West-Vlaanderen Werkt: Elektroshok in velo-land

Brugge, Provincie West-Vlaanderen - 04.2021-01.2022- Driemaandelijks: jaargang 64 - Afgiftekantoor Brugge Masspost - Mail P209117 - Retouradres: Koning Leopold III-laan 31, 8200 Brugge

West-Vlaanderen

Werkt De polsslag van de West-Vlaamse economie

#4 2021 - #1 2022

Elektroshock in velo-land

De West-Vlaamse fietseconomie

TRAINING COACHING

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

ADVIES

Vertrouw op professioneel advies van SBM. SBM adviseert, coacht en traint. Very hands-on. Met performante tools op maat. Gericht op meetbare resultaten.

2

www.sbm.be

INHOUD \

West-Vlaanderen

Werkt

# 4 2021 - # 1 2022 - jaargang 64 10

In de kijker 04

Van BRUSK naar een andere toerisme-aanpak in Brugge?

05

De zielenroerselen van de West-Vlaamse drie-sterrenchef Naarstige plekken

06

Roularta en Roeselare investeren in natuurruimte Fabrieken voor de Toekomst

08

Een tweede leven voor bh-bandjes

09

Quick Wins: zetje aan innovatieve samenwerkingsprojecten Ondernemen begint met een droom

10

Stefanie Vanden Broucke en Stephanie Valcke, Chapter George nv

13-56 Themakatern Fietseconomie (West)-Vlaanderen 40

13

Ouverture

14

Novy, Flandria, Superia en co: het roemrijke fietsverleden van West-Vlaanderen

18

Flandria-Superia: de sneuvelronde van een Europese topspeler

21

Meer binnenlandse verkoop, minder productie: De paradox van het Belgische fietsuniversum

53

27

Producent Achielle uit Pittem excelleert met retrofietsen

29

Overlijden van Filip Carpentier is domper voor fietssector

30

De groeisprint van Minerva Cycling

33

Bizbike gaat voluit voor internationale expansie

35

Bonaventure concentreert zich meer op elektrische fietsen

38

Marcel Kint bv vervaardigt unieke fietsen helemaal zelf

40

Alpas Cycles uit Zwevegem: Fietsen om uit te breken

42

Hoogvlieger Bizobike op Chinese vleugels

44

Curana produceert spatborden en kettingschermen

46

M-Level uit Ruiselede: De lakvirtuoos van het peloton

47

Atelier 56 (Harelbeke): Meester-wielmaker loopt spaak

48

Fietsvakhandel zit stevig in het zadel

53

Fietsgroothandel De Scheemaeker al sinds 1894 op de pedalen

56

Cool Electro Cycles groeit snel via RAIDA

58

Provincie faciliteert uitbouw fietsroutenetwerk

62

Westtoer zet Fietsnetwerk 3.0 in de steigers

64

Velofollies, de jaarlijkse hoogmis voor de fietsliefhebber Innovatie in de kijker

66

Elekti. uit Menen profileert zich als het Huis van de Ingenieur Bedrijvig onderwijs

68

520.000 euro voor onderzoeksinfrastructuur

69

Revival voor opleiding fietshersteller

IN DE KIJKER \

Van BRUSK naar een andere toerisme-aanpak in Brugge?

Eric Van Hove, freelance publicatiemedewerker

Brugge krijgt na vele jaren aftasten een nieuwe tentoonstellingshall, BRUSK genaamd, ingebed in een nieuw stadspark. Een investering van 28,5 miljoen en wellicht ook een instrument richting een andere toerisme-aanpak.

Brugge had al decennia nood

Museumpark als kers op de taart

De directie van musea Brugge maakt

aan een tentoonstellingshall voor

Naast de nieuwe tentoonstellingshall

zich sterk dat BRUSK met zijn twee

spraakmakende tentoonstellingen,

BRUSK wordt in dit Vlaamse dossier

grote (en hoge) ruimtes de ambities van

zodat men niet telkens het

ook de renovatie van het huidige

Brugge kan waarmaken: vijf invloedrijke

Groeningemuseum, met zijn

Groeningemuseum voorzien, een

en spraakmakende tentoonstellingen

kerncollectie van Vlaamse Primitieven,

Centrum voor Collectieonderzoek

per jaar.

maandenlang moest sluiten. Vorig jaar

voor de Musea Brugge, een nieuw

besliste het Brugse schepencollege

archeologiemuseum in de kapel van

Een prikkelende vraag wordt nu of deze

om de bouw van een nieuwe

de Cistjes én de sloop van de huidige,

ambitie én dito infrastructuur op termijn

tentoonstellingshall te gunnen aan

krakkemikkige verbinding tussen het

ook nog een verdere verschuiving

de CIT Red, dochter van Blaton Real

Groeningemuseum en deze kapel. Het

van het toerisme-verhaal in Brugge

Estate uit Brussel, voor het vooraf

totaalplan voorziet ook een toekomst

kan inluiden: meer aandacht voor

vastgelegde bedrag van 28,5 miljoen

voor de bestaande sporthall op de site

verdieping én kwaliteit in een stad die

euro. Zij kwamen als winnaars uit de

én als kers op de taart ook nog de aanleg

geschiedenis kan maken in plaats van

bus van een design- en build-wedstrijd,

van een heus museumpark, een groene

alleen maar geschiedenis te zijn.

met een ontwerp van Robbrecht en

oase hartje Brugge, met uitzicht op het

Daem architecten en Olivier Salens

belfort en de Onze-Lieve-Vrouwekerk.

architecten. ‘BRUSK’ zal de nieuwe tentoonstellingshall in Brugge gaan heten. Als alles verder volgens plan verloopt starten de werken begin 2023.

De nieuwe tentoonstellingshall komt op een site van een 20.000 m², net naast het huidige Groeningemuseum, en de hele site wordt in de toekomst attractief ingericht én publiek toegankelijk gemaakt. Naast de nieuwe tentoonstellingshall lag eind januari 2021 immers nog een ander

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

dossier voor dat heel wat minder

4

aandacht kreeg, maar op termijn al even belangrijk wordt. Het betreft een plan van aanpak voor de stapsgewijze volledige realisatie van een ‘museumen kunstsite’, waarvoor Vlaanderen alvast met een forse toelage over de brug komt: 27,5 miljoen euro, op een totaalproject van een goeie 45 miljoen euro. Dit wordt de grootste subsidie ooit die stad Brugge te beurt valt.

IN DE KIJKER \

De zielenroerselen van de West-Vlaamse drie-sterrenchef Jan Bart Van In, hoofdredacteur

Hoera, West-Vlaanderen prijkt, vier jaar na het wegvallen van De Karmeliet en van Hertog Jan, eindelijk terug met een 3-sterrenrestaurant in de nieuwe Michelingids.

Controlefreak Tim Boury outte zich toen ook als een heuse ‘controlefreak’: “ik vind het moeilijk om dingen los te laten, uit handen te geven…”

Enige zakelijke nuchterheid is onze sterrenchef ook niet vreemd: “Koken is mijn passie maar op het einde van de maand moet je ook de cijfers analyseren.” À propos, die cijfers mogen gezien zijn.

Het jongste boekjaar (2020-2021) is door zijn vennootschap Bourynomie bv afgerond met een nettowinst van 265.300 euro op 809.000 euro brutomarge, met de inzet van 14 medewerkers.

Dat ligt wel nog onder de score van pro-corona-topjaar 2019, toen Boury 939.000 euro brutomarge realiseerde met dan nog 19 medewerkers.

Gaat onze top-restaurateur nu de zelfde weg op als Sergio Herman en de andere mediagenieke gastronomische vedetten…?

Tim Boury: “Eigenlijk ben ik een heel

vol lof voor zijn eega Inge Waes, die hij

nuchtere mens. Ik sta niet graag in de

voor zijn opmerkelijke kwaliteitsmissie

omschrijft als de perfecte gastvrouw in

picture. Ik ben ook geen show-kok. Laat

die startte in 2010. Michelin prijst hem

hun fraaie villa in Roeselare.

mij maar focussen op mijn gerechten in

Vorig jaar gaf chef Tim Boury een

kwaliteitslabel aan je zaak. Mensen

exclusief interview aan West-Vlaanderen

kijken ernaar op. Het geeft tegelijk een

Het ganse interview met Tim Boury in

Werkt, waarin hij in zijn culinaire ziel laat

bepaalde druk op je restaurant. En ik heb

West-Vlaanderen Werkt nr 01-2021

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

‘bakker’ wou worden en was hij ook

door deze restaurantbijbel bekroond

kijken. In het gesprek met onze reporter

respect voor collega’s die er afstand van

is te vinden via www.kenniswest.be/

/

Restaurant Boury uit Roeselare wordt

Christina Van Geel kwam onder meer

doen, die het simpeler willen aanpakken,

westvlaanderenwerkt

naar voren dat hij aanvankelijk eigenlijk

zonder aan kwaliteit in te boeten.”

de keuken zonder al te veel cinema of

als een toonvoorbeeld van eigentijdse gastronomie.

Over het belang van die Michelinsterren

poespas. Ik heb geen behoefte aan de

bekent Boury: “Het geeft een

persoonlijkheidscultus.”

5

NAARSTIGE PLEKKEN \

Groen wordt prioriteit voor Rodenbachstad

Roularta en Roeselare investeren in natuurruimte Bart Vancauwenberghe, freelancejournalist

Het beursgenoteerde mediabedrijf Roularta geeft bijna 6 ha van zijn reserve aan industriegronden in Roeselare een nieuwe bestemming als zone voor biodiversiteit. Daaronder ook een nieuw bos. Hiermee draagt de onderneming van de familie De Nolf bij tot de aspiraties van de stad Roeselare voor de creatie van extra groene longen.

Het departement Omgeving van

de vorige generatie. Op jaarbasis

de Vlaamse overheid riep in 2018

bespaart ze zelfs het equivalent van de

ondernemingen op om de Green

stroomconsumptie van 100 gezinnen.”

Deal Biodivers Bedrijventerrein te onderschrijven. Dat viel bij

Op 1,2 ha van de totale groenzone

uitgeversbedrijf en drukkerij Roularta

op de site in Roeselare komt er een

niet in dovemansoren, ook al omdat het

bos. “In functie daarvan hebben we

mediaconcern duurzaamheid al langer

eind november 2021 16.000 bomen

hoog in het vaandel droeg.

geplant. We konden daarvoor rekenen op heel wat vrijwilligers. Het bos is

Gedelegeerd bestuurder Xavier

toegankelijk voor het publiek. Er komt

Bouckaert: “We deden al veel, maar

wel een reglement, met als belangrijkste

hebben daar tot voor kort nooit echt

krachtlijnen dat mensen zich beperken

over gecommuniceerd. Zo nemen

tot de wandelpaden. Honden aan de

we al sinds jaar en dag deel aan het

leiband zijn zeker ook welkom, mits hun

Charter Duurzaam Ondernemen (een

baasjes hun uitwerpselen opruimen.”

initiatief van POM West-Vlaanderen, dat nu wordt gecoördineerd door Voka),

De site van Roularta in Roeselare is door

alleen wist amper iemand dat. In ons 90

de jaren heen fors gegroeid en beslaat

pagina’s tellende duurzaamheidsverslag kan je onder meer lezen dat wij sterk

Xavier Bouckaert van Roularta (rechts) en schepen Michèle Hostekint op een plek van de groene Roulartasite in Roeselare (foto Kurt)

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

/

in. Parking, laad- en loskaaien zijn goed voor 3,5 ha. De overige 6,3 ha is dus

inzetten op vier SDG’s van de Verenigde

6

nu 14,3 ha. Gebouwen palmen 4,5 ha

groenzone.

Naties: ‘Kwaliteitsonderwijs’ (“Onze lezers

om daar een nog nuttigere invulling aan

bewuster maken via onze publicaties”),

te geven. Eigenlijk hadden we die ruimte

‘Eerlijk werk en economische groei’,

ook kunnen benutten om in pakweg

“De uitbreiding is gefaseerd tot stand

‘Verantwoorde productie en consumptie’

een extra kmo-zone te investeren, maar

gekomen”, vervolgt Xavier Bouckaert.

en last but not least: ‘Klimaatactie’.”

omdat we ook de ambitie koesteren om

“De aankoop van twee nieuwe

tegen uiterlijk 2040 een CO2-neutraal

drukpersen noopte ons in 1990 al

Geluidsbuffer

bedrijf te zijn, creëren we nu een zone

tot bijbouwen. In 1995 kreeg dat een

Toen Roularta in 2006 circa 8 ha grond

van 5,8 ha voor biodiversiteit.”

vervolg na de komst van weer een

bijkocht in functie van de verdere

Die wordt ingevuld met onder meer

nieuwe drukpers. De grootste mijlpaal

uitbreiding van de productie, bleef zelfs

bloemenweiden voor wilde bijen,

was de aankoop van circa 8 ha extra

na de creatie van extra drukkerij- en

bermen met heesters, wilde natuur

grond in 2006.”

kantoorruimte een groot stuk van die

met vijver, kasten voor honingbijen en

Op de site in Roularta werken 680

grond aanvankelijk braak liggen. “Omdat

nestkasten voor een torenvalk. “Dat zal

mensen, waaronder de redacties van

we dicht bij een woonzone gevestigd

niet volstaan voor CO2-neutraliteit maar

Krant van West-Vlaanderen en De

zijn, deed die grond initieel vooral dienst

we hebben recent ook geïnvesteerd

Zondag, veel mensen in de drukkerij

als een groene geluidsbuffer. In het

in een gesofisticeerde drukpers die

(350), de administratieve diensten en de

tweede kwartaal van 2021 beslisten we

veel energie-efficiënter werkt dan

afdeling Digitale Ontwikkeling.

NAARSTIGE PLEKKEN \

foto Roularta

Ondersteuning

Stadsrandbossen

Druppelcoaches

Het Roeselaarse stadsbestuur was

Dat belette het stadsbestuur niet om

Ook in andere initiatieven komt het groene

heel enthousiast over het initiatief van

bij het begin van de huidige legislatuur

bewustzijn tot leven. “Druppelcoaches

Roularta.

een ambitieus bestuursakkoord inzake

leren onze bewoners hoe ze hun

groenvoorzieningen te beginnen

hemelwater beter kunnen opvangen. In

Michèle Hostekint, schepen van

uitvoeren. “We willen nog tijdens deze

functie daarvan maakten 200 mensen

onder meer Natuur & Bos, Klimaat &

legislatuur 100.000 bomen bijplanten.

gebruik van de mogelijkheid om via een

Duurzaamheid: “Het is een prachtig

Daarvoor werken we op drie fronten. Ten

groepsaankoop een regenton aan te

voorbeeld van hoe ook ondernemingen

eerste moeten er in de stadsrandbossen

schaffen. Op de site Damman-Croes is,

in groen kunnen investeren. Toen we van

(Krommebeekbos en Bergmolenbos,

in afwachting van de woningen die er

hun plannen hoorden, hebben we hen

red.) 70.000 bomen bijkomen, op 20

komen, een ecologisch pop-upparkje

zo goed mogelijk proberen te steunen

à 25 ha. In functie daarvan zijn we nog

aangelegd. Daarnaast hebben we ook

bij het aanvragen van subsidies bij het

extra gronden aan het verwerven. We

een dakenplan uitgestippeld. Als bepaalde

Vlaams Agentschap Natuur & Bos. Bij

zitten daar, met 10 ha extra, op schema.

daken minder geschikt zijn om via

de publieke aanplantacties die Roularta

Zowat 20.000 bomen extra kunnen we

zonnepanelen hernieuwbare energie op

organiseert, staan we met de stad ook

realiseren via allerlei projecten en op

te wekken, kunnen we er eventueel wel

met een standje om de bewustwording

het openbaar domein. We grijpen elke

een groendak van maken. Dat is goed voor

bij mensen te bevorderen.”

opportuniteit om te ontharden en te

de luchtkwaliteit en creëert een mooier

vergroenen met beide handen aan.”

uitzicht.”

zeker in vergelijking met andere

“Ten derde mikken we ook op de

Dat laatste is zeker economisch ook een

West-Vlaamse steden, niet zo rijk

tuinen van onze inwoners”, vervolgt de

troef. “Groenvoorzieningen bevorderen

bedeeld is inzake groenvoorzieningen.

schepen. “Zowat 9% van Vlaanderen

de aantrekkelijkheid van een stad en

“Dat is historisch zo gegroeid. Tijdens

is tuinoppervlakte. Via tuincoaches,

zijn zeker een meerwaarde om zowel

de Eerste Wereldoorlog is deze stad

die we nu aan het opleiden zijn, willen

nieuwe inwoners als bedrijven naar hier

grondig verwoest, waardoor je hier

we inwoners tonen hoe ze hun tuin

te halen. Soms kan je al op een heel

relatief weinig oude gebouwen ziet.

ecologischer kunnen inrichten. We

beperkte oppervlakte ecologische waarde

Logischerwijs is de aandacht nadien in

installeren ook gratis geveltuintjes en

creëren, zo bewijzen de Wonderwoudjes

de eerste plaats naar de economische

geven bomenbonnen ter gelegenheid

(aantrekkelijke en toegankelijke speelzones

heropbouw gegaan. De prioriteiten

van een geboorte, huwelijk of jubileum.

in volle natuur), waar we onder meer in

lagen anders, het was toen vooral zaak

Zo hebben we eind november in het

Rumbeke in investeren. Alle beetjes helpen

om weer tewerkstelling te creëren.”

Krommebeekbos een geboortebos

om onze historische groenachterstand

geplant, nadat dat eerder al op andere

geleidelijk aan weg te werken”, besluit

plaatsen is gebeurd.”

Michèle Hostekint.

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

De schepen beseft dat Roeselare,

7

FABRIEKEN VOOR DE TOEKOMST \

Spectaculair Circulair

Een tweede leven voor bh-bandjes De voorbije twee jaar gingen dertig textiel- en kunststofbedrijven onder impuls van POM West-Vlaanderen aan de slag met een kennisinstelling rond een circulaire uitdaging. Zo ook textielbedrijf Liebaert, ecodesigner Saartje Allosserie van Allossa en wetenschappelijk consultant Dominique Maes van Alchimia.be. Hun samenwerking met het Industrial Design Center van Howest leverde een verrassend resultaat op. Een hoop afval van afgedankte bh-bandjes kreeg een tweede leven.

Studenten Howest experimenteerden erop los

Modulaire tegel

Inspiratiemagazine

Saartje Allosserie van ontwerpstudio

Deze samenwerking is een van de

Onder de deskundige leiding van

Allossa uit Izegem dacht mee na over

tien samenwerkingstrajecten die

onderzoeker Katrijn Sabbe zochten de

een nieuw circulair eindresultaat. De

voortvloeien uit het EFRO-project

studenten van Howest naar duurzame

samenwerking met laatstejaarsstudente

Ongelimiteerde Recyclage. De POM

oplossingen om het productieafval van

Industrieel Productontwerpen Fien

werkte hiervoor als projectleider samen

bustehouder (bh)-bandjes een tweede

Van Cauwenberghe resulteerde in een

met TUA West, Howest, KU Leuven,

leven te schenken. Ze haalden gips, beton,

modulaire tegel voor productpresentatie

VIVES, Catalisti en Centexbel.

organische middelen, een ultrasone lasser,

als tussentijds resultaat.

een lasercutter en een 3D-printer naar

Laat je inspireren door de boeiende cases

boven om korte stukjes en volledige linten

Maar veruit de grootste verwezenlijking

in het inspiratiemagazine Spectaculair

in te gieten, uit te rekken, te verwarmen,

van het project is het enthousiasmeren

Circulair op:

te verbranden, te versnijden, op te lossen

van jongeren voor de circulaire gedachte.

www.fabriekenvoordetoekomst.be/

en te pletten. De resultaten vormden het

inspiratiemagazine-spectaculair-circulair!

startpunt in de zoektocht naar nieuwe

De zoektocht naar nieuwe toepassingen

producttoepassingen.

voor de bh-linten maakte dit project vernieuwend. Ook de technieken die de studenten toepasten, zoals

Lochristi focuste zich op testen met lijm

samenvoegen, hechten en vervormen,

en oplosmiddelen om zo de chemische

zijn goedkoper en makkelijker dan de

structuur van de linten te wijzigen.

gebruikelijke chemische processen.

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

Dominique Maes van Alchimia.be uit

8

foto Howest

FABRIEKEN VOOR DE TOEKOMST \

Quick Wins: zetje aan innovatieve samenwerkingsprojecten POM West-Vlaanderen lanceerde in het najaar 2021 voor de vierde keer de oproep ‘Quick Wins Fabrieken voor de Toekomst’. Met dit initiatief moedigt de POM West-Vlaamse bedrijven aan om te investeren in samenwerking en innovatie. Uiteindelijk werden veertien veelbelovende samenwerkingsprojecten uit de sectoren nieuwe materialen, voeding, machinebouw & mechatronica en drones goedgekeurd. Zij ontvangen een financiële ondersteuning van 20.000 euro.

Om in aanmerking te komen voor financiële ondersteuning, moesten de bedrijven aan volgende criteria voldoen: • Bij de samenwerking is minstens één kmo en minstens een van de bedrijven gevestigd in West-Vlaanderen; • Het gezamenlijke project past binnen de thema’s nieuwe materialen, voeding, machinebouw & mechatronica en drones; • De uitvoeringstermijn bedraagt 12 maanden.

Enkele goedgekeurde samenwerkingsprojecten

Nieuwe Materialen

Dankzij de Quick Wins van de vorige editie boekte Dewilde Engineering uit Ieper een mooie technologische vooruitgang en een duurzame samenwerking met snackfood-producent Poco Loco in Roeselare. Dewilde Engineering ontwikkelde een robotgrijper voor het stapelen en verpakken van de taco’s. Op die manier worden 240 taco’s per minuut verwerkt. Op de foto: Patrick Heughebaert (links) en Johan Sinnaeve van Dewilde Engineering.

o Ariadne Innovation uit Kortrijk o La vie est belle uit Oostkamp,

Drones

werken samen om op digitale

Simon Colombie uit

wijze de milieu-impact van

Wannegem-Lede en Colruyt

textielproducten te consulteren

Group gaan samen aan de slag

Baggerwerken Decloedt en

en te berekenen.

om lokaal soja te telen voor de

Zoon uit Oostende ontwikkelen

Belgische consument.

AI - schadedetectie met

Menco Tooling uit Zelem zoeken een innovatieve oplossing voor

autonome vaartuigen.

Machinebouw & Mechatronica

het 3D-printen van matrijzen in hittebestendige materialen.

Voeding

o Agristo uit Hulste en Octinion

Alle goedgekeurde dossiers vind je op

Technology Group uit Leuven

www.fabriekenvoordetoekomst.be/

ontwikkelen samen een

quickwins.

geavanceerd sensorsysteem. o Fabalicious uit Kortrijk en Abinda

o Het Oostendse Daikin en

uit Ruddervoorde ontwikkelen

Vistalink uit Bonheiden voegen

samen plantaardige mayosauzen

artificiële intelligentie toe aan de

en currymaaltijden.

bestaande visiesystemen.

Voor meer informatie: geert.dangreau@pomwvl.be.

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

o Devan Plastics uit Kuurne en

o Is It A Plane uit Roeselare en

/

en het Nederlandse bAwear

9

ONDERNEMEN BEGINT MET EEN DROOM \

Stefanie Vanden Broucke en Stephanie Valcke, Chapter George nv:

“Goed zijn in wat je doet en er tegelijk veel plezier aan beleven” Christina Van Geel - Stem & Pen

Sinds september 2021 schrijft Chapter George in Harelbeke een nieuw hoofdstuk in de vastgoedwereld. De projectontwikkelaar is het resultaat van een sterk staaltje vrouwelijk ondernemerschap, met Stephanie Valcke en Stefanie Vanden Broucke aan het roer, die hun krachten en kennis bundelen. De naam Chapter George is een eerbetoon aan de grootvader van Stephanie Valcke, Georges Tanghe, die zijn hele leven in de bouw werkte. Een baksteen in de maag en het hart op de juiste plaats, dat zijn de bouwstenen van deze ondernemersdroom van Stephanie Valcke en Stefanie Vanden Broucke.

Stefanie Vanden Broucke: Ik ben niet

Ik zag meteen de meerwaarde van

klopte. Ik hou van architectuur. Het

geboren met een baksteen in de maag.

meewerken aan de ontwikkeling van

creëren van een nieuwe woning,

Mijn ouders waren niet actief in de bouw,

mijn eigen stad en streek.

nadenken over materialen, ik merkte dat ik daar heel blij van werd. In

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

ze waren ook geen ondernemers. Ik

10

was dus niet voorbestemd om in het

Buitenlandse honger

2009 ben ik volop gegaan voor

vastgoed terecht te komen. (Lacht) Ik

Stephanie Valcke: Bij mij is die baksteen

vastgoedontwikkeling, met de steun en

kom uit een familie van sporters. Mijn

met de paplepel meegegeven.

het vertrouwen van mijn familie.

papa heeft een mooie carrière in het

(Lacht) Zowel mijn stiefvader als mijn

voetbal achter de rug en toen ik 18 jaar

grootvader Georges Tanghe hebben

Leef alsof elke dag je laatste is

was heb ik zelf ook het topsportstatuut

zich verdienstelijk gemaakt in de wereld

Stefanie Vanden Broucke: Mijn ouders

gehad. Badminton was mijn sport. In

van de bouw. Er werd bij ons aan de

hebben ons opgevoed met het idee

Kortrijk hadden we een goeie club

keukentafel regelmatig over bouwen en

dat we alles kunnen bereiken als we

(Lebad) die actief was in eerste nationale.

verbouwen gepraat. Maar ik liep er niet

dat willen én als we ons er 100% voor

Ons familiale leven draaide dus vooral

meteen warm voor. Het was mijn grote

inzetten. Ze waren allebei heel gedreven

rond sport. Ik had geen idee wat ik later

droom om in het buitenland te wonen

en geëngageerd. Als je iets doet, zorg

wilde worden. Ik wist wel dat ik graag

en te werken.

dat je het goed doet. En mijn vader gaat

ergens in wilde uitblinken.

Zo gedroomd, zo gedaan. Tijdens en na

nog een stapje verder: maak dat je de

mijn studies handelswetenschappen heb

beste bent!

Op school was ik een heel

ik in Spanje, in Italië en in Connecticut

plichtsbewuste student. Dat moest ook

in de VS gewoond. Nadien wou ik nog

Stephanie Valcke: Mijn ouders zijn heel

wel, als ik studeren wilde combineren

naar Frankrijk, Engeland en Duitsland.

gedisciplineerde mensen, dat hebben

met sport op hoog niveau. Voor mij

Alles samen heb ik toch vijf jaar in het

ze me voorgeleefd. Als jongere heb

was sport uiteindelijk toch een te enge

buitenland gewoond. Maar toen was

ik daar uiteraard tegen gerevolteerd,

wereld. Ik miste enige diepgang en

de honger gestild. Het is allemaal heel

maar intussen zie ik de waarde ervan.

intellectuele input. Wie aan topsport

interessant en uitdagend, maar ik was

Discipline geeft je veel stabiliteit en

doet moet zich heel gedisciplineerd

ambitieus. En de toekomstperspectieven

zekerheid.

focussen op een klein aspect van het

zijn anders als je in een land woont

Zowel mijn ouders als grootouders

leven. En daar ligt mijn interesse niet in.

zonder connecties of netwerk. Dan

hebben altijd veel gewerkt, maar ook

Ik ben een generalist, ruimer gefocust op

begin je telkens helemaal vanaf nul.

genoten van het leven. Die balans is

brede maatschappelijke thema’s.

belangrijk om het allemaal leefbaar te Terug in België heb ik vijf jaar op

houden. Ik zou soms te veel naar het

Ik ben dan psychologie en economie

de financiële afdeling van de firma

werk grijpen.

gaan studeren. Een brede opleiding die

Stadsbader van mijn stiefvader gewerkt.

Mijn grootvader Georges zei vaak: “Je

ervoor zorgde dat ik alle kanten uit kon.

Maar ik miste voeling met een product

moet leven alsof vandaag je laatste dag

Via de intercommunale Leiedal die aan

dat mij passioneert. In avondschool

is en alsof je nooit zal sterven. Je elke

streekontwikkeling doet ben ik in het

heb ik toen puur op buikgevoel een

dag ten volle inzetten, nooit opgeven en

vastgoed gerold.

vastgoedopleiding gevolgd. En dat

tegelijk ten volle genieten.”

