Piezo Nieuwsbrief 2016 01

Page 1

‘ P ië z

e om d k e e l ob

me k

j n le i m n i eer

ve n ’

2016­01


Bij Piëzo werken we met de PiëzoMethodiek, een stappenplan dat we inzetten bij de ondersteuning van de deelnemers bij het ontwikkelen van kennis en vaardigheden, die te maken hebben met hun talent. De methodiek bestaat uit 4 fases ofstappen, die in deze pijl te zien zijn.

In dit nummer Met dit eerste nummer van PiëzoNieuws van dit jaar berichten wij u over onze activiteiten in de afgelopen periode. Piëzo-directeur Mirjam van Bijnen vertelt over de PiëzoMethodiek en de plannen met de PiëzoAcademie. De methodiek is inmiddels uitgerold bij zo’n 18 andere locaties. Van de bibliotheek in Pijnacker, horen we over hun ervaringen. En er wordt verslag gedaan van een bijeenkomst voor vrijwilligers over het werken met de methodiek. Het belang van een goede gezondheid behoeft geen betoog. Op wijkniveau gebeurt veel om de gezondheid te bevorderen. Piëzo-medewerkers namen deel aan een bijeenkomst en constateerden dat Zoetermeer met een multidisciplinaire aanpak bij de koplopers hoort. En als we dan toch bezig zijn met het bevorderen van de gezondheid: wist u dat bij Piëzo ook bewegingslessen worden gegeven? En dat de deelnemers dat zeer waarderen? Ook worden bij Piëzo workshops gegeven waarbij aandacht wordt geschonken aan preventie: onder andere stressvermindering, assertiviteit, mindfulness. In PiëzoCentrum Palenstein komt wekelijks een groepje vrouwen bijeen om samen te koken en eten. Gezellig en gezond, vooral omdat van tijd tot ook een diëtiste aanschuift, die haar kennis met de deelnemers deelt. Wanneer je als hulpverlener ofals vrijwilliger signalen krijgt van huiselijk geweld, hoe moet je dan handelen? Een Piëzo-medewerker ging naar een bijeenkomst en vertelt wat ze ervan meeneemt. Een deelnemer die enkele jaren geleden haar AKA opleiding afrondde organiseerde een reünie voor haar medestudenten. Leiden had een geslaagd Pietenfeest. Alweer een tijdje geleden, maar de foto’s zijn zo leuk! En we verhalen over de open ateliers voor kind en ouder. Daar maken ze wel erg leuke dingen, zo kunt u lezen. Het 10-jarig jubileum van Jong Perspectiefwerd gevierd met een heerlijke high tea bij Piëzo. De kinderoppasvrijwilligers van EpiCentrum Leiden hielden een ontruimingsoefening. Hopelijk hoeven ze het nooit in praktijk te brengen. En dan ten slotte twee berichten in de personele sfeer. Thera Leenman van EpiCentrum Leiden is genomineerd voor de Vrijwilligersprijs van de gemeente Leiden. Speciaal voor haar werd een lied gecomponeerd. Robert Talhout, werkzaam in Oosterheem, gaat onze organisatie verruilen voor een rechtenstudie aan de universiteit. Dat Piëzo belangrijk was om deze stap te kunnen zetten, blijkt uit zijn verhaal. Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

2


Va n d e bestu u rsvoorzi tter Hand in handL.. ‘Hand in handL.’ leen ik op deze plaats maar even ongevraagd van het voetballegioen uit die grote stad aan de Maas. ‘Hand in hand’ heeft in Rotterdam -helaas alweer enige tijd geledenvaak bijgedragen aan grote successen. Ik keer het graag om: om successen te behalen is het een voorwaarde, dat alle betrokkenen ‘hand in hand’ ten strijde gaan. Dat geldt ook voor onze sociaal-maatschappelijke organisatie. We zijn met velen binnen Piëzo om onze doelstellingen te realiseren: directie, personeel, en honderden vrijwilligers. In 201 5 waren er meer dan 4000 unieke deelnemers die deel hebben genomen aan de PiëzoMethodiek. Allemaal kwetsbare inwoners van dit mooie land die een flinke steun in de rug nodig hebben op hun vaak moeizame weg naar een zo volwaardig mogelijke participatie aan onze knap ingewikkelde samenleving. Een samenleving, die zeker voor nieuwkomers, bezaaid is met valkuilen en onbegrijpelijke regels. ‘Hand in hand’ kunnen ze op ons rekenen. En één ding staat vast: het aantal kwetsbare medeburgers gaat als gevolg van recente ontwikkelingen op het wereldtoneel de komende jaren flink toenemen. Ook in Zoetermeer. Gelukkig heeft een groot deel van de Nederlanders veel begrip voor de komst van die nieuwe medeburgers, mede omdat zij onder dezelfde omstandigheden dezelfde besluiten zouden nemen: vol angst en ten einde raad huis en haard verlaten en proberen ‘in den vreemde’ het vege lijf te redden. ‘Hand in hand’ kunnen ze op ons rekenen. Piëzo heeft een belangrijke sleutel in handen om de nieuwe medeburgers effectief te ondersteunen: de PiëzoMethodiek. Mede dankzij deelname aan het Groeiprogramma van het Oranje Fonds zien steeds meer organisaties binnen en buiten Zoetermeer de waarde van deze aanpak en besluiten zij de PiëzoMethodiek te omarmen. ‘Hand in hand’ staan we samen sterk! 201 6 wordt een belangrijk jaar voor onze organisatie. We gaan niet alleen ons 1 0-jarig bestaan op passende, maar grootse wijze, vieren; we gaan ook met meerdere nieuwe projecten van start. Projecten, die ondersteunend zijn aan de uitvoering van de PiëzoMethodiek! ‘Hand in hand’ gaan we ook werken aan verdere versterking van de Piëzo-kwaliteit. 201 6 wordt een mooi Piëzo-jaar wanneer we met z’n allen ‘hand in hand’ ons uiterste best gaan doen in het belang van die vele kwetsbare medeburgers. Onze samenleving zal er in meerdere opzichten een beetje meer kleur door krijgen! Een prima ontwikkeling! Roel Pots, voorzitter

Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

3


Mirjam van Bijnen over de PiëzoMethodiek en de PiëzoAcademie In het veld gonst het van geluiden over de PiëzoMethodiek. De aanpak die Piëzo Zoetermeer heeft bedacht om mensen in staat te stellen zich te ontwikkelen. Een aanpak die heel succesvol is. Steeds meer organisaties binnen en buiten Zoetermeer willen ook met de PiëzoMethodiek gaan werken.

