo en Obbe hebben elkaar leren kennen via ReconnAct Wageningen. ReconnAct wil mensen aan betekenisvol werk helpen. Dat doen ze door maatjes te werven en op te leiden. Deze maatjes worden gekoppeld aan werkzoekenden. Obbe Rijpma raakte in 2013 zijn baan kwijt. Dat betekende, na 35 jaar werken in de logistiek, een flinke klap. Obbe vond het erg lastig om met de stress om te gaan. Hij voelde zich in de steek gelaten door zijn oude werkgever. Een nieuwe baan vinden, wilde ook niet bepaald vlotten. Dat leverde nog meer frustratie op. Door een vriend werd hij gewezen op ReconnAct en met enige scepsis besloot Obbe zich aan te melden. Ivo Bieleveldt is al twintig jaar ondernemer. Op dit moment is hij eigenaar van Global Magazines, een bedrijf dat wereldwijd tijdschriften levert. Als succesvol ondernemer wilde hij iets terugdoen voor anderen. Juist op dat moment zag hij in de sporthal een poster hangen van ReconnAct. Het concept sprak hem aan en hij meldde zich aan als jobmaatje.

Je moet het zelf doen De projectleider van ReconnAct Wageningen, Delano Charmes, koppelde het tweetal. Sindsdien ontmoeten zij elkaar één keer per week met als doel Obbe aan een nieuwe baan te helpen. Dat gaat anders dan Obbe aanvankelijk dacht: “Ik was al een hele tijd als een gek aan het solliciteren. Maar dat leverde niks op. Na elke afwijzing werd ik zelfs bozer. Via ReconnAct dacht ik snel aan een baan te komen. Maar Ivo heeft me geleerd dat dit alleen lukt, als het echt uit mezelf komt. Hij heeft me leren relativeren en ik ben qua persoon veel rustiger geworden. Daarnaast helpt hij me natuurlijk ook met mijn CV en

brieven schrijven. De laatste tijd zie ik dat het succes heeft. Die nieuwe baan is er nog niet, maar ik word steeds vaker uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek. Ik heb weer vertrouwen in de toekomst.”

Succes is niet vanzelfsprekend Ivo hoort het verhaal van Obbe met een glimlach aan. “Er zit hier een heel andere man aan tafel dan toen we begonnen. Obbe is zo gemotiveerd, dat maakt het bijzonder om samen met hem aan de slag te gaan. Het is een bescheiden, eerlijke kerel. Obbe is iemand die een goede baan verdient. Zelf heb ik helaas geen vacature, maar ik kan hem bij elke ondernemer aanbevelen.” Ivo geeft aan dat hij ook veel van Obbe heeft geleerd: “Succes in je leven is niet vanzelfsprekend. Daar sta je niet altijd bij stil, maar door het verhaal van Obbe heb ik me dat wel extra gerealiseerd. Ik heb dus best geluk gehad in mijn leven. Ik hoop dat het geluk Obbe ook snel weer gaat toelachen.”

ReconnAct Wageningen kan nog meer jobmaatjes zoals Ivo gebruiken. Iedereen kan maatje worden. Een vooropleiding is niet nodig. Van belang is de motivatie. Maatjes krijgen een training van twee dagen om hun rol succesvol uit te voeren. En wie een baan in de logistiek voor Obbe heeft, mag zich natuurlijk ook melden. Meer info? www.reconnactwageningen.nl

33-PW3-Jobmaatjes.indd 33

15-10-15 15:12

Heen & weer:

Lexkesveer

34-35-PW3-Lexkesveer.indd 34

15-10-15 09:59

Aan de oostkant van Wageningen kun je de Rijn oversteken naar Randwijk met het Lexkesveer. Een veerverbinding die al bestond in de Middeleeuwen. Mogelijk was deze plek vroeger al een doorwaadbare plaats voor de rivier. Voor de Tweede Wereldoorlog lag aan de Wageningse kant een hotel met zwembad. Nu staat er nog het oude veerhuis uit 1891. De naam Lexkesveer is nauw verwant aan Lakemond, een buurtschap aan de zuidkant van de Rijn dat van 1539 tot 1817 bij Wageningen hoorde. Lakemond ontleende de naam aan het riviertje de Lake dat daar gestroomd moet hebben. Dit riviertje dankt zijn ontstaan aan de vele â&#x20AC;&#x2DC;lexkensâ&#x20AC;&#x2122; (wellen) die daar waren. Het Lexkesveer was dus in oorsprong een veer in de nabijheid van deze lexkens.

34-35-PW3-Lexkesveer.indd 35

19-10-15 10:44

Foto’s: Ruben Eshuis

“Wij proberen het laatste stukje zo draaglijk en veilig mogelijk te maken”

De was is keurig opgevouwen. De tuin is weer bijgesnoeid. De bloemen staan in de vaas. Eén van de gasten had trek in een bordje soep en iemand anders lustte graag een kopje thee. De dienst van Jan Engelsman in het Hospice WageningenRenkum was weer heel divers. Hoogste tijd om het logboek van de gasten door te nemen met Margje Memelink, die de vrijwilligersdienst overneemt. Verpleegkundige Sietske Philippona is bij de overdracht aanwezig.

36-37-PW3-Vrijwilliger Hospice.indd 36

15-10-15 10:25

JAN ENGELSMAN, VRIJWILLIGER IN HET HOSPICE WAGENINGEN-RENKUM:

“Het geeft veel voldoening om iets zinvols voor een ander te doen” Na een carrière van 43 jaar in de zorg, heeft Jan Engelsman eerst een tijdje helemaal niets gedaan. Maar na verloop van tijd wilde hij zich toch weer nuttig maken. “Ik zag bij de huisarts een folder van het hospice, waarin een oproep voor vrijwilligers stond. Toen ik dat las, wist ik meteen dat het iets voor mij was. Ik heb me aangemeld en na een intake en een paar keer meelopen, kon ik aan de slag.”

Speciale sfeer Jan roemt de speciale sfeer in het hospice. “Het is natuurlijk een hele ingrijpende zaak dat mensen hier komen voor de allerlaatste fase in hun leven. Ze kunnen thuis niet terecht om te sterven, dat maakt het nog emotioneler. Wij doen er daarom alles aan om het laatste stuk zo draaglijk en veilig mogelijk te maken. We bootsen het huiselijke leven zo goed mogelijk na. De boodschappen en de was worden gedaan en er wordt gekookt. Daarnaast verzorgen we de gasten ook lichamelijk. Verder laten we aan de gasten zelf over waar ze behoefte aan hebben. Soms is dat een goed gesprek, maar sommigen willen liever alleen gelaten worden met hun familie.”

Hart luchten Ook de samenwerking tussen de vrijwilligers en de verpleegkundigen is volgens Jan uitstekend. “Er is veel collegialiteit. Dat is erg prettig, want zo kunnen we als het nodig is ons hart bij elkaar luchten. We zijn namelijk geen robots, maar allemaal mensen. Er is dan ook veel aandacht voor scholing van de vrijwilligers. Er zijn praktische cursussen hoe je iemand moet verzorgen. Maar bijvoorbeeld ook hoe je een gezonde afstand tot de gasten kunt houden.”

Lachen De sfeer in het hospice is niet alleen maar somber en triest. Gelukkig wordt er ook regelmatig gelachen. “Onlangs zijn we met een hele groep vrijwilligers op

jacht geweest naar een kip”, lacht Jan. “Een gast had die meegenomen, want ook dat kan hier gewoon. We hebben de kip keurig verzorgd, maar op een gegeven moment was-ie ontsnapt door de tuindeur. Met een stel opgetrommelde vrijwilligers hebben we de buurt afgespeurd naar het dier. Grote hilariteit natuurlijk, maar het is ons gelukt om hem weer in huis te halen.”

Maatschappelijke plicht Jan vindt dat iedereen die dat kan, een vorm van vrijwilligerswerk zou moeten doen. “Het is naar mijn mening een plicht naar de samenleving om iets voor je medemensen te doen. Je neemt zoveel uit de maatschappij, je mag daarom ook wel eens iets terugdoen. Daarnaast geeft het veel voldoening om iets zinvols voor een ander te doen. Je krijgt er veel warmte en empathie voor terug.”

