Wat vindt u?

HANDHAVEN OP INTERNET

Zet een foto op internet en voor je het weet is hij terug te vinden op andermans blogs en websites. De helft van de gebruikers realiseert zich niet eens dat je toestemming moet vragen voor het gebruik, zeker ook als dat er niet expliciet bij staat. Wat te doen als je een inbreuk tegenkomt? Bellen? Boetes opleggen? Of gewoon maar laten gaan?

Roel Dijkstra, zelfstandig persfotograaf

‘Heel Nederland maakt een krantje met werk van een ander. Er wordt bijzonder veel gejat, vooral op internet. Er zijn zo veel websites die al dan niet automatisch de nieuwssites van de kranten leegplukken en daar wat Google advertenties bijplaatsen. Zo wordt aan andermans werk verdiend. Het grappige is dat onderaan die websites vaak ‘alle rechten voorbehouden’ staat, dus het is niet zo dat ze nog nooit van auteursrechten hebben gehoord. Vrijheid van informatie is prima, maar ik kan niet leven van de wind. Als je een foto van de Eiffeltoren wilt, moet je of net als ik de trein naar Parijs pakken, of mij om toestemming vragen míjn foto van de Eiffeltoren te gebruiken.

Mijn website is beveiligd, maar zodra de foto op een nieuwssite wordt gepubliceerd, lijkt hij vogelvrij. De uitgevers doen er niets aan, ik denk dat ze vaak geen flauw idee hebben hoe vaak werk wordt gestolen. Ik beschouw mensen die ongevraagd foto’s van het internet gebruiken als ordinaire winkeldieven. En als je die betrapt, mag daar wat mij betreft een fikse boete tegenover staan – bovenop de normale prijs. Want anders kun je net zo goed alles maar gewoon pakken tot je gesnapt wordt en dan alsnog gewoon afrekenen. Dat is toch de omgekeerde wereld? Op

EEN MINNELIJKE SCHIKKING VAN 400 PROCENT

© Roel Dijkstra

WAT VINDT U?

mijn lijstje staan op dit moment maar liefst 800 inbreuken waar ik nog wat aan moet doen. Tegenwoordig stuur ik vrijwel alles door naar mr. Kitty van Boven. Zij stuurt dan een brief met voorstel voor een minnelijke schikking. Dat houdt in de standaard prijs met een verhoging van 200 procent voor het ongevraagd gebruik en nog eens 100 procent voor het niet vermelden van mijn naam. Dus dan kom je uit op een bedrag dat vier keer zo hoog is als de standaard prijs; vragen is goedkoper. Als er niet geschikt wordt, stap ik naar de rechter, die overigens ook lang niet altijd gespecialiseerd is in dit onderwerp. Ik pleit ervoor alle auteursrechtzaken door één vaste, gespecialiseerde rechtbank te laten afhandelen.’

Erwin Angad-Gaur, voorzitter Platform Makers

‘Beeld is zo langzamerhand vogelvrij geworden op internet. Het zit kennelijk niet meer in het systeem om anderen om toestemming te vragen voor het gebruik van hun materiaal. Het probleem is dat handhaven vrijwel onmogelijk is zolang de maker geen overzicht heeft van wat er ongevraagd gebruikt wordt op internet. Ik denk dat het goed is onderscheid te maken tussen inbreuken voor commercieel gebruik, dus bedrijven die ongevraagd foto’s gebruiken, en inbreuken door particulieren op blogs en dergelijke. De eerste groep is wat traceerbaarder en aanspreekbaarder, daar kun je gewoon een rekening naartoe sturen als je een inbreuk constateert. Voor niet-commercieel gebruik pleit ik voor een algemene heffing, die je bijvoorbeeld kunt verwerken in de abonnementsprijs van providers. Het is verbazingwekkend dat de politiek heffingen als ouderwets beschouwt, ik zie dat echt als dé aanpak van de toekomst. Ik vind handhaven eerder ouderwets. Als je als makers in alle gevallen heel erg hard gaat inzetten op handhaven, loop je de kans je draagkracht voor het auteursrecht te verliezen. In de publieke opinie komen sommige kwesties vrij bespottelijk over, dat is jammer. Het blijft natuurlijk je goed recht om achter iedere inbreuk die je tegenkomt aan te gaan, dat mag iedereen voor zich uitmaken. De facturen voor vijf keer de normale prijs lijken mij wat overdreven, ik denk ook niet dat je een rechter vindt die dat zal toewijzen. Ik zou zeggen het vaste bedrag, vermeerderd met een bedrag voor de moeite die je hebt moeten doen om erachteraan te gaan en een nieuwe factuur te sturen. Anderhalf keer zoveel is al best reëel.’

Annet, zelfstandig schrijver en communicatieadviseur

Zelf ben ik aangesloten bij LIRA, en elk jaar ontvang ik een schattig bedrag aan leenrecht. Maar ik hou me eigenlijk nooit bewust bezig met mijn auteursrechten, ik zou niet weten wanneer het ongevraagd gebruiken

van passages uit het boek dat ik heb geschreven onrechtmatig is. Ik ben me inmiddels wel een stuk bewuster van het auteursrecht van anderen. Bij het vullen van mijn website had ik een foto van internet gehaald, ik weet niet eens meer waarvandaan. In ieder geval is toen op geen enkel moment tot me doorgedrongen dat ik iets deed wat niet mocht, er stond geen naam of copyright informatie bij. Totdat ik werd gebeld door de fotograaf, die de foto voor een dagblad had gemaakt en mij vertelde dat ik inbreuk maakte op zijn rechten. Mea culpa natuurlijk, maar dat was niet genoeg. Diezelfde dag heb ik de foto van mijn site gehaald, maar ook dat was niet genoeg: ik kreeg een factuur voor het gebruik van ‘beschermd werk’. We hebben nog een beetje onderhandeld, uiteindelijk moest ik 200 euro betalen. Het is natuurlijk best te

begrijpen dat zo’n fotograaf dat gewoon zakelijk behandelt. Ik heb een fout gemaakt, hij stond in zijn recht, maar ik vond het wel zonde van het geld. Ik heb mijn les geleerd en credits gekocht bij een stockfotosite. Daar haal ik nu beeld vandaan voor heel veel minder geld. Mijn advies aan beeldmakers is om hun foto’s op het internet zo veel mogelijk te vergrendelen en er duidelijk bij te vermelden dat ze beschermd zijn. Het zal mij niet meer gebeuren dat ik ongevraagd een beeld gebruik, maar het kan denk ik geen kwaad om de nietsvermoedende kopieerder te wijzen op de consequenties.