ONDERNEMEN BEGINT MET EEN DROOM \

Stefanie Vanden Broucke (links op de foto): Ik sta van kindsbeen af ambitieus in het leven. Het was voor mij heel logisch om zelf te gaan ondernemen. Dat is een vlammetje dat niet dooft. Stephanie Valcke: Vastgoed maakt deel uit van mijn DNA. Als ik rondrijd en ik zie een mooi gebouw, dan duw ik op de rem en neem ik een foto. (foto Chapter George)

Gedeelde waarden

waarden. De manier waarop we omgaan

Stephanie Valcke: Een jaar of twee

Stefanie Vanden Broucke: Onze wegen

met mensen. Dat we onze medewerkers

geleden stelden ze mij die vraag

zijn samengekomen op een moment

ruimte geven, altijd respectvol zijn, kijken

tijdens een coachingstraject: wat is de

dat we allebei iets anders wilden in ons

naar hun kwaliteiten en het plezier dat ze

meerwaarde van jouw onderneming

professionele leven. Onze mannen

beleven aan hun job.

voor de maatschappij? Dat was op dat moment een confronterende vraag. Ik

gestoken. Ze zitten in gerelateerde

Niet al geld dat rolt

had daar nog niet echt bij stilgestaan.

sectoren en tijdens een etentje kwam

Stefanie VDB: Dat ethisch ondernemen

Onbewust wil je daar wel toe bijdragen,

het gesprek op de echtgenotes. “Wat

is heel belangrijk voor mij. Ik heb,

maar hoe dan precies? Het start bij jezelf.

doet uw vrouw?” “Vastgoed! Ah de mijne

misschien ook door mijn opleiding

Authentiek in het leven staan om dan van

ook. En ze is op zoek naar een nieuwe

psychologie, een vrij duidelijk beeld met

je onderneming een plek te creëren waar

uitdaging, ze wil zelf ondernemen.” “Ah

wie ik wil samenwerken. Bij Stephanie

mensen niet gewoon hun boterham

de mijne ook!” (Lacht) Wij kenden elkaar

voelde ik meteen dat dit een duurzame

komen verdienen, maar waar ze zich ook

vaag. Maar het was snel duidelijk dat er

relatie kan zijn. Hoe ze in het leven staat,

goed en gewaardeerd voelen. Waar ze

een diepere connectie was, als mens en

haar omgang met haar kinderen, haar

zich kunnen ontwikkelen.

als ondernemer.

man, haar collega’s, dat zat allemaal

Stephanie Valcke: Ik was altijd stiekem

Stefanie VDB: Ook ecologisch gezien is vastgoed een delicate sector. We willen

jaloers op duo-ondernemers. Ik vond

Goed zijn in je werk, er plezier aan

bewust omgaan met onze omgeving, de

dat sterk. Twee kritische blikken die in

beleven en tegelijk alsmaar beter

grond die we aansnijden, de materialen

duo overleggen en vooruitgaan. Toen

worden, zo onderneem ik graag.

die we gebruiken. Dat we een thuis

ik Stefanie beter leerde kennen, wist

Samen willen we ook een meerwaarde

creëren op een duurzame manier vind

ik dat dit met haar ging lukken. We

creëren voor de samenleving. We willen

ik heel belangrijk. Daarin proberen we

vullen elkaar aan wat betreft technische

dat mensen die bij ons een woning

ons te onderscheiden. Vastgoed draait

kennis in ons vakgebied. We zijn allebei

kopen terechtkomen in een leuke buurt,

vaak om geld, het is voor ons belangrijk

initiatiefnemers en natuurlijke leiders.

met fijne mensen rond zich. We willen

om daar menselijke (meer)waarde aan

Maar onze samenwerking is vooral

projecten afleveren waar wij ook fier op

toe te voegen.

ook gestoeld op gemeenschappelijke

kunnen zijn.

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

goed, het plaatje klopte.

/

hebben eigenlijk het vuur aan de lont

11

#MEERWESTVLAANDEREN

THEMAKATERN INVESTEREN IN WEST-VLAANDEREN \

INTERNATIONALE SAMENWERKING

Sinds 2020 zetten wij als provinciebestuur in op Meer WestVlaanderen. We investeren meer dan 250 miljoen in meer fietspaden, meer groen, meer opleidingen voor werknemers, meer ontwikkelingskansen voor ondernemers en landbouwers, meer duurzaamheid…

Meer West-Vlaanderen realiseren we samen met alle West-Vlaamse steden en gemeenten, samen met Vlaanderen, België en Europa.

Ook samen met jou.

VISSERIJ

REDDINGSDIENST DUURZAAM BOUWEN EN VERBOUWEN

OPLEIDING VEILIGHEIDSDIENSTEN

KLIMAATROBUUST WATERSYSTEEM

100.000 WERKNEMERS VOLGEN OPLEIDINGEN

ONDERHOUD

3.565 KM

AANLEG

WATERLOPEN

GEBIEDEN AGROTOPIA: INNOVATIE IN LANDBOUW

PROVINCIAAL HOF ALS OPEN HUIS

3.180 KM

TOERISME 4 TOERISTISCHE REGIO’S

28 MILJOEN DAGTOERISTEN

20 9 GROENE

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

ASSEN

MEER WETEN OVER #MEERWESTVLAANDEREN? ✱ www.west-vlaanderen.be/meerwestvlaanderen ✱ www.facebook.com/westvlaanderen

DOMEINEN

2.000 HA NATUUR

/

✱ @provincie_wvl (instagram)

/

✱ @provinciewvl (twitter)

NATUUR & MILIEU

West-Vlaanderen Werkt 2020 #1

30 MILJOEN OVERNACHTINGEN

FIETSNETWERK

✱12 informatiecentrum Tolhuis: 0800 20 021 (gratis nummer)

35

✱ www.west-vlaanderen.tv

West-Vlaanderen

Werkt themakatern

# 4 2021 - # 1 2022

Fietseconomie in (West-)Vlaanderen

Provinciebestuur in de bres voor comfortabel fietsroutenetwerk Het testament van Filip Carpentier (Minerva Cycling) Aantal fietswinkels blijft toenemen

OUVERTURE \

Koning Auto ruimt baan voor Keizer Fiets De fiets is in ons land niet alleen een geliefkoosd sportvehikel maar ook steeds meer een cruciale maatschappelijke factor op het vlak van mobiliteit, ecologie en economie. De recente doorbraak van de snelle en comfortabele e-bike heeft zijn effect op de tweewielerficatie van het woon-werkverkeer.

Ook op het bereik van de fietsende consument die zijn boodschappen doet en op het toenemende aantal sportieve recreërende senioren.

In 2020 kochten we in Belgenland net geen 600.000 nieuwe fietsen aan, een historisch record.

Daarvan is echter 75% import.

De fietsindustrie in ons land, die zich hoofzakelijk in Vlaanderen afspeelt, steunt op een achttal vinnige familiebedrijven met een stevige-kwaliteitsreputatie en een lange traditie. Meer recent maken een aantal nieuwe expansieve spelers hun opmars. Zij monteren elektrische fietsen, made in Oost-Europa, onder eigen merknaam en vaak ook vanuit een eigen ontwerp en design. Zij kiezen daarbij steeds meer voor een rechtstreekse verkoop, via internet en via de klassieke media, naar de eindklant. Die branchevervaging spreidt zich steeds meer uit over de ganse sector: fabrikanten en assembleurs transformeren, heel discreet, tot invoerder en monteur van fietsen.

Toch is de fietsproductie in eigen land nog lang niet dood. Ook in onze provincie timmeren enkele gepassioneerde fietsproducenten aan de weg.

In dit themakatern rijden zij een bijzondere rit in onze eigen ronde van (West-)Vlaanderen… Sommigen, zoals het bekende retromerk Achielle uit Pittem, blijven bovendien standvastig en authentiek hun eigen fietskaders vervaardigen.

In onze studie en analyse van de fietsbranche detecteren we ook veel beweging in het segment van de fietsvakhandel. Met 1.180 vestigingen in Vlaanderen, waarvan 265 fietswinkels in West-Vlaanderen, zit de vakhandel op een historische piek.

Opmerkelijk: volgens het criterium ‘aantal fietswinkels per 10.000 inwoners’, komt West-Vlaanderen naar voren als het fietsmekka bij uitstek, met 2,18 vestigingen per capita. Dit met stevige voorsprong op de nr. 2 Oost-Vlaanderen (1,93) en stevig boven het gemiddelde voor gans Vlaanderen (=1,77).

De opkomst van de elektrische fiets is voor de vakhandel een mooie opportuniteit, want het prijskaartje ligt voor de consument een pak hoger. Hierdoor hecht de klant meer belang aan de technische service na

De sector van de fietsproductie en -distributie zag nog meer gunstige perspectieven in de door de federale regering aangekondigde btw-verlaging van 21 naar 6%. Maar dat feestje gaat voorlopig niet door.

Een stevige duw aan het zadel van de talrijke fietslustigen, komt wel van de Vlaamse overheid en de provincies, die samen fors investeren in de uitbouw van een Bovenlokaal Functioneel Fietsroutenetwerk.

Met als paradepaardje de realisatie van de fameuze fietssnelwegen. Voor onze provincie gaat het over de aanleg van een netwerk van 2.180 kilometer aan afgeschermde fietspaden.

Een rode loper voor Keizer Fiets…

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

verkoop en dat liefst in zijn nabijheid.

14

Dirk Van Thuyne, redacteur Jan Bart Van In, hoofdredacteur

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

Novy, Flandria, Superia en co

Het roemrijke fietsverleden van West-Vlaanderen Dirk Van Thuyne, freelancejournalist

Een andere bekende pionier was Hilaire

Toekomst dankzij diversificatie

19e eeuw dat de moderne fiets tot

Lannoy uit Kuurne. De jongeman wilde

Onder andere door de opkomst van

ontwikkeling kwam. De voorloper

graag profwielrenner worden maar een

kleine personenwagens en door de

was de draisine, een loopfiets zonder

fiets was te duur voor het gezinsbudget.

moordende concurrentie uit Japan

aandrijfmechanisme. Rond 1865

“Je moet er maar zelf één bouwen”,

viel in de jaren ’60 van vorige eeuw

bouwde de Franse uitvinder Pierre

daagde zijn vader hem uit. Iets wat

het doek over de Kuurnse productie

Michaux een tweewieler met pedalen

de Kuurnenaar prompt deed. In

van bromfietsen. Het familiebedrijf

aan het voorwiel en doopte hem de

1907 begon hij met de productie en

bleef echter niet bij de pakken zitten en

velocipède. Historische bronnen zijn

groothandel van fietsen onder de

lanceerde zich in het ontwerp en de

het er echter niet over eens of Michaux

merknaam Yonnal, zijn familienaam

productie van dampkappen, later ook in

wel alle eer van die primeur verdient.

achterstevoren gespeld.

andere keukentoestellen.

Die allereerste fietsen hadden houten

Hij bleef echter ook trainen en de

Lange tijd mikte het familiebedrijf op

wielen met metalen ‘banden’ en

doorduwer slaagde er uiteindelijk ook in

twee paarden, maar de toenemende

gezien de toenmalige staat van het

om zijn grote droom te verwezenlijken.

concurrentie uit Azië betekende de

wegdek betekende elke fietstocht

Zo vertoefde hij enkele jaren in het

doodsteek voor de fietsactiviteiten.

een heus huzarenstukje. Niet toevallig

profpeloton. In de archieven vinden

In 2007 tekenden de tweewielers

noemden de Engelstaligen hun rijtuig

we geen overwinningen terug, maar

nog voor amper 1% van de totale

een ‘boneshaker’. Het duurde dan ook

wel een 19e plaats (op 23 deelnemers)

groepsomzet en dat was het sein voor

niet lang vooraleer er allerlei innovaties

in Luik-Bastenaken-Luik van 1911. In

het management om deze historische

kwamen om zowel de efficiëntie

de sport was Hilaire niet echt een

activiteit stop te zetten.

(kettingaandrijving via het achterwiel,

hoogvlieger, in het bedrijfsleven des te

kogellagers in de wielen) als het

meer. Net na de Eerste Wereldoorlog

Anno 2022 is Novy gespecialiseerd in

comfort (rubberband) te verhogen.

breidde hij de activiteiten uit met

innovatieve keukentoestellen, zoals

bakfietsen en invalidewagens en dat

geruisloze afzuigkappen die opgaan in

was ook het moment waarop hij voor

het keukeninterieur. De groep telt meer

Renner wordt fietsenmaker

het eerst de naam Novy gebruikte.

dan 250 medewerkers en realiseerde in

Diverse West-Vlaamse fietsenwinkels-

Nog enkele jaren later startte hij met de

2020 een geconsolideerde omzet van

herstellers zijn in de eerste helft van

productie van lichte motorfietsen.

68 miljoen euro. In 2021 verkochten de aandeelhouders (BNP Paribas

de 20e eeuw ooit begonnen als fietsproducent. Alfons Ampe begon

Decennialang was de Novy-fiets de

Fortis, Sofindev, de familie Colruyt, de

vanaf 1930 fietsen te monteren

sterkhouder van het familiebedrijf en de

oprichtersfamilie en het management)

in Torhout, De Scheemaeker uit

merknaam groeide uit tot een begrip in

hun aandelen aan het Amerikaanse

Sint-Andries Brugge riep in 1910 zijn

heel Vlaanderen. Volgens de overlevering

Middleby.

eigen fietscreaties onder de merknaam

reed op een bepaald moment de helft

Gladio in het leven en die productie

van de Kortrijkzanen op een vehikel uit de

duurde tot in 1976.

aanpalende ezelgemeente.

/

Het was in de tweede helft van de

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

West-Vlaanderen was in de vorige eeuw lange tijd het centrum van de Belgische fietsindustrie. In de gloriejaren telden toonaangevende spelers zoals Novy, Flandria en Superia samen enkele duizenden medewerkers. Vanaf de jaren ’70 kwam de klad erin. De opkomst van Koning Auto, de ongelijke concurrentie met de Aziatische producenten en – specifiek voor Flandria/Superia – een kletterende familieruzie betekenden de genadeslag voor onze fietsindustrie.

15

HISTORIEK \

Conglomeraat van de familie Claeys

meer specifiek dorsmachines. Het begin

uitgebreid met bromfietsen.

Zeker in de vorige eeuw was West-

van wat zou uitgroeien tot de huidige

De schitterende verkoopcijfers

Vlaanderen het centrum van de

wereldspeler New Holland Belgium.

contrasteerden fel met de situatie achter de schermen bij het familiebedrijf. De

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

Belgische fietsindustrie. Er was niet

16

alleen Novy in het zuiden van de

De fietsenzaak gaf Leon door aan zijn

ruzies tussen Aimé en Remi liepen vaak

provincie, maar ook in de Brugse

broers Aimé, Alidor, Remi en Jerome.

hoog op en de zweer barstte uiteindelijk

regio ontpopte er zich met Flandria

Met de oprichting van Werkhuizen

open in 1956. De oplossing bestond

een toonaangevende speler met

Gebroeders Claeys zette het viertal

erin om de fabriek op te splitsen. En dat

internationale allures. Tot een dodelijke

in 1924 de stap van artisanale naar

mag heel letterlijk genomen worden,

combinatie van wanbeheer en

industriële productie van fietsen. Amper

want er kwam een muur dwars door het

familietwisten het bedrijf in het ravijn

drie jaar later rondden ze de kaap van

midden van de fabriek. Zelfs peperdure

deed belanden.

25.000 verkochte fietsen.

machines die niet verplaatst konden

Leon Claeys, zoon van smid Louis,

Scheidingsmuur door de fabriek

bouwde in 1896 zijn eerste fiets. De

Onder impuls van Aimé investeerde

vraag naar het moderne vehikel was

de fietsenfabriek – die in tussentijd

Beide kemphanen weigerden elkaar ook

groot, de bestellingen volgden elkaar

omgedoopt was tot Flandria – na de

maar een duimbreed toe te geven. Aimé

snel op. De merknaam Westvlaamsche

Tweede Wereldoorlog in moderne

ging verder met de merknaam Flandria,

Leeuw werd een begrip in de ruime

machines. Om aan de snelgroeiende

zijn broer Remi koos voor de naam

regio. De interesse van Leon was echter

vraag te kunnen voldoen, kwam er ook

Superia in een poging om zijn broer

veel ruimer want na de eeuwwisseling

een nieuwe fabriek in Zwevezele. In 1952

het leven extra zuur te maken. Superia

spitste hij zich vooral toe op de

liepen er al meer dan 250.000 fietsen

was namelijk de merknaam van de best

productie van landbouwmachines,

van de band. Het aanbod was ook al

verkopende bromfiets van… Flandria.

worden, moesten er aan geloven. Ze werden gewoon in stukken gezaagd.

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

Remi had niet de visie en het talent

Onder andere dankzij de wieler-

Na het faillissement slaagde

van zijn oudere broer Aimé. Toch niet

successen groeide Flandria uit tot

investeringsmaatschappij Gimv erin

als het over fietsen ging. Meer dan

de grootste producent van fietsen

om Superia en Flandria weer samen te

eens kopieerde Superia gewoon de

en fietsonderdelen in West-Europa.

brengen. Met verse moed probeerde

modellen van Flandria, zonder al te

Op het hoogtepunt – begin de jaren

het management om het merk opnieuw

veel succes. Remi geloofde in verticale

’70 – produceerde Flandria 450.000

te lanceren. Zelfs de symbolische

integratie en startte met de productie

fietsen, 110.000 bromfietsen,

scheidingsmuur werd afgebroken. De

van gelaste staalbuizen voor zijn

100.000 verwarmingstoestellen en

heropstanding was echter van korte

fietsenfabriek. Dit bedrijf groeide later

350.000 grasmaaiers. Alles samen

duur, want in 1986 zat er niets anders

uit tot Remi Claeys Aluminium, dat

telde het bedrijf in die periode 2.500

op dan de fietsenproductie definitief

onder het bewind van industrieel Aimé

werknemers.

stop te zetten. Het roemrijke fietsenmerk verdween onder een dikke laag stof.

Desimpel internationale allure kreeg. In 2003 kwam het bedrijf in handen van

Razendsnelle neergang

multinational Sapa.

De absolute held van de Flandria-

Tot het jaar 2002. De Britse broers

wielerploeg was zonder twijfel

Longworth koesterden al een tijdje de

Kampioenen als ambassadeur

West-Vlaming Freddy Maertens. De

ambitie om met een eigen fietsenmerk

Ondanks de hevige burenstrijd bleef het

tweevoudige wereldkampioen slaagde

op de markt te komen. Ze kochten de

Flandria voor de wind gaan. Aimé Claeys

er in 1976 in om maar liefst 54 profzeges

rechten op de merknaam Flandria en de

was dan ook een visionair op velerlei vlak.

te behalen, een record dat hij deelt met

twee gepassioneerde fietsliefhebbers

Een meesterzet was de intrede in 1959 in

Eddy Merckx. Maar op dat moment was

brachten het legendarische fietsmerk

het professionele wielerpeloton, wat de

de neergang bij Flandria al een tijdje

weer tot leven. Eerst in het Verenigd

naamsbekendheid een enorme boost gaf.

ingezet. En het ging razendsnel. In 1979

Koninkrijk, later ook op het vasteland.

Kampioenen zijn nu eenmaal de beste

was de fietsenverkoop al gedecimeerd

De fietsen zijn opgebouwd met

ambassadeurs. Opvallend was dat op dat

tot amper 32.000 stuks.

de modernste materialen en

Twee jaar later sprak de rechtbank het

knipoog naar het verleden. Zo siert een

en stuurlint toe. De enige uitzondering

faillissement uit. Volgens Isabel de

geüpdatete versie van het logo van de

was het zadel dat Flandria inkocht bij het

Decker, die ruim tien jaar geleden haar

Westvlaamsche Leeuw het frame.

legendarische Britse merk Brooks.

eindwerk als master in de geschiedenis wijdde aan de opkomst – de gloriejaren

De 40-jarige Briek Schotte reed zijn

en de neergang van Flandria en

allerlaatste seizoen in het gloednieuwe

Superia – had het zover niet hoeven

team en nam later als ploegleider plaats

komen. Indien Flandria veel sneller

achter het stuur van de volgwagen.

had geprofessionaliseerd, dan was het

Flandria bleef maar liefst 21 jaar in het

bedrijf vandaag misschien uitgegroeid

profpeloton en zag in die periode heel

tot een wereldspeler die past in het

wat toppers de legendarische rood-witte

West-Vlaamse rijtje van Barco en Bekaert.

kleuren verdedigen.

/

uit eigen atelier kwam, tot banden, kabels

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

technologieën, al blijft er ook een

moment elk onderdeel van de racefietsen

17

HISTORIEK \

Flandria-Superia: de sneuvelronde van een Europese topspeler Jan Bart Van In, hoofdredacteur

De opkomst, de gloriejaren en de neergang van de West-Vlaamse fietsenfabrikanten Flandria en Superia vormen een boeiend, leerrijk en kleurrijk hoofdstuk in de naoorlogse West-Vlaamse industriële geschiedenis.

Door hun rol als werkgever voor ruim 2.000 medewerkers, wegens de nauwe band met de grote namen uit de Belgische wielersport en ook door de talrijke nevenintriges. De ‘bandbreuk’ in mei 1981 was het roemloze einde van een concern dat in de jaren ‘70 van de vorige eeuw alles in zijn mars had om een wereldspeler te worden en te blijven in zijn sector. Maar verlamd door twisten onder de familiale vennoten en een conservatief beleid, ging het Flandria-imperium bergaf zonder valhelm.

Het bankroet van het wereldbefaamde

gecreëerde merknaam Superia.

duidelijk gemaakt waarom de Vlaamse

Flandria dat in mei 1981 nog 500

Uitgedragen door de topprestaties

industriële reus ten onder ging. Verlamd

mensen tewerkstelde, was één van de

van Flandriens zoals Briek Schotte

door aanhoudende ruzies onder de

meest opzienbarende faillissementen

en later Freddy Maertens en Walter

familiale managers-aandeelhouders,

uit de naoorlogse (West-)Vlaamse

Godefroot, werd wielersponsor

reageerde het bedrijf niet krachtig op

industriële geschiedenis. Het betekende

Flandria een toonaangevend product

de verschuivingen in de markt van

het einde van een industrieel epos dat

op de wereldmarkt van fietsen en later

fietsen en bromfietsen, waardoor het

startte in 1924 met de oprichting van

ook van bromfietsen. Ook Superia

met een log productieapparaat niet

de werkhuizen Gebroeders Claeys

spande grote namen uit de Belgische

langer concurrentieel was op een

door vier broers, die van artisanale

wielersport voor zijn kar.

steeds competitievere markt.

merknaam De Westvlaamsche Leeuw)

Op het hoogtepunt, in het begin van de

Genekt door onstabiliteit

overstapten naar een volwaardige

jaren ‘70, produceerde Flandria 450.000

In een rapport uit juli 1980 (één jaar

rijwielindustrie. Met ‘Flandria’ als nieuw

fietsen, 110.000 bromfietsen, 100.000

voor het faillissement) omschreef

uitgangsbord.

verwarmingstoestellen en 350.000

adviesbureau IMBO de toestand

rijwielfabrikage (oorspronkelijk onder de

grasmaaiers in vier fabrieken: Zedelgem

als volgt: “Intrinsiek zijn er in de

De familie Claeys uit Zedelgem was

en Zwevezele, het Noord-Franse

onderneming geen redenen

de spil achter een industriële dynastie

Warneton en het Portugese Agueda.

aanwezig om er het bijltje bij neer

in metaalbewerking, die ook de basis

In die glorieperiode was de groep

te leggen. De dramatische toestand

vormde voor de ontwikkeling van New

werkgever voor 2.500 mensen en de

is uitsluitend het gevolg van een

Holland Belgium (voorheen Claeyson),

opening van een verkoopcentrum nabij

groeiend wantrouwen, in eerste plaats

een wereldspeler op de markt van

de Empire State Building op Broadway

van de kredietinstellingen, wegens

oogstmachines, en van Remi Claeys

in New York moest de internationale

voortdurende onstabiliteit aan de top

Aluminium uit Lichtervelde (vanaf 2013

ambities ondersteunen.

en de vermenging van belangen tussen

SAPA en sinds augustus 2021 terug

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

/ 18

NV A. Claeys Flandria en de BVBA De uitgebreide, complexe en vaak

Flandria Immo-Rent, tussen bedrijf en

turbulente geschiedenis van het

privé-rekeningen, tussen moederbedrijf

De muur van Zedelgem

Flandria-concern werd voor het eerst

en verwante bedrijven.” (einde citaat)

In 1957 leidde een hoog oplopend

gebundeld in de thesis (masterproef

conflict tussen de twee resterende

voor UGent) van historicus Isabel de

Het ging dus om de typische

broers, Aimé en Remi Claeys, tot een

Decker uit 1999. Isabel de Decker

anomalieën die wel meer

breuk in de fietsenfabriek, die toen

worstelde zich door de stapels

familiebedrijven ten gronde

letterlijk door een muur in twee delen

op diverse plaatsen verspreide en

hebben gericht. Indien Flandria

werd opgesplitst. Voortaan ging Aimé

toen nog onvolledige Flandria-

zijn management tijdig had

Claeys solo door onder de vlag van

archieven. Zij interviewde ook diverse

geprofessionaliseerd en

Flandria, terwijl buurman Remi een

oud-werknemers en managers van het

gedefamilialiseerd door eventueel naar

felle en uitputtende concurrentieslag

bedrijf. In haar verhandeling ‘Flandria:

de beurs te trekken, te automatiseren

begon met rijwielen onder de nieuw

de leeuw van weleer’, wordt ook

en met de kwetsbare delen van de

omgedoopt in Remi Claeys Aluminium).

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

serieproductie sneller uit te wijken naar

Merknaam uitgedoofd?

verwisselde daarna nog driemaal van

het buitenland, dan was het concern

In juli 1981 slaagde de GIMV erin om

eigenaar en kwam in 2000 terecht bij

misschien op vandaag nog een

Superia (die het overerfde van de NIM)

de Waalse speelgoedfabrikant Mosa

Belgisch wereldbedrijf naar het model

en Flandria (de activa overgenomen uit

Toys. De jongste jaren is het befaamde

van Bekaert, Barco en Deceuninck.

het faillissement) opnieuw aan elkaar te

fietsenmerk geclaimd door Flandria

binden. De historische scheidingsmuur

Europe Limited uit Kirkham (Lancashire)

In augustus 1980 droeg de verdeelde

die een kwarteeuw familietwist

in het Verenigd Koninkrijk.

familie Claeys het complete

symboliseerde, kon weer afgebroken

aandelenpakket van het noodlijdende

worden.

De namen Flandria en Superia bleven

De grandeur van weleer werd echter

van de fietsenfabriek voortleven als

kon het tij niet keren en bereikte ook niet

nooit meer bereikt. In 1986 werd de

merknamen van kachels en radiatoren

tijdig een overeenkomst met de evenzo

fietsenproductie van Superia-Flandria

maar vooral in de herinnering van de

noodlijdende buurman Superia, die

stopgezet en de merknaam verkocht

talrijke personages voor wie Flandria

nochtans reeds enkele jaren in handen

aan Arizona, een firma opgezet door

en/of Superia een onuitwisbare rol

was van de Belgische overheidsholding

Paul Seynaeve (ex-verkoopsdirecteur

speelde in hun leven en loopbaan.

NIM. In mei 1981 legde de GIMV de

van Superia) en fietsengroothandelaar

boeken van Flandria neer.

Freddy Theunick. Die merknaam

/

aan overheidsmaatschappij GIMV. Deze

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

nog lange tijd na de ondergang

bedrijf voor een symbolische frank over

19

HISTORIEK \

Faillissement van Flandria sleepte 20 jaar aan Op 21 mei 1981 ging de nv A. Claeys Flandria, de West-Vlaamse fabrikant van fietsen en bromfietsen met wereldfaam, failliet. De afwikkeling hiervan duurde 20 jaar.

dat het stilleggen van de productie

Die tactiek lukte want in juli 1981

gepaard zou gaan met enorme extra

engageert Superia (dat zelf al

verliezen, wat de kansen op een

vele jaren een staatsbedrijf was)

gunstige realisatie van de activa zou

zich voor de overname voor de

reduceren. Bovendien produceerde

som van 186 miljoen frank van

Flandria op dat moment ook

de afdeling fietsen, grasmaaiers,

benzinetanks voor de vrachtwagens

radiatoren en gasconvectoren en

Drie curatoren worstelden zich door

van de Volvo-fabriek in Gent.

de gebouwen in Zedelgem van

in totaal 1.073 schuldvorderingen,

Indien die toelevering door de

Flandria. De twee bedrijven die

waarvan 417 betwistingen. De

curatele zou worden onderbroken

door het familieschisma van 1957

afwikkeling van het faillissement

dan viel ook de Volvo-fabriek stil.

abrupt waren gescheiden, werden

sleepte aan door de 121 gerechtelijke

Daarom hielden we het bedrijf in

dus herenigd, zij het beide in zwaar

procedures die tijdens afwikkeling

werking met de aanwerving van 100

gehavende toestand. Het oude elan

werden opgestart door of tegen de

ex-werknemers, om overnemers

werd niet meer bereikt en de diverse

curatoren. Een verhaal dat leest als

te kunnen aantrekken. Dat liet ons

activiteiten zijn in de jaren na de

een spannende voorjaarsklassieker.

onder meer toe om de enorme

faling afgebouwd of overgeheveld

Oud-wielersportcoryfee Freddy

voorraden grondstoffen en half-

aan andere actoren.