Hospice Wageningen-Renkum Hospice Wageningen-Renkum bestaat sinds september 2010. Een bijzonder huis gevestigd in een mooi pand in een rustige woonwijk op de hoek Irenestraat/Melkweg. Het hospice biedt zorg aan mensen die niet lang meer te leven hebben. In een huiselijke omgeving is het mogelijk om samen met familie en vrienden in alle rust afscheid te nemen van het leven. Het hospice heeft vier gastenkamers, daarnaast is er een huiskamer met keuken, een stiltekamer en een besloten tuin rondom de woning. De dagelijkse zorg in het hospice is in handen van betrokken vrijwilligers en professionele verpleegkundigen. Zonder vrijwilligers kan het hospice niet functioneren. Daarom is het hospice constant op zoek naar vrijwilligers. Ze zoeken mensen met een groot hart voor anderen, die goed kunnen luisteren, een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben, zelfstandig én in een team kunnen werken. Meer informatie? www.hospicewageningenrenkum.nl

36-37-PW3-Vrijwilliger Hospice.indd 37

15-10-15 10:25

Exclusieve merken damesschoenen

Je hoeft je leven niet drastisch te veranderen om de wereld beter te maken. Kijk voor leuke, eerlijke winkels en bedrijven in Wageningen op de website en download meteen de app voor onderweg.

vandenBiggelaar exclusieve schoenen

www.eerlijkwinkelen.nl

accessoires sinds 1956

Hoogstraat 81, Wageningen tel: 0317 - 412137 www.biggelaar-schoenen.nl

60 JARIG JUBILEUM 1955 - 2015

Weet wat er in Wageningen te doen is! Evenementen - Activiteiten - Bezienswaardigheden Winkelen - Fietsroutes - Wandelroutes - Monumenten Architectuur - Kunst - Cultuur - Natuur - Landschap Hoogstraat 25 | 6701 BL Wageningen 0317 410 814 | www.dewindt.nl

www.proefwageningen.nl

38-PW-adv-pagina.indd 2

15-10-15 15:30

Dit keer is Erik van Ravenstein onze â&#x20AC;&#x2DC;Proefritgidsâ&#x20AC;&#x2122;. Met hem komen we niet ver op de fiets. Erik heeft namelijk een fascinatie voor de uiterwaarden en de rivier. Daar maakt hij vrijwel dagelijks filmpjes die hij vervolgens op YouTube plaatst. Onze fiets laten we bij de haven aan de Pabstendam staan en we vervolgen onze tocht te voet.

Struinen door de uiterwaarden

MET ERIK VAN RAVENSTEIN 39

39-41-PW3-Proefrit.indd 39

15-10-15 10:01

In het verscholen bosje zijn weinig walnoten te bespeuren.

Zo zijn de paarden te zien in de filmpjes van Erik.

Erik heeft een fascinatie voor water en wolken.

Via de nieuwe brug bereiken we de overkant van de nevengeul.

De camera staat lange tijd op een bepaalde plek en maakt automatisch opnamen voor een timelapse filmpje.

39-41-PW3-Proefrit.indd 40

15-10-15 10:01

Erik maakt nu al zo’n twee jaar filmpjes van Wageningen en omgeving. Het is zijn persoonlijke ambitie om meer van Wageningen te zien, horen, voelen, ruiken en proeven via beeldverslagen, filmpjes en door inter views te delen. “Ik vind het zo jammer dat veel mensen het contact met de natuur volkomen kwijt zijn geraakt. Hoe kan het dat ze niet zien hoe bijzonder de natuur is. Ik wil mijn fascinatie delen en kan dat het beste doen door filmpjes te maken. Dat doe ik op verschillende manieren. De ene keer maak ik een timelapse, de andere keer maak ik een live filmpje en ik heb ook een GoPro, een speciale camera die ik op mijn hoofd vastzet als ik door de natuur loop.”

De Wolfswaard als inspiratie Als student woonde Erik in De Wolfswaard, het historische pand vlakbij de rivier. Waarschijnlijk is daar zijn fascinatie voor de rivier en de uiter waarden ontstaan. “Het stromende water en de drijvende wolken doen iets met me. Ook nu ik in Noordwest woon, moet ik vrijwel elke dag even naar deze plek. Het geeft me rust en inspiratie. Meestal heb ik geen bepaald doel, maar volg ik gewoon wat er in me opkomt.”

Walnoten voor het oprapen Erik heeft voor onze tocht wel een doel. Hij wil graag de paarden laten zien, die in de uiterwaarden leven. Vanaf de Wolfswaard komen we al snel bij een verborgen bosje, waar walnoten te rapen zijn. “Veel Neder landers weten niet hoe ze met waardevol eten uit de natuur om moeten gaan”, legt Erik uit. “Je ziet hier vaak buitenlanders die de walnoten komen rapen. Ze gebruiken het niet alleen voor de noot, maar ook voor de schil. Daar zit een soort balsem in die goed is voor je huid.” De walnoten zijn blijkbaar net geraapt, want we vinden alleen wat lege schillen. We struinen verder en zien sporen van dieren. “Ik ben hier een Indiaan geworden”, grapt Erik. “Aan de sporen kun je zien waar de paarden en de koeien gelopen hebben en wat ze hebben gegeten.”

Paardenvriend De paarden bevinden zich inmiddels aan de andere kant van de neven geul, dus steken we de nieuwe brug over. Tegelijkertijd begint het flink te regenen. “Heerlijk die regen”, vindt Erik. “Lucht, water, rivier, alles is op die manier met elkaar verbonden. Wij mensen bestaan ook voor het grootste gedeelte uit water, dus die regen doet mij niets. Sterker nog, je ervaart de natuur op deze manier veel intenser.” En dan doemen in de verte de paarden op. Ze begroeten Erik alsof het goede vrienden zijn. Volgens Erik is dat ook zo. “Er lopen hier 17 paarden. Ik ken ze allemaal en zij herkennen mij ook! Het zijn zulke fascinerende dieren. Soms ga ik bij ze in het gras liggen en dan is het net alsof ik voor even deel uit mag maken van hun kudde.”

Erik en de paarden begroeten elkaar alsof het goede vrienden zijn.

Erik of het klein insectenboek Erik van Ravenstein is vernoemd naar Erik Pinksterblom, de hoofd persoon uit ‘Erik of het klein insectenboek’ van Godfried Bomans. De kleine Erik Pinksterblom is een fantasierijk jongetje. Op een nacht komen alle schilderijen in zijn slaapkamer tot leven: ook die van de Wollewei. Dit is een prachtig weiland met schapen en een schaapherder, waarop ook allerlei insecten tot in detail geschilderd zijn. Omdat hij zich altijd al heeft afgevraagd wat zich in dit schilderij bevindt, klimt Erik in het schilderij. Het blijkt een fantasiewereld te zijn, gedomineerd door mensgrote pratende insecten. De ouders van de Wageningse Erik moeten haast voorspellende gaven hebben gehad toen zij besloten hun zoon naar het personage uit het boek te vernoemen. Hij is ook dat kleine jongetje dat in het schilderij wil klimmen op zoek naar een andere wereld. “Een aantal van mijn YouTube filmpjes heb ik voorzien van een schilderijlijst. Het is mijn manier van het schilderen van een wereld die anders is dan de onze.”

Moderne techniek Erik van Ravenstein loopt het liefst alleen door de natuur. Door de moderne techniek kan hij anderen daar toch van laten meegenieten. Via YouTube, maar soms zelfs live. “Ik heb een buurvrouw op leeftijd, die is slecht ter been. Af en toe maak ik live beelden via Periscope. De buurvrouw kan dan thuis op de computer als het ware met mij meelopen. Ze kan me dan zelfs vragen om een bepaalde kant op te lopen. Als ik dan weer thuiskom, heeft zij de thee klaarstaan en evalueren we wat we samen beleefd hebben.” Meer van Erik vind je onder meer op: plus.google.com/+ErikvanRavenstein

39-41-PW3-Proefrit.indd 41

19-10-15 10:46

Herinneringsstenen tonen Joods verleden

Verspreid door de stad Wageningen liggen 36 herinneringsstenen. Deze stenen ter grootte van een stoeptegel, liggen op plekken waar Joodse inwoners in het verleden hebben gewoond of gewerkt. Op de stenen staat kort de naam, het geboorte- en sterfjaar en het beroep van de desbetreffende persoon. Om iets meer te vertellen over de personen op de stenen, is een boekje verschenen. Al wandelend krijgen lezers een beeld van waar de Joodse families leefden en werkten. Foto’s: Ruben Eshuis

De herinneringsstenen zijn sinds 2011 geplaatst op initiatief van de Stichting Joods Erfgoed Wageningen en omstreken. Zij zochten een middel om volgende generaties een beeld te geven van het Joodse deel van de eeuwenlange geschiedenis van de stad. De keuze viel op het aanbrengen van herinneringsstenen. Een eenvoudige en aansprekende manier om de herinnering aan instellingen en personen op te roepen die het Wageningse Jodendom vertegenwoordigen.