Piëzo heeft een eigen aanpak, de PiëzoMethodiek. Wat is dat precies?

‘Piëzo wil mensen in een kwetsbare positie de mogelijkheid bieden zich te ontwikkelen om zo optimaal mogelijk deel te kunnen nemen aan de samenleving. Daarom hebben wij de PiëzoMethodiek bedacht. De PiëzoMethodiek is een aanpak waarbij mensen de gelegenheid krijgen om zich -gefaseerd- te ontwikkelen naar verdere participatie in de samenleving. Wanneer een deelnemer een fase succesvol heeft afgerond, stroomt deze door naar de volgende fase. Essentieel is dat er steeds uitgegaan wordt van de behoefte, het talent en de vaardigheden van deelnemers. Piëzo stimuleert, faciliteert en begeleidt hen daar intensief bij.’ Op welke wijze begeleidt Piëzo de deelnemers?

‘Daar heeft Piëzo een goede oplossing voor gevonden. De methodiek is gekoppeld aan een heel goed deelnemervolgsysteem. Je moet de methodiek zien als een hulpmiddel. De begeleiding van deelnemers wordt gedaan door beroepskrachten en er wordt gebruik gemaakt van de inzet van vrijwilligers. Er is zoveel talent dat mensen belangeloos willen inzetten voor de begeleiding van kwetsbare mensen in hun omgeving! Je moet het alleen weten aan te boren. Piëzo slaagt daar heel goed in. Kennelijk raken wij de juiste snaar. Door de inzet van veel vrijwilligers en door onze organisatie daarop in te richten slagen we erin om goede resultaten te bereiken.’ Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

4


Wij spraken met Mirjam van Bijnen, directeur van de stichting Piëzo en initiatiefnemer van de PiëzoAcademie. Wat vragen jullie van de deelnemers?

‘Wij vragen naar de talenten van onze deelnemers. Dat is essentieel in onze aanpak. Deelnemers gaan zich ontwikkelen en worden ‘lerende vrijwilligers’ binnen een leerwerkplek. Naarmate deelnemers zich verder ontwikkelen kunnen zij een meer zelfstandige functie krijgen bij onze organisatie of bij een partnerorganisatie met een leerwerkplek.’ Piëzo is bezig met het ontwikkelen van de PiëzoAcademie. Kan je daar wat meer over vertellen?

‘De PiëzoMethodiek is in de afgelopen jaren geprofessionaliseerd. Zo is er bijvoorbeeld een handboek ontwikkeld en zijn er diverse trainingen voor medewerkers en vrijwilligers. Omdat de Piëzoaanpak zo succesvol is, zijn er steeds meer organisaties – in en buiten Zoetermeer – die dezelfde aanpak willen hanteren. Deze organisaties hebben behoefte aan deskundigheidsbevordering om te kunnen werken met de PiëzoMethodiek. Met de PiëzoAcademie gaat Piëzo aan deze behoefte voldoen. Het handboek wordt doorontwikkeld, we gaan workshops en bijeenkomsten organiseren, er komt een website en een nieuwsbrief. De officiële start van de PiëzoAcademie zal op een later tijdstip plaatsvinden. Maar vooruitlopend daarop organiseren we nu natuurlijk al van alles, bijvoorbeeld een bijeenkomst voor projectleiders die werken met de methodiek, werkbezoeken van geïnteresseerde organisaties en een workshop ‘werken met de PiëzoMethodiek (waarover elders in dit nummer van PiëzoNieuws meer).’

Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

5


PiĂŤzo opent Amba

Mocht de feestelijke opening je ontgaan zijn: sinds begin dit jaar heeft PiĂŤzo een Ambachtenwerkplaats in Palenstein. Dit vind je in het voormalige Participatiecentrum aan het Van Duvenvoordepad. De projecten die al in het gebouw huisden bestaan nog steeds, maar daar is nu van alles toegevoegd.

Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

6


achtenwerkplaats Het gebouw waar de Ambachtenwerkplaats gevestigd is, is van de gemeente. Die zocht naar een organisatie die het beheer ervan kon overnemen, met behoud van de organisaties die er al in zaten: creawerkplaats ParticipARTe, de kledingbank en de fietsenwerkplaats. Er waren meerdere organisaties in de running, maar uiteindelijk heeft Piëzo de kans gekregen om haar idee waar te maken. Het voorstel van Piëzo was om de ambachten aan te leren aan mensen die dat nodig hebben. Daarom werden aan de bestaande werkplaatsen een textiel- en techniekwerkplaats toegevoegd. In de textielwerkplaats leren deelnemers hoe ze kleding maken of repareren door middel van technieken als naaien, borduren, breien en haken. In de techniekwerkplaats worden houtbewerking, verven, solderen en het werken met elektriciteit aangeleerd. Ook is er een weverij, waarin daadwerkelijk de oude kunst van het weven wordt aangeleerd en een groene winkel, waarin groente en fruit uit de stadstuin, de Hof van Seghwaert, worden verkocht. De gekozen ambachten tonen het doel van de werkplaats al aan: de zelfredzaamheid van Zoetermeerders vergroten. Bijvoorbeeld door mensen in de bijstand een werkplek te geven in de fietsenmakerij, mensen met een beperking een dagbesteding als gastheer/vrouw te geven en AKA studenten een stage te bieden in de techniekwerkplaats. Allemaal doen zij ervaring op die hun ontwikkeling en hun kansen op de arbeidsmarkt zullen vergroten. Maar andere Zoetermeerders zijn ook welkom bij de Ambachtenwerkplaats. Vrijwilligers zullen er regelmatig workshops en lessen geven. Bijvoorbeeld in de textielwerkplaats, waarin kan worden geoefend op eigen kleding, maar ook op kleding van de kledingbank. Bovendien kunnen mensen samen met de fietsenmaker hun fiets repareren of meedoen Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

