Skûtsjekrant 2014 - voorjaar

De enige échte!

2014

Skûtsjekrant www.skutsje.nl

Uitgave van PENN Communicatie Jaargang 19

VOORJA ARSEDITIE

De Leeuw is los!

Op 8 maart: toen barstte de bom…

Stoelendans bij de SKS…

www.combico.nl

Special: De strijd tussen origineel en sportief ID

EM

I OT

NI

E

UW

P

M RO

Op stap in Fryslân?

L DE Voltastraat 5 8606 JW Sneek 0515-411211

www.doumastaal.nl

FrieslandBeleeft.nl

samen werken.

samen werken en samen vooruit In de nieuwe gemeente De Friese Meren houden we er met elkaar de vaart in.

Ondernemers hebben in deze mooie gemeente alle ruimte en helpen elkaar waar dat maar kan. Moet de koers verlegd worden? Dan doen we dat samen. Want door krachten te bundelen, komen we verder. Meer weten? www.defriesemeren.nl

www.defriesemeren.nl

2

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

Het gaat om prestaties

Sport en sfeer? Nee, sport.

Langweer stond wéér in de belangstelling dit jaar. Er werd vanuit de Vereniging van Schippers en Bemanningsleden (VSB) op zaterdag 4 januari zelfs gedreigd met een boycot. SKS-voorzitter Peter de Jong gooide gauw olie op de golven na een gesprek met Robert van der Werf van de Kommisje Langwar.

Storm in een glas water? Wel een beetje, maar onder het oppervlak is er wel degelijk wat aan de hand. Een zelfstandige schipper op een eigen binnenvaartschip kan onmogelijk topsporter zijn. Die status vergt namelijk geestelijke concentratie en veel training. En dan niet vrijblijvend een rondje zeilen op een vrije dag, maar oefenen, oefenen, oefenen. Zoals Foppe de Haan het bij sc Heerenveen heeft ingevoerd. Dat is niet te combineren

met een werkweek van zestig uren.

Daarmee is skûtsjesilen niet echt een schipperssport meer.

Langweer wil al vele jaren professionaliseren. Vroeger gebeurde dat met zakken geld en dure adviseurs.

Dat heeft Ulbe Brandsma en Jeroen Pietersma de kop gekost. Tegenwoordig is de kas minder gevuld. Nu wordt meer op effectiviteit gelet. En nu gaat Jaap Zwaga tegen de vlakte. Niet omdat hij training niet belangrijk zou vin-

den, want dat vindt hij wel. Maar omdat het gewoon niet op te brengen is.

Weer stond de skûtsjewereld voor een keuze. En met het vertrek van Pieter Brouwer bij Heerenveen en Jaap Zwaga bij Langweer en het afdanken van Johannes Meeter bij Lemmer is wel duidelijk welke kant het op gaat.

Sport.

Dat gebeurt bij de SKS net zo goed als bij de IFKS, waar mr. Ab Borg de nieuwe voorzitter moest worden, en niet een knoestige burgemeester of een driftige schipper.

De buitenwacht ziet het niet zo, want de zeiltjes blijven even mooi.

Maar aan boord gaat het steeds meer om prestaties. Wie dat niet op kan brengen, verdwijnt ergens in een achterhoede, waar de verliezers heersen.

Dat is skûtsjesilen anno 2014. Nou ja, zo was het in 1991 eigenlijk ook al.

Klaas Jansma

Genieten op het water

(advertorial) (advertorial advertorial)

Zeilen is een bijzondere hobby. De één krijgt het met zijn genen mee bij de geboorte en de paplepel doet de rest. De ander raakt besmet met het virus op latere leeftijd en haalt alle ‘verloren’ tijd in rap tempo in. Het maakt niet uit hoe, maar als je eenmaal gegrepen bent, is het verslavend.

Natuurlijk zeilt iedereen het liefst met zonnig weer en een windje 3-4, maar ook op andere momenten is het heerlijk op het water.

Voor motorboters gaat het vaak ietsje anders. De meesten daarvan komen pas op latere leeftijd met water in aanraking, maar genieten vanaf dan ook volop van deze vrije tijdsbesteding.

Om al die tijd op het water op een originele manier door te brengen, is

het fijn dat er vrijwilligers zijn, die iets willen organiseren! Of het nou gaat om een wedstrijd of om een tocht, om een afsluitende bbq of om een goeie lezing in de winter. Zulke vrijwilligers zijn onmisbaar!

Ook bij WSV de Zevenwolden is het goed om te zien, dat de aktiviteiten gewoon doordraaien. Crisis of geen crisis, vergrijzing of niet, er is veel animo zowel om te regelen als om deel te nemen. Een goeie mix. Dat wil niet zeggen dat het altijd makkelijk gaat en dat altijd iedereen het met elkaar eens is, maar daarin speelt het bestuur een ‘schipperende’ rol.

2013 Stond bij de Zevenwolden in het kader van de aankoop van een eigen Jachthaven. Het was een hoop gedoe, zeker omdat de gemeentelijke herindeling ertussendoor kwam.

Inmiddels is de eigen jachthaven volledig opgeknapt en uitgediept en draait hij op volle sterkte. Na het 2x uitbreiden van het clubgebouw, het verwerven van een stalling, inclusief een jollensteiger, voelt de Jachthaven

als een hele goeie volgende stap!

2014 Zal in het teken staan van de wedstrijden, zoals Lemmer Ahoy en de Friese Hoek race, maar ook de ‘clubwedstrijden’, zoals de Lemster Bokking race en de Skegrace op en neer naar Hindeloopen. Daarnaast is het Jeugdzeilen op de maandag- en dinsdagavond natuurlijk in trek, net als de donderdagavond-wedstrijden voor Open Boten.

Er zal zeker ook vooruit gekeken worden naar 2015. Dat is het jaar waarin WSV de Zevenwolden Lemmer maar liefst 150 jaar bestaat. De

plannen zijn nog niet helemaal duidelijk, maar in de zomer van 2015 zal er zeker op verschillende manieren en momenten extra aandacht aan dit unieke lustrum besteed worden, dus hou onze website in de gaten!

Kortom, in Lemmer zoemt het van de activiteit. Zeilen, jeugdopleidingen, winterprogramma’s, voor elk wat wils.

Aarzel dan ook niet, maar neem eens een kijkje op de site www.zevenwolden.nl of volg ons via twitter. Dan ben je altijd op de hoogte!

Foto’s: Janny Bergh.

3

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

Bel: 0515-745020, E-mail: info@zeilscholen.nl Oude glorie herleeft

Lemsteraken in Zuiderburen

(advertorial) (advertorial advertorial)

Tussen de modernste huizen in de uitbreidingswijk pronken klassieke schepen. ‘Twee Provinciën’ heet de werf, omdat de vroegere eigenaar Max Demmer, Groninger van afkomst, met een Friezin getrouwd was. Nu zwaaien Sytze en Greta Kooi er de scepter.

Het ziet er keurig, bijna verstild uit aan de Zwemmer 1. Mooie jachten, vooral klassieke, en een hefinstallatie om ze uit het water te takelen. Er zijn

4

royale loodsen om binnen aan boten te werken. Dít zoek je niet tussen de nieuwste huizen van Leeuwarden, ook al grenst de Zwemmer hier, ach-

ter de brug, aan de Nauwe Greuns.

De grond was er immers altijd veel te duur voor zulke bedrijvigheid. En leveren milieu en Hinderwet geen problemen op?

Gekoesterd plekje

De 51-jarige Sytze Kooi kon hier samen met vrouw Greta en zonen Sipke en Folkert neerstrijken omdat hun Yachtcharter aan het Ges in Sneek goed was verkocht. Hun liefde ligt bij platbodems. De ‘Sulis’ is het pronkjuweeltje van de vloot die hier afgemeerd ligt. Er liggen ook schepen bij waar Friese ogen aan moeten wennen, maar ze hebben allemaal karakter.

‘Proberen of het hier lukt’, is de inzet van Kooi voor 2014, het jaar waarin het Leeuwarder skûtsje zijn honderdjarig bestaan viert. Het bedrijfsspectrum is er veelkleurig genoeg voor, met winterstalling, ligplaatsen, geriefelijke ruimte voor doe het zelf onderhoud én vooral verhuur. Een deel van de platbodemvloot wordt onder handelsnaam Sailcharter Friesland vanuit deze locatie verhuurd.

‘De gemeente Leeuwarden wil hier ruimte voor watersport houden’, verklaart Sytze Kooi het feit dat een projectontwikkelaar niet met deze grond aan de haal is gegaan. En hinderproblemen zijn te voorkomen als je lawaaiige bedrijvigheid mijdt en het milieu niet belast. Dan vinden omwonenden zo’n bedrijf geen probleem.

Integendeel, ze genieten ervan nu het uit desolate staat is herrezen.

Zo is dit een door de buren gekoesterd plekje, waar een fatsoenlijk ondernemer meer dan welkom is.

Meer promotion

Een vraag is of de klanten daar ook zo over denken, de huurders vooral.

Tot nog toe konden ze voor een Lemsteraak of een ander klassiek jacht van Kooi onder andere in Makkum terecht. Vandaar zit je zó op de Iselmar. Dat is mooi bij vaarbaar weer.

Maar als het hard waait en regent is een locatie tussen de stad en de Alde Feanen aantrekkelijker. En is het niet

heel aardig om een reis naar de Duitse Wadden te beginnen met een rustig tripje van Leeuwarden naar Dokkumer Nieuwezijlen?

Er moet, is Koois overtuiging, meer aan promotion voor dit gebied worden gedaan. En de faciliteiten kunnen ook beter. Dan is het volle rendement te halen uit de Staandemast route, die bij wijze van spreken naast de deur ligt.

Volgend jaar weten we of het is aangeslagen. www.detweeprovincien.nl

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

Stoelendans bij de SKS

De Zwaga’s liggen eruit Op 30 december 2013 bedankte Jaap Zwaga voor Langweer. Op 8 januari 2014 was Johannes Meeter benoemd. De keus viel niet op Willem Ulbes Zwaga, voor wie was gelobbyd. De Zwaga’s liggen er voorlopig uit.

Jaap Zwaga, Langweer

Heerenveen

Jaap is een zoon van Lammert Zwaga, die in de jaren 1978-’86 voor Langweer voer. In 1980 werd hij SKS-kampioen met het voormalige familieschip ‘Twee Gebroeders’. Johannes is een zoon van Hidzer Lodewijks Meeter, die in de roerige jaren tachtig een grote tegenstander van Lammert Zwaga was. Er werd toen een heftige strijd gestreden over de inrichting van het transport over water. In die tijd zeilden nog drie zonen van de bijna mythische Ulbe Zwaga senior mee, namelijk Rienk, Lammert en Jeen. Rienk is in 1991 overleden, Lammert en Jeen blijven bij het skûtsjesilen betrokken.

Het grootste skûtsjenieuws was 30 september 2013 de aanstelling van de 33-jarige Alco Reijenga als schipper op de ‘Gerben van Manen’ van Heerenveen. Alco is een zoon van Jelle Reijenga, die in 1986 en ’88 kampioen werd met het Lemster skûtsje. In 1997 werd hij afgezet. Ulrik Jager introduceerde bij Jelle in 1986 het sportieve adviseurschap als strategische succesfactor.

Twee Reijenga’s zijn nu schipper bij de SKS. Zijn 36-jarige broer Dirk Jan stuurt sinds 2007 de ‘Oeral Thús’ van Joure, ook een snel schip. Om Alco in 2013 van Heerenveen naar Joure te krijgen, moest de vaste Joure-adviseur Baint Kramer wijken. Dat leidde tot een mooi seizoen met enkele fraaie successen en een derde plaats in het klassement. Voor Dirk Jan ontstaat nu dus een onzekere periode, hoewel hij en Alco goede kameraden zijn. Voor de ouders Jelle en Nerie wordt het nu nog moeilijker om te kiezen waar ze na afloop bij aanleggen.

Alco Reijenga,

Albert Visser, Lemmer

Opvolger van de oktober 2013 ontslagen Johannes Meeter op het Lemster skûtsje werd de 51-jarige kapitein Kleine Handelsvaart Albert van Jappie Visser. Hij woont zelf in Lemmer als hij niet met een schip onderweg is.

Visser heeft negen jaar op het Drachtster skûtsje gevaren, dat zich met veel jong talent handhaafde als gevaarlijke outsider.

Deze jongere broer van kampioen Douwe staat bekend als een vrolijke, enthousiaste deelnemer. Hij blijft ook bij tegenslagen optimistisch, zoals bleek toen een heel familievermogen via hem in rook opging door het fail-

lissement van de DSB-bank van Dirk Scheringa.

Met hem erbij blijven er na de laatste rondedans drie Vissers in de SKS-vloot actief: de broers Douwe en Albert Jappieszoon op respectievelijk Sneek en Lemmer, en hun neef Douwe Albertszoon op Grou. Zoals veel SKS-schippers genoten ze hun opleiding op de Sneker Pan. Daar werd Douwe in 1989 schipper op, nadat een tegenstribbelende Jan van Akker eraf was gezet.

De Vissers stammen uiteindelijk af van dezelfde Hantsje Haitzes, die rond 1800 bij Koudum als binnenvisser actief was. Nazaten van hem wonnen in 1865 en ’67 prijzen bij het Lemster akenzeilen met ‘De Goede Vangst’.

Heel in de verte zijn ze familie van de streng gereformeerde en bevindelijk gelovige Wiersma’s, die afstammen van Haitze, Foppe en Fonger uit de wereld tussen IJlst, Scharnegoutum en Oosthem. Uit dit laag kwamen in de oorlog de dapperste verzetsstrijders.

Johannes Meeter op Langweer

Nieuw op Langweer is komend seizoen de 42-jarige Johannes Hidzerszoon Meeter. Diens transfer is in veel opzichten spraakmakend. In 2008, toen Johannes Meeter als schipper op Lemmer kwam, waren de doelen vastgelegd. Lemmer zou weer meedoen in de top van het SKS-klassement en een kampioenschap naar

Lemmer halen. Ondanks forse investeringen is dat niet gelukt. Daarom werd in september 2013 de verbintenis tussen Lemmer en de daar wonende binnenschipper Johannes niet verlengd.

Het is opmerkelijk hoe snel Langweer hem op 8 januari 2014 al kon presenteren als opvolger van Jaap Zwaga. Bij geruchte was dat een dag eerder al bij intimi bekend, zodat er maar één week lag tussen het opstappen van de een en de benoeming van de ander. Of misschien nog korter. Dat de veel geprezen IFKS-zeiler Willem Zwaga, de jongste zoon van Ulbe Rienks, niet op Langweer werd benoemd, is opmerkelijk. Het bevestigt het vermoeden dat Zwaga’s niet overal populair zijn. Sommigen weten

het te goed.

Johannes is een flinke schipper, die zich niet laat intimideren. Hij is een broer van Lodewijk, de derde kleinzoon van ‘pake Loadewyk’ die het op Huizum mag proberen. Daar is de bemanning afgelopen winterperiode versterkt met de komst van onder meer Frits J. Jansen en Jaap Zwaga. Zoiets zal op Langweer ook wel gebeuren.

De Meeters op Bolsward en Leeuwarden, Pieter en broer Siete, behoren tot een andere, vrolijker tak. Zij zijn kleinzonen van de formidabele schipper-baggeraar Siete Eilderts Meeter,

die in 1962 voor zichzelf begon. Hoewel er dus vier Meeters meevaren, behoren ze tot twee duidelijk verschillende families.

Jeroen Pietersma op Drachten

Als opvolger van Albert Visser, die naar Lemmer vertrok, vroeg de Drachtster commissie de 41-jarige Jeroen Pieter-

sma. Er waren wel meer kandidaten voor dit baantje, want Harmen Brouwer, Jasper Albertszn. Visser en Hattum Hoekstra zouden ook in aanmerking kunnen komen. Maar het werd Jeroen, zoon van Benny. Hij heeft al wat ervaring.

In 2009 mocht Jeroen het één jaar in Langweer proberen, als invaller na het vertrek van Anne Tjerkstra. Langweer werd veertiende, waarna Ulbe Brandsma (zoon van Geeske Zwaga) werd gevraagd. Die stapte na twee jaar op omdat hij te zeer met de commissie van mening verschilde.

Jeroen zeilde vier jaar met de jongemannenploeg op Drachten. Daarvóór was hij actief op de Sneker Pan. Ook zeilde Jeroen op Huizum en Earnewâld. Hij weet dus wat winnen en wat verliezen is. Als kleinzoon van Albert van Akker en Aaltje Tjittesdochter Brouwer heeft hij ook van moederskant veel schippersverstand meegekregen. Dat is te merken, want hij heeft een snelle, levendige geest en lijkt bovengemiddeld intelligent.

Het Drachtster skûtsje bij Elahuizen in 2012, vóór Joure en Earnewâld.

5

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

(advertorial) (advertorial advertorial)

Water kernpunt Friese economie materieel. Zo typeert Siebo Zijsling zijn betrokkenheid ook bij zijn dagelijks werk. Leverancier van materieel om het water diep, mooi en aantrekkelijk te houden en als deelnemer, inwoner en waterrecreant. Een mooie instelling waarbij de verantwoordelijkheid voor een schoon en net vaarnetwerk direct duidelijk wordt.

Baggerplanning

Foto: binnenvaartblog.

Subsidie jachthavens

Foto: Zijsling en Zonen.

Baggerwerk vaarwegen

Vaarwegen in Fryslân zijn van groot belang voor beroepsvaart en toerisme. Provincie Fryslân neemt daarom het beheer ervan over van gemeenten.

U als gebruiker merkt daar niet veel van. De waterbeheerders des te meer.