Belangrijke rol Prof. Maurice Elzas is voorzitter van de Stichting Joods Erfgoed Wageningen e.o. Hij is de auteur van het boekje over de herinneringsstenen en legt het belang van het project uit: “De Wageningse geschiedenis is ook de geschiedenis van de Joodse Wageningers. Joodse bewoners van onze stad hebben veel bijgedragen aan de geschiedenis, zowel in bestuurlijke als in materiële zin. Velen speelden een rol in het dagelijks leven, als arts, veearts, touwslager, pensionhouder, slager of leraar. Bijzonder is

dat Joodse families altijd al verspreid over Wageningen hebben gewoond, en niet in een aparte buurt zoals in de meeste andere steden. Daarom zijn de stenen verspreid door de stad te vinden.”

Routes Wie met het boekje in de hand een route langs alle stenen wil maken, kan gebruik maken van handige plattegrondjes. Bij elk van de 36 stenen hoort een biografie van een oude Joodse inwoner. Elzas heeft ook een grote wandeling van 2 km en een kortere wandeling van 1 km opgenomen. Die starten beiden bij Hotel de Wereld en eindigen bij Museum de Casteelse Poort.

Het boekje is te koop bij Kniphorst boekverkopers en Bruna Wageningen voor € 7,50. De GPS gegevens van de 36 herinneringsstenen zijn te vinden op www.joodserfgoedwageningen.nl.

42-43-PW3-Herinneringsstenen.indd 42

19-10-15 10:48

Stichting Joods Erfgoed Wageningen e.o. Het doel is het bevorderen van de instandhouding, herstel of restauratie van alles dat herinnert aan de Joodse gemeenschap in Wageningen en omgeving, inclusief gedenktekens en mondelinge en schriftelijke overleveringen. De Joodse bevolking in Wageningen is teruggelopen van circa veertig mensen in 1939 tot ongeveer een tiental nu. Toch heeft de Joodse gemeenschap markante sporen achtergelaten, die in de vergetelheid zijn geraakt en verder bedreigd worden door de constante vernieuwing van de stad die gepaard gaat met vele bouwactiviteiten. In 1997 namen Ton Steenbergen het initiatief een Stichting Joods Gedenkteken Wageningen op te richten. Het doel was een monument neer te zetten voor de Joden van Wageningen en omgeving, omgekomen tijdens de Duitse bezetting van 1940-1945. In november 1999 werd de opdracht aan kunstenares Yetty Elzas gegeven haar ontwerp te realiseren. Op 4 mei 2000 werd het monument onthuld aan de Walstraat. Sindsdien speelt het elk jaar op 4 mei een prominente rol tijdens de stille tocht. De deelnemers aan die stille tocht komen langs het monument en velen van hen leggen daar volgens Joodse traditie kleine steentjes bij.Â In de jaren na 2000 besloot de stichting dat er niet alleen aandacht moest komen aan de geschiedenis van de Wageningse Joden in de Tweede Wereldoorlog, maar ook aan de eeuwen daarvoor.

Steen nr 11 Jacob Marcus Rosenik was een van de rijkste Wageningers. Hij verwierf een vermogen als paardenleverancier aan het Franse leger in Nederland. Met dat geld werd hij grootgrondbezitter, hij kocht 216 hectare grond rond Wageningen. In 1829 kocht hij ook het kasteel van Wageningen. Hij sloopte daar een groot deel van en verbouwde het herenhuis tot de villa waar nu Museum de Casteelse Poort in gevestigd is.

Steen nr 36 Rachel Kramer, een jazzmuzikante van Engelse afkomst, en de Wageninger Jacobus Westland woonden na hun huwelijk in 1934 op Bowlespark 2. In de periode 1940-1943 zaten zij in het verzet. Jacobus werd gearresteerd en vervolgens geĂŤxecuteerd. Rachel overleefde de oorlog en keerde terug naar Engeland.

Steen nr 29 Nathan Stranders was musicus en muziekleraar. In de oorlog was hij actief in de verzetsgroep Westland-van der Weerd die opereerden vanaf het Bowlespark 2. Begin 1945 werd hij gearresteerd, twee maanden later werd hij gefusilleerd in Kamp Amersfoort.

42-43-PW3-Herinneringsstenen.indd 43

19-10-15 10:50

advertorial

BEWONERS EN WONINGSTICHTING TEVREDEN

met groot onderhoud Kruisstraat .

ud; een wereld van verschil

Voor en na het groot onderho

Trots laat Gerard Vos zijn opgeknapte woning aan de Julianastraat zien. “Kijk eens wat een ruime badkamer! En die kantelkiep-ramen op de slaapkamer zijn toch zo handig. Met de nieuwe CV is het nu behaaglijk warm, en in de zomer bleef het lekker fris. Aan de buitenkant ziet het er uit alsof we in een nieuwbouwwijk wonen. Ik woon hier al bijna vijftig jaar en ik ben zo blij met mijn opgeknapte huisje!” Het huis van Gerard Vos is een van de 99 woningen aan de Kruisstraat, Beekstraat, Julianastraat, Van Eckstraat en de Brakelseweg die een ware metamorfose heeft ondergaan. De Woningstichting heeft de woningen in het kader van groot onderhoud aangepakt. De woningen worden in het kader van levensloopbestendigheid niet alleen groter, ze krijgen een totaal andere look. Ze worden ook energiezuiniger gemaakt tot label A++ en één woning wordt zelfs energieneutraal. De energievoorziening in deze woning draait geheel op elektriciteit die opgewekt wordt door zonnepanelen, er zit geen gasaansluiting meer in.

Nieuwe aanpak Het project aan de Kruisstraat en omgeving is vanwege de nieuwe aanpak die de Woningstichting heeft gehanteerd op drie punten uniek. Het participatietraject met bewoners, de duurzame technische aanpak en de selectie van de bouwer via een prestatiegerichte uitvraag zijn allemaal in een nieuw jasje vormgegeven. Ruim voordat het project startte, was er contact met de bewoners. Negen van hen vormden een bewonerscommissie. Samen is het eisenpakket voor de nieuwe woningen samengesteld en de bouwer voor dit project geselecteerd. Gerard Vos is secretaris van de bewonerscommissie, hij schrijft ook op de door de Woningstichting opgezette Gerard Vos geniet van zijn Facebook-pagina (Bewonersopgeknapte platform Kruisstraat en woning in de omgeving). “De contacten Julianastraat. tussen enerzijds de bewoners onderling en anderzijds de Woningstichting zijn prima verlopen.” Jerry Giesbers, hoofd Onderhoud van de

De gerenoveerde woningen in de Kruisstraat en omgeving hebben de uitstraling van een nieuwbouwwijk.

Woningstichting bevestigt dit. “Voor ons was het ook een experiment, maar het is absoluut iets wat we in de toekomst vaker gaan doen.”

Extra duurzame investering Ook uniek was de extra duurzame aanpak van het groot onderhoud. “De Woningstichting wil een zogenaamde eco-corporatie worden. Door bewust om te gaan met duurzaamheid en het milieu willen wij ons steentje bijdragen aan deze doelstelling en die van de gemeente Wageningen om in 2030 klimaatneutraal te zijn”, zegt Jerry Giesbers. Dankzij een subsidie van de Provincie Gelderland uit de Robuuste Investeringsimpuls kon de Woningstichting de woningen extra duurzaam maken. Dat betekent dat de Woningstichting sommige onderdelen - zoals zonnepanelen, triple glas en gevelisolatie - plaatst zonder dat dit extra kosten met zich meebrengt voor de huurder. De woningen krijgen op deze manier het A++ energielabel en de huurder ontvangt een lagere energierekening. Op de Van Eckstraat werd voorafgaand aan het groot onderhoud een eerste woning als modelwoning aangepakt. Zo konden de bewoners kijken hoe hun eigen woning er uit kwam te zien. “Dat werd erg gewaardeerd”, zegt Gerard Vos. “Zo’n groot onderhoud geeft best veel overlast, maar we konden zien wat het resultaat zou worden. En vrijwel iedereen die ik spreek in de wijk is dolblij met het nieuwe huis!”

Bezoekadres: Olympiaplein 26 Wageningen E-mail: info@dewoningstichting.nl • Tel: 0800-0317 www.dewoningstichting.nl

22-PW3-Advertorial Woningstichting Kruisstraat.indd 44

19-10-15 10:51

Proef het studentenleven Bijna 20% van de inwoners van Wageningen is student. De meesten van hen wonen op kamers. Het nieuwste complex staat in het centrum aan de kruising Lawickse Allee en Rooseveltweg. De karakteristieke uitstraling aan de buitenkant, maakt ons nieuwsgierig. Wat gebeurt daar binnen en hoe ziet het er uit? Proef Wageningen Magazine gluurt even binnen bij het splinternieuwe studentencomplex op de…

Javastraat

Bouwjaar:

2015

Woonlagen:

Doelgroep:

Nederlandse en internationale studenten / PhD’ers.

