Girls first magazine - oktober 2014

oktober 2014

Reportage

De wc als levensredder Shitsongs en walks of shame voor betere hygiëne Meisje in…

Goed maandverband: een bloedserieuze zaak Column

H yg i

ën e

-s

pe

ci a

l

Meisjesrechten Schrijver Mano Bouzamour in Indonesië

2

Inhoud

Inhoud

11

colofon Girls first magazine is een uitgave van Plan Nederland Oktober 2014

12

Meningen en standpunten in dit tijdschrift naar voren gebracht, hoeven niet overeen te stemmen met de visie van Plan.

Coördinatie Nicole Baltussen Redactie en eindredactie Tijs de Boer, Saskia Reitsma, Ulrike Schmidt (Meander Media)

27

Vormgeving Ruth Catsburg, Jet van Fastenhout

7

Aan dit nummer werkten mee Jet Bastiani, Mano Bouzamour, K.C. Shreeram, Peter de Ruiter Drukwerkbegeleiding Michael Zandwijken

3

De wc als levensredder

6

In actie voor Plan

De mooiste acties uitgelicht

8 NL nieuws 11 Meisjesrechten

Column van Mano Bouzamour

12 Meisje in…

Maandverband is een bloedserieuze zaak

16 Vaderschap

Grafische productie Huig Haverlag Girls First Magazine is CO2-neutraal geproduceerd, met 100% plantaardige inkten op FSC-gecertificeerd, 100% chloorvrij papier, gemaakt van duurzaam hout dat afkomstig is van duurzame plantages.

Plan Nederland Postbus 75454 1070 AL Amsterdam 020 549 55 20 (sponsors) 020 549 53 04 (bedrijven)

18 Wereldnieuws 21 PlanPost

Post, mail, tweets en posts, van u!

22 Op weg naar meer macht

Plan-rapport ‘Pathways to Power’

24 Sponsors op reis Nicaragua

26 Standplaats: Kathmandu, Nepal 27 Wereldrecept 28 11 oktober: Wereldmeisjesdag

www.plannederland.nl @plannederland www.facebook.com/plannederland www.linkedin.com/company/plan-nederland BIC (SWIFT) RABONL2U Bank NL11RABO 0393586766

3

CLTS:

De wc als levensredder In een proper land als Nederland realiseren we ons zelden de luxe van een goede wc. Misschien een enkele keer, bij een bezoek aan een te vaak gebruikte, verstopte, smerige wc… Maar verder maken we nauwelijks een gedachte vuil aan ons sanitair. In veel ontwikkelingslanden doen ze dat ook niet, maar om een héél andere reden: ze hébben geen wc.

Een schokkende 2,5 miljard mensen moeten het stellen zonder goede sanitaire voorzieningen en doen noodgedwongen hun behoeften ‘in het wild’. Met alle gevolgen van dien. Wereldwijd sterft om de 15 seconden een kind aan diarree, meestal veroorzaakt door met ontlasting besmet eten of drinkwater. Goede hygiëne – en goede wc’s – zijn dus van levensbelang.

4

Reportage

In de drukkende hitte van een Afrikaanse namiddag is alleen het hysterische gezoem van vliegen te horen. Een haag van dorpelingen kijkt zwijgend naar een bergje poep, bestrooit met rode poeder en het bergje gekookte rijst, dat daarnaast ligt. De zwerm vliegen zoemt gretig van het ene bergje naar het andere en binnen minuten is de rijst rood gekleurd. Niemand die daar nog een hap van wil eten.

Vliegentest Deze vliegentest doet wonderen voor de bewustwording over het belang van hygiëne en goede sanitaire voorzieningen. Sharon Roose, deskundige water, sanitatie en hygiëne (WASH) bij Plan Nederland, heeft het in tientallen Afrikaanse dorpen zien gebeuren. Plan gebruikt de test dan ook bij de introductie van Community Led Total Sanitation (CLTS), waarvan een programma inmiddels loopt in negen landen in Afrika en zeven landen in Azië.

Community Led Total Sanitation (letterlijk: door de gemeenschap geleidde volledige sanitatie) is een methode om lokale gemeenschappen te helpen om hun sanitaire

voorzieningen en daarmee de hygiëne te verbeteren.

“CLTS mobiliseert gemeenschappen om ongezonde en onhygiënische gewoontes af te zweren”, vertelt Roose.

“En om toiletten te bouwen, te gebruiken en schoon te houden, tippy-taps te installeren en handen te wassen – met zeep! - na ieder wc-bezoek en voor en na iedere maaltijd. Zelfs als nog maar een paar mensen hun behoeften buiten doen, vergroot dat de kans op ziektes voor iedereen in de gemeenschap.”

De vliegentest doet wonderen voor de bewustwording over het belang van hygiëne Maar de impact van ontbrekende wc’s reikt nog verder.

Roose: “Meisjes lopen, op zoek naar een plek om hun behoefte te doen, de kans om lastig gevallen te worden. Ze houden alles dus zo lang mogelijk op en krijgen daardoor

Reportage

infecties en blaasproblemen. En als ze ongesteld zijn, is de ellende helemaal compleet.”

Shitsongs De bewoners van de dorpen waarin het programma wordt uitgevoerd, worden met de CLTS-aanpak geholpen en gestimuleerd om zelf iets te doen aan deze situatie.

Het bouwen van een latrine en een tippy-tap – een simpel waterreservoir met een kraantje – is een belangrijke eerste stap. Maar bewustwording en gedragsverandering zijn minstens zo belangrijk. Sharon Roose: “Behalve de vliegentest zijn er meer stappen in het CLTS-proces om mensen te wijzen op hun onhygiënische gedrag, zonder opgeheven vingertjes overigens, en zonder dat we zeggen dat ze iets fout doen.

Als het balletje eenmaal rolt, zijn mensen zelf enorm creatief om elkaar bij de les te houden. Humor helpt daarbij en de dodelijke eerlijkheid van kinderen. Ze zingen ‘shitsongs’, blazen op fluitjes als ze iemand betrappen of organiseren een 'walk of shame' om de plekken aan te

5

wijzen waar mensen toch nog de bosjes zijn ingegaan.

De vervuiler wordt zo bijna letterlijk met de neus op de feiten gedrukt. Mensen worden zich daardoor bewust van de gezondheidsgevaren van poepen in het openbaar en leren elkaar aanspreken op onhygiënisch gedrag. Dit resulteert uiteindelijk in een latrine bij ieder huis en een schoon dorp.”

Als dat allemaal voor elkaar is en iedereen zich aan de hygiëneregels houdt, krijgt het dorp feestelijk een certificaat uitgereikt van de lokale overheid: 100% ODF (Open Defecation Free). “De mensen willen dat certificaat heel graag halen”, weet Roose. “En als we in het kader van monitoring terug gaan naar de dorpen blijkt dat 87 procent van de mensen na twee jaar nog steeds hun wc gebruikt. Maar met de andere randvoorwaarden, zoals handenwassen, gaat het meestal minder goed. Echt hygiënebewustzijn en het ontwikkelen van gezonde schaamte vragen meer tijd.

Dat heeft bij ons ook honderden jaren geduurd.”

6

In actie voor Plan

In Actie voor Plan

Week in week uit, ergens in het land voeren mensen actie voor het werk van Plan. Het zijn steeds andere mensen en andere acties, maar ze zijn allemaal even waardevol. Als dank aan alle actievoerders een impressie van bijzondere acties in de afgelopen maanden.

Sponsorloop op bootcamp-parcour De leerlingen van basisschool De Borgwal uit Bemmel lieten zich sponsoren om een zwaar bootcamp-parcours vol obstakels te bestormen en geld te werven voor de projecten van Plan. Het parcours stond symbool voor alle hindernissen voor kinderen in ontwikkelingslanden, die Plan wil wegnemen.

Met hun inspanningen op de hindernisbaan in Bemmel haalden de leerlingen maar liefst € 2.354,55 op!

40 jaar getrouwd De heer en mevrouw Tuinte-Renckes waren in mei 40 jaar getrouwd. Als cadeau vroegen ze de gasten op hun feest een donatie te doen voor de meisjesprojecten van Plan.

“Op deze leeftijd heb je eigenlijk alles al, en wat je nog niet hebt, heb je ook niet nodig”, legt Jan Tuinte uit, die zelf veel in ontwikkelingslanden heeft gewerkt. “Ik heb zelf gezien hoe belangrijk het is dat meisjes een eerlijke kans krijgen.

De actie oogstte vooral positieve reacties juist omdat het werk van Plan zo op meisjes is gericht."

Met hun huwelijksfeest haalden

Schone kunsten voor Plan

mevrouw en meneer Tuinte-Renckes

De groep ‘Schone kunsten der edelsmederij’ uit Aalten komt elke woensdag samen

ruim € 600,- op voor meisjes in

om ornamenten en sieraden te ontwerpen en kiest elk jaar een goed doel waaraan

ontwikkelingslanden.

zij de opbrengst van de verkoop tijdens de Country Fair in IJzerlo doneren. Dit jaar maakten ze speciaal voor Plan sleutelhangers, die succesvol werden verkocht op de driedaagse Country Fair. De opbrengst: € 500.

In actie voor Plan

7

Nóg vier sponsorkinderen Tijdens zijn bezoek aan zijn Boliviaanse sponsorkind Maria-Elsa

San Antonio heeft Plan met de kinderen moestuinen aange-

in november besloot meneer Thomassen om nog vier kinderen

legd die nu het hele dorp van voedsel voorzien. Daardoor is

via Plan Nederland te gaan steunen.

de steun van Plan daar op termijn niet meer nodig en kunnen ze het zelf. Plan helpt mensen zelf initiatief te ontwikkelen. Zij

"Ik was zeer onder de indruk van wat Plan in de Chiquitana in

worden eigenaar van het project, dat daardoor, ook als Plan er

Bolivia doet”, legt meneer Thomassen uit. “Als je ziet wat er

niet meer is voorgezet kan worden.”

gebeurt, weet je wat er nodig is. Veel draait om de vrouwen, die regelen er alles. Tegelijkertijd zijn meisjes erg kwetsbaar.

Zijn extra steun ziet de heer Thomassen dan ook als een steun

Daarom zijn een goede opvoeding, een opleiding en wederzijds

voor dit soort projecten: “Het is een blijk van waardering voor

respect zo belangrijk.”

het lokale team in de regio Chiquitana.”

De vier nieuwe kinderen die meneer Thomassen steunt, wonen

Met een periodieke schenking kost extra steun bijna geen extra

allemaal ook in de regio Chiquitana. “In een school in het dorpje

geld. Kijk op www.plannederland.nl/belastingvoordeel.

€ 270 dankzij Things4You Tijdens de projectweek ‘Jij de Baas’ op het Amstelveencollege formeerden leerlingen Anna, Britt en Nino een gelegenheidsonderneming waarmee ze geld verdienden voor Plan. Onder de naam ‘Things4You’ ontwierp het drietal armbanden, die ze via hun eigen website verkochten. Op de laatste dag van de projectweek riep de jury ‘Things4You’ uit als winnaar van de in totaal 70 gelegenheidsondernemingen. Britt, Anna en Nino brachten met hun armbanden € 270 bij elkaar!

8

NL nieuws

Overheidssubsidie voor projecten tegen kindhuwelijk en meisjesbesnijdenis Plan Nederland heeft overheidssubsidie ontvangen voor twee grote projecten. Het project ‘Obligation to Protect’ (€1,9 miljoen) gaat meisjesbesnijdenis aanpakken in Egypte, Sudan, Ethiopië en Kenia. Het bijzondere aan dit project is de samenwerking met AWEPA, een organisatie van Europese parlementariërs, die de lobby van hun Afrikaanse collega’s ondersteunt voor betere wetgeving tegen meisjesbesnijdenis en de uitvoering ervan.

Het project ‘Nee, ik wil…’ (€ 1,3 miljoen) gaat kindhuwelijken tegen in Zambia en Mozambique. Met dit project worden 23.000 meisjes van 10 tot 16 jaar, 285 traditionele leiders en 580 gezagsdragers bereikt.

Beide projecten zijn dit jaar gestart.

Nee, ik wil….

Plan to Happiness geef geluk door!

Onder de noemer Plan to Happiness maken tien Nepalese vrouwen mooie armbanden met prachtige namen als Shine Like a Star en Lucky Love. Plan to Happiness is een ode aan geluk: voor vrouwen in Nepal en voor de dragers van de armbanden hier. In het kader van Plan to Happiness, waarin Plan Nederland samenwerkt met sieradenmerk A Beautiful Story, zijn de vrouwen opgeleid tot sieradenmaker in hun eigen atelier. Ze krijgen een eerlijke prijs voor de armbanden en verdienen zo een eigen inkomen. Plan investeert een deel van de opbrengst in nieuwe trainings- en werkgelegenheidsprogramma’s voor vrouwen wereldwijd.

Wilt u ook geluk doorgeven? U koopt al een geluksarmband vanaf € 9,95! www.plantohappiness.nl

11 oktober Wereldmeisjesdag: meisjesrechten centraal Ter gelegenheid van Wereldmeisjesdag (11 oktober) vraagt Plan Nederland aandacht voor de rechten van meisjes. Op 9 oktober organiseert Plan Nederland in samenwerking met het ministerie van Buitenlandse Zaken, Accenture

Nederland, AkzoNobel en de ASN Bank een conferentie voor het bedrijfsleven over de positie van meisjes en jonge vrouwen op de arbeidsmarkt: Investing in girls: a good business!

NL nieuws

9

Cycle4Girls: fiets mee voor meisjes in Vietnam In het voorjaar van 2015 organiseert Plan Nederland voor de eerste keer Cycle4Girls: een avontuurlijke sponsorfietstocht voor dertig vrouwen door Vietnam. De fietstocht voert de fietsers over fantastische kustwegen, langs oneindige rijstvelden en door traditionele dorpjes. Er worden ook projecten van Plan en sponsorkinderen bezocht.

De deelnemers betalen de reis zelf en zoeken sponsors voor hun fietstocht. Met deze sponsoropbrengst kan Plan nieuwe Vietnamese sponsorkinderen steunen.

Rond Wereldmeisjesdag voert Plan Nederland bovendien campagne voor een bloedserieuze zaak: goed maandverband voor meisjes in Uganda. Veel meisjes hebben dat niet en blijven noodgedwongen thuis als ze ongesteld zijn. Ze missen daardoor zoveel lessen dat ze achterop raken en helemaal stoppen met school.

Naomi Tas is een van de deelnemers: “Wat een avontuur om in Vietnam met zo veel vrouwen ruim 300 kilometer te fietsen in vier dagen! Ook het ophalen van € 3000 aan sponsorgeld vind ik een uitdaging. Maar de eerste € 1000 heb ik 'binnen'. Fantastisch dat zoveel vrienden, familie en collega's mij steunen in dit avontuur.”

Wilt u meefietsen? Meldt u dan snel aan! In de tweede groep, die vertrekt op 8 maart 2015, zijn nog een paar plaatsen beschikbaar. www.cycle4girls.nl

Plan zorgt voor maandverband voor meisjes in Uganda en u kunt daarbij helpen. Voor € 5 geeft u een meisje een setje uitwasbaar maandverband, geproduceerd in samenwerking met de lokale maandverbandproducent AFRIpads, genoeg om een jaar lang onbezorgd naar school te gaan. www.plannederland.nl/maandverband

10

NL nieuws

Vervolg campagne tegen seksuele uitbuiting Gedreven door armoede en gebrek aan alternatieven belanden jaarlijks honderdduizenden Braziliaanse kinderen en jongeren in de prostitutie. En tijdens het WK Voetbal liepen nog eens duizenden minderjarigen extra het gevaar seksueel te worden uitgebuit.

Daarom voerde Plan Nederland samen met oud-voetbalinternational John de Wolf, ECPAT, Free a Girl en Terre des Hommes de campagne ‘Don’t Look Away’.

De campagne, die wordt ondersteund door het ministerie van Veiligheid en Justitie, reisorganisatie TUI en de ANVR, werd tijdens het WK gevoerd in meerdere Europese landen en in Brazilië.

De campagne bereikte veel Nederlandse Oranjesupporters, die zich daardoor meer bewust zijn geworden van hun rol bij het bestrijden van seksuele uitbuiting van minderjarigen. Het Braziliaanse meldnummer werd in totaal 4.000 keer gebeld, hoe vaak door Nederlandse supporters

is nog niet bekend. De campagne, die veel media-aandacht genereerde, krijgt een vervolg, met dezelfde samenwerkingspartners.

In de aanloop naar de Olympische Spelen in 2016 blijft het zaak om seksuele uitbuiting van minderjarigen in Brazilië onder de aandacht te brengen en te bestrijden.

Nepalese meisjes leren voor zichzelf op te komen In het Nepalese district Bardiya profiteren 2.250 meisjes van het programma ‘Better Life Options’ (betere opties in het leven). De meisjes komen in een periode van negen maanden drie keer per week bij elkaar in een ‘meisjesclub’. Zij leren hoe ze beter voor zichzelf kunnen opkomen, hoe ze zich tegen (seksueel) misbruik kunnen wapenen en hoe ze zich

samen kunnen uitspreken over zaken die hun leven raken. Ze leren ook dat meisjes en jongens volgens de Nepalese wetten gelijke rechten hebben en worden gestimuleerd om door te leren. Een belangrijke stap bij het uitbannen van kinderarbeid. Het programma wordt mede mogelijk gemaakt door de financiële steun van de ASN Bank.

Ter gelegenheid van 25 jaar Kinderrechtenverdrag sponsort de ASN Bank het boek ‘Kinderen die de wereld hebben veranderd’. Het boek bevat 20 verhalen over kinderen die zijn opgestaan tegen onrecht. U kunt zelf in actie komen op www.ikverandermee.nl en hier het e-book vanaf 20 november gratis downloaden met de code KW 2358390.

In actie voor Plan

11

Meisjesrechten Een paar maanden geleden ben ik met een groepje vrijwilligers van Plan Nederland naar Indonesië gegaan. Ze vroegen of ik me wilde inzetten voor meisjesrechten.

'Ehm, meisjesrechten?' vroeg ik. 'Dat is niet echt mijn vakgebied.'

'Daarom juist! Dan kijk je met een onbevangen blik!' werd me verteld.

Ik las op internet over de positie van meisjes en vrouwen in ontwikkelingslanden, een nieuw thema voor mij, en besloot de reis te maken.

Mano Bouzamour (23) is schrijver en aanstormend literair talent. Zijn debuutroman ‘De belofte van Pisa’ is een groot succes. Mano ging voor de jongeren campagne 'The Road To Happiness' van Plan Nederland naar Indonesië.

Samen met Arsjaad, Dewi, Marijs en Sarah ben ik naar Jakarta gevlogen.

In de stad merk je niet snel de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen op. Het werd pas wat duidelijker toen we de binnenlanden van Indonesië verkenden.

We bezochten de door Plan gesteunde werkscholen op het platteland, waar jonge dames en meisjes behendig rijstkommen van stro vlochten. Toen we te horen kregen hoeveel geld ze verdienden met het produceren van die rijstbekers, schrokken we ons een hoedje. Een paar eurocent. Voor al die urenlange, handgemaakte nijver! Bijzonder oneerlijk.

De gehoofddoekte meisjes vertelden dat ze allemaal rond hun zestiende waren getrouwd. Met oudere mannen. Voor

financiële zekerheid. Traditie. Een meisje vertelde: 'Je kunt beter een weduwe zijn dan dat je laat trouwt in Indonesië.'

Later bezochten we een jonge vrouw die studeerde en via Facebook zelfgemaakte sleutelhangertjes en andere hebbedingetjes verkocht. Eerst waren haar ouders er faliekant tegen. In het geniep heeft ze toch het bedrijfje opgericht en nu het aardig liep, waren haar ouders ontzettend trots op haar. Ze werd kostwinnaar van de familie.

In dat gegeven schuilt meteen het gevaar.

Als het meisje keurig naar haar bezorgde ouders had geluisterd, had ze waarschijnlijk niet het leven gehad dat ze graag wilde. Door de vicieuze cirkel te doorbreken en tegen de tradities in te gaan, heeft ze laten zien dat ze voor zichzelf én haar familie kan zorgen.

De ondergeschikte positie van de meisjes in Indonesië is makkelijk aan te kaarten, maar moeilijk om op te lossen. Die positie van de vrouw lijkt in de cultuur te zijn verweven. Het gaat al eeuwen zo.

Verandering zal moeilijk zijn, maar op de lange termijn beter voor de kinderen van Indonesië.

Mano Bouzamour

Een bloedserieuze zaak Menstruatie is een heel normaal biologisch proces, waar iedere gezonde vrouw gemiddeld 400 keer in haar leven doorheen gaat. Maar een pretje is het niet: zo’n 1.600 dagen van buikpijn, ongemak en opspelende hormonen.

Gelukkig puilen de schappen van de drogist en supermarkt bij ons uit van producten die het menstruatieongemak tot een minimum beperken. Dat helpt, want er valt niet aan te denken dat je als vrouw zonder zou moeten...

14

Meisje in...

En toch is dat precies het probleem van heel veel meisjes en vrouwen in Uganda. Ze kunnen maandverband of tampons niet betalen en hebben niet de luxe van een wc op iedere hoek waar ze zich kunnen verschonen. Als ze ongesteld zijn, moeten ze zich behelpen met bananenbladeren, lompen, oude kranten of zelfs modder. Elke maand opnieuw.

En alsof dat niet al erg genoeg is, is de menstruatiecyclus ook gehuld in een web van culturele en religieuze taboes.

Laat staan dat er ooit over menstruatie wordt gesproken.

Niet naar school De gevolgen laten zich raden: ongesteld zijn is voor meisjes en vrouwen in Uganda een maandelijkse dosis tobben, gezondheidsproblemen, schaamte en vernedering. Christina (16) weet er alles van: "Ik gebruikte lompen als ik ongesteld was. Echt heel vervelend, vooral bij het sporten. Omdat ik iedere keer bang was om door te lekken, deed ik maar niet meer mee. En soms spijbelde ik van school en lag de hele dag op bed."

omdat de jongens ons bij de wc’s vaak lastigvallen.”

Adwiga blijft dus regelmatig thuis als ze ongesteld is en mist daardoor veel lessen.

Christine en Adwiga zijn niet de enigen. In Uganda blijft meer dan de helft van de meisjes tussen de 11 en 13 jaar weg van school als ze ongesteld zijn. Ze missen zo elke maand zo’n vier schooldagen. Opgeteld is dat al snel 20 procent van het schooljaar, een achterstand die veel meisjes fataal wordt: ze kunnen school niet meer bijbenen, haken voortijdig af en tekenen daarmee hun toekomst.

Want zonder schoolopleiding zijn hun latere mogelijkheden voor werk en inkomsten voor altijd beperkt.

Goed maandverband is daarmee ineens een bloedserieuze zaak.

Voorlichting en maandverband

“Ongesteld zijn is elke maand een ramp”, vertelt Adwiga (12). Maandverband is te duur, dus trekt ze drie lagen kleren aan naar school. Twee onderbroeken, een extra rok en haar schooluniform. Maar soms lekt ze toch door.

En op school is nergens een plek waar ze zich kan verschonen.

De oplossing is relatief simpel.

In het kader van het project ‘Een Bloedserieuze Zaak – Menstrual Hygiene Management in Uganda’ geeft Plan voorlichting over menstruatie en hygiëne. Met steun van de Postcode Loterij en in samenwerking met de lokale maandverbandproducent AFRIpads kunnen 150.000 Ugandese meisjes en vrouwen eindelijk goed, goedkoop en wasbaar maandverband aanschaffen; één setje AFRIpads gaat ongeveer een jaar mee.

Werken in de AFRIpads-fabriek levert bovendien werkgelegenheid op voor jonge vrouwen en inkomsten voor vrouwen die meedoen aan spaar- en leengroepen. Deze vrouwengroepen die gezamenlijk sparen en elkaar geld lenen om te investeren in een eigen bedrijf of andere zaken die belangrijk voor hen zijn, kopen de setjes AFRIpads tegen inkoopsprijs en verkopen ze met een kleine winst aan meisjes en vrouwen in hun omgeving. De spaar- en leengroepen krijgen hiervoor een marketing- en verkooptraining.

Voor de 753 leerlingen en de leerkrachten zijn in totaal maar vijf wc’s. “Soms doen we het maar buiten omdat er zoveel mensen staan te wachten", bekent Adwiga. “Ook

Maar er is meer. Om taboes te doorbreken en de hygiëne te verbeteren, krijgen leraren een training en zijn gezondheidsclubs opgericht om menstruatie en alles wat daarbij

“Menstruatie was een taboe bij ons. Er werd alleen onder vrouwen fluisterend over gesproken. En de jongens lachten ons uit als ze de vlekken zagen in onze jurken. Als meisje bleef je dus liever weg van school als je ongesteld was. Ik heb ook veel lessen gemist. En er was nooit iemand die je wilde bijpraten over de lesstof.”

“Ongesteld zijn is elke maand een ramp”

Meisje in... hoort bespreekbaar te maken. En er komen goede sanitaire voorzieningen op scholen, met aparte wc’s voor meisjes.

Wereld van verschil De eerste resultaten maken voor meisjes als Christina nu al een wereld van verschil.

“Het is zo fijn dat we nu weten hoe we onszelf schoon kunnen houden en goed maandverband hebben als we ongesteld zijn. Als ik het nu voel aankomen dat ik ongesteld ga worden, neem ik vast wat AFRIpads mee. En ik doe weer mee met netbal nu ik er niet meer bang voor hoef te zijn dat de vodden uit mijn broekje vallen. Maar het belangrijkste vind ik dat ik nooit meer school mis.

Mijn cijfers schieten omhoog!”

15

Menstrual Hygiene Management in Uganda Doel: Adolescente meisjes en vrouwen in Uganda de mogelijkheid geven om naar school te gaan, school af te maken en te werken, ook tijdens de menstruatie.

Met het maken en verkopen van duurzaam, wasbaar maandverband (AFRIpads) verbeteren ze bovendien hun inkomen.

Wie profiteert ervan: 150.000 vrouwen en meisjes in de regio’s Tororo en Lira.

Wie zijn betrokken: 896 leerkrachten en 112 gezondheidsclubs op scholen, 400 dorpsgezondheidsteams, spaar- en leengroepen, jongens en mannen in Tororo en Lira.

Looptijd van het project: 2014-2017 Financiering: De Postcode Loterij

16

Wereldnieuws

Wereldnieuws

17

Vaderschap Vaderschap is nog steeds een ondergeschoven kind in de Sierraleoonse samenleving. De zorg en opvoeding van de kinderen is een vrouwenaangelegenheid, vindt men hier.

Daarom is het zo belangrijk ook vaders te betrekken bij ons programma voor moeder- en kindzorg, dat voor een groot deel wordt gefinancierd door de Europese Commissie. Een van de belangrijkste doelen van dat project is het terugdringen van de moedersterfte, onder meer met voorlichting aan vader- en moedergroepen over voeding en opvoeding. Gebrek aan kennis over voeding, gezondheid en het belang van zwangerschapscontroles zijn belangrijke factoren die moeder- en kindsterfte in stand houden.

verhalen van de jongere mannen knikt de vader instemmend en lacht. En als het nodig is, staat hij snel op om zijn zoontje ergens vandaan te plukken.

Tot het mis gaat en uit een kamer achter ons een enorm lawaai klinkt, alsof een stapel blikken omvalt. Ik zie dat de hele groep vrouwen ineens kijkt naar een vrouw tegenover mij: de moeder van het kleine jongetje dat de schade heeft aangericht. Hun blikken spreken boekdelen: let nou toch op je kind! Het is duidelijk dat ze allemaal verwachten dat zij naar haar kind zal gaan en de situatie zal oplossen.

Bepaalde patronen zijn diepgeworteld als het gaat om moederschap en vaderschap. Als ik de groep hierop attendeer, moet iedereen lachen.

Diepgewortelde patronen Onze aanpak lijkt te werken. Bij mijn aankomst in Port Loko, het gebied waar Plan het project uitvoert, word ik ontvangen met de woorden: ’In één district komt al 50 procent van de vaders en moeders gezamenlijk naar de zwangerschapscontroles en zijn de vaders ook bij de bevalling!’ In sommige dorpen is een ware ommekeer aan de gang. Ik zie het hier en daar zelf ook. Bij een bijeenkomst van een vader- en moedergroep zitten vier jonge vaders op een rij naast ongeveer zeven moeders. ‘Ik realiseer me nu hoe belangrijk het is dat we samen onze kinderen opvoeden’, zegt een van de vaders me. ‘En ik help mijn vrouw met het huishouden.’

Een wat oudere Sierraleoonse man geeft het goede voorbeeld. Hij heeft zijn zoontje op schoot, maar het kind loopt af en toe weg en scharrelt achter ons dan wat rond. Bij de

Kinderwagens Als ik later door het dorp rij, zie ik tussen de straatverkopers, fruitstalletjes en automonteurshopjes een man lopen met een kinderwagen. En even later nog een!

Ik kan het niet laten om even te stoppen en te kijken. Maar het valt toch een beetje tegen. In de ene kinderwagen zitten twee zakken cement. De ‘vader’ grijnst en schudt dan geïrriteerd zijn hoofd; ik sta in de weg.

De andere kinderwagen blijkt van een timmerman te zijn.

Als hij fluitend langs me loopt, zie ik dat de wagen is volgeladen met gereedschap…

Jet Bastiani Genderspecialist Plan Nederland

18

Wereldnieuws

Een geboortebewijs voor 22.000 Keniaanse kinderen In Kenia zet Plan de vaart achter het registeren van kinderen, die zonder geboortebewijs officieel niet bestaan en geen aanspraak kunnen maken op hun rechten als staatsburger. Tot nu toe hebben 22.000 kinderen een geboortebewijs gekregen.

Innocent eist schone wc’s Toen Plan de inwoners van het Malawische dorp Gulumba stimuleerde om hun hygiëne in het kader van Community Led Total Sanitation te gaan aanpakken, nam niemand dat idee zo serieus als de kleine Innocent (4).

De CLTS-aanpak (zie ook pagina 3) roept op om goede wc’s (latrines) te bouwen bij ieder huis, inclusief faciliteiten om handen te wassen. En al snel ontpopte Innocent zich als aanjager van het schoonmaken van de wc. Hij zette ’t op een huilen als een wc niet schoon was en stond erop altijd zijn handjes te wassen. Innocents verlangen naar properheid strekte zich zelfs uit tot de sanitaire voorzieningen in het plaatselijke gezondheidscentrum. Toen Innocent daar zijn handen niet kon wassen, was hij ontroostbaar, zelfs toen een medewerker hem een pomp wees.

Innocents voorbeeld vond al snel navolging. Geen wc zo schoon als die in Innocents huis, maar ook de andere families in Gulumba maken hun wc regelmatig schoon.

Alles om Innocent gelukkig te maken. Soms klinken de kleinste stemmen het hardst.

Van een vieze modderpoel naar een visvijver Een meertje van bijna drie meter diep zorgde voor veel problemen in Chattal in Pakistan. Het vervuilde water was een broedplaats voor vliegen, muggen en slangen en een bron van door vervuild water veroorzaakte ziektes, zoals cholera, malaria en diarree. Klagen bij de lokale overheid leverde niets op, maar een project van Plan wel. Bij het meertje in Chattal bouwde Plan een simpele waterzuiveringsinstallatie, een dammetje en een aantal bassins. Het gezuiverde water wordt nu gebruikt om de akkers mee te irrigeren en in de bassins worden vissen gekweekt. Het project is een klinkend succes: de gewassen doen het beter, de vissen zijn een welkome aanvulling op het menu en de kinderen van Chattal zijn gezonder dan ooit.

Wereldnieuws

19

Steun voor de allerarmsten in Peru Antonia (34) fokt cavia’s - een lekkernij in Peru - en verdient met de verkoop daarvan voor het eerst van haar leven een eigen inkomen. Antonia doet mee aan een microfinancieringsprogramma van Plan voor de allerarmste families in de Peruaanse regio rond Cusco. Het proefproject, dat Plan uitvoert in samenwerking met de Ford Foundation en de Wereldbank, heeft sinds 2010 de vicieuze cirkel van armoede doorbroken voor ruim 800 families. Behalve een lening krijgen de deelnemende families ook technische ondersteuning, les in bedrijfsvoering en beschikking over bijvoorbeeld zaaigoed of kleinvee om een bedrijfje te beginnen. Zo kunnen ze stap voor stap een beter leven opbouwen.

Antonia: “Vroeger hadden we nauwelijks iets te eten, vooral omdat mijn man werkeloos is. Maar sinds ik mijn caviabedrijfje heb, kan ik groenten en fruit kopen en gezonde maaltijden maken voor mijn kinderen.”

Vluchtelingenkinderen In brandhaarden over de hele wereld slaan mensen op de vlucht voor bloedvergieten en geweld zonder iets mee te kunnen nemen. En als altijd betalen kinderen daarvoor de hoogste prijs. Bang, vaak alleen, uitgeput en getraumatiseerd door vreselijke ervaringen. Plan doet er daarom alles aan om vluchtelingenkinderen te steunen, in de eigen programmalanden, maar waar mogelijk ook daarbuiten. In Zuid-Sudan, Uganda en Ethiopië werkt Plan in de opvangkampen voor Zuid-Sudanese vluchtelingen. In Egypte steunt Plan de duizenden Syrische kinderen die met hun familie zijn gevlucht voor de burgeroorlog in hun land. En in Kameroen vecht Plan voor het leven van vluchtelingenkinderen uit de Centraal Afrikaanse Republiek.

Plan helpt met voedsel, veilig drinkwater, medicijnen, hygiënekits, tenten en met een veilige plek in kindvriendelijke ruimtes. Daar kunnen de vluchtelingenkinderen spelen en leren en vinden ze veiligheid, een luisterend oor en hulp om weer in een toekomst te geloven.

20

Wereldnieuws

Ebola-uitbraak groeit uit tot internationale gezondheidscrisis De WHO heeft de uitbraak van ebola in West-Afrika aangemerkt als internationale gezondheidscrisis. Dit is een kantelpunt in de strijd tegen de dodelijke en zeer besmettelijke virusziekte in Guinée, Liberia, Sierra Leone en Nigeria, die al vele honderden levens heeft gekost.

Medewerkers van Plan werken in de besmette gebieden in Guinée, Liberia en Sierra Leone de klok rond om verdere verspreiding van de ebola-uitbraak te voorkomen. De waarschuwing van de WHO brengt nu wereldwijde focus en hopelijk extra fondsen om het tij te keren.

Noodtoestand De huidige ebola-uitbraak is de ergste ooit en blijft zich verder uitbreiden. Liberia en Sierra Leone hebben de noodtoestand uitgeroepen. Scholen zijn gesloten en de besmette gebieden zijn afgesloten en worden door militairen bewaakt. In de buurlanden zijn de veiligheidsmaatregelen aangescherpt en liggen ebola-draaiboeken klaar.

Ramp De landen die strijd leveren met ebola behoren tot de armste in de wereld. De gezondheidszorg in de getroffen landen is niet opgewassen tegen een gezondheidscrisis van deze omvang. Daarbij maken gebrekkig crisismanagement en te poreuze grenzen het moeilijk een besmet gebied af te sluiten, waardoor de kans groot is dat besmette mensen de ziekte naar andere gebieden blijven brengen.

Preventie In het team van hulporganisaties (Plan, Unicef, Rode Kruis, Artsen zonder Grenzen, WHO) coördineert Plan de preventieactiviteiten, waaronder training van gezondheidswerkers en -vrijwilligers, het regelen van faciliteiten voor hygiëne

in scholen en communicatie over ebola. Plan voert grootschalige informatiecampagnes via radio, posters en sms om mensen te vertellen hoe ze zichzelf tegen besmetting kunnen beschermen. Ook werkt Plan samen met de andere hulporganisaties in het tegengaan van verspreiding van de ziekte, zoals ontsmetting van huizen en publieke ruimtes.

Angst Ebola is een van de meest virulente en dodelijke virusziektes die zich verspreidt via bloed, feaces en andere lichaamsvloeistoffen. Besmetting leidt in het merendeel van de gevallen tot een pijnlijke dood. De angst in de getroffen gebieden is dan ook groot, temeer omdat er nog geen vaccin en geen medicijnen zijn tegen ebola.

Help Plan in de strijd tegen ebola. Stort op rekening 8800, o.v.v. ebola. Dankuwel!

n a l P

Plan post

Elke dag ontvangen we bij Plan Nederland reacties op ons werk, acties en campagnes. En dat horen we altijd graag!

Want complimenten zijn fijn en van kritiek kunnen we leren.

Post

Hartelijk dank voor de 2 vrijkaartjes voor de Vagina Monologen. Wat een voorstelling! Mijn man en ik hebben genoten. … Ik had af en toe van die emotionele momenten. Ik blijf Plan Nederland steunen. We weten waarom we het doen.

Indera

ten meisjes Waarom moe verzorgen. leren koken en ? En hoe Voor zichzelf kindhuwevoorkom je zo lijken.

Saskia Luijer@SaskiaLuijer YES!! Heel blij met berichtje van Kees & Corrie; zij sponsoren mijn #Cycle4Girls @PlanNederland met € 500,-. Super!!

Nederland heeft de mond vol van kinderrechten ,maar werkt t in de praktijk ook ,of alleen op papier?

Annie

je nd i k r ar so on ts ha en, p ss ro ans eon oe t op n nd va uk h t va ze h au t le os ud zal ade g p y. Zo e ho an ke . rsc a , d rjaa urd mie da gua ft. Z n n e u Va ara hrij kene t ve est Ell e P c pg in er s n te et h o b e d va gen ijn m n he z zin blij stere i lijk ik g t a d

Judith

21

Al jaren ondersteunen mijn man en ik het werk van Plan Nederland. dat doen we al sinds ons eerste kind, die dit jaar 36 wordt, geboren is. …Nu ik door pensionering wat meer tijd heb, ben ik mijn hobby's tekenen en schrijven van kinderverhalen meer gaan beoefenen. Enkele jaren geleden stond in het Girls first magazine van februari 2012 een een foto en een inleiding over Rahina. …

Zij intrigeerde mij. Daarom heb ik die foto nagetekend en onlangs ben ik aan een verhaal over haar begonnen …

Jeanne

Onderzoek

23

De weg naar meer macht Blijvende verandering voor meisjes en jonge vrouwen

Op papier en in wetgeving hebben steeds meer meisjes en vrouwen gelijke rechten, maar in de praktijk worden deze rechten en hun behoeften nog veel te vaak genegeerd. Het Plan-rapport ‘Pathways to Power’ (De weg naar meer macht), het achtste in de reeks ‘Because I am a Girl’-rapporten over de situatie van meisjes wereldwijd, legt de situatie bloot.

“Als ik verantwoordelijk was... zou ik het cliché doorbreken dat vrouwen thuis moeten blijven om te koken, schoon te maken en de kinderen te verzorgen… Ik zou iedereen overtuigen dat …vrouwen alles kunnen, net zoals mannen alles kunnen”, zegt Shoeshoe (16) in het rapport.

Ze slaat daarmee de spijker op de kop. Want hoeveel rechten meisjes en vrouwen krijgen wordt in de praktijk vooral bepaald in het gezin, door de omgeving, het bedrijfsleven en de overheid en niet zozeer door wetgeving.

Kloof tussen wetgeving en praktijk In de grondwet van 139 landen zijn gelijke rechten en kansen voor meisjes en jongens inmiddels verankerd. Er is dus wel degelijk vooruitgang geboekt de afgelopen decennia.

Maar wetten alleen leiden nog niet automatisch tot verbetering van de situatie van meisjes en jonge vrouwen.

Denk aan het kindhuwelijk: illegaal in veel landen, maar nog steeds aan de orde van de dag. Denk aan seksegerelateerd geweld: een op de drie vrouwen wereldwijd is volgens de Wereldgezondheidsorganisatie ooit verkracht of fysiek misbruikt, ook in de landen die alle internationale verdragen inzake de rechten van vrouwen en kinderen hebben ondertekend.

Zolang wetten niet worden nageleefd en gehandhaafd, zijn ze niet veel meer dan papieren tijgers. En dat blijft in stand,

omdat mensen de wetgeving niet kennen, omdat vrouwen zich niet bewust zijn van hun rechten, omdat traditionele rollenpatronen heel moeilijk zijn om te doorbreken en omdat informele, conservatieve rechtspraak vaak een veel grotere rol speelt dan de formele jurisdictie.

Onderwijs en rolmodellen Hoe dan verder? Het Plan-rapport bevestigt eens te meer dat onderwijs cruciaal is op de weg naar meer macht voor meisjes en vrouwen. Onderwijs voor meisjes én jongens.

Want hoger opgeleide jongens groeien ruimdenkender op.

Meer kennis geeft meisjes meer kans op fatsoenlijk werk en een inkomen. En een eigen inkomen is een voorwaarde voor autonomie en zeggenschap over hun eigen leven. Daarbij hebben meisjes rolmodellen nodig, want zelfvertrouwen is aanstekelijk. Daarom is het goed als meisjes en jonge vrouwen zich zoveel mogelijk verenigen in (bestaande) vrouwengroepen, en dat vrouweninitiatieven lokaal en internationaal samenwerken. Shoeshoe: “Samen is het gemakkelijker om iedereen ervan te overtuigen dat meisjes alles kunnen, net zoals jongens alles kunnen.”

Het volledige rapport ‘Pathways to Power: Creating Sustainable Change for Adolescent Girls’ vindt u vanaf 11 oktober op www.plannederland.nl/rapporten

24

Sponsors op reis

Met Plan Nederland naar Nicaragua 25 sponsors van Plan Nederland deden afgelopen mei mee aan de Plan-sponsorreis naar Nicaragua en Costa Rica, in samenwerking met Kras Stervakanties. Een deel van de reis was gereserveerd voor een bezoek aan projecten van Plan in Nicaragua. “Ik heb nu een veel beter beeld van het werk van Plan.”

Mevrouw IJpelaar uit Goirle wilde heel graag een keer zien wat Plan doet. Als voormalig onderwijzeres vond ze het vooral geweldig om een bezoek te brengen aan de scholen die Plan heeft helpen opzetten: “Het is zo belangrijk dat meisjes naar school kunnen gaan.

Ik heb nu een veel beter beeld van het werk van Plan. Ik kan het andere sponsors zeker aanraden om ook een keer op sponsorreis te gaan.”

Marian Duijndam reisde ook mee naar Nicaragua. Ze is al ruim 37 jaar

sponsor, maar had nog nooit een project van Plan bezocht. “Ik hoef als sponsor niet in het zonnetje te worden gezet door dankbare kinderen”, vindt ze. ”Laat mij maar in stilte steunen."

De grote groep zorgde bij de Plan-staf wel even voor wat logistieke hoofdbrekens. Marian Duijndam: “We werden in twee groepen ingedeeld, die verschillende projecten bezochten. Zo had je elkaar ’s avonds nog heel wat te vertellen.”

Mondiger

Deze reis bood haar de mogelijkheid om samen met andere sponsors toch een kijkje te komen nemen. "En ik was ook nog nooit in Nicaragua geweest.

Dat leek mij een geweldig interessant land.”

Bijvoorbeeld over een project waarin oudere leerlingen met elkaar in discussie gaan in het kader van lessen in weerbaarheid. ”De leerlingen leren zo om mondiger te worden in geval van misbruik, pesten of geweld thuis.”

Sponsors op reis

25

Behalve de groepsreis voor sponsors is het ook mogelijk om uw sponsorkind individueel te bezoeken. Neemt u hiervoor contact op met Plan Nederland of kijkt u voor meer informatie op de website: www.plannederland.nl/sponsor.

Goede start

Of over het programma voor moederen kindzorg, waarin baby’s werden gewogen om te zien of ze voldoende groeien. “Je ziet dan goed dat het helemaal niet om één specifiek gesponsord kind gaat, maar dat je met één kind de hele gemeenschap vooruit helpt”, vertelt Marian Duijndam

verder. “Het programma zorgde ook voor voedsel voor de baby’s en de jonge moeders. Zo krijgen ze meteen een goede start.”

Al met al is het positieve beeld van Plan door de reis bevestigd. “Wat ik zo mooi vind, is dat Plan de zaken niet mooier, maar ook niet slechter

voordoet dan ze zijn. Geen overdreven zielige beelden, maar de realiteit.

Plan werkt eraan om de situatie van kinderen te verbeteren en als de doelen zijn gerealiseerd, draagt Plan de projecten over en verlaat een werkgebied. En daar doen we het uiteindelijk voor.”

Standplaats: Kathmandu, Nepal K.C. Shreeram Werkt als: Woont met: Wenst dat:

Communicatiemanager bij Plan in Nepal zijn vrouw en twee zoontjes dat alle Nepalese kinderen minstens tot hun 18e naar school gaan

Bimala “Pas geleden werd ik helemaal blij door een toevallige ontmoeting met Bimala, een jonge vrouw van 22. Ze is medisch assistent bij de regionale gezondheidspost in haar geboortedorp Ghadi en biedt de meest noodzakelijke medische en verloskundige hulp aan de mensen uit de wijde omgeving. Ogenschijnlijk niets bijzonders...

Maar als je weet dat bijna vijftig procent van alle Nepalese meisjes trouwt voor hun achttiende, en dat Bimala afkomstig is uit de kansarme kaste van de Dalit, dan krijgt dit verhaal een heel andere betekenis.

Nepal Hoofdstad: Kathmandu Inwoners: ± 30,4 miljoen Oppervlakte: ± 147.000 km² (3,5 x Nederland) Taal: Nepalees Godsdienst: hindoeïsme (81%) en boeddhisme (9%) Klimaat: van bergklimaat tot subtropisch klimaat

Bimala’s ouders zijn kleine boeren en verdienen te weinig om zelf de school van hun vier kinderen te kunnen betalen. Bimala was een sponsorkind en kon daardoor haar middelbare school afmaken. Daarna moedigde Plan haar aan om mee te doen aan een beroepstraining voor meisjes uit arme gezinnen. Het is best een veeleisende training, maar Bimala kan er geen genoeg van krijgen. Naast haar baan studeert ze nu verder voor haar bachelor-diploma.

Voor mij is dit verhaal dubbel mooi. Bimala is geen kindmoeder geworden.

Ze heeft een goede opleiding en is ontsnapt aan het zware leven van veel Dalit-meisjes. Maar minstens zo mooi vind ik het feit dat zij in haar werk dagelijks de discriminatie van de Dalits bestrijdt door iedereen die komt voor medische hulp gelijkwaardig te behandelen. Ik geloof dat haar start als sponsorkind Bimala de moed en het zelfvertrouwen hebben gegeven om alle kansen aan te grijpen. Door de open houding van haar ouders, maar vooral dankzij haar eigen toewijding heeft zij nu een veelbelovende carrière. Ik hoop dat ik nog heel veel Bimalas zal ontmoeten.”

werel d r e c ep t Eten is een goede manier om met andere culturen kennis te maken.

Daarom kiezen we voor u steeds een recept uit een van de landen waar Plan werkt.

Deze keer: Uganda

Tofuschotel met okra

Dit heeft u nodig:

De kruidenmix Prak 2 tenen knoflook in een vijzel met 1/2 tl korianderzaad, 1/2 tl komijnzaad, 1/8 tl cayennepeper, 1/8 tl kurkumapoeder en 1/2 tl keukenzout.

Voor de kruidenmix • 2 tenen knoflook • Korianderzaad • Komijnzaad • Cayennepeper

De schotel Verkruimel de tofu en meng het met het sap van de citroen en met 1/4 tl zwart zout en 1/2 tl keukenzout. Zet het apart.

Fruit de in plakjes gesneden okra in de olijfolie. Zet het vuur na vijf minuten lager en voeg het tofumengsel toe. Voeg zodra de tofu een beetje bruin is de tomatenblokjes en de kruidenpasta toe. Bak het mengsel op een zacht vuur tot het de gewenste consistentie heeft gekregen. De groente moet een beetje zacht worden. Serveer met gepureerde cassave, gebakken banaan of gebakken aardappeltjes en chapati. Strooi er wat bieslook of sjalotjes overheen.

• Kurkumapoeder Voor de schotel • 500 g tofu • Olijfolie • 1 citroen • Zwart zout (of Kala Namak, schrik niet van de (ei)geur!) en keukenzout • 500 g okra (fris groen en stevig) of aubergine als alternatief • 500 g tomaten • toevoegen naar smaak: cassave, bakbanaan of aardappels en chapati (plat brood)

Heeft u ook een wereldrecept?

Deel het met ons via redactie@girlsfirstmagazine.nl. Misschien komt uw recept in het volgende magazine!

Schaatsen voor Water in Zambia

Help kinderen in Zambia aan veilig drinkwater en betere hygiĂŤne en kom in actie met het hele gezin!

In het weekeinde van 15-16 november organiseren Plan Nederland en de Koninklijke Nederlandse Schaatsenrijders Bond (KNSB) het leukste en leerzaamste schaatsevenement van het jaar.

Met 4 km, 8 km, 12 km, 16 km of 24 km is er voor iedereen een sportieve uitdaging. Allemaal voor de kinderen van Zambia!

Doe ook mee!

Kijk voor meer informatie op: www.plannederland.nl/schaatsmee