Sayfa 18
Kuzey Irak’ta bağımsız bir Kürt devleti kurulması ihtimali giderek güçlenmiştir. Bu durum ise Türkiye’nin ülke bütünlüğü açısından bir tehdit unsurudur.
Politika Dergisi
çıkan PKK terör örgütü ve Đslami radikaliz-
tisiz ulaştırılması, radikal Đslam'ın etkisinin
min Orta Doğu’daki güçlerle bağlantıları
azaltılması, Đran ve Irak’ın çevrelenmesi
vardır. Özellikle Abdullah Öcalan’ın yaka-
(ikili çevreleme politikası), bölge ülkelerinin
lanmasından sonra PKK askeri olarak yenil-
kitle imha silahlarına sahip olmalarının en-
giye uğratılmıştır. Kuzey Irak sorunu ve su
gellenmesi (Uzgel, 2001:254), barış süreci-
sorunu henüz çözülememiştir. Özellikle
nin başarıya ulaşarak Đsrail’in güvenliğinin
Amerika’nın gerçekleştirdiği son operasyon-
garanti
dan sonra bölge genelde tüm dünya, özel-
1979:20) şeklinde özetleyebiliriz. Bu politi-
de ise Türkiye için giderek daha karmaşık
kalardan Đran ve Irak’ın güçsüz bırakılması
bir hal almıştır. Kuzey Irak’ta bağımsız bir
ve bölgesel barışın sağlanması arasında
Kürt devleti kurulması ihtimali giderek güç-
önemli bir ilişki vardır. Đran ve Irak’ın güçsüz
lenmiştir. Bu durum ise Türkiye’nin ülke
bırakılmasıyla bölgesel barışın sağlanması
bütünlüğü açısından bir tehdit unsurudur.
önündeki en büyük engellerden biri kalkmış
altına
alınması
(Brzezinski,
olacaktı. Bu bağlamda, ABD’nin bölgeye
Amerika Birleşik Devletleri
yönelik ekonomi ve güvenlik politikaları Batı’nın
arasında sıkı bir bağ vardır; Körfez Đşbirliği
(özellikle ABD) ve Batı’nın değerlerinin
bölgesi, gerek
Konseyi (KĐK) ülkelerinin Đran ve Irak tehdit-
(demokrasi, insan hakları, serbest piyasa
lerine karşı silahlanmalarını destekleyerek,
Soğuk Savaş
ekonomisi) Varşova Paktı’na karşı kazandı-
bölgede oluşabilecek olası bir tehlike karşı-
ğı bir zaferdir. Soğuk Savaş’ın sona erme-
sında müdahale edebilme kapasitesini art-
siyle birlikte ABD bu yeni düzende uluslara-
gerekse Soğuk
tırmaktadır. (Kılıç, 2000:16-17) Özellikle
rası arenada tek süper güç olarak yerini
ikinci Irak operasyonuyla birlikte ABD Orta
Savaş sonrası
almıştır. Tek süper güç olmasının doğal bir
Doğu’da kesin ve belirleyici bir güç haline
sonucu olarak da kendi önceliklerine ve
gelirken, kendi iç sorunlarıyla uğraşan Rus-
çıkarlarına göre uluslararası ilişkiler arena-
için en önemli
ya yerine ABD’nin bölgedeki hegemonyası
sını düzenlemeye çalışmaktadır. Diğer bir
Avrupa Birliği (özellikle Fransa ve Almanya)
bölgelerden biri
deyişle kendi menfaatleri doğrultusunda
tarafından sorgulansa da bu iki devlet bu
gerekli gördüğü bölgelerde gereken müda-
konuda pek başarılı olamamış ve ABD böl-
haleleri yapma ve o bölgeyi kendi menfaat-
geyi giderek kendi çıkarları doğrultusunda
lerine göre şekillendirme yetkisini kendisin-
şekillendirmeye başlamıştır.
“Orta Doğu
döneminde,
dönemde ABD
olmuştur.”
Sovyetler
Birliği’nin
çöküşü
de görmektedir. Bunun en somut örneğini 1991 Körfez Savaşı ve ikinci Irak operasyonuyla sergilemiştir. Orta Doğu bölgesi, gerek Soğuk Savaş döneminde, gerekse Soğuk Savaş sonrası dönemde ABD için en önemli bölgelerden biri olmuştur. Özellikle Orta Doğu’nun sahip olduğu zengin petrol kaynakları çok önemlidir.
Diğer bir deyişle, Körfez Savaşı’ndan sonra ABD bölgedeki en önemli güç durumuna gelmiş ve bölgeyi kontrol etmeye başlamıştır. (Erkmen, 2003:22) Böylelikle, ABD’nin Orta Doğu’daki hayati çıkarları olan Đsrail’in güvenliğinin sağlanması, başka bir devlet tarafından bölgede ABD çıkarlarına meydan okunmaması ve petrolün
Körfez Savaşı’ndan sonra ABD bölgedeki en önemli güç durumuna gelmiş ve bölgeyi kontrol etmeye başlamıştır.
Soğuk Savaş sonrası dönemde ABD’nin
uluslararası piyasalara kesintisiz ve makul
Orta Doğu politikalarının dayandığı temelle-
fiyatlarla aktarılması gerçekleştirilmiş oldu.
ri; Soğuk Savaş döneminden devralınan
(The Commission on American National
petrol kaynakları üzerinde denetimin sağ-
Interests, 2000:32)
lanması ve bunun dünya pazarlarına kesin-