Aantal kamers:

162

Kameroppervlakte:

14 tot 69 m2 • 118 zelfstandige 1-persoons kamers (27-41 m2) met eigen keuken en badkamer (douche en toilet)

Foto’s: Idealis en Cees Beumer

• 16 appartementen 2-persoonsappartementen (51- 69 m2) met eigen keuken en badkamer (douche en toilet) • 24 onzelfstandige kamers (14-16 m2) 4 woningen met 6 kamers, met een gezamenlijke woonkeuken, toilet, badkamer en tuin • 4 onzelfstandige combi-kamers (26-33 m2) 2 x 2 onzelfstandige kamers waarbij de bewoner de voorzieningen als douche, toilet en badkamer met 1 medebewoner deelt Faciliteiten:

internetverbinding, parkeergelegenheid en overdekte fietsenstallingen

Aanbieder:

idealis.nl

01-PW3- Javastraat.indd 45

19-10-15 10:56

Op de 1e t/m 4e verdieping van de hoogbouw is een gezamenlijke ontmoetingsr uimte. Alle bewoners van de verdieping kunnen hier geb ruik van maken. Entree Javastraat.

Student Erich, bewoner van het eerste uur.

ement met twee leefruimten

Binnenkijken in een appart

zes bewoners een eigen In de woningen hebben de woonkeuken. kamer ĂŠn een gezamenlijke 46

01-PW3- Javastraat.indd 46

19-10-15 10:57

ige kamer.

Een zelfstand

. eergelegenheid

Voldoende pa

In de kopgevel van het gebouw is een historische verwijzing aangebracht. Het wapen van De Lawicken is zichtbaar gemaakt in het metselwerk.

De karakteristieke gevel.

01-PW3- Javastraat.indd 47

19-10-15 10:57

Van alle tijden! Goed voedsel, Goed voedsel, goedGoed voorvoedsel, iedereen,

goed voor iedereen, goed voor iedereen, voor de Aarde. met met zorg zorg voor de Aarde.

Hoogstraat 49 | tel: 0317 - 42 42 42 | www.kniphorst.nl

Bevrijdingsstraat 22 • Wageningen • (0317) 410 842 • www.lazuur.com

Bevrijdingsstraat 22 • Wageningen • (0317) www.lazuur.com Bevrijdingsstraat 22 • Wageningen • (0317) 410 410 842842• •www.lazuur.com

‘Van klacht naar kracht’ Reinouw Kingma | therapeut 10 jaar ervaring met gespreks- en relatietherapie Gecertificeerd en lid beroepsverenigingen reinouw.kingma@hetnet.nl 0317-410550 | 06-21986910 De Wildwal 6, 6703 EC Wageningen therapeutwageningen.nl relatietherapiewageningen.nl

‘There There is a crack in everything, that’s how the light gets in’ - Leonard Cohen -

www.vandeweteringfietsen.nl

tweewielers Harnjesweg 86, 6706 AV Wageningen Harnjesweg 86 Tel. 0317 - 412902 • Werkplaats tel. 0317 - 453615 6706 AV Wageningen Fax 0317 - 421878 • E-mail: info@vandeweteringfietsen.nl

T lef

0317 412902

ReconnAct

Mensen opnieuw verbinden

hen? Altijd al willen coac Word Job Maatje! Inclusief 2-daagse training

Als vrijwillig Job Maatje trek je met een ander op in zijn zoektocht naar werk.

Kijk op www.reconnactwageningen.nl ReconnAct Wageningen | Delano Charmes, projectleider tel. 06-155 17 927 | charmes@reconnactwageningen.nl

48-PW-adv-pagina.indd 2

15-10-15 11:52

NUL-OP-DE-METER-WONING

LANDELIJKE PRIMEUR IN TARTHORST Een bestaande woning zodanig renoveren dat er veel comfortabeler en zonder energielasten in gewoond kan worden? De gemeente Wageningen en de Woningstichting sloegen de handen ineen om te bewijzen dat het kan. Vlak voor de zomer werd aan de Tarthorst 104 de eerste zogenaamde Nul-op-de-Meterkoopwoning gerealiseerd. Tarthorst 104 is een typische rijtjeswoning uit de jaren zeventig. Op het eerste gezicht onderscheidt hij zich niet van de buren. Wat wel opvalt, zijn de zonnepanelen die zowel aan de voor- als achterzijde op het dak liggen. Het is ook het enige huis met een schoorsteenachtige constructie op het dak. Het bijzondere aan dit Nul-op-de-Meter-concept is dan ook binnen te vinden. De woning is extra goed geïsoleerd, voorzien van drielaags glas, warmtewanden en een luchtwarmtepomp. Met alle maatregelen wekt de woning jaarlijks net zo veel energie op, als een gemiddeld gezin verbruikt.

Energie besparen In 2014 werd - onder de noemer Stroomversnelling Koop - landelijk een deal getekend door bijna tweehonderd partijen, waaronder ministerie, bouwbedrijven, gemeenten en banken. De gezamenlijke opdracht is om ten minste 100.000 koopwoningen energieneutraal te maken. De eerste hiervan staat nu in Wageningen. Gemeente en Woningstichting zijn al langer bezig om samen met bewoners energie te besparen. Daarom hebben ze voor het Nul-op-de-Meter-concept een woning ter beschikking gesteld die door bedrijven als proeftuin gebruikt kan worden. De bedoeling is dat de woning voor de zomer 2016 te koop wordt aangeboden.

Kennis verzamelen Het consortium Zonrijk Wonen (De Variabele, Reinbouw en Loohuis Installatiegroep) wilde de uitdaging aangaan om het concept te ontwikkelen en te realiseren. Ook voor hen was het een interessant experiment. “Wij willen graag meer kennis verzamelen rond Nul-Op-de-Meter”, zegt Helmy van der Werf van Zonrijk Wonen. “Miljoenen woningen in Neder-

De opvallend stille constructie neemt evenveel ruimte in als een reguliere ketel.

land kunnen veel duurzamer worden. Er bestaan al allerlei concepten om woningen van buitenaf aan te pakken, met een zogenaamde warme jas. Nadeel is dat een flink percentage woningeigenaren niet wil dat de gevel verandert of dat het een huis is waarbij dit niet is toegestaan. Wij onderzoeken graag deze mogelijkheid in de markt. Naast alle energiebesparende maatregelen, laten we zien dat de woning extra comfortabel is. Er is minder geluidsoverlast van buren en in de zomer blijft het aangenaam koel in de woning. Onze ambitie is bovendien om in de toekomst een woning in vijf werkdagen om te toveren tot Nul-op-de-Meter.”

Rendabel maken Volgens de landelijke deal mag het energieneutraal maken van een woning maximaal € 45.000 kosten. Dat lukt volgens Helmy van der Werf nog niet helemaal: “We staan nu voor de uitdaging om dit soort renovaties voor een prijs te realiseren die betaald kan worden met de huidige energierekening. Als veel mensen dit gaan doen, kan de kostprijs omlaag. De komende jaren zal de verbeterde techniek ons ook steeds verder helpen. Voorlopig zijn we blij met deze eerste Nul-op-deMeter woning, want elke woning is er één!”

Interesse? De woning aan de Tarthorst 104 is te bezichtigen na het maken van een afspraak via energieloket@wageningen.nl. Meer weten over het concept? www.onshuisverdienthet.nl.

In de ‘schoorsteenachtige constructie’ bevinden zich een boiler en de mechanische ventilatie.

49-PW3-Nul op de meter.indd 49

19-10-15 12:08

‘Korfbal is de enige teamsport ter wereld waar meisjes en jongens of mannen en vrouwen samen in één team spelen’

50-52-PW3-Korfbalclub.indd 50

15-10-15 09:52

Korfbal Vereniging

Wageningen

De KV Wageningen is een korfbalvereniging met bijna 600 leden, waar zowel op topsport- als recreatief niveau gesport kan worden. Naast de competitiewedstrijden is er ook veel ruimte voor gezelligheid en worden activiteiten voor jong en oud georganiseerd.