aan de fietsreparatieworkshops in de fietswerkplaats. Ook hulpbehoevenden zijn gebaat bij de nieuwe stap van Piëzo. De klussendienst wordt namelijk ook door Piëzo overgenomen. Mensen die om fysieke en financiële redenen, niet kunnen klussen in hun huis, worden daarin bijgestaan door vrijwilligers van de Ambachtenwerkplaats. Er wordt eerst een gesprek met de vragers gehouden, om te kijken of de hulp echt nodig is. In sommige gevallen is een cursus op bijvoorbeeld de techniekwerkplaats een beter idee, zodat ze leren om de klussen voortaan zelf te doen en daarmee onafhankelijk worden. Mocht dit geen optie zijn, dan wordt de klus geklaard door de klussendienst van de Ambachtenwerkplaats. Binnen de ambachtenwerkplaats wordt gewerkt met echte leermeesters, vrijwilligers uit de wijk of van het Gilde en er is ook een leermeester van HABO GWW actief. De leermeesters leren op hun beurt hun vak/ambacht aan geïnteresseerde wijkbewoners! De medewerkers van Piëzo zijn blij met het initiatief. Het past volgens hen perfect bij Piëzo omdat het de kansen van mensen vergroot door hen zelfredzamer te maken.

7


N og m e e r s uc c e s voor de VoorleesExpress Het negende seizoen van de VoorleesExpress is in februari van start gegaan. Vlak daarvoor sloot Piëzo het achtste seizoen af. De kinderen die meededen aan het project werden zes maanden lang wekelijks voorgelezen door een vrijwilliger en kregen een voorleesdiploma uitgereikt. Maar dit keer was er iets bijzonders aan de hand: er waren namelijk tien kinderen meer dan gewoonlijk bij de uitreiking. Wieneke, coördinator van de VoorleesExpress, legt uit hoe dat kan. Hoe kan het dat er zoveel kinderen meededen?

‘Het afgelopen seizoen zijn wij gesponsord door de Rabobank. Normaal doen er per seizoen 35 gezinnen mee. Maar door de donatie van de bank konden wij nog tien gezinnen helpen. Daarom hebben er dit keer 45 gezinnen meegedaan.’ Waarom hebben zoveel kinderen deze taalondersteuning nodig?

‘Sommige kinderen hebben een taalachterstand. Dat kan komen doordat hun ouders anderstalig zijn, of bijvoorbeeld door een leerstoornis of te weinig oefening. Zij worden bij ons aangemeld door instellingen of scholen. Wat de reden voor hun achterstand ook is, voorlezen helpt. Als een kind vaak voorgelezen wordt, krijgt het een beter besef van de taal. Vaak luisteren broertjes of zusjes ook mee en zo wordt het hele gezin geholpen. De bedoeling is dat de ouders het na zes maanden overnemen, zodat het bijgehouden wordt.’ Was er nog iets dat bijzonder was aan dit seizoen?

‘Er melden zich de laatste tijd meer mannelijke vrijwilligers aan dan in vorige seizoenen. Dat is best opvallend.’ Waaraan denk je dat dat ligt?

‘We worden natuurlijk steeds bekender. Instellingen en scholen, maar ook particulieren, vinden ons veel sneller dan vroeger. Daardoor wordt het aantal inschrijvingen, van vrijwilligers en gezinnen, ook groter.’ Wat is het leukste succesverhaal van het afgelopen seizoen?

‘Er was een jongetje van vijf, dat heel weinig concentratie had. Hij had alleen maar interesse in voetbal en tv kijken. Als zijn moeder hem probeerde voor te lezen, hield hij dat niet langer dan vijf minuten vol. De vrijwilliger die hem ging voorlezen, een man van rond de vijftig, kwam met een koffertje vol boeken en leerzame spelletjes en kleurtjes. Hij heeft ervoor gezorgd dat hij nu een half uur per keer voorgelezen kan worden. Zelfs zijn moeder mag een heel boekje voor hem uitlezen. Zijn lerares op school nam contact op met de vrijwilliger, om erachter te komen hoe hij zo snel zo’n grote verandering te weeg heeft gebracht.’ Wat vinden de vrijwilligers van het project?

‘De voorlezers vinden het vaak leuk en veel van hen hebben nog steeds contact met de gezinnen bij wie ze ooit hebben voorgelezen. Ze doen dan iets leuks met de kinderen of helpen met het huiswerk. Er zijn zelfs een paar vrijwilligers die er vanaf het begin bij waren en aan alle seizoenen hebben meegedaan. Ook zijn sommige vrijwilligers zo fanatiek dat ze twee gezinnen in hetzelfde seizoen helpen.’ Waarom is dit project belangrijk voor Piëzo?

‘Omdat het mensen verbindt. Zowel de vrijwilligers als de gezinnen die zich aanmelden worden sociaal rijker. Ze leren nieuwe mensen kennen, maar ze leren ook nieuwe culturen kennen. Dit zorgt ervoor dat iedereen die mee doet opener wordt voor anderen.’ Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

8


Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

9


Koken met v r i e n di n n e n In de PiëzoCentra worden regelmatig kooklessen gegeven. In groepen worden de lekkerste gerechten gemaakt. Deze lessen zijn bedoeld om mensen in contact te brengen met anderen, maar ook om hen te leren hoe je gezond kan koken.

‘Het doel van Piëzo is om mensen uit hun kleine wereldje te halen en hen de kans geven zichzelf te ontwikkelen’, vertelt Lavinia Gorissen-Pop, die de kooklessen in PiëzoCentrum Palenstein leidt. ‘De kooklessen behalen dit doel. Ze brengen mensen bij elkaar en helpen hen in te burgeren. Dat is ook waarom veel vrouwen komen. Maar ook qua ontwikkeling helpt het hen. Ik begeleid de kooklessen al jaren en zie dat hun taal beter wordt en hun horizon verbreed doordat ze kennis maken met andere culturen. De deelnemers hebben namelijk heel verschillende achtergronden.’ Lavinia noemt zichzelf dan ook een echte Piëzofan. ‘Als je ziet hoe het mensen verandert, word je er gewoon verliefd op. Mensen komen verlegen en verloren binnen en na een korte tijd voelen ze zich al veel beter, gewoon omdat ze geaccepteerd worden.’

