Kleurrijk! - maart 2024 - West-Vlaanderen by Pleegzorg Vlaanderen

Kleurrijk!

Jaargang 5 – nr. 1 – driemaandelijks, maart, april, mei 2024 – Afgiftekantoor: 9000 Gent X – P 918599 Pleegzorg West-Vlaanderen, Moorseelsesteenweg 133, 8800 Roeselare

Pleegzorg West-Vlaanderen

PB- PP BELGIE(N) - BELGIQUE

Kleurrijk Maart 2024 > Welkom <

Welkom Méér zijn dan… Beste lezer, Deze Kleurrijk is een editie voor echte dierenliefhebbers! Eerlijk gezegd, ik ben nooit fan van honden geweest. Als fietsend schoolkind op de boerenbuiten of als huidige wandelfanaat is de angst dat ze in mijn benen bijten groot. Maar als ik zie hoe graag mijn twintigers de hond van hun lief zien… dat is hartverwarmend. En na deze Kleurrijk kan ik bijna niet anders dan wél fan worden van huisdieren. Ze worden hier gelauwerd als méér dan gezellige huisgenoten. Zo zijn ze ook een steeds aanwezige hobby, een luisterende en speelgrage kindervriend, een therapeutische ondersteuner in hun ‘niet perfect’ zijn, hun ‘niet beoordelen’, hun ‘geen vragen stellen’, en veel meer. Ik werd extra geraakt door de ‘stem van de ouder’, waarin een moeder beschrijft hoe de verslagen (van begeleiders en consulenten) waarin haar privéleven door de lens van een ander wordt samengevat of beoordeeld, aanvoelen als een aanval op haar identiteit. “Wij mensen benaderen situaties zo gemakkelijk met ons verstand. We proberen alles te begrijpen en te ordenen. Zonder het te beseffen plakken we labels en vormen we een oordeel. Dieren doen dat niet. Een hond bijvoorbeeld, begroet je kwispelend en is blij je te zien. Wie je ook bent en wat je verleden ook mag zijn. Het is door zo’n hondenvriend dat ik weer voeling ben gaan krijgen met wie ik werkelijk ben. Gelukkig maar... mijn identiteit wankelt nu niet meer bij het lezen van een verslag. Ik ben nog zoveel méér dan wat men over mij kan samenvatten.” Ook knikte ik bevestigend toen ik las: “mijn kind is zoveel méér dan een pleegkind”. Ik hoop dat de aankomende lente méér wordt dan ‘zomaar een lente’. Dat je de groeikracht van dit seizoen (en van jezelf) effectief kan voelen en ervaren. Ook de jeugdhulp heeft nog veel groeipotentieel en veel verbetermogelijkheden. Weet dat we samen met de andere provinciale pleegzorgdiensten en West-Vlaamse jeugdhulppartners acties nemen naar het beleid om jeugdhulp meer ontwikkelkansen te geven. Ik eindig graag met een warme dankjewel aan al onze personeelsleden voor hun grote inzet in de vaak complexe realiteit. Een nog grotere dankbaarheid voel ik voor jullie als pleegzorgers voor jullie waardevol engagement. Nathalie Dessein Algemeen Directeur Pleegzorg West-Vlaanderen

Kleurrijk Maart 2024 > Inhoud <

Welkom

Nieuwtjes uit de regio’s

Interview

Pleeggezinnen over hun huisdier Achtergrondartikel

Therapie met dieren Stem van de ouder

Zoveel meer… Column

Lies

De pleegzorgpluim

Juridisch advies

Vraag het aan Jeugdrecht.be

Kortverhalen door Selah

COLOFON Kleurrijk! verschijnt vier maal per jaar en is een uitgave van Pleegzorg Vlaanderen vzw en de vijf provinciale diensten voor pleegzorg.

Redactie: Lotte De Puysseleyr, Lynn Bringmans, Fara De Smet, Tinne De Smet, Sien Geerkens, Karina Van Belle, Bernadette Verdonck

Verantwoordelijke uitgever: Pleegzorg Vlaanderen vzw De Karthuis, Tervuursevest 242C, 3000 Leuven BE0537.432.161 / RPR Leuven 016/23 97 75 www.pleegzorg.be info@pleegzorgvlaanderen.be

Vormgeving: www.dsigngraphics.be Kleurrijk wordt gedrukt op X-per papier, gemaakt met FSC®-gecertificeerde ECF-pulp

UIT DE REGIO’S Een nieuwe hoofdzetel voor Pleegzorg Vlaams-Brabant & Brussel Op 18 januari werd de nieuwe hoofdzetel van Pleegzorg VlaamsBrabant & Brussel feestelijk ingehuldigd in aanwezigheid van minister Hilde Crevits en burgemeester Mohamed Ridouani. Onze Leuvense teams opereerden tot oktober 2023 vanuit drie verschillende locaties in Leuven. In het nieuwe gebouw vinden maar liefst 100 medewerkers hun nieuwe werkplek. Bovendien is

VLAAMS-BRABANT & BRUSSEL

NIEUWTJES

Kleurrijk Maart 2024 > Nieuwtjes uit de regio’s <

onze nieuwbouw gelegen op een betekenisvolle plek, nl. de locatie waar ooit de villa van Rector De Somer stond. Een grote mijlpaal voor Pleegzorg VlaamsBrabant & Brussel dus!

Tien jaar geleden werd een nieuw antennepunt uitgebouwd in Ieper dat alle pleegplaatsingen in de steden en gemeenten Poperinge, Ieper, Vleteren, LangemarkPoelkapelle, Zonnebeke, Wervik, Heuvelland en Mesen begeleidt. Om die verjaardag te vieren willen we iets speciaals doen samen met onze doelgroep (pleegkinderen en -jongeren, pleeggasten, ouders en netwerk, de pleeggezinnen én de pleegzorgmedewerkers). Daarom lanceren we in 2024 het participatief sociaal-artistiek project ‘Wortels en Vleugels’. Concreet willen we onder begeleiding van twee ervaren artistieke

begeleiders, samen met jullie aan de slag om toe te werken naar een collagevoorstelling in een leegstaand landhuis in Heuvelland waarbij alle kamers artistiek worden ingericht. De kamers vormen het decor voor de voorstelling over pleegzorg waarbij plaats is voor muziek, dans, theater, film, beeld, fotografie, ... aansluitend bij de talenten en de mogelijkheden van de deelnemers. Pleegzorg is een huis met veel kamers waar we het publiek kennis mee willen laten maken. Behoor jij tot de doelgroep in deze regio en heb je zin om mee te doen (artistiek of organisatorisch)? Dan ben je zeker welkom. Artistieke ervaring is niet vereist. Goesting volstaat! Het startschot wordt gegeven op een startevenement in maart waarop jullie zullen worden uitgenodigd. Je interesse kenbaar maken kan eveneens door een mailtje te sturen naar tinne.desmet@pleegzorgwvl.be.

Ben ieuwd naa r het resu ltaa t? Notee r dan alva st 28 en 29 september 2024 in jouw age nda wan t dan staa n de voorstell ing en ing epla nd. 4

De Warmste Week Verschillende teams van Pleegzorg Oost-Vlaanderen zetten zich in voor De Warmste Week. Het volwassenenteam maakte samen met enkele pleeggasten meer dan 90 liter spaghettisaus. Groenteboer en ex-pleegzorger Jo zorgde voor de groentjes, die tot saus werden verwerkt in de keuken van alpacaboerderij/jeugdverblijf ‘De Blije Alpaca’ in Lokeren. Waarvoor dank! De collega’s uit Aalst verkochten wafels en snoepjes en in Gent werd een Fika georganiseerd. Daar werd geld ingezameld door koffie en gebak aan te bieden. Meer hebben pleegzorgmedewerkers niet nodig om zich achter de goede zaak te scharen. Al die acties samen brachten 1700 euro op!

OOST-VLAANDEREN

WEST-VLAANDEREN

Oproep

Kleurrijk Maart 2024 > Nieuwtjes uit de regio’s <

Pleegkinderen of pleegjongeren die nood hebben aan extra ondersteuning of therapie, kunnen terecht bij onze collega’s van het Psychotherapeutisch Team. Meestal gaan deze gesprekken door op onze afdelingen, maar niet alle kinderen en jongeren hebben de mogelijkheid om naar onze locaties te komen. Bijvoorbeeld omdat ze te ver wonen of omdat ze op internaat zitten of in een voorziening verblijven. Vanuit dit probleem ontstond een nieuw

n ten tie op poten te zette Heb jij zin om een ac ke ideeën leu je b he of us project, een nieuwe elb voordele van de Babb bij droom: “De Babbelbus”. dan zeker van je horen voor een actie? Laat .be. en erp tw an cie Een camionette die orgprovin eva.v ynckier@pleegz we ombouwen tot gezellige therapieruimte en waarmee wij naar de kinderen of jongeren kunnen gaan, in plaats opbrengst volstaat natuurlijk niet van omgekeerd. om zo’n omvangrijk project volledig De Babbelbus was ook het project te financieren. Daarom willen waarmee we ons inschreven we extra acties bedenken om de voor de Warmste Week, maar die ontbrekende centen te verzamelen.

Pleegouderforum en Vlaamse Vereniging voor Pleegzorg

De eerste pleegzorgprovincie! In 2023 hebben heel wat gemeenten in Limburg beslist om pleegzorggemeente te worden. Ham, Sint-Truiden, Gingelom en Borgloon hebben afgelopen jaar het label van pleegzorggemeente ontvangen. In 2024 besliste Herstappe om ook pleegzorggemeente te worden. Daardoor zijn alle gemeenten in de provincie Limburg pleegzorggemeente en kunnen we onszelf voortaan de eerste pleegzorgprovincie noemen!

Wist je dat er, naast de participatieactiviteiten binnen elke dienst, ook twee zelforganisaties van pleegzorgers bestaan? Zij hebben als doel om de belangen van pleeggasten, -kinderen en -gezinnen te behartigen en organiseren verschillende activiteiten om pleeggezinnen dichter bij elkaar te brengen. Verder verschaffen zij ook informatie aan pleegzorgers die met vragen zitten en signaleren ze noden die aan bod komen aan het beleid. De Vlaamse Vereniging Pleegzorg of kortweg VVP bestaat al meer dan 40 jaar. Meer informatie over hun werking kan je vinden via www.pleegouders.be. Sinds 2020 is er ook het Pleegouderforum, met een facebookgroep voor pleeggezinnen en voor kandidaat-pleegzorgers. Meer informatie over deze organisatie vind je terug op www.pleegouderforum.be.

LIMBURG

VLAANDEREN

ANTWERPEN

De Babbelbus

Kleurrijk Maart 2024 > Interview <

Huisdieren in pleegzorg Of het nu gaat over een hond, een kat, een stel kippen of een konijn … tal van mensen kiezen ervoor om hun thuis te delen met een harige of gevleugelde metgezel en dat heeft zo zijn voordelen. Als levende wezens met behoeftes en gevoelens, bestrijden ze eenzaamheid, zorgen ze voor gezelligheid en hebben ze ook een positieve invloed op de ontwikkeling van onze (pleeg)kinderen. Zo versterken ze hun empathisch vermogen, helpen ze bij het ontwikkelen van verantwoordelijkheidsgevoel, versterken ze sociale vaardigheden en laten ze kinderen kennismaken met onvoorwaardelijke liefde. Ook in een pleeggezin kunnen dieren een enorme houvast bieden. Drie pleeggezinnen getuigen over de rol die hun huisdier in hun leven vervult en over de (positieve) impact van hun trouwe metgezel.

hem” r o o v s e ll a is d n o h e “Onz Leas* is twaalf jaar. Hij woont vanaf zijn geboorte bij het pleeggezin van Anja en haar man. Drie en een half jaar geleden is Nala, hun hond, ook in het pleeggezin komen wonen. En die hond betekent alles voor Leas. Pleegmama Anja vertelt over de bijzondere band tussen Leas en Nala. “Bij de zoektocht naar een hond, hebben we specifiek op ras gezocht. We wilden graag dat de hond van karakter goed bij onze pleegkinderen paste. Uiteindelijk kwamen we uit bij een Labradoodle. Labradoodles zijn sensitieve honden, die ook vaak ingezet worden als therapiehond. Toen we naar puppy’s begonnen te zoeken, bleek echter dat er een wachtlijst van twee jaar was en dat vonden we wat lang. Na nog wat zoeken, hebben we ons kandidaat gesteld als gastgezin. Dat houdt in dat de hond bij jou thuis woont, maar wel voor de fokker nog drie tot vier nestjes krijgt. Aangezien we een pleeggezin zijn, vonden we het leuk om ook gastgezin voor een hond te worden.” “Zo is Nala bij ons terechtgekomen, een hele lieve hond, waarop Leas verzot is. Leas heeft het altijd moeilijk gehad op school en Nala helpt hem daar enorm bij. Voordat Nala er was, was hij een uur onaanspreekbaar als hij terugkwam van school. Nu knuffelt hij een kwartiertje met Nala en daarna is alles weer goed. Onze hond is dan

ook letterlijk alles voor hem, van zijn wekker tot de laatste knuffel voor het slapengaan.”

De insteek van de therapie is gericht op de hond, wat veel comfortabeler aanvoelt voor Leas. “Leas volgt therapie met onze eigen hond. Hij is heel introvert en gesloten, waardoor gewoon naar een psychologe gaan geen optie is voor hem. Onze begeleider stelde voor om therapie met een hond te volgen. Dat kon met onze eigen hond bij ons thuis of met de hond van de therapeute in de praktijk. We hebben dan gekozen om het hier thuis te laten doorgaan met onze eigen hond. Gezien de therapie door kan gaan in een vertrouwde omgeving met onze eigen hond, die zoveel betekent voor Leas, hoopten we dat hij sneller zou openbloeien en dat is gelukt.”

“De insteek van de therapie is gericht op de hond, wat veel comfortabeler aanvoelt voor Leas. Ze zijn met de hond bezig en leren over haar. Zo bekijken ze bijvoorbeeld hoe je ziet dat Nala blij of verdrietig is of gaan ze samen wandelen. Als ze dan een situatie tegenkomen waarvoor Nala bijvoorbeeld bang is, vraagt de therapeute aan Leas of hij dat ook al eens heeft ervaren. Omdat de therapie gericht is op Nala, valt het hem niet op dat het eigenlijk over hemzelf gaat en op die manier stelt hij zich makkelijker en sneller open. Hij is nog niet zo lang bezig met de hondentherapie en heeft nog een weg af te leggen, maar we zijn blij met de voortgang die hij nu al gemaakt heeft. Als we kijken naar de impact die onze hond op al onze pleegkinderen heeft, hadden we al veel eerder moeten beslissen om een hond in huis te halen!”

* Omwille van privacy is een schuilnaam gebruikt.

Kleurrijk Maart 2024 > Interview <

ht familiedie c e s ra r a a m d n o th a Isla - stra Tamara en Pepijn vormen samen met hun eigen kinderen Pippa en Pallieter het pleeggezin van K. K. is gevlucht voor de oorlog in zijn thuisland. Zijn ouders bleven achter. Als achtjarige helemaal alleen aankomen in een land als België, is uiteraard ontzettend ingrijpend. De taalbarrière die daarbovenop komt, maakt alles nog veel complexer. Verrassende hulp in het overwinnen van enkele drempels, kwam in het gezin van Tamara en Pepijn uit onverwachte hoek. Isla, hun zwarte viervoeter uit Portugal, is een rasechte familiehond en blijkt over onverwachte talenten te beschikken. Al bij de eerste kennismaking met het gezin was K. geïnteresseerd in Isla en die interesse was wederzijds. In zijn thuisland leven honden voornamelijk op straat, maar K. kon zijn enthousiasme niet verstoppen. “Niet bang!” gaf hij onmiddellijk aan. Isla is een drempelverlagende factor geweest bij het breken van het ijs. Al van bij de start was K. veel met de hond bezig op een heel natuurlijke manier. Het gaf hem een veilig gevoel: Isla stelt hem geen vragen en oordeelt niet. Isla is duidelijk in haar signalen. Hij kan haar gedrag gemakkelijk interpreteren en begrijpen, er zijn weinig misverstanden. Ook het feit dat de hond geen verwachtingen van hem heeft, behalve af en toe een aai, zorgt voor een ongedwongen vertrouwen tussen de twee. “K. boekte in zijn contact met Isla direct snelle succeservaringen,” vertelt Pepijn. “Met heel eenvoudige woordjes als ‘zit’, ‘los’ en ‘apporteer’ begreep de hond onmiddellijk wat hij wou. Dat zorgde dat er meteen een spel ontstond en gaf K. een gevoel van controle.” “Dat zie je ook als we gaan wandelen,” vertelt Tamara, “Zodra K. de leiband vastneemt aan de schoolpoort, zie je dat hij een soort van comfortzone binnenstapt. Dat is een wezenlijk verschil met het spel met onze

kinderen. Daarin is er meer onvoorspelbaarheid en merk je een soort van onderliggende territoriumstrijd, waarbij iedereen zijn plekje nog wat moet veroveren. Isla is onderdanig en dat maakt het veel gemakkelijker.”

Een wandeling met de hond maakt echt zijn hoofdje vrij. “Een wandeling met de hond maakt ook echt zijn hoofdje vrij. Uiteraard heeft onze pleegzoon van alles om over te piekeren. Na een telefoontje met zijn mama bleek er een enorm bombardement in de streek waar zij verblijft en was er plots geen contact meer mogelijk. Vaak heeft dat met beschikbaarheid van telefoonen internetverbindingen te maken. Maar die keer was hij echt in paniek. Een wandeling met Isla was toen het enige wat hem een klein beetje tot rust kon brengen omdat hij toen zijn focus naar de hond, de leiband en iedere stap kon terugbrengen. Het loste zijn problemen natuurlijk niet op, maar het bracht zijn gedachtestroom even tot stilstand en het bood ook een beetje troost. Gelukkig kwam er daarna toch ook snel nieuws dat zijn familie veilig was.” “Het verraste ons wel dat de band tussen Isla en K. zo sterk is,” gaat Tamara verder. “In zijn cultuur staan honden helemaal niet zo hoog aangeschreven. Integendeel eigenlijk. Op honden wordt vaak neergekeken. Bij een vorig pleegjongetje moesten we in de gaten houden dat Isla geen duw of schop kreeg, als zij hem in de weg zat. We hadden best wel moeite om hem uit te leggen dat wij haar dat niet op die manier duidelijk willen maken. Wellicht heeft het ook met karakter te maken. K. is een heel zachtaardige jongen. Hij houdt echt van dieren. Op woensdag gaat hij ook mee naar de manege. Bij het uitstappen zetten we hem al eens op de rug van

een paard. Dan zie je hem helemaal oplichten. Als hij wat beter Nederlands begrijpt, is dat de sport die hij liefst wil beoefenen: paardrijden. Een goeie keuze vinden we, want dat werkt al even therapeutisch als spelen met de hond.”

Zodra K. de leiband vastneemt aan de schoolpoort, zie je dat hij een soort van comfortzone binnenstapt.

Kleurrijk Maart 2024 > Interview <

Vrolijke beestenboel Ten huize Pieters is er niet één huisdier dat het familieplaatje compleet maakt, maar zijn de dieren in de meerderheid. Naast de twee paarden, Marinka en Melly, zijn er ook nog de hond Kiki, de hamster Wolfje, de kip Zwartje, de goudvis Sperma én de struisvogel Slisse. K., veertien jaar, geeft ons graag een woordje uitleg over deze vrolijke bende. “De meesten trekken hun wenkbrauwen op als ze horen dat we een struisvogel als huisdier hebben, maar voor ons voelt dat heel normaal. Het dier woont nu al zo’n zeven jaar bij ons en verbleef daarvoor in dierenpark Zonnegloed waar mijn pleegpapa werkt. Ze waren daar met twee nandoes (dat is het ras) maar konden er niet aarden en toonden veel stressreacties. Daarom werd beslist om even een andere thuis te zoeken voor het koppel zodat ze konden ontstressen. Gezien ze wisten dat mijn pleegpapa drie weides heeft thuis, kwam de vraag bij ons terecht. Mijn pleegmama ging akkoord, al gaf ze meteen aan dat zij de zorg voor het dier niet zou opnemen omdat zij er bang voor was. Dat heeft echter niet lang geduurd, want ondertussen hebben de struisvogels ook haar hart veroverd. We doopten de dieren Slisse en Cesaer en in plaats van even te blijven, zijn we intussen zeven jaar verder. Jammer genoeg

moesten we al afscheid nemen van Cesaer. Dat vond ik echt heel erg! Ik hoop dat Slisse nog lang blijft leven want ondertussen ben ik helemaal verknocht aan hem. Zijn trompetgeluid dat hier weerklinkt in de zomer vind ik heerlijk. En als ik hem eten ga geven, kom ik helemaal tot rust.” “Maar Slisse is lang niet ons enige huisdier! Mijn favoriet is Wolfje, mijn hamster. Die staat op mijn kamer en maakt af en toe zo’n fijne geluiden naar mij. Toch kan hij soms best agressief uit de hoek komen. Vandaar dat ik hem Wolfje doopte. Ik ben een echte dierenvriend want ook de andere huisdieren hebben allemaal een plekje in mijn hart. Ik droom er dan ook van om veearts te worden”.

Kleurrijk Maart 2024 > Achtergrondartikel <

Therapie met dieren Dieren worden soms ook ingezet in psychotherapie. Er kan met alle soorten dieren gewerkt worden: papegaaien, kippen, honden, katten, paarden, pony’s, ezels …. Ze worden dan ingeschakeld om mensen met fysieke, psychische en psychosociale problemen te helpen hun gezondheid op peil te houden of te verbeteren. Ook bij pleegkinderen en pleeggasten wordt soms gewerkt met dieren in therapie. Voor welke zorgvragen kan therapie met dieren ingezet worden? En waarom is het zo waardevol om dieren in te zetten in therapie? We vroegen het aan Daisy Pelssers, psychotherapeut met honden.

Dag Daisy, welke opleiding heb je gevolgd om psychotherapie met honden te mogen geven? “Ik heb de opleiding zorgverlener met therapiehond gevolgd op SyntraPXL. Dat is een tweejarige opleiding waarbij je voor een deel begeleid wordt door een therapeute die ervaring heeft met het inzetten van honden in haar eigen praktijk en in de psychiatrie. Voor het andere deel word je begeleid door een gedragscoach. De opleiding is specifiek voor honden, maar er wordt ook veel ingezet op natuur. Dieren en natuur hangen samen. Zo leren we ook over de verschillende insecten zodat we kinderen hier in mee kunnen nemen als we samen gaan wandelen. Het is belangrijk om te genieten van de kleine dingen.” Zijn er voorwaarden om aan de opleiding te mogen starten? “De belangrijkste voorwaarde is dat je een achtergrond in de sociale

— Tekst: Lynn Bringmans —

sector hebt. Dat wil zeggen dat je een sociale opleiding hebt gevolgd of dat je al meerdere jaren werkzaam bent in de sector. Daarnaast moet je hond ook goedgekeurd worden om therapie mee te geven.”

hond kan je bijvoorbeeld niet inzetten in een bejaardentehuis.”

Welke honden kan je dan zoal inzetten om therapie mee te geven? Is er een specifiek ras dat hiervoor geschikt is?

“Dat is heel breed. Dit kan ingezet worden bij volwassenen, kinderen en jongeren die extreme angst hebben voor honden of die een andere angststoornis of OCS (dwanghandelingen) hebben. Samen met de hond leren ze dan om uit hun paniekaanval te komen.”

“In principe kan ieder ras ingezet worden. Veel hangt af van het karakter van de hond en de opvoeding die de hond al gekregen heeft. Het is belangrijk dat de hond stabiel is en leervermogen heeft. De hond moet bijvoorbeeld alleen kunnen zijn, trucjes aanleren en zich laten kammen. Daarnaast is het belangrijk dat de hond het zelf leuk vindt. Als je een hond hebt die veel spanning ervaart, kan het zijn dat de hond niet geschikt is om therapie mee te geven. Je moet ook kijken of de hond geschikt is voor de doelgroep waarmee je werkt. Een energierijke

Waarvoor kan therapie met dieren, en meer specifiek met honden, ingezet worden?

“Daarnaast wordt het ook ingezet op scholen. De aanwezigheid van een hond kan kinderen motiveren om hun huiswerk beter te maken. De hond zit dan bijvoorbeeld bij hen en houdt ook een pen vast, brengt een sticker naar een kindje of geeft een knuffel.” “Ook bij kinderen en jongeren die onzeker zijn, faalangst hebben, perfectionistisch zijn en de controle

Kleurrijk Maart 2024 > Achtergrondartikel <

moeilijk kunnen loslaten, kan het werken met dieren helpen. Dan doen we samen opdrachten om dit te doorbreken. Voornamelijk de hond doet dan opdrachten. Eén van mijn honden die ik inzet in therapie ziet bijvoorbeeld niet zo goed. Als je tien snoepjes naar hem gooit, vangt hij er maar twee. Zo leren kinderen en jongeren dat het niet allemaal perfect moet zijn. Hij heeft maar twee snoepjes gevangen en dat is oké.” “Bij de zorgvragen van pleegkinderen en pleegjongeren gaat het vaak over kinderen die moeite hebben met communiceren, die met verlies te maken hebben en hun mama en papa moeten missen, die opnieuw op zoek gaan naar verbinding, het opnieuw leren vertrouwen. We zetten de hond dan in om opnieuw vertrouwen in anderen te krijgen of om makkelijker te kunnen communiceren.” Waarom is het zo waardevol om daarbij een hond in te zetten? “Het gebruik van een hond maakt het laagdrempelig en vergemakkelijkt de therapie. Het creëert een veilige omgeving om te communiceren. Eén van de opdrachten kan zijn: ‘Ga met de hond ergens zitten en vertel je grootste geheim’. Ze mogen dan gaan zitten waar ze willen, dat kan bijvoorbeeld op de gang zijn waar ik het niet hoor. Ik moet het ook niet horen, maar het is belangrijk dat ze dan wel iemand hebben met wie ze kunnen communiceren. Met behulp van een hond kan je ook spiegelen. Eén van mijn honden is bang voor ballonnen. Tijdens een sessie neem ik soms een ballon en dan vraag ik aan het kind om Blue te troosten en hoe die dat gaat doen. Daarna vraag ik dan wat zij nodig hebben als ze getroost moeten worden.” “Een hond zal je nooit afwijzen, terwijl pleegkinderen hier vaak wel angst voor hebben. Ze zijn vaak afgewezen door de personen die hen het dierbaarst zijn. Met behulp van de hond kunnen we dat vertrouwen herstellen. Een hond blijft altijd, tenzij ze overlijden, maar anders is die er altijd en zal die altijd een steun blijven.” “Kinderen kijken ook uit naar de sessies. Ze voelen zich goed bij mij,

maar kijken er vooral naar uit om de honden te zien en met hen aan de slag te gaan. Zo maken ze tekeningen voor de honden of knutselen ze armbandjes voor hen.” Hoe ga je precies te werk als iemand voor de eerste keer langskomt? “De eerste keer komen de honden niet onmiddellijk mee naar de therapieruimte. We starten dan met een rustig gesprek als korte intake. Het is belangrijk om bij de eerste sessie een korte samenvatting te hebben en in te schatten wie voor je zit om rekening te kunnen houden met de honden. We overlopen dan ook de regels van de honden. Daarna laat ik één van de honden binnen, meestal is dat de meest rustige. Die komt binnen, snuffelt even aan de persoon en gaat dan terug liggen. Zo kunnen we rustig starten en kunnen de kinderen, jongeren of volwassenen zelf bepalen of ze het oké vonden en of ze terug willen komen.” “Als het oké was voor hen, gaat de volgende sessie de therapie van start. Hoe die therapie net verloopt, is afhankelijk van de hulpvraag die er is. De honden moeten ook niet altijd mee de opdrachten doen. Hun aanwezigheid is soms al voldoende. Terwijl we dan met oefeningen op papier bezig zijn, komen de honden bijvoorbeeld op de schoot liggen. Ook dat is helpend.” Hoe bepaal je welke hond je inzet tijdens de therapie? “Dat is afhankelijk van de persoon. Je moet altijd bekijken wie er voor je zit en met welke hond er een match zal zijn. Ik werk bijvoorbeeld ook met kinderen die ASS hebben, daarbij ga ik dan voornamelijk werken met de meest rustige hond, die meegaat in de opdrachten op een rustige manier.” “Therapiesessies zorgen ook steeds voor spanning bij de honden. Honden voelen emoties aan. Daarom is het belangrijk om voldoende ontspanning voor de honden te voorzien. Dat kan gaan wandelen zijn, maar ook dat de kinderen en jongeren even met de hond spelen. Daarnaast is een goede match belangrijk voor de hond, om zo voor de minste spanning te zorgen.”

Heb je ooit al gemerkt aan de hond dat er geen match is? “Het is belangrijk dat de honden die we gebruiken in therapie veel kunnen verdragen, maar er is altijd een limiet. Zo waren we ooit aan het werken met een jongere met OCS (dwanghandelingen). Typerend aan werken met mensen met OCS is dat ze veel spanning ervaren en die spanning willen uiten. Dat doen ze dan door met de hond bezig te zijn, maar deze jongere ging te ver. Ik merkte aan de hond dat die het niet meer leuk vond en had ook al twee waarschuwingen gegeven aan de jongere, maar ze stopte niet. De hond heeft dan zelf aangegeven dat die het niet meer wou door op te springen bij de jongere en haar weg te duwen. Op dat moment heb ik de hond dan ook even weggehaald uit de situatie.” “Daarnaast werk ik soms met volwassenen met een alcohol- of drugsverslaving. Twee van mijn drie honden kan ik niet inzetten bij die therapiesessies. Als zij ruiken dat iemand drugs gebruikt, beginnen ze te grommen.” Je hebt zelf ook als begeleider bij pleegzorg gewerkt. Merk je dat dat een voordeel is als er pleegkinderen therapie volgen voor jou? “Ik merk wel dat dat een voordeel is omdat ze zich begrepen voelen. Ze weten dat je pleegzorg kent en weet wat het betekent, wat het makkelijker maakt voor hen. Het hangt er natuurlijk van af hoe het kind zelf naar pleegzorg kijkt. Het is hier nog niet voorgekomen, maar ik kan mij voorstellen dat als een kind erg boos is op pleegzorg, dat wel anders is.” “Het is altijd goed als je als therapeut weet wat pleegzorg inhoudt. Zo weet je wat er door de kinderen heen gaat en hoe je met de ouders van de kinderen moet omgaan. Dat helpt bij het communiceren of het kaderen van situaties als ze vragen hebben.”

Kleurrijk Maart 2024 > Stem van de ouder <

Zoveel meer... Als kind was ik altijd aan het tekenen. Ik had talent, maakte mooie tekeningen en van zodra ik mijn potlood op papier zette, ging het vanzelf.... totdat iemand over mijn schouder begon mee te kijken, dan stopte ik. Het zit nu eenmaal in mij dat ik niet presteer onder druk of toezicht. Toen ik als ouder in pleegzorg terecht kwam, voelde het net zo: alsof er constant iemand over mijn schouder mee keek naar wat ik deed. Plots werd ik geviseerd en werd er nagegaan wie ik was als moeder en als mens. Het heeft jaren geduurd voordat ik inzag dat ik hierdoor was gaan leven naar het beeld waar ik meende aan te moeten voldoen. Binnen pleegzorg viste ik constant naar wat er van mij verwacht werd. Ik begon mezelf te spiegelen aan de verwachtingen van mijn begeleider, of deze mij nu duidelijk waren of niet! Ik was in pleegzorg beland omdat men dacht dat ik als moeder niet voor mijn kind kon zorgen, dus probeerde ik aan te tonen dat ik dat wél kan. Maar hoe toon je zoiets aan in een kort huisbezoek van een begeleider? Hoe vertel ik in die korte tijd hoe het met me gaat, hoe de bezoeken met mijn dochter gaan, wie ik ben en wat ik heb meegemaakt? Zo vaak heb ik geprobeerd om zo goed mogelijk te verwoorden wat ik doormaakte in de hoop dat men zou zien wie ik ben als moeder en op welke manier ik er voor mijn kind wilde zijn. Dat uitleggen deed ik echter niet met plezier maar vanuit pure noodzaak. Ik heb altijd geprobeerd om samen te werken met mijn begeleider omdat het mijn enige hoop op verbetering was. Mijn samenwerking had als doel verandering te brengen in onze situatie, die van mij en mijn kind. Toch bleken mijn pogingen vaak tevergeefs. Er veranderde weinig. Ook het beeld dat men had van mij als moeder, veranderde amper. Het was zo vernederend om tijdens huisbezoeken keer op keer mijn hart en ziel op tafel te leggen om vervolgens de samenvatting daarvan te lezen in een verslag en later de gefilterde versie daarvan in een beslissing van de jeugdrechtbank. Ik kan leven met een

schoolrapport of een evaluatie van geleverde prestaties op mijn werk, maar mijn privéleven door de lens van een ander zien worden samengevat of beoordeeld, dat gaat door merg en been. Het voelde als een aanval op mijn identiteit. Meermaals gaf een begeleider, een consulent of een advocaat mij de indruk dat ze mij beter meenden te kennen dan ik mezelf. Op basis van verslagen, verhalen van anderen en adviezen van professionele hulpverleners worden er beslissingen genomen en uitspraken gedaan die levensbepalend zijn. Hoe valt een mensenleven “samen te vatten”? Kan men op basis van een dossier iemand leren kennen en juist inschatten? Welke kansen krijgen ouders binnen pleegzorg om de ouderrol te mogen uitvoeren en welke kansen krijgt een kind om bij die ouder te zijn? Wij mensen benaderen situaties zo gemakkelijk met ons verstand. We proberen alles te begrijpen en te ordenen. Zonder het te beseffen, plaatsen we in vakjes, plakken we labels en vormen we een oordeel. Dieren doen dat niet. Dieren, honden bijvoorbeeld, begroeten je, kwispelen en zijn blij je te zien, wie je ook bent en wat je verleden ook mag zijn. Het is door zo’n hondenvriend dat ik weer voeling ben gaan krijgen met wie ik werkelijk ben. Gelukkig maar. Mijn identiteit wankelt nu niet meer bij het lezen van een verslag. Ik ben nog zoveel meer dan wat men over mij kan samenvatten. En mijn kind is zoveel meer dan een pleegkind.

‘Lies’

Kleurrijk Maart 2024 > Lies <

Hallo, ik ben Lies (45). Ik ben getrouwd met Gert (46) en samen runnen we, naast een eigen zaak, ook nog een gezin met 4 kinderen: Marie (19), Jef (16), Josefien (13) en Lou (9)*. 9 jaar geleden waagden we de sprong als pleeggezin. We begonnen als crisisgezin maar sinds 7 jaar verblijft ons pleegzoontje Lou bij ons. De gezellige chaos en onvermijdelijke drukte in ons gezin zijn een bron van inspiratie voor mijn blog ‘Leef lach Lies’ (www.leeflachlies.com).

Ik zit op een bankje aan de Rupel. Het verkeer zat mee. Ik ben te vroeg voor een afspraak en probeer de tijd weg te dromen. Hiervoor heb ik mezelf verplicht mijn gsm in mijn zak te laten zitten, want zonder dat ding gaat er een wereld open. Dan laat ik gedachten toe die ik onbewust vermijd of lukt het me dingen op een rijtje te zetten, orde te scheppen in de chaos in mijn hoofd. Tussen de rivier en mij groeit struikgewas waarin het krioelt van de vogeltjes. Eerst laat een roodborstje zich zien. Kort daarna komt een koolmeesje tevoorschijn. Ze zitten op amper een meter van elkaar, maar lijken elkaars aanwezigheid niet op te merken. Of ze negeren elkaar. Ik sla het tafereeltje voor me gade en mijn gedachten dwalen af. Het zijn twee verschillende vogelsoorten, maar ze lijken voor elkaar niet te bestaan, terwijl twee dezelfde vogels onderling toch communiceren. Elke vogel zingt zijn eigen lied, heeft zijn eigen kenmerkend gefluit. Kunnen die twee wezentjes die pal voor mij op een dun takje zitten te kwetteren elkaar verstaan? Maken ze contact? Of zijn het twee vreemden voor elkaar die ieder hun eigen taal spreken, elkaar niet begrijpen en elkaar dus maar negeren? Zo lijkt het alleszins. De mens zoekt verbinding met andere soorten . We nemen een hond of een kat, zelfs een vogel die we opsluiten in een kooi, of een vis in een bokaal en proberen deze te temmen om te gebruiken wanneer we nood hebben aan gezelschap. We bestudeerden apen en leerden hen een soort gebarentaal. Waarom zou dat roodborstje in de struik tussen mij en de rivier dan doen alsof het koolmeesje niet bestaat? Misschien is dat beeld voor mij slechts een momentop-

name. Misschien voerden die twee vogeltjes diep verborgen in het struikgewas een heuse conversatie, waren ze uitgepraat en hadden ze daarna, toen ze voor mij verschenen, niets meer tegen elkaar te vertellen. Of maakten ze verscholen voor de buitenwereld heftig ruzie en negeren ze elkaar nu heel bewust? Of lijken die twee vogeltjes toch wel heel veel op ons, mensen, en houden ze liever afstand van al wat anders is? Andere waarden en normen, een andere huidskleur? Een andere manier van in het leven staan, kortom ... het onbekende. Zo kom ik dan ook weer bij pleegzorg terecht. Is dat anders zijn één van de redenen waarom te weinig mensen de stap zetten? Andermans kind in je familie opnemen is een grote sprong in het onbekende. Het kind ziet er anders uit, heeft een andere geur, gedraagt zich anders, denkt anders. Zelf vind ik het net interessant om dat anders zijn te leren kennen. Het prikkelt mijn interesse, inspireert me en opent mijn wereld, maar ook wat dat betreft is iedereen anders. En dat mag. Het zit bovendien in onze natuur. Die angst voor al wat anders is, is evolutionair verklaarbaar. In een ver verleden was het verjagen van iedereen die niet tot de eigen groep behoorde een zaak van leven of dood. Duizenden jaren lang was de ander een potentieel gevaar wat betreft ziektes of geweld. Die angst zit er dus goed in en krijgen we er blijkbaar niet zomaar uit. Gelukkig zijn er altijd uitzonderingen en mensen die graag buiten de lijntjes kleuren. Laten we hopen dat deze groep blijft groeien totdat we groot genoeg zijn en we al die bangeriken als de grote onbekende kunnen beschouwen. Dat het onaanvaardbaar wordt om een medemens in nood niet even te helpen en op te nemen in de groep, de familie, het gezin of je thuis.

Kleurrijk Maart 2024 > Pleegzorgpluim <

“Zonder Rik hadden we het misschien niet zo lang volgehouden als pleeggezin!” Ik ben onderweg naar Vlaams-Brabant. Deze keer niet voor een ontmoeting met een pleeggezin, maar wel voor Rik: een begeleider uit het team van Leuven. De nominatie voor de pleegzorgpluim komt van één van zijn begeleidingen, namelijk Gisèle en haar kleindochter. Ze worden al zeventien jaar door Rik begeleid en willen hem daarom graag in de bloemetjes zetten. — Tekst: Sien Geerkens —

Wanneer ik aankom op de Brusselsesteenweg in Leuven bots ik vrijwel meteen op Christine, de teamverantwoordelijke van Rik. Zo meteen reiken we de pluim samen uit en ze is al druk in de weer om een kleine verrassing voor Rik op poten te zetten. De koffiekoeken worden uitgestald. Het voltallige team van Leuven zit klaar in het vergaderlokaal waar Rik zo meteen zal binnenwandelen.

ga’s. Volgens hen is Rik’s nominatie voor de pleegzorgpluim meer dan terecht: “Rik is al meer dan 35 jaar een vaste waarde binnen pleegzorg. Dankzij zijn jarenlange ervaring is hij een grote steun voor het team”. Zijn teamverantwoordelijke Christine beaamt de woorden van haar team: “Hij is een graag geziene collega. Volgend jaar gaat hij met pensioen, we gaan zijn down-to-earth-mentaliteit zeker missen hier in huis!”.

Ik sla een praatje met enkele colle-

Ken jij iemand die een pleegzorgpluim verdient? Stuur een mailtje naar lotte.depuysseleyr@pleegzorgvlaanderen.be

Wanneer Rik de ruimte binnenkomt wordt hij begroet door een 20-tal applaudisserende collega’s. Gisèle en haar kleindochter konden er door de winterse weersomstandigheden helaas niet bij zijn vandaag. Dat belette hen echter niet om

enkele woorden van dank door te geven via Christine: “Zonder Rik hadden we het misschien niet zo lang volgehouden als pleeggezin. Zijn begeleiding is als een rots in de branding geweest voor ons gezin. Rik heeft niet alleen geholpen bij het oplossen van uitdagingen, zijn begeleiding heeft een blijvende impact gehad op de relatie met mijn kleindochter”. Wanneer ik Rik achteraf spreek valt zijn oprechte verrassing duidelijk op: “Ik had het echt niet zien aankomen. Het is natuurlijk geweldig om deze erkenning te ontvangen als een teken van waardering, maar voor mij zijn een goede samenwerking en heldere communicatie gewoon vanzelfsprekend!”

Kleurrijk Maart 2024 > Vraag het aan Jeugdrecht.be <

Ik ga op reis en ik neem mee… mijn identiteitsdocumenten! Als we op reis gaan naar het buitenland, dan nemen we een geldig identiteitsbewijs mee, of het zou toch op ons inpaklijstje moeten staan. Wat is dat nu eigenlijk een geldig identiteitsbewijs? Hoe moet je dat aanvragen? Kan je dat ook aanvragen voor je pleegkind? Het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen: - Kids-ID - Elektronische identiteitskaart of eID - Internationaal paspoort Dit zijn alle drie officiële documenten waarmee je je identiteit kan bewijzen in binnenland en/of buitenland. Hieronder bespreken we voor elk document de leeftijdscategorie, de geldigheidsduur, de aanvraagprocedure, de functie en de kostprijs. De draagwijdte is beperkt tot kinderen met de Belgische nationaliteit. — Tekst: Lieve Balcaen, jurist SAM, steunpunt Mens en Samenleving vzw —

Kids-ID Leeftijdscategorie Een Kids-ID is bedoeld voor kinderen jonger dan twaalf jaar. Geldigheidsduur Een Kids-ID is drie jaar geldig, ook als het kind ondertussen de volle leeftijd van twaalf jaar bereikt. Wanneer de aanvraag bijvoorbeeld gebeurt op de leeftijd van elf jaar en zes maanden, blijft de Kids-ID geldig tot veertien jaar en zes maanden. Aanvraagprocedure Het is niet verplicht om een Kids-ID te hebben. Daarom wordt het document alleen op aanvraag uitgereikt. In principe gebeurt de aanvraag door de ouders bij de gemeente waar het kind op het ogenblik van de aanvraag ingeschreven is in de bevolkingsregisters. De ouders moeten niet samen optreden. Elk van beide ouders kan de aanvraag dus indienen. De gemeente kan de andere ouder wel op de hoogte brengen van de aanvraag. Deze ouder heeft dan zeven dagen tijd om schriftelijk én gemotiveerd verzet aan te tekenen tegen de aanvraag. Een eventueel verzet wordt streng beoordeeld.

Ook de pleegzorgers kunnen een Kids-ID aanvragen bij de gemeente, in het bijzonder bij situaties waar de ouders onvindbaar zijn of hun medewerking weigeren. De pleegzorgers moeten dan wel een bewijs voorleggen dat het kind aan hun pleeggezin is toevertrouwd. Dit kan bijvoorbeeld gaan over de beslissing van de jeugdrechtbank, de beslissing van de toegangspoort of het attest van de dienst voor pleegzorg. Een kind kan niet zelf een aanvraag indienen, maar moet wel aanwezig zijn bij de aanvraag door zijn ouders of pleegzorgers. Bij de afhaling van de Kids-ID moet het kind niet aanwezig zijn. Er kan maar één Kids-ID worden uitgegeven per kind. Het kind is immers zelf houder van de Kids-ID. Als ouder of pleegzorger kan je het document dus aanvragen, afhalen en bewaren, maar je mag het niet achterhouden. Het moet als het ware meereizen met het kind. Bij diefstal of vernietiging kan een nieuw exemplaar aangevraagd worden volgens dezelfde procedure. Functie Een Kids-ID is niet verplicht, tenzij je op reis wil gaan met je (pleeg) kind. Met de Kids-ID kan je de nationaliteit en identiteit van je kind

in het buitenland bewijzen. De FOD Buitenlandse Zaken heeft een tabel opgesteld voor een 50-tal, hoofdzakelijk Europese, landen. In deze tabel kan je nagaan welke landen de Kids-ID aanvaarden als reisdocument. In de context van pleegzorg volstaat een Kids-ID evenwel niet om op reis te gaan. Een reis naar het buitenland is geen ‘dagelijkse handeling’ waar pleegzorgers zelf over kunnen beslissen. Het zijn de ouders (bv. in de afsprakennota) en, bij dispuut, de familie- of jeugdrechtbank die de toestemming voor een reis naar het buitenland geven. Bij een plaatsing vanuit de jeugdrechtbank moet er sowieso toestemming zijn van de jeugdrechtbank voor een verblijf in het buitenland. Sommige landen vragen naast identiteitsdocumenten ook expliciet een ouderlijke of rechterlijke toestemming, vertaald in de taal van dat land of in het Engels. Dat vraag je best na bij de ambassade of het consulaat. Een Kids-ID is niet alleen een reisdocument, maar heeft ook nog andere functies. Vanaf zes jaar is elektronische identificatie mogelijk via de Kids-ID. Bijgevolg kan een kind de kaart gebruiken als bibliotheekpas of als lidkaart van een sportclub. Het kan ook ingezet worden om toe te zien op veiliger surfen en chatten op het internet. Verder staat op elke Kids-ID een centraal, uniek telefoonnummer waar een omstaander naar kan bellen als het kind een probleem heeft of in gevaar verkeert. Het is mogelijk om dit centraal telefoonnummer te koppelen aan persoonlijke contacten van het kind, die dan verwittigd zullen worden (‘Hallo Ouders’). Kostprijs Er is een vaste aanmaakkost van 7,70 euro (voor 2024). Gemeenten mogen nog een bijkomende taks aanrekenen, waardoor de prijs kan verschillen van gemeente tot gemeente.

Kleurrijk Maart 2024 > Vraag het aan Jeugdrecht.be <

eID Leeftijdscategorie De eID is er voor kinderen vanaf twaalf jaar. Kinderen die twaalf jaar worden en nog een geldig Kids-ID hebben, krijgen pas een eID op het moment dat hun Kids-ID vervalt, en ten laatste op de leeftijd van veertien jaar en negen maanden. Vanaf de leeftijd van vijftien jaar is het immers verplicht om je eID steeds bij je te hebben, om je te kunnen legitimeren. Geldigheidsduur Een eID is tien jaar geldig, uitgezonderd voor minderjarigen. Een eID die wordt toegekend tussen twaalf en achttien jaar is maar zes jaar geldig. Aanvraagprocedure Een eID is verplicht. In tegenstelling tot de Kids-ID gebeurt de uitreiking niet op aanvraag, maar automatisch. In principe krijgt elke Belg op de leeftijd van twaalf jaar een eID, en ten laatste op veertien jaar en negen maanden als er nog een geldige Kids-ID is. De gemeente stuurt daarvoor een oproepingsbrief. Ook als de geldigheidsperiode van je eID verloopt, krijg je die automatisch. Met die brief moet je vervolgens persoonlijk een eID aanvragen bij de dienst Burgerzaken van de gemeente waar je bent ingeschreven. Ook het afhalen van je eID moet persoonlijk gebeuren, aangezien vingerafdrukken nodig zijn. Kinderen vanaf twaalf jaar moeten dus zelf hun eID aanvragen en afhalen. Ze zijn daarvoor niet afhankelijk van hun ouders of pleegzorgers. De ouders of pleegzorgers kunnen hen uiteraard wel begeleiden. Functie Net zoals de Kids-ID, is de eID een belangrijk reisdocument. Met je eID kan je je nationaliteit en identiteit in het buitenland bewijzen. Het bewijst ook je inschrijving in de bevolkingsregisters. De FOD Buitenlandse Zaken heeft een tabel opgesteld voor een 50-tal, hoofdzakelijk Europese, landen. In deze tabel kan je nagaan welke landen de eID aanvaarden als reisdocument. Ook hier volstaat een eID niet om op reis te gaan in de context van pleegzorg, en is er nog ouderlijke of gerechtelijke toestemming nodig. De eID heeft nog tal van andere