KV WAGENINGEN IN CIJFERS Oprichting: In 2012 fuseerden drie Wageningse korfbalverenigingen: VADA (1925), SSS (1927) en SKV (1933). Locaties: De veldcompetitie wordt gespeeld op de locaties Dolderstraat en Hollandseweg, de zaalcompetitie wordt hoofdzakelijk gespeeld in Sporthal de Aanloop. In augustus 2017 hoopt de vereniging het hele jaar te korfballen op de nieuwe locatie aan de Marijkeweg. Aantal leden: 580 (waarvan 310 vrouwen en meisjes en 270 mannen en jongens) Start leeftijd: Vanaf 4 jaar Oudste lid: 89 jaar Topsport-niveau op de club: Het eerste team speelt in de Hoofdklasse (het op één na hoogste landelijke niveau). De B- en C-jeugd speelt op het hoogste landelijke niveau. Contributie per maand: Jeugd: € 10 (Kangoeroes), € 15 (pupillen), € 19 (junioren). Volwassenen: € 24, niet-spelend € 11. Contributie is all-in, inclusief reiskosten. Zomer en winter: Van november t/m maart speel je korfbal in de zaal, de rest van het jaar buiten op het (kunstgras)veld. Benodigdheden: Sportschoenen, broekje/rokje. Shirts worden via sponsoring geregeld. Tenue: Blauw-wit gestreept shirt, zwarte broek/rok. Populaire activiteiten: Gezellig samen zijn, playbackshow en de zomerkampen voor de jeugd. Landelijke bond: KNKV (www.knkv.nl) Website: www.kvwageningen.nl

50-52-PW3-Korfbalclub.indd 51

19-10-15 11:03

ZENTS mannenmode  Kopieën - prints  Grootformaat posters  Brochures  Bouwtekeningen

 Foto cadeauproducten  Stickers  Etiketten  Flyers

 Spandoeken  Briefpapier  Enveloppen  Visitekaartjes

15% korting Bij inlevering van deze advertentie krijgt u

Even het ijs breken.... Zents nieuwe stijl

* Maximaal 1 bon per klant en niet geldig in combinatie met andere acties. Deze actie is geldig t/m 30 januari 2016



C AVA L L A R O

Bevrijdingsstraat 32 Wageningen Tel. 0317-417479 www.copypoint.nl

NAPOLI

ZENTS Wageningen - Hoogstraat 87 ZENTS Renkum - Dorpsstraat 60 zents.nl

RAAK! Werken vanuit strategie naar onderscheidende en effectieve communicatie. Alleen zo raak je je doelen!

ONTBIJT

VERSE JUS D’ORANGE

TOT 10.00 UUR

KOFFIE NAAR KEUZE ROOMBOTERCROISSANT VERS UIT DE OVEN

Kennismaken? Bel of mail ons even!

AARDBEIENJAM Agro Business Park 22

6708 PW Wageningen

Telefoon: 0317 - 760 009

OMELET VAN SCHARRELEI

E-mail: info@donkersmc.nl www.donkersmc.nl

28-PW-adv-pagina.indd 2

HEMA Wageningen

19-10-15 10:41

OOK DIT IS KV WAGENINGEN! KANGOEROES Op zaterdagochtend zijn de kleinste korfballertjes actief tijdens de ‘trainingen’ van de Kangoeroe Klup. Kinderen tussen de 4 en 6 jaar leren spelenderwijs de eerste beginselen van de korfbalsport, maar zijn uiteraard ook nog heel druk met allerlei spelletjes. Na de Kangoeroes stromen de kinderen door naar de F-pupillen (6-8 jaar). Daar starten ze met het spelen van wedstrijden op zaterdag en trainen doordeweeks.

KENNISMAKEN EN MEETRAINEN Kinderen vanaf 4 jaar die nieuwsgierig zijn, worden uitgenodigd om een keertje mee te komen trainen bij de eigen leeftijdscategorie. Meedoen? Stuur een mail naar jeugdtc@kvwageningen.nl en je ontvangt meer informatie over waar en wanneer je kan meetrainen.

GEMENGD DOUCHEN? Korfbal worstelt met een negatief imago en roept vaak vooroordelen op. KV Wageningen nodigt daarom iedereen uit om eens te komen kijken naar wedstrijden van Wageningen 1 of bij de top jeugdteams B1 of C1. Al snel zal je zien dat het imago niet klopt. Korfbal is geen sport voor mietjes en ook douchen gebeurt niet gemengd.

JEU DE BOULES

ZOMERKAMPEN Het KV Wageningen-kamp is de grootste activiteit voor de jeugd vanaf 7 jaar. Deze te gekke kampweek staat bekend om verschillende spelen, weinig slaap en veel plezier. Naast de meer dan 100 kinderen zijn er ook zo’n 25 vrijwilligers (begeleiding en koks) nodig om deze activiteit tot een groot succes te maken. De locatie is vaak een scoutinggebouw.

TOPKORFBAL Stichting Top Korfbal Wageningen (TKW) is opgericht door KV Wageningen. Het streven is dat de selectieteams 1, 2, 3 en A1 nu en in de toekomst spelen in de Hoofdklasse of Topleague. KV Wageningen scout talenten, maar investeert daarnaast ook in de topjeugdteams. Zo krijgen eigen leden de kans om het niveau te halen waarmee ze kunnen doorstromen naar de selectieteams. Deze investering in de jeugd zorgt niet alleen voor een betere aansluiting van het niveau op de selectieteams, maar ook dat de betrokkenheid van de jeugdleden bij de senioren wordt vergroot. Dit voorkomt dat jeugdleden vertrekken naar andere verenigingen, vergroot de samenhang binnen de vereniging en verzekert uiteindelijk het voortbestaan van KV Wageningen.

Sinds een aantal jaar heeft de locatie Hollandseweg ook een officiële Petanque afdeling. Petanque is de meest voorkomende jeu de boules variant. Elk jaar wordt in de kerstperiode het beroemde Koude Ballen Toernooi georganiseerd, waar ook veel korfballers aan mee doen. In het voorjaar wordt jaarlijks een toernooi georganiseerd, waarvoor ook teams uit partnerstad MörfeldenWalldorf worden uitgenodigd. Meer informatie of kennismaken met Petanque? Kom op donderdagavond of zaterdagmiddag meespelen, er is genoeg materiaal voor iedereen. Meer info: petanque@kvwageningen.nl.

VRIJWILLIGERS KV Wageningen is afhankelijk van de inzet van meer dan honderd vrijwilligers. Op zoek naar een leuke en nuttige vrijetijdsbesteding? Dan is het uiteraard mogelijk om opgenomen te worden in het vrijwilligerslegioen van de vereniging. Meer info: www.kvwageningen.nl.

50-52-PW3-Korfbalclub.indd 53

15-10-15 09:53

Juf Bineke kijkt terug op bijna

30 jaar Piekschool Na een carrière van 39 jaar in het onderwijs is Bineke van Reeuwijk dit schooljaar met pensioen gegaan. Juf Bineke, zoals zeker duizend Wageningse kinderen en hun ouders haar al die jaren noemden, heeft in die tijd het nodige zien veranderen. Maar de kinderen zijn volgens haar hetzelfde gebleven, de omstandigheden zijn anders. Bineke groeide op in Wageningen (zat zelf op de G.J. Van den Brinkschool en het Wagenings Lyceum) en ging naar de toenmalige kweekschool. Na stages op de Kolkakkerschool, de Nudeschool en BLO-school aan de Van Uvenweg, kreeg zij een baan in Zeist, waar ze ook ging wonen. In 1972 verhuisde ze terug naar Wageningen en vond daar een baan op de Kolkakkerschool. Toen er kinderen kwamen, werd haar carrière onderbroken. Maar in 1985 ging ze weer aan de slag op de H.J. Piekschool in de Roghorst. Daar heeft ze tot afgelopen zomer gewerkt. Op de Piekschool had juf Bineke meestal groep 7 en 8 onder haar hoede. Een leuke kinderleeftijd: “Ze zijn dan zo heerlijk nieuwsgierig en spontaan. Dat is in die 39 jaar niet veranderd. De kinderen vragen je van alles, dat houdt je zelf ook weer scherp en je blijft er jong bij. Van alle nieuwe digitale technieken weten ze ook zo veel. Als ik maar even haper om een PowerPointpresentatie op het digibord te toveren, roept de hele klas al ‘op F5 drukken juf!’ Dat is alleen maar leuk. ” Hoewel de kinderen niet veranderd zijn, is het onderwijs van nu niet meer te vergelijken met de jaren zeventig. En dat is volgens Bineke van Reeuwijk een goede zaak: “Zaken als projectonderwijs en het leerlingvolgsysteem zijn een mooie verbetering.” Omdat ze veel kinderen in de klas heeft gehad, is Bineke van Reeuwijk een BW’er (een bekende Wageninger) geworden. “Als ik op zaterdag de stad in ga, kan ik daar echt flink wat tijd voor inruimen”, lacht ze. “Er zijn zoveel mensen waar ik een praatje mee kan maken. Ook is het leuk om oud-leerlingen te zien die nu in winkels of de horeca werken. De rekening zal wel kloppen, zeg ik dan, want rekenen heb je wel geleerd!” Juf Bineke kijkt dankbaar terug op haar afscheid van de Piekschool. Zij wilde geen groots afscheidsfeest, maar graag speciale activiteiten om geld in te zamelen voor de Cliniclowns. “Ik heb bijna 40 jaar met gezonde kinderen mogen werken. Voor mijn afscheid wilde ik graag aandacht voor de minder gelukkige kinderen. De school, de ouders en de kinderen hebben dat fantastisch opgepakt. Er is maar liefst € 12.000 opgehaald. Ik ben daar erg dankbaar voor.” Bang voor het zwarte gat is Bineke van Reeuwijk niet. “Ik heb genoeg te doen en was sowieso al gewend aan meer vrije tijd door mijn deeltijdbaan. Ik ben als vrijwilliger mee geweest met het jaarlijkse schoolkamp op Vlieland en ik ben ook al weer een weekje invalkracht geweest. Daarnaast heb ik twee kinderen en drie kleinkinderen, waarvan er twee in China wonen. Hier in Nederland pas ik regelmatig op en ik ga graag af en toe naar China!”