De groep is inmiddels zo close geworden dat zij zelfs samen uitgaan Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

10


De kooklessen in Palenstein vinden elke donderdag vanaf 1 2 uur plaats. Elke week zijn er minstens vijftien vrouwen aanwezig, die samen de lekkerste gerechten bereiden. De groep is inmiddels zo close geworden dat zij zelfs samen uitgaan. In december zijn ze met z’n allen naar het filmhuis geweest. Maar het sociale aspect is natuurlijk niet het enige waar de deelnemers van de lessen profijt van hebben. Hun manier van koken verandert ook. ‘We inspireren elkaar en halen samen inspiratie van het internet.’ Ook op de gezondheid wordt gelet. Diëtiste Annemieke de Bruijn komt vaak langs bij de verschillende kooklessen. Een keer per maand komt ze langs bij de groep in Palenstein. ‘Ik geef tips en adviezen’, laat ze weten. ‘Als ik bijvoorbeeld zie dat iemand heel veel olie gebruikt, kijken we of het niet ook met minder kan. Of ik laat de deelnemers uitrekenen of een gerecht wel de voorgeschreven 200 gram groente per portie bevat.’ Deze informatie lijkt misschien voor de hand liggend, maar volgens Lavinia is dit niet voor iedereen vanzelfsprekend. ‘In mijn groep zitten ook veel oudere dames. Die gebruiken geen internet. Voor hen is deze informatie dus niet zo toegankelijk als het voor anderen is.’

‘Ik neem vaak een weegschaal en vetmeter mee’

De taak van Annemieke de Bruijn houdt niet op bij het aanpassen van gerechten. Om te oefenen met een gezonde manier van koken, bedenkt de diëtiste soms zelf ook recepten, die ze dan samen met de groep maakt. ‘Daarbij gebruik ik vaak producten die de groep nog niet kent, zodat ze wat nieuws proberen.’ Maar het fijnste vinden de vrouwen de gezondheidscheck. ‘Ik neem vaak een weegschaal en een vetmeter mee’, vertelt Annemieke. ‘Dat vinden veel dames fijn. Ik let ook een beetje op hun gezondheid. Een paar deelnemers hebben bijvoorbeeld suikerziekte en dan vraag ik regelmatig hoe het daarmee staat. Als iemand zich niet goed voelt, kan ik diegene aansporen naar de huisarts te gaan.’ Volgens Lavinia nemen de dames de tips van de diëtiste echt ter harte. ‘Ze passen hun gerechten er ook op aan. Bovendien komen ze altijd allemaal als zij er is en ze hebben altijd heel veel vragen aan haar. Ik vind het een goed initiatief van Piëzo en we zijn allemaal erg blij met haar aanwezigheid.’ Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

11


Iedere woensdagmiddag is er een ouder-kind activiteit in PiëzoCentrum Palenstein. Kinderen komen er knutselen, met en zonder ouders, en bijgestaan door vrijwilligers. De vrijwilligers vatten het idee op om een keer een Bingo te organiseren. Ze verzamelden zelfprijsjes en de MeVe kledingbank doneerde wat nieuwe cadeautjes. Vrijwilliger Addy Mijsen organiseerde de Bingo.

Woensdagmiddag 2 december stormden zo’n 25 kinderen en ouders PiëzoCentrum Palenstein binnen voor de Bingo. Natuurlijk in de hoop een prijsje te bemachtigen. Kinderen die nog niet goed konden lezen werden bijgestaan door een vrijwilliger. Het duurde even voor iedereen doorhad hoe het spel gaat. Sommige kinderen riepen te vroeg: ‘Bingo!’. Had iemand een valse bingo dan moest hij een liedje zingen. Dat werd dan vrolijk gedaan. Vrijwilliger ‘Oma Addy’ had de controlekaart en kon dus precies nagaan of er eerlijk werd gespeeld. De aanwezigen genoten van de spanning die het spel te weeg bracht. Sommige kinderen hadden geluk en hadden snel bingo. Andere moesten meer geduld hebben. Uiteindelijk was er voor ieder kind een aardigheidje. Tussendoor was er limonade en voor iedereen een stukje banketstaaf dankzij de firma HABO, een organisatie die met Piëzo samenwerkt. Met veel plezier wordt er teruggekeken op een heerlijke middag.

Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

12


Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

13


Pietenfeest in Leiden Op woensdag 25 november was het Pietenfeest in EpiCentrum Slaaghwijk in Leiden. Toneelvereniging Ploef trad op met de Pietenvoorstelling ‘Wat een pakje’. Alle kinderen hebben ademloos toe zitten kijken hoe de zwarte pieten samen met een tovenaar een bedroefd pakje weer vrolijk probeerde te toveren. En de kinderen en hun ouders knutselden pietenmutsen en bakten kruidnootjes.

Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

14


Sok­sneeuwpoppen en suikerklontjes­iglo’s Piëzo verzorgt op een aantal brede scholen op de dinsdag ofdonderdag een open atelier. Kinderen die willen kunnen dan komen knutselen, onder begeleiding van creatieve vrijwilligers van Piëzo.

Er worden allerlei leuke dingen geknutseld. Zo hebben de kinderen rond het thema winter een sok-sneeuwpop en een suikerklontjes-iglo gemaakt. Beide knutsels waren een groot succes. De iglo’s waren hoog en groot. De suikerklontjes-iglo zag er niet alleen heel mooi uit, maar was vooral ook erg lekker! Tijdens het knutselen snoepten kinderen ‘stiekem’ van de eetbare poedersuikerlijm. Rond het thema nieuwjaar werd een weekkalender geknutseld. Ook daarover waren de kinderen erg enthousiast. Op de kalender kunnen de kinderen met krijt van alles schrijven. Wat ze die week gaan doen of wat ze gaan eten. De kinderen mochten alle zeven bordjes van de kalender versieren. Ze versierden ze met auto’s, hartjes of diertjes. Leraren die langsliepen en ouders vonden de kalenders zo leuk dat ze wilden weten hoe ze die thuis zelf konden maken.