De komende jaren wordt achterstallig onderhoud bij het veranderen van beheerder weggewerkt. Dat gaat al gauw om vele tientallen kilometers watergang. De overdracht van het vaarwegbeheer kan alleen als de vaarweg “schoon” wordt opgeleverd aan de provincie. Dat betekent veel baggeren.

De provincie is er veel aangelegen om ook derden (havens, particulieren, watersportverenigingen) mee te laten liften. Daar is nog steeds een subsidieregeling voor. 30 % van de verwerkingskosten worden door de provincie vergoed. Voor de aanliggende havens een mooie kans om goedkoop van de bagger af te komen!

Waterbodem onderzoek

Om te baggeren is vooraf een goede voorbereiding nodig. Peilwerk, monstername, analyses en rapporteren.

Een specialist in dit werkveld is Tijhuis Ingenieurs. Tijhuis werkt voor de provincie Fryslân, Marrekrite, Wetterskip Fryslân en diverse Friese gemeenten.

Als zodanig een spin in het web van de Friese vaarwegen.

De medewerkers van Tijhuis Ingenieurs weten wat er speelt in de Friese markt en binnen de overheid. Een handige brug tussen de ambtenaren

van de waterstaat en de aannemers op het water. ‘Wij leggen de verbinding tussen overheden en zorgen voor een totaal oplossing in het baggerbeheer. Samen met Zijsling kunnen we u van onderzoek tot en met uitvoering van dienst zijn. Voor kleine organisaties of haveneigenaren erg prettig’. Jetze Genee is binnen Tijhuis Ingenieurs actief als relatiebeheerder en adviseur en is zichtbaar trots op de contacten met gemeenten, provincie en Wetterskip Fryslân.

Baggeren

Voor het uitvoeren van deze baggerwerken kan aannemersbedrijf Zijsling en zonen rusten op een ruime ervaring op het Friese water. Voor baggerwerk vanaf het water een toonaangevend bedrijf in het noorden van Nederland.

Met de zwart-rode schepen en natuurlijk als zeiler nadrukkelijk aanwezig bij het Skûtsjesilen.

Als deelnemer en als leverancier van

Visser Yachtdesign: doordachte eenvoud

Alle meetgegevens van de watergangen moeten verwerkt worden in uiteindelijk een baggerplanning. Tijhuis zorgt met de implementatie van een waterbodem informatiesysteem voor het dynamisch plannen van de baggeropgave voor provincie Fryslân en straks ook voor Wetterskip Fryslân.

Het programma berekent straks de integrale baggerplanning in Fryslân.

Daarmee levert Tijhuis Ingenieurs BV een instrument waarin de onderhoudstoestand van de Friese boezem integraal bekeken kan worden.

na de overdracht ook graag doorgaan en wij zullen ons daar altijd voor blijven inzetten! In samenwerking met Tijhuis krijgen we nu ook meer grip op de voorbereiding en de planning van onderhoud’. Wat Zijsling betreft kan de baggeropgave maar komen, met modern materieel en een enorme gebiedskennis zijn zij er klaar voor!

Wilt u de mogelijkheden tot een baggerwerk of de subsidieregeling met Tijhuis of Zijsling doornemen?

Neem dan contact op en wij komen langs om samen met u de oplossing voor uw knelpunt te bespreken.

Contact: Jetze Genee, Tijhuis Ingenieurs BV 06 295 30749 j.genee@tijhuisingenieurs.nl

Samenwerking

Water is een kernpunt voor de Friese economie. Het beheer en onderhoud hiervan is dan ook belangrijk. Zijsling en zonen werkt daar al jaren aan. De overdracht van vaarwegen geeft weer een nieuwe impuls aan het beheer van veel achterstallig werk. Voor Zijsling directe kansen op werk.

‘Wij zien het beheer

Foto: Tijhuis Ingenieurs.

Restaurant Galamadammen een unieke locatie aan het Friese water

De bouw van een motor- of zeiljacht begint met het ontwerp. Visser Yachtdesign is een toonaangevend ontwerpbureau gespecialiseerd in custom built jachten. Aan de hand van de wensen van de opdrachtgever maken we eerst een handgemaakte schets die we vervolgens uitwerken in een tweedimensionaal plan en een gedetailleerde 3D-presentatie. Ook tijdens de bouw begeleiden we de klant voortdurend.

Klassieke lijnen Typisch voor een ‘Visser-design’ zijn de klassieke en ronde lijnen. De ontwerpen blinken uit in hun tijdloze eenvoud. Zo werken we momenteel in opdracht van SRF uit Harlingen aan het ontwerp van een klassiek gelijnd luxe motorschip van dertig meter.

En voor Trivia Jachten maakten we een baanbrekend ontwerp, de Tryvia 1300 GT Hard top, een snelvarend stalen schip dat de concurrentie met polyester zeker aankan!

6

Hoogend 6A • 8601 AE Sneek Tel: 0515-44 36 11 E-mail: jan@visser-yd.nl

www.visser-yd.nI

Galamadammen 1-4 8723 CE Koudum Tel. (0514) 521346 E-mail info@galamadammen.nl www.galamadammen.nl

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

Silersagenda 2014 NB: data met * zijn nog onder voorbehoud 12 en 13 April

Langwar www.skûtsjesilenlangwar.nl

3 mei

Blokzijl www.mattenschippersrace.nl

22-24 mei

IFKS Kralingse Plas bedrijvencompetitie, Klassieke Rederij/Stichting Wind in de Zeilen

23-25 mei

Stavoren www.schuttevaerrace.nl

29-31 mei

Lemster Baai, Lemmer Ahoy www.zevenwolden.nl

7-9 juni *

SLAK, Skûtsje Lange Afstands Kampioenschap www.orionisslak.nl

Skûtsjes op Kralingse Plas

2-15 juni

Sail Giethoorn www.sailgiethoorn.nl

5 juli

SKS Proloog/Foarwedstriid, Lemmer www.skutsjesilen.nl

13 juli -20 juli

Grouster Skûtsjewike www.pbgrou.nl

19 juli – 1 augustus

SKS Kampioenschap www.skutsjesilen.nl

1-3 augustus

38e Regionale Friese Reünie van platbodems www.friesereunie.nl

Op donderdag 22, vrijdag 23 en zaterdag 24 mei 2014 zullen tien IFKS-skûtsjes wedstrijden zeilen op de Kralingse Plas bij Rotterdam. Dat belooft een bijzonder spektakel te worden, omdat het water maar 100 hectare groot is, een kilometer bij een kilometer.

De slag om de Kralingse cup is een initiatief van stichting Wind in de Zeilen in samenwerking met De Klassieke Rederij van Rosalie Brundel uit Gaastmeer. Brundel coördineert de wedstrijden en de samenstelling van de skûtsjevloot.

Met de ‘Wylde Wytse’ stak IFKS-kampioen Sikke Heerschop op 14 november bij de perspresentatie op de Kralingse Plas het Rotterdamse skûtsjevuur aan. De schipper, afkomstig uit Tjalhuizum maar met Rotterdam als domicilie, had er een lastige reis voor gemaakt. Voor het sluisje, het Kralingse Verlaat, en een lage brug met een wijdte van 4 meter moesten de zwaardklampen eraf worden geschroefd om op de Kralingse Plas te kunnen komen.

2 augustus – 9 augustus IFKS kampioenschap www.ifks.nl 2 augustus - 9 augustus Snitser Mar, Sneekweek www.sneekweek.nl 6 september

Dokkum-Lauwerszee zeilpraam regatta www.admiraliteitsdagen.nl

6 september *

SKS Amateurswedstrijden (Snitsermar) www.skutsjesilen.nl

26-28 september

Turfrace Wamond Vinkeveen www.zeilvaartwarmond.nl

4 en 5 oktober *

Lemmer, Friese Hoek race www.zevenwolden.nl

11 oktober

Hegemermar, Slotwedstrijd IFKS www.ifks.nl

13-16 oktober

Workum, Strontrace en Beurtveer Workum-Warmond/ Visserijdagen www.strontraceworkum.nl en www.zeilvracht.nl

18 oktober *

Snitsermar en Poelen, Roekoepôlerace www.sneekweek.nl

De sluis, het Kralingse Verlaat, is slechts vier meter breed, de zwaardklampen van de Wylde Wytse moesten worden verwijderd om er door te kunnen.

Het maakte indruk op de Randstedelijke pers, dat Heerschop tijdens zijn demonstratie in een vervaarlijke vlaag bijna om ging. Aan het zwaard zat toen de 7-jarige Quintus Post, die in een vakantiehuisje in Terherne helemaal gek van skûtsjes is geworden. De strijd om de ‘Kralingse Cup’ zal vernieuwende elementen bevatten, hoopt spreker Klaas Jansma. ‘Te denken valt aan matchracing tussen de winnaars van de dagwedstrijden.’

De Rotterdamse organisatie had in een vroeg stadium de eerste sponsoren al binnen, waaronder het bedrijf Mammoet. Jan van Seumeren (berger van de Koersk) was met relaties afgelopen zomer al aanwezig bij de spectaculaire IFKS-finale in Lemmer. Rond 1985 is er met een plassenfeest één keer eerder gevaren met skûtsjes op de Kralingse Plas. Het belooft dit jaar wederom een echt mooi Fries feest te worden daar in Rotterdam.

IM

7

‘Súdwest-Fryslân, eigenzinnig en bijzonder!’

Ervaar het verschil 85.000 fiere Friezen. Trots op hun 68 dorpen en zes steden.

Groots en monumentaal tussen de Afsluitdijk, Stavoren en Sneek. Verbonden door water en wegen. Met een rijk economisch verleden.

Stoere verhalen en eeuwenoude tradities. Ruimte om onbezorgd op te groeien. Land van kansen en mogelijkheden. Waar het goed leven is.

www.sudwestfryslan.nl

8

Daar waar ook hard gewerkt wordt. Ondernemers en medewerkers die samen staan voor degelijkheid en kwaliteit.

Altijd rechtdoorzee en vernieuwend. Een klasse apart.

Koeien en kerktorens. Skûtsjes, jachten en sloepen. Varen langs wuivende rietkragen over meren en kanalen. Zeilen op de schuimkoppen van het IJsselmeer. Veilige havens bieden een oprecht en warm welkom.

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

IFKS vleugellam in het voorseizoen

De bom barstte op 8 maart In een turbulente vergadering kwam er zaterdag 8 maart 2014 een einde aan het bestuur van de IFKS en het lidmaatschap van Sikke Heerschop.

Beduusd verlieten leden het Heechhûs in Heeg, of bleven nog even verslagen napraten.

excuses aanbood, liet hij een advocaat een brief op poten sturen. Daarin werd hij gesteund door de eigenaar van het schip: Sikke Heerschop.

Er volgde pittig overleg, waarin onder meer Ab Borg betoogde dat leden van een vereniging niet meteen naar advocaten moeten hollen als hun iets niet zint. Dat konden zijn tegenstanders, schadelijke procedures in het achterhoofd, nog wel met hem eens zijn. Verschil van mening bleef bestaan over de vraag of keurmeesters zich zomaar toegang tot een schip op het droge mogen verschaffen om het te meten.

Aftreden

Het bestuur dacht tijdens de Jaarvergadering dat het met het verzet wel mee zou vallen. Aftredend voorzitter Willem Hoornstra had zich voorbereid op een roerige maar positieve vergadering. Dan zou Ab Borg met grote meerderheid als nieuwe voorzitter zijn gekozen.

Sikke Heerschop, strijdbaar. ‘Ik fiel my oantaast yn myn yntegriteit’, zei hij later.

Vlak voordat het bestuur ‘voltallig’ aftrad, riep het Sikke naar een klein vergaderkamertje. Daar kreeg hij te horen dat hij wegens ‘valsheid in geschrifte’ was geroyeerd. Een paar dagen later kreeg hij per post een aangetekende brief waarin het royement met net iets andere motieven werd bevestigd.

Toen hadden zich bij Jan Oostenbrug van de Commissie-Generaal voor het nieuwe seizoen 63 schippers ingeschreven. Bij penningmeester Wiepke Wierda hadden ze ook allemaal betaald. Onder hen waren Ulbe Zwaga en Wytse Sikkes Heerschop.

Omstreden kandidaat

In 2013 werd Sikke Heerschop kampioen in de klasse A-groot met de ‘Wylde Wytse’. Zijn blijdschap werd verstoord doordat de Commissie Generaal (CG) het scheepje ‘Hoop en Vertrouwen’ uit de klasse a-klein diskwalificeerde wegens het voeren van iets te veel doek. Schipper was Tjibbe van der Veer, maar het schip was eigendom van Sikke. Die protesteerde op de laatste wedstrijddag heftig bij Ab Borg uit Drachten, voorzitter van de CG. In december 2013 meldde de Leeuwarder Courant dat diezelfde Borg als kandidaat naar voren werd

geschoven om aftredend IFKS-voorzitter Willem Hoornstra op te volgen.

Een flink groep boze leden schreef een brief waarin ze hun ongenoegen uitten over de procedure. Ze dachten dat het bestuur de publicatie had geregeld en eisten een tegenkandidaat.

Die kwam er niet. Mensen die gevraagd werden, zoals oud-gedeputeerde en verjaagd burgemeester van Assen Sicko Heldoorn, weigerden.

Ook zijn collega Hayo Apotheker van de gemeente Súdwest-Fryslân deed het niet.

Borg bleef kandidaat. ‘Een harde werker achter de schermen en een kundig man’, zeiden zijn fans. ‘Niet geschikt als voorzitter’, vonden tegenstanders.

Relletje

Begin 2014 ontstond een relletje rond de ‘Grutte Pier’, met Lucas Bouma tweede geworden in de C-klasse. Van dit schip was voorjaar 2012 het kampioensduo Jelle en Delmer Los door Heerschop gezet na een conflict over het opknappen van zijn volgschip. Dat zouden de ‘Los Boys’ veel te ruig hebben gedaan. Meters van de Commissie Generaal keurden de ‘Grutte Pier’ zonder toestemming van de schipper.

Toen het IFKS-bestuur niet heel gauw

Aftredend voorzitter Willem Hoornstra, oud-burgemeester van de gemeente Gaasterlân-Sleat.

Maar Sikke Heerschop beschikte over de volmachten, van leden wier namen hij had genoteerd op een presentielijst. Over het ‘stemmen bij volmacht’ ontstond een debat met o.m.

Floris Bottema uit Bolsward. Bij de stemming ontstond daar verwarring over. Toen het voorzitterschap van Ab Borg werd verworpen, besloot het bestuur voltallig af te treden. Het zou ‘ad interim’ de lopende zaken afhandelen.

Voordat dit gebeurde, werd Sikke Heerschop een royement aangezegd.

Anderhalve week later, dinsdag 18 en

Cultuur en ongeldige stemming ‘Ik siet te skodzjen op ‘e stoel’, zou LC-journalist Atze Jan de Vries later zeggen over de emoties tijdens de SKS-jaarvergadering op 8 maart 2014 in het Heechhûs te Heeg. Hij weet het conflict in een mooi beschouwend artikel vooral aan een oud cultuurverschil tussen een bestuur en wedstrijdzeilers.

Het begon met een rommelige stemming over toekenning van het erelidmaatschap aan het Omrop Fryslân-duo Sippy Tigchelaar en Klaas Jansma. Het bestuur had dat augustus 2012 gedaan, maar de Lemster schipper Robert de Jong wees er voorjaar 2013 terecht op dat dit volgens de statuten was

woensdag 19 maart, werden de Gemeenteraadsverkiezingen omgeven door berichten over het ronselen van volmachten. Dat mocht volgens de Kieswet niet. Maar Heerschops jurist bevestigde schriftelijk dat kiezen bij volmacht alleen verboden kon worden als dat in de statuten van de vereniging stond.

Sikke had toen inmiddels een brief ontvangen waarin ‘valsheid in geschrifte’ niet meer als royementsmotief stond, maar vijf andere wel. De brief had een scherpere toonzetting dan Wiepke Wierda en Willem Hoornstra eerst hadden aangekondigd, maar verwoordde volgens secretaris Eelke Boersma precies hoe het bestuur erover dacht.

Zo lagen de scherven rondom, in de week dat de inschrijving van 63 schippers werd bekrachtigd, één meer dan in 2013. Afgesproken was dat op 24 april tijdens een nieuwe ledenvergadering orde geschapen moest worden. Tot die tijd is het bestuur feitelijk vleugellam.

Als deadline voor een definitief vaststellen van de deelnemerslijsten hanteerde het interimbestuur 20 juni. Als er dan nog geen vrede is, krijgt Heerschop geen toestemming om mee te zeilen.

Toch weer in gesprek

voorbehouden aan de ledenvergadering.

De stemming met dik negentig voor en vijf en zes tegen, leek nog wel grappig. Maar de aantallen klopten niet met de opgeschoonde presentielijst. Daardoor was deze stemming net zo ongeldig als de latere over het voorzitterschap van Ab Borg.

Sippy en Klaas waren daardoor in april 2014 nog steeds niet rechtmatig erelid, terwijl de oorkonde al lang en breed ingelijst bij hen thuis hing. Dit is een uniek feit in de geschiedenis van het Nederlandse verenigingsrecht.

Ab Borg, een goed bestuurder, maar volgens de oppositie geen geschikte voorzitter.

Zo kon de goed geïnformeerde Leeuwarder Courant vrijdagmorgen melden dat er een gesprek zou komen tussen ad interim IFKS-voorzitter Willem Hoornstra en de geroyeerde schipper.