54-55-PW3-Juf Bineke.indd 54

15-10-15 09:54

Klas 6 van Meester Immink, de Piekschool 1959.

Tentoonstelling 400 jaar Wagenings onderwijs In museum de Casteelse Poort is vanaf 11 december t/m 12 september een tentoonstelling te zien over 400 jaar kleuter- en lager onderwijs in Wageningen. Het gaat over de leerlingen, juffen en meesters door de jaren heen, de gebouwen, het lesmateriaal en de idealen van de stichters. Op de tentoonstelling is van alles te zien; oude schriftjes, boekjes, oud schoolmeubilair, foto’s, school materialen en vooral veel klassenfoto’s van vroeger en nu. Door de eeuwen heen zie je dat scholen komen en gaan met nieuwbouw en het ouder worden van wijken, door onderwijswetten en door nieuwe ideeën over onderwijs. Sommige gebouwen staan er nog, zoal de Emmaschool aan de Geertjesweg of de katholieke meisjesschool wat nu De Wilde Wereld is. Het terrein van Kirpestein is de plek waar de katholieke jongensschool ooit startte. De Latijnse school staat er ook nog altijd. Het is de op een na oudste school van Wageningen en stamt uit 1724. Ook aan het Plantsoen en de Stationsstraat hebben ooit scholen gestaan. Meer info op www.casteelsepoort.nl.

54-55-PW3-Juf Bineke.indd 55

15-10-15 09:54

Voedselbank

Mensen helpen en verspilling tegengaan

56-57-PW3-De Voedselbank NL.indd 56

15-10-15 10:18

Flitsbezoek

De Voedselbank Neder-Veluwe en Omstreken is sinds 2007 actief voor inwoners van Wageningen, Renkum en Rhenen. De Voedselbank is lid van Voedselbanken Nederland. Het is een zelfstandige stichting die uitsluitend werkt met vrijwilligers en gesteund wordt door sponsoren en donateurs. Grondgedachte is het helpen van mensen in nood en het tegengaan van verspilling van goed voedsel. Voedselpakketten worden verstrekt wanneer mensen om welke reden dan ook zelf te wei nig geld overhouden voor het noodzakelijke levensonderhoud. De pakketten zijn zoveel mogelijk op de gezinssituatie afgestemd, maar altijd afhankelijk van het aanbod. De maximale termijn voor het wekelijks krijgen van voedselpakkettenhulp is drie jaar. Elke drie maanden wordt gecontroleerd of de financiële situatie verbeterd is en de verstrekking voortgezet moet worden. Het afgelopen jaar heeft circa 10% van de mensen met een laag inkomen uit Wageningen kortere of langere tijd hulp gezocht bij de Voedselbank. De Voedselbank kan die hulp alleen geven dankzij steun van donateurs en voedsel leveranciers. De Voedselbank zoekt nog altijd donateurs, sponsoren, vrijwilligers (vooral chauffeurs) en levensmiddelen. Ondanks dat de voedingswaren kosteloos beschikbaar worden gesteld en al het werk door vrijwilligers wordt verricht, heeft de Voedselbank ook structurele onkosten voor onder meer verzekeringen, telefoon, energie en brandstof. Meer informatie? www.voedselbanknederveluwe.nl

56-57-PW3-De Voedselbank NL.indd 57

19-10-15 11:05

HENK ELINGS, keurslager 140 Jaar keurslager Elings. Dit vieren we met onze wekelijkse aanbiedingen!

Elke dag vast voordeel

NIEUW CONCEPT BIJ ELINGS!

MAANDAG Vlugklaardag iedere 4e GRATIS

Dagverse maaltijden in vier stappen! Kijk op onze site: www.elings.keurslager.nl

WOENSDAG Gehaktdag

o.a. hamburgers, tartaartjes en slavinken

DINSDAG Verse worstdag iedere 4e GRATIS

Runderworstjes, peperworstjes of varkenssaucijzen

DONDERDAG Runderschnitzels

VRIJDAG Wokdag

ZATERDAG Biefstukdag

(naturel of gemarineerd)

iedere 4e GRATIS

Altijd diverse soorten roerbakvlees en groente Laat u verrassen voor onze toonbank

Hoogstraat 45-47, 6701 BM Wageningen | 0317-412813 | www.elings.keurslager.nl

De Oude Tol is de komende maanden omgetoverd tot een waar winkelparadijs vol met originele, nuttige en bijzondere geschenken. En vanouds zijn we natuurlijk ook de leukste kerstfeestwinkel van de hele wereld. En dat steken we niet onder stoelen of banken. We organiseren binnenkort:

Allerlekkerste winkel van Wageningen

Een heerlijk avondje Oudetolsjoppen21 .30 uur.

mber van 19.00 Donderdag 12 nove

Een avond vol v an rst verlangens naar ke - 21 .30 uur.

mber van 19.00 Donderdag 10 dece

Grintweg 360 Wageningen t0317 410835 www.tuincentrumdeoudetol.nl

44-PW-adv-pagina.indd 2

Junusstraat 27a Wageningen www.columbuskoffie.nl

19-10-15 10:50

Een frietautomaat in Wageningen waarvan de makers beweren dat er lekkere friet uitkomt. Dat moet Proef Wageningen Magazine uiteraard testen. Dus gaan we naar de Campus, waar de automaat in verschillende gebouwen uitgetest wordt. We werpen een euro in de machine, kiezen voor mayonaise als saus en twee minuten later verschijnt er een dampend bakje met daarin een smakelijk ogend frietje. De smaak overtreft vervolgens onze verwachtingen. Hier kan een fastfoodrestaurant niet aan tippen en menig snackbar zou er jaloers op zijn.

Lekker frietje uit de automaat Het bedrijf Caenator heeft de volautomatische frietmachine in nauwe samenwerking met de Wageningse universiteit ontwikkeld en geproduceerd. De machine is een combinatie van hightech en eenvoud. “Wij hebben geprobeerd om de perfecte machine te maken die aan alle eisen voldoet: er moeten goeie frieten uitkomen, hij moet niet ruiken en hij moet veilig zijn”, zeggen Henk Werner en Bastiaan Roest van Caenator. Onderzoekers van de universiteit en partners in de Food Valley regio hebben meegeholpen met de zoektocht naar de beste bakmethode en een manier om de frituurlucht vrijwel te voorkomen. Volgens Henk en Bastiaan hebben ze uit binnen- en buitenland veel enthousiaste reacties op hun frietautomaat ontvangen. “Bedrijfskantines, treinperrons, benzinestations en vliegvelden; allemaal plekken waar onze automaat tot zijn recht gaat komen. Mensen hebben vaak trek in een frietje op tijden dat er geen personeel voor handen is. Cateraars en horeca-exploitanten zien de machine als mogelijkheid hun omzet vast te houden of uit te bouwen. Openbaar vervoerders zien de machine als een uitkomst om het wachten prettiger te maken. Voor diverse budgethotels is het een manier om gasten de dag rond te kunnen bedienen. Wij hopen volgend jaar de eerste machines daadwerkelijk uit te leveren.” De frietautomaat maakt het voor het eerst mogelijk om volautomatisch, op elk ogenblik van de dag, een vers gebakken portie friet te krijgen. De frietautomaat bakt op elk moment van de dag verse frietjes binnen

twee minuten en is al rendabel als hij 40 porties per dag bakt. Mayonaise, ketchup of curry en een vorkje en zout worden apart in een doosje bijgeleverd. De uiteindelijke verkoopprijs van een frietje zal rond de € 2,50 liggen. Een extra aspect van de frietautomaat is het grote scherm dat vele mogelijkheden biedt. Op stations kan een routeplanner getoond worden, in tankstations is er ruimte voor de verkeersinformatie, maar een bedrijf kan er ook reclame op tonen. “In Wageningen zou je de wachtenden Proef Wageningen Magazine kunnen laten lezen”, lacht Bastiaan. Op de Campus laten ze in ieder geval zien hoe lang je moet zoenen of seks moet hebben om de calorieën van het frietje te verbranden.

09-PW3-Frietautomaat.indd 59

19-10-15 11:07

HAAL HET BESTE UIT UW SPORT!