High Tea voor tienjarig Jong Perspectief Eind vorig jaar bestond Jong Perspectief10 jaar. Dat wilde Piëzo niet ongemerkt voorbij laten gaan. Als jubileumcadeau gafPiëzo een workshop High Tea maken voor de maatjes van Jong Perspectief.

Op zaterdagmiddag 6 februari verzilverde Jong Perspectief dit jubileumcadeau. Piëzo ontving 27 maatjes (kinderen/jongeren en volwassenen), die in 5 workshops aan de slag gingen om een complete High Tea te bereiden. Er werden scones, zandkoekjes, worstenbroodjes, sandwiches en Oreo-fudge gemaakt. Met deze gerechten werd een mooi en heerlijk buffet samengesteld. Gezamenlijk werden de tafels gedekt. Het was een feestelijk geheel, het smaakte voortreffelijk en iedereen heeft zich prima vermaakt. Voor de lerende vrijwilligers van Piëzo was het een gezellige én leerzame middag.

Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

15


‘Altijd vol inzet, gepassioneerd Terecht is Thera genomineerd!’

Thera Leenman genomineerd voor Vrijwilligersprijs Leiden

Culturele organisaties, zorginstellingen, sportclubs, ze draaien allemaal voor het overgrote deel op vrijwilligers. Met de Vrijwilligersprijs zet de gemeente Leiden jaarlijks mensen in het zonnetje die zich belangeloos inzetten. Thera Leenman was een van de genomineerden.

Woensdagavond 9 december werd in de burgerzaal van het Leidse stadhuis de Vrijwilligersprijs uitgereikt. Thera Leenman van Epicentrum Slaaghwijk was een van de genomineerden. Veel vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties zijn die avond in het zonnetje gezet. Als klap op de vuurpijl trad er een singer-songwriter op die alle genomineerden afzonderlijk toezong. Dat de prijs uiteindelijk naar iemand anders ging, mag de pret niet drukken. Het is geweldig de waardering voor vrijwilligers te ervaren en een van onze vrijwilligers genomineerd te zien. Thera heeft overigens inmiddels een baan bij Epicentrum Slaaghwijk. Tweemaal proficiat dus Thera: voor je nominatie en voor je baan! Hieronder de tekst van de song waarmee Thera geëerd werd. Tekst: Esdor van Elten Melodie: Het is een nacht, Guus Meeuwis

Al heeft zij muziek en recht gestudeerd Toch is Thera Leenman nooit uitgestudeerd Daarom klopte zij op weg naar een baan Bij ‘t Epicentrum Slaaghwijk aan Talenten ontdekken en zien wat je kan Wijzer en slimmer wordt je daarvan Een training doen of echt aan de slag Dat is wat je bij dit centrum mag En daar blijkt Thera flink te presteren Contacten leggen en organiseren Een rechtsbijeenkomst, een opvoedingsles Of meedoen aan de VoorleesExpress Thuiszorg werk en ook muzikaal Thera heeft het echt allemaal Altijd vol inzet, gepassioneerd Terecht is Thera genomineerd!

Refrein

Alleen met elkaar, maken we Leiden tot een mooie stad Met oog voor elkaar, en een hart dat iedereen omvat Niet voor geld of een beloning Een award is niet mijn wens Maar iets moois doen voor een medemens Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

16


Door welke deur kan je het beste naar buiten?

Ontruimingsoefening kinderoppas EpiCentrum Leiden

Een ontruiming wegens brand, je hoopt natuurlijk dat het nooit nodig is. Maar mocht de noodzaak zich ooit toch voordoen, dan is het natuurlijk heel goed het samen geoefend te hebben. Oppasvrijwilligers van Epicentrum Leiden oefenden samen hoe je moet ontruimen in geval van brand.

Op 8 februari hebben alle oppasvrijwilligers van het EpiCentrum Slaaghwijk in Leiden geoefend hoe je moet ontruimen als er brand is. Eerst is gekeken naar het ontruimingsplan van de ruimte zelf. Hoe verdeel je de taken tijdens het ontruimen? Door welke deur kan je het beste naar buiten? Hoe neem je de kinderen mee naar buiten? Nadat hierover afspraken waren gemaakt, is de ontruiming zelf een aantal keren geoefend. Dan kom je er pas echt achter welke dingen lastig zijn in de praktijk. De deelnemers merkten dat het bij een calamiteit belangrijk is dat de oppassers direct met elkaar afspreken wie wat gaat doen. Maar ze merkten dat het evenzeer van belang is dat ze rustig blijven tegen de kinderen. Eenmaal buiten moet zo snel mogelijk worden gecontroleerd of iedereen die op de lijst staat ook daadwerkelijk buiten is. De oppasvrijwilligers gaan het ontruimen de komende tijd nog een paar keer oefenen, want herhaling is de beste leermeester! Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

17


Piëzo actief in het

Taalhuis

Het zal trouwe bibliotheekgangers inmiddels wel zijn opgevallen: midden in de hoofdbibliotheek staat sinds vorig jaar de balie van het Taalhuis. Een initiatiefom het Zoetermeerders zo makkelijk mogelijk te maken om de juiste taalondersteuning te vinden die zij wensen. Piëzo is een van de samenwerkingspartners in het Taalhuis. Janita Volders, taalcoördinator bij Piëzo, vertelt meer over deze nieuwe samenwerking.

samenwerking. Het optimaliseert het contact dat er al was. Alle vrijwilligers van alle ‘Het Taalhuis is een samenwerkingsverband partnerorganisaties krijgen nu bijvoorbeeld tussen alle taalondersteuners in Zoetermeer. samen een basistraining. Zo leren ook zij Het is een centrale plaats waarin veel van de elkaar kennen. En het voordeel voor de taal ondersteunende organisaties uit doelgroep is dat er een centrale plek is waar zij Zoetermeer verzameld zijn. De bibliotheek met al hun vragen over taal en kreeg heel veel vragen binnen over taal. Van daaruit is de behoefte ontstaan om dit Taalhuis taalondersteuning terecht kunnen.’ op te richten. Wij als Piëzo zijn gevraagd hier onze samenwerking aan te verlenen. Piëzo is een van de taalondersteuners Hoe werkt het Taalhuis precies?

Bij de balie in de bibliotheek, die bemand wordt door vrijwilligers, kunnen mensen zich inschrijven. Na een gesprek wordt die persoon doorverwezen naar de partnerorganisatie die de beste ondersteuning kan bieden. Mensen die zich direct bij ons willen aanmelden voor taalactiviteiten zijn uiteraard nog steeds welkom om in onze centra binnen te lopen.’ Welke partners werken allemaal mee?

in het Taalhuis maar faciliteert natuurlijk al vele jaren taalactiviteiten

‘Piëzo geeft door heel Zoetermeer Nederlandse taallessen. We hebben zo’n 65 groepen van verschillende niveaus. De lessen worden gegeven door enthousiaste vrijwilligers. Binnen alle fasen van de PiëzoMethodiek wordt taalondersteuning geboden wanneer dit gewenst is. Zo krijgen bijvoorbeeld de AKA-studenten ook taalondersteuning. Als iemand echt niet in staat is om deel te nemen aan een groepsles, bieden we een een-op-een les aan.’

‘In het Taalhuis zijn naast Piëzo organisaties als de bibliotheek, Gilde Samenspraak, het ID College, Vluchtelingenwerk, Inburgeringsloket, het Leerwerkloket en de Volksuniversiteit verzameld. Elke partner heeft een ander programma en aanpak. Ook stichting Lezen en ‘We willen vooral de zelfredzaamheid van Zoetermeerders vergroten’ Schrijven speelt een belangrijke rol in het ontvangen van mensen in de bibliotheek die vragen hebben met betrekking tot bijvoorbeeld Wat is de insteek van de lessen van Piëzo? ‘Wij zijn geen taalinstituut, dus we focussen taal, materialen en ondersteuning in de stad.’ bijvoorbeeld niet op grammatica. Wij willen ‘Het feit dat alle taalorganisaties een centrale vooral de zelfredzaamheid van Zoetermeerders vergroten. We focussen op plek in Zoetermeer hebben, bevordert de spreekvaardigheid en de Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

18


basisschrijfvaardigheid. Bovendien oefenen we met thema’s die de deelnemers in het dagelijks leven nodig zullen hebben, zoals bijvoorbeeld doktersafspraken en geldzaken. Deelnemers oefenden een keer met afbellen. Telefoneren is sowieso al moeilijker dan een persoonlijk gesprek, laat staan als je de taal niet goed spreekt. Tijdens die les belden ongeveer vijf deelnemers mij achter elkaar op, om te oefenen wat ze zouden zeggen als ze niet naar de les konden komen. We kijken ook per groep welke thema’s interessant zijn voor de deelnemers. In een groep waar veel jonge moeders in zitten, oefenen we bijvoorbeeld met het tien-minuten gesprek dat vaak op scholen gehouden wordt.’

iemand een paar keer niet komt, wordt er gebeld om te kijken hoe het gaat. Ook leren ze tijdens het oefenen dat fouten maken niet erg is. Het gaat erom dat de boodschap goed overkomt.’ Wat zijn de plannen voor de toekomst?

‘We zijn nu bezig met het opzetten van lessen voor de lerende vrijwilligers van de nieuwe Ambachtenwerkplaats in Palenstein. Zij moeten namelijk technische termen leren in het Nederlands die horen bij hun nieuwe vak. Dat is nodig als ze willen doorstromen naar een reguliere baan.’ Wat is het mooiste dat je tijdens je loopbaan bij Piëzo hebt meegemaakt?

‘Ik vind het mooi om te horen dat een vrijwilliger, naast iets te hebben betekend voor een ander, ook zelf een ontwikkeling heeft ondergaan en een reguliere baan gevonden heeft. Maar het is ook prachtig als ik een Hoe belangrijk zijn deze taallessen voor de deelnemer zie, die twee jaar geleden in een deelnemers? compleet isolement leefde en een-op-een les ‘De lessen zijn heel belangrijk voor de ontwikkeling van de deelnemers, niet alleen op nodig had, nu gewoon een kopje koffie drinkt met de taalvrijwilliger in een PiëzoCentrum. En educatief gebied, maar ook op het sociale vlak. De deelnemers komen uit hun isolement dat die persoon nu wel gewoon aan een taalgroep deel kan nemen. Het zijn die kleine en hebben een groep waartoe ze behoren. Mensen worden weer gezien en gehoord. Het mooie dingen.’ gaat erom dat ze zich vertrouwd voelen. Als ‘De deelnemers komen uit hun isolement en hebben een groep waartoe ze behoren’

Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

19


PiëzoMethodiek ook populair in Pijnacker De prijswinnende PiëzoMethodiek, die gebruikt wordt om mensen te activeren tot participatie, wordt al een tijd door alle PiëzoCentra in Zoetermeer gebruikt. Maar ook buiten Zoetermeer is er steeds meer animo voor. In de bibliotheek van Pijnacker wordt de methode bijvoorbeeld ook gebruikt. Karlien van Bijnen (25), medewerker van de bibliotheek, legt uit hoe ze er in Pijnacker mee begonnen zijn.

Hoe heb je van de PiëzoMethodiek gehoord?

‘Ik heb drie jaar geleden stage gelopen bij Piëzo, als cultureel maatschappelijk werker. Dat was onderdeel van mijn opleiding. Daar hoorde ik over de PiëzoMethodiek. Na mijn opleiding ben ik gaan werken bij het Taalhuis van de bibliotheek in Pijnacker.’ Hoe lang werken jullie al met de PiëzoMethodiek?

‘Het Taalhuis is in september 201 4 gestart en het werken met de PiëzoMethodiek kwam daarna vanzelf.‘ Hoe ging dat in z’n werk?

‘We geven Nederlandse taallessen aan ongeveer tweehonderd mensen. En vanuit die lessen zijn we gaan kijken of de deelnemers ook Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

20


vrijwilligerswerk in de bibliotheek wilden doen. We hebben nu bijvoorbeeld twee deelnemers die administratieve werkzaamheden uitvoeren voor de bibliotheek. Zo groeien ze van fase één van de PiëzoMethodiek, de maatschappij in door middel van activiteiten zoals lessen, naar fase twee, vrijwilligerswerk binnen dezelfde organisatie.’ Om hoeveel mensen gaat het inmiddels?