Maertens putte alle rechtsmiddelen

afgewerkte producten af te werken

uit in zijn poging om van de curatele

en te verkopen. De toestand was het

Frank Dousselaere: “De overname

een som van enkele miljoenen

meest dramatisch voor de afdeling

van het handelsfonds van Flandria

binnen te rijven. Zonder resultaat,

bromfietsen. Ook de fietsendivisie

door Superia was zoiets als een

want hij verkreeg nul frank. Zoals

boekte enorme verliezen. De enige

geraamte dat een lijk overneemt. Wij

bij veel faillissementen het geval is,

producten die min of meer rendabel

hadden eigenlijk liever verkocht aan

blijven de gewone schuldeisers (die

bleken, waren de grasmaaiers en de

een krachtige industriële groep zoals

wettelijk achteraan in de rij staan)

gasconvectoren.”

de Zweedse producent van fietsen en huishoudapparaten Electrolux-

ook bij Flandria volledig in de kou staan. De som van 499 miljoen

In de daaropvolgende weken

Martin, maar die koppelden hun

Belgische frank die de curatoren

en maanden werd de fabriek in

bod aan het verkrijgen van een

door realisatie van de activa konden

Zedelgem, vooral op zaterdag

staatswaarborg, die hen niet

bijeenbrengen, ging voor 120

bestormd door vele honderden

werd toegezegd.” Dus ja, ook de

miljoen frank naar de hypothecair

kooplustigen die de kans grepen

politiek speelde duchtig mee in de

bevoorrechte schuldeisers en voor

om een Flandriafiets te kopen

afwikkeling van het Flandria-dossier.

300 miljoen frank naar de overige

aan groothandelsprijs. Deze

bevoorrechte schuldeisers, in casu

fabrieksverkoop (die finaal circa 100

de NMKN, de GIMV en de Generale

miljoen frank in het laatje bracht)

Bank.

lokte toen veel protest uit bij de Belgische fietshandelaars.

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

Spectaculaire fabrieksverkoop

20

De drie curatoren vonden op

Frank Dousselaere: “Voor ons was

21 mei 1981 een bedrijf in volle

het een manier om de grote stock

werking dat toen nog 500 mensen

snel kwijt te spelen en tegelijk wilden

tewerkstelde. Voor curator-advocaat

we buurman Superia, die door onze

Frank Dousselaere was het dossier

actie zelf geen fiets meer aan de

Flandria het grootste faillissement uit

straatstenen kwijt kon, aanzetten om

zijn gevulde carrière aan de balie. Hij

de activiteiten van Flandria over te

getuigt in het Brugsch Handelsblad

kopen.“

in 2000: “Het was ons snel duidelijk

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

Meer binnenlandse verkoop, minder productie

De paradox van het Belgische fietsuniversum Jan Bart Van In, hoofdredacteur

De fiets is in ons land niet alleen een belangrijk maatschappelijk gegeven op het vlak van sport, maar ook van mobiliteit, ecologie en economie. Zo kochten we in 2020 met zijn allen net geen 600.000 nieuwe fietsen aan. De grote meerderheid daarvan is evenwel import. Het marktaandeel van de klassieke Belgische merken stagneert. Toch is de fietsproductie in eigen land nog lang niet dood. Ook in West-Vlaanderen timmeren enkele gepassioneerde fietsproducenten en -assembleurs aan de weg.

De fietsbranche heeft de jongste jaren

tabel 2) is teruggevallen van 185.000

het dieptepunt qua terugval bij de

de wind in de rug.

stuks in 2010 naar 144.000 in 2020.

binnenlandse fietsproductie in 2019

In 2020 zijn er volgens de cijfers van

Dat is een krimp van 22%. Terwijl in

is bereikt en er sinds 2020 terug een

sectororganisatie Traxio, 592.107

diezelfde periode de totale fietsverkoop

opvering was van 139.000 naar 144.000

tweewielers verkocht. Dat is de hoogste

accelereerde met meer dan 25%.

exemplaren (+3,5%).

score sinds de eeuwwisseling en

Dat is een opvallende paradox .

wellicht ook een recordaantal sinds

De onverbiddelijke conclusie is

Export recent in de lift

WO II. In vergelijking met 2019 gaat

dus dat de traditionele Belgische

Een tweede paradox ( duikt op bij de

het over een stijging van 4%. Tien

tweewielerfabrikanten marktaandeel

analyse van de exportcijfers van de

jaar geleden lag de fietsverkoop nog

verloren binnen een expanderende

traditionele Belgische fietsmerken. Die

beneden de 500.000 stuks. Bij de

markt. In 2020 was hun marktaandeel in

zit sinds 2019 fors in de lift en steeg van

aanvang van het historische coronajaar

de verkoop van fietsen slechts 24%.

20.000 stuks in 2018 naar 47.000 in het

2020 zat de hele fietssector met de

Circa 55% van de fietsen die in ons land

daaropvolgende jaar. Dit nog steeds

handen in het haar, maar van zodra

worden verkocht, zijn buitenlandse

volgens de (afgeronde) cijfers van Traxio

hij zijn activiteiten mocht hervatten,

merken. Het goede nieuws is dat

(zie tabel 1).

stonden er meteen lange wachtrijen voor de deur. Helaas kon de Belgische fietshandel die enorme interesse niet

Tabel 1. Productie & assemblage van fietsen in Belgie Evolutie 2010-2020

maximaal benutten door een gebrek aan onderdelen uit de voornamelijk

Jaar

Aantal

Evolutie in vgl. met 2010 in %

Export

Totaal in België verkochte fietsen (*)

Aziatische fabrieken. Toch omschrijft

2010

185.000

100%

24.000

2011

180.000

97%

26.000

2012

160.000

86%

22.000

2013

175.000

95%

22.000

2014

160.000

86%

22.000

Een markante vaststelling is dat de

2015

140.000

76%

25.000

klassieke Belgische merken (nog) niet

2016

145.000

78%

25.000

2017

145.000

78%

20.000

2018

140.000

76%

20.000

2019

139.000

75%

47.000

569.112

2020

144.000

78%

44.000

592.107

iedereen in de fietsbusiness 2020 als

productie (assemblage) van fietsen in ons land?

optimaal profiteren van de toegenomen fietsverkoop. Zie tabel 1 op basis van cijfers van Traxio.

Uit de cijfers, vrijgegeven door Traxio, blijkt dat het aantal, in ons land geproduceerde of geassembleerde fietsen, door de zeven al lang bestaande bedrijven (ingekleurd in het blauw in

436.549

Bron: sectorfederatie TRAXIO via jaarlijkse bevraging van de actoren (*) Cijfers Traxio vanaf 2019 zijn het resultaat van een nieuwe meer uitgebreide methodiek, sterk afwijkend van voorafgaande jaren

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

Maar hoe is het gesteld met de

/

een topjaar.

21

SECTORANALYSE NATIONAAL \

De conclusie is dus dat in de tijdspanne

enige verduidelijking. Een integrale

Branchevervaging

waarin de Belgische productie minder

fietsproducent staat in voor de

Een ander fenomeen dat zich doorzet

presteert dan de globale Europese

vervaardiging van zijn eigen fietskaders

is de vervaging (in de praktijk) van

markt, die binnenlandse merken wel

(frames) en eventueel nog andere

het onderscheid tussen de diverse

hun export opkrikken. Zijn de Belgische

onderdelen. Dat soort fabrikanten

disciplines binnen het fiets-ecosysteem.

fietsactoren dan geen (of onvoldoende)

is zeldzaam geworden in ons land:

Sommige Belgische assembleurs

sant in eigen land…?

Achielle uit Pittem en enkel nog een

met naam en faam en een rijke

handvol andere zeer kleine ambachtelijke

historie, vervellen steeds meer tot

bedrijven leggen zich erop toe.

montagebedrijven en doen deels

Hoe is de dominantie van de

beroep op bijna kant-en-klare pakketten

buitenlandse fietsmerken op onze binnenlandse markt te verklaren?

Een fietsassembleur ontwerpt zijn

samengesteld door Oost-Europese

Ons land telt enkele vinnige en

eigen fietsmodellen, koopt onderdelen

partners. Voormalige groothandelaars,

excellente fietsmakers maar geen

(waaronder zijn kaders) bij diverse (vnl.

zoals Formula Cycling uit Ieper dat

enkele speler met een internationale

buitenlandse) leveranciers, steekt de fiets

opging in Minerva Cycling, gaan dan

schaal. Een schaalgrootte die toelaat

volgens eigen procedé in elkaar en staat

weer resoluut voor een eigen merk in

om forse marketingbudgetten en

ook in voor het lakken van het product.

relatie met buitenlandse partners en treden in een rechtstreekse relatie met

zware verkoopstructuren uit te rollen.

Bovendien eist de consument steeds

Een montagebedrijf daarentegen koopt

de eindklant. Nieuwkomers in de sector,

meer types en modellen van fietsen en

quasi volledig (85% of meer) afgewerkte

zoals Cowboy en snelgroeier Bizbike,

is het gezien onze kleine binnenlandse

fietsen bij eenzelfde leverancier aan in

spitsen zich toe op hippe e-bikes, die ze

markt niet evident om dat hier allemaal

het buitenland, monteert de diverse

zelf ontwerpen en steeds meer online

rendabel te assembleren.

losse onderdelen en verkoopt die dan

verkopen onder eigen merknaam, maar

onder eigen merknaam.

met productie in Oost-Europa.

voorbije vijftien jaar een schaalvergroting

Filip Rylant, woordvoerder van Traxio:

Nogal wat fietsassembleurs en

en concentratie, waarbij twee

“Er is doorheen de jaren meer en meer

-montagebedrijven doen ook een

kapitaalkrachtige Nederlandse concerns

fietsproductie alsook assemblage/

beroep op maatwerkbedrijven als

het peloton trekken.

montage gedelocaliseerd. Aanvankelijk

service partner. In West-Vlaanderen

Accel bv uit Heerenveen is de groep

naar het Verre Oosten, waar nu ook heel

zijn Waak uit Kortrijk en Werkplus uit

achter de merken Batavus, Sparta, Koga

wat knowhow is opgebouwd, niet alleen

Waregem bedrijvig als montagepartner

Miyata, Lapierre en andere. De groep

in productie maar ook in ontwerp. Dit is

voor Belgische fietsmerken.

heeft fabrieken in Nederland, Duitsland,

een fenomeen dat we niet alleen zien

Turkije en Hongarije.

in de fietssector maar ook in heel wat

Pon Holdings bv, het grootste

andere sectoren (= globaliseringseffect).

Wie zijn de Belgische actoren in de fietsbranche?

fietsconcern ter wereld, overkoepelt

Misschien kan de huidige crisis met o.a.

Tabel 2 biedt een overzicht van de

dan weer merken als Gazelle, Raleigh,

hoge transportprijzen en tekorten aan

elf grootste spelers in de productie,

het Duitse Kalkhoff en het Amerikaanse

onderdelen zorgen voor een beweging

assemblage en montage van Belgische

Cannondale.

van productierelocatie?”

fietsproducten. Dit op basis van hun

De Europese fietsmarkt kende in de

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

Deze twee financiële concerns

22

omzet- en tewerkstellingscijfers in

hebben hun hoofdkwartier bij onze

Meer recent verschuift de eigenlijke

noorderburen maar ontplooien

fietsassemblage steeds meer van Azië

activiteiten in gans Europa.

naar Oost-Europa. Dat is het gevolg van

De elf actoren monteerden/

De Belgische fietsassembleurs

de invoering door de EU, begin 2019,

assembleerden en verkochten samen

spelen vooralsnog niet mee in die

van een anti-dumpingtaks op e-bikes,

circa 276.000 fietsen onder Belgisch

overnamecarrousel. Het zijn allemaal

afkomstig uit sommige Aziatische landen

label. Ze genereerden hiermee in 2020

zelfstandige en overwegend familiale

waaronder China. Een aantal Chinese

circa 200 miljoen euro omzet met

bedrijven, met in de meeste gevallen

fietsfabrikanten verlegde daarom een

afgerond 300 vaste medewerkers. De

een lange levensloop.

deel van zijn productiewerkzaamheden

inkomsten zijn in vergelijking met 2015

naar Oost-Europa en kocht zich in bij

(95 miljoen) meer dan verdubbeld,

fabrikanten in die regio.

terwijl de tewerkstelling (+47%) veel

Productie, assemblage of montage?

De kwalificatie van de diverse spelers in de fietscarrousel vraagt om

boekjaar 2020.

minder groeide.

Ridley, Eddy Merckx

Oxford Bikes

Belgian Cycling Factory nv

Gebr. Van den Berghe nv

Norta

L'Avenir

Thompson

Cowboy

Norta nv

L'Avenir nv

Thompson nv

Cowboy SA

Bonaventure BV

Dija Oostcolor bv

9

10

11

Achielle

Pittem

Hooglede

Brussel

Geraardsbergen

Lier

Olen

Familie Oosterlinck

BonaventureDevuldere

Adrien Roose en co

Familie De Smet

Familie Marien

Familie Van Hemelen

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

1925

1997

1928

Startjaar

2020

2018

267.900 114.800.269

327.186 184.581.308

604.369

-4.026.000

1.200.000

2.100.000

11.000.000

11.100.000

14.000.000

12.500.000

35.954.000

30.100.000

1946

953.916

-5.384.687

1.379.766

4.178.111

20.656.863

22.501.078

27.234.690

20.470.863

36.804.522

55.459.000

Omzet of brutomarge

Totaal

1925

2017

1921

1898

1930

2015

2014 in Wielbeke

(overleden op 10/04/2022)

Filip Carpentier

Luc De Clerck

Ieper

Louis Vanhove

tot einde 2018 in Wielsbeke

plus management

Familie Van Den Berghe

Joachim Aerts en co

Familie Huygens

ZAAKVOERDER(S)

Kruisem

Sint-Niklaas

Beringen

Kortenberg

LOCATIE

Bron: financiele cijfers: jaarrekeningen Balanscentrale; aantal fietsen: informatie vrijgegeven door de bedrijven & ramingen door de redactie

8

7

6

Venturelli Scatto

Minerva

Minerva Cycling

5

Beaufort/Veloci

Zannata racefietsen

Granville, Bergamont, Scott

Ludo nv/ Scott Sports Belux nv

Bizbike bv

4

3

1

2

MERKEN

NAAM

Tabel 2. Belgische fietsactoren TOP 11 Fabrikanten van complete fietsen en/of assemblage van fietsen en/of invoerders-monteurs met eigen merk

2015

85.386.895

227.000

621.895

-

1.100.000

1.100.000

9.000.000

5.300.000

5.000.000

10.900.000

34.118.000

18.020.000

276.000

3.000

10.000

10.000

18.000

20.000

20.000

30.000

25.000

35.000

40.000

65.000

in 2020

Aantal verkochte fietsen

295

5

8

53

15

14

17

18

26

42

69

28

2020

TEW in VTE

200

5

11

0

19

10

17

11

4

43

55

25

2015

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

23

SECTORANALYSE NATIONAAL \

Die extra jobs zijn quasi uitsluitend te

Opvallend is de factor ‘traditie’: zeven

Cowboy nv, opgericht in 2017 door

wijten aan de opkomst van een nieuwe

fietsklassiekers opereren in derde

vier Brusselse vennoten, ontwikkelde

generatie montagebedrijven (Bizbike,

of vierde familiegeneratie en zijn

een strakke elektrische fiets met

Minerva en Cowboy) die zich toeleggen

ook vandaag nog steeds autonome

veel elektronische snufjes gericht

op elektrische fietsen. De vaste

bedrijven. De meeste van deze

op de hippe stadsfietser. Page nv uit

waarden in het klassement stagneren

gevestigde waarden situeren zich in het

Poperinge staat daarbij in voor sommige

in tewerkstelling terwijl ze wel blijven

(naar Belgische normen) middelgrote

elektronische componenten. Het

groeien in omzet.

segment. Dit met een omzet tussen

businessmodel van Cowboy is nogal

Het verschil tussen het totaalaantal

20 en 35 miljoen euro, goed voor de

atypisch voor de Vlaamse manier van

Belgische fietsen in tabel 2 (276.000) en

assemblage van 20.000 tot 40.000

ondernemen: fors blijven investeren in

tabel 1 (144.000 in 2020), komt doordat

fietsen per jaar.

productontwikkeling en in medewerkers,

in deze laatste enkel de effectief in ons

De grootste werkgever is Belgian

terwijl de verliezen zich torenhoog

land geproduceerde of geassembleerde

Cycling Factory (BCF), de onderneming

opstapelen. Die putten worden dan

tweewielers vermeld zijn. In tabel 2

achter de legendarische fietsmerken

opgevuld met snel opeenvolgende

zijn ook de import-montage fietsen

Eddy Merckx en Ridley.

kapitaalsverhogingen (samen goed

meegerekend.

Gemeten volgens het aantal verkochte

voor al meer dan 100 miljoen kapitaal)

We onderscheiden in onze top 11, twee

fietsen en omzet is Scott Sports nv, de

door diverse vooral buitenlandse

categorieën van bedrijven: acht vaste

verkooptak van assembleur Ludo nv

investeringsfondsen. Binnen de sector

waarden (ingekleurd in het blauw) die al

uit Kortenberg, de dominante speler. In

vraagt men zich af hoelang Cowboy

meer dan 25 jaar fietsen fabriceren of

die aantallen zit echter ook een groot

deze werkwijze nog kan volhouden.

assembleren en drie jonge bedrijven (in

volume aan fietsen die Ludo nv in

het groen) die focussen op de eBike.

alliantie met zijn Zwitserse partner Scott

Comeback van de West-Vlaamse fietskampioenen

Fietssector is Vlaamse koek

In West-Vlaanderen is Minerva Cycling

Als we de Belgische fietsbranche

Uit tabel 2 blijkt ook dat de fietsbusiness

uit Ieper de grootste speler. Deze

analyseren in een historische context,

in ons land zich bijna uitsluitend in

onderneming is het resultaat van de

dan stellen we vast dat het grote

het Vlaamse landsgedeelte afspeelt:

recente fusie van Formula Cycling

gat dat 40 jaar geleden is geslagen

tien van de elf grootste actoren zijn

(gericht op de grootdistributie) en

door het spectaculaire faillissement

Vlaamse ondernemingen. Slechts één

Minerva Bike Trading (gericht op de

van de West-Vlaamse fabrikant

nieuwkomer (Cowboy) is gevestigd in

vakhandel). Ze realiseerde naar eigen

Flandria-Superia, nooit helemaal

Brussel.

zeggen in 2021, 30 miljoen euro omzet.

meer is opgevuld. Geen enkel

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

uit het buitenland importeert.

24

Productieatelier van Achielle in Pittem (foto Luc DM)

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

Belgisch fietsmerk heeft sindsdien nog

tot voor kort nog een plaats in de

van de familie Oosterlinck is de enige

dezelfde Europese schaal en uitstraling

Belgische top 10.

speler in ons land (van enige omvang)

gehaald, laat staan hetzelfde peil van

Maar de jongste jaren rukken twee

die nog zijn eigen kaders vervaardigt. Zij

tewerkstelling gecreëerd.

West-Vlaamse nieuwkomers op in

houden heel eigenzinnig en authentiek

het klassement: Minerva uit Ieper en

de traditie van de West-Vlaamse

In de jaren ’80 van de vorige eeuw

Bizbike (merken: Veloci en Beaufort)

fietsfabricatie in ere.

werd de rangorde van de tien grootste

uit Kruisem (maar oorspronkelijk uit

Belgische fietsfabrikanten aangevoerd

Wielsbeke). Zij zijn de snelst groeiende

De grootste West-Vlaamse speler qua

door twee West-Vlaamse bedrijven:

fietsdistributeurs (onder eigen merken)

tewerkstelling in de fietsbranche is

naast Flandria-Superia was dat Novy

op de binnenlandse markt. Zij worden

geen fietsfabrikant, -assembleur of

Cycles uit Kuurne (zie reportage over

gestuwd door de populariteit van de

-invoerder, maar wel een excellente

de historiek op pagina 15).

elektrische fietsen.

producent van onderdelen, dus een toeleveringsbedrijf. Curana, de Ardooise

Sinds het stopzetten van de

Een heel bijzondere positie in het

specialist in innovatieve spatborden,

fietsproductie bij Novy in 2007, is de

inheemse landschap van de fietscreatie

realiseerde in 2020 met een twintigtal

West-Vlaamse tweewielerhegemonie

bekleedt Dija Oostcolor bv uit Pittem,

vaste medewerkers een omzet van 10

voorbij. Enkel Bonaventure uit

bekend van de rustieke Achielle fietsen,

miljoen euro. Zie reportage pagina 44.

Hooglede (Venturelli) bemachtigde

de nummer elf in onze tabel. Het bedrijf

De opmars van Koning e-bike De op spierkracht aangedreven,

wagen in filegevoelige stadsranden.

Daarmee begeeft Aska zich op het

traditionele fietsen (waaronder ook

Omdat het aantal files in 2020 door

terrein van Stromer, de Zwitserse

kinderfietsen) verloren in ons land

de coronacrisis afnam, verminderde

Rolls-Royce onder de speedpedelecs.

verder terrein: van 375.486 verkochte

de interesse voor de speedpedelec.

exemplaren in 2019 naar 363.707 in

Het aantal verkochte exemplaren

Aska heeft ook een West-Vlaamse

2020, een daling met 3%. Ze vormen

daalde in ons land met 6% tot 12.589

link in de persoon van sales &

vooralsnog wel de meerderheid van

exemplaren. Opvallend is dat de

marketingmanager Michiel Van

61% van de totale fietsverkoop.

speedpedelec in West-Vlaanderen wel

Hooreweder, die ook als kleine

nog aan populariteit won. Hier steeg

vennoot optreedt: “We gaan voor

het aantal met 12% tot 1.448 stuks.

een concept dat zoveel mogelijk

opkomst van de elektrische fietsen.

De steile doorbraak van de e-bike is de

Europese toeleveranciers, incluis onze

In 2019 gingen er 193.626 over de

motor achter een nieuwe generatie

binnenlandse aluminium fietskaders.

toonbank, het jaar nadien was dat cijfer

fietsontwerpers, assembleurs en

Anders dan het klassieke buizenframe

opgelopen tot 228.400, een groei met

onderdelenproducenten zowel in

zetten we in op een gepatenteerd

18%. De Europese cijfers zijn nog een

Vlaanderen als in gans Europa. Dat

nieuw concept in framebouw met

pak indrukwekkender. Volgens het

geldt in ons land voor Bizbike, Minerva

lokale productie om aan de hoge

CONEBI Market Profile Report steeg

en Cowboy, maar ook voor een ganse

kwaliteitsnormen te voldoen.”

het aantal e-bikes in 2020 met maar

reeks andere prille spelers die nog niet

liefst 52% in de 27 Europese lidstaten

de omvang hebben van deze drie. Een

Een andere enthousiaste en inventieve

en het Verenigd Koninkrijk.

van die ambitieuze neofieten is Aska

nieuwkomer is Berg uit Oostende, het

bv uit Bertem, het geesteskind van

geesteskind van industrieel ingenieur

Toch is het niet al goud wat blinkt

CEO Filip Dehing, een gepassioneerde

Bram Porte. Hij ontwikkelde een uiterst

bij de elektrische fietsen. Zo lijkt de

fietser met een industriële achtergrond

lichte fiets met carbonkader en naar

speedpedelec, een elektrische fiets

als productontwikkelaar mechatronica.

eigen zeggen uitgerust met de lichtste

die tot 45 km/u kan rijden, over zijn

Met zijn speedpedelec voor zowel de

velgen ter wereld.

hoogtepunt heen. Deze elektrische

forens als de vrijetijdsfietser focust hij

fiets is bij uitstek het alternatief voor de

nadrukkelijk op de top van de markt.

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

steunt op Belgische of soms

en alleen te danken aan de onstuitbare

/

De groei van de globale markt is enkel

25

West-Vlaamse fietsbranche in cijfers

Fabrikanten van complete fietsen

Assembleurs invoerders & montage

1 2 3 4

Dija Oostcolor (Achielle) uit Pittem Alpas Cycles uit Zwevegem Marcel Kindt bv uit Kortrijk Berg uit Oostende

4.000

2020

€ OMZET JOBS

1 Bonaventure BV uit Hooglede, Merken: Venturelli & Scatto 2 Bizbike bv uit Kruisem Merken: Beaufort/Veloci 3 Minerva Cycling nv uit Ieper Merk: Minerva 4 Bizo Group uit Moerkerke Merk: Bizobike

1 2 3 4 5

Curana (Ardooie) Martelly Frames (Zwevezele) M-Level (Ruiselede) Vaneenooghe (Ruiselede) Johan Bonaventure bv (Veurne)

11,5 mio 15

90.000

2020

€ OMZET JOBS

€ OMZET JOBS

69 mio 65

12 mio

28

0nderdelenfabrikanten/ lakkerijen

60.000 1 De Scheemaeker bv uit Brugge

262 winkels

€ OMZET

21 mio

JOBS

20

JOBS

300

JOBS

30

Vakhandel/ fietswinkel

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

Groothandel

2020

26

Maatwerkbedrijvenassemblage

1 WAAK vzw (Kortrijk) 2 Werkplus maatwerk vzw (Waregem) Cijferbron: jaarrekeningen Balanscentrale NBB

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

Producent Achielle uit Pittem excelleert met retrofietsen

Een fiets helemaal van bij ons Dirk Van Thuyne, freelancejournalist

In plaats van nog langer frames te bouwen voor andere merken, schakelde Dija-Oostcolor bv in 2007 over naar de productie van compleet afgemonteerde retrofietsen onder de merknaam Achielle. Dit naar de voornaam van de oprichter van het Pittemse familiebedrijf. Op die manier bleven drie generaties ervaring en vakmanschap bewaard.

“In tegenstelling tot onze concurrenten

echter in het buitenland. Vooral in

volledige productie – van het snijden,

die 30 à 40 jaar geleden massaal

de buurlanden Frankrijk, Nederland

lassen en lakken van de buizen tot de

overschakelden naar de productie van

en Duitsland, maar bijvoorbeeld ook

montage van het achterlicht – in ons

aluminium frames, zijn wij altijd blijven

in het verre Canada, waar de familie

eigen atelier gebeurt.”

zweren bij stalen frames. Gelukkig maar,

Oosterlinck een dynamische dealer

want de torenhoge investeringen in

vond. In 2020 realiseerde Dija-Oostcolor

Ook in Egem, een deelgemeente

een nieuw machinepark, in combinatie

een brutomarge van 327.186 euro

van Pittem, beginnen ze intussen het

met een moordende concurrentie, zijn

met bottomline een nettowinst van

wereldwijde tekort aan onderdelen

heel wat bedrijven fataal geworden”,

93.539 euro. Dit met een vast team van

te voelen.

vertelt Peter Oosterlinck, die samen

zeven mensen, incluis de zelfstandige

met zijn broer Tom de derde generatie

zaakvoerders.

vertegenwoordigt in Dija-Oostcolor

Peter Oosterlinck: “Als kleine speler hebben we het voordeel dat we creatief

bv, de vennootschap achter het hippe

Dankzij een gebruiksvriendelijke

uit de hoek kunnen komen. Zo kunnen

fietsenmerk Achielle.

configurator op de website kan de

we op zoek gaan naar alternatieve

consument zijn eigen fiets samenstellen.

onderdelen en desnoods maken we

Meer dan 50% export

Hij begint met de keuze van het

het stuk zelf. We beschikken daarvoor

Zowat vijftien jaar geleden vond er

model en de kleur. Daarna kan hij zelf

over heel wat knowhow en ons

alsnog een ingrijpende verandering

beslissen over het soort remmen, het

machinepark is enorm uitgebreid. Een

plaats bij het familiebedrijf.

type versnellingen, de kleur van de

van de laatste grote investeringen is een

banden, enzovoort. Enkele weken na de

lasrobot, waarmee we onder andere de

Peter Oosterlinck: “Jaarlijks

bestelling kan hij zijn op maat gemaakte

motorhuizen voor de e-bikes zelf maken.”

produceerden we zowat 30.000 frames.

fiets gaan ophalen bij zijn dealer.

Uitgebreid machinepark

Bij Dija-Oostcolor volgen ze de

enorm afhankelijk en kwetsbaar waren.

Een grote carrousel met daarop 25

marktevoluties op de voet. Een van de

Daarom beslisten we om het over een

half afgewerkte fietsen is een van de

nieuwe tendensen is de opkomst van

andere boeg te gooien en een eigen

blikvangers van het atelier. Bij elke fiets

longtail fietsen, dat zijn fietsen met een

merk van retrofietsen in de markt te

hangt een bestelbon met daarop de

extra lang frame. Op school leerde

zetten. We maken dus nog altijd onze

configuratie zodat de medewerkers

Peter wel om technische tekeningen

frames zelf, maar we bouwen de fiets

exact het gevraagde model

te maken met AutoCAD, maar nieuwe

nu helemaal op naar de wensen van

assembleren. Zeker in het hoogseizoen

modellen worden hier niet geboren

de klant. Jaarlijks spreken we over

krijgen de medewerkers de steun van

op de tekentafel, wel op de werkvloer.

3.000 fietsen. Uit respect voor onze

een groot aantal jobstudenten.

“We beginnen spontaan te knutselen

grootvader en oprichter noemden we

met restjes van buizen. Vaak is het

ons merk Achielle.”