Het doel is om er in vrede uit te komen. Misschien is de hele kwestie al aan de kant als deze krant wordt bezorgd en gelezen. Het kan ook zijn dat er nog een vervolg op komt. Daarover lezen we dan wel op skutsje.nl of in de wedstrijdeditie van de Skûtsjekrant.

Donderdag 20 maart vergaderde het IFKS-bestuur. Dat bleek voorstander van een goed gesprek met Sikke.

Heerschop zelf bleek daar ook voor.

Kampioen C-klasse ‘Grutte Pier’ met Lucas Bouma, eigendom van Sikke Heerschop en inzet van veel strijd.

9

Houtbouw en Houthandel Talen

Wetterkant 19 8401 GC Gorredijk

0513-688861

info@houtbouw-talen.nl

ITS polyester Boat repair and reďŹ t Een gat, kras of beschadiging aan uw polyester boot? Met behulp van spot repair kan ITS polyester dit volledig voor u herstellen! De schade is na de behandeling niet langer waarneembaar. Spot repair is plaatselijke reparatie, waardoor een complete schilderbeurt niet nodig is.

De kleur wordt digitaal gescand en gemengd, zodat de originele tint uiterst nauwkeurig wordt benaderd.

Voor meer informatie over deze techniek, of een vrijblijvende offerte voor andere werkzaamheden aan uw schip, kunt u zich wenden tot:

ITS polyester David Reijntjes 06 1639 5034 info@itspolyester.nl

de schade

10

na reparatie

www.itspolyester.nl

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

Nieuwkomers zorgen voor fleurige spanning

Jeugd verovert skûtsjevloot De 23-jarige Wytse Sikkes Heerschop en de 24-jarige Ron Peters Syperda zijn de jongste nieuwe schippers bij de IFKS. Hun inschrijving past in een verrassende trend. De jeugd dringt zich op de skûtsjes naar voren. Dat geeft spanning én biedt pespectief.

Zwart zijn gemotiveerd bezig. Dat de oude garde het daar moeilijk mee krijgt, ervoer de 52-jarige Ulbe Zwaga vorig jaar. Met moeite werd hij met de ‘Oude Zeug’ derde, met eenzelfde puntentotaal als Bas Krom met de ‘Verwisseling’.

Geld om zelf een schip te kopen hebben veel nieuwe schippers niet.

Huren (eigenlijk pachten) is ín. De eigenaren hebben niet veel keus, want de handel is slap momenteel en de skûtsjeprijzen zijn laag. Bovendien kost het veel om een schip wedstrijdfit te houden. Mast achttienduizend euro, mét verstaging twintigduizend, nieuwe tuigage 25.000, zwaarden minstens vijftienduizend. ‘It is hast a-sosiaal’, zegt Sikke, die vorig jaar kampioen werd en zijn titel wil prolongeren. ‘Ast in gewoan lean fertsjinnest, kinst yn ‘e top hast net meidwaan.’

Leuke spanning

De ‘Lonneke’ in Sloten met schipper Liles Bandstra.

De 29-jarige Wietse Bandstra was tot vorig jaar de opvallendste nieuwkomer binnen de IFKS. Hij stoomde met de ‘Yde’ in één keer door naar de A-klasse. Een sprookje leek het, terwijl neef Jilles Bandstra met de ‘Lonneke’ in de hoogste regionen niet kon standhouden.

Maar vorig jaar degradeerde Wietse kansloos met de ‘Singelier’, toch geen slecht schip. Hij mag het nu in de Bklasse proberen. Neef Jilles heeft zich al op pittige familieconfrontaties voorbereid. Met een mooie nieuwe mast van Yme van der Meer gaat hij voor een podiumplekje én een snelle terugkeer op het hoogste niveau.

Ook nieuwkomer Lucas Bouma uit Jorwerd wil met een schip vol jongvolk vooruit. Hij huurt de ‘Grutte Pier’ van Sikke Heerschop en heeft als tûke handelaar wel een paar centen te verspijkeren. Tweede werd Bouma vorig jaar in de C-klasse, achter de uit het niets gelanceerde skûtsjefanaat Jaap

Hofstee uit Tijnje. Die dendert met zijn enthousiaste maten door alsof het niets was.

Wytse Heerschop doet dit jaar als schipper mee met de ‘Woeste Anne’, die trouwe skûtsjevolgers nog kennen als ‘Jan Oebeles’. Die naam was een eerbetoon aan de bouwer J.O. van der Werff, die het schip in 1908 leverde aan Johannes Deelstra uit Drachten. Het móet ‘woest’ bij die mannen.

Ron Syperda, die samen met vriendin Jessica Ulbes Zwaga alle havens afstruinde om een goed schip te vinden, zeilt met ‘De Jonge Blom’. Dat is wel een heel andere naam dan de ‘Waaksdom’, die de eerste restaurateur Lammert Zwaga voor dit schip bedacht. Ulbe Lammerts Zwaga zeilde er nog mee in naam van Jan Heida.

Sterke verjonging

De IFKS is vooral in de B- en de Cklasse bezig met een opmerkelijke verjonging. Willem Zwaga en Florian

De hoge kosten van vernieuwing en verbetering vormen één verklaring voor het standhouden van de oude, lees rijke garde in de kampioensklasse van de IFKS en bij de SKS. Maar de jeugd heeft andere wapens om zich naar voren te vechten. Apps bijvoorbeeld, waarmee ze buien, windvlagen, stroming en waterdieptes snel kunnen scannen.

‘De nieuwe 06-generatie brengt wel een leuke spanning met zich mee’, zegt bestuurslid Ab Borg. ‘Dat is niet erg, het is altijd al zo geweest. Het is nodig ook als je bij de tijd wilt blijven.

Maar je moet wel een evenwicht houden tussen nieuw en oud, origineel en modern.’

Hoeveel discussies dat oplevert, weet Peter de Koe, die het schippersstokje aan zoon Paul heeft overgedragen. Binnen de IFKS is hij in de Commissie-Generaal betrokken bij de handhaving van originaliteitsregels.

Terwijl dezelfde De Koe in het verleden toch pleitte voor meer vrijheid.

Actueel is de vraag hoe lang skûtsjeclubs het gebruik van moderne communicatieapparatuur kunnen blijven verbieden. ‘Se ha dy dingen al lang mei oan board’, zegt Sikke

Allemaal nieuwe initiatieven ‘Doarp Eastermar’ van schipper Geale Tadema organiseert een talentenjacht voor nieuwe bemanningsleden. Ze kunnen meevaren om hun kwaliteiten te bewijzen.

Dat deze aanpak succes oplevert, bewijzen de nieuwe peilers Pieter Kramer en Ruth de Vries. Vrijdag 28 februari kwam Foppe de Haan zelfs speciaal naar Eastermar om de scouting extra op te poken.

Een groepje enthousiastelingen van SKS en IFKS, met o.m. Alco Reijenga en Wietse Bandstra, was eerder bezig met opvang en training van nieuwe skûtsjejeugd. Beide organisaties steunden dit initiatief, dat door de Stichting Foar de Neiteam is opgepikt. Age Veldboom van het Skûtsjemuseum ‘de Stripe’ in Earnewâld heeft er een compleet aanvullend programma bij ontwikkeld.

Dat sluit aan bij een onderwijspakket voor nog jongere jeugd.

Studenten uit Utrecht en Amsterdam houden eigen aangepaste

competities voor resp. kortebaansprints en langebaanuithoudingswedstrijden. De laatste zijn onder de benaming SLAK al een begrip, de eerste zijn dit jaar in februari gelanceerd en moeten op 22 en 23 september in Heeg worden gehouden.

Heeg lijkt een nieuw skûtsjecentrum te worden. Want behalve de SKS- en IFKS-wedstrijden op de Hegemermar vinden er op 10 mei Sprintwedstrijden plaats en op 14 en 15 juni de ‘Slach om Heech’. In 2013 deden daar in één baan 49 schepen aan mee.

Het seizoen is dan al lang bezig, met eigen open wedstrijden in Earnewâld en bij Langweer, waar ook tientallen skûtsjes aan deelnemen.

Bij het laatste dorp wordt tijdens het openingsweekend van het watersportseizoen, op 12 en 13 april, een speciale ‘Skûtsjerun’ aan het zeilen gekoppeld.

Heerschop, ‘ferbiede hat gjin doel’. Wietse Bandstra hoeft niks te zeggen: opnames op Youtube bewijzen dat tijdens de wedstrijd de mobieltjes op zijn schip stand by zijn.

Verheugend is in ieder geval de belangstelling bij de jeugd voor oude schepen, vindt zestiger Ton Brundel. ‘Dat is toch machtig, dat het nog altijd tot de verbeelding spreekt?’ Dat biedt perspectief voor nog een lange toekomst. Dat de IFKS zelfs in het staartje van de crisis weer kan groeien, is het beste bewijs van de ongebroken levenskracht.

Willem Zwaga.

De ‘Lonneke’ in actie bij Sloten.

11

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

SKS Eindklassement 2013 2013

Klassering

Schipper 2014

Skûtsje

Plaats

1

Douwe Visser Jzn.

De Sneker Pan

Snits

2

Douwe Azn Visser

Doarp Grou

Grou

3

Dirk Jan Reijenga

Oeral Thús

De Jouwer

4

Jeroen Pietersma

Twee Gebroeders

Drachten

5

Gerhard Pietersma

Twee Gebroeders

Earnewâld

Pieter Eldertszn. Meeter

Bolsward

Boalsert

7

Albert Visser Jzn.

Lemster Skûtsje

De Lemmer

8

Alco Reijenga

Gerben van Manen

It Hearrenfean

9

Jaap Zwaga

Út e Striid

Langwar

10

Berend Mink

d’Halve Maen

Drachten

11

Siete Ezn. Meeter

Rienk Ulbesz

Ljouwert

12

Teake Klaas van der meulen

Klaas van der Meulen

Wâldsein

13

Auke de Groot

Súdwesthoek

Starum

14

Lodewijk Hzn Meeter

It Doarp Huzum

Huzum

6

Zeilteken

PM

Camping it Soal Workum Fryslân

Data SKS Kampioenschap 2014 Opening SKS kampioenschap 2014 op vrijdagavond 18 juli in Grou.

Zaterdag 19 juli Grou Maandag 21 juli De Veenhoop Dindag 22 juli Earnewâld Woensdag 23 juli Terherne Donderdag 24 juli Langweer Vrijdag 25 juli Elahuizen Zaterdag 26 juli Stavoren Maandag 27 juli Woudsend Woensdag 29 juli Lemmer Donderdag 30 augustus Lemmer Vrijdag 1 augustus Sneek (finale) Alle wedstrijden beginnen om 14.00 uur.

12

www.itsoal.com IM

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

Het kampioenschap van de ‘koperen ploert’

Lang wachten bij de SKS Het SKS-Skûtsjekampioenschap 2013 gaat de geschiedenis in met een onnavolgbare Sneker Pan. Maar tegelijk als een strijd van zwakke organisatoren.

In de tropische hitte werkten de steeds wisselende beelden van weerprofeten en windgoeroes verlammend op de wedstrijdleiding.

De start van het kampioenschap op de smalle wateren zijn vaak maatgevend voor het uiteindelijke klassement. Maar bij deze zonovergoten wedstrijden zoog de koperen ploert alle wind weg. De wedstrijdleiding leek soms radeloos, vooral omdat de vele weerprofeten geen enkel houvast boden.

Het SKS-kampioenschap 2013 begon pas op de zesde wedstrijddag, op de Fluezen bij Elahuizen. Dat was de eerste wedstrijd met wind van betekenis. De Sneker Pan was direct oppermachtig. Er stond geen maat op Douwe Visser en zijn olympische adviseur Marije Faber. In twee klappen vlogen ze naar de kop van de skûtsjevloot. Neef Douwe van Grou had een hele wedstrijd nodig om zich van een tiende naar een tweede plek te vechten.

Daags ervoor hadden de Huzumers als notoire laatsten, geschiedenis ge-

schreven met een dagoverwinning op de Langwarder Wielen. Het was hun eerste dagzege na achttien jaren.

Lachend en huilend gleed de Huzumbemanning vlak voor Joure over de finish, op weg naar een zege en een gedeeld derde plek in het klassement.

Huzum lag steeds goed, op de plek waar lichte vlaagjes het water deden rimpelen, bij de laagste boei oftewel de pitch. Nu bleek de winst van het nieuwe Huzumer skûtsje (Sûn en Wol), een Bûtenstfallaatster, ten opzichte van het oude Meeter-skûtsje, dat gebouwd was bij De Roos & Van der Meijden. In één ruk koerste de op kop gestarte nieuwe ‘Sûn en Wol’ naar de hoogste ton bij het dorp, op weg naar de overkant.

Droom was uit

In Elahuizen spatte de droom van Huzumers uiteen, terwijl ze in de tweede route zo verrassend mooi op een tweede plek lagen. Het drama bleef tot kort voor de finish bewaard. Ineens dook Grou uit de mêlée op als grootste bedreiger van de trotse Hu-

Heerenveen heeft bij Woudsend een gouden start, maar Pieter Brouwer kreeg het moeilijk.

zumer schipper Lodewijk Hzn Meeter.

Die kwam over stuurboord naar de finishlijn, terwijl Douwe Azn. Visser bakboord lag.

Na een geschreeuwde waarschuwing wilde Lodewijk wel wijken. Maar zijn voordek hield de fok strak, zodat het schip niet reageerde op het roer.

Het gevolg was dat Huzum in foute positie vóór een inderhaast gedraaid Grou over de finishlijn gleed. De

Grousters protesteerden. En Huzum, dat even virtueel tweede in het klassement had gelegen, was uit de wedstrijd.

Dat lot deelde Lodewijk met broer Johannes Meeter van Lemmer en debuterend schipper Teake Klaas van der Meulen van Woudsend. Een zuur einde voor deze helden van een zo mooie wedstrijd.

Heerenveen

Dat Heerenveen-schipper Pieter Brouwer met de Gerben van Manen dit jaar geen kampioen zou worden, was al voorspeld. De recente wisselingen in tuigage en bemanning spelen hem parten, maar hij is herstellende, zo bleek onder meer uit zijn royale winst op Lemmer. Berend Mink heeft met d’Halve Maen een langere weg te gaan om terug te komen aan het front.

Zelfs adviseur Harry Amsterdam, die hem leek aan te zetten tot brutaler zeilen, met name bij Woudsend, kon

dit jaar nog geen oplossing vinden.

Ze knokten voor wat ze waard waren, maar werden de vlagen niet de baas.

En Siete Meeter, voor het eerst op ‘Leeuwarden’, was vooral aan het inzeilen en het verkennen. Die zal deze winter zijn plan van aanpak uitwerken.

Gouden greep

Zo prolongeerde Douwe Visser van Sneek de titel en is hij een buitenmodel klassementsleider. In 2010 ontkwam hem de titel. Er was in korte tijd (te) veel aan het schip veranderd, er werd geëxperimenteerd met de zwaarden, en Douwe had nog niet de feilloze teamfilosofe op orde zoals nu.

Een mental coach liet ‘de mens Douwe’ één worden met ‘de skûtsjeschipper Douwe.’ Een gouden greep. Na Ulbe Zwaga van Grou en Tjitte Lammerts Brouwer van Heerenveen manifesteert zich nu Douwe Jzn. Visser als ‘grootverdiener’, met acht SKS-titels.

De Sneker Pan.

Over de wip, niet om Een adembenemend moment aan het begin van de wedstrijd op maandag bij Woudsend. Het gebeurde bij de lage boei na het ronden van de hoogste, bij windkracht 4 tot 5.

Sneek lag al voorop en de strijd ging om de ereplaats daarachter. Drachten lag binnenst, viel wat af terwijl Heerenveen opstuurde. Lemmer zocht de ruimte. Ineens haakte de Heerenveense opsteker achter het want van Drachten. Wat volgde was een uniek beeld. Drachten ging om, maar bleef met het grootzeil op de voorstag van Heerenveen hangen. Beide schepen vielen af, zodat Lemmer zich vrij kon varen. Toen moest Drachten met kapotte wanten het water verlaten.

Sneek, SKS-kampioen 2013. De vloot zeilt bij Yndyk, Woudsend.

13

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

IFKS Eindklassement 2013 A- Klasse

B-klasse

Sikke Heerschop Jelle Talsma Geale Tadema Tony Brundel Arend Wisse de Boer Siebo Zijsling Henk Regts Jeroen de Vos Michiel Kalsbeek Walter de Vries Erik Jonker Robert de Jong Romke de Jong Kees van der Kooij Freddy van der Heide Wietse Bandstra

Wylde Wytse (Rotterdam) Jonge Jan (Warten) It Doarp Eastermar (Eastermar) Lytse Lies (Gaastmeer) De Twee Gebroeders (Sneek) Striidber ( IJlst) Ut en Thús (Nij Beets) Eelkje II (Amsterdam) Raerder Roek (Raerd) Goede Verwachting (Sloten) Jonge Rein (Wytgaard) Frisia (Lemmer) Grytsje Obes (Koudum) Zeldenrust (Woudsend) Drie Gebroeders (Grou) Singelier (Stavoren)

16.9 18.9 24 27.8 34.9 34.9 35.9 38 46 53 54 67 71 73 73 74

a-klein

Froukje Meijer Klaas Kuperus Merijn Olsthoorn Willem Ulbesz Zwaga Willem Prins Sint Bekkema Remy de Boer Jilles Bandstra Paul de Koe Kees Hermsen Jan Overwijk Wiebe Leenstra Hilbrand de Vries Bouke van der Vaart Floris Bottema Koos Lamme

Jonge Jasper (Franeker) De Zes Gebroerders (Makkum) Emanuel (Lemmer) Opsjitter (Langweer) De Lege Wâlden (Terherne) De Verandering (Boornbergum) De Eenvoud (Harlingen) Lonneke (Stavoren) Hoop op Zegen (Heerenveen) Ulbe Zwaga (Amsterdam) Twee Gebroeders (Oppenhuizen) Hoop op Zegen (Gaastmeer) Stêd Sleat (Sloten) Goede Verwachting (Lemmer) Harmonie (Bolsward) Gerrit Ynze (Koudum)

7.6 21.8 24 27 28 30.9 36 36 39 56 65 68 76 79 81 83

It Swarte Wief (Tijnje) Grutte Pier (Sneek) Oude Zeug (Vegelingsoord) Verwisseling (Yndyk) Sinnekening (Leeuwarden) Wâldwiif (Kootstertille) Oant Moarn (Akkrum) Nooit Volmaakt (Hindeloopen) De Yde (Mantgum) Gerrit de Vries (Sneek) It Abbegeaster Skûtsje (Abbega) Galamadammen (Koudum) Swan fan Donia (Hempens)

8.5 11.8 18 18 38 41 43 45 46 54 56 56 69

C-Klasse

Sietse Broersma Arnold Veenema Sjoerd Kleinhuis Ron Sijperda Sikke Tichelaar Pieter Jansma André Wiersma Johan van der Meulen Jeroen Weijts Niek Verhoef Tsjibbe van der Veer Eelke Boersma Rutger Boonstra Barry Hofman Jochem van der Vaart jr.

