Kopiëren voor eigen gebruik: iedereen mag een cd kopiëren voor privégebruik, zonder toestemming van de auteur. Daar staat wel een vergoeding tegenover, die inbegrepen is in de prijs van blanco geluidsdragers en toestellen waarmee kopieën kunnen worden gemaakt. Hiervoor werd een speciaal inningskantoor opgericht, AUVIBEL, die een deel van die inningen doorstort aan SABAM. Zij zorgen er dan weer voor dat de rechthebbenden hun deel krijgen. Synchronisatie: als een nummer waarvoor jij de tekst hebt geschreven, wordt gekoppeld aan bv. een film of reclamespot, dan word je daarvoor vergoed. Er is trouwens expliciete toestemming van de auteurs (of uitgever) nodig, dus als dat nummer aangegeven is bij SABAM, zullen ook zij contact moeten opnemen met de rechthebbende partijen. Die kunnen trouwens de hoogte van de vergoeding zelf onderhandelen, afhankelijk van de bekendheid van de uitvoerder, duur, grondgebied et cetera. Uit het bovenstaande heb je al kunnen afleiden dat er voor uitgegeven werken vaak andere regelingen gelden dan voor niet-uitgegeven werken. Maar wat doet een muziekuitgever of publisher nu precies? En wat zijn de gevolgen voor jouw portemonnee als je met een publisher werkt?
Om het heel eenvoudig te stellen: als je een deal sluit met een uitgever, draag je al je vermogensrechten op één of meerdere werken aan hem over. In ruil daarvoor zal de uitgever je uiteraard een vergoeding betalen; in de praktijk is dat een deel van de inkomsten die gegenereerd worden door de exploitatie van (de rechten op) het werk. Die exploitatie kan zowel door SABAM als door de publisher zelf gebeuren. Maar wat vangt een uitgever nu heel concreet aan met die rechten? Een simpele vraag waarop het antwoord helaas minder simpel is, omdat de taken van een uitgever 62
$
heel divers (kunnen) zijn. Traditioneel zijn er twee grote takenpakketten: enerzijds het zoeken naar maximale kansen om jouw werk te exploiteren (bijvoorbeeld op zoek gaan naar een platenfirma, compilaties samenstellen als ‘menukaart’ voor film- en reclamemensen, muzikanten/tekstschrijvers met elkaar in contact brengen om samen nummers te schrijven, et cetera). Anderzijds is ook het administratieve beheer van al die exploitatievormen en de financiële afhandeling ervan een belangrijke opdracht voor de uitgever. Je begrijpt dat een deal met een publisher lucratief kan zijn, maar ook kritisch moet worden bekeken. Je staat immers een niet te onderschatten deel van je inkomsten voor een bepaalde periode af aan de uitgever. Publishers werken in de praktijk met voorschotten. Vaak komt het erop neer dat ze beginnende artiesten de mogelijkheid geven om een demo op te nemen waarmee ze dan kunnen aankloppen bij platenmaatschappijen. Die mogelijkheid kan worden geboden in de vorm van financiële of materiële middelen. Ook periodes waarin er gewerkt wordt aan een full album (en er dus geen geld wordt verdiend met optredens et cetera) kunnen met die voorschotten worden overbrugd. Maar die voorschotten moeten natuurlijk worden terugbetaald, en dat gebeurt meestal via een zogenaamde ‘akte van cessie’. Daarin wordt overeengekomen dat de publisher geen auteursrechten zal uitkeren tot hij zijn voorschot heeft terugverdiend. Er is niet zoiets als een standaardcontract voor publishing, dus zal je je onderhandelingstalent aan de dag moeten leggen als je met een uitgever in zee wil gaan. Je zal ook begrijpen dat je als beginnende auteur/componist minder slagkracht hebt dan als gevestigde waarde. Dat zal het moeilijker maken om een groter deel van de koek te eisen. Maar ook hier geldt: nee heb je en ja kun je krijgen. In elk geval moet in een uitgeverscontract een aantal zaken duidelijk afgesproken worden: 63