“Een samenwerking met een van de

een proces van trial-and-error, tot we

lokale maatwerkbedrijven is een optie

uiteindelijk de juiste geometrie en een

Dija-Oostcolor verkoopt niet

die we al regelmatig bekeken hebben”,

aantrekkelijk design hebben gevonden”,

rechtstreeks aan particulieren maar

zegt Peter Oosterlinck. “Omdat onze

verklapt hij.

enkel via een uitgebreid netwerk van

reeksen te klein zijn, doen we dat

dealers die in hun streek een zekere

alsnog niet. Bovendien komt er dan

Opgericht in 1946 door grootvader

exclusiviteit genieten. Meer dan 50%

weer extra logistiek bij kijken. Het

Achiel is Dija-Oostcolor meer dan

van de omzet realiseert het bedrijf

heeft ook heel wat voordelen dat de

75 jaar later nog altijd een onvervalst

/

drietal grote klanten, waardoor we toen

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

Onvervalst familiebedrijf

Dit was in opdracht van slechts een

27

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

INTERVIEWS PRODUCTIE, ASSEMBLAGE EN MONTAGE \

28

Peter en Tom Oosterlinck: “Het heeft heel wat voordelen dat de volledige productie – van het snijden, lassen en lakken van de buizen tot de montage van het achterlicht – in ons eigen atelier gebeurt.” (foto Luc DM)

familiebedrijf. Zes jaar geleden ging

terwijl zijn broer Tom zich ontfermt

vierde generatie haar opwachting: de

vader Jan Oosterlinck met pensioen,

over de montage en de lakkerij. Ook

vier kinderen van Peter en Tom doen

maar hij is nog dagelijks in het atelier

hun moeder en de vrouw van Peter

niets liever dan op woensdag te komen

te vinden. Peter is verantwoordelijk

zijn actief in het bedrijf: zij houden de

helpen in het atelier. Dit onder het

voor de productie van de frames,

administratie bij. Stilaan maakt ook de

toeziend oog van grootvader Jan.

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

Overlijden van Filip Carpentier is domper voor fietssector Jan Bart Van In, hoofdredacteur

Filip Carpentier, gedelegeerd bestuurder van Minerva Cycling, overleed op 10 april aan een hartfalen. Een donderslag bij heldere hemel en een zwaar verlies voor echtgenote Dorothy Leleu (die haar man zaliger zal opvolgen als CEO), familie, vrienden en het personeel van zijn bedrijf. ik dat Filip echt een goede ‘baas’ was,

ook echt een passie was. Voor onze

die oprecht bekommerd was om het

organisatie is het ook een geluk dat die

welzijn van zijn medewerkers. Als hij

ploeg er dit jaar was. Daardoor had Filip

iemand naar zijn bureau riep, was dat

bepaalde taken al wat gedelegeerd.

nooit om die persoon de mantel uit te

Zo hadden een aantal mensen al

vegen maar altijd om te informeren hoe

meer verantwoordelijkheid gekregen.

het met je ging. Toen iedereen tijdens de

Hopelijk zal ons dat helpen om zijn

coronacrisis hard werkte maar er geen

levenswerk verder te zetten. We hebben

mogelijkheden waren om op restaurant

er vertrouwen in dat het zal lukken: de

te gaan eten, bestelde hij in zijn favoriete

belangrijkste contracten voor 2023 zijn

zaak ‘take away’ voor elke medewerker

al vastgelegd, de belangrijkste klanten

en diens familie, volledig op zijn kosten.

bieden veel ondersteuning,… We zullen er

Hij was heel joviaal in de omgang.”

alles aan doen opdat hij hierboven trots op ons kan zijn.”

Onderhandelaar en innovator In een eerste indruk zagen sommigen in

Dynamiek zindert na

Carpentier misschien geen zakenman,

Ook in het interview dat wij met hem

maar niets was minder waar. “Als je eens

hadden, straalde Filip Carpentier een

uitvoerig met hem babbelde, snapte je

ongelooflijke dynamiek uit. Terecht: de

Minerva Cycling ontpopte zich de

al snel waarom hij zo succesvol was”,

jongste jaren zag hij zijn bedrijf bloeien

jongste jaren als de snelst groeiende

vervolgt Olivia. “Hij was niet alleen een

als nooit voorheen. De naambekendheid

fietsdistributeur in ons land. Het

uitstekende onderhandelaar, maar had

van Minerva gaat dit jaar stevig

overlijden van bedrijfsleider Filip

vaak ook vernieuwende ideeën. Soms

crescendo door de opstart van een

Carpentier, vader van drie kinderen,

begrepen we die niet meteen, maar toen

professioneel wielerteam, een droom

op amper 47-jarige leeftijd, joeg een

hij ze nader toelichtte met duidelijke

die de ondernemer al lang koesterde.

emotionele schokgolf door het bedrijf

argumenten, hadden we al snel door dat

De vreugde waarmee hij over die ploeg

in Ieper. Tegelijk is het ganse team erg

hij sommige zaken vaak vanuit een ander

sprak, sijpelde door in elk woord dat over

gemotiveerd om het levenswerk van

en vaak slimmer perspectief benaderde.”

zijn lippen kwam.

zetten. Voor salesmanager Olivia Darthy

Voor het hele Minerva-team is het een

West-Vlaanderen Werkt had einde

was Carpentier tot nog toe haar enige

troost dat Carpentier zich in de maanden

december 2021 een uitgebreid interview

werkgever.

voor zijn overlijden echt amuseerde

met Filip Carpentier en een fotoshoot

met zijn eigen wielerteam. “Hij heeft

in januari 2022. Dat blijkt nu zijn laatste

Darthy maakte tien jaar geleden kennis

regelmatig verteld dat hij in dit project

persinterview te zijn geweest. Gezien

met het bedrijf. “Ik mocht hier mijn

een ideale hobby had gevonden. Toen

het grote belang van zijn onderneming

stage afwerken en kreeg nadien een

hij naar de koers ging, was dat in eerste

voor de sector en als hommage aan de

vast contract bij Minerva”, blikt ze terug.

instantie om te (net)werken, maar je

gedreven ondernemer, brengen we deze

“Al tijdens die eerste maanden merkte

voelde aan alles dat het voor hem

reportage op de volgende pagina’s.

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

de geboren Elverdingenaar verder te

29

INTERVIEWS PRODUCTIE, ASSEMBLAGE EN MONTAGE \

Internationale visibiliteit met eigen wielerteam

De groeisprint van Minerva Cycling Bart Vancauwenberghe, freelancejournalist

Minerva Cycling kende in de voorbije twee jaar een explosieve groei naar 30 miljoen euro omzet en dat smaakt duidelijk naar meer. Nadat hij zijn twee vennootschappen in 2021 liet fuseren, startte bedrijfsleider Filip Carpentier een eigen wielerteam. Met die investering wil de firma ook de poort naar exportlanden in de toekomst weer openbeuken, nadat die omwille van corona zelf bewust op een kiertje is gezet.

De fiets en de familie Carpentier, het is

particulieren konden terecht in onze

of meer merken: als die het niet meer

een succesvolle tandem. In 1963 begon

eigen Minerva Outlet Shop, terwijl

kunnen bolwerken, stopt de levering van

ex-renner Daniël Carpentier een eigen

ook de grootdistributeurs (zoals

onderdelen en treedt er een langdurige

fietsenwinkel. 29 jaar later kreeg hij

supermarkten, waaronder Aldi) het merk

vertraging op. Onze leveranciers

versterking van zijn toen 18-jarige zoon

in hun portfolio opnamen. Daardoor

bewijzen al meer dan 25 jaar hun

Filip. “Fietsen passioneerden me altijd

was het ook niet langer noodzakelijk

betrouwbaarheid, wij hebben die

al, maar ik verkocht ze liever dan er zelf

met twee vennootschappen te werken:

leverproblemen dus nooit gekend. Door

aan te sleutelen”, lacht Filip. “Daarom

op 1 augustus 2021 zijn die gefuseerd tot

de expansie is ook ons eigen team fors

startte ik, naast de fietsenzaak, nog een

Minerva Cycling.”

gegroeid, van 9 naar 22 mensen. Het gaat zowel om bedienden, mecaniciens,

groothandel. In de jaren '90 richtte ik daarvoor Bike Trading (kleinhandel) en

Kwaliteit is de rode draad doorheen

Formula Cycling (grossist) op.”

de bedrijfsvoering. Carpentier werkt daarvoor al meer dan een kwarteeuw

In volle crisis bewees Carpentier

De zaken gingen goed, tot een

alleen samen met leveranciers uit

opnieuw zijn commerciële feeling.

uitslaande brand het gebouw in de

alle continenten die aan de strenge

“Het is geen geheim dat 99% van de

Bargiestraat volledig verwoestte. Filip

criteria voldoen. “We geven drie jaar

fietskaders in China wordt gemaakt,

bleef niet bij de pakken zitten, begon

omniumgarantie op alles. Zelfs een lekke

ook die van ons. Toen corona uitbrak in

gewoon opnieuw en nam in 2015 zelfs

band herstellen we gratis. Die focus

Wuhan, hebben veel groothandelaars

de activa, de voorraad en de naam van

krijgt in de toekomst nog een extra

hun orders daar geannuleerd, terwijl wij

het failliete Limburgse fietsenbedrijf

dimensie: via een samenwerking met

dan net hebben bijbesteld bij Chinese

Minerva over. “We hebben toen met

professor Marc Juwet van KU Leuven

fietsframebouwers. Daardoor zat ons

200 vrachtwagens alles vanuit Paal

gaan we elk type onderdeel dermate

magazijn in mei 2020, toen de lockdown

naar Ieper gebracht en hier alles

testen, om ervoor te zorgen dat ze

gedaan was, echt nokvol. Dat was ook

geïntegreerd.”

drie jaar later nog altijd werken alsof ze

nodig, onder meer om de bestellingen

nieuw zouden zijn. Voldoet leverancier

van de grootdistributie te blijven

A niet aan die normen, dan opteren we

invullen. Doordat veel fietsverkopers

voor een andere die wel die eisen haalt.”

de leveringen van hun merken zagen

Verkoopkanalen voor particulieren en supermarkten

stilvallen, hebben we toen veel nieuwe

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

Het typeert de ondernemingsdrang van

30

magazijniers als verkopers.”

Carpentier die meteen een duidelijk

Sinds de pandemie uitbrak, draait de

klanten gemaakt, want de vraag naar

businessmodel voor ogen had. “Het

motor van Carpentiers fietsenzaak in

fietsen steeg explosief.”

merk Minerva verkochten we via

overdrive: op twee jaar tijd evolueerde

Bike Trading bij de fietshandelaars,

de omzet van 12,9 miljoen euro (2019)

E-bikes-revolutie

terwijl Formula Cycling bewust op de

naar ruim 30 miljoen euro in 2021.

Intussen is Minerva ook uitgegroeid

grootdistributie mikt. Het voordeel

“Op 2014 na (door de gevolgen van de

tot een referentie in de markt van

van die laatste doelgroep is dat ze

brand) is ons zakencijfer altijd crescendo

elektrische fietsen. “Bepaalde merken

twee jaar op voorhand bestellen

gegaan. Wat we sinds 2019 beleven,

zijn daar al in 2006 mee gestart, maar

en die volumes ook met zekerheid

is toch ‘du jamais vu’. Dat komt vooral

op dat moment achtten we de tijd nog

afnemen. In 2019 zijn we Minerva

door onze leveringszekerheid. Talrijke

niet rijp om op die kar te springen, want

breder beginnen commercialiseren:

fietshandelaars zijn afhankelijk van één

de fabrikanten boden toen maar zes

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

Filip was een bevoorrechte getuige

uitzondering. Daarom waak ik er ook

vasthouden aan onze driejarige garantie,

van de revolutie die e-bikes hebben

over niets aan te nemen dat we niet

ook op nieuwe fietstypes. Toen een

veroorzaakt. “Ze vertegenwoordigen

aankunnen.”

van onze grote klanten in 2011 toch

nu 95% van onze omzet”, getuigt hij.

vroeg om ook dergelijke tweewielers

“We hebben er onze organisatie wel

te leveren, heb ik één jaar tijd gevraagd

helemaal op moeten aanpassen. Waar

Minerva Cycling Team met Johan Museeuw

om ons daarop te kunnen voorbereiden.

fietsonderhoud en -herstel tot enkele

Minerva Cycling exporteerde naar vijftien

We zijn in zee gegaan met de VUB om

jaren geleden vooral een klus voor

landen, maar door de gigantische vraag

een hoogwaardige motor, controller en

mecaniciens was, speelt de factor

op de thuismarkt plooit de organisatie

batterij te ontwikkelen en die uitgebreid

elektronica nu een grote rol. Toen ik in

tijdelijk terug op het beleveren van

te testen, ook op de actieradius. Dat

2015 de activa van Minerva overnam,

België en Nederland. Wat niet betekent

heeft het mogelijk gemaakt om fietsen

zaten daar geen e-bikes tussen.

dat de ambities zijn teruggeschroefd,

voor het topsegment te ontwikkelen,

Daardoor is ook de samenwerking met

integendeel. "We starten met een eigen

die in Italië en Oost-Europa worden

hun toenmalige leveranciers uiteindelijk

semiprofessioneel wielerteam van

geproduceerd.

opgedroogd.”

zestien renners en negen mensen in

De montage gebeurt integraal bij ons.

De grootste uitdaging van de voorbije

Tot voor kort rekenden we hiervoor

24 maanden was de groei onder

ook op maatwerkbedrijf Westlandia,

controle houden. “We willen niet té

“Volgens prognoses van de Europese

maar omdat zij het nu razend druk

groot worden, ook om te vermijden

federatie van fietsfabrikanten zal

hebben met andere activiteiten, brandt

dat de mentale druk op onze mensen

het aantal e-bikes op het continent

die samenwerking tijdelijk op een lager

ondraaglijk zou worden. Naast ons

stijgen van 20 miljoen (2020) naar 30

pitje. Naast eigen mensen, schakelen we

technisch team, waarvoor we trouwens

miljoen (2030). Het wordt voor de

op drukke momenten ook interims en

nog versterking zoeken, hebben ook

onderdelenfabrikanten vooral een

jobstudenten in. In topperiodes werken

andere medewerkers hun handen vol.

kwestie van te kunnen volgen.

hier soms 60 tot 80 mensen.”

400 telefoontjes op één dag zijn geen

de entourage. Johan Museeuw wordt raadgever van de ploeg."

/

maanden garantie. Wij wilden per se

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

Wijlen Filip Carpentier (rechts op de foto – overleden op 10 april 2022): “Wat we sinds 2019 beleven in de fietsverkoop, is ‘du jamais vu’.” (foto Luc DM)

31

INTERVIEWS PRODUCTIE, ASSEMBLAGE EN MONTAGE \

Zelf zullen we ons merk vanaf 2022

Tour zullen rijden. Johan Museeuw

totaal over 8.000 m² werkoppervlakte

prominenter promoten.

adviseerde ons voor het maken van de

(5.000 m² op het gelijkvloers, 3.000 m²

We starten namelijk met een eigen

fietsen en wordt ook raadgever van de

op de eerste verdieping). “Daarmee

semiprofessioneel wielerteam van

ploeg. Toen het nieuws over ons team

zitten we aan ons maximum hier. Helaas

zestien renners en negen mensen in de

bekend raakte, kregen we op amper

hebben we op deze site geen verdere

entourage.”

twee weken tijd 400 sollicitaties binnen.

uitbreidingsmogelijkheden. We kijken

Het gaat om een investering van ruim 1

alvast uit naar extra grond om onze

“Specifiek voor Minerva Cycling Team

miljoen euro, waar we alle vertrouwen

groeiambities te ondersteunen”, besluit

(opgericht als vzw Camot) hebben

in hebben”, besluit de ambitieuze

de ondernemer.

we moderne racefietsen ontwikkeld,

ondernemer.

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

waarmee we belangrijke wedstrijden

32

Dit interview is afgenomen einde

zoals het Belgisch kampioenschap in

Op het circa 1 hectare grote

december 2021, ruim drie maanden voor

Middelkerke en de Baloise Belgium

bedrijfsterrein, beschikt Minerva in

het overlijden van Filip Carpentier.

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

Familie Luc De Clerck (Beaulieu) investeert in fietsdistributie

Bizbike gaat voluit voor internationale expansie Bart Vancauwenberghe, freelancejournalist

Iedereen op de fiets krijgen: dat is het motto waarmee Kortrijkzaan Louis Vanhove in 2014 Bizbike opstartte. De ondernemer is volop bezig met die ambitie te realiseren met steun van de familie Luc De Clerck van Beaulieu als grootaandeelhouder. Na een recordgroei van 74% in 2000, bleek 2021 een ‘correctiejaar’, al steeg het zakencijfer ook toen met 20%. Het team leerde ondertussen de groeipijnen te genezen en peddelt intussen ook in Nederland, Frankrijk en Ierland aan hoge snelheid op de markt.

Acht jaar geleden ontstond Bizbike bv als

voluit kunnen focussen op vlootbeheer

mensen mochten toevertrouwen. Door

zusterbedrijf van Mooof nv. Die Kortrijkse

en fietsdesign. We doen wel zelf aan

dat zorgvuldig op te delen in afzonderlijke

groothandel legde zich vooral toe op

langetermijnverhuur voor mensen met

taken, zijn we daar goed in geslaagd.”

scooters, quads en moto’s. Toen e-bikes

een lager inkomen. Indien gewenst,

de scootermarkt afroomden, speelden

kunnen ze op het eind van de rit de fiets

Gezocht: extra opslagruimte

Louis Vanhove en de aandeelhouders

dan voor een lage prijs aankopen.”

De ateliers en magazijnen van Bizbike

van Mooof (Louis Chalabi, Luc De Clerck

Productie in Slovakije/partner WAAK

Beaulieu Fibers (dochter van BIG) in

creatie van Bizbike, dat enkel elektrische

Het team ontwerpt dus zelf de fietsen

Kruisem. Door de stevige groei is de firma

fietsen aanbiedt.

en koopt wereldwijd kwalitatieve

volop op zoek naar extra ruimte voor

componenten aan. “Die verzamelen we

2023. “Qua infrastructuur (15.000 m²)

Zaakvoerder Louis Vanhove: “Ons

bij onze productiepartner in Slovakije”,

botsen we op onze limieten. Omdat de

businessmodel is gefocust op verkoop

licht Louis Vanhove toe. “Die mensen

tijd tussen bestelling en oplevering van

via twee kanalen: Veloci verkopen we

hadden al heel wat ervaring in de

de fietsen meer dan verdubbeld is – van

via media (vooral Het Nieuwsblad)

assemblage van gewone fietsen. Wij

8 naar 18 maanden – huren we sinds

‘direct to consumer’, goed voor 65%

hebben hen een specifieke opleiding

kort opslagruimte bij het logistiek bedrijf

van ons zakencijfer, terwijl Beaufort het

gegeven voor de elektrische aspecten.

Ter Vichten (in Vichte) om overflow op

fietsmerk is dat we via dealers verdelen.

De fietsen zijn voor 85% afgewerkt als

te vangen. Bovendien beschikken we

Dat verkoopkanaal tekent voor 30%

ze in ons atelier in Kruisem arriveren.

op onze huidige locatie maar over één

van onze omzet. Daarnaast hebben we

Onze medewerkers staan dan zelf

poort voor laden en lossen. Idealiter

nog een aantal andere merken in onze

nog in voor de montage van stuur en

vinden we vrij snel een locatie van 15.000

portfolio. Ons succes danken we vooral

batterij, de afstelling van versnellingen,

à 20.000 m², met twee à drie poorten

aan de goede prijs-kwaliteitverhouding

remmen en kabels en een grondige

en waar we ook in de hoogte kunnen

en ons mobiel serviceteam: dagelijks zijn

kwaliteitscontrole. In ons pioniersjaar

bouwen. Helaas zijn dergelijke percelen

25 mensen op de baan voor het leveren

lieten we de fietsen nog in Azië maken.

tegenwoordig heel moeilijk te vinden.”

en herstellen van elektrische fietsen”,

Ze waren dan evenwel te lang onderweg,

Intussen boomt de fietsindustrie als nooit

verduidelijkt Louis Vanhove.

waardoor we alles naar Europa hebben

tevoren, zeker bij de e-bikes. “In het pre-

overgeheveld.”

coronatijdperk groeiden we jaarlijks met

Naast rechtstreekse verkoop betokkelt

50 à 60%. 2020 was een jaar van extreme

Bizbike al een tijdje de fietsleasingmarkt,

Opvallend: die laatste 15% van de

groei, toen gingen we met liefst 74%

goed voor 5% van de inkomsten.

montage is in handen van een team

crescendo. Veel particulieren hebben hun

Ook dat is een schot in de roos.

van medewerkers van maatwerkbedrijf

fietsinvestering toen vooruitgeschoven.

“Aan fietsleasingbedrijven bieden

WAAK uit Kortrijk. “Zij leveren echt

Dat zorgde voor een correctie in 2021,

we een assortiment van 16 e-bikes.

uitstekend werk en doen hun job in

waardoor we maar met een kleine 20%

Soms benaderen grote bedrijven ons

ons atelier met veel toewijding. In het

zijn gegroeid. In 2020 verkochten we

rechtstreeks voor een leasingproject,

hoogseizoen zijn 20 WAAK-mensen bij

25.000 fietsen, vorig jaar waren dat er

maar dan verwijzen we hen sowieso

ons actief. In het begin vroegen we ons

30.000. Dat zorgde voor een omzet van

door naar die partners, zodat wij ons

af of we de kwaliteitscontrole aan die

circa 31 miljoen euro, gerealiseerd met 30

/

en zonen) daar naadloos op in met de

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

zijn al een tijdje gevestigd op de site van

33

INTERVIEWS PRODUCTIE, ASSEMBLAGE EN MONTAGE \

Louis Vanhove: Bizbike is door de stevige groei op zoek naar een ruimere infrastructuur (foto Luc DM)

vaste medewerkers, 25 servicetechniekers

Factor De Clerck

Beaufort. Door de nabijheid van Frankrijk,

(hoofdzakelijk freelancers) en de

Eén ding is duidelijk: zonder de financiële

bestrijken we deze geografische markt

ondersteuning van WAAK.”

support van Luc De Clerck en zijn zonen

vanuit België. Zolang het daar niet uit

Veel bedrijven die in één jaar met ruim

als hoofdaandeelhouder, had Bizbike dit

zijn voegen barst, zullen we het op die

70% vooruitgaan, zouden hun hart

groeiverhaal nooit kunnen schrijven. “We

manier blijven doen. We kunnen er, net

vasthouden voor de groeipijnen. Daar

zijn hen daar nog elke dag heel dankbaar

als in onze andere landen, rekenen op

is de e-bikespecialist evenwel goed op

voor”, beaamt Louis. “Ook door een deel

uitstekende vertegenwoordigers.”

voorbereid. “We hebben het nooit anders

van hun gebouwen ter beschikking te

geweten”, verklaart Louis. “Uiteraard

stellen, steunen ze ons enorm. En dat

De business in Ierland ontstond eerder

stonden in 2020 onze telefoonlijnen

voor een businessconcept rond scooters

toevallig. “Voor mijn vrijgezellenfeest

nog meer roodgloeiend, hebben we op

dat destijds op café is ontstaan.”

hadden vrienden me ‘gekaapt’ naar Dublin. Toen ik de avond na een stevig

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

servicevlak enkele versnellingen hoger

34

moeten schakelen en moesten we extra

Intussen heeft Louis de smaak van het

feestje ging uitwaaien, botste ik op een

stockruimte vinden, maar eigenlijk is dat

ondernemen goed te pakken. De Bizbikes

betoging van mensen die de slechte staat

al jaren zo. Dan was het mentaal eigenlijk

vlammen nu ook over buitenlandse

van de fietspaden hekelden. Zo is snel het

lastiger om met de, naar onze normen,

fietspaden. “In Ierland en Nederland

plan gegroeid om daar te beginnen. Als

beperkte groei van vorig jaar om te gaan.

zijn we met eigen entiteiten gestart.

de overheid investeert in fietspaden, stijgt

We hebben van die tijd gebruikgemaakt

Daar beschikken we over voorraad, een

ook de vraag naar tweewielers. In maart

om de efficiëntie op punt te zetten en

salesteam en een callcenter. Daar komen

2021 ben ik voor het eerst in onze Ierse

aan de strategie en tactiek te werken.

ook de voor 85% afgewerkte fietsen aan

vestiging geweest, intussen hebben we

Dat was belangrijk, want op acht jaar

die voor deze markten bestemd zijn,

er al enkele duizenden fietsen verkocht.

tijd is de markt grondig geëvolueerd. De

waarna ze er helemaal op punt worden

Op termijn hopen we 100.000 fietsen per

consument kent de e-bike nu wel, maar

gezet. We zijn nu ook de Franse grens

jaar te verkopen”, besluit Louis.

stelt er ook hogere eisen aan. Dat vertaalt

overgestoken. Die markt bedienen we

zich in fietsspecificaties, een beter

op dezelfde manier als de Belgische:

serviceniveau en vlottere communicatie.”

met onze beide merken Veloci en

www.bizbike.be

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

Alliantie met Oost-Europese toeleveringsbedrijven

Bonaventure concentreert zich steeds meer op elektrische fietsen Bart Vancauwenberghe, freelancejournalist

Bonaventure bv, de onderneming achter het bekende West-Vlaamse fietsmerk Venturelli, vervelde in een aantal fasen van een productie- annex assemblagebedrijf, naar een invoerder en monteur van kwaliteitsfietsen in alliantie met Oost-Europese partners. “We overwegen sterk om de komende jaren te investeren in verdere groei”, vertellen Sabien Bonaventure en Wendy Devuldere, die de vierde generatie in Hooglede vertegenwoordigen.

Chaos: dat was waar ook het

e-bikes uitvoerden, vroeg de consument

vader Gilbert naar Roeselare verhuisde,

Bonaventure-team mee te maken kreeg

om de batterij zoveel mogelijk te

ging de onderneming verder op twee

toen de eerste lockdown in 2020 werd

camoufleren. Het mocht niet gezien

locaties”, vertelt Julien Bonaventure, de

opgeheven. In geen tijd verkocht het

zijn dat ze ondersteuning nodig hadden.

ondernemer van de derde generatie.

bedrijf toen duizenden fietsen.

Vandaag is die ingewerkte batterij een

“Vanaf toen spitsten we ons in Roeselare

designelement dat net wél mag worden

toe op assemblage en verkoop, terwijl

Sabien Bonaventure: “Eigenlijk zouden

gezien. Zeker op vlak van assemblage

Veurne zich focuste op de productie en

we nu nog meer tweewielers dan toen

heeft dat voor een aantal uitdagingen

het lakproces.”

kunnen commercialiseren, maar het

gezorgd.”

Tweespan Veurne-Hooglede

Seynhaeve het bedrijf hadden

assemblagelijnen tijdelijk zo goed als stil.”

In 2025 viert Bonaventure bv zijn

overgenomen, werd de onderneming in

Het bedrijf verkocht in 2021 circa 10.000

honderdste verjaardag. Alles begon in

1981 opgesplitst. Hij zette de activiteiten

fietsen. Dat is ongeveer 10% meer

1925, toen Jules Bonaventure in Veurne

in Roeselare (en vanaf 1993 in Hooglede)

dan in pre-coronatijden. “Zowat 75%

startte met de productie van fietsen en

verder, terwijl zijn neef Johan de entiteit

daarvan zijn e-bikes. Toen we vijftien à

fietskaders. Zijn twee zonen, Gilbert en

in Veurne onder zijn vleugels nam. “We

twintig jaar geleden de eerste tests met

Roger, zetten de zaak verder. “Toen mijn

werken nog altijd intensief samen”, aldus

/

ook ons parten. Daardoor liggen onze

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

Nadat Julien en echtgenote Geraldine

acute gebrek aan onderdelen speelt

35

INTERVIEWS PRODUCTIE, ASSEMBLAGE EN MONTAGE \

Wendy Devuldere en Sabien Bonaventure leiden een bedrijf dat jaarlijks zowat 10.000 fietsen op de markt zet. (foto Luc DM)

waardoor ze heel vlot bollen”, pikt Wendy

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

Julien. “Het lakken van onze fietsen blijft

36

gebeuren in Veurne. Net als alle andere

Momenteel heeft de vennootschap drie

Devuldere in. “Dat is toch het compliment

Europese fietsaanbieders, kopen we

zaakvoerders: Julien, dochter Sabien

dat we het vaakst horen van kenners. Die

de fietskaders sinds twintig jaar aan in

(die er in 1995 bijkwam) en haar man

geometrische eigenschappen hebben we

Azië. Door de hoge loonkost hier, was

Wendy Devuldere. “Eerst koesterde ik

zoveel mogelijk behouden, al moet je je

het voor het verwante bedrijf uit Veurne

andere carrièreplannen, tot een vroegere

altijd wel wat aanpassen aan de evolutie

bedrijfsmatig onverantwoord om dat

leraar me zei dat het familiebedrijf echt

van de markt. Zo is de bandbreedte van

zelf nog te doen. We hebben nog enige

wel iets moois was. Het was een van de

de doorsnee fiets nu 5 cm. Dat is meer

tijd samengewerkt met Vaneenooghe

argumenten waardoor ik er toch ben

dan vroeger, vooral omdat het meer

bv, een zeer goede framebouwer uit

ingestapt”, verklaart Sabien.

comfort biedt”, legt Wendy Devuldere uit.

nog in staal werden vervaardigd, was dat

Geometrie als troef

Zowat 150 Belgische dealers verkopen

perfect doenbaar. De situatie veranderde

Venturelli is sinds jaar en dag het

Venturelli-fietsen. Die beleefden in

toen er massaal naar aluminiumframes

bekendste merk van de familie. “Dankzij

2020 een absoluut topjaar. “Voor de

werd overgeschakeld. Daardoor konden

de vroegere samenwerking met

lockdown stond ons magazijn nog

we op prijsvlak niet meer concurreren

Vaneenooghe, kenmerken onze fietsen

helemaal vol. Toen de fietsenwinkels

met China.”

zich door een specifieke geometrie,

zes weken later weer open mochten,

Ruiselede. Zolang de meeste kaders

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

nog aan voor hun schoolgaande jeugd,

Afbouw tewerkstelling

al schakelen ook zij sneller over naar een

De unit in Hongarije werkt uitsluitend aan

e-bike voor hun benjamins, als alternatief

speedpedelecs, vier van de vijf locaties

voor het openbaar vervoer.”

werken hoofdzakelijk aan elektrische fietsen. “Eén fiets assembleren vergt snel

Assemblage-partnerschip in het buitenland

twee uur werk. Het is handenarbeid,

Sinds 2019 is de workflow bij Venturelli

knowhow vereist. Het is dan ook niet zo

grondig geherstructureerd. “We

simpel om nieuwe mensen te vinden.

hebben een tijdje samengewerkt

Tussen 2015 en 2019 is ons team in

met maatwerkbedrijf Mariasteen, dat

Hooglede afgeslankt van twaalf naar

eveneens in Hooglede is gevestigd.

acht mensen. Dat komt deels door de

Dankzij hun interne en uitstekende

introductie van assemblagelijnen in het

begeleiding leverden die mensen echt

buitenland, maar ook door mensen die

fantastisch werk. Toen de fietsen daar

met pensioen gingen. Zij hebben wel

het magazijn verlieten, waren ze 98%

opvolgers opgeleid, maar soms kiezen

rijklaar. De fietsenhandelaar diende

medewerkers er na een tijdje voor om als

alleen nog het stuur recht te zetten en

zelfstandig fietsenhersteller aan de slag te

de pedalen te monteren.”

gaan. Freelancers inbegrepen, beschikken

die zowel mechanische als elektrische

we nu over vijf assembleurs.”

