Rop
197
Strikwerda (2005)7 heeft de literatuur in zijn overzichtsartikel mooi samengevat (zie tabel 1). Tabel 1 Overzicht e-stroom en o-stroom Doel en middelen Economisch perspectief (e)
Organisatieontwikkelingsperspectief (o)
Doel
Maximaliseren van economische Ontwikkelen van de waarde capaciteiten van de organisatie
Leiding
Top-down
Participatief
Focus
Structuren en systemen
Cultuur
Planning
Programmatisch
Spontane ontwikkeling
Motivatie
Beloning als prikkel voor verandering
Beloning als resultaat van verandering
Adviseurs
Veel adviseurs, expertisegericht Weinig adviseurs, procesgericht
De indeling lijkt sterk op de tweedeling verstand-gevoel. Strikwerda noemt het daadkrachtig veranderen versus gebrek aan daadkracht. Of ook wel substantiële rationaliteit (winstmaximalisatie, marktaandeel, groei) versus procedurele rationaliteit (draagvlak, besluitvorming en participatie en betrokkenheid). Uit de gebruikte terminologie is duidelijk tot welke stroming Strikwerda zichzelf rekent; de onderneming als uitgangspunt en de mensen hebben maar te volgen. Een ingehuurde adviseur mag de mensen masseren, maar als dat te lang duurt dan drukt het management de verandering er gewoon zelf doorheen. Hij eindigt met een citaat van president Bush: “processes don’t produce substance”.
Zoals de roman Narziss en Goldmund van Hesse laat zien, kun je via de weg van het verstand of het gevoel leven, maar levert de integratie van beide wegen pas diep geluk op. Ze hebben elkaar heel wat te vertellen: Narziss, de intellectuele monnik en Goldmund, de levensgenieter en beeldhouwer. De een werkt met woorden en systemen de ander met mensen en beelden. Beiden hebben sterk het gevoel iets te missen en daarom zoeken ze elkaar meerdere keren in hun leven weer op.
Interessant is dat organisatieverandering op basis van beide stromingen aantoonbaar tot goede financiële resultaten leidt. De e-stroming heeft de o-stroming uitgedaagd om met harde cijfers te komen. Een bijzondere situatie. Kennelijk is de rationele stroming in deze tijd zo dominant dat iedereen deze bewijslast
MJ2005#3.indd 197
28-11-2005 14:13:33