Koos van Drunen

Avontuur (Heeg) Hoop op Welvaart (Sneek) Lytse Earnewâldster (Earnewâld) Trije Doarpen (Oudega W) Stad Harlingen (Harlingen) Twa Famkes (Drachten) Nieuwe Zorg (Earnewâld) Engelina Smeltekop (Buitenpost) Rust na Arbeid (Houten) Elisabeth (Amsterdam) Hoop en Vertrouwen (Elahuizen) Hoop op Zegen (Grou) Doeke van Martena (Sneek) Noarderling (Stavoren) Nooit Volmaakt (Lemmer) Hoop Doet Leven (Nij Beets)

9.7 14.8 21 29 35 36 37.9 39.9 53 54 55 56 70 72 78 99

Jaap Hofstee Lucas Bouma Ulbe Rienksz Zwaga Bas Krom Jan Sipko van der Veen Tim Roosgeurius Anne Wil Boterman Cees Riezebos Noortje Goedhart Gerrit de Vries Henk Frankena Michael Boxum Jitske Visser

Data IFKS Kampioenschap 2014 Opening IFKS kampioenschap 2014 op vrijdagavond 1 augustus in Hindeloopen.

Zaterdag 2 augustus Hindeloopen Maandag 4 augustus Stavoren Dinsdag 5 augustus Heeg Woensdag 6 augustus Sloten

Ontdek historisch Hindeloopen Openingstijden: 1 april - 1 november

Donderdag 7 augustus Echtenerbrug

maandag t/m vrijdag: zaterdag, zondag en feestdagen:

Vrijdag 8 augustus Lemmer

Buiten openingstijden op afspraak.

Zaterdag 9 augustus Lemmer (finale) Starttijden: B-klasse om 9.50 uur, C-klasse om 10.00 uur, a-klein om 12.00 uur en A-klasse om 14.10 uur

14

IM

11.00 uur - 17.00 uur 13.30 uur - 17.00 uur

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

Veel spektakel bij de IFKS

De IFKS startte spectaculair in Hindeloopen bij een hoge zee met uitschieters van de wind naar 26 knopen. De Galamadammen met Michael Boxum trok dat niet en ging op één oor. De wind haalde verder aan. Ondanks een bomvolle dijk met publiek moest de wedstrijd van a-klein en grote A-klasse worden afgelast.

Aan wind had de IFKS dit jaar geen gebrek. Rond de start van de grote A-klasse maandag in Stavoren ruimde de wind een beetje. Een hele groep schippers die de slag in zee kozen, had dat te laat in de gaten. Sommigen hadden moeite genoeg om tussen de boeien door te komen.

Omdat hij opgesloten lag onder Walter de Vries zeilde Arend Wisse de Boer met ‘De Twee Gebroeders’ in één lange ruk naar de dijk bij Stavoren. Hij kreeg een prachtige vlaag mee, zodat hij ineens op kop lag.

Achter hem kwam Jelle Talsma vanuit zevende of achtste positie in dezelfde slag steeds hoger te liggen. Zijn ‘De Jonge Jan’ met een mooi nieuw zeil voer harder dan alle concurrenten. Zo kwam ‘de Poep’ op een tweede plek.

Arend Wisse de Boer deed na afloop heel bescheiden over zijn fenomenale winst, maar hij kan niet verhullen dat er veel van hem verwacht mag worden. Twee keer al werd hij kampioen met de ‘Oude Zeug’, in de Cen in de B-klasse. Nu acteerde hij op het hoogste podium met het door de SKS-commissie van Langweer opgelegde oude Zwaga-skûtsje, en was er meteen de eerste wedstrijd bij. Maar Talsma liet zien dat hij met zijn schip een absolute kampioenskandidaat is.

De tweede plek werd uiteindelijk na de finale in Lemmer ook zijn positie in het eindklassement. Arend Wisse had

een prima debuut in de grote A-klasse met een vierde eindklassering.

Wylde Wytse

Bij Stavoren rukte vanuit de achterste gelederen Sikke Heerschop elke route verder op. Met zijn ‘Wylde Wytse’ startte hij slecht, bijna als laatste. Maar de snelle opgang naar voren was een teken voor wat komen ging. Sikke Heerschop, de aanjager van een geslaagde serie nieuwe IFKS voorwedstrijden (Slach om Heeg) en van een groeiende Businessclub voor de IFKS-organisatie, werd voor het eerst in zijn 23-jarige carriëre IFKSkampioen. Jelle Talsma werd tweede, Geale Tadema derde.

In de B-klasse won Froukje Meijer met de ‘Jonge Jasper’ onbedreigd.

Daarmee komt er zeven jaar na Janny Riemersma weer een vrouw in de hoofdmacht. Klaas Kuperus en Merijn Olsthoorn volgden haar op gepaste afstand.

Sinnekening

In de C-klasse overklaste Jaap Hofstee met het nieuwe skûtsje ‘it Swarte Wief’ de oude topskûtsjes, zoals de ‘Grutte Pier’ en ‘Oude Zeug’. Dat was net zo verrassend als het geslaagde debuut van directeur Jan S. van der Veen van de Friesche Olie- en Verfhandel als schipper op de ‘Sinnekening’.

Dit eerdere Huzumer skûtsje, dat met een Meeter aan het roer veel te langzaam is voor de SKS, bleek met Van der Veen aan het helmhout prima mee te kunnen doen in de voorhoede van de C-klasse.

Avontuur

Arnold Veenema in de kleine a-klasse verspeelde in Lemmer andermaal de kans om zijn titel te kunnen prolongeren. Sietse Broersma zag na zeven jaar met de ‘Avontuur’ zijn missie geslaagd. Hij werd kampioen en bleef Arnold Veenema en de nummer één van het vleugelklassement van de kleine skûtsjes, Sjoerd Kleinhuis, voor.

Voor de volledige uitslagen: www.ifks.nl

op de foto’s: BOVEN: Arend Wisse de Boer moest hoge verwachtingen waarmaken met het Zwaga-skûtsje ( de zwaan) LINKSBOVEN: IFKS-kampioen A-klasse Sikke Heerschop RECHTSBOVEN: Onbedreigd B-klasse kampioen Froukje Meijer. In 2014 A-klasser.

LINKSONDER: Verrassende kampioen C-klasse Jaap Hofstee (bruine skûtsje) RECHTSONDER: Kampioen a-klein Sietse Broersma

15

Het ir.D.F.Woudagemaal in Lemmer

(advertorial) (advertorial advertorial)

UNESCO Werelderfgoed in Fryslân Het Ir. D.F. Woudagemaal in Lemmer is het grootste stoomgemaal ter wereld dat nog werkt. Het gemaal staat sinds 1998 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO en is eigendom van Wetterskip Fryslân. Al sinds 1920 wordt het gemaal bij hoge waterstanden aangezet om het overtollige water uit de boezemwateren te lozen.

Leuk en leerzaam voor jong en oud

In het naastgelegen bezoekerscentrum ontdekt en beleeft jong en oud de immense kracht van stoom en water! Niet voor niets zijn het gemaal en bezoekerscentrum vorig jaar verkozen tot ‘Leukste Uitje van Friesland’ door het Land van ANWB. De educatieve expositie is een echte aanrader. Met een filmzaal, 3D-animaties, ervaringsobjecten en een spannende speurtocht waarmee een ‘echt’ diploma kan worden verdiend.

In het bezoekerscentrum wordt op een eenvoudige manier uitgelegd hoe de machines van het gemaal werken en welke natuurkundige en technische principes hieraan ten grondslag liggen. Zo krijgen bezoekers inzicht in stoom, kracht, waterbeheer en de manier waarop het stoomgemaal functioneert.

Meertalige beleving

Ruim 80 enthousiaste vrijwilligers van de Stichting ir. D.F. Woudagemaal verzorgen de rondleidingen voor belangstellenden in het gemaal. Ook is er een audiotour app beschikbaar, waarmee bezoekers tijdens de rondleiding in hun eigen taal de verschillende onderdelen van het gemaal kunnen beleven.

De Woudagemaal-audiotour is op vrijwel iedere smartphone gratis te downloaden.

Bezoekadres: Gemaalweg 1a, 8531 PS Lemmer Geopend: di. t/m za. 10:00 – 17:00 zo. 13:00 – 17:00 Voor meer informatie en openingstijden op bijzondere- en feestdagen zie:

www.woudagemaal.nl

Skûtsjesilen in Lemmer

Het bezoekerscentrum van het ir.D.F. Woudagemaal kijkt uit over het IJsselmeer en de Baai van Lemmer. Vanuit onze ‘skybox’, de Panoramazaal van het bezoekerscentrum, heeft u een perfect zicht op de SKS wedstrijden skûtsjesilen!

O N T D E K D E K R A C H T VA N

BEZOEK HET GROOTSTE NOG WERKENDE STOOMGEMAAL TER WERELD

Het Woudagemaal, uniek in de wereld Ontdek de kracht van stoom in het bezoekerscentrum en beleef het mee in 3D. De rondleiding voert je langs de fascinerende techniek van het grootste, nog in werking zijnde stoomgemaal ter wereld. Een indrukwekkende kathedraal van stoom gebouwd in de architectuur van de Amsterdamse School. Dat móet je gezien hebben. Oog in oog met de beschermende kracht tegen het water.

Zonder het Woudagemaal zag Nederland er heel anders uit!

Openingstijden: dinsdag t/m zaterdag zondag

10.00 - 17.00 uur 13.00 - 17.00 uur

Voor openingstijden tijdens feest- en bijzondere dagen zie op www.woudagemaal.nl

- Unesco Werelderfgoed - Spannende 3D-film - Educatieve activiteiten - Prachtige architectuur - Technisch hoogstandje - Gezellige koffie- en theeschenkerij - Verkozen tot Leukste uitje van Friesland 2013 - Rolstoel- en rollatorvriendelijk

ER

ELD

ER FG

O

E

D

W

Bezoekadres: Gemaalweg 1a, 8531 PS Lemmer

•

•

E

MO

ER R LD H

N D I AL

WO

16

GE

I

N

I

TA

United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization

•

PA T R I M

O

Ir. D.F. Woudagemaal Werelderfgoed sinds 1998

Magistrale beleving van stoom, architectuur en water

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

Vleugelklassement 1945 - 2013 Dit klassement is gebaseerd op het aantal eerste, tweede en derde plaatsen dat een schipper heeft behaald tijdens officiële SKS-wedstrijden (kampioenschappen). Een eerste plaats levert 3 punten op, een tweede 2 en een derde 1. De vetgedrukte namen zijn de schippers die in 2013 hebben gevaren.

De Groten der SKS Skûtsjevloot

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58

Ulbe Zwaga (1945-1946, 1948-1952, 1957-1975) Lodewijk Meeter (1947-1989) Douwe Jappiesz Visser (1989- …)

Klaas van der Meulen (1945-1954, 1956-1961, 1963-1973) Tjitte Lammertsz Brouwer (1968-1985) Jan van Akker (1945-1947, 1954-1956, 1958-1978, 1980-1989) Siete Meeter (1962-1988, 1990) Jelle Reijenga (1982-1997) Tjitte Sietsesz Brouwer (1985-1998, 2003) Berend J Mink (1988-2004, 2011- …)

Anne Tjerkstra (1974, 1984-2008) Pieter Sietsesz Brouwer (1997-2013) Douwe Albertsz Visser (2002- …)

Siebren van Terwisga (1962-1967) Berend Mink (1949-1952, 1954-1965) Rienk Ulbesz Zwaga (1968-1981, 1984-1991) Jeen Ulbesz Zwaga (1981-1996) Aldert Hattumsz Hoekstra (1952, 1954-1967) Ale Zwerver (ii) (1984, 1999-2009) Ulbe Rienksz Zwaga (1995-2002, 2006) Douwe Tjerkstra (1947-1948, 1950-1952, 1959-1962) Joop Mink (1976-1987) Teake van der Meulen (1987-1999) Sytze Hobma (1969-1981) Dirk Jan Reijenga (2007- …)

Eildert Sietesz Meeter (1989-2006) Lammert Ulbesz Zwaga (1980, 1982-1986, 1992-1994) Rintje Ritsma (1958-1961, 1965-1968) Tjitte Jansz Brouwer (ii) (1991-1999) Keimpe van der Meulen (1974-1986) Pieter Eildertsz Meeter (1992, 2007- …)

Meindert de Groot (1981-1995, 1997-2007) Jitze Grondsma (2001-2006) Jan Sytema (1945-1948, 1950-1957) Pieter Jansz Brouwer (1985-2000) Allard Syperda (2000-2006) Gerhard Pietersma (2004- …)

Wouter Pietersma (1945-1951) Lucas Foekema (1945-1947) Ale Pietersma (1945-1948) Ype van der Meulen (2000-2012) Douwe Visser (1962-1967) Sietse Tjittesz Brouwer (1953-1954, 1965-1970) Hattum Aldertsz Hoekstra (1966, 1968-1989) Albert Jappiesz Visser (2005- …)

Jan van Terwisga (1960-1961) Jan Tjittesz Brouwer (1955-1962, 1964) Bouke de Vries (1945-1948, 1951-1952, 1953-1956) Hylke de Vries (1954, 1966-1970, 1972-1975) Willem Lammertsz Brouwer (1946-1948) Eildert Lodewijksz Meeter (1977, 1989-1996) Taeke Lammertsz Brouwer(1945, 1963-1968, 1970-1976) Tjalling van der Veen (1945-1947, 1952, 1954) Johannes Hidzersz Meeter (2009- …)

Jitze Mink (2007-2009) Bernardus Tjerkstra (1945, 1947, 1949) Dirk Blom (1945-1947) Peter Syperda (2000-2002)

Postbus 633 8901 BK Leeuwarden Tel 058 284 94 10 www.penn.nl info@penn.nl

55 60 33

33 51 36

380 357 258

39 50

34 24

39 15

224 213

22 23 25 26 21 20 19 19 19 20 9 19 8 16 17 13 8 6 5 7 5 12 6 6 7 8 6 9 6 5 5 5 2 6 1 2 3 2 2 2 2 1 2 2 1 2 2 1 1 3 1 1 -

33 25 24 18 19 21 22 17 15 8 25 13 26 18 9 9 14 18 17 13 13 4 11 12 4 5 6 4 9 4 4 5 6 3 8 4 4 4 3 4 3 3 2 2 3 2 1 1 1 0 3 2 2

46 25 16 21 23 19 18 13 12 22 21 13 16 6 11 12 16 10 11 7 12 8 9 6 15 8 11 5 3 10 9 6 10 1 5 7 2 5 6 3 3 6 4 3 4 2 4 7 6 1 1 2 5

178 144 139 135 124 121 119 104 99 98 98 96 92 90 80 69 68 64 60 54 53 52 49 48 44 42 41 40 39 33 32 31 28 25 24 21 19 19 18 17 15 15 14 13 13 12 12 12 11 10 10 9 9

Fotografie Marten Sandburg Kees Klip Henk Bootsma

59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 -

Evert van der Pol (2003-2005) Auke de Groot (2006, 2008- …)

Kees Haarsma (1945-1948, 1950) Pieter de Vreeze (1979-1983, 2003) Lodewijk Eildertsz Meeter (1997-2008) Tjitte Jansz Brouwer (i) (1952-1953, 1955-1957) Peke Ritsma (1998) Lucas Kool (1945-1947) Teake Klaas van der Meulen (2013) Anne Hattumsz Hoekstra (1994-1998) Jappie Lodewijksz Meeter (2007-2012) Lodewijk Hidzersz Meeter (2012- …)

Willem Tjerkstra (1946, 1955) Jaap Zwaga (2012-2013) Ulbe Brandsma (2010-2011) Sipke Douwesz Tjerkstra (1969-1971, 1976-1978) Albert Douwesz Visser (1979, 1989) Wiemer Aldertsz Hoekstra (1989-1993) Durk de Jong (1972-1975) Siete Eildertsz Meeter (1991, 2013) Ale Zwerver (i) (1945-1947) Chris Jansz Brouwer (1977-1981, 1987-1988) Eibert Remery (1962) Cor Salverda (1968-1971) Klaas Visser (1971) Homme Wester (1965) Albert van Akker (1971-1984) Jan de Boer (1945-1946) Wiggle Bouma (1945-1946) Atte Deinum (1961) Marten Engelsma (1957-1959) Pieter Engelsma (1976-1977) Yme Foekema (1962) Auke van der Heide (1945) Aldert Wiemersz Hoekstra (1989-1990) Hilbert Aldertsz Hoekstra (1975) Frans Huitema (2000-2001) Anne Jongstra (1945) Hendrik Jongstra (1945) Auke & Sietse Landmeter (1945) Eildert Klaasz Meeter (2009-2011) Hidzer Lodewijksz Meeter (1975-1980, 1989) Sietse Meter (1945) Johannes Mink (1999) Jeroen Pietersma (2009) Albert Salverda (1992, 1996) Egbert Scholten (1953) Henk Taekema (1999) Wiebe van Terwisga (1913-1918) Geert Vaartjes (1945) Auke & Simen van der Veen (1945, 1952) Sipke van der Veen (1945) Sjoerd G Visser (1945, 1948) Taeke Douwesz Visser (1977-1978, 1982-1984) Tjitze Walstra (1961) Melis Walsweer (1945) Jacob Zwerver (i) (1971-1974) Jacob Zwerver (ii) (2010)

Redactie Klaas Jansma Jacob de Hoop

www.ifks.nl

www.skutsjesilen.nl

1 2 2 3 1 1 2 2 2 1 1 1 1 1 -

4 1 2 1 1 1 3 2 2 1 1 1 1 1 -

8 7 7 7 7 5 5 5 4 4 4 3 3 3 3 3 2 2 2 2 1 1 1 1 1 -

Bron: www.skutsjehistorie.nl

Acquisitie Milja Roosjen (coördinatie) Eddie Ferbeek Auke Prins

Ontwerp/vormgeving Kees Klip Vormgeving/Fotografie Websites www.skutsje.nl

2 1 1 1 1 1 1 1 -

www.skutsjehistorie.nl

Druk RODI media ISSN 1874-0073 NB: Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen.