Venturelli verruimt intussen de horizonten.

stop. “Ten eerste moesten we fulltime

Export is momenteel goed voor een

iemand inzetten die instond voor het

kleine 10% van het zakencijfer. “Aan

transport tussen beide vestigingen.

het Verenigd Koninkrijk leveren we niet

Secundo hadden onze eigen monteurs

meer. Door de brexit is dat te omslachtig

daardoor veel minder om handen.

geworden. Nederland wordt wel een

Daarom hebben we beslist zelf een

interessante markt: het is een rasecht

nieuwe montagelijn te installeren in

fietsland en Belgische fietsen zijn 15

Hooglede. We kunnen ook rekenen op

tot 20% goedkoper in vergelijking met

montagepartners in Polen (2), Italië en

die van lokale producenten. We tasten

Hongarije. Wij bepalen het ontwerp en

ook de commerciële mogelijkheden in

de componenten, zij steken de fietsen

Spanje af. In functie daarvan denken we

samen. Dat is mogelijk door een nauwe,

aan uitbreiding, maar concreet is dat nog

structurele samenwerking met een

niet. We hopen in eerste instantie zo snel

werd onze stockageplaats in geen tijd

onderneming die tot een wereldwijde

mogelijk weer op volle toeren te kunnen

leeg geplukt. Anno 2022 hebben onze

groep van fietsconstructeurs behoort.

draaien als de levering van componenten

dealers zelfs nog 20% meer bestellingen,

Het zorgt ervoor dat we een voorsprong

weer gesmeerd verloopt. Omwille van

maar door het tekort aan cruciale

hebben op vlak van innovaties.

die onzekerheid is het ook moeilijk te

onderdelen (batterijen, chips, gewone

Bovendien konden we daardoor tijdens

voorspellen hoeveel fietsen we dit jaar op

wisselstukken,…) kunnen we ze niet

de coronacrisis wel nog leveren, in

de markt zullen brengen.”

assembleren. Daarnaast zijn onze kosten

tegenstelling tot veel anderen.

Er bestaat een minieme kans dat

gevoelig gestegen. De verscheping van een container uit China kost liefst vijftien

We hebben overigens nog altijd een

Bonaventure op termijn wordt verder

keer meer, terwijl ook de brandstofprijzen

prima verstandhouding met de mensen

gezet door de vijfde generatie. “Onze zoon

de pan uitswingen”, aldus Wendy.

van Mariasteen, die speciaal voor ons

Kenneth volgt Handelswetenschappen.

een magazijn hadden uitgerust voor

Voorlopig is hij niet echt geïnteresseerd,

Het gebrek aan componenten is een

een optimale assemblage. Het is zeker

maar dat was ik in eerste instantie ook

van de redenen waarom Venturelli nog

mogelijk dat we in de toekomst nog

niet. Afwachten hoe dat zal evolueren”,

amper klassieke, niet-elektrische fietsen

gaan samenwerken.”

knipoogt Sabien Bonaventure.

maakt. “Eigenlijk kopen ouders die alleen

/

samenwerking met Mariasteen in 2019

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

Om diverse redenen zette Venturelli de

37

Marcel Kint bv vervaardigt unieke fietsen helemaal zelf

Erfenis van de Zwarte Arend Dirk Van Thuyne, freelancejournalist

Wijlen Marcel Kint was niet alleen een begenadigd fietser, hij was ook een volbloedondernemer met een hart voor zijn klanten. Kleinzoon Marniek Kint heeft diezelfde genen geërfd. Samen met zijn vrouw Lien Baguet runt hij het familiebedrijf dat ze profileren als producent van authentieke, gepersonaliseerde, handgemaakte fietsen en als leverancier van duizenden onderdelen die alles en niets met fietsen te maken hebben.

Het Kortrijkse atelier van fietsenmerk

Al in 2008 sprong het bedrijf op de trein

beseffen, legde hij daarmee de basis van

Marcel Kint bv ademt authenticiteit en

van de elektrische fietsen. Momenteel is

het latere familiebedrijf.

passie uit. Klanten ontvangt kleinzoon

de verhouding in de omzet zowat 50-50.

Voor Kint in 1951 de fiets definitief

Marniek Kint in de voormalige

“Toen enkele jaren geleden zelfs enkele

aan de haak hing, vulde hij eerst nog

woonkamer van zijn legendarische

kranten begonnen met de verkoop van

zijn palmares aan met onder andere

grootvader Marcel (bijnaam: Zwarte

elektrische fietsen, hebben we bewust

Gent-Wevelgem, Parijs-Roubaix en

Arend), die in 2002 stierf. “Ik ben het

een hoger segment opgezocht”, zegt

driemaal de Waalse Pijl. In tegenstelling

kacheltje nog samen met hem gaan

Marniek Kint. “Voor de motoren werken

tot vandaag moesten de wielerhelden

kopen bij Molecule. Ik vond het toen al

we bijvoorbeeld samen met het Duitse

toen na hun carrière nog aan de bak

een verschrikkelijk lelijk ding”, lacht hij.

topmerk Brose.”

om het gezin te onderhouden. Overdag

Topmodel en artiest als ambassadeur

Enkel b2b

tapte hij pinten in zijn café Valkenburg.

Marcel Kint bv levert niet rechtstreeks

De zaken floreerden en al snel moest

Samen met zijn eega Lien nam Marniek

aan particulieren. Het bedrijfje dat vier

hij zijn geboortedorp Zwevegem

in 2011 het roer van het familiebedrijf

werknemers telt en ook nog een beroep

inruilen voor de stad Kortrijk, waar het

over. Het koppel drukte meteen ook een

doet op een tiental onderaannemers,

fietsenbedrijf extra ruimte voor expansie

eigen stempel op de zaak. “Mijn vader

kan terugvallen op een netwerk van

kreeg. Meer dan 60 jaar later zit het

was dat jaar naar het WK wielrennen in

zowat 250 fietsenhandelaars die actief

bedrijf nog altijd op dezelfde locatie, nu

Kopenhagen geweest. Achteraf vertelde

zijn in de provincies Henegouwen,

onder de leiding van Marniek Kint, de

hij verbaasd over de vele ‘rare’ fietsen

Oost- en West-Vlaanderen. Zij kunnen

ondernemer van de derde generatie.

zoals retro’s en fixies, die hij daar in

met hun klanten op bezoek komen om

“In al die decennia is de filosofie van

het stadscentrum had gezien”, vertelt

zo samen een unieke fiets te ontwerpen

het huis niet veranderd: een maximale

Marniek Kint. “Sindsdien profileren we

die helemaal past bij het karakter van de

afwerkingsgraad en klantvriendelijkheid.

ons als leverancier van authentieke,

klant. De ‘finishing touch’ van elke fiets is

Net zoals mijn grootvader urenlang kon

gepersonaliseerde, handgemaakte fietsen.”

de handtekening van Marcel Kint en het

zoeken naar het kleinste vijsje om de

metalen kopmerk met het authentieke

klant van dienst te zijn, doen ook wij ons

logo dat dateert uit 1954.

uiterste best om iedereen te helpen”,

sleutelde Marcel aan fietsen, ’s avonds

De samenstelling van elke fiets begint

benadrukt Marniek Kint.

met het fietsframe van 1938 dat een

Terwijl de hele sector steen en been

spuitwerk gebeurt in het eigen atelier. De

Maximale afwerkingsgraad en klantentevredenheid

grote stock aan onderdelen laat toe om

Tot op vandaag is de legendarische

aan fietsonderdelen, gaat hij liever op

aan elke fiets een persoonlijke touch te

wielrenner Marcel Kint (Zwarte Arend)

zoek naar creatieve oplossingen. “We

geven. Ook enkele Bekende Vlamingen

de langst regerende wereldkampioen

kampten met een nijpend tekort aan

zoals topmodel Hannelore Knuts en

ooit, weliswaar een beetje geholpen

derailleurpadden, maar die waren

veelzijdig artiest Wim Opbrouck lieten

door het uitbreken van de Tweede

nergens meer te vinden.

hun creativiteit de vrije loop bij de

Wereldoorlog. Dankzij zijn overwinning

Uiteindelijk hebben we ervoor gekozen

samenstelling van hun fiets. Die laatste

op het WK van 1938 in het Nederlandse

om die zelf te gaan produceren. Dankzij

naam is geen grote verrassing, want

Valkenburg genoot Marcel Kint een

onze flexibiliteit en ons vakmanschap

Marniek Kint is ook de tourmanager van

enorm privilege van zijn sponsor Mercier.

blijven onze klanten niet in de kou staan.”

De Dolfijntjes, de band van onder andere

Hij kreeg namelijk een op maat gemaakt

Wim Opbrouck en Wim Willaert.

fietsframe. Zonder het goed en wel te

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

unieke geometrie heeft. Het las- en

38

klaagt over het wereldwijde gebrek

www.marcelkint.be

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

Marniek Kint en Lien Baguet sleutelen aan een innovatief vervolg op het basisconcept van grootvader Marcel Kint uit 1951. (foto Marcel Kint bv

39

Alpas Cycles uit Zwevegem

Fietsen om uit te breken Dirk Van Thuyne, freelancejournalist

Dominiek Hots uit Zwevegem is een van de nieuwkomers op de Belgische fietsenmarkt. Met Alpas focust hij op liefhebbers van sportieve fietsen, die houden van comfort, performantie en schoonheid.

Alpas is een Filipijns woord dat zoveel

Ambachtelijk en lokaal

In de kelder onder zijn woning bouwt

betekent als ‘vrij worden’ of ‘uitbreken’.

Het idee om met een eigen bedrijfje

hij sindsdien met de hand en met veel

Dat is ook de filosofie achter het

te starten, borrelde bij de zelfstandige

geduld aan zijn grote droom. “Ik ben

gelijknamige fietsenmerk dat Dominiek

informaticaspecialist Dominiek Hots

nog halftijds aan de slag als IT’er. Alpas is

Hots in 2019 lanceerde. “Ik maak

op toen hij een vijftal jaar geleden een

mijn bijberoep, maar ik hoop ooit voltijds

sportieve fietsen (koers, gravel) waarbij

meerdaagse fietstocht naar de Ardennen

fietsen te kunnen maken”, vertelt hij. “Het

de focus niet op de prestatie, maar wel

wou maken. Op de markt vond hij

feit dat ik het volledige proces in eigen

op het avontuur ligt”, vertelt de veertiger.

niet meteen een geschikte fiets en hij

handen heb, is voor mij het allerleukste

“De Vlaamse klant is hyperklassiek en

haalde dan maar eigenhandig een oude

aan de job: ik maak het ontwerp,

laat zich vooral leiden door de grote

stadsfiets uit elkaar om die naar eigen

vertaal het idee naar de praktijk, versnij

merken waarmee de profrenners rijden.

smaak weer op te bouwen.

de buizen en las ze aan elkaar en doe vervolgens zo goed als de volledige

Mijn cliënteel bestaat daarentegen leren, trok hij later naar het Verenigd

performantie en schoonheid. Ze komen

Koninkrijk waar hij aan The Bicycle

Voor sommige specifieke onderdelen

van over het hele land, ze vinden me

Academy een cursus framebouw

klopt hij aan bij enkele gelijkgestemde

vooral via sociale media.”

volgde.

partners. Zo vertrouwde hij (tot voor

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

Om de fijne kneepjes van de stiel te

fietsen die houden van comfort,

/ 40

afwerking.”

vooral uit liefhebbers van sportieve

foto Luc DM

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

foto Luc DM

kort) voor de wielen op Atelier 56 uit

Dominiek Hots zwemt een beetje

af. Ik wil dat het volledige plaatje klopt”,

Harelbeke en voor het lakwerk op David

tegen de stroom in door te zweren

zegt hij. “Typerend voor de artiest zijn de

Meirhaeghe van M-Level. “Ze huldigen

bij stalen fietsen. “Staal heeft zijn

organische en amorfe vormen die heel

dezelfde filosofie: ambachtelijk, lokaal,

reputatie tegen dat het veel zwaarder

vaak in zijn werk terugkomen. Robin

met nadruk op de klantenservice.”

zou zijn dan aluminium en carbon,

tekende enkele van die elementen en ik

maar die enorme gewichtsverschillen

heb die uit inox gesneden en met zilver

Zweren bij staal

zijn echt wel verleden tijd. Bovendien

op de fiets gesoldeerd.”

Zeker in de wereld van de racefietsen is

heeft staal een heel grote troef:

het tegenwoordig bijna allemaal carbon

het is veel comfortabeler. Zeker

Tussen de start in 2019 en einde 2021

en aluminium wat de klok slaat. Carbon

langeafstandsfietsers kiezen hiervoor

heeft Dominiek 12 complete fietsen

is extreem licht en stijf en is daarmee

omdat staal veel beter de schokken

gebouwd. Op termijn wil hij dat

de beste garantie op topprestaties. Voor

opvangt en zo een garantie is op een

aantal fors verhogen. “Ik ga daarom

wedstrijden in extreme omstandigheden

comfortabele tocht.”

mijn concept een beetje aanpassen.

Een versnelling hoger

aanbieden dat dient als startpunt. Via

Parijs-Roubaix – kiezen zelfs profrenners

Met oog voor detail en esthetiek bouwt

een configurator kan de klant de fiets

vaak voor aluminium, wat bijna even

Dominiek Hots fietsen die helemaal op

helemaal naar zijn zin maken. Mijn

licht is maar wel een pak duurzamer.

maat van de klant zijn. “Het liefst van

streefdoel is om één fiets per week af te

al lever ik een volledig afgewerkte fiets

werken.”

Nichelson Bicyles zet fietsen aan de haak In West-Vlaanderen was tot einde

sportieve wielerliefhebbers die weg

losse frames (100-tal) en 250 wielen in

2021 nog een andere kleine producent

willen van de eenheidsworst en die

carbon. Maar die activiteit kende recent

van sportfietsen actief. Ex- wielrenner

kiezen voor een design dat aantrekkelijk

een einde.

Thomas Nichelson startte in 2010

maar toch sober is. In 2014 was er

zijn eigen fietsontwerp onder de vlag

voor de fietsen van Nichelson ook

Thomas Nichelson melde begin maart

van Nichelson Bicycles, met atelier in

belangstelling op de Britse markt.

2022 via mail dat hij wegens ziekte zijn

Deerlijk. Met zijn eigenzinnige creaties

Op het hoogtepunt vervaardigde hij

fietsbedrijf heeft stopgezet.

mikte hij naar eigen zeggen op de

een 100-tal fietsen per jaar, naast ook

/

andere de Ronde van Vlaanderen en

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

Ik ga namelijk een standaardmodel

– denk aan de kasseien in onder

41

INTERVIEWS PRODUCTIE, ASSEMBLAGE EN MONTAGE \

Familie Branders investeert in Europees verdeelcenter

Hoogvlieger Bizobike op Chinese vleugels Roel Jacobus, freelancejournalist

Ontwerper, invoerder en verdeler van elektrische vouwfietsen Bizobike uit Damme-Moerkerke zet na twaalf jaar opnieuw een reuzenstap vooruit. Gesteund door hun Chinese leverancier opent de familie Branders dit voorjaar een Europees verdeelcentrum met outdoor testpiste en grote showroom. “We bouwen verder op onze reputatie van service en kwaliteit die we verwierven bij intussen al bijna 160 fietshandelaars in België en Nederland en retailergroepen in Frankrijk, Italië en Spanje.”

Het leven van de broers Björn (43)

om met hun ingenieurs een model voor

de vraag of wij jaarlijks 20.000 zulke

en Christophe (46) en vader Michel

productie klaar te stomen. Tot we op de

fietsen konden leveren. De Franse

Branders (68) draait rond Bizobike,

voorlaatste dag een innovatief concept

autoconstructeur startte met elektrische

hun merk van elektrische vouwfietsen.

te zien kregen: een elektrische vouwfiets

wagens en vond een elektrische

Het verhaal startte in 2010, toen

met een geïntegreerde batterij. Ik belde

vouwfiets een passend gadget. Uiteraard

Björn als salesmanager werkte bij

mijn toenmalige baas in Blankenberge

waren we geïnteresseerd om met een

plezierjachtenbedrijf North Sea Boating

dat we het ei van Columbus hadden

ingenieursteam van Renault ons model te

(NSB) in Blankenberge. Daarvoor had

gevonden en dat we langer zouden

optimaliseren. We mochten die topfiets

hij met zijn diploma administratie

wegblijven. Met de Chinese ingenieurs

presenteren in hun showroom op de

en boekhouding (VHI Brugge)

hertekenden we ons model naar een

Champs Elysées in Parijs.” Uiteindelijk

eerst de knepen van internationale

elektrische vouwfiets.”

hield Renault zijn hoofdaandacht bij auto’s en bleef het bij slechts 200 fietsen.

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

handel en douane geleerd op de

42

terminal van Wallenius Wilhelmsen in

Werkgever Luc Degroote van NSB

Maar de marketingstunt katapulteerde

Zeebrugge, gevolgd door een jaar als

toonde begrip, en zelfs meer: hij

Bizobike wel een niveau hoger.

afdelingsmanager bij Carrefour in Brugge.

investeerde een aantal jaren mee als stille

“Plots kende iedereen in de sector ons

“Een Nederlandse handelsvertegen-

vennoot. “Gelukkig, want geen enkele

en we hadden een schat aan technische

woordiger dropte bij North Sea Boating

bank was happig voor de 100.000 euro

informatie gekregen. Het gaf ook een

20 vouwfietsen en die waren al na 14

vooruitbetaling van de eerste container

boost aan onze leverancier in China.

dagen verkocht. Dat zette me aan het

fietsen. Maar we kenden meteen een

Toen Renault vroeg om het atelier te

denken om er zelf mee te starten. We

vlotte verkoop. Een mooie incentive voor

mogen bezoeken, liet de overheid het

maakten een ontwerp en stuurden dat

de handelaars was dat wij de fietsen

niet bepaald moderne gebouw slopen.

naar 274 Chinese fietsenfabrikanten. Uit

volledig afgemonteerd leveren, een lange

Nauwelijks zes maanden later werden

de antwoorden maakten we een selectie

garantie geven en zelf voor de dienst

we als koningen onthaald in een nieuwe,

en na zeven maanden heen en weer

na verkoop instaan. Het aantal dealers

grote fabriek.”

mailen, stuurden vier fabrikanten ons een

groeide meteen en onze fabrikant kon

prototype.”

een continue productie opzetten.”

Van China over Japan naar Duitsland

Ei van Columbus

Voor Renault naar Parijs

Toch was het na zeven jaar bijna

Alle vier de prototypes werden door

In 2014 verhuisde Bizobike – “Bizo is

game over. “Met de anti-dumpingwet

een professionele fietsenmaker goed

mijn bijnaam bij de vrienden” – van de

verhoogde de Europese Unie de

bevonden. Björn en Christophe, die op

garage thuis naar het gebouw van de

invoertaks op bepaalde Chinese

de terminal van Toyota in Zeebrugge

voormalige palinghandel Kempe langs

producten van 6 naar 84%. Om onze

werkte, stapten op het vliegtuig naar

de Weststraat in Moerkerke. Dat was

dealers niet te verliezen, verhuisde

China. Vader Michel, toen nog postbode,

nodig want uit niets startte een volgend

de assemblage naar Japan, een dure

bleef thuis. “We kozen ter plaatse uit die

avontuur. “Op een kerstmarkt in Knokke

oplossing die we slechts een jaar konden

vier fabrieken die met de mensen waar

hadden onze fietsen de aandacht van

volhouden. Ondertussen organiseerde

we het beste gevoel bij hadden. We

een grote baas van Renault getrokken.

onze Chinese leverancier voor zijn

zouden een maand in Guangzhou blijven

Hij stuurde een delegatie langs met

Europese klanten een assemblagelijn in

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

V.l.n.r. Christophe, Michel & Björn Branders van Bizobike openen in de lente van 2022, samen met hun Chinese productiepartner, een nieuw Europees verdeelcenter voor elektrische vouwfietsen en stadsfietsen. (foto Jan)

Duitsland. Dit kost voor een gedeelte

Dat was een mokerslag voor ons bedrijf

Er komt één extra technicus en telkens

van het product meer loon maar onze

van 2 miljoen euro omzet. Na twee jaar

één vertegenwoordiger voor Nederland,

business kon blijven bestaan.”

juridische strijd kregen we in de feiten

Frankrijk en Duitsland. Ook onze huidige

gelijk en moest Colruyt aan óns 35.000

vestiging blijft behouden. Een aantal

euro schadevergoeding betalen.”

grote buitenlandse prospecten tonen al interesse. Wij zijn klaar voor een nieuw

een 30-tal in Nederland. Naast het eigen

Straks Europees verdeelcentrum

merk is er ook OEM-productie (Original

De uitbreiding komt er nu toch. “In 2021

Equipment Manufacturer) voor onder

sloot langs de Moerkerksesteenweg,

Corona was loodzwaar

andere Decathlon en andere retailers in

aan de kant van de dorpskern van

De onvermijdelijke vraag: hoe was de

Italië en Frankrijk. De personeelsbezetting

Vivenkapelle, Tegels De Prest zijn

impact van de coronapandemie? “Voor

is nog steeds vrij beperkt: Björn staat

toonzaal en magazijnen op 4.300 m²

de fietsenbranche is de wereldwijde

in voor de algemene en commerciële

grond. Onze Chinese leverancier, waar

verstoring van de toeleveringslijnen

zaken, Christophe voor het operationele

we intussen al twaalf jaar in vertrouwen

bijzonder zwaar. Je wacht makkelijk vier

en het magazijn, Michel onderhoudt de

mee samenwerken, deed een verrassend

maanden op een ketting of een jaar op

contacten en leveringen bij de dealers,

voorstel. Onze uitbreidingswens paste

een versnellingsapparaat. Specifiek de

en er is één technische medewerker.

perfect in zijn voornemen om een nieuw

elektrische fietsen lijden ook onder het

gamma van jaarlijks 10.000 elektrische

tekort aan microchips en batterijen. In

Juridische strijd met Colruyt

stadsfietsen – geen vouwfietsen – op de

2021 konden we onze eerste fiets pas

Voor de verdere groei in volume en

Europese markt te brengen. Het gaat om

in oktober factureren. Ook alle prijzen

mensen keken ze uit naar een grotere

fietsen uit zijn intussen al twee fabrieken

voor grondstoffen en transport gingen

ruimte. “We namen een optie op

in Sri Lanka, dat niet op de landenlijst van

de lucht in. In 2022 hopen we ons te

2.000 m² industriegrond van de WVI in

de Europese anti-dumpingwet staat. De

onderscheiden met nieuwe producten

de zone Moerkerke-Brug. Helaas werd

Chinese partner investeert mee in het

die zeer competitief geprijsd zijn. En we

ons voortbestaan bedreigd: een contract

vastgoed. Eind februari verloopt de akte

hebben vertrouwen: de elektrische fiets

van 600 elektrische vouwfietsen voor

en we mikken op april voor de opening

is zodanig ingeburgerd dat hij nooit meer

Colruyt was buiten onze bevoegdheid

van een topklasse showroom, kantoren,

zal verdwijnen.”

fout gelopen en Colruyt eiste 1 miljoen

magazijn en buitenpiste.

euro schadevergoeding.

hoofdstuk Bizobike 2.0.”

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

België – voornamelijk in Vlaanderen – en

/

Bizobike telt vandaag 126 dealers in

43

PRODUCTIE VAN FIETSONDERDELEN \

Wanneer fietsen kunstwerkjes worden…

Voor de meeste mensen is de fiets

echte kunstwerkjes maken: lakbedrijf

spatborden en kettingschermen die 99%

een gewoon gebruiksvoorwerp om

M-level uit Ruiselede brengt kleur op de

van zijn omzet buiten onze landsgrenzen

zich functioneel, sportief of recreatief

fietsen. Vaneenooghe bv uit Ruiselede

realiseert. Atelier 56 uit Harelbeke was tot

te verplaatsen. Daarnaast zijn er ook

en Martelly (Eddy Martens) uit Zwevezele

eind april 2022 actief als wielenmaker,

echte liefhebbers die dromen van een

leggen zich toe op de ambachtelijke

maar zaakvoerder Youri Adams, die deze

uniek, gepersonaliseerd pareltje of

productie van stalen fietskaders.

activiteit in bijberoep uitoefende, besliste

gesofisticeerde snufjes. West-Vlaanderen

Curana uit Ardooie, is een excellente

om de activiteit te staken.

telt enkele specialisten die van fietsen

producent van hoogkwalitatieve

Curana produceert spatborden en kettingschermen

“We zijn hoogsensitief voor trends” Dirk Van Thuyne, freelanceredacteur

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

20 jaar geleden stond de producent van spatborden en kettingschermen Curana uit Ardooie voor een moeilijke keuze. Onder impuls van de derde generatie van de familie Vens, koos het bedrijf toen voor een strategische heroriëntatie. Met succes, want vandaag is Curana een snelgroeiend bedrijf dat maar liefst 99% van zijn omzet in het buitenland realiseert.

44

Al twee decennia lang volgt de

overnamen. Opgericht in de jaren ’30 als

met het Kortrijkse ontwerpbureau pilipili

ontwerper en producent van

fietswinkel had Curana zich ontwikkeld

begon Curana met de ontwikkeling van

innovatieve fietsonderdelen Curana

tot een producent van metalen

een innovatief spatbord in kunststof. Een

een ononderbroken groeitraject. Meer

spatborden en bagagedragers met de

materiaal waar het bedrijf totaal geen

nog, het Ardooise bedrijf zette de

Belgische fietsindustrie als klant. Door de

ervaring mee had. Na drie jaar zag B”lite

jongste tijd een heuse groeispurt neer

opkomst van internationale fabrikanten

het levenslicht. Dankzij de combinatie

met jaarlijkse groeicijfers tot 40%. De

(vooral in Taiwan) kreeg het bedrijf te

van aluminium en kunststof had het

directe tewerkstelling klom in het jongste

maken met een enorme prijzendruk,

spatbord een grotere stijfheid terwijl het

boekjaar, afgesloten op 30 juni 2021, mee

wat de rentabiliteit en de toekomst

toch een kwart lichter was dan hetzelfde

op naar 21 medewerkers in loondienst.

ondermijnde.

product in kunststof.

CEO Dirk Vens: “We zullen dit boekjaar

Aanpassen of verdwijnen. Dat was de

Een grote speler had meteen interesse

voor het eerst de omzetkaap van

keuze waar de familie voor stond en ze

in het prototype, maar de productie

10 miljoen euro overschrijden. We

koos uiteindelijk voor een strategische

leek veel minder evident dan gedacht.

koesteren ook volop uitbreidingsplannen.

heroriëntatie. “De honger was enorm

“Het was erop of eronder want

Op korte termijn willen we onze

groot om het anders aan te pakken. In

het innovatietraject had zowat alle

productiecapaciteit verdubbelen. Aan de

plaats van standaardproducten te maken

beschikbare cash van het bedrijf

investering hangt een prijskaartje van 1

voor onze klanten, wilden we onze

opgesoupeerd”, herinnert Dirk Vens

miljoen euro.”

creativiteit de vrije baan geven en nieuwe

zich nog. Met de hulp van de Belgische

concepten in de markt zetten”, vertelt

productiepartner Anziplast slaagde

Dirk Vens.

Curana erin om het innovatieve product

Strategische heroriëntatie

op de markt te brengen en in geen tijd

De indrukwekkende groeicijfers staan in schril contrast met de toestand van het

Riskant innovatietraject

familiebedrijf in 1990 toen de broers Dirk

Dat zoiets gemakkelijker is gezegd dan

en Geert Vens het roer van hun ouders

gedaan, bleek al snel. In samenwerking

groeide B”lite uit tot een succes.

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

Toekomst voor onze maakindustrie

onze grootste uitdaging”, zucht Dirk

Curana onderscheidt zich van de

Aanvankelijk koos Curana om niet zelf

Vens. “Zeker voor een kmo is het

concurrentie door dingen te maken die

te investeren in de processing van de

bijna onbegonnen werk om je op de

nog niet bestaan. “Als marktleider moeten

nieuwe producten. De focus lag vooral

arbeidsmarkt te profileren. Zo zijn we al

we hoogsensitief zijn voor nieuwe

op innovatie en design. Recent is er

acht maanden tevergeefs aan het zoeken

trends”, weet Dirk Vens. “We steken overal

opnieuw verandering gekomen in die

naar een productie-ingenieur. Maar ook

onze voelsprieten uit en dat niet alleen

bedrijfsstrategie. “We proberen zoveel

productiemedewerkers zijn heel schaars

in de fietsmarkt. Op zoek naar inspiratie

mogelijk lokaal te produceren. We zijn

in onze regio.”

trekken we bijvoorbeeld ook naar automobiel- en textielbeurzen.”

daar redelijk koppig in”, lacht Dirk Vens.

“Het is niet alleen veel leuker, we hebben

Cocreatie

ook veel meer controle op bijvoorbeeld

Nog altijd is cocreatie een hoeksteen

99% export

de kwaliteit van de producten, die zo

van de bedrijfsfilosofie van Curana.

Al bij al is de fietsindustrie een vrij klein

goed als altijd op maat van de klant zijn

“Als kmo beschik je niet over de

wereldje waar iedereen iedereen kent.

ontwikkeld. Er zijn voldoende verhalen

middelen en de mensen om zelf alles te

Zowat alle grote merken zijn klant bij

bekend van sectorgenoten die spijt

bedenken en te ontwikkelen. Bovendien

Curana. Maar liefst 99% van de omzet

hebben van de verhuis van hun productie

zorgt de samenwerking met externe

realiseert het bedrijf in het buitenland. De

naar Oost-Europa of Azië. Er is zeker

partners zoals onderzoeksinstellingen,

belangrijkste afzetmarkten zijn de grote

nog toekomst voor de maakindustrie in

hogescholen, kenniscentra, ontwerp-

Europese fietslanden zoals Nederland

Vlaanderen.”

studio’s en productiebedrijven altijd

en Duitsland. Daarnaast voert het bedrijf

De grootste rem op de groei is het

voor een interessante kruisbestuiving”,

ook uit naar de assemblagebedrijven

vinden van de juiste profielen op de

benadrukt Dirk Vens.

in Oost-Europa en Taiwan, waarna de afgewerkte fietsen de wereld rond gaan.

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

arbeidsmarkt. “Het is zonder twijfel

Dirk Vens: "Met onze innovatieve spatborden bewijzen we dat de maakindustrie in ons land nog toekomst heeft.” (foto Jerome Gobin & Reed)

45

PRODUCTIE VAN FIETSONDERDELEN \

M-Level uit Ruiselede

De lakvirtuoos van het peloton Dirk Van Thuyne, redacteur

Personaliseren van fietsen en accessoires is hot in het wielerwereldje. Het kruim van het internationale peloton kent intussen de weg naar het Ruiseleedse M-Level voor een unieke fiets, helm of bril. Daarnaast is het bedrijf van David Meirhaeghe gespecialiseerd in het herstel van carbon frames en in industrieel lakwerk.

Met trots toont David Meirhaeghe

Het zijn lang niet alleen nieuwe

Zo spoot de metser van opleiding een

de gepersonaliseerde helm waarmee

fietsen die binnenkomen voor een

fiets in het thema van hardrockgroep

wereldkampioen Julian Alaphilippe in

nieuwe look. Door de schaarste op

Iron Maiden met enkele doodshoofden

2022 in het wielerpeloton te zien zal

de markt zijn er wielerliefhebbers

als accenten. Vier jaar geleden vatte

zijn. “Producent Specialized kwam bij

die een (tweedehandse) fiets kopen

Wout van Aert Parijs-Roubaix aan op

mij aankloppen om dit kunstwerkje te

zonder naar het kleur te kijken en die

een fiets vol kasseien met zijn eigen

realiseren. Waar het voor anderen te

dan laten herspuiten in de gewenste

foto op het balhoofd.

moeilijk wordt, begint het voor mij”,

kleur. Of mensen die een exacte kopie

knipoogt hij. “In deze helm heb ik heel

willen van de fiets van hun idool.

Herstel van carbon frames

wat verschillende lakken en technieken

Naast fietsen doet David Meirhaeghe

Omwille van het lage gewicht en

toegepast, waaronder een speciale

ook industrieel lakwerk. Denk daarbij

de hoge stijfheid kiezen heel wat

marmerlook.”

aan aircotoestellen, (licht)schakelaars,

wielertoeristen voor een carbon frame.

wc-drukknoppen,... Ook de spelers van

Het hogere prijskaartje nemen ze er

Veel meer dan fietsen

de nationale hockeyploeg zijn klant om

met plezier bij. Maar een carbon frame

In de wielerwereld is het lakken van

hun sticks te personaliseren.

heeft nog een ander nadeel: het is veel kwetsbaarder. Resulteert een kleine

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

helmen en brillen aan een opvallende

46

opmars bezig. Profrenners, maar ook

Kasseienfiets van Wout

valpartij op een stalen of aluminium

steeds meer wielertoeristen willen iets

Grosso modo bestaan er twee grote

fiets slechts in een krasje, dan kan door

unieks en investeren volop in unieke

laktechnieken: poederlakken en

een gelijkaardige impact het carbon

kledij en accessoires.

natlakken. “Poederlakken is goedkoop

frame breken.

De klantenlijst van M-Level oogt

en supersterk. Het grootste nadeel

indrukwekkend: Alejandro Valverde,

is dat die lak moet uitharden in een

“Dat betekent vaak een financiële

Peter Sagan, Mathieu van der Poel,…

oven waardoor deze techniek enkel

aderlating. Om die mensen te helpen,

Allemaal weten ze de weg naar

geschikt is voor stalen frames, niet voor

hebben we ons ook gespecialiseerd

Ruiselede te vinden.

carbon”, doceert David Meirhaeghe.

in het herstellen van carbon frames.

“De mogelijkheden van natlakken zijn

Daarna herspuiten we de gebroken

Het lakken van brillen en helmen is

zo goed als onbeperkt: honderden

fiets waardoor de klant een zo goed als

slechts een van de vele activiteiten van

kleuren, mat of blinkend, al dan

nieuwe fiets terugkrijgt. Met garantie”,

M-Level, dat acht medewerkers telt. Het

niet reflecterend,… De afwerking

benadrukt David Meirhaeghe.

gros van het orderboek bestaat uit het

van het geheel met bijvoorbeeld

lakken van fietsframes, in opdracht van

afbeeldingen doen we door middel van

M-Level is bedrijfseconomisch gezien

nationale en internationale topmerken.

airbrushtechnieken.”

een bescheiden speler, de vennootschap

Zo werkt M-Level samen met Jaegher,

onder firma (VOF) publiceert geen

de bouwer van stalen koersfietsen met

Heel wat fietspareltjes dragen intussen

roots in Ruiselede.

de handtekening van David Meirhaeghe.

jaarrekeningen.

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

Atelier 56 (Harelbeke)

Meester-wielmaker loopt spaak Dirk Van Thuyne, redacteur

Overdag is hij leerkracht bij het PTI in Kortrijk, maar na zijn uren vond je Yoeri Adams tot einde maart 2022 meestal terug in zijn atelier. Met liefde voor het vak vervaardigde hij duurzame, handgespaakte wielen. Klanten uit heel Vlaanderen vonden de weg naar Atelier 56 in Harelbeke. De forse prijsstijgingen en de lange leveringstermijn van sommige onderdelen staken evenwel stokken in de wielen.

“Ik startte wellicht met het slechtste

de beste koop. Ze kostten gemiddeld

toeleveranciers, waaronder ook Belgische

businessplan van de wereld”, lacht Yoeri

600 à 800 euro, met enkele uitschieters

namen zoals onderdelenproducent Erase

Adams van Atelier 56 uit Harelbeke. “De

tot 2.000 euro. Maar ik gaf wel een

en spakenfabrikant Sapim.

wielensets die ik vervaardigde waren zo

levenslange garantie op spaakbreuk.”

Maar precies die onderdelen bleken

duurzaam dat ik mijn klanten achteraf niet zo vaak meer terugzag. Tenzij

Ambachtelijk handwerk

finaal de zwakke schakel in het geheel,

voor een tweede wielset om ook in de

Wat is nu het geheim van een kwalitatieve

want Adams heeft op 1 april 2022 zijn

wintermaanden door te fietsen. Reclame

wielenset? “Het gaat hem vooral om de

fietsatelier stopgezet.

hoefde ik niet te maken, de recensies op

juiste manier van vlechten van de spaken.

sociale media trokken wielertoeristen

De spaakspanning moet overal gelijk

Yoeri Adams: “Door de uitzonderlijk

en langeafstandsfietsers van over heel

zijn zodat elke spaak zijn bijdrage levert”,

lange levertermijnen van alle onderdelen

Vlaanderen aan. Sommigen fietsen wel

legt hij uit. “Het is een precisiewerkje.

en de volgens mij niet te verantwoorden

40.000 kilometer per jaar. Ook mensen

Ik begon er alleen aan als ik voldoende

prijsstijgingen van die materialen, is de

met een kilootje extra hielp ik graag.

tijd had en er niemand in mijn atelier

pret eraf. Bepaalde onderdelen staan nu

Dankzij een op maat gemaakt wiel

was. Elke spaak, elke nippel… Ze gaan

in week 47. Ik heb het steeds heel graag

kunnen ook zij zorgeloos van hun hobby

allemaal door mijn handen en dat is toch

gedaan maar het was een bijberoep. Er

genieten.”

de ultieme kwaliteitscontrole. Daarnaast

moest nog ‘leute’ aan zijn, en die is er

maakte ik natuurlijk ook gebruik van

niet meer. Of ik deze activiteit nog ooit

Levenslange garantie

enkele tools zoals een wielrichter en een

terug opstart? Zeg nooit nooit, maar ik

Passie en affiniteit voor techniek, dat

spaakspanningsmeter.”

denk niet dat de situatie in de komende

Zelf leerde hij de stiel van enkele lokale

in bijberoep zijn eigen zaak opstartte.

fietsenmakers. Vooraleer van start te

Als ervaren wielertoerist maakte hij

gaan, haalde hij twee oude koerswielen

in het verleden – meer dan hem lief

tientallen keren uit elkaar om ze daarna

was – kennis met allerlei problemen zoals

weer in elkaar te steken. Ook op het

spaakbreuk of een slag in het wiel. “Dat

internet vond Yoeri heel wat inspiratie

had voor een stuk te maken met de staat

op gespecialiseerde forums met tips

van het wegdek in ons land, maar ook

en tricks. “Vooral in de Angelsaksische

een beetje met mijn rijstijl: rechtdoor is

wereld zijn ambachtelijke frame- en

nog altijd de kortste weg”, filosofeert hij.

wielenbouwers populair. In eigen streek vind je er nauwelijks, nochtans profileert

In het wereldje van wielertoeristen is

Vlaanderen zich graag als wielerregio bij

merkgevoeligheid een typisch fenomeen.

uitstek.”

Soms tot ergernis van Yoeri Adams, die vaststelt dat heel wat mensen blind de

Westerse toeleveranciers

constructeurs en toeleveranciers van de

Naast stielkennis is ook de kwaliteit van

profploegen volgen bij de aankoop van

de grondstoffen van cruciaal belang bij

hun tweewieler. “Een goed product heeft

de productie van een degelijke wielenset.

geen grote stickers nodig”, zegt hij. “Op

Bij Yoeri vond je geen ‘Made in Taiwan’

de lange termijn waren mijn wielensets

maar wel onderdelen van Westerse

Yoeri Adams: “De wielensets die ik vervaardigde waren zo duurzaam dat ik mijn klanten achteraf niet zo vaak meer terugzag.”

/

beweegredenen waarom Yoeri Adams

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

jaren snel zal stabiliseren.”

zijn naar eigen zeggen de belangrijkste

47

FIETSHANDEL \

Aantal fietshandels in (West-)Vlaanderen blijft toenemen

Fietsvakhandel zit stevig in het zadel Jan Bart Van In, hoofdredacteur

De verkoop van fietsen zit fors in de lift en dus neemt ook het aantal fietsverkooppunten toe. Met 1.180 vestigingen in Vlaanderen, waarvan 265 uitbatingen of 22,5% in West-Vlaanderen, zit de vakhandel op een historische piek. De doorbraak van de elektrische fietsen legt de technische lat hoger voor de vakhandelaar.

Toch zet een nieuwe generatie ondernemers haar tanden in de kleinhandel met herstelservice. Tegelijk zijn een schaalvergroting in de sector en de opmars van kapitaalkrachtige ‘kapers’ (nieuwe winkelketens incluis autodistributeurs) onafwendbaar.

Het aantal fietswinkels in Vlaanderen

Deze sprekende cijfers zijn afkomstig van

fietsen als bromfietsen en scooters te

piekte in april 2022 met 1.180 uitbatingen

Locatus, de Nederlandse specialist in het verzamelen van data over de detailhandel en winkelsector, via halfjaarlijkse ‘on the field’ observatie en registratie door een team van enquêteurs.

koop stellen (69 in april 2022).

op een historisch hoog niveau. Dat zijn er zo maar even 136 meer dan in 2008 (+13%). In vergelijking met 2020 gaat het over 49 extra uitbatingen (+4,3%). Dat is de

maar sinds 2019 en dat laat dus niet toe om te vergelijken op langere termijn.

Het gros van die fietshandelaars zijn

grootste toename op anderhalf jaar sinds De cijfers van Locatus bundelen zowel

eenmanszaken die zonder personeel

in 2017 en zet zich sindsdien in versneld

handelszaken die enkel fietsen verkopen

werken. Slechts een 250-tal heeft ook

tempo door. Zie grafiek 1.

(1.111 in april 2022) als winkels die zowel

mensen in dienst.

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

de eeuwwisseling. Die groeispurt ving aan

/ 48

Die opsplitsing maakt Locatus echter nog

Bron: Locatus, bewerkt door POM West-Vlaanderen, Dienst Data, Studie en Advies

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

Het fietsopleidingsatelier van Syntra West in Roeselare (foto Syntra West)

49

FIETSHANDEL \

Fietswinkelmekka West-Vlaanderen

rijwielenzaken de jongste jaren dezelfde

het aantal actoren terug op het niveau

De provincie Antwerpen telt het grootste

opwaartse trend als heel het Vlaamse

van topjaar 2009. De verwachting is

aantal rijwielspeciaalzaken (315),

gewest, maar doorliep toch een andere

dat de opwaartse beweging zich in de

gevolgd door Oost-Vlaanderen (294)

cyclus. Zie opnieuw grafiek 1.

komende jaren nog even doorzet.

situatie evenwel meten naar het aantal

Het aantal West-Vlaamse fietsspeciaal-

Opmerkelijk: van de 265 huidige

fietswinkels per 10.000 inwoners, dan

zaken kende al een eerste piek in 2009,

West-Vlaamse fietshandelszaken,

blijkt West-Vlaanderen het absolute

met 265 vestigingen.

zijn er slechts 14 gelieerd met een

fietswinkelmekka met 2,18 vestigingen

Dat aantal kalfde de daaropvolgende

winkelketen. Dat is amper 5%, maar

per capita. Dit met voldoende

jaren af tot op een dieptepunt van 236

de prognose is dat de impact van

voorsprong op de nummer 2, Oost-

tweewielerszaken in 2016. Pas vanaf

de grootdistributeurs ook in de

Vlaanderen (1,93) en stevig boven het

2017 is er terug een opmars in het

kustprovincie zal toenemen

gemiddelde voor gans Vlaanderen dat

aantal kleinhandelaars, met ook hier

(zie kaderstuk).

1,77 bedraagt.

een versnelling in de jongste drie jaren.

De kustprovincie volgt qua aantal

Met 265 vestigingen in april 2022, ligt

en West-Vlaanderen (265). Als we de

Gretige & vermogende kapers op de fietskust De onafhankelijke fietskleinhandel houdt beter stand dan andere lokale spelers in de retailsector. In tegenstelling tot vele andere branches is de fietsensector nog niet overwegend ingepalmd door grote winkelketens. Maar dat kan in de komende jaren wel eens snel veranderen. Het toenemende succes van de fietsenverkoop lokt kapitaalkrachtige distributiespelers die aan het ‘demarreren’ zijn.

Grootgrutter Colruyt nam in 2019 de zwaar verlieslatende Gentse fietswinkelketen Fiets! (met toen 14 vestigingen) over en herdoopte die in Bike Republic. Dit met als ambitie om uit zwermen naar alle regio’s. In Veurne opende Bike Republic in maart 2022 zijn derde West-Vlaamse filiaal, het 24ste in ons land. De keten ziet plaats voor zes tot zeven vestigingen in de Noordzeeprovincie.

Even zoveel expansiedrang ontplooit de Belgische beursgenoteerde autodistributeur D’Ieteren, die ook over een forse oorlogskas beschikt. Haar intro in de fietsbranche startte pas in 2021 met de overname van de regionale fietswinkelketen iBike (acht filialen) in de provincie Antwerpen en de winkel Goodbikes in Brussel. Onder het uithangbord Lucien spurt D’Ieteren op weg naar een landelijk netwerk van fietswinkels tegen 2025. In West-Vlaanderen is de gigant vooralsnog (april 2022) niet geland. Met een meerderheidsbelang (sinds begin april 2022) in fietsleasingbedrijf Joule nv uit Gent, exploreert de auto-invoerder ook andere segmenten in de fietsbranche. Joule, opgericht begin 2018, was oorspronkelijk een Brugs bedrijf en wordt verder gemanaged door medeoprichter Bruggeling Laurens Verbeke.

Ook steeds meer regionale autodistributeurs maken de jongste jaren hun intro in de fietsenverkoop. Via myBike.be vormen Dimitri en Thibault Denoyel van de gelijknamige autogarage uit Sint-Michiels-Brugge sinds einde 2019 een tandem met de

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

ervaren fietsondernemer Koen Crappé. Autodealer Vandecasteele uit Kortrijk pakt sinds einde 2021, onder de wimpel van

50

Hello Velo, uit met e-bikes als verruiming van zijn mobiliteitsaanbod.

Met het Nederlandse Stella Bikes knaagt ook een buitenlandse partij sinds 2019 gretig aan de Vlaamse taart van de fietsdistributie. De onderneming, die in eigen land een van de grote spelers is, manifesteert zich einde april 2022 reeds met acht Belgische filialen, waaronder Kuurne en Brugge (opening maart 2022).

In West-Vlaanderen zelf ontpopt zich sinds een viertal jaren een ‘inheemse’ actor die ook een prominente rol wil spelen in de schaalvergroting en verdere professionalisering van de fietsendistributie. Cool Electro Cycles steunt in april 2022 reeds op een netwerk van tien winkels (waarvan negen in de kustprovincie) en timmert via een joint venture met collega Velodome nv uit Boechout aan het landelijke winkelnetwerk RAIDA (zie reportage op pagina 56).

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

Centrumsteden peddelen achter

Provinciehoofdstad Brugge is in

voor 33.086 inwoners, maar daar zijn de

Een merkwaardig fenomeen doet zich

absolute cijfers met voorsprong de

talrijke tweedeverblijvers en de toeristen

voor in de vijf grootste West-Vlaamse

West-Vlaamse fietswinkelkampioen, met

uiteraard niet bijgeteld.

steden: Brugge, Kortrijk, Roeselare,

23 actoren (toch 2 minder dan in 2018),

Oostende en Ieper liggen (vooralsnog)

gevolgd door Kortrijk (16 vestigingen,

Uitdagingen

achterop in de winkelkoers.

5 minder dan in 2011) en Roeselare (13

De grote belangstelling voor en de

uitbatingen, = status quo).

florerende verkoop van elektrische

Zie andermaal grafiek 1, mooi verwerkt

heropleving van de vakhandel.

West-Vlaanderen.

Als we verder inzoomen op de situatie in

Dat loopt samen met een aantal

West-Vlaanderen, dan blijkt dat niet een

nieuwe trends en uitdagingen. De

Het aantal tweewielerwinkels neemt ook

van de grote centrumsteden, maar wel

e-bikes zijn complexer en delicater

in deze vijf grootste steden toe, maar het

het relatief kleine Kuurne, buurgemeente

in service en onderhoud. Ze vereisen

recente aantal uitbatingen (= 72 einde

van Kortrijk, de provinciale lauwerkrans

van de vakhandelaar extra technische

2021) ligt nog een stuk beneden het

draagt. Dit met 5,07 fietswinkels per

vaardigheden. De detailhandel wordt de

record van 2009, met toen 78 zaken. Het

10.000 inwoners. In de praktijk gaat

jongste jaren ook bestookt met talrijke

is tevens een status quo in vergelijking

het over 7 fietswinkels voor 13.794

nieuwe fietsmerken en -snufjes. Tegelijk

met 2018. Deze steden hinken dus

inwoners. Verder op het erepodium

is er de toenemende druk van sommige

achterop op de algemene trend in

staan Dentergem, met een score van

fietsmerken en van Vlaamse invoerders

Vlaanderen en in West-Vlaanderen. De

4,63 (4 winkels voor 8.644 inwoners),

die hun producten rechtstreeks

verwachting is wel dat de aanwezigheid

en Nieuwpoort met een score van

aanbieden aan de consument. Dit

van de rijwielspeciaalzaken in die vijf

4,29 (5 winkels voor 11.667 inwoners).

bovenop de concurrentie van de

steden in de komende jaren wordt

Ook de bevolking van Knokke-Heist is

supermarkten, die ook in de markt van

opgekrikt, via nieuwe grote inplantingen

goed bediend met 13 winkels (vaak in

de fietsverkoop de jongste tien jaar hun

op de invalswegen.

combinatie met kustrijwielenverhuur)

marktaandeel aandikken.

/

Fietskampioen Kuurne

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

fietsen is de motor achter de

door Data, Studie en Advies van POM

51

FIETSHANDEL \

Net zoals in andere winkelsegmenten

fietsenverkoop op in twee segmenten.

onlangs officieel erkend is als

staat de kleine, gevestigde lokale

Aan de ene kant de reguliere vakhandel,

knelpuntberoep.

fietshandelaar onder druk van een

die de fysieke en online verkoop van

nieuwe generatie fietswinkeluitbaters

de fietswinkels omvat. Daartegenover

Een laatste belangrijke uitdaging is de

die investeren in grotere, attractieve

staat multichannel. Dat zijn alle andere

opkomst van de online verkoop. De

winkeloppervlaktes op de invalswegen

verkoopskanalen zoals sportwinkels,

moderne consument gaat online op

van de stedelijke centra.

zuivere online aanbieders, direct

zoek naar informatie. Heel wat kleine

marketing (bijvoorbeeld de acties bij

fietshandelaars hebben moeite om

Een sprekend voorbeeld is Fietsen

kranten en andere mediabedrijven),

zich op sociale media te profileren en

Devos uit Sint-Eloois-Vijve (Waregem)

grootwarenhuizen en doe-het-zelfzaken.

laten daardoor de kaas van hun brood

dat in 2021 is uitgebreid van 80 naar

In 2020 bedroeg het aandeel van de

eten. Extra concurrentie krijgen ze van

600 m² oppervlakte, dat is bijna acht

reguliere vakhandel 58,8% ten opzichte

fietsmerken zoawls Canyon en Bikester,

keer zo groot. “Met zowel fietsen,

van 41,2% voor multichannel. Opvallend

die niet investeren in fysieke winkels

e-bikes en steps als via een fittingruimte,

was dat de vakhandel 2% marktaandeel

maar enkel online te koop zijn.

wil ik een totaalaanbod qua mobiliteit

won ten opzichte van het jaar voordien.

Toch is er ook goed nieuws voor de

aanbieden”, zegt zaakvoerder Tony

Als belangrijkste verklaring hiervoor

traditionele fietshandelaars. Voor hen

Devos in Het Nieuwsblad.

ziet federatie Traxio de stijging van het

betekent de opkomst van de elektrische

aantal bedrijfs- en leasingfietsen. Die

fiets een opportuniteit. Het prijskaartje

Een andere nijpende kwestie is de

specifieke klanten kiezen uitsluitend

van een dergelijke fiets ligt een pak

machtspositie van sommige grote

voor de vakhandel omwille van de

hoger waardoor de consument meer

internationale fietsmerken die de

vertrouwensband en de service.

belang hecht aan de nabijheid, de vakbekwaamheid en de service van de

fietshandelaars verplichten om steeds grotere voorafbestellingen te doen.

Gezocht: geschoold personeel

leverancier. Dat valt ook af te lezen uit de

De fietshandelaars zien hun stocks

Een ander acuut probleem in de

verkoopcijfers. Van de 228.400 in 2020

daardoor toenemen en dat betekent

branche is de personeelsproblematiek.

verkochte e-bikes in ons land, tekende

ook een forse toename van hun

Op vandaag moet een fietstechnicus

de traditionele fietshandel voor 171.173

werkkapitaal. Zeker voor jonge bedrijven

van alle markten thuis zijn. Hij is niet

stuks, waarmee ze in dit segment een

kan die groeiende nood aan financiering

langer alleen maar een mecanicien, hij

marktaandeel van maar liefst 75% heeft.

de strop betekenen.

moet ook kennis hebben van elektriciteit

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

en computers om een elektrische fiets

52

Sectororganisatie Traxio splitst

te onderhouden of te herstellen. Het is

de binnenlandse markt van de

dan ook geen toeval dat fietstechnieker

Met input van collega Dirk Van Thuyne

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

Fietsgroothandel De Scheemaeker al sinds 1894 op de pedalen

Hofleverancier van de Belgische en Franse vakhandel Jan Bart Van In, hoofdredacteur

De klassieke distributieketen is ook in de fietsenbranche helemaal door elkaar geschud, maar fietsgroothandel De Scheemaeker uit Brugge opereert ruim 125 jaar na de start nog steeds in grote versnelling. De verkoop piekte in topjaar 2021 naar circa 60.000 fietsen, goed voor 21 miljoen euro omzet met 17 medewerkers. De sleutel voor dit succes? “We leveren ieder type fiets of fietsonderdeel binnen de 24 uur aan circa 800 fietswinkels in België, Nederland en Frankrijk en dat tot in Nice.” Met Lies en Thijs Descheemaeker staat de vijfde generatie ondernemers in de fietsbeugels. directe relatie fabrikant-vakhandel, de

de eindklant. Het gevolg is dat steeds

fietsensector, dat liep van fabrikant

e-commerce gericht op de consument,

meer fietsgroothandelaars uit de koers

via groothandel en kleinhandel tot

de opmars van de supermarkten

zijn gezet. Is De Scheemaeker uit het

de eindklant, is al meer dan een

en de rechtstreekse verkoop door

Waggelwater in Sint-Andries Brugge dan

kwarteeuw doorbroken door de vaak

invoerders (onder hun eigen merk) aan

de laatste der (fiets)Mohikanen?

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

Het oude distributiemodel in de

53 Frank, Lies en Thijs Descheemaeker: “Door de coronasituatie was er een grote vraag naar sportievere fietsen.” (Foto Jan))

FIETSHANDEL-INTERVIEWS \

Frank Descheemaeker, zaakvoerder

zijn omzet haalt op de Franse markt, bij

van de vierde generatie: “Dat lijkt er

circa 250 Franse fietswinkels en dat met

soms op ja (lacht), maar wij houden

klanten tot in het verre zuiden, zoals

niet enkel stand, we zitten de jongste

Nice en Marseille.

jaren (zoals de ganse sector) in een

Frank Descheemaeker: “Dat komt door

stroomversnelling.

de situatie op de Franse markt, waar

Wij blijven als leverancier van alle

de traditionele fietsgroothandel quasi

mogelijke types fietsen (incluis

verdwenen is en waarbij de zelfstandige

kinderfietsen, bakfietsen en

Franse fietswinkels, meer nog dan

hometrainers), een breed gamma van

bij ons, moeten voldoen aan zware

merken en alle soorten fietsonderdelen,

criteria om door de grote fietsmerken

een loyale bondgenoot van de

geselecteerd en rechtstreeks beleverd

fietsvakhandel. Die kleinhandel houdt

te worden. Wij zijn voor deze spelers

overigens in onze fietsenbranche

een betrouwbare partner voor de

beter stand dan in diverse andere

levering van sommige types van

winkelsectoren, omdat de fietsen steeds

rijwielen en onderdelen (via France

technisch complexer worden en de

Express). Een andere troef is dat wij

service na verkoop (= de herstellingen)

sterk gespecialiseerd zijn in een heel

dus aan belang wint.”

breed gamma aan kinderfietsen, die we grotendeels onder onze eigen

M&F De Scheemaeker bv realiseerde in

merknaam verkopen. Die kinderfietsen

2021 een recordomzet van 21 miljoen

zijn goed voor 50% van het aantal

euro, een stijging van 31% in vergelijking

verkochte eenheden en voor 20% van

met 2020 en van 60% in vergelijking met

onze financiële omzet.”

2019. De tewerkstelling spurtte mee van 13 naar 17 medewerkers. Met de verkoop van circa 60.000 fietsen op jaarbasis

Elektro-pionier

is de groothandel een van de grootste

De Scheemaeker was in 1997 een van

spelers in de Belgische fietsbranche.

de pioniers in ons land met een van de

Ook voor Frank Descheemaeker (62),

eerste voorbodes van de elektrische

die ruim 40 jaar in de branche opereert,

fiets, de Kynast Pas Elektrofiets,

is deze spectaculaire hausse ‘never seen

aangedreven door een batterij van het

before’. De 2.800 m² magazijnen (op

Japanse Yamaha.

twee niveaus) op de Brugse kmo-zone

Frank Descheemaeker: “Yamaha

Waggelwater, zitten dan ook nokvol.

heeft die productie na enkele jaren

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

stopgezet. Wij verkopen nu voornamelijk

54

Tour de France

elektrische fietsen met motoren van het

Frank Descheemaeker: “Door de

Duitse Bosch, Shimano (Japan) of het

coronasituatie was er een grote vraag

Chinese Bafang. De e-bikes waren in

naar sportievere fietsen. We kunnen

2021 goed voor 21% van het verkochte

vooral in het segment van de duurdere

tijdelijk uitbreiden in de gebouwen van

aantal fietsen maar maken wel circa 50%

fietsen. Die situatie is nu grotendeels

onze buren Bouwmaterialen Verhelst,

van onze financiële omzet uit. Hiermee

genormaliseerd.”

maar op termijn is het uitkijken naar een

zitten we onder de huidige markttrend

vestiging die voldoende onderkomen

waarbij de verkoop van e-bikes

biedt voor onze hectische groei. Een

dominant is.

andere zorg is het vinden van extra

Rijke geschiedenis met eigen productie Frank Descheemaeker en zijn

gekwalificeerde medewerkers. We doen

In 2021 kampten we, zoals de ganse

toegewijde team fietsen verder aan

daarvoor beroep op gespecialiseerde

sector, met vertraagde leveringen door

een welvarend ondernemingsparcours

selectiebureaus en we investeren sterk in

de producenten, waardoor er extra

dat in 1894 begon met de smederij en

interne opleiding.”

moest geïnvesteerd in de opbouw

het herstellingsatelier van stamvader

Een opmerkelijk gegeven is dat de

van de stocks. Dat zette uiteraard

Richard August De Scheemaeker.

Brugse groothandel ruim de helft van

druk op de cashflow van de bedrijven,

Die lag langs de Gistelsesteenweg

het familiebedrijf over van vader Michel.

ook met overtuiging actief in de firma,

vandaag een horecazaak. Vanaf 1910

Hij speelde in de daaropvolgende

waarmee de opvolging door de vijfde

ontwierp en vervaardigde hij zijn eigen

jaren flexibel in op de nieuwe trends

generatie een feit is.

fietsen, die later door zijn oudste zoon

in de fietsbranche: de BMX-rage, de

Arthur verder worden uitgebouwd

mountain- en citybikes, de nieuwe

Frank Descheemaeker: “Die keuze is

onder de merknaam Gladia. Die

generatie vouwfietsen en meer recent

vanuit henzelf gekomen in alle vrijheid

productieactiviteit eindigde in 1976.

de elektrische modellen. Ook de

en ik ben niet van plan om hen lang te

Toen al was de groothandelstak de

internationalisering van de verkoop staat

gaan patroneren… In juli 2025 trek ik de

hefboom voor de toekomst.

op zijn palmares.

deur van de zaak achter mij dicht.”

Frank Descheemaeker (1960) studeerde

Zoon Thijs en dochter Lies

www.descheemaeker.be

economie en nam in 2002 het stuur van

Descheemaeker zijn ondertussen

/

in het hart van Sint-Andries Brugge,

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

55

FIETSHANDEL-INTERVIEWS \

Cool Electro Cycles groeit via RAIDA ook buiten West-Vlaanderen

“Via joint venture een Belgisch netwerk uitrollen” Bart Vancauwenberghe, freelancejournalist

E-bikes zijn cool. Sinds 2015 mag je dat ook letterlijk nemen: op 1 mei van dat jaar begonnen de broers Nicolas en Christophe Cool met hun eerste twee fietswinkels. Nu is dat aantal al verviervoudigd en via een joint venture met Velodome uit Boechout komen er de volgende jaren gegarandeerd nog vele winkels bij. “Er is in dit land plaats voor drie à vier grote retailspelers in elektrische fietsen. Via schaalvergroting onder de nieuwe merknaam RAIDA, willen wij daar graag één van worden”, vertelt Nicolas Cool. Cool Electro Cycles is vandaag al de grootste fietswinkelketen in West-Vlaanderen. anderhalf jaar hebben we als producent

Shop-in-shop

hebben gewerkt, zocht Nicolas Cool in

ons eigen merk Cool2bike gelanceerd.

De eerste twee winkels waren in Torhout

2013 een andere uitdaging. Hij startte

Toen de markt eiste dat de montage

(Nicolas) en Blankenberge (Christophe).

als zelfstandig vertegenwoordiger in de

van dergelijke fietsen in Europa moest

Inmiddels heeft het duo ook winkels in

(plooi)fietsbranche, tot hij na overleg met

gebeuren, bleef dat businessmodel niet

Ieper, Kortrijk, Oostende, Roeselare, Tielt

zijn broer Christophe besliste om zelf

langer overeind. Ondertussen hadden

en Waregem. Eind februari 2022 was er

de teugels in handen te nemen. “We zijn

we wel ervaring opgedaan om met onze

de eerste expansie in Oost-Vlaanderen

toen naar China geweest en bezochten

eigen e-bikewinkels te kunnen beginnen”,

via de overname van Fietsen Van den

verschillende fabrieken. Gedurende

vertelt Christophe.

Hauwe uit Melle. De aanwezigheid in

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

Na een tijdje in de meubelsector te

56

Nicolas Cool, Cédric de Kerchove en Christophe Cool: “Op termijn ambiëren we met RAIDA een winkelnetwerk over heel België, dus ook in Wallonië.” (foto Jan)

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

Torhout werd eind 2022 versterkt via

elektrische mountainbikes), Raleigh,

Concurrentie

de overname van Fietsen Ampe, die al

Beaufort (plooifietsen van Bizbike) en

Intussen storten veel andere spelers zich

85 jaar actief is. “Uiteraard was dat voor

het Duitse Focus. Door de overname

op de markt. Bike Republic, het initiatief

de familie Ampe vrij emotioneel, maar

van Ampe komen daar nu ook Flyer en

van Colruyt, is in volle opmars. “Na twee

Ludo Ampe en zijn twee technici blijven

Moustache bij.”

overnames beschikken zij nu over zestien

aan boord. Bovendien krijgt de naam

winkels, verspreid over heel Vlaanderen.

Ampe in al onze winkels een belangrijke

Nicolas Cool: "De grote tendens in onze

Hun omzet ligt ook hoger dan die van

strategische functie: we zullen overal

sector is de professionalisering, zowel bij

ons, maar toch beschouwen we hen

een shop-in-shop integreren, waar we

de fietsenhandelaar en -hersteller als bij

niet als een echte concurrent, vermits

hun racefietsen en mountainbikes zullen

de fabrikanten. Zo maken die partijen veel

zij op de integrale fietsmarkt mikken en

verkopen. Dat was een segment dat we

duidelijkere afspraken op langere termijn

wij ons hoofdzakelijk op e-bikes blijven

nog niet in portefeuille hadden, vermits

en hebben de producenten de mosterd

richten. Ook auto-invoerder D’Ieteren

we ons tot dusver uitsluitend op e-bikes

gehaald bij autobouwers om hun strategie

wil via acquisities in recordtempo een

hebben gefocust. Ons team is door die

aan te passen. In plaats van jaarlijks met

verkoopnetwerk uitbouwen. In deze

overname nu gegroeid tot 21 mensen.”

uitgebreide nieuwe collecties uit te pakken,

business praat iedereen met iedereen,

opteren ze nu meer voor basismodellen

maar wij kiezen ervoor ons eigen verhaal

In de winkels van de ‘coole broers’ staat

die om de zoveel jaar een nieuwe

te schrijven en via een nieuwe aanpak te

beleving centraal. “We kiezen bewust

look krijgen. De basis van de fietsen

groeien. Franchising is voor ons geen

voor vrij ruime panden van 600 à

blijft dezelfde, wat het voor herstellers

optie, omdat de marges in deze branche

1.000 m², telkens met veel ruimte rond

eenvoudiger maakt om eraan te werken.”

vrij beperkt zijn en het daardoor weinig

Goed weer-product

supplychain te creëren.”

indoor parcours een ritje maken met elke

In 2020 realiseerde Cool Electro een

Die nieuwe aanpak is de joint venture met

fiets die we er verkopen. Dat koppelen

omzet van 4,5 miljoen euro (vooral

Velodome nv uit Boechout, een speler

we aan een hoog serviceniveau: elke

dankzij recreatieve fietsen), 2021 leverde

die al vier winkels heeft (Brasschaat,

herstelling of elk onderhoud gebeurt

5,6 miljoen op, goed voor de verkoop

Beveren, Berchem en Brussel) en net

op afspraak. ’s Morgens breng je de

van een 1.400-tal fletsen. “We hadden

als Cool Electro Cycles zijn horizon

fiets binnen, ’s avonds kan je hem weer

niet gedacht de omzet van 2020 te

wou verruimen. “In plaats van elkaar te

komen ophalen.”

overstijgen, maar de fietsleasingmarkt

beconcurreren, slaan we de handen in

maakt veel goed. Daardoor is het voor

elkaar en zullen we in eerste instantie in

Merken & professionalisering

meer mensen haalbaar om zich een

Oost-Vlaanderen nieuwe winkelpunten

Nicolas Cool: “We laten ons bij de

premium model aan te schaffen.”

creëren en overnames realiseren. Het

merkenkeuze vooral leiden door de

Minder simpel zijn de werkorganisatie

is de bedoeling op termijn een netwerk

markt. Stromer is een Zwitsers topmerk

en de logistieke flow in coronatijden.

over heel België uit te bouwen, dus

omdat het gaat om speedpedelecs die

Christophe Cool: “2020 was heel

ook in Wallonië. Dit onder het nieuwe

in veel huishoudens de tweede wagen

vreemd. Na de eerste lockdown haalden

uithangbord RAIDA. Op termijn worden

vervangen. Dergelijke wagens gebruiken

we in mei van dat jaar een omzetcijfer

de al bestaande shops van Cool Electro

mensen vooral voor verplaatsingen van

dat we normaal in vier à vijf maanden

Cycles en Velodome omgedoopt naar

maximum 20 kilometer, maar vaak raak je

doen, maar door de enorme drukte

deze nieuwe winkelnaam.”

minstens even snel op je locatie met een

was het niet aangenaam werken. Vooral

e-bike die 45 km/u haalt en die een stuk

door de koude was 2021 een slecht

Intussen veranderde er ook iets in het

goedkoper uitvalt dan een tweede auto.

voorjaar: de fiets is bij uitstek een product

management van de familiezaak. Cédric

Het Duitse Kalkhof verdelen we sinds ze

dat de recreatieveling koopt bij goed

de Kerchove kocht zich in het bedrijf in

door het verdwijnen van Fiets! (opgegaan

weer. Daardoor kwam de verwachte

en behartigt operationeel de domeinen

in Bike Republic van Colruyt, red.) een

verkooppiek in mei er niet en bleef die

IT, HR en Operations. “Cédric bouwde

andere in e-bikes gespecialiseerde

uitgesteld tot de zomer. Gelukkig maar,

bij AGC, een bekende internationale

distributeur zochten. Norta scoort vooral

want door de marktvertraging zaten

fabrikant van onder meer autoruiten,

sinds de coronacrisis goed, omdat het een

we plots met een enorme stock. Die

heel wat ervaring op binnen een groot

Belgisch merk is. Dat lokale gegeven is

fluctuaties maken het voorraadbeheer

bedrijf. Die knowhow kunnen we

voor steeds meer mensen een belangrijk

wel erg moeilijk. Het verheugt ons dan

uitstekend gebruiken in het kader van de

argument bij hun keuze. Daarnaast

ook dat de producenten zich heel flexibel

verdere expansie van ons bedrijf”, besluit

omvat het gamma ook Rotwild (Duitse

opstellen en proactief meedenken.”

Christophe Cool.

/

de fietsen vastnemen, maar ook op een

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

zinvol is om nog een extra schakel in de

de fietsen. Daardoor kunnen bezoekers

57

FIETSINFRASTRUCTUUR IN WEST-VLAANDEREN \

Provincie faciliteert uitbouw fietsroutenetwerk

2.180 kilometer comfortabele fietspaden Dirk Van Thuyne, freelancejournalist

Het Provinciebestuur van West-Vlaanderen moedigt al jaren een duurzaam woon-werkverkeer aan. Dat vertaalt zich vooral in de uitbouw van het Bovenlokaal Functioneel Fietsroutenetwerk met als absoluut paradepaardje de realisatie van de fietssnelwegen. Voor de realisatie van deze veilige en comfortabele verbindingen tussen de woonplaats en het werk, de school, of het station, is nog wat werk voor de boeg want onze provincie heeft daarin een achterstand op de meeste andere Vlaamse provincies.

Begin dit jaar publiceerde

karakter van de kustprovincie. De

Provinciebestuur al jaren in de aanleg

hr-dienstengroep Acerta haar

file- en parkeerproblematiek is minder

van fietspaden op het Bovenlokaal

mobiliteitsbarometer. Uit deze studie

aanwezig en dat verstevigt de positie

Functioneel Fietsroutenetwerk (BFF).

– gebaseerd op de loongegevens van

van Koning Auto.

Dankzij die fietspaden kan iedereen zich op termijn veilig verplaatsen naar het

een representatieve weergave van de Toch is er ook in onze provincie

werk, de school, de winkel, het station

– blijkt dat de fiets het goed blijft

een belangrijke rol weggelegd

of de bushalte.

doen in het woon-werkverkeer. Zo

voor de fiets in de aanpak van de

rekent bijna 40% van de Vlaamse

mobiliteitsproblematiek. De fiets is

Netwerk van 2.180 kilometer

werknemers op zijn tweewieler voor

dan ook de rode draad doorheen het

Het BFF West-Vlaanderen is een

woon-werkverplaatsingen voor het

provinciale mobiliteitsbeleid. Mensen

netwerk van fietspaden voor dagelijkse

volledige traject of een deel ervan. Met

zullen echter pas de overstap naar de

verplaatsingen met een totale lengte

31,9% scoort West-Vlaanderen echter

tweewieler overwegen als ze die op een

van maar liefst 2.180 kilometer. Het

een pak minder goed. De belangrijkste

veilige en comfortabele manier kunnen

paradepaardje van dit netwerk zijn de

verklaring hiervoor ligt in het landelijkere

gebruiken. Daarom investeert het

zogenaamde fietssnelwegen.

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

totale Belgische werknemerspopulatie

58

Het enthousiaste & fietslustige team van de dienst mobiliteit en infrastructuur bij de Provincie West-Vlaanderen, zet in op de uitbouw van een performant fietsnetwerk (foto Jan)

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

Het gaat om snelle verbindingen over

betalen wel nog de extra kosten zoals

de F36 Roeselare-Wielsbeke moeten

langere afstanden waarbij de fietser zo

de noodzakelijke grondverwerving

we onder de spoorweg door. Dat zijn

goed als ongehinderd kan doorrijden. Het

en de kosten voor de (her)aanleg van

dossiers die lang kunnen aanslepen.

netwerk is in de eerste plaats bestemd voor

voetpaden, verlichting en riolering.

Je mag al snel rekenen op een termijn van vier jaar tussen de aanvraag en de

de dagelijkse verplaatsingen tussen de

inhuldiging.”

verschillende gemeenten, maar het is ook

Naast de coördinatie van de

uitermate geschikt voor elektrische fietsen

werkzaamheden zorgen de provincies

en racefietsen. Het Guldensporenpad in

ook voor de uitwerking van een aparte

Evert de Pauw benadrukt wel dat

Kortrijk was de allereerste fietssnelweg van

identiteit van het BFF. Zo kregen alle

de provincie West-Vlaanderen aan

West-Vlaanderen. Voor de realisatie van

fietssnelwegen een eigen logo (een

een inhaalbeweging bezig is. “Op

dit project kocht het Provinciebestuur een

blauwe driehoek) met een unieke code

de Vrijbosroute (F351) kwam er vorig

oude spoorwegbedding aan van Infrabel.

in de vorm van een getal van één, twee

jaar 8 kilometer bij tussen Ieper en

Kwaliteit staat voorop bij de aanleg van

of drie cijfers. De codes met één cijfer

Langemark-Poelkapelle. Ook op de

deze fietssnelwegen. Er gelden hiervoor

zijn voorbehouden voor de belangrijkste

F35 Veurne-Torhout realiseren we

hogere kwaliteitsnormen, met comfort

provinciegrensoverschrijdende

op korte termijn een strook van 4,5

en veiligheid als absolute prioriteiten.

fietssnelwegen. Zo vormt de F6 de

kilometer waardoor de verbinding tussen

Zo moeten deze snelle fietspaden een

verbinding tussen Brugge en Gent.

Diksmuide en Veurne een feit zal zijn”, somt hij op. “Vorig jaar hebben we heel

aangepaste breedte en een comfortabele ondergrond hebben. Daarnaast moet het

Inhaalbeweging nodig

wat aanbestedingen uitgeschreven voor

aantal oversteken beperkt blijven; zijn er

Op termijn zal onze provincie 562

maar liefst 40 kilometer aan nieuwe

toch oversteken, dan geniet de fietser bij

kilometer aan fietssnelwegen tellen.

fietspaden. Voor de periode 2022-2025

voorkeur voorrang.

Maar zover is het nog lang niet. De

hebben we 47 projecten in de pijplijn

realisatie op het terrein is vaak een

zitten en daarnaast hebben we nog een

Fietsfonds

ingewikkelde puzzel die heel wat

reservelijst van 70 projecten.”

De aanleg van het BFF is een

medewerkers, tijd en centen vergt.

samenwerking tussen de vijf

Begin vorig jaar was nog maar 282

provinciebesturen, de Vlaamse overheid,

kilometer (net iets meer dan de helft)

de gemeenten en nutsmaatschappijen.

van de fietssnelwegen veilig en conform

Het is de provinciale dienst mobiliteit en

de normen. Een kleine 20% was wel

infrastructuur die hierin het voortouw

veilig maar niet conform. Vaak is er

neemt.

een probleem met de breedte van het

Evert de Pauw, directeur: “We

fietspad. De resterende 30% (of 171

West-Vlaamse fietssnelwegen

nemen altijd de coördinatie van

kilometer) is onveilig of bestaat gewoon

in cijfers

de werkzaamheden op ons. In

nog niet.

de meerderheid van de dossiers

Aantal fietssnelwegen in West-

aanbestedende overheid.”

West-Vlaanderen daarmee de op één

Vlaanderen: 25

na slechtste leerling. De achterstand van

Totale lengte van de West-Vlaamse

Het gros van het geplande

onze provincie is volgens Wies Callens

fietssnelwegen: 562 km

fietsroutenetwerk ligt op

van de Fietsersbond te wijten aan de

gemeentewegen. Omdat het voor de

keuze om de fietssnelwegen zoveel

De langste fietssnelweg op

gemeenten een veel te zware financiële

mogelijk langs gewestwegen aan te

West-Vlaams grondgebied: F37

last zou betekenen om het BFF te

leggen en dergelijke totaalprojecten

(Ieper-Tielt), meer dan 45 km lang

realiseren, richtten de Vlaamse overheid

vergen volgens hem meer tijd.

en de vijf provincies het Fietsfonds op.

“De doorlooptijd van een dergelijk

Aantal fietssnelwegen op het

In West-Vlaanderen staan de Vlaamse

dossier is sterk afhankelijk van het

grondgebied van Brugge: 8, Kortrijk:

overheid en het Provinciebestuur elk in

verkrijgen van de nodige vergunningen,

5, Oostende: 4, Roeselare: 5

voor 50% van de financiering. Het geld in

de grondverwervingen en de noodzaak

dit fonds dient exclusief voor de aanleg

van zogenaamde kunstwerken”, reageert

De Kustfietssnelweg (F34) zal 8

van fietspaden op gemeentewegen.

Evert de Pauw. “Om bijvoorbeeld de F7

steden en gemeenten met elkaar

Dit fonds dekt alle kosten voor de

Kortrijk-Gent te realiseren zijn er nogal

verbinden.

aanleg van het fietspad. De gemeenten

wat tunnels en bruggen nodig. Voor

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

In de klas van Vlaamse provincies is

/

is het Provinciebestuur ook de

59

FIETSINFRASTRUCTUUR IN WEST-VLAANDEREN \

Functioneel Fietsroutenetwerk

¯

Fietssnelweg Bovenlokaal Functioneel Fietsroutenetwerk

0

2,5

5

F34

10 Km

F311

F31

F310

Brugge

Oostende

F42

F30

F34

F39

Nieuwpoort

F6

F33

F391 F32 F35

F35

F373 F37

F352

F38

Roeselare

F351

F36 F37

F361 F371

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

F381

60

F7

Ieper

F374 F372

F375 F371

Sources: Esri, HERE, Garmin, FAO, NOAA, USGS, © OpenStreetMap contributors, and the GIS User Community

F376 Kortrijk

F45

24/03/2022

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

keuze uit elektrische fietsen, speed

bijna 40% van de deelnemers aan de

van West-Vlaanderen duurzaam

pedelecs, vouwfietsen, elektrische

testkaravaan achteraf het monotone

woon-werkverkeer aan. Zo lanceerde

bakfietsen, fietskarren, maar ook

autogebruik afwisselt met duurzame

het in 2014 de testkaravaan-campagne.

uit probeerpassen voor trein, bus,

woon-werkverplaatsingen. Voor veel

Werknemers van de deelnemende

Blue Bike en carpoolpromotie.

werkgevers betekent de testkaravaan

bedrijven kunnen gedurende twee

Intussen is de testkaravaan al bij meer

ook een stimulans om verder te

weken gratis enkele alternatieve

dan 120 West-Vlaamse bedrijven

werken aan een permanent duurzaam

vervoermiddelen uitproberen

neergestreken. De resultaten zijn

woon-werkbeleid.

voor hun woon-werkverkeer. Er is

bemoedigend. Uit onderzoek blijkt dat

/

Al jaren moedigt het provinciebestuur

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

De testkaravaan

61

FIETSINFRASTRUCTUUR IN WEST-VLAANDEREN \

Westtoer zet Fietsnetwerk 3.0 in de steigers

7,3 miljoen recreatieve fietsers in West-Vlaanderen Mieke Dumont, medewerker pers & media bij Westtoer

West-Vlaanderen is dé fietsprovincie bij uitstek. 2020 was daarbij een absoluut topjaar, met maar liefst 7,3 miljoen recreatieve fietsers die op het fietsnetwerk doorheen onze provincie trapten. Dat waren er een derde meer dan in 2019. Met als absolute uitschieter het Brugse Ommeland, waar maar liefst 2,7 miljoen recreatieve fietsers een tocht reden. West-Vlaanderen telt zo het grootste aantal recreatieve fietsers van alle Vlaamse provincies. Dat blijkt uit cijfers van Westtoer, het autonoom provinciebedrijf voor toerisme en recreatie in West-Vlaanderen.

“De coronacrisis heeft zeker een

Investeren loont

fietser stel je zo zelf je fietstocht samen

aandeel in het toegenomen aantal

Fietsen is in. West-Vlaanderen is de

en kies je zelf hoe lang je rijdt, en in

fietsrecreanten, maar ook in 2021

afgelopen jaren voor veel Belgen,

welke regio. Een grote vrijheid voor de

zien we een groot aantal fietsers,”

maar ook voor buitenlandse toeristen,

fietsers, die ze ook appreciëren. Uit een

licht Darline Vandaele van het

uitgegroeid tot een favoriete

grote bevraging die Westtoer in 2018

Kenniscentrum bij Westtoer toe.

fietsbestemming.

hield bij fietsende recreanten, blijkt dat 39% van de fietsers de knooppunten

“Voor de eerste acht maanden van 2021 telt Westtoer maar liefst 4,7 miljoen

Er is dan ook heel wat geïnvesteerd in

bewust gebruikt en de tocht op die

recreanten per fiets, da’s iets minder

fietsaccommodatie. Zo hebben de vier

manier ook vooraf uitstippelt.”

dan 2020, maar nog altijd 10% meer

toeristische regio’s – De Kust, Brugse

dan in 2019.”

Ommeland, Toerisme Leiestreek en

Een fietsnetwerk laat de fietsende

De Westhoek – sinds 2006 een eigen

recreanten kennismaken met het

fietsnetwerk, met bijbehorende kaart.

beste wat onze provincie te bieden

Fietsen zit in de lift, en die trend zal niet

heeft: aantrekkelijke autovrije paden,

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

keren. Westtoer bereidt een themajaar

62

voor rond fietsen en wandelen in 2023.

“Zo’n netwerk bestaat uit honderden

mooie landschappen, bossen en

Daartoe worden de komende maanden

knooppunten, die met nummers

natuurgebieden, maar ook verrassende

heel wat nieuwe initiatieven opgestart

aangeduid staan op 16.300 borden

wijken in steden of pittoreske

en uitgevoerd.

en 14.800 palen”, vertelt Lien Phlypo,

dorpskernen. En uiteraard de vele

directeur recreatie bij Westtoer. ”Als

aangename én lekkere stops.

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

De afgelopen jaren zijn al heel wat

Stroroute maken nu deel uit van het

organisaties ontwikkelde Westtoer in

fietspaden, bruggen en missing links

netwerk. En prachtige groengebieden

2021 een nieuw Vlaams en bewegwijzerd

aangelegd om zo het netwerk uit te

zoals het Bulskampveld, de Palingbeek

fietsconcept. Zo werd in het najaar

breiden, bestaande fietstochten op elkaar

en het hinterland van Oostende zijn nu

van 2020 de eerste nieuwe Vlaamse

te laten aansluiten en het fietsnetwerk

toegankelijk voor recreatieve fietsers. Het

icoonfietsroute gelanceerd, de

veiliger en belevingsvoller te maken.

totale fietsnetwerk in West-Vlaanderen is

Kustroute. In het voorjaar van 2021

De fietsers blijken erg tevreden over wat

nu 3.180 kilometer.

volgden acht andere icoonfietsroutes.

In West-Vlaanderen kunnen we naast de

de fietsnetwerken bieden: de uitgebreide

Kustroute uitpakken met de Frontroute

knooppuntenbewegwijzering worden

Themajaar Fietsen & Wandelen in 2023

als een grote meerwaarde ervaren. Als

En nu staat dus het Fietsnetwerk 3.0 in

Heuvelroute en de Schelderoute. De

het om accommodatie als openbare

de steigers. Daarbij staan het netwerk

Vlaanderenroute is de best off-route

toiletten of picknickbanken gaat, is er

verdichten en de verschillende regio’s

die je langs de mooiste highlights uit alle

nog verbetering mogelijk, zo blijkt uit het

beter met elkaar connecteren voorop.

Vlaamse windstreken leidt.

onderzoek.

Ook de fietsaccommodatie krijgt een

In samenwerking met toeristische

upgrade en wordt fors uitgebreid,

ondernemers in West-Vlaanderen

Upgrade en uitbreiding

met picknick- en rustplekken, kind- en

wordt er gewerkt aan kwalitatieve

En dat is net waar Westtoer de komende

fietsvriendelijke haltes onderweg en

en verrassende fietsarrangementen

jaren in investeert.

enkele spraakmakende fietstrajecten die

als hapklare producten met een

Lien Phlypo: “Er is een picknickplan

heuse landmarks zullen zijn. Bedoeling

suggestietraject, inspirerend logies,

opgesteld voor West-Vlaanderen, dat

is ook waar mogelijk de inrijpunten voor

recatips, hoevepicknicks en eventueel

vanaf 2022 wordt uitgevoerd. Met het

de fietsnetwerken te koppelen aan de

bagage-nabreng. Daarvoor is er

project Horizon 2025 zetten Westtoer

nieuwe mobipunten in de vervoerregio’s.

nood aan meer trekkerslogies

en de Provincie in op het verhogen van

Dit zijn knooppunten waar verschillende

zoals trekkershutten, ecolodges, en

de beleving tijdens een fietstocht door

vervoersmodi als fiets, openbaar vervoer

kleinschalige kampeermogelijkheden.

het uitbouwen van uitkijkpunten op

en wagen op elkaar kunnen aansluiten.

Westtoer plant alvast heel wat ingrepen

unieke hoogtes in het landschap. De

Bestaande fietsroutes – op zich staande

de komende maanden, die tijdens het

voorbije jaren zijn het uitkijkplatform

fietstochten – zullen ook geïntegreerd

themajaar Fietsen & Wandelen in 2023

Grijsloke in Anzegem, de Vuurtoren/

worden in de fietsnetwerken.

zullen worden uitgerold en voorgesteld.

uitkijktoren in De Haan, de Warandetoren

Samen met Toerisme Vlaanderen

in Middelkerke en de Belvedèretoren in

en de andere provinciale toeristische

keuzemogelijkheden en de duidelijke

14-18, de Kunststedenroute, de

www.westtoer.be

Heuvelland gecreëerd, en ook enkele hoge kerktorens zijn voor het publiek

WIST JE DAT…? *

toegankelijk. Voor de komende jaren •

wordt uiteraard ook verder geïnvesteerd in de verharding en verbreding van

73% van de recreatieve fietsers komt uit West-Vlaanderen, 19% uit de rest van Vlaanderen.

•

50% van de fietsers blijft in de eigen woonomgeving fietsen, 28% zijn

autovrije fietspaden en het wegwerken

dagtoeristen, 22% vertrekt vanuit zijn/haar vakantieplaats, die vaak de kust

van missing links, met als ambitie om in

blijkt te zijn.

2026 het West-Vlaamse Fietsnetwerk 3.0

•

De gemiddelde leeftijd van de fietser in West-Vlaanderen is 55 jaar.

klaar te hebben.”

•

50% van de gezelschappen die fietsen zijn koppels, 32% fietst solo, 11% zijn

Een vorige update dateert alweer van 2016; toen werd het Fietsnetwerk 2.0

gezinnen met kinderen.

•

uitgewerkt. Hoofddoel toen was het wegwerken van cruciale missing links,

75% van de fietsers stippelt op voorhand de af te leggen route uit.

Daarbij spelen aanwezigheid van cafés en restaurants een grote rol.

•

om het netwerk volledig te maken. Zo

44% van de recreatieve fietsers in West-Vlaanderen rijden met een elektrische fiets.

werden toen onder meer de Maerebrug

•

De gemiddelde fietstocht telt 38 kilometer en duurt 3,5 uur, stops inbegrepen.

en de tunnel onder de E40 in Adinkerke

•

Gemiddeld besteedt een fietser 16 euro per persoon tijdens een fietstocht.

in het netwerk opgenomen, net als

Jaarlijks besteden de fietsers zo’n 80 miljoen euro tijdens hun fietstochten.

de Collegebrug in Kortrijk. Heel wat stukken jaagpad en de oude spoorlijn

/

de Ijzerwegbrug over de Schelde en

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

staan nieuwe projecten in de steigers. Er

*Bron: Fietsonderzoek 2018, Westtoer

63

FIETSINFRASTRUCTUUR IN WEST-VLAANDEREN \

Velofollies, de jaarlijkse hoogmis voor de fietsliefhebber Dirk Van Thuyne, redacteur

In januari 2022 had de vijftiende editie van Velofollies moeten plaatsvinden. Tot spijt van tienduizenden wielerliefhebbers kwam er voor de tweede maal op rij een kink in de kabel. De laatste editie dateert inmiddels van januari 2020, toen meer dan 41.000 bezoekers de weg naar Kortrijk Xpo vonden. Daarmee is Velofollies uitgegroeid tot de grootste en meest gevarieerde fietsbeurs van de Benelux.

Tot half december 2021 had het team

De jaarlijkse hoogmis voor de

Op vandaag loopt de wachttijd voor

van Pieter Desmet, directeur fairs &

fietsliefhebber werd echter een 'chasse

een nieuwe fiets gemakkelijk op tot

events bij Kortrijk Xpo, er nog de moed

patate’. Vlak voor kerstmis moest het

drie à zes maanden. Voor sommige

in gehouden. Ondanks de wild om

Velofollies-team alsnog de handdoek

exclusieve modellen loopt dit zelfs op

zich heen slaande vierde coronagolf

in de ring gooien. De snelle opgang

tot anderhalf jaar.

was hij vast van plan om in januari

van de omikron-variant en de harde

een memorabele jubileumeditie van

lockdown die de Nederlandse regering

Uitstalraam nieuwe modellen

Velofollies te maken. Ook bij het grote

toen afkondigde speelden hierin mee,

Bij gebrek aan materiaal had het

publiek was de fietshonger groter dan

maar de belangrijkste beweegreden

voor veel fietsfabrikanten dan ook

ooit. “Je mag niet vergeten dat in deze

was vooral een gebrek aan fietsen.

weinig zin om deel te nemen aan

coronaperiode heel wat mensen de

Velofollies meteen een van zijn

er naar om met al hun zintuigen de

aanbod en een sterk gestegen vraag

belangrijkste bestaansredenen, want de

schat aan blinkende tweewielers op

naar fietsonderdelen zorgt al een tijdje

fietsbeurs is het ideale uitstalraam voor

Velofollies te ontdekken”, vertelt hij.

voor enorme tekorten op de markt.

de lancering van nieuwe fietsmodellen.

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

De combinatie van een beperkt

/ 64

een publieksbeurs. Daarmee verloor

fiets (her)ontdekt hebben. Ze snakten

foto Velofollies

THEMAKATERN FIETSECONOMIE \

Het was in 2006 dat Velofollies voor het

stadsfietsen, trekkingfietsen, retrobikes

De toekomst is hybride

eerst de schoenen in de pedalen klikte.

en stadsfietsen staan er te schitteren

In het pre-coronatijdperk gingen er

in al hun glorie. Naast de tweewielers

nogal wat stemmen op die aangaven

Pieter Desmet: “De naamsbekendheid

is er ook aandacht voor een uitgebreid

dat de dagen van een klassieke beurs

van beurshal Kortrijk Xpo bleef op dat

gamma van accessoires zoals fietskledij,

geteld waren. Heel wat nieuwe

moment beperkt tot enkele sectoren.

helmen of sportvoeding.

technologieën zouden de verplaatsing naar een beurshal overbodig maken.

De focus lag op vakbeurzen zoals die voor politiediensten of haarkappers.

In de beginjaren was de beurs in de

“Corona heeft net het omgekeerde

We wilden een ruimer doelpubliek

eerste plaats een verkoopbeurs waarbij

bewezen”, reageert Pieter Desmet.

aanspreken en in verschillende

de standhouders fietsenhandelaars

“Meer dan ooit snakken de mensen

werkgroepen gingen we op zoek naar

waren. Door de jaren heen is het

naar het fysieke contact. Hoe knap

ideetjes voor originele concepten. In

concept geëvolueerd tot een

de allernieuwste technologieën ook

elke groep kwam een publieksbeurs

inspiratiebeurs waarbij de grote merken

zijn, nooit zullen ze de ervaring van de

rond de fiets naar voren.”

hun nieuwste modellen en producten

menselijke zintuigen kunnen evenaren.

bekendmaken bij het grote publiek.

De toekomst van de beurs zal dus eerder hybride zijn waarbij wel enkele

Met 14.000 bezoekers en slechts een van de zes beurshallen nam Velofollies

Drie golven in de sector

digitale opties – denk aan streaming

in 2006 een voorzichtige start. Voor

Pieter Desmet zag de voorbije vijftien

van seminaries en workshops – zullen

de tweede editie opteerden de

jaar een drietal golven opduiken in de

overblijven.”

organisatoren voor een nieuwe datum

fietsenwereld. Die duurden elk zowat

in januari – bij de start van het nieuwe

vijf jaar en Velofollies kon met succes

Het huwelijk tussen Velofollies en de

wielerseizoen – en dat bleek een schot

daarop meesurfen. De eerste was de

stad Kortrijk duurt intussen al meer dan

in de roos. Het grote publiek kon in

opkomst van de fiets als vervoermiddel

vijftien jaar. In het verleden zijn andere

primeur ook live de ploegvoorstelling

voor zowel functionele verplaatsingen

beurzen zoals Busworld bij gebrek

meemaken van de wielerploeg

als voor vrijetijdsbesteding. Daarna

aan ruimte weggetrokken naar andere

QuickStep Innergetic, waarbij

waren het vooral de vrouwen die plots

oorden.

toprenners als Tom Boonen en Paolo

de fiets ontdekten. Het gaf onder

Bettini hun opwachting maakten.

andere aanleiding tot een opvallende

“Als organisatoren zijn we niet zo

vervrouwelijking van het Vlaamse

happig op een uitbreiding want we

wielerpeloton.

denken niet dat extra standhouders

Animatie en beleving vormen sinds

voor meerwaarde voor onze bezoekers

de start een absolute topprioriteit.

Naast de vele ploegvoorstellingen,

De jongste jaren zijn nu vooral de

zullen zorgen”, reageert Pieter Desmet.

workshops, praatsessies en seminaries,

e-bikes aan een opvallende opmars

“Onze ligging is prima. Kortrijk Xpo is

stond Velofollies in de beginjaren ook

bezig. De aanschaf van een dergelijke

niet alleen vlot bereikbaar, hier klopt

in voor de organisatie van zowel de

fiets betekent voor heel wat mensen

ook het hart van de koers. We zitten

eerste ronde van de UCI Trials World

een forse investering want het

op een boogscheut van de Vlaamse

Cup als voor het BK BMX Indoor.

prijskaartje loopt al snel op tot 2 à

Ardennen en van de wielerpiste van

Meer dan honderd vrachtwagens

4.000 euro.

Roubaix.”

moesten daarvoor hun lading zand geïnteresseerden sinds enkele jaren

van de befaamde Blankenbergse

de kans om op een e-biketestparcours

wielerpiste naar Kortrijk.

verschillende modellen uit te testen.

Velofollies in cijfers: Aantal edities: 14

“Vooraleer te beslissen, willen de

Van verkoopbeurs tot inspiratiebeurs

mensen graag nog eens enkele e-bikes

Van bij de start profileerden de

de verschillende modellen aanvoelen

organisatoren Velofollies als een echte

en die informatie is cruciaal om het

totaalbeurs waarbij de bezoekers

juiste model te kiezen. De voorbije jaren

Standhouders: 328,

kunnen kennismaken met alle aspecten

was de belangstelling voor deze service

waarvan 162 Belgische

van de fietsenmarkt. Niet alleen

gigantisch”, aldus Pieter Desmet.

racefietsen, maar ook mountainbikes,

Aantal bezoekers: 41.012 (2020)

uitproberen. Op die manier kunnen ze Oppervlakte: 40.000 m²

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

Op Velofollies krijgen de

huzarenstukje was de tijdelijke verhuis

/

in de beurshal kieperen. Een ander

65

INNOVATIE IN DE KIJKER \

Elekti. uit Menen profileert zich als het Huis van de Ingenieur

“Retentie van engineers is een kunst” Bart Vancauwenberghe, freelancejournalist

Engineers aanwerven is in tijden van arbeidskrapte al een stevige uitdaging, ze aan boord houden is nog een ander paar mouwen. Elekti., het zes jaar geleden opgestarte selectiebureau voor engineers en managers, gaat voor een innovatieve aanpak. Een onderzoek van KU Leuven moet leiden tot nieuwe praktijkgerichte inzichten.

Elekti., met hoofdzetel in Menen, zit

we recent in Gent een tweede kantoor

Voorsprong

stevig in de lift. De onderneming telt op

geopend. Net als in Menen, bestaat

Het concept is eenvoudig, maar

vandaag al acht mensen. Dat moeten er

ons hr-team daar uit twee consultants

toch uniek. “Ik ben zelf ingenieur

in de toekomst nog meer worden.

(waarvan één ingenieur) en een

elektromechanica”, vertelt Stefaan

assistent.

Gernaey, die net als zijn vennoot/ partner Angélique Vercauteren in een

Zaakvoerder Stefaan Gernaey: “Toen Het is de bedoeling dat concept op

vorige job al veel ervaring opbouwde

concept echt konden helpen, was groei

korte termijn ook in gans Vlaanderen uit

in het rekruteren van engineers en

al snel een ambitie. Daarom hebben

te rollen.”

managers.

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

we merkten dat we de markt met ons

66 Angélique Vercauteren en Stefaan Gernaey: “We kunnen ons perfect verplaatsen in de geest van onze doelgroep, de ingenieurs.” (foto Luc DM)

INNOVATIE IN DE KIJKER \

foto Elekti

“Ik weet zelf maar al te goed hoe een

ook voor engineers. We ontvangen

Stefaan Gernaey: “We passen deze

engineer denkt, wat onmiskenbaar een

hen op ons kantoor in een huiselijke

dagelijks toe in onze gesprekken met

voordeel is. We kunnen ons perfect in

sfeer waar discretie voorop staat. In

engineers en managers. Het geeft een

hun geest verplaatsen maar ook in die

de derde fase van een samenwerking

beeld op welke afdeling, functie en

van de bedrijven waarvoor we werken.

begeleiden we klant en kandidaat zowel

bedrijfscultuur je het best functioneert.

Dat geeft ons een voorsprong om de

bij de gesprekken, het assessment als

Te vaak nog kiezen engineers voor een

ideale match te vinden tussen kandidaat

het contract. De hybride combinatie

job zonder hun identiteit echt te kennen,

en werkgever.”

van persoonlijk contact en digitale

waardoor ze geen energie halen uit

ondersteuning is essentieel en zal in

hun job en afhaken. Wij helpen hen

Elekti. legt zich toe op ‘executive

de toekomst nog belangrijker worden.

om hun soft skills en persoonlijkheid

search’ en pakt elke opdracht aan

Daarom zitten we nu rond de tafel met

te ontdekken en te vertalen naar

in vier stappen. “Eerst gaat onze

partners die ons kunnen verder helpen

het werkveld. We geven hierover

ingenieur-consultant bij het bedrijf

met BI-tools (Business Intelligence)

gastlezingen aan UGent, KU Leuven en

langs voor een scan of analyse

en artificiële intelligentie. Wij mikken

VIVES en organiseren ook voor ervaren

om in overleg met de zaakvoerder

op de customer experience door onze

engineers laagdrempelige workshops in

een duidelijk beeld te vormen van

kwaliteit en service te vertalen naar een

kleine groepjes.”

de situatie en de organisatie”, vult

positieve beleving, zowel door klant als

Angélique Vercauteren aan. “Dat leidt

kandidaat.”

Gelijkgestemden samenbrengen slaat aan als concept: “Wij sensibiliseren aan

tot een concrete functieomschrijving, die wordt ondersteund met video.

De vierde cruciale stap is retentie.

de bron, maar in de praktijk zien wij veel

Beelden zetten sneller aan dan

Angélique Vercauteren: “We zetten

meer senior en managementprofielen,

woorden om verder te lezen.”

coaching in bij de engineers om zo

omdat onze expertise hierbij aansluit.”

klankbord te blijven bij instroom en

Bij KU Leuven hebben ze wel oren naar

“Elke vacature wordt via een

doorstroom. De tijd is voorbij, zeker

de aanpak van elekti. De universiteit

gepersonaliseerde mailing, onze

bij de millennials, dat werknemers

voert momenteel wetenschappelijk

website en sociale media naar een

er automatisch van uitgaan hun hele

onderzoek naar soft skills bij ingenieurs

selectie van de 17.000 engineers in

carrière bij hetzelfde bedrijf te werken.

en welke functies daar het best bij

onze databank verspreid. Heel wat van

Daarom is actief luisteren naar je

passen. “Het is de bedoeling dat we de

die mensen zijn senior engineers of

medewerkers en hen verder ontwikkelen

resultaten van dat onderzoek naar de

managementprofielen die aan de slag

en opleiden heel belangrijk.”

praktijk vertalen. Dat zou leiden tot het vermarkten van de ingenieurstypologie,

stap contacteren we elke engineer

Ingenieurstypologie

wat een grote sprong vooruit zou

persoonlijk. Ondanks de digitale

Om de loyaliteit tussen werkgever en

betekenen in de arbeidsmarkt”, besluit

mogelijkheden wint een persoonlijk

engineer te stimuleren, creëerde elekti.

Stefaan Gernaey.

/

zijn en latent op zoek. In de tweede

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

specifieke skills te versterken en een

Hybride model

gesprek nog steeds aan belang. Het

de ingenieurstypologie, een tool voor

mensgerichte is een belangrijke aanpak,

meer zelfinzicht.

www.elekti.be

67

BEDRIJVIG ONDERWIJS \

520.000 euro voor onderzoeksinfrastructuur in West-Vlaanderen Samenstelling: Filip Santy, TUA West

Hogescholen zijn belangrijke spelers in het (West-)Vlaamse innovatielandschap. Ze moeten dan ook over stateof-the-art infrastructuur beschikken voor praktijkgerichte onderzoeksprojecten. Daarom investeerde Vlaams minister van Economie en Innovatie Hilde Crevits 520.000 euro in vijf projecten die de onderzoeksinfrastructuur in West-Vlaamse hogescholen versterken. De steun past binnen het Relanceplan Vlaamse Veerkracht.

Anders dan universiteiten zijn

en voor het werkveld. Zo zal men

Onder de naam XR4Care investeert

hogescholen veel meer gericht op

de mogelijkheden onderzoeken om

Howest in de sector zorg en gezondheid

praktijkgericht wetenschappelijk

postindustriële reststromen opnieuw

in de aankoop van een mobiele

onderzoek. Dat betekent dat het

in te zetten binnen de industriële

Immersive Room met VR-, AR- en

onderzoek dat ze doen ook direct

productontwikkelingsactiviteiten van

MR-materiaal en 360°-projectie voor

toepasbaar is in bedrijven. De kennis en

bedrijven. Op die manier verlengt

onderzoek rond ergotherapie. Om

de expertise die ze creëren, kan kmo’s

men de levensduur van materialen en

tegemoet te komen aan de grote

helpen met praktijkgerichte uitdagingen.

kunnen die zelfs in opeenvolgende

uitdagingen van de technologische

Via het project Blikopener zet VLAIO in

productiecycli worden ingezet. Tegelijk

innovatie in deze sector is onderzoek

op het ontsluiten van innovatiekennis bij

vermindert de milieu-impact van anders

naar de ontwikkeling, implementatie

hogescholen en op het ondersteunen

af te danken materialen. Integratie van

en effectiviteit van applicaties in een

van samenwerking tussen hogescholen

circulaire materialen in producten leidt

immersieve omgeving noodzakelijk.

en bedrijven.

ertoe dat minder primaire grondstoffen

De infrastructuur zal technisch in staat

nodig zijn, krijgen ontwerpen meer

moeten zijn om de beoogde (grafisch

Om het onderzoek door de

betekenis voor de consumenten en

uitdagende) applicaties af te spelen.

hogescholen te versterken, lanceerde

kan de industrie de economische

De infrastructuur van XR4Care zal

minister Crevits een oproep voor

waarde van deze nieuwe producten

flexibel inzetbaar zijn bij verschillende

financiële ondersteuning van nieuwe

aftoetsen. Met demo’s koppelen de

doelgroepen, op verschillende locaties

onderzoeksinfrastructuren of de

onderzoekers terug naar industriële

en in verschillende situaties. Via

verbetering van de bestaande. Met deze

productontwikkelingsactiviteiten. De

cocreatieve onderzoekstrajecten zullen

investering kunnen de hogescholen hun

focus ligt daarbij vooral op kleinere

de persoon met een zorgnood, de

onderzoeksmogelijkheden uitbreiden

productiebedrijven.

ergotherapeut, de onderzoeker en de

en de onderlinge samenwerking

technologiebedrijven iteratief tot een

tussen verschillende vakgroepen en kennisinstellingen stimuleren.

Bij de selectie van de projecten werd ook hun link met de bedrijfswereld en zorgsector in rekening genomen. De

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

bedoeling is om onderzoek uit te voeren

68

in nauwe samenwerking en de resultaten vlot te laten doorstromen naar de bedrijfswereld en samenleving.

Howest (Hogeschool West-Vlaanderen) zet in op duurzaamheid, met de uitbreiding van het Industrial Design Center met een nieuw Circular Solution Lab. Daar komen onder andere shredders, thermoformmachines en 3D-printers voor onderzoek met

“De hogescholen staan mee aan de basis voor het oplossen van problemen waar ook bedrijven geen oplossing voor vinden. Goede infrastructuur is nodig voor onderzoek en ontwikkeling op het vlak van duurzaamheid, zorg en gezondheid en digitalisering. De studenten worden zo geprikkeld om producten of concepten te bedenken in het belang van de samenleving. We verwachten ook dat onze investeringen leiden tot onderlinge samenwerking en samenwerking met kmo’s en tot het delen van waardevolle kennis.”

Hilde Crevits

BEDRIJVIG ONDERWIJS \

oplossing komen. Hiervoor werken de

van VIVES gaat over de uitbouw van

kwantificeren van deze gedragingen

onderzoekers van Howest Ergotherapie

een state-of-the-art Internet of Things

krijgt het werkveld meer inzicht in

samen met de onderzoekers, game

(IoT) lab in de IoT-Incubator. Daarmee

complexer (groeps)gedrag. Ook externe

ontwikkelaars, ICT-experten en

kan men volledige IoT-toepassingen

kennisinstellingen, organisaties en

experimenteel psychologen van het

ontwikkelen (van idee tot product),

bedrijven zullen de infrastructuur mogen

Howest Human Interface Technology lab

waarbij iedere stap in het ontwerp- en

gebruiken en aan de slag kunnen met

(HITlab).

productieproces van een geconnecteerd

die verkregen data. Zo kunnen ook

toestel kan worden geanalyseerd,

zij bepaalde (groeps)processen of

De 3D-scaninfrastructuur die het

bestudeerd en geoptimaliseerd. Hierbij

producten optimaliseren.

expertisecentrum Smart Technologies

ligt de focus op low-power edge

van VIVES zal aankopen verbetert

systemen en communicatie met deze

de al bestaande verwerkings- en

elektronische draadloze systemen. De

visualiseringsinfrastructuur om

data die deze systemen opmeten en

Howest Ergotherapie:

te digitaliseren op verschillende

genereren kunnen op een ‘slimmere’

Siska.Vandemaele@howest.be

schaalgroottes, van volledige gebouwen

manier worden berekend aan de hand

Howest HITlab:

tot kleine productievoorwerpen.

van AI-technieken.

Jelle.Demanet@howest.be

Deze scaninfrastructuur is nodig voor

Contact:

Howest Industrial Design Center:

de creatie van en het werken met

Een laatste project bij VIVES kreeg de

Katrijn.Sabbe@howest.be

digital twins. Daarmee kan men ook

titel WooW, wat staat voor Watch out,

VIVES Expertisecentrum Zorginnovatie:

tegemoetkomen aan de vele vragen

observe Well. In de veilige leeromgeving

Lisa.Kerckhof@vives.be

vanuit bedrijven maar bijvoorbeeld ook

van het Simlab voor het aanleren en

VIVES Maaklab:

vanuit de kunst- en archeologische

perfectioneren van vaardigheden via

Peter.Vanbiervliet@vives.be

sector en vanuit gebouwenbeheer.

teamwork en het testen van producten

VIVES IoT-Lab:

in de zorg, moet het nieuwe software-

Jonas.Lannoo@vives.be

Een ander project van het

en camerasysteem de gedragingen

expertisecentrum Smart Technologies

vastleggen en analyseren. Door het

Revival voor opleiding fietshersteller Jan Bart Van In, hoofdredacteur

Syntra West, de West-Vlaamse

fietsen. Sinds 2012 bieden we ook een

Ook andere opleidingsinstanties

marktleider in ondernemingsgericht

voltijdse dagopleiding aan, erkend door

pikken in op de acute nood aan

volwassenenonderwijs, springt alvast in

de VDAB, met een duurtijd van 1 jaar.”

bekwame technici in de fietsenbranche.

Zo lanceerde het Centrum voor

de bres voor het fietsambacht.

Klaas Minne, productmanager Logistiek

In het najaar van 2021 startte een

Volwassenenonderwijs (CVO) van VTI

& Mobiliteit bij Syntra West:

groep van veertien cursisten met deze

Brugge een opleiding fietshersteller, die

“De opleidingen fietshersteller/

voltijdse dagopleiding. Dat aantal bleef

opnieuw start in september 2022.

fietsvakhandelaar vonden sinds de jaren

de jongste zes jaar quasi stabiel.

’90 plaats in onze voormalige campus

Meer info over het aanbod van Syntra

De avondopleiding (een driejarig

West: Klaas Minne, via 078 353 653, of via

avondopleidingen. Vanaf cursusjaar

opleidingstraject) zit wel duidelijk in

klaas.minne@syntrawest.be

2020-2021 vinden alle fietsopleidingen

de lift: het aantal deelnemers groeide

plaats in de campus Roeselare, incluis

van dertien in 2016 naar twintig in

die voor elektrische steps, scooters en

cursusjaar 2021.

/

in Veurne. Dat ging voornamelijk om

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

Enkele jaren geleden slaakte de sector van de (West-)Vlaamse fietsvakhandel een noodkreet: technische opleidingen gericht op het ambacht van fietshersteller werden afgebouwd. Dat ging een nieuwe belemmering zijn voor de instroom van technische arbeidskrachten in de branche.

Zie ook foto op pagina 38.

69

De polsslag van de West-Vlaamse economie West-Vla nderen Werkt anderen West-Vlaa

Werkt

De polssla g van de West-Vlaam se econom ie

#3

g van de De polssla se economie West-Vlaam

2020

lijks: jaargang Driemaande

or Brugge 62 - Afgiftekanto

Masspost

- Mail P209117

: Koning - Retouradres

Leopold

III-laan 31,

8200 Brugge

kot…

eren - 03.2020West-Vlaand

ape gam in West-V es & digital arts laanderen

Brugge, Provincie

Brugge, Provincie

West-Vlaand eren - 02.2020-

Driemaande lijks: jaargang

62 - Afgiftekanto or Brugge

Masspost

- Mail P209117

- Retouradres : Koning

Leopold

III-laan 31,

8200 Brugge

# 2 2020

Ontsnap pen uit on Esc s

nk nste pla n de bove Kaas va en is der West-Vlaan sbastion Belgiës kaa

West-Vlaanderen Werkt focust op de sociaal-economische dynamiek in de provincie.

Elke editie bevat zowel vaste rubrieken als een themakatern met unieke analyses en journalistiek onderzoek.

We bestrijken een breed palet aan onderwerpen en schenken bijzondere aandacht aan interessante nieuwe ontwikkelingen (bv. innovaties en investeringen) bij ondernemingen en overheid.

/

West-Vlaanderen Werkt 2021 #4 - 2022 #1

Het provinciebestuur geeft dit kwartaalblad uit in samenwerking met provinciale diensten, agentschappen en externe partijen.

70

Het tijdschrift wordt fysiek verspreid en is voor iedereen ook digitaal beschikbaar via www.westvlaanderenwerkt.be.

Wens je West-Vlaanderen Werkt gratis in jouw brievenbus of volg je ons liever digitaal?

Registreer je in beide gevallen via

www.kenniswest.be/westvlaanderenwerkt.

Abonnement

Overzicht

Een abonnement is gratis.

Een overzicht van de eerder verschenen

Het tijdschrift West-Vlaanderen Werkt

edities van West-Vlaanderen Werkt vindt

verschijnt viermaal per jaar.

u op: www.westvlaanderenwerkt.be

Registreren kan via: www.kenniswest.be/westvlaanderenwerkt

COLOFON De artikelen in West-Vlaanderen Werkt zijn niet noodzakelijk de weergave van standpunten van de redactie of van het Provinciebestuur.

Bij naamvermelding verschijnt de bijdrage onder de verantwoordelijkheid van de auteur.

Reproductie van of verwijzing naar een van deze artikelen mag uitsluitend met correcte vermelding van de auteur en bron en mits de redactie een kopie krijgt.

Volg ons nu ook op LinkedIn: Provincie West-Vlaanderen

Redactieraad: Lode Vanden Bussche (voorzitter Kenniscentrum West), Larissa Deblauwe (VIVES), Brecht Vanruymbeke (POM West-Vlaanderen), Ilse Defruyt (POM West-Vlaanderen), Elke Christiaen (Howest), Geert Roelens (consultant), Filip Santy (TUA West), Jan Bart Van In (KC West), Peter Verheecke (dienst Communicatie).

Coördinatie, hoofdredactie en advertentiewerving Jan Bart Van In, Kenniscentrum West Koning Leopold III-laan 31 8200 Brugge (Sint-Andries) T. 050 40 71 29 E-mail: janbart.vanin@west-vlaanderen.be www.kenniswest.be/westvlaanderenwerkt Medewerkers Journalisten: Bart Vancauwenberghe, Eric Van Hove, Christina Van Geel, Dirk Van Thuyne,Roel Jacobus en Els Jonckheere Fotografen: Jan Ballieu, Luc Demiddele, Kurt Desplenter Lectoren: Conny Van Gheluwe (Sproke), Jan Leplae Verantwoordelijke uitgever Geert Anthierens, Provinciegriffier Provinciehuis Boeverbos Koning Leopold III-laan 41 8200 Sint-Andries (Brugge) Vormgeving: Aynsley Bral, Anna Florea, Leander Depypere Druk: dienst Communicatie Provincie West-Vlaanderen Andere fotobronnen van deze editie Howest, Jerome Gobin & Reed (via Curana), Marcel Kint bv, Roularta Syntra West, Chapter George, Novy nv, Westtoer & Velofolies

ISSN 1374-6235

We zijn lid van We Media.

Persoonsgegevens worden verwerkt volgens de bepalingen van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) van 24 mei 2016. Meer info: zie www.west-vlaanderen.be/privacy.

West-Vlaanderen Werkt wordt u gratis toegestuurd. Indien uw gegevens onjuist zijn of indien u het tijdschrift niet meer wenst te ontvangen, dan kunt u zich altijd uitschrijven via www.kenniswest.be/westvlaanderenwerkt.

Uw persoonlijke gegevens worden niet aan derden overgemaakt.

Infographics: Johan Bisschop, Anna Florea Coverfoto: Jerome Gobin & Reed

Partners West-Vlaanderen Werkt 2022

Bedrijfsgrond gezocht?

Ontdek onze kwalitatieve en duurzame bedrijventerreinen.

Als ervaren beheerder en ontwikkelaar helpen wij u in uw zoektocht naar het ideale bedrijventerrein.

Ontdek ons aanbod Zoek uw bedrijventerrein in meer dan 20 interessante locaties in West-Vlaanderen. Surf snel naar wvi.be en ontdek er alle info.

www.wvi.be