‘In totaal zijn zo’n twintig mensen doorgestroomd naar een volgende fase. Vijf van hen werken hier in de bibliotheek, de anderen hebben we kunnen doorverwijzen naar andere organisaties. Dat is fase drie van de methodiek. Er is zelfs een vrouw die al naar de vierde fase, participeren in de samenleving, is doorgestroomd. Zij volgt nu een AKA opleiding. Dat is een algemene MBO1 opleiding. Binnenkort komt ze bij ons stage lopen en zal ze ons helpen met het opzetten van de kinderoppasdienst. Zij heeft in haar thuisland, Marokko, namelijk een kinderopvang gehad.’ Wat vinden de deelnemers van de methodiek?

’We merkten dat ze eigenlijk al langer zoiets wilden doen. Sommige vrijwilligers vragen zelfs al om meer werk.’ Wat zijn jullie toekomstplannen?

‘We zijn bezig met het verbouwen van het Cultureel Centrum, dat door de bibliotheek beheerd wordt en in hetzelfde pand zit. Binnenkort kunnen veel vrijwilligers daar terecht voor werkervaring. Daar zit onze kinderoppas, maar we willen er bijvoorbeeld ook kooklessen gaan geven. Het moet een echte ontmoetingsplek worden. Dat missen we nog in Pijnacker.’

Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

21


Leerzame bijeenkomst ‘Gezondheid in de wijk’ Sabin Jahan is dankzij Piëzo aan de slag als ambulant begeleider bij Impegno, zorgverlener voor begeleiding en gezinsondersteuning. Eind vorig jaar woonde zij samen met Christine Advokaat (Piëzo) en Anja Lens (Plicare) een bijeenkomst ‘Gezondheid in de wijk’ van het Tympaan Instituut bij. Sabin doet verslag van de bijeenkomst.

Woensdag 11 november 201 5 hebben we met z'n drietjes, Christine Advokaat, Anja Lens en ik, een bijeenkomst ‘Gezondheid in de wijk’ bijgewoond van het Tympaan Instituut. Tympaan is een provinciaal kennisinstituut op het terrein van samenlevingsvraagstukken. Tijdens de bijeenkomst werden verschillende presentaties gegeven over gezondheid in de wijk. Aan de orde kwam wat een goede aanpak is om de gezondheid in de wijk te bevorderen. Een multidisciplinaire aanpak werkt het beste in deze tijd. Dat houdt in dat verschillende disciplines met elkaar samenwerken, zoals een wijkagent met een zorgorganisatie en de gemeente. En laat Zoetermeer hierin nou juist voorop lopen! Zoetermeer werkt al enige tijd met een multidisciplinaire aanpak. De verschillende disciplines weten elkaar in meerdere samenwerkingsverbanden goed te vinden. Wat ik verder heb geleerd tijdens de bijeenkomst is dat het erg belangrijk is om bewoners van de wijk bij de projecten te betrekken. Het draagvlak en de effectiviteit van projecten worden vergroot wanneer wijkbewoners ideeën aandragen. Ook realiseer ik me nog meer hoe belangrijk het is dat iemand goed begrijpt wat er in een brief staat. En dat deze persoon ook kan lezen. Wij zijn nogal eens geneigd ervan uit te gaan dat mensen kunnen lezen en ook begrijpen wat er staat.

Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

22


‘Voorkomen is beter dan genezen’ GGZ­organisatie Indigo verzorgt workshops Piëzo is het eens met het uitgangspunt van GGZ-organisatie Indigo dat voorkomen beter is dan genezen. Reden voor Piëzo om Indigo regelmatig in te schakelen voor preventie-activiteiten. Zo was dat ook in 2015 weer het geval.

GGZ-organisatie Indigo verzorgt al langer workshops voor Piëzo. In het afgelopen jaar gaf Indigo bij de verschillende PiëzoCentra in totaal 27 workshops in het kader van de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ). Thema’s waren onder meer assertiviteit, stoppen met piekeren, mindfulness, omgaan met stress en ontspanningstechnieken. Daarnaast heeft Indigo vijf beweegtrainingen (Liever bewegen dan moe) gegeven. Daarin worden verschillende gezondheidsonderwerpen besproken en vervolgens gezellig met de groep actief gewandeld en oefeningen gedaan. Alle preventie-activiteiten zijn erop gericht om mensen te helpen meer hun eigen kracht te vinden en te versterken.

Indigo en Piëzo werken met veel plezier al jaren samen. Indigo waardeert Piëzo als een enthousiaste, open, gezellige en actieve organisatie met een diversiteit aan bezoekers en vrijwilligers. Ze vinden het erg bijzonder om te zien wat Piëzo allemaal doet om mensen de mogelijkheid te bieden tot persoonlijke ontwikkeling en actieve deelname aan de maatschappij.

Stefan Sandifort, één van de trainers van Indigo over zijn werk voor Piëzo: 'Omdat de Nederlandse taal vaak een uitdaging is bij bezoekers van Piëzo, is het interessant te kijken hoe we elkaar toch kunnen bereiken. We werken met plaatjes en bespreken veel voorbeelden. De sfeer is altijd goed en ik vind het leuk dat deelnemers graag meedoen en hun verhaal vertellen. Ik kijk ernaar uit om in 2016 weer, samen met mijn collega’s, langs te komen om een volgende serie workshops te verzorgen. ' Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

23


Leren én bewegen gecombineerd: Bewegen is goed voor een mens, dat weet iedereen. En leren gaat beter wanneer je het combineert met bewegen. Taalvrijwilliger Ada Vollebregt is enthousiast beoefenaar van Tai Chi Tao. In haar les op woensdag wisselt Ada Nederlands leren afmet bewegingsoefeningen.