Cees Beumer Fotografie Javastraat 6 6707 EC Wageningen info@ceesbeumer.nl

Onze merken sporten activity brillen:

0317 41 57 93 06 22 37 07 96

ADIDAS, LACOSTE, NIKE en OAKLEY BRIL NEGENENTWINTIG optometristen O.V.N. • contactlensspcialisten A.N.V.C. Hoogstraat 29 • Wageningen • www.bril29.nl

60-PW-adv-pagina.indd 2

www.ceesbeumer.nl

15-10-15 15:30

Familiebedrijven toen & nu

De Wageningse binnenstad kent een flink aantal winkels die al minstens 60 jaar door dezelfde familie worden gerund. Sommige zijn zelfs al in de negentiende eeuw opgericht. De familienaam wordt daarom nog steeds met trots gevoerd. Maar tegelijkertijd zijn de bedrijven springlevend en druk bezig met de toekomst. Proef Wageningen Magazine stelt een aantal bedrijven voor en vroeg hen naar het bijzondere van Wageningen.

61-63-PW3-Familiebedrijven.indd 61

15-10-15 16:22

Modehuis de Windt

Modehuis de Windt begin jare

n zestig.

Haagsman schoenen Hoogstraat 43 Specialisme: Schoenen Jaar van oprichting: 1918 Eigenaar: Nico Haagsman Geschiedenis: Hendrik Haagsman start in 1918 een eigen schoenmakerij. De eerste jaren verhuist hij regelmatig, zo zit hij onder andere in de Schoolstraat en de Junusstraat 16. Zoons Dick en Henk nemen de zaak over en in 1952 verhuist de winkel naar de huidige locatie. Nico, de jongste zoon van Dick, neemt in 1989 de zaak volledig over. Inmiddels is ook de vierde generatie Haagsman het schoenenvak ingerold: Nicoâ&#x20AC;&#x2122;s oudste dochter Antien staat regelmatig in de winkel.

Frans en Dirk Elings zijn begonnen in 1875.

Hoogstraat 25 Specialisme: Damesmode Jaar van oprichting: 1955 Eigenaar: Leo de Windt Geschiedenis: Cees de Windt senior startte het modehuis in de Hoogstraat. Zijn drie zoons namen de zaak over. Kleinzoon Leo is de huidige eigenaar.

Hendrik Haagsman met zijn schoenmakersfiets.

Keurslagerij Elings Hoogstraat 45 Specialisme: Slagerij Jaar van oprichting: 1875 Eigenaar: Henk Elings Geschiedenis: Frans en Dirk Elings zijn begonnen in 1875. Dit is steeds van vader op zoon door gegaan. Henk jr. Elings is in 1974 slager gewordenÂ en trok toen bij zijn vader Henk sr. in. In 1974 nog aan de Kapelstraat en in 1979 verhuisde de slagerij naar de Hoogstraat waar ze nu nog steeds gevestigd zijn. De vijfde generatie Elings staat niet klaar om het stokje over te nemen. Henk heeft twee dochters die een andere richting hebben gekozen. Toch is er - op termijn - wel een opvolger. Conrad Vink, die al jarenlang bij hem werkt, zal de zaak samen met zijn vrouw Alda overnemen.

kt omstreeks 1932. Het Matser-pand op de Mar Plantsoen 60 Specialisme: Meubels en interieurs Jaar van oprichting: 1892 Eigenaar: Jan Matser Geschiedenis: In 1892 begon Gerrit Matser een meubelmakerij op de Markt. Daar matte hij stoelen en verkocht ze. Zoon Jan heeft dit voortgezet en er een echte winkel van gemaakt met klassieke meubelen en in het pand ernaast een warenhuis. Nico Matser heeft het na de oorlog omstreeks 1955 overgenomen en is de winkel op de Hoogstraat gestart. In 1992 kwam de huidige vierde generatie aan het roer te staan.

Matser

61-63-PW3-Familiebedrijven.indd 62

19-10-15 11:10

Juwelier Van Zilfhout

out

De winkel van Nico van Zilfh in 1911.

Hoogstraat 74 Specialisme: Sieraden en horloges Jaar van oprichting: 1898 Eigenaar: Nico en Janet van Zilfhout Geschiedenis: Nico van Zilfhout startte in 1898 met een zaak voor sieraden, horloges en optiek. In 1945 overleedt Nico en werd de zaak door zijn vrouw voortgezet. In 1951 nam zoon Johan de winkel over en verhuisde de zaak even verderop in de Hoogstraat, alwaar de zaak nog steeds gevestigd is. Sinds 1977 zijn kleinzoon Nico en zijn vrouw Janet de eigenaren.

Van den Biggelaar Schoenen & Accessoires Hoogstraat 81 Specialisme: Schoenen, tassen en kleding Jaar van oprichting: 1956 Eigenaar: Nick van den Biggelaar Geschiedenis: Wim van den Biggelaar en zijn vrouw Bets begonnen de winkel aan de linkerkant van het huidige pand. Rechts was een sigarenwinkel gevestigd. De sigarenzaak maakte al snel plaats voor een kinderschoenenafdeling. Nick begon in 1966 in de zaak van zijn ouders.

Het pand van Zents in 1951.

Van den Biggelaar aan de link erkant van het huidige pand in 195 6.

Zents Mannenmode Hoogstraat 87 Specialisme: Mannenmode Jaar van oprichting: 1930 Naam eigenaar: Rob en Mariëlle Zents Geschiedenis: Jos Zents opende op 25 maart 1930 de deuren van de winkel in de Hoogstraat. Een jaar later volgde een tweede winkel in Renkum. De winkels bleken een succes en zoon Paul Zents kon de traditie voortzetten. Tegenwoordig is kleinzoon Rob Zents samen met zijn vrouw Mariëlle de eigenaar.

Winkelstad Wageningen nu... De winkeliers zijn positief over Wageningen als winkelstad. Vooral het feit dat er relatief veel zelfstandige ondernemers zijn, wordt als pluspunt gezien. “Dat geeft de stad samen met de rijke historie een eigen gezicht”, zegt Leo de Windt. “Je kunt hier alles vinden van designmeubels, keukens, meerdere modezaken, een gevarieerd aanbod in kinderkleding, meerdere zelfstandige schoenenzaken tot aan een kwaliteitsslager, een fijne bakker en een van Nederlands beste zuivelspeciaalzaken!” Mede door de gracht en de markt kan Wageningen volgens Nico Haagsman de gezelligste binnenstad van de regio blijven: “Om het voorzieningenniveau in Wageningen op dit niveau te houden of liever nog te verbeteren zullen winkeliers en bedrijfsleven meer moeten samenwerken.” Henk Elings valt hem bij: “Als winkeliers moeten we samen aan de slag om Wageningen levendig te houden. Dat betekent ook dat je leuke acties moet ondernemen om mensen naar de stad te lokken.”

... en in de toekomst De winkeliers zijn er van overtuigd dat Wageningen de toekomst met vertrouwen tegemoet kan zien. “Wageningen zal nog meer een belangrijk toeristisch centrum worden”, meent Jan Matser. “De weekenden zullen belangrijker worden en we zullen moeten zorgen voor een goede bereikbaarheid.” Nick van den Biggelaar ziet voor Wageningen een regionale functie weggelegd: “Het winkelaanbod en de gezelligheid met de horeca en terrasjes lokt mensen van buiten naar onze stad.” Volgens Rob Zents zijn er daarnaast ook veel ingrediënten die een bezoek aan de stad de moeite waard maken: “De schouwburg, de gezellige binnenstad, studenten, restaurants en de bioscoop helpen hierbij.” Nico van Zilfhout vindt het een voordeel dat het Wageningse centrum compact is. Samen met de anderen vraagt hij wel aandacht voor de bereikbaarheid en het parkeren.

61-63-PW3-Familiebedrijven.indd 63

19-10-15 11:10

GROTE KERK zet de deuren vaker open “Vier mogelijke scenario’s om de kerk vaker open te stellen: een foodcourt, een cultureel toeristisch programma, een palazzo publico of een groene kunsthal.”

De Grote Kerk op de Markt wil de komende jaren de deuren vaker openen voor niet-kerkelijke activiteiten. De kerk staat namelijk een flinke verbouwing te wachten, die een behoorlijke investering vergt. Los van de extra te genereren inkomsten, past een ruimere opening ook prima bij een levendige en aantrekkelijke binnenstad.