Colofon

De Skûtsjekrant is een uitgave van

79 62 52

17

Vaar op zeker U kunt pas ĂŠcht zorgeloos van uw schip genieten als u daarvoor een goede verzekering heeft. Door onze ruim 65 jaar ervaring in het verzekeren van pleziervaartuigen zijn wij specialisten op dit vakgebied. Wilt u een

Postbus 116 8440 AC Heerenveen

Tel. (0513) 61 44 44 Fax (0513 ) 62 37 42

passende offerte? Bel ons, of bezoek onze website www.kuiperverzekeringen.nl

www.kuiperverzekeringen.nl.

Over Gebo: Inzicht in uitzicht

Techniek en duurzaamheid

Montage

Ervaar Gebo

Vormgeving

Foar itselde jild hawwe jo ek GEBO ruten yn jo skip!

18

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

Het vuur brandt nog bij Ulbe Zwaga

‘Ik bin ferskriklik fanatyk’ Met de commissie Leeuwarden knapte het twee jaar geleden af op de representatieve taken van een schipper. ‘Wy waarden it net iens. Ik sis wat ik tink en dat kin net altyd.’ Ulbe Zwaga is hardzeiler, geen diplomaat.

Het gezin van Ulbe en Nynke Zwaga woont aan het eind van een landweg‘Ulbe Zwaga is niet getje onder Hommerts-Jutrijp. De melaats’ dochters Anke en Djessica zijn thuis, de zonen Rienk en Willem varen. In Het klopt, zegt voorzitter Marco een bak lopen bij mistroostig weer Quak van de Kommisje Ljoutwee paarden. werter Skûtsje, dat na het verAan Ulbes naam kleeft het wonder trek van Jappie Meeter ook met van het Ljouwerter skûtsje. Voor het Ulbe Zwaga is gepraat over de eerst in de geschiedenis werd Leeuopvolging. ‘Fansels ha wy ek warden, met de ‘Rienk Ulbes’, kammei him in oriëntearjend petear pioen. Dat gebeurde in 1998 en werd hân. Krekt as mei in stik as fjouin 1999 geprolongeerd. In 2002 stond wer oaren. Ulbe is net melaats, Ulbe opnieuw in de krans het Frysk en hy is in goeie skipper. Mar folksliet mee te zingen. Later werd hij wy ha meiinoar fêststeld dat it gediskwalificeerd omdat er een koolbetter net wêze koe.’ stof draadje in zijn mast zat.

Zoals bekend werd Siete ‘Ik wie 35, de jongste fan de float Eilderts Meeter als nieuwe doe ’t ik begûn. En de jongste fan it schipper benoemd. Die krijgt skip. Mar ik hie se allegear skerp. Ik de ruimte als het skûtsje wordt bin ferskriklik fanatyk as ik syl.’ Er zeilstraks opgeknapt. den echte toppers mee, zoals Rinus Woudstra (‘ien fan de bêste fokkenisten dy ’t ik kend ha’) en schotenman steunde, was hij er klaar mee.

Durk Steneker (‘dy seach elk flaachje út ‘e fierte oankommen’). En ‘omke Ouderwetse schipper Teake Visser’ natuurlijk, die nog bij Ulbe Zwaga, nu 52, was volgens pake had gevriend en vijand in zeild. ‘Adviseur? zijn topjaren een Nee, hij hat my Niet roken aan boord. geweldige skûtnoait adviseard, sjesiler. Hij werd ’s Avonds dronken? vorig jaar met de allinnich as ik te drok wie, even Zeug’ der‘Yntresseart my niks’. ‘Oude delbêde. Kalm de in de C-klasse mar.’ bij de IFKS. Is hij De stemming aan boord was super. nog steeds zo goed? ‘Sommige dinNooit ouwehoeren. Ook voor de wind gen ferlearst net. Tugen, dêr ha ‘k kijk de kop erbij. Niet roken aan boord. op. As der tweintich skûtsjes sile, sjoch ’s Avonds dronken? ‘Yntresseart ik út ‘e fierte sa wa’t in goed túch hat my niks. Mar ast de oare deis sylst, en wa net.’ moatst der stean.’ Niet achter de rug Toen Molenaar in 1998 een nieuw van een ander om praten. ‘As der wat tuig voor Leeuwarden had gemaakt, is moatst it daliks útprate.’ Wie op de zag Ulbe na wat frutselen meteen wal door wilde zeuren over wat op het dat het een wondertuig was. ‘Ik ha water was gebeurd, kon vertrekken. dy man opbelle en him felisiteard.’

Buiten de wedstrijden stak Ulbe Helaas, zegt Ulbe, varen de skûtses Zwaga kritiek op de SKS, controleurs tegenwoordig met dubbel geslagen en juryleden nooit onder stoelen of kunststof waar voor een schipper banken. Direct de eerste twee weken geen eer meer aan te behalen is. ‘Dat al drukte de krant harde oordelen van is myn doek net.’ hem af. Dat prikkelde SKS-bestuurHardzeilen vergt opperste conders. Ulbe verdween voorjaar 2007 centratie. Geen tel mag de aandacht na een akkefietje met een agressieve verslappen. ‘Swurden, dêr bin ‘k altyd ober op het Starteiland. Toen de eigen mei oan ‘e gong. Dy binne sá becommissie hem niet onvoorwaardelijk langryk.’ Er is, zeggen zijn fans, geen

inspirerender leider op de hele vloot.

‘O, sizze se dat? Tsjong.’

Ulbe Zwaga is een ouderwetse schipper. Hij vijzelt niet met trainingen zijn kwaliteit op, maar is liefhebber van ‘it spultsje’. Dat beoefent hij intens.

‘Gjin foefkes. Ast ien foar de wyn ynhellest, hâldst de lijbolder. Ast ynhelle wurdst, joust romte.’ Sommigen doen het anders, die proberen uit alle macht iemand te keren. Dat irriteert Ulbe.

Hij heeft dat in het verleden keihard gezegd, ook in een microfoon. Dat doet hij niet meer.

Veel geld

Aan Ulbes naam kleeft heibel en ruzie. ‘Ik sykje it net. Mar ik gean foar gjinien oan ‘e kant. En ik sis wat ik tink.’ Kostte hem dat de kop toen ze in 2002 ontdekten dat hij een koolstof draadje in de mast voerde? Het leidde tot diskwalificatie en uiteindelijk een royement. ‘Oeral is wol in ferhaal foar.

Mar as skipper bist ferantwurdlik. Dêr rin ik net foarwei.’

Heeft hij dan niet in 2007 van spijt de haren uit zijn hoofd getrokken? ‘It earste jier is er mei it skip fuort gien’, zegt zijn levensgezel Nynke Keulen.

‘Mar ûnder it skûtsjesilen belle er. Dan hâlde ik de telefoan foar de radio, koe er it ferslach hearre.’

Naderhand werd zijn naam altijd genoemd als Langweer een nieuwe schipper zocht. Maar voorzitter Bert Kuiper wilde hem niet. En diens op-

Sneek, 27 juli 2002. Leeuwarden is voor de derde keer kampioen. Naderhand werd het skûtsje gediskwalificeerd. Ulbe Zwaga werd zelf geroyeerd vanwege uitlatingen in een blad.

volgers hebben volgens Ulbe niks met Langweer en weinig met skûtsjesilen.

Wat dat betreft vindt Ulbe de IFKS mooier. Daar moeten velen nog sappelen om mee te doen. ‘Dy moatte elk stikje tou sels betelje. As it jild op is, kriget mem dat jier mar gjin nije broek of trui. Dy offerje noch echt wat foar de sport op.’

Helaas kost het veel geld om op het hoogste niveau mee te doen. Dat geld heeft Ulbe niet. ‘Ik hie dy Oude Zeug wol ha wollen. It is in prachtich skip, it

past my krekt. Mar de priis (114.000 euro) kin ik net betelje. En hiere wol ik him net, want der moat in soad oan gebeure.’

Zo zou het zomaar kunnen dat we na 2013 Ulbe Zwaga nooit weer serieus aan het helmhout van een skûtsje zagen. Des te kostbaarder is daarmee de herinnering. En de vriendschap van Jacob Huisman, die hem de Gerrit Ynze bezorgde.

Snelle start op de Veenhoop.

19

Fam. K. v/d Zweep Postbus 95, 9000 AB Grou Tel: 06 53 50 80 80

WWW.RONDVAARTENGROU.NL

REDERIJ VAN DER ZWEEP RONDVAARTEN GROU

Pallet Recycling Friesland Onbetwist uw pallet specialist!

In- en verkoop van alle soorten en maten pallets, contante betaling mogelijk.

De beste prijs/ kwaliteit verhouding.

Pallets uit voorraad leverbaar dus een snelle levering gegarandeerd.

SKS-skûtsjesilen Vertrek uit: Grou vanaf de Hellinghaven / Volmaweg.

Datum: Dag: Plaats: Vertrek: Prijs p.p.* 19 juli zaterdag Grou 11.00u € 12,50 21 juli maandag Veenhoop 11.00u € 12,50 22 juli dinsdag Eernewoude 11.00u € 12,50 23 juli woensdag Terherne 11.30u € 12,50 24 juli donderdag Langweer 10.30u € 12,50 25 juli vrijdag Elahuizen 10.00u € 15,00 28 juli maandag Woudsend 10.00u € 15,00 29 juli dinsdag Reservedag** 10.00u € 15,00 30 juli woensdag Lemmer 10.00u € 15,00 31 juli donderdag Lemmer 10.00u € 15,00 1 augustus vrijdag Sneek 10.30u € 15,00 * kinderen t/m 12 jaar respectievelijk € 6,50 en € 7,50 **reservedag houdt in dat er gezeild gaat worden op het Heegermeer indien door omstandigheden elders niet gezeild kon worden.

Herenweg 88, 8536 TV, Oosterzee (FR) aan de A6 afslag 18, Tel. 0514-541404/ 06-53570121 Fax. 0514-541044

www.palletrecyclingfriesland.nl, info@palletrecyclingfriesland.nl

IFKS-skûtsjesilen Afvaarten in de wedstrijdplaats (centrum) Datum: Dag: Plaats: Vertrek: 5 augustus dinsdag Heeg 13.30u 6 augustus woensdag Sloten 13.30u 7 augustus donderdag Echternerbrug 13.30u 8 augustus vrijdag Lemmer 13.30u 9 augustus zaterdag Lemmer 13.30u * kinderen t/m 12 jaar € 6,-

Prijs p.p.* € 10,00 € 10,00 € 10,00 € 10,00 € 10,00

RESERVEREN: TEL: 06-53 50 80 80 Prinsenhoftocht iedere donderdag en zondag in Juli en Augustus : vertrek 14.00 u terug 16.00 u.

20

Groepen op afspraak na 30 september

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

Sikke Heerschop haalt Piipster terug

‘Nooit volmaakt’ wordt hitkanon

Een schip met opbouw maakt de grote oversteek.

De ‘Nooit Volmaakt’ met een prachtige opbouw in Deptford Creek in Groot Londen. Aan de mast zitten de ‘wichten’ nog. Een kluiverboom, bij skûtsjes minder gebruikelijk, ligt keurig in de scepter.

In juli maakt Sikke Heerschop de oversteek over de Noordzee met een skûtsje in sleep. Als dat maar goed komt. Want het is de ‘Nooit Volmaakt’, een Piipster die terugkeert naar Nederland. Die is niet gebouwd voor de zee.

Sikke vond de ‘Nooit Volmaakt’ na lang speuren in Engeland. De doorbraak kwam tijdens een personeelsfeestje in Limburg. Daar was een Engelse gast, die een rechercheur in de familie had. Deze wist een eerdere ligplaats van het skûtsje in Deptford Creek in Groot Londen te traceren.

Viavia vond Sikke de Britse eigenaar van dit Friese schip.

De ‘Nooit Volmaakt’ is in 1907 door Roorda op De Piip in Drachten gebouwd als ‘Zes Gebroeders’.

Registratienummer [L 1051 N], later [L 2288 N]. De eerste eigenaar was Durk Durks Kuipers (1834-1923) uit Buitenpost, man van aanzien uit een vooraanstaande familie. Hij had meerdere schepen waar zetschippers op voeren. De ‘Zes Gebroeders’ werd bevaren door Jacob Melles Zwerver.

Het schip mat 16,98 x 3,68m, bij een holte van 1,14. Op het oog had het ideale vormen gekregen, mooier nog dan de twee jaar later gebouwde ‘Doarp Grou’.

Zwerver kreeg het schip in 1918 in eigendom. Omdat hij geen zes zonen had, veranderde hij de naam in ‘Nooit Volmaakt’. Intrigerend!

Jongensboek

Donderdag 13 februari 2014 stond een bericht op de website skutsje.nl over de ‘Nooit Volmaakt’. Binnen twee dagen was het meer dan duizend keer gelezen. Het was een ‘hitkanon’ op de pas vernieuwde website.

Sikkes kampioensskûtsje ‘Wylde Wytse’ heeft domicilie in Rotterdam.

Maar hij is, afkomstig uit Tsjalhuzum, Fries ‘yn ieren en sinen’. Binnen de IFKS is hij bekend als de reder die het als eigenaar van meerdere skûtsjes geregeld aan de stok heeft met bestuurders en controleurs.

Dat Sikke in 2013 eigenaar was geworden van de ‘Nooit Volmaakt’, was in kleine kring al bekend. Maar het nieuwe bericht sloeg in. Even was de nieuw ontdekte Piipster het drukst besproken onderwerp in skûtsjekringen. Dat was geen wonder. Dankzij historisch onderzoek in de afgelopen jaren was in brede kring bekend dat één mooi roefscheepje van de wonderwerf uit Drachten verdwenen was.

Als in een jongensboek omringde Heerschop zijn speurtocht met geheimzinnigheid. In Engeland vond hij het schip dat zo’n twintig jaar gele-

Vernieuwing van de skûtsjesite geslaagd Sinds 2005 exploiteert PENN Communicatie de site www.skutsje.nl.

Hij was wat verouderd. Dankzij succesvolle advertentiewerving en enthousiaste technische vernieuwing door Ricardo van Zandwijk kon 10 februari 2014 een vernieuwde site gepresenteerd worden.

De nieuwe site is vooral gericht op actuele informatie.

Daarachter ligt uiteraard een wereld

skûtsjekennis. Voor een deel is die op te vragen bij de site www.skutsjehistorie.nl.

Dat is een echte archiefsite geworden, waar bijvoorbeeld duizenden skûtsjefoto’s op staan.

Binnen een week stond de nieuwe site in volle bloei, mede dankzij het enthousiaste onthaal vanuit de skûtsjewereld. Eén van de veel geraadpleegde berichten ging over ‘Uniek skûtsje terug uit Engeland’.

De oude ‘Zes Gebroeders’ is prachtig onderhouden. Op de voorkant van de steven, mét merkjes voor de diepgang, zit de typerende strip, die bij oude werkschepen diende als versterking van de kwetsbare constructie van de stevenkop.

den door een Volendammer aan een Engelsman was verkocht. Die was er de Noordzee mee overgestoken, juist terwijl de storm opstak. Omdat hij niet overstag durfde gaan, zeilde hij tijden in noordelijke richting. Pas toen de wind wat ging liggen, kon hij de steven wenden richting thuishaven.

Ruilhandel

Klassieke, geklonken schepen zijn in Engeland veel duurder dan in Nederland. Zelfs skûtsjes liggen daar ver boven de prijs van hier. Meestal zijn ze wel goed onderhouden, want dat zijn ze waard. In dit geval was een flink deel van de bodem voorzien van nieuw plaatwerk. De eerste Britse eigenaar Edward schreef: ‘a major renovation, cutting out about a third of her bottom and fixing new plates to her original frames.’ Om aan over plating the old bottom te ontkomen,

moest Edward de rivets oftewel klinknagels verwijderen.

