860
Z. Juraszyński i wsp.
inwazyjności postępowania chirurgicznego, co podkreślają także Autorzy pracy. Kolejną zaletą podkreślaną także przez Autorów jest zmniejszenie powikłań neurologicznych związanych z tzw. zatorowością wewnątrztętniczą, która może się rozwinąć z uruchomienia blaszek miażdżycowych w wyniku zakładania i zwalniania klemu na ścianie aorty. Oczywiście, można zadać sobie pytanie czy rzeczywiście stosowanie takich urządzeń, jakimi są konektory, jest w stanie uchronić chorego przed powikłaniami mózgowymi, zwłaszcza chorych, u których występują zwapnienia w aorcie wstępującej. Wydaje się jednak, że aby metoda była bezpieczna dla danego pacjenta, w przypadku kalcyfikacji aorty wstępującej, nieodzowna jest szczegółowa lokalizacja zmian oraz grubość ściany aorty. Wybór miejsca dla użycia konektora metodą palpacji może okazać się zdradliwy. Podobnie jest z precyzyjnym zakotwiczeniem haczyków metalowych obejmujących pełny przekrój ściany aorty. W przypadku zakotwiczenia śródściennego może dojść do osłabienia ściany aorty i być przyczyną następowych rozwarstwień aorty w miejscu zespolenia, zwłaszcza u chorych z nadciśnieniem tętniczym. Niekiedy dokładna ocena morfologiczna ściany aorty, rozległość zwapnień, niekorzystna ich topografia może wpłynąć na zamianę taktyki postępowania w polu operacyjnym. Autorzy nie wspominają wykonując zespolenia na materiale klinicznym chorych „zaawansowanymi zmianami miażdżycowymi” na aorcie wstępującej u jakiej liczby chorych odstąpiono od zespoleń na aorcie, a zastosowano jedynie tętnice piersiowe wewnętrzne. Kolejnym zagadnieniem związanym ze stosowaniem konektorów jest sprawa restenozy zespolenia w odległych badaniach angiograficznych oraz właściwej antykoagulacji. Czy powinna być podobna jak u chorych po stentowaniu? Czy wystarczy postępowanie antyagregacyjne?
tions, connected with intra-arterial embolism, attributed to the fact of aortic clamping. Is it really true that techniques using connectors might prevent the occurrence of cerebral complications, especially in patients with highly calcified aortas? In order the method be safe in case of ascending aorta calcifications, lesion localization and aortic wall thickness seem essential. The introduction of metallic hooks encompassing the whole aortic diameter might also pose a problem. In case of intramural anchorage one may observe aortic delamination at the site of the anastomosis, especially in hypertensive patients. Proper morphological evaluation of the aortic wall, extent of calcifications and their unfavorable topography might influence management. The Authors did not mention the number of patients with „advanced atheromatous lesions” in whom they abandoned aortic anastomoses for internal thoracic arteries. Another problem connected with the use of connectors is anastomotic restenosis observed during distant angiographic examinations and proper antithrombotic treatment. Should antithrombotic treatment be similar to that used after stenting? In conclusion, the above-mentioned devices facilitate the surgeons procedure, although being commercially manufactured, influencing the cost-effectiveness of the surgical management of coronary artery disease.
Podsumowując należy stwierdzić że, są to urządzenia ułatwiające pracę chirurgowi, ale są też produktem komercyjnym mającym określoną cenę, która zawsze będzie się wpisywała w koszty wykonywanej procedury – jaką jest chirurgiczne leczenie choroby wieńcowej.
PIŚMIENNICTWO / REFERENCES 1. Setina M, Krchnakowa A, Mokracek A et al.: The second-generation aortic connector: six month’s angiographic follow-up. Ann Thorac Surg 2005; 80: 695-99. 2. Mack MJ, Emery RW, Ley LR et al.: Initial expirience with proximal anastomoses performed with a mechanical connector. Ann Thorac Surg 2003; 75: 1866-71.
3. Carrell TP, Eckstei FS, Englbereger L et al.: Pitfalls and key lessons with the symmetry proximal anastomotic device in coronary artery bypass surgery. Ann Thorac Surg 2003; 75: 1434-36. Prof. dr hab. Stanisław Woś Kierownik II Kliniki Kardiochirurgicznej Śl. AM w Katowicach