64-65-PW3-Grote Kerk.indd 64

19-10-15 12:09

De Grote Kerk is eigendom van de Protestantse Gemeente in Wageningen, de toren van de gemeente Wageningen. Het zogenaamde College van Kerkrentmeesters is verantwoordelijk voor de gebouwen en het personeel van de kerk. Voorzitter Jan Bakker legt uit hoe de plannen voor meer activiteiten in de kerk zijn ontstaan: “Afgelopen jaren is er onderzoek gedaan naar de staat van de kerk. De conclusie was dat het dak en de gevels flink onder handen genomen moeten worden. Dat hoeft niet op stel en sprong, maar we moeten er ook niet té lang mee wachten. De kosten van het groot onderhoud bedragen zo’n € 1,5 miljoen. Nu zijn we niet onbemiddeld, maar voor een dergelijk bedrag hebben we extra fondsen nodig.” Het bestuur van de kerk ging op zoek naar mogelijkheden voor extra financiering. Ze kwamen in contact met Stichting Oude Gelderse Kerken (SOGK), die zich binnen de provincie Gelderland inzet om monumentale kerken te behouden voor de toekomst. Die adviseerde om de exploitatie van de kerk omhoog te brengen. Tegelijkertijd hoorde het kerkbestuur van het project ‘Aan de slag met de binnenstad’, waarmee de gemeente de binnenstad aantrek-

kelijker en levendiger wil maken. “Wij zagen kansen om hier als kerk een rol in spelen. We zijn op één van de discussieavonden geweest, en tot onze verrassing werd de kerk op de Markt in geen enkel plan genoemd”, zegt Bakker. “Dat is vreemd, want het kerkgebouw bevindt zich toch op een centraal punt in de stad. Bovendien is het niet zo dat er nooit iets gebeurt in de kerk. Velen zullen zich Expeditie W750 herinneren, het theaterspektakel ter ere van de viering van 750 jaar Wageningen. En in september opende Theater Junushoff het nieuwe seizoen met een klassiek concert van celliste Quirine Viersen in de Grote Kerk.” Het kerkbestuur kwam via de SOGK in contact met adviesbureau Wagenaar en Hoes, die ervaring hebben met dergelijk projecten. Zij spraken met diverse mensen en organisaties waaronder de kerk, gemeente, ’t Venster, Junushoff, bblthk, en ondernemers in de binnenstad. Daarop volgde een workshop met als thema: ‘hoe zie je de kerk in samenhang met de stad?’ De conclusie was dat er vier mogelijke scenario’s zijn voor de kerk om de deuren vaker open te zetten: een foodcourt, een cultureel toeristisch programma, een palazzo publico en

een groene kunsthal. De komende maanden wordt bekeken welke van deze vier scenario’s het meest kansrijk is. Volgens Jan Bakker staat de kerk open voor vele ideeën, maar moeten de activiteiten wel in overeenstemming zijn met de kerkelijke functie van het gebouw. Uiteraard krijgen de kerkelijke activiteiten zoals diensten, huwelijken en uitvaarten altijd voorrang.

Het herdenkingsconcert op 4 mei in de Grote Kerk.

Aan de slag met de binnenstad Onlangs is door ruim 200 Wageningers een toekomstvisie voor de stad ontwikkeld. Deze biedt volop kansen om de binnenstad levendig, aantrekkelijk en toekomstbestendig te maken. Nu is het moment om daadwerkelijk aan de slag te gaan. Daarvoor is een plan opgesteld met tal van activiteiten die naar verwachting voor 2017 afgerond kunnen worden. Voor de uitvoering heeft de gemeenteraad 350.000 euro beschikbaar gesteld. Voor sommige activiteiten is de gemeente aan zet, veel andere activiteiten worden door andere organisaties of inwoners uitgevoerd. Daarvoor hebben zich al velen gemeld, maar meer aansluiting is altijd welkom. Zelf aan de slag? Wilt u ook aan de slag met de binnenstad of wilt u een idee delen? Meld dit dan via binnenstad@wageningen.nl. Als u meer wilt weten, loop dan ook eens binnen op Hoogstraat 15 ‘Ruimte voor de Binnenstad’ (bij de fontein op de markt). Elke vrijdag is er spreekuur van 14.30 tot 17.00 uur en kunt u terecht met uw ideeën voor de binnenstad. U hoort dan bij welke activiteit u eventueel kunt aansluiten om uw wensen te realiseren. Meer lezen over de toekomstvisie en op handen zijnde activiteiten? Kijk op www.wageningen.nl en of volg #binnenstadwageningen op twitter.

64-65-PW3-Grote Kerk.indd 65

19-10-15 11:23

Like & Win Proef Wageningen Magazine gaat verder dan papier. Digitaal kun je ons vinden op www.proefwageningen.nl/magazine en we zijn actief op Facebook en Twitter. Daar houden we je op de hoogte van toeristisch nieuws, interessante weetjes, leuke winacties en aantrekkelijke aanbiedingen!

WAGENINGSE KALENDER 2016 De zesde editie van de Wageningse Kalender met prachtige oude foto’s van markante plekken. En vooral ook met verhalen die de stad maken tot wat zij is. Inmiddels heeft de Wageningse Kalender verhalen van tientallen plekken opgetekend en wordt het een steeds completer historisch document. Leuk als cadeau, maar ook voor mensen die al lang geen kalender meer aan de muur hebben hangen. De kalender is samengesteld door Robbert Kamphuis en voor € 15 te koop bij Boekhandel Kniphorst.

in november

VOLG JIJ PROEF WAGENINGEN OP FACEBOOK? DAN MAAK JE KAN S OP ONDERSTAAN DE PRIJZEN!

in februari

FOTOSHOOT DOOR CEES BEUMER Cees Beumer is een bekende fotograaf in Wageningen. Hij is huisfotograaf van Proef Wageningen Magazine, maar ook de vaste fotograaf op evenementen in de stad. Zo portretteerde hij afgelopen jaren tijdens het Bevrijdingsfestival en Woetstok Festival al beroemde artiesten. De lezers en Facebookvolgers van Proef Wageningen maken nu zelf kans op een complete fotoshoot op een Wageningse locatie naar keuze. Alvast wat inspiratie opdoen? Kijk dan op www.ceesbeumer.nl.

BOEK EN CD:

‘HET RUISEN VAN DE POPULIEREN’

HET BOEK

De 900 populieren langs de Veensteeg, het Nieuwe Kanaal en de Kanaalweg moeten de komende jarengekapt worden. Publicist Wim Huijser en in december natuurgeluidenspecialist Henk Meeuwsen betreuren het onvermijdelijke verdwijnen van een uniek landschap. Zij hebben een boek en een cd gemaakt om de herinnering aan een uniek landschap te koesteren. Lezers van Proef Wageningen maken in december kans op een cd en boek t.w.v. € 19,95.

HEKSENKIND VAN MARTIJN 1inX maart ADELMUND Heksenkind is het duistere vervolg op het vorig jaar bekroonde boek Heksenwaan (2014). Het gaat over Nikkie Zeevenslooten, een herkenbare tiener die ontvoerd is door heksen. Na haar belevenissen in Koterije belandt ze in de stad Keulen, waar ze achtervolgd wordt door de gevreesde Bezembrigade en een paar schokkende ontdekkingen doet… Meer over Martijn lees je op pagina 10 of op www.martijnadelmund.nl.

HEERENSTRAAT THEATER CADEAUBONNEN

in januari

Met deze cadeaubonnen van het Heerenstraat Theater ontvang je twee kaartjes voor een film naar keuze en een drankje in de pauze. Ideaal dus om een vriend(in) of familielid te trakteren op een avondje film. Benieuwd wat er te zien is? Op de website van het filmtheater vind je de actuele films, maar ook de verwachte films en diverse events en specials! Bekijk, beleef & bewonder! www.heerenstraattheater.nl

- De prijzen worden maandelijks verloot onder alle volgers van www.facebook.com/proefwageningen - De winnaars worden bekend gemaakt via www.facebook.com/ proefwageningen - Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd

66-PW3-Like&win.indd 66

19-10-15 11:13

Tweede fase

Kom mooi, comfortabel en energiezuinig wonen in Wageningen! Met de uiterwaarden en het centrum vrijwel voor de deur. In de tweede fase van Torckdael komen herenhuizen en appartementen in zowel koop als huur. Er zijn nu 23 koopappartementen beschikbaar.

Koopsom: Vanaf € 195.000,- v.o.n.

www.torckdael.nl

Ontwikkeling:

Te koop: In gebouw ‘De Schepen’ liggen de 23 koopappartementen. Dit gebouw ligt aan de parkzijde van het plan en telt zes verdiepingen. Er zijn verschillende typen met 2 of 3 slaapkamers.

Verkoop: tel 0317-422 600

Regel uw bankzaken online.

Er is meer mogelijk dan u denkt.

Snel en gemakkelijk geregeld. Waar u ook bent. Uw bankzaken kunnen doen wanneer het u uitkomt, waar dan ook. Met de Rabo Bankieren App kunt u makkelijk betalingen doen of iemand terugbetalen, een acceptgiro scannen en betalen en zelfs uw pas blokkeren als die gestolen is.

Download nu de Rabo Bankieren App of kijk op rabobank.nl/vr. Een aandeel in elkaar