Toen Sikke uitkwam bij een jong stel met twee kinderen was het geen optie om dit skûtsje te kopen. De prijs zou te hoog worden. Gelukkig waren de eigenaren ervan te overtuigen dat dit schip eigenlijk terug moest naar Nederland. En ze wilden het best verruilen voor een ander schip, als dat maar net zo karakteristiek en ruim was als de ‘Nooit Volmaakt’. En het moest wél door de sluis kunnen.

Edward had het skûtsje in het verleden voor bewoning geschikt gemaakt door er een opbouw op te plaatsen.

‘To gain room but hopefully retaining the elegance of the boat.’ Door de nieuwe eigenaar een 75-tons tjalkje van het Buitenstvallaat in Drachten in ruil aan te bieden, was iedereen tevreden.

Avontuur

In juli, is de bedoeling, wordt de Buitenstvallaatster naar Engeland gebracht en de ‘Nooit Volmaakt’ teruggehaald. Dat kan, gezien de ervaringen van Edward, een avontuurlijke reis worden, want voor de Noordzee zijn Friese skûtsjes niet gebouwd.

Maar Sikke is niet gauw benauwd.

Met zijn zonen durft hij de oversteek wel aan.

Bij het zoeken om mooie scheepjes wordt de spoeling dun. Er ligt nog een mooie Buitenstvallaatster in Bolsward te fertutearzjen, ‘De Verandering’.

Daar heeft Klaas Adema uit Sneek mooie wedstrijden mee gezeild. Wat het verhaal achter de huidige eigendomsverhoudingen is, hebben we niet uitgezocht. Maar het is interessant.

Net als dat wonderlijke tjalkje in het Canal du Midi. Daar is Sikke trouwens ook al bij geweest.

21

Jachthaven Lemmer.

Jachthavens bieden meer Boot Ferien fryslân Ultsje de Vries Leeuwarderstraatweg 117 NL 8441 PK Heerenveen info@bootferienfryslan.de 0613 771 575

www.bootvakantiefryslan.nl OVERWIJK JACHTBEMIDDELING

Compagnonsfeart 40 | Hemrik

0858 773 86 info@overwijkjachtbemiddeling.nl

WWW.OVERWIJKJACHTBEMIDDELING.NL

Westers Nautic Bothniakade 26-27 8601 BM SNEEK

0515 – 416741

westersnautic@home.nl

www.westersnautic.nl

Jachthaven it Soal Workum Fryslân

www.itsoal.com Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw

Stienstra & Van der Wal-IJlst ISO en

Ook kunt u bij ons terecht voor: • Remmings- en geleidewerken • Stalen damwanden • Haven aanleg en steigerwerk • Houtleverantie • Diverse typen walbeschoeiingen • Houten bruggen Voor informatie en/of een vrijblijvende offerte kunt u altijd contact met ons opnemen.

22

S&W

iteit

& kwal iligheid Waar ve samengaan nauw

rd

certificee

VCA ge

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw Stienstra & Van der Wal Rogmolewei 6, 8651 EP IJlst Tel. 0515-533243, Fax 0515-531362 info@stienstra-vanderwal.nl www.stienstra-vanderwal.nl

De betere Friese jachthavens beginnen een offensief om klanten te binden door meer te bieden. Ze zien de grijze golf op zich af komen, waardoor leegloop dreigt.

Daar is wel wat aan te doen.

Vrijdag 14 maart kwamen allerlei watersportmensen in Grou bijeen om hierover te praten. Ze namen deel aan het PENNpetear in het Aquaverium. Volgens Karin Veldhuis van Watersportcamping Heeg kan het veel spannender voor de jeugd worden gemaakt. Wees niet bang voor het avontuur, was haar aanbeveling. Noem de mast een paal en ga dan lekker paaldansen aan boord…

Dat vond plaatsgenoot Kees Alberts van Ottenhome wel een leuk idee. Maar volgens hem doodt de overheid, van gemeente tot provincie, de creativiteit. Want het ene is nog niet verboden of het andere mag niet.

Alles onder het vermoeiende motto ‘rust en ruimte’, waar de jeugd weinig mee heeft.

Gerard Schermer van de Wartenser camping heeft succes gehad met een recente promotioncampagne in diverse bladen. Dat is mooi. Maar helaas kwamen er bij hem vooral 45-plussers bij. Dat kan anders, volgens Leentje Toering en Marten Walinga.

Leentje uit Rotterdam (vroeger Earnewâld) managet de bark Europa vol betalende deelnemers voor reizen naar ongeriefelijke oorden. Marten Walinga krijgt de jongste jeugd nog aan het Frysk dammen met leuke computergimmicks.

Zo moet dat. Speels, verrassend, niet te benauwd. Zo doen veel jachthavens dat ook al. Met gevoel voor kwaliteit, uitstekende dienstverlening, begrip voor nieuwkomers en ruimte voor ervaren zeilers.

Zo móet het lukken.

Frysk Dammer Marten Walinga kan het goed vinden met Karin Veldhuis.

Leentje Toering (links) en Hilda Talsma (rechts).

Wethouder Andries Ekhart en ondernemer Henk Jan Westers.

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

‘Het was wat verwaterd’

Meeter kapt met Bolsward Siete Meeter senior werd er kampioen mee in 1978 en 1987. De laatste keer moest Alex Brinksma als SKS-voorzitter tussenbeide komen toen Rienk Zwaga van Leeuwarden de Bolswarders in de finalewedstrijd een protest wilde aandoen.

Twee skûtsjes, twee organisaties

De familie Meeter van de Frisian Queen uit Akkrum heeft begin 2014 gekapt met de stad Bolsward. De B verdween uit het zeil van het in 1910 door Roorda gebouwde skûtsje. De letters PM van schipper Pieter Meeter zijn ervoor in de plaats gekomen.

Volgens de 65-jarige Eildert Szn. Meeter, de voormalige schipper die de eigenarenstichting vertegenwoordigt, leefde het skûtsjesilen niet meer zo in Bolsward. Het verwaterde wat, ook door de gemeentelijke herindeling. Bolsward maakt nu deel uit van Súdwest-Fryslân. Daarin hebben nog drie andere SKS-skûtsjes domicilie, namelijk Sneek, Woudsend en Súdwesthoek (Stavoren). Verschillende IFKS’ers horen er ook thuis, waaronder het nieuwe schip van de Veenema’s, de ‘Lytse Lies’ van Ton Brundel en de ‘Striidber’ van Siebo Zysling.

Meeter wil van het schip een familieskûtsje maken, dat glans geeft aan het rondvaartbedrijf Frisian Queen.

Het verlies aan sponsorinkomsten blijft beperkt, verwacht Meeter. ‘Wy krigen sa`n fyftjinhûndert euro fan de gemeente. De measten bliuwe wol sponsor. Der sille no ek oaren by komme dy’t neat mei Bolswert hiene.’

Veertig jaar

Mei 1973 begon de samenwerking tussen de toen particuliere schipper Siete Meeter en de VVV Bolsward.

Het eerste contract, voor vier jaar

Optwizel 99 9286 EC TWIJZEL Tel: 06 - 558 38 502

gesloten, werd daarna voortdurend verlengd. Nadat Siete senior in 1989 werd opgevolgd door Eildert Meeter zijn de verhoudingen een tijdje bekoeld. Rond 2000 overwoog Meeter zelfs om voor Dokkum te gaan zeilen.

Dat ging toen niet door. De laatste jaren heeft Jan de Boer uit Lemmer, voorheen een steunpilaar van het Ljouwerter Skûtsje, zich voor de Meeters ingespannen. Hij blijft de familie en haar skûtsje trouw.

Meeter zeilt met de vroegere ‘Vier Gezusters’, waarmee Popke Steiginga uit Stavoren vanaf 1912 al aan wedstrijden deelnam. Dit skûtsje is in 1910 op de Piipster werf van de Roorda’s in Drachten gebouwd en geregistreerd onder nummer [S 1008 N].

Steigenga won er twee wedstrijden mee en verschillende andere ereprijzen. Thomas Veenema uit Sneek nam het prachtig gelijnde, maar wat smalle schip in 1918 over. Bij hermeting bleek het 4 cm langer dan de 16,97 waarop het eerst was gemeten. De gemeten breedte over alles bleef 3,58m. Het draagvermogen steeg daardoor van 37,310 naar 38,899 ton.

In 1977 werd het schip verlengd.

In de jaren 1991-’95 werd de ‘Vriendschap’ door Eildert Meeter handzamer geacht. Dit schip, ook een Piipster, had het altijd goed gedaan in de IFKS. In de jaren rond 1990, toen vader Siete gezondheidsklachten kreeg, deed Eildert aan de kampioenschappen bij beide organisaties mee.

Dat kan de laatste jaren, na gedoe rond Ulbe Rienks Zwaga in 2002, niet meer. Nieuwe schippers bij de SKS moeten expliciet verklaren dat ze niet als schipper bij de IFKS zullen optreden en zich bij die organisatie ook niet prominent manifesteren. Formeel was Eildert twee jaren invaller voor zijn vader. Zelf werd hij vanwege klachten aan zijn knie twee jaren vervangen, eerst even door zoon Siete en later door Pieter. Siete junior vaart nu voor Leeuwarden.

Vanaf 1996 kwam het oude Bolswarder skûtsje, de [S 1008 N], weer bij de SKS uit. Na een wisselvallig begin werd de combinatie BolswardMeeter een vaste waarde bij de kampioenschappen in deze organisatie.

Wat beheerster dan zijn vader nam ook Eildert tijdens SKS-vergaderingen geregeld een van de meerderheid afwijkend standpunt in. Ondertussen deed jonge Siete het steeds beter bij de IFKS. Eildert Sietes werd kampioen in 2004. Pieter volgde in 2007 zijn vader op. Bij gewoon weer zeilt hij meestal mee in de voorhoede. Maar vorig jaar liep het schip bij een harde aanvaring met Earnewâld bij Lemmer Ahoy ernstige averij op.

Voor de allure van Bolsward is het verlies van de band met een eigen skûtsje ernstig. Het is ook bijzonder sneu voor het berenburgmerk Sonnema. Dat heeft een eigen localiteit aan de Stoombootkade in deze stad. Hier maakte met name Gelkje van Uenen zich altijd sterk voor de skûtsjesilerij.

De berenburg (bij andere merken met twee e’s geschreven) heeft daar trouwens een sterke commerciële positie aan te danken.

Dit zeilteken is verdwenen.

IM

- Bruiloften - Recepties - Paardensportevenementen - Motorsport evenementen - Autosport evenementen - Warme- en koude buffetten

www.jdv-catering.nl 23

DE KUNST VAN SCHILDEREN

ParT Peter Van Der Vecht Het Brekkense Wiel 74 8531 RT Lemmer info@peterart.nl

06 – 20 84 30 25

• Schilderwerk • Houtrotreparatie • Renovatie • Coating

Reinaard 4, 9291 AD Kollum 06-10072844

Ook voor snacks

Yachtcharter Turfskip

Onthaasten?

www.turfskip.com 24

www.peterart.nl

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

Zijslings houden van actie

Striidber weer striidber Werken aan de Friese meren Op de Friese Meren is werk zat.

En er komt in dit vak iedere dag nieuw werk bij. ‘We merken direct aan onze beunschepen als een geul weer begint dicht te slibben, zoals nu gebeurt met de vaargeul bij Heeg.’

Siebo verbaast zich regelmatig hoe lang het soms duurt voordat tot actie wordt overgegaan. Wellicht is het vaak zuinigheid, terwijl de economische gevolgen niet direct voelbaar zijn. Maar wel zichtbaar. Siebo ziet elke dag hoe beroepsvaart een vaargeul steeds meer gaat mijden, als het gevaar groeit dat je kunt vastlopen.

Dat geldt ook voor recreatievaarders. ‘Bij Langwar ligt voor het dorp amper 60 cm water. Dat is jammer voor de ontwikkeling van de recreatie. Men wijkt uit, de zandplaten worden liever gemeden. Het zou twee jaar geleden worden uitgediept. Toen de aannemer failliet

Hij baggert het wedstrijdwater, legt kades aan en versterkt ze. Ook laat hij camera’s hoog in de lucht beeldverslag maken en is zelf al jaren een hoofdrolspeler aan het front van het IFKS kampioenschap.

Geen schipper heeft meer affiniteit met de Friese meren dan Siebo Zijsling van de Striidber uit IJlst.

IFKS-schipper Siebo (45) Zijsling en zijn broer Douwe (43) hebben een avontuurlijk bestaan met hun gelijknamige aannemersbedrijf Zijsling en Zn. uit Drylts. Ze zijn elke dag buiten, op en om het Friese water met hun verschillende werk- en beunschepen.

Het bedrijf is sinds 2014 hun ‘eigen’, ’want ús heit hebben we dit jaar keurig uitgekocht’, vertelt Siebo.

Sinds 2000 hebben ze vele werken uitgevoerd voor het Friese Meren project, waarbij vaargeulen zijn uitgediept, oevers zijn verhoogd en verstevigd en waarin nieuwe kades en beschoeiingen zijn aangelegd. Daarnaast is Siebo wekelijks een paar dagen op de Waddenzee om voor een opdrachtgever uit Noord-Holland de vaargeulen van Texel tot en met die van Schiermonnikoog open te houden.

Nachtvaart

De broers houden van actie, ook van onverwachte. Zoals een schier onmogelijke transportklus, die zich in januari voordeed. Zijsling werd gevraagd of ze nieuwe remmingswerken, waar de veerboot van Texel op afmeert, even van Heeg naar Den Helder konden brengen. Ruim acht uur varen, midden in de nacht en graag opleveren voordat de eerste boot ’s ochtends weer ging oversteken.

De werkschepen met de kranen waken soms ook over de skûtsjevloot om uit te rukken uit als er gered moet worden na een kapseizing. Heit Cor zorgt voor de beelden, hij vaart al 10 jaar met de hoge kraan op de Neptunus mee voor Omrop Fryslân. Sinds afgelopen jaar levert Zijsling ook het schip de Batavier, voor de varende studio van de Omrop.

ging, bleef het werk liggen. Nu staat Langwar pas op de planning voor 2015. Wij hadden het er met een paar plaatselijke aannemers al lang zo uit kunnen pakken. ‘ 15, zijn we al weer twee jaar verder. Wij hadden het er met een paar plaatselijke aannemers al lang zo uit kunnen pakken.‘

Jeugdliefde

Toch is het skûtsjesilen vooral hobby, stelt Siebo. Een jeugdliefde die nooit meer is overgegaan. Allard Syperda was één van zijn belangrijkste leermeesters. ‘Onze ouders Cor en Klaske gingen in de jaren tachtig al met Allard mee op de Boppelâns en later op de Friesland’, vertelt Siebo. Toen hij een jaar of zeventien was, trainde hij met zijn maten Lammert Jan Wiersma en de tweeling Hans en Bouke Sikma wekelijks mee met de vaste bemanning van Allard. ‘Bij toerbeurt mocht er wel eens één van ons mee in een wedstrijd. Maar er was al een vast team van twaalf man, je kan niet opeens met achttien mensen aan boord zijn.’

In ‘89/90 brachten ze samen de Striidber onder zeil en werden ook aandeelhouder bij Allard. Toen die er na 1993 mee stopte, hebben Siebo en zijn maten het schip samen overgenomen. Aanvankelijk hebben ze wat wilde wedstrijden gevaren, vanaf 1999 draaien ze jaarlijks mee in het IFKS kampioenschap. Ze zijn uiterst succesvol, maar steeds net geen kampioen.

Feest

In 2009 leek het tij te keren. De Striidber haalde een historische zege. Voor het eerst in de geschiedenis werd een IFKS-skûtsje winnaar in een veld van IFKS- en SKS- schepen bij Lemmer Ahoy. De gezworen zeilmaten vierden het groots in de plaatselijke stamkroeg van de Striidber, Het Wapen van IJlst. Hooggespannen verwachtingen volgden. Zou de Striidber, die al sinds 2002 in de top 4 van het IFKSklassement strijdt om de kampioenstitel, nu eindelijk eens slagen? Het is nog steeds niet gelukt. Siebo Zijsling kent nu het gevoel van zijn voorganger, Allard Syperda . Die was zelfs vijf jaar lang de ‘Joop Zoetemelk van het Skûtsjesilen’ toen hij van 1988 tot en met 1992 vijf maal op rij tweede werd.

Brouwer had dat jaar ook problemen met zijn nieuwe zeil op het skûtsje van Heerenveen. Ik herkende wel wat hij zei over de problemen die hij met het nieuwe tuig had. Ik weet dat je er een tijdje mee ‘ompiele’ moet om nieuw tuig wat ‘te plak’ te zeilen.

Maar we konden het er niet goed bij krijgen.’ Na nogmaals een ‘dreech’ voorseizoen bij wedstrijden in Langwar, Lemmer en Heeg besloot Zijsling een week voor het kampioenschap het zeven jaar oude tuig er weer op te zetten. ‘Alles voelde direct weer vertrouwd en we deden weer mee.

Alleen bij harde wind mist zo’n oud zeil de vorm. ‘Zijsling werd afgelopen jaar toch nog zesde en zijn zeilmaker

nam het zeil sportief terug om een nieuwe voor de Striidber te leveren.

‘Een duurzaam nieuw zeil, niet te stug, het moet lang meekunnen, want we betalen het samen uit eigen zak. Wij doen het zonder geldschieters. Onze sponsoren leveren in natura, zoals Piet van Scheepswerf Ten Woude.