(fiscale, sociale en administratieve) functies, in het bijzonder voor volwassenen. Zo kan je met je eID bijvoorbeeld je belastingaangifte geldig indienen, kan je toegang krijgen tot bepaalde container- en recyclageparken, kan je je inschrijven in universiteiten of kan je documenten elektronisch ondertekenen. Voor minderjarigen is het certificaat om je handtekening elektronisch te zetten nog niet actief, aangezien zij omwille van hun minderjarigheid handelingsonbekwaam zijn. Kostprijs Er is een vaste aanmaakkost van 19,10 euro (voor 2024). Gemeenten mogen nog een bijkomende taks aanrekenen, waardoor de prijs kan verschillen van gemeente tot gemeente.

Internationaal paspoort Leeftijdscategorie Een paspoort is niet beperkt tot een bepaalde leeftijdscategorie. Ook een pasgeboren baby kan een paspoort nodig hebben om bijvoorbeeld naar een ander continent te reizen. Geldigheidsduur Een paspoort is in principe zeven jaar geldig, maar voor minderjarigen is de geldigheidsduur beperkt tot vijf jaar. Aanvraagprocedure Een paspoort is niet verplicht in België en wordt, net als de Kids-ID, niet automatisch maar op aanvraag uitgereikt. De aanvraag gebeurt opnieuw bij de gemeente, en het kind moet verplicht aanwezig zijn bij de aanvraag. Als er een paspoort nodig is, moet de minderjarige zelf, als hij kan schrijven (vanaf ongeveer 6 jaar), de aanvraag ondertekenen samen met één van zijn ouders. De wet voorziet geen expliciete uitzondering voor pleegzorgers om alleen te handelen, zoals bij de Kids-ID. Een gehomologeerde afsprakennota tussen de ouders van het kind en de pleegzorgers over reizen en aanvragen van administratieve documenten kan daaraan tegemoetkomen. Bij weigering of stilzitten van de ouders kunnen de pleegzorgers de stap naar de rechter zetten. De FOD Buitenlandse Zaken zou in de praktijk ook aanvaarden dat pleegzorgers zelf de

aanvraag doen, voor zo ver zij het schriftelijk akkoord hebben van de toegangspoort, de (sociale dienst van de) jeugdrechtbank of de dienst pleegzorg. Functie Een paspoort is bedoeld als reisdocument voor landen waar een eID of Kids-ID niet volstaat om je identiteit te bewijzen. Dit zijn hoofdzakelijk niet-Europese landen. Op de site van de FOD Buitenlandse Zaken kan je per land controleren welke documenten je nodig hebt. Soms is er naast een paspoort nog een visum nodig. Ook hier volstaat een paspoort niet om op reis te gaan in de context van pleegzorg, en is er nog ouderlijke of gerechtelijke toestemming nodig. Kostprijs De standaardprijs voor minderjarigen is 35 euro. Gemeenten mogen nog een bijkomende taks aanrekenen, waardoor de prijs kan verschillen van gemeente tot gemeente.

Bronnen: - Koninklijk Besluit van 10 december 1996 betreffende het elektronisch identiteitsdocument voor het Belgisch kind onder de twaalf jaar - Koninklijk Besluit van 25 maart 2003 betreffende de identiteitskaarten. - Koninklijk Besluit van 24 februari 2014 tot uitvoering van artikel 6, § 6, van de wet van 19 juli 1991 betreffende de bevolkingsregisters, de identiteitskaarten, de vreemdelingenkaarten en de verblijfsdocumenten en tot wijziging van de wet van 8 augustus 1983 tot regeling van een Rijksregister van de natuurlijke personen - Omzendbrief van 6 november 2023 over het tarief van de vergoedingen ten laste van de gemeenten voor de uitreiking van de elektronische identiteitskaarten en -documenten vanaf 1 januari 2024. - https://www.ibz.rrn.fgov.be/fileadmin/ user_upload/nl/kaarten/kids/onderrichtingen/ AO-KIDS-ID-NL-20012023.pdf - https://www.ibz.rrn.fgov.be/fileadmin/ user_upload/nl/kaarten/eid/onderrichtingen/ AO-eID-NL-05072023.pdf - https://www.ibz.rrn.fgov.be/nl/identiteitsdocumenten/eid/op-reis-in-het-buitenland/ - https://diplomatie.belgium.be/nl/reisdocumenten - https://www.vlaanderen.be/kids-id-elektronisch-identiteitsdocument-voor-kinderen-onder-de-12-jaar - https://www.vlaanderen.be/elektronische-identiteitskaart-eid - https://www.halloouders.be/ - M. Berghmans. Als minderjarige zonder je ouders op reis gaan. Te raadplegen via https:// www.jeugdrecht.be/search/artikel/als-minderjarige-zonder-je-ouders-op-reis-gaan - M. Berghmans. Met een pleegkind op vakantie. Te raadplegen via https://www.jeugdrecht.be/ search/artikel/met-een-pleegkind-op-vakantie - N. Baeyens & T. Buytaert. Van 0 tot 110 euro, de prijs van een reispas verschilt sterk van gemeente tot gemeente: kijk hier hoeveel jij betaalt. Te raadplegen via https://www.vrt. be/vrtnws/nl/2023/05/02/prijzen-paspoorten-per-gemeente/

Kleurrijk Maart 2024 > Kortverhalen door Selah <

“Schrijven is mijn manier om mijzelf grond onder mijn voeten te geven” Kortverhalen vol symboliek helpen Selah De Ceuster haar verleden te verwerken.

— Tekst: Bernadette Verdonck & Selah De Ceuster Illustraties: Danny Juchtmans —

Op haar twaalfde trok Selah De Ceuster in bij haar tante, die vanaf dat moment de rol van pleegzorger op zich nam. Opgroeien bij Lieve De Ceuster bood Selah langzaamaan meer stabiliteit en veiligheid. De impact van haar kindertijd werd onverwachts duidelijk toen Selah vorig jaar een eindwerk moest maken voor haar studies Beeldende Kunst (grafiek en tekenkunst). Ze schreef een reeks kortverhalen en besefte gaandeweg dat die allemaal te maken hadden met haar verleden. Alle verhalen gaan op de een of andere manier over veilige relaties, over huizen, over een thuis, over de rol van ouders in het leven van een kind. Zelf zegt ze hierover: “Het schrijven van de verhalen was een manier om mijzelf grond onder mijn voeten te geven, om verbinding met de wereld te voelen. Als kind zouden je ouders je die grond, die veiligheid moeten geven. Doen ze dat niet, dan ontstaat er een bodemloosheid. Die ken ik maar al te goed en ik denk dat veel pleegkinderen die kennen. Schrijven is voor mij een manier om met die bodemloosheid om te gaan en een poging om mij zélf grond te geven, om mijzelf te situeren.” Toch is schrijven voor Selah geen bewuste, therapeutische methodiek. Ze schrijft niet om te verwerken. Ze schrijft gewoon, over een-

der wat in haar opkomt. Het is pas later, wanneer de verhalen geschreven zijn, dat ze de verwerking van haar verleden herkent. Zoals zij in haar leven vaak van hier naar daar moest gaan en weinig houvast had, zo meanderen ook haar verhalen met veel symboliek en metaforen.

Voor de pre sen tati e van haa r ein dwerk ontwie rp Sel ah de ze install ati e, een soort pod ium da t haa r verha len op losse vell en in sch appen herbergt. Me nse n kunn en op die ma nie r zowel stu kje s als de voll ed ige verha len lezen.

In Kleurrijk geven we graag ruimte en aandacht aan jonge mensen in pleegzorg die iets bijzonders realiseren, op welk domein dan ook. We laten je dan ook graag kennismaken met enkele van Selah’s verhalen.

Kleurrijk Maart 2024 > Kortverhalen door Selah <

Ik zit met mijn vader in de auto – hij voert me naar mijn appartement met spullen die nog bij mijn moeder stonden, ik belde hem eergisteren op of hij me wilde helpen om de spullen in één keer te vervoeren – en we praten niet. Toen hij binnenkwam, stak hij een sigaret op in de woonkamer. Zware tabak en dikke kartonnetjes om de filter te rollen. Zijn haar is weer lang, geen kapsel maar een uitgegroeide korte coupe, gespleten punten, dof vaalbruin, nog steeds niet grijs, bedekt met een dun laagje stof. Hij nam een glas water. ‘Ik heb een mooie pot gemaakt gisteren’, hij toonde me een foto op zijn gsm. De pot was blauw en aan de randen zalmroze, de scheiding tussen de kleuren een golf, daarboven meerdere transparante vernislagen waarin hij stof heeft vermengd. Als je naar de pot kijkt lijkt het alsof je door de lens van een camera kijkt maar het beeld wordt niet scherp. Mooi.

Spullen verhuizen Mijn vader maakt keramieken objecten in zijn kelder. Wanneer hij eruit komt na een avond draaien ziet hij grijs van de klei en het stof. Het stof komt de woonkamer binnen, nochtans is mijn vader een propere man. Zijn hele huis staat vol met keramiek. De muren zijn bedekt met schappen waarop zijn potten, sculpturen en objecten staan uitgestald – er is bijna geen stuk muur meer zichtbaar. Zijn huis is een stoffig kunstwerk geworden. Mijn koffie is klaar. Jij wilt geen koffie meer? Nee, ik heb zeker genoeg koffie gehad. Kort zitten we aan de eettafel. Het is alsof hij elke mogelijkheid tot een gesprek in zich heeft opgeslorpt zoals een zwart oppervlak dat alle licht absorbeert, zonder iets van licht terug te kaatsen. Ik voel hem vechten tegen iets. Hij vecht tegen zichzelf. Als hij het gevecht wint, dan kunnen we praten. Maar wij hebben vooral geleerd om stilzwijgend in gesprek te gaan, door een pistolet voor elkaar te smeren of samen een schilderij op te hangen of arm in arm naar de krantenwinkel om de hoek. Een klein beekje, zoals in de Ardennen, dat soms moeizaam langs stenen en tussen gruis en takken door druppelt, langzaam de helling af tussen hem en mij. Het beekje waar ik als kind doorheen waadde – alleen op tocht in de bossen rond de camping, zijn stem die bulderend mijn naam riep, de stem die zo ver doorheen de vallei gedragen werd tot bij mij. Papa toch, je moet je haar laten knippen. We dragen de dozen de trap af en laden ze de auto in. In de auto vraag ik hoe het met hem gaat. Zijn gangetje, zegt hij. Grijs is de kleur die aan hem plakt. Grijs als een rat, zijn Chinese sterrenbeeld en de enige tattoo op zijn lijf. Wanneer ik bij hem ben, word ik een personage. De dochter, altijd in de weer, zeult met spullen, een beetje chaotisch, te veel tassen bij, eigenzinnig, ongeduldig wanneer ze al aan iets nieuws begint zonder het vorige eerst op te ruimen, getalenteerd, sterk, een meisje, masjoefel, een jonge vrouw (ze heeft het lichaam van een vrouw gekregen, ze is mooi, ze is een beetje ijdel maar niet zoals haar moeder), ze leeft, ze probeert te leven, ze zegt ‘papa toch’, en grinnikt of speelt de verontwaardigde dochter wanneer dat van haar verwacht wordt. Ze vraagt haar vader praktische dingen, want praktisch is niet haar sterkste kant. Thuis, tussen de dozen die hij netjes gestapeld tegen de muur en langs de zetel heeft geplaatst, lukt het me niet om ze uit te laden. Als hij ze niet mooi opzij gezet had, zouden ze nog steeds dwars in de kamer gestaan hebben. Bewegen, niet stilzitten, anders blijft het grijs aan me plakken. Ik kijk naar de dozen, open er een paar. Verkleedkledij, kerstversiering, een bril met flikkerende ledlampjes, een pak waterballonnen, oude tijdschriften en schoolrapporten. Een verjaardagscadeau. De pot is bedekt met lagen en lagen gruis, zand en vernis, de opening voor het plantje is klein maar de wanden zijn zeker zeven centimeter dik; een enorm zwaar ding, blauwig groen, bruin en grijs met zwarte spikkels, alsof het jaren op de boden van de zee gelegen heeft. Een fossiel.

Kleurrijk Maart 2024 > Kortverhalen door Selah <

Het was zo’n dorp waar iedereen op elkaars kinderen past, vanuit een ooghoek of in het voorbijgaan, en iedereen had altijd wel ongeveer in de gaten wat er gebeurde, en alle kinderen kwamen bij elkaar over de vloer en soms ging je eten bij de bakker en dan weer bij de ouders van die of die, of bij oude Opur die je enkel havermout met brokken gaf. Jouw kinderen zijn ook mijn kinderen, en alle kinderen zijn de kinderen van het dorp, en het dorp heeft altijd kinderen, dat weet iedereen. Het dorp ligt midden in het bos, een open plek tussen de oude wilgen en de grote eiken, waarin de kinderen hun schatten verstoppen die ze niet willen tonen aan hun ouders. Midden in het dorp, exact in het midden, ligt het speelplein. Er wordt wel eens gezegd dat het speelplein er al langer is dan het dorp, maar dat lijkt me toch sterk. Alhoewel, er zijn wel gekkere dingen in de wereld, zou Opur zeggen. Hoe kan je dat nu weten, je kent enkel het dorp, zeg ik dan. Exact, zegt Opur, en het dorp is de wereld en in het dorp zijn er nog wel gekkere dingen.

Een speelplein en een diepe put Op het plein, exact in het midden, je moet dicht genoeg gaan kijken, anders zie je het niet, daar, ja dáár is de put. De put is diep, zo diep, dieper kan niet. Zo diep, zeggen ze, dat je het niet eens zou voelen, moest je erin vallen. Wanneer de kinderen spelen op het plein, is de put de stille aanwezigheid die ze voelen prikken in hun smalle kindernek. Alle kinderen weten exact waar de put is, en al is het spel dat ze spelen nog zo fantastisch, al gaan ze er nog zo in op, zoals alleen kinderen dat kunnen, nooit zullen ze vergeten dat de put er is. Toen ik voor het eerst in het dorp kwam, had ik geen kennis van de put. Er werd niet over gesproken. Het speelplein dat kende ik wel. En de kinderen die er speelden. Pas toen ik op een nacht niet kon slapen en door het dorp wandelde, het speelplein doorkruiste, ontdekte ik de put. Ik viel er bijna in. Ik ben niet van het dorp. Ik voel me hier niet meer op mijn gemak. Ik begrijp niet hoe de dorpsbewoners ermee omgaan. Ik vraag hen waarom er geen hek geplaatst wordt. Waarom er geen houten paneel over het gat wordt bevestigd. Dat weten we zo niet, zeggen ze. Ik vraag hen waarom ze de kinderen in gevaar brengen. Ach, zeggen ze. Ik vraag hen of er soms kinderen in de put vallen. Het dorp heeft altijd kinderen, zeggen ze.

V.U.: Pleegzorg Vlaanderen vzw - De Karthuis - Tervuursevest 242C - 3000 Leuven