Leren en bewegen gaan goed samen. En bewegen is natuurlijk ook heel gezond. Veel ouderen hebben klachten zoals reuma, artrose, rugpijn of diabetes. Dan is het niet alleen goed, maar zelfs noodzakelijk om te blijven bewegen. Bewegingsoefeningen met langzame, geconcentreerde bewegingen op rustige muziek zijn dan een heel geschikte activiteit, en nog leuk om te doen ook. Taalles met bewegingsoefeningen

Begin oktober is Ada gestart om de taalles voor ouderen op de woensdagmiddag te combineren met bewegingsoefeningen. Het laatste half uur van de les doet ze bewegingsoefeningen met haar groep. De deelnemers, vooral ouderen, vinden het fijn om oefeningen binnenshuis te doen. Iedereen draagt makkelijk zittende kleding, zodat ze goed kunnen bewegen. De deelnemers waarderen de gecombineerde les. ‘Dat voelt goed’, vond een van de deelnemers. Een andere vrouw zei na afloop: ‘Ik zat op de stoel en deed mee met mijn armen. Ik voelde mijn hoofd leeg worden, heerlijk’! De meeste deelnemers vonden het leuk en zeggen dat ze een volgende week weer mee gaan doen. Ook Ada zelf geniet er erg van. Ze zegt veel van de deelnemers en hun reacties te leren. Kennismaken?

Wil je ook kennismaken met de bewegingsoefeningen en met Ada? Elke vrijdag verzorgt Ada in Palenstein een bewegingsles (zonder taalles). Tijd: 1 3.1 5 - 1 4.1 5 uur. De eerste keer kan je vrijblijvend meedoen. Bevalt het je en wil je ermee doorgaan dan kun je contact opnemen met Christine Advokaat van PiëzoCentrum Palenstein. De kosten bedragen € 3 per les. Je kunt ook gebruik maken van de Zoetermeerpas en cheques.

Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

24


‘Ik voelde mijn hoofd leeg worden, heerlijk’!

Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

25


‘Piëzo bleek de ommekeer in mijn leven’ Robert Talhout was vrijwilliger bij PiëzoCentrum Oosterheem. Daar heeft hij een aantal fases van de PiëzoMethodiek doorlopen. Onlangs nam hij afscheid van Piëzo. Dit schrijft Robert over zijn ervaringen bij Piëzo.

Op 8 september 201 4 startte ik bij Stichting Piëzo op een moment dat nu bleek de ommekeer in mijn leven te zijn. Ik heb door verschillende privéomstandigheden niet de gebruikelijke maatschappelijke stappen doorlopen. Volledig gekleurd door de ervaringen uit mijn verleden kwam ik bij Piëzo met een zeer pessimistische manier van denken. Ik wist dat ik van alles wilde, maar ik zat vast in een negatieve destructieve spiraal.

administratief werk bezig wil zijn. De tijd bij Piëzo heeft mij geleerd dat ik het beste pas in een dynamische werkomgeving met een hoog resultaat en ontwikkelingsgehalte. In alle drukte heb ik mij van januari tot mei 201 5 voorbereid op het toelatingsexamen voor de Studie Rechtsgeleerdheid aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Op 20 juli 201 5 kreeg ik te horen dat ik geslaagd was en was de ontwikkeling een tastbaar iets geworden.

Bij PiëzoCentrum Oosterheem leerde ik Natalia en Joachim kennen. Ik begon met zeer lichte administratieve werkzaamheden en kreeg op die manier de 'rust' die leidde tot een zichzelf reflecterend vertrouwen. De werksfeer was plezierig en ik ervoer dankzij Natalia een kalmte, ik voelde mij niet opgejaagd en parallel aan het werkproces kon ik al snel mijn ambitie concretiseren. Natalia kan als geen ander begrijpen hoe mensen werken en weet door haar aanpak een heel fijn centrum te leiden in Oosterheem. Ik heb veel en plezierig samengewerkt met Natalia en Joachim. Joachim en ik hebben samen de succesvolle restaurantavonden in Oosterheem opgezet. De klik met Joachim is er altijd geweest. Ik wil hem heel veel succes wensen bij zijn nieuwe uitdaging via de Ambachtenwerkplaats.

Sinds dat ik me kan herinneren draag ik een oneindige ambitie met mij mee. Mijn hele leven ben ik op zoek geweest naar welk fenomeen, welke entiteit of welk wonder ik nodig heb om de ambitie te concretiseren. Daarin is de PiëzoMethodiek van onschatbare waarde geweest. De fasering en de directe link met ontwikkeling creëerde bij mij het bruggetje tussen het praten over mijn ambitie en het verwezenlijken van mijn ambitie. Ter afsluiting wil ik nog mijn complimenten maken aan de directeur van Stichting Piëzo, Mirjam van Bijnen. Alle keren dat ik haar ontmoette, heb ik kunnen leren van haar vermogen tot het zien van kansen, haar kennis om de kansen te verbinden aan het doel van Stichting Piëzo en haar kwaliteit om mensen met een unieke achtergrond te binden, stapje voor stapje werkend aan een gelukkig en gezonder Nederland.

In ruim een jaar heb ik veel geleerd van mijn persoonlijkheid. In eerste aanleg zag ik mezelf als iemand die later veel met Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

Robert Talhout 26


Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

27


Vakantierooster 2015­2016

Herfstvakantie

maandag 19 oktober t/m vrijdag 23 oktober 2015

Kerstvakantie

maandag 21 december 2015 t/m vrijdag 1 januari 2016

Colofon

Eindredactie Mirjam van Bijnen

Voorjaarsvakantie maandag 22 februari t/m vrijdag 26 februari 2016

Interviews Jocelyn Heidweiler Sarah Abd vrijdag El-Aal 25 maart 2016 Goede Vrijdag Pasen

Redactie en coördinatie maandag 28 maart 2016 Luus Veeken Vormgeving en fotowerk

Koningsdag dinsdag 26 april 2016 Henk Leentfaar

Aan iedereen die artikeltjes, foto's en ideeën heeft

Meivakantie maandag mei t/m vrijdag 6 mei 2016 aangedragen, hartelijk2 dank!

Heeft u zelfdonderdag een goed idee voor een artikel? Wilt u iets aan 2016 ons kwijt? Wilt u zelf een5 mei artikel schrijven? Graag! Neem contact met ons op!

Hemelvaart Pinksteren

maandag 16 mei 2016

PiëzoNieuws verschijnt vier keer per jaar.

Redactieadres PiëzoNieuws: Zomervakantie maandag 11 juli t/m vrijdag 19 augustus 2016 piezonieuws@stichtingpiezo.nl Internet: http://www.stichtingpiezo.nl/piezonieuws/piezonieuws.html

Participatie, Integratie en Emancipatie Zoetermeer

28


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.