Een belangrijke man in ons team. Aan boord zit hij aan de grootschoot. Bij hem mogen we iedere winter binnen aan het schip werken, hij takelt het ook gratis voor ons uit het water.

Skûtsjesilen doe je als team, zo willen we ook graag dit jaar eindelijk eens als team de titel pakken.’

Jacob de Hoop

Drama

In 2012 is vorstelijk geïnvesteerd in nieuw tuig. Een dramatisch kampioenschap volgde, met op de elfde positie net geen degradatie. ‘Piter

25

Qualiborg Adviseurs voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen DE RICHTING VAN UW BEDRIJF DE INRICHTING ERVAN HET DUURZAAM RESULTAAT EN HET IN- EN EXTERN DRAAGVLAK DAARVOOR Van • Charter schepen • Vrachtschepen • Woonschepen (arken) Tot • Woonhuizen • Restaurants • Campings • Veehouderijen En meer…

Sneekermeer 6 • 8502 TP Joure • Tel. 0513-541022 www.afmitech.nl

Mode van o.a.

Bandolera,Yoek en Malvin Lingerie voor iedere buste

Vissersburen 84, Lemmer www.ladyshopyvonne.nl

26

ab@qualiborg.com www.qualiborg.com

0512-541031 06 53259758

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

De leeuw is los.

Eindelijk.

Rienk Ulbesz bestaat één eeuw Het Leeuwarder Skûtsje tijdens de wedstrijd in Woudsend 2013.

Luider gezang dan op maandag 31 juli 1995 heeft er vanuit het ruim van motorschip Súd Fryslân nooit geklonken. Schipper Ulbe Rienks Zwaga en zijn mannen zijn ‘út ‘e skroeven’. Voor het eerst hebben ze een SKS-wedstrijd gewonnen. De ‘Rienk Ulbesz’ schrijft historie, bij Woudsend.

De Leeuwarder ploeg was deze maandagmiddag als ontketend.

Herman Inia, die het hardste kon

schreeuwen van de hele vloot, hoorde je boven alles uit. Commissievoorzitter Meine Haringsma danste met een

Feest na het kampioenschap in 2002, met behalve Ulbe Zwaga o.m. Meine Haringsma en Teake Visser, trouwe bemanningsleden. Maar de mast was onreglementair versterkt, wat leidde tot diskwalificatie en uiteindelijk een royement.

Het Ljouwerter skûtsje in 1965. Van links naar rechts Pieter Tjittes Brouwer, schipper Sietze Brouwer, schotenman en latere schipper Albert van Akker.

brede grijnslach de polonaise, fokkenist Rinus Woudstra met zich mee sleurend. Roefmeester ‘Joets’ speelde op de accordeon. ‘Omke’ Teake Visser de adviseur rolde lachend een sjekje. Liereman Piet de Vreeze met zijn lange baard zag het, zijn handen diep in de zakken van zijn tuinbroekoverall, hoofdschuddend aan.

Ulbes zonen Rienk van 9 en Willem van 7 deelden in de feestvreugde. Zij beheerden de pot van de toto, waar iedereen een gulden in stopte. Als er niemand won, verviel de opbrengst aan Rienk en Willem, die ervan naar de kermis mochten. Kermis was er die avond niet, wel een huldiging in de ‘Driuwpôle’, het multifunctionele centrum van Woudsend.

Het was een gedenkwaardig seizoen, veertig jaar na de oprichting van een Vereniging voor Skûtsjesilers, de voorloper van de Sintrale Kommisje Skûtsjesilen. De Lemster directeur Gemeentewerken Jack Cramer werd voorzitter als opvolger van HEMAdirecteur Alex Brinksma. Die had nog voorkomen dat op SKS-skûtsjes kunststoffen tuigen werden toegestaan. Bij de concurrerende organisatie IFKS waren die al vanaf het begin in 1982 gangbaar.

Een verrassing

Omke Lammert Zwaga was in 1994 met hetzelfde schip maar dertiende in het eindklassement geworden. In 1993 was hij nog tiende. Het succes lag ‘m toch niet aan de nieuwe 35-jarige schipper? Ulbe Rienks junior had tot op dat moment nog niet zo veel gepresteerd, al was hij in 1994 eerste geworden in de C-klasse van de IFKS. Maar dat was met de ‘Hoop op Welvaart’, het eerdere kampioensschip van Age Bandstra.

Bij de SKS eindigden de Leeuwarders in 1995 twee keer als derde, in Grou en bij Terherne. Als zeiler riep ‘jonge Ulbe’ toen bij ouderen herinneringen op aan pake Ulbe. Het moest alleen nog even klikken met schip en bemanning. Dat deed het bij Woudsend. Zwaga versloeg regerend kampioen Tjitte S. Brouwer van Heerenveen én titelkandidaat Berend Mink van Grou.

Op 26 september 2014 is het precies een eeuw geleden dat in Drachten het skûtsje ‘Drie Gebroeders’ werd opgeleverd. Reden voor een feestje én een boek over de ‘Rienk Ulbesz’ van Leeuwarden.

Klaas Jansma wilde nog wel één keer aan de bak, als het maar een ander skûtsjeboek mocht worden dan er zijn verschenen. Dat mag, maar natuurlijk gaat het toch weer over schepen en mensen. Daarbij kun je in Leeuwarden niet om Meeters en Zwaga’s heen. Die spelen er in de geschiedenis met Brouwer, Van Akker en Haringsma’s een hoofdrol.

De ‘Drie Gebroeders’ is gebouwd voor Berend Zetzema op de werf van de Roorda’s in Drachten. Het maakte deel uit van een serie van vier, waarvoor één basisontwerp werd geschetst. Eén van die vier

was ‘De Drie Gebroeders’ van Gjalt van der Schuit uit Rottevalle, nu de Sneker Pan. Sneek en Leeuwarden hebben in de nieuwe tijd lelijk in elkaars vaarwater gelegen. Maar diepere wonden nog zijn geslagen in de relatie tussen Leeuwarden en Lemmer, in de tijd van Zwaga’s en Reijenga.

Toen stond zelfs even de vruchtbare samenwerking tussen de Ljouwerter en de Lemster Kommisje bij het skûtsjesilen in Lemmer op de tocht.

Wat was toch de mytische kracht van Ulbe Rienks junior, een van de hoofdrolspelers? Daarover gaat bijgaande episode.

Jelle Rijenga gelanceerd

verloor, leek het, voortijdig de kansen op een titel. Een bestaande vete werd nieuw leven in geblazen…

Een jaar later, in 1996, werd Leeuwarden tweede in het klassement achter Sneek. Ineens laaide het skûtsjevuur in Leeuwarden op. Nieuwe sponsoren werden bij bosjes geworven. Nog even, dan kon de stadsvlag na de laatste skûtsjedag fier op Leeuwarder torens wapperen en werden Ulbe en zijn vrienden als helden ingehaald. Dat gebeurde in 1998 en 1999.

Leeuwarden won het de tweede dag in Lemmer opnieuw. Dat gebeurde na een wervelende inhaalrace, want de start was ronduit slecht. In het tweede kruisrak voer Leeuwarden over het roer van Lemmer. Daarbij werd Jelle Reijenga vanaf zijn helmhout gelanceerd. Met een boogje ging hij te water. Het bootje van Omrop Fryslân met Henk Schippers als piloot bracht hem snel terug aan boord. Maar behalve een nat pak kreeg Reijenga veertien punten door een protest van Ulbe. Hij IM

Leeuwarden Coronaweg 2 - T. (058) 288 20 18 Franeker James Wattstraat 4 - T. 0517 39 76 00 Wurdum Werpsterdijk 1 - T. 058 255 13 02 Burgum Mr. W.M.O. van Veenweg 34 T. 0511 46 98 22

27

opening WaterSportSeizoen frySLân

SkûtSjeSiLen 12 & 13 apriL

LangWar Langweer opent seizoen Zaterdag 12 en zondag 13 april zeilen prominenten van de IFKS op de Langwarder Wielen. Als ‘thuisschip’ mag het Langwarder skûtsje met schipper Johannes Meeter van de SKS meedoen.

Deze opening van het watersportseizoen is een gewaardeerde traditie.

Als het weer een beetje meezit, staat Langweer en omgeving in bloei.

Café’s zijn open, er is gezelligheid met live muziek en op zaterdag een braderie. Vrolijke mensen zitten op de terrasjes. En dan die wedstrijden erbij… mede geSponSord door:

ondernemerS LangWeer

zaterdagavond vanaf 20.00 uur in Wapen van LangWeer

Live muziek WWW.SkutSjeSiLenLangWar.nL

Wapen van Langwar

WWW.ZEILSCHOOLNEPTUNUS.NL

info@zeilschoolneptunus.nl

Rekenwerk en verrassingen Sinds oude tijden is Langweer een van de centra van de SKS-zeilerij.

Hier werd in 1860 door vijf beurtschepen al een wedstrijd gezeild met als inzet een pendule. De roemruchte Greolt Reins Zijlstra won, en in 1861 weer.

Tegenwoordig zijn er zoveel deelnemers dat er in een A- en een B-poule wordt gezeild. Naast een klassering op aankomstvolgorde is er ook een uitslag waarbij rekening wordt gehouden met de lengte van een schip. Dat geeft wat rekenwerk na afloop en een verrassende dimensie aan dit zeilen.

Een extra dimensie geeft ook de Skûtsjerun van 5 (eigenlijk 4,94) of 10 (10,79) kilometer op zaterdag 12 april. Deze start in de Langwarder Buorren en gaat tot aan de Jaansleat. De lange variant pakt er nog een groen stuk Boornzwaag bij, langs de oevers van de Wielen. Het hele parcours is verhard en geschikt voor atleten en amateurs.

Vanaf 9 uur kun je inschrijven!

Skûtjesilen Langweer

Eetcafé De Drie Zwaantjes Buorren 22 8525 EC LANGWEER 0513-499171 06-28640767 info@driezwaantjes.nl

Zaterdag 12 april 2014 t/m zondag 13 april 2014 om 10:00 uur Het Wapen van Langweer, een plek voor jong en oud!

Buorren 36, 8525 ED Langweer

www.wapenvanlangweer.nl

Tjeerd en Karin van Dijk

Of kom naar het gezellige Café de Wielen aan de Stevenshoek 23 in Langweer.

Buorren 21 Langweer 0513-499699

www.driezwaantjes.nl

:EILMAKERIJ

NIEUWENHUIS custom made canvas works

Alle boodschappen, gewoon in de buurt

,ANGWEER

www.troefmarktvandijk.nl Buorren 24 8525 EC Langweer 0513-499161

28

Doumastate 6 8525 HA Langweer tel:0513-499437

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

Schipper Meeter wordt nu wél baas

Langweer kiest ‘de Griene’ Opnieuw proberen

Zwaga en Langweer in gelukkiger tijden. In 2013 eindigde de ‘Ut ‘e Striid’ als negende in het klassement, het jaar daarvoor als dertiende.

Langweer zeilt volgend jaar met ‘De Griene’.

De in 1914 door Wildschut gebouwde ‘Twee Gebroeders’ wordt door deskundigen tóch sneller geacht dan de ‘Ut ‘e Striid’. Een nieuwe schipper, Johannes Meeter, is al begonnen.

Alleen de broers Rienk en Lammert Zwaga kunnen met het oude Langweerder skûtsje overweg. Zij werden er kampioen mee in 1969 en 1980.

Voor alle andere schippers werd het hardzeilen met de Griene een lijdensweg. Kennelijk moet men aan boord geboren zijn om er goed mee te kunnen varen.

Of niet? Johannes Hidzers Mee-

ter zal het in 2015 bewijzen. Hij kan dan tevens een einde maken aan de vete tussen Meeters en Zwaga’s, die in 1968 rond dit schip begon. Het wrange is dat de nieuwe Langweerder schipper de plaats inneemt van uitgerekend Jaap Lammertszoon Zwaga.

Anders dan zijn voorganger heeft Meeter van de Langweerder skûtsjecommissie wél de vrije hand gekre-

gen. De bemanning blijft grotendeels gelijk. Twee zonen van de vroegere Langweerschipper Tjitte Jans Brouwer komen met Johannes over van het Lemster skûtsje.

Veel gedoe

Jaap Zwaga heeft het in Langweer niet lang volgehouden. Twee jaren zeilde de binnenschipper uit Grou met de ‘Ut ‘e Striid’. Op 30 december 2013 stapte hij van het helmhout, want, zei hij: ‘wy farre net ien koers. ’ Zwaga heeft het, net als Lodewijk Meeter, druk als binnenschipper. De bedrijfstak maakt magere jaren door.

Bij Jaap bestond weerstand tegen de macht van de adviseurs, die uitgaan van een sportmentaliteit. Daar hoort trainen bij, teamverband, scheiding

Met de nieuwe schipper wil Langweer een nieuwe start maken. Afspraken zijn nu zwart op wit gezet.

IM

van functies. Maar Zwaga is schipper, met een intens meelevende vader.

Die, Lammert, kiest nadrukkelijk voor de oude stijl.

Jaap Zwaga kreeg het familieschip tot zijn spijt niet tot zijn beschikking, hoewel het eigendom van Langweer is. Want in de ‘Ut ‘e Striid’ van Jacob Huisman is anderhalve ton geïnvesteerd. Dat geld, zegt Langwar-voorzitter Robert van der Werf, gooi je niet zomaar weg. En het pachtcontract loopt na komend seizoen nog vier jaar.

Volgens Niels Moerke van het scheepsbouwkundig ontwerpbureau Van Oossanen kan de ‘Twee Gebroeders’ bij toepassing van de nieuwe SKS-regels sneller worden getuigd dan de ‘Ut ‘e Striid’. Maar dan moet er wel opnieuw geïnvesteerd worden.

Toch komt er dit voorjaar ‘gewoon’ een nieuwe fok.

Rond het vertrek van Zwaga is veel gedoe ontstaan. De Vereniging van Schippers en Bemanningsleden (VSB) en het SKS-bestuur bemoeiden zich ermee. Die hebben allemaal uitleg gekregen. En met een schippersvriendelijker opstelling van de Langweercommissie zijn volgens Van der Werf de problemen uit de weg geruimd.

Langweer heeft een kwalijke reputatie als het gaat om schipperstrouw. Na het vertrek van Anne Tjerkstra in 2008 zijn Jeroen Pietersma en Ulbe Brandsma er net zo snel gesneuveld als vroeger Lodewijk Meeter en Rienk Zwaga (na 3 jaar) of Pieter Engelsma, Chris Brouwer en Anne Hoekstra (2 jaar).

Alleen Lammert Zwaga, Tjitte Jans Brouwer en Anne Tjerkstra hielden het langer vol. Struikelblokken waren meestal de sportieve successen.

Jarenlang regeerde in Langweer het geld van een grote en rijke businessclub. Die heeft een stap teruggedaan voor de ‘Freonen fan Langwar’. Met Zwaga waren afspraken gemaakt over de trainingen. Jelle Hummel zou de Langweerploeg begeleiden. Maar zijn benadering sprak de bemanning weinig meer aan dan die van het eerder ingehuurde zeilteam Roy Heiner. Jaap gaf overigens toe dat hij in 2013 te weinig en niet systematisch heeft getraind. Hij is overgestapt naar de door Meeterbloed gedomineerde ploeg op het Huzumer skûtsje. Dat moet zich bij de SKS minstens naar de middenmoot kunnen zeilen.

En Johannes Meeter weet uit ervaring hoe het is om als beroepsschipper voor een commissie te zeilen.

Lemmer heeft drie jaar geleden groots geïnvesteerd in het Lemster skûtsje.

Toen dat niet tot het gewenste resultaat leidde en Johannes het ook niet meer wist, werd hij ontslagen.

De beroepsschipper Albert Visser, die ook in Lemmer woont en van Drachten een vrolijke jonge meid heeft gemaakt, mag het nu met de Lemsters proberen.

Honderd jaar ‘Twee Gebroeders’ In 1914, vlak na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, aanvaardde Rienk Ulbeszn. Zwaga het skûtsje ‘Twee Gebroeders’. Het was bij Wildschut in Gaastmeer gebouwd, voornamelijk om modder en turf te vervoeren. Registratie: [S 1096 N].

Door een vernuftig ontwerp kon het skûtsje voor hetzelfde vaarwater groter worden gemaakt dan vergelijkbare schepen, nl. met 51,009 ton laadvermogen. Het geheim zat ‘m in het sterke ‘beheljen’ ofwel het versmallen vanaf het zwaard.

Goede terpmodder voor de boeren in en rond Langweer kwam uit de omgeving van Franeker. Bottleneck onderweg was de Lollumerfeart. Die was bovenin wel 9 meter breed, maar in het bed niet meer dan 4m. Een beladen schip van

3,82m breedte kan het opgestuwde water daarin niet kwijt, zodat het ernstig wordt afgeremd. Door het versmallen, dat men ook bij bv. het Earnewâldster skûtsje ziet, is dit opgelost.

Ulbe Rienks, die getrouwd was met Akke Lammerts Brouwer, nam het schip in 1931 over. Hij won er veel prijzen mee. Zijn zonen Rienk, Lammert en Jeen groeiden aan boord op. Maar in 1951 moest het skûtsje worden verkocht omdat Ulbe een motorschip aanschafte.

De Stichting Donia kocht het in 1966 terug. Omdat Lodewijk Meeter er niet op wilde varen, werd ‘jonge’ Rienk in 1968 schipper. Het volgende jaar was hij kampioen met Langweer.

29

Leeuwarden en Groningen

Zeilmakerij Rolf de Jong Singel 16 9001 XP Grou Tel. 06 – 81133883

Schilderwerk

Zevenhuizen 12 8801 AW FRANEKER Tel. 0517-390790 Fax. 0517-393340 Mob. 06 525 34281

Glasherstel & Isolatieglas Behangwerk

Spuitwerk

Plafond- en wandafwerking

www.roosmaschilders.nl 30

w w w. r o l f z e i l m a k e r i j . n l

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

Skûtsjes worden racemachines

Tussen echt en sportief door Klaas Jansma

De mast naar achteren. Het vlak geknikt, verlengd. Spanten uitgebrand. Cement verwijderd.

Schuivend zwaard. Kunststoffen touw en schijven. Het oude skûtsje is grondig verbouwd om sneller te zeilen.

Het houten skûtsje van Albert van Akker sr. ligt nu bij Earnewâld onder water.

Wedstrijd bij Lemmer, 1968. Boven Langweer met Rienk Zwaga, onder Grouw met vader Ulbe.

Voor de sport

Sinds 1955 zijn skûtsjes door gezelschappen opgekocht om er mee te hardzeilen. Deze eigenarencommissies bestonden doorgaans uit mannen van aanzien met kennis van de watersport. Als schippers werden vrachtvaarders aangetrokken. Hun bemanningen waren voornamelijk familieleden en kennissen, bijna al-

Drijfpartij in 1973. De mast al wel op 30% van voren, maar het doek van katoen en zwaarden met ‘8 liter hollings’.

Ulbe Zwaga senior schudde in 1962 afkeurend zijn hoofd toen hij in Lemmer zag hoe ver de mast van de ‘Emanuel’ naar achteren werd verplaatst. ‘Vertrouwen’ was de naam in 1962 toen Lemsters het schip overnamen [L 2152 N]. Dit nieuwe Lemster Skûtsje moest de kansloze ‘Hoop op Welvaart’ [S 881 N] vervangen. Daarvoor moest de mast veel verder naar achteren dan in 1961 op Heerenveen was gebeurd. Om de sportieve ambi-

Vertrouwd en gelijkwaardig In de jaren 1980 en ’90 nam de theoretische kennis van aero- en hydrodynamische krachten sterk toe. Die tendens werd versterkt door de instroom van kapitaal en talentvolle technici. Jonge

tie te onderstrepen werd de romp wit geschilderd en de rechte ‘Drentse’ gaffel in de ban gedaan.

Veertig jaar later werd in 2002 de SKS-titel van een jonge Ulbe Zwaga junior afgepakt omdat hij een mast onreglementair had versterkt met carbon. Eerder dat jaar was Peter Syperda van Joure al uit de uitslagen geschrapt omdat hij zijn vlak een beetje naar buiten had gedrukt.

‘Hollanders’ ontdekten bij het hardzeilen met Lemsteraken en bij de Iepen Fryske Kampioenskippen de charme van snelle platbodems. Bij Lemsteraken worden de uitslagen daar achteraf via een rating gecorrigeerd. Bij skûtsjesilen, wat veel meer een publiekssport is, wenst men een zichtbare uitslag, oftewel ‘line honours’.

Met het oog op een sportieve competitie is gelijkwaardigheid daarom naast de veiligheid bij beide organisaties steeds belangrijker geworden.

Daartoe wordt vanaf begin jaren negentig een relatie gelegd tussen oorspronkelijke rompsnelheid, stabiliteit en toegestaan zeiloppervlak. Bij de SKS is deze ontwikkeling een nieuwe fase ingegaan met de

lemaal uit schipperskringen gerekruteerd. Ze voeren al wel op de motor.

Maar ze kleedden zich vaak als watersporters, soms met een witte pet op en een stropdas voor.

In 1958 liet Ulbe Zwaga een traag Grouster skûtsje vervangen door

vorming van de Commissie 2000 in 2000, nu Commissie Amels. De gehanteerde formules blijven een bron van discussie, maar de bedoeling is eerlijke sport. Daarom zitten in SKSskûtsjes peilglaasjes op het vlak om de diepgang te controleren en om die reden werd Peter Syperda in 2002 uit de uitslagen gehaald.

Het streven naar optische originaliteit of authenticiteit heeft eerder veel strijd opgeleverd. Vreemde opbouwen moesten na het eerste IFKS-jaar 1982 verwijderd worden, bakstagen werden niet toegestaan. Vanaf 1986 handhaafde Sieb Bandstra bij deze organisatie een reglement om de oude inrichting en uitrusting te beschermen.

Toen was er al veel vernieuwd, of vernield zo men wil. Waar dat niet terug te draaien was, is gekozen voor een

de snelle Piipster ‘Hoop op Zegen’ [G 1194 N]. Hij werd daar vijf keer achter elkaar kampioen mee (1958-’62).

Toen kreeg iedereen oog voor snelle vormen. Dat waren rondingen van voor naar achter, een geveegde kop en een geveegde en liefst wat gepiekte kont.

Heerenveen kocht in 1961 ‘De Jonge Rienk’ [L 1418 N], die in 1915 als ‘De Jonge Pieter’ op ‘De Piip’ was ge- Verlengd roer, verstelbare giek. bouwd. Het was een woonschip geworden. Siep van Terwisga werd er in de jaren 1963-’65 kampioen mee. Dit gestrekte schip heeft niet erg veel zeeg, maar wel, net als Lemmer, een platte kop. Bij sleepproeven is gebleken dat deze rompvorm bij skûtsjes gunstig is voor de snelheid.

Rond 1970 experimenteerden Lodewijk Meeter en zijn zonen vernuftig met Huizum (zie de foto’s hiernaast). Ze werden kampioen in 1970 en ’71. fessor Gerritsma in 1977 in het nauw Sneek, met Jan van Akker als schip- te drijven. Die was door de SKS uitper, won voor het eerst in 1973. Ook genodigd om de onbeheerste groei bij hem werden veel vernieuwingen van tuigages met hoge masten en toegepast. Meeter en Jan van Akker grote zeilen met een normeringsforbeschikten over voldoende praktijk- mule aan banden te leggen. kennis om de Delftse ingenieur Pro-

beeld dat enigszins overeenkomt met wat op foto’s van vroeger is overgeleverd. Daarom moet glanzend roestvast staal worden overgeschilderd in een acceptabele kleur of gehamerd. En kunststof touw mag wel, als het maar oud lijkt.

De nieuwe generatie scheepsbouwkundigen gebruikt krachtige reken- en meetapparatuur. Zonder computer zijn vele variabelen niet in één formule te vangen. Met GPS kan men snelheid tot op de meter per seconde meten en met laser rondingen tot op de halve centimeter. In 2010 kon iedereen via de website dankzij ‘track and trace’ de schepen in hun koers en tempo volgen. Door de gemaakte opnamen te analyseren kunnen beter uitspraken worden gedaan over de rompsnelheid van elk schip.

31

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

Tussen echt en sportief vervolg 1 Mast en roef

Lemmer en Heerenveen verplaatsten als eerste commissies de mast tussen de 2,10 en 1,80 meter naar achteren. Daarvoor moest de zware mastkoker mee worden verplaatst.

Een voordek van 4 meter lengte werd 6 meter groot. De lange opsteker kon bij Lemmer sterk worden ingekort.

De schepen hingen daardoor minder in de kop en meer in de geveegde kont. Gangbaar is tegenwoordig een plaatsing tussen 25 en 33% vanuit de voorsteven. Dat is bij een schip van 20 meter op zo’n veertien meter vanuit het roer.

Bij de eerste lege meting lagen skûtsjes aan de voorkant doorgaans 2 centimeter dieper dan aan de achterkant. Het was de bedoeling dat ze goed beladen ‘lyklestich’ waren. Dat gaf de minste wrijving, of viskeuze weerstand.

De mast stond oorspronkelijk zo ver naar voren om een groot ruim te creëren. Dat was bij sportschepen niet meer nodig. Zij moesten leeg gelijklastig liggen. Het was een hele puzzel om dat vanuit het oude model te bereiken.

Een onvermijdelijk effect was dat het schip zwaarder in de kont ging hangen, wat ook remde. Verwijdering van de eikenhouten roefbetimmering

Lichter is sneller

‘Hoe lichter, hoe sneller’, lijkt logisch bij een racemachine. Op skûtsjes werd eerst het beton uit de kimmen en de stevens verwijderd. Staalijzeren spanten werden eruit gesloopt.

Ook de betimmeringen sneuvelden.

Zo kon het scheepsgewicht, niet te verwarren met het laadvermogen, dalen van 18 tot 15 ton.

Als er onderdeks wordt gesloopt, komt het zwaartepunt hoger te lig-

(Woudsend!) kon dit niet compenseren. Toch veranderden prachtige roefjes in kale, sfeerloze hokken. De zwaardlieren achterop verdwenen vanwege de veiligheid aan boord.

Later ontstond de trend om de ijzeren roef naar voren te plaatsen. Daardoor werd het schip achter nog wat lichter. Het verschafte de roerganger, de schotenmannen en de adviseur ook meer ruimte op het achter- Tekening Peter Dorleijn. Dit lijkt wel hout op ijzer! dek, dat groeide van 1,50m naar meer dan 2,65m. een staaldraad door de mast met Eerst werden oude, hoge roe- het oog op de veiligheid toegestaan. ven nog wel vervangen door lagere, Bij de IFKS is dat om dezelfde reden lichtere exemplaren. Aldert Hoekstra verboden. bracht op Drachten vóór de roef een houten schot aan om de windweerstand op te vangen. Na 1990 is deze verbouwingsdrift aan banden gelegd.

Maar Joure kreeg in 2013 nog toestemming om zijn mooie roef te verlagen om het toegestane zeiloppervlak te kunnen voeren.

Mast en giek werden vroeger van massief hout gemaakt, meestal (Oregon) pine. Tegenwoordig zijn ze van de verlijmde delen van een wel twaalf keer overlangs doorgezaagde stam.

De verboden staaldraad kwam bij mastbreuk aan het Bij de SKS is het aanbrengen van licht op de ‘Oude Zeug’ in 2004.

gen. Dat verhoogt het risico op omslaan. Bij een grotere slagzij dan 15-20 graden komt er minder wind in de zeilen en groeit de weerstand, wat de snelheid nadelig beïnvloedt.

Om dek en roef lichter te maken is 4 mm als norm voor plaatdikte aanvaard in plaats van de 5 à 6 mm bij de oorspronkelijke bouw. Aan spanten en sporen kan, in combinatie met de klinknagels, wel voor 1 tot 1,5 ton aan gewicht worden

Prachtige finish voor Lemmer bij Sneek in 1988. Toen zeilden ze nog met katoen.

Verlengd en geknikt

De huidige skûtsjerompen hebben een plat vlak, ze zijn stomphoekig tot halfrond in de kimmen en lopen voor en achter geleidelijk uit de waterlijn omhoog. Ze hebben tegenwoordig een lengte:breedteverhouding van ongeveer 5,4:1.

Met hoekiger kimmen verlijert een schip minder. Een grotere breedte geeft meer viskeuze weerstand, maar vergroot ook het draagvermogen. Dat is gunstig voor vermindering van de drukweerstand. Peter de Koe maakte de ‘Hoop op Zegen’ [S 281 N] (IFKS) stabieler door het zogenaamde ‘tumble home’ effect: het versmallen van het dek ten opzichte van het vlak door het naar binnen trekken van de welling.

Aantasting van de rompvorm is tegenwoordig verboden. Toegestaan is verlenging tot het bij de IFKS en de

32

SKS afzonderlijk bepaalde maximum van rond 20 meter. Omdat ‘lengte loopt’, zijn vrijwel alle schepen tot op of bij dit maximum verlengd. Vanwege de gelijkwaardigheid moest de ‘Hoop op Welvaart’ [L 1566 N] vóór toelating in 2003 tot de SKS echter ingekort worden.

Bij verlenging wordt de buiging of zeeg in berghout en kim doorgetrokken. Dit kan bij het lassen worden versterkt, het ‘knikken’. Het beoogde effect is vermindering van de drukweerstand, een nadeel is verlies aan stabiliteit. Bij de ‘Sneker Pan’ [L 1350 N] (SKS) en de ‘Woeste Oane’ [L 1290 N] (IFKS) zijn de grenzen van het knikken opgezocht. Michiel Kalsbeek bracht een extra knikje aan op zijn ‘Raerder Roek’ [L 937 N].

De ‘Gerben van Manen’ [L 1418 N] is extra behandeld omdat het schip bij een hellingbeurt in Jirnsum uit de

bespaard. Met schotten en tegenwicht aan de mastvoet is een gewichtsbesparing mogelijk van meer dan 3 ton. Verwijdering van spanten, sporen en dwarsschotten heeft echter tot gevolg dat de schepen slap en moeilijker te sturen worden. Dat beïnvloedt de prestaties negatief.

Typerend aan oude skûtsjerompen zijn de vele klinknagels en de overlappende boegplaten. De eerste kan men vervangen door half zo zware nepklinknagels op gelaste verbindingen. Overlappen werden weggewerkt door plamuur, maar dat wordt nu beperkt.

Een gevolg van gewichtsvermindering is een geringere diepgang dan het oorspronkelijk gemiddelde van rond de 42 cm. Sommige schepen hebben nu een ledige diepgang van 38 cm. Daardoor zijn ze niet alleen ranker, ze verliezen aan de wind ook hoogte. Om dat op te vangen is de scheg bij veel wedstrijdschepen sterk vergroot.

Vroeger werd het vlak geteerd en gepotlood. Koolteer is vanwege milieuvervuiling verboden. Er wordt nu geëxperimenteerd met nanocoating.

Tekeningen betimmering achter en voor, Jelmer Kuipers.

Zeilen

Tot 1900 waren de zeilen meestal van hennep, soms van linnen en vanaf 1890 van katoen. Bij de IFKS was direct in 1982 kunststof toegestaan, eerst als dacron. Pas in 1997 accepteerde de SKS kunststoffen zeilen. De meeste SKS-schepen zeilen nu met zwaar dubbel gecoat kunststof doek in voorgeschreven kleuren en vormen. De vloot vormt daardoor een onhistorische eenheid. Gewoon ouderwets opdoeken is er niet meer bij, rimpels ziet men nauwelijks meer.

Zo’n zeil moet, voor een optimaal Venturi-effect, strakgetrokken worden. Een liertje in het onderlijk kwam in plaats van een verplaatsbare pin met een vioolblok. De fok moet strak aan de stag, die de kromme mast met wel 1,2 ton op spanning zet.

Halfwinders, bij Lemsteraken wel gangbaar, zijn bij skûtsjes verboden. Sietse Hobma probeerde het in 1969 met een grote middelfok als genua, maar dat mocht niet van SKS-voorzitter Alex Brinksma.

Sneek en Leeuwarden zijn naar één ontwerp gebouwd, maar ze verschillen sterk.

takels viel in 2003. Men fluistert dat dit (per ongeluk?) is gebeurd bij het Ljouwerter Skûtsje en bij Joure.

Tekening Frits Jansen. Typerend is het platte vlak.

Spantwerk en nieuwe mastkoker in een verlengde romp.

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

Meermast van Van der Meer Jacht- en Scheepsservice Van der Meer v.o.f. op ’t Ges in Sneek is het allround scheepstimmerbedrijf van de gebroeders Yme en Johan van der Meer.

Ze waren charterschippers van het eerste uur, zeilden mee op wedstrijd-skûtsjes en hebben meer dan eens een nacht doorgehaald om een skûtsje met averij voor het ochtendgloren weer wedstrijdklaar te maken.

Yme was in 1974 deelnemer van de allereerste editie van de Strontrace en de Visserijdagen. Later volgden voor zowel Johan als Yme meerdere Strontraces. De broers zijn al in de jaren zeventig begonnen met het varen op eigen schepen in de Bruine Vloot. In de rustige winterperiodes begonnen ze hun eigen rondhouten en zwaarden te maken en schepen op te knappen en in te timmeren. Al snel volgden opdrachten voor collega charterschippers. ‘en zo zijn we erin gegroeid’, vertelt Yme. Een grote diversiteit klussen volgde. De kennis en technologie van het moderne wedstrijdzeilen beïnvloedt ook de klassieke schepen. Het maken van rondhout voor de traditionele zeilschepen is daarmee een technisch hoogstandje geworden. Aan bezieling bij de gebroeders geen gebrek. Wat zich voordoet, pakken ze aan. Zo beoefenen ze ook het klassieke fijne scheepstimmerwerk. Zo is afgelopen voorjaar de nieuwe roef van het Jouster Skûtsje op authentieke wijze betimmerd.

Hoofdactiviteit is naast restauratie en onderhoud, het produceren van houten masten, rondhouten, zwaarden en roeren voor platbodems en klassieke jachten. Daarnaast verhuurt Jacht- en Scheepsservice Van der Meer ligplaatsen en biedt mogelijkheid tot zomer- en winterstalling, binnen en buiten.

Meer info : www.meermast.nl

De mast wordt in model gemaakt.

Authentieke roefbetimmering in het Jouster Skûtsje.

Potdekken en kuipbetimmering van een 40 jaar oude Stofbergaak.

Tussen echt en sportief vervolg 2 Zwaarden

De zijwaartse kracht van wind in de zeilen wordt omgezet in voorwaartse stuwing. Daarvoor zijn de zwaarden essentieel. Maar ze vergroten ook de weerstand. Een slecht opgehangen of gevormd zwaard remt het schip.

Zwaarden zijn nog zelden van eikenhout, als vroeger. Tropische houtsoorten als Afzelia worden meer toegepast. Van de stalen behuizingen moet de kop zwart geverfd zijn met een witte ster.

Het sleepijzer mag niet glanzen.

Aan de vorm van zwaarden wordt veel zorg besteed. De vliegtuigvleugel is voