Lespakket szvw leraren 1 2

Schaatsen en Zwemmen voor Water

Docentenhandleiding groep 1 & 2 Inhoud • Inleiding • Leerdoelen • Benodigde materialen • Aan de slag!

Schaatsen en Zwemmen voor Water

Docentenhandleiding groep 1 & 2

Inleiding

Aan de slag!

Leuk dat je in jouw groep aandacht gaat besteden aan het belang

Voordat je de film met de kinderen bekijkt, heb je de algemene

van schoon water in Afrika en de betekenis van water in Nederland.

informatie op de pagina Leerkracht (zie website) gelezen en de

Dit lesprogramma is een goede kwalitatieve aanvulling op de actie

benodigde werkbladen gekopieerd.

2

‘Schaatsen en Zwemmen voor Water’, een landelijke tweejaarlijkse actie van Plan. Het lesmateriaal kan ook los van deze actie in de klas worden behandeld. Leerlingen uit groep 7 en 8 kunnen dit

Begin met een introductie van het thema Water

jaar weer fanatiek baantjes zwemmen en rondjes schaatsen voor

Verschillende mogelijkheden:

schoon en veilig drinkwater in Afrikaanse landen. In de groepen 1

• Introduceer het onderwerp door een spelletje. Laat de kinde-

en 2 kun je met het thema water aan de slag met behulp van spel-

ren een ijsblokje zien en vraag waarvan het gemaakt is. Zet de

letjes, werkbladen, lessuggesties en een film. De leerlingen doen

kinderen dan in een kring en laat ze het ijsblokje snel doorgeven

algemene kennis op over het onderwerp water en ervaren wat de

totdat het gesmolten is. Bespreek dan de verschillende verschij-

betekenis is van water in hun dagelijks leven. Daarnaast leren zij

ningsvormen van water:

over de problematiek rondom water in Afrika. Het lespakket leent zich dan ook uitstekend voor een schoolbreed project over het belang van water.

Leerdoelen De leerlingen: • kunnen vertellen waarvoor je water allemaal gebruikt en waar het vandaan komt.

• kunnen omschrijven waarin het dagelijks leven van Afrikaanse ont-

- sneeuw - ijs - wolken - regen - de zee - tranen.

wikkelingslanden verschilt en overeenkomt met dat van kinderen in Nederland.

Zambia, Burkina Faso en Uganda met water omgaat en hoe

• Bespreek waar je water voor gebruikt (tandenpoetsen, wassen, wc doorrekken, thee zetten, auto wassen, drinken enz.).

dat hier in Nederland gebeurt.

• Heb je een digibord in de klas? Laat de kinderen dan ‘De reis

• weten hoe men in Afrikaanse ontwikkelingslanden als Mali,

• leren hoe je zuinig met water kunt omgaan en waarom dat belangrijk is.

• ontdekken spelenderwijs de verschillende eigenschappen van water.

van een druppel water’ zien. In dit verhaal wordt op eenvoudige wijze de waterkringloop uitgelegd. Je vindt het verhaal onder de pagina ‘Groep 1 & 2’ bij ‘Digibord’.

• Trek er op uit met de klas en haal water uit de gracht, de sloot of de rivier in de buurt van de school. Of ga naar de zee, als die niet

Benodigde materialen

te ver van de school vandaan is. Laat de kinderen water meenemen in een jampotje.

• digibord en/of pc’s

• In de kring: zet twee jampotjes met water op een tafeltje midden

• paar lege jampotjes

in de kring. Eén met schoon kraanwater en de ander met het wa-

• ijsblokjes

ter uit de sloot, gracht of rivier. Vraag de kinderen uit welk glas

• paar schoteltjes

ze het liefste een slokje zouden nemen. De kinderen zullen het

• brede stroken gekleurd papier (ca. 50 cm x 75 cm)

schone water aanwijzen. Vertel dat er landen zijn waar mensen

• waterkoker

helemaal geen schoon water hebben en wat de gevolgen daar-

• beetje zout

van zijn. (Ziekte, zoals diarree.) Vraag aan de kinderen wanneer

• gekopieerde werkbladen ‘De waterdragers’ (zie website)

ze hun handen wassen en waarom dat nodig is. Bespreek met de kinderen andere vormen van hygiëne en het belang daarvan.

Schaatsen en Zwemmen voor Water

Docentenhandleiding groep 1 & 2

Warm of koud

3

TIP! Maak, als er e en vriesvak o p school is, waterijsjes met de kinde ren.

Gebruik daarv oor verschille nde kleuren limon adesiroop.

Kook water in een waterkoker en wijs de kinderen op de waterdamp die opstijgt. Neem twee glazen. Vul er één met warm water en één met ijsblokjes. Bespreek het verschil tussen warm en koud. Laat de kinderen eerst hun vinger in het glas met warm water en dan in koud water steken en andersom. Hoe voelt warm, hoe voelt koud? Hoe kan water warm worden? Hoe kan het bevriezen? Wanneer smelt ijs?

Zoet of zout

Klassikale opdrachten

Vraag aan de kinderen wie er wel eens in de zee heeft gezwommen.

Opdracht 1: Waterdragers

Wie heeft er wel eens een beetje zeewater geproefd? Vul twee gla-

Zing met de kinderen het liedje “Twee emmertjes water halen”. Ga in

zen water en doe in een glas een beetje zout. Vraag aan de kinderen

op de manieren waarop je water kunt dragen en vraag of de kinderen

wie er een klein slokje wilt nemen. Smaakt het net als de zee? Is het

nog weten hoe er in de film water werd gedragen. (Op de rug, met

lekker? Nee, je kunt beter zoet water drinken. Wat gebeurt er als je

een ezel, op het hoofd, etc...) Laat de kinderen ervaren dat hoe groter

huilt? (Er komen tranen.) Hoe smaken die tranen? (zout)

de emmer is, hoe zwaarder het is om het water te verplaatsen. Doe eventueel op het schoolplein spelletjes waarbij water verplaatst moet

Proefje

worden. Laat de kinderen dit doen met potjes, lepels, flesjes. Geef ze

Schenk wat zout water op een schoteltje. Markeer tot waar het water

de opdracht zo min mogelijk te morsen. Laat de kinderen experimen-

staat en plaats het schoteltje in de vensterbank. Vraag de kinderen

teren met de handigste manier van waterdragen.

goed op te letten wat er gebeurt. Iedere dag zal een beetje water verdampt zijn. Uiteindelijk is er alleen een beetje zout op het schotel-

Opdracht 2: Knippen, prikken en plakken

tje over.

Op het kopieerbare werkblad op de site (zie Groep 1 & 2; Werkblad) staan de Schaatsen en Zwemmen voor Water mascottes Niels en

De film

Natoma. Laat de kinderen de tekening inkleuren en uitprikken of

Vertel de kinderen dat ze naar een film gaan kijken over een land ver

-knippen. De uitgeknipte of uitgeprikte vormen, kunnen de kinderen

weg in Afrika. Leg uit dat het wel acht uur vliegen is naar Uganda en

op een door hen getekende of in elkaar geknutselde achtergrond

vraag de kinderen goed op te letten. Indien u de film te lang vindt

plakken. Hang de versieringen van Niels en Natoma op in het klaslo-

duren voor uw leerlingen of bepaalde stukjes te moeilijk voor hen

kaal.

vindt, kunt u ook alleen fragmenten uit de film laten zien.

Tips voor het werken met de website

Nagesprek

Onder ‘Digibord’ vinden de kinderen meer informatie over water. Je

Na het bekijken van de film kun je de inhoud bespreken aan de hand

kunt deze stof klassikaal behandelen. Maar je kunt leerlingen ook in

van de volgende vragen:

tweetallen achter een computer zetten. Naast het verhaal ‘De reis

• Wat hebben de kinderen gezien en wat vonden ze mooi, gek of

van een druppel water’ kunnen de kinderen een filmpje bekijken, een

opvallend?

kleurplaat inkleuren, een puzzel maken en ‘watermuziek’ maken. Veel

• Hoe zagen de kinderen eruit?

plezier!

• Hoe zagen de huizen eruit?

• Waar haalden de mensen het water vandaan?

• Hoe droegen de mensen het water?

• Was het water vies of schoon? Hoe konden de kinderen dat zien?

• Wat kan er gebeuren als je vies water drinkt? (Je kunt ziek worden, buikpijn krijgen.)

• Wat is gewoon bij ons? (Naar de wc gaan, handen wassen onder een kraan, douchen, altijd water beschikbaar.)

• Wat doen Nederlandse kinderen als ze tijdens de les naar de wc moeten?

• Moeten Nederlandse kinderen op school lang wachten voordat ze naar de wc kunnen?

• Wat gebeurt er met onze plas of poep als we naar de wc gaan?

(Leg uit: riool, zuiveringsinstallatie...)

TIP! rs. Maak met e waterdrage d n va s n a Alle d De rdragersdans. te a w n e e n re de kinde ts mee waarn van huis ie e m e n n re e d kin potten, nen dragen: n ku r te a w rmee ze . Voer de wate n e ik u kr , n e n luiting. emmers, kan ens de weeks jd ti p o s n a d dragers ikaanse muhtergrond Afr c a ls a t n ku Je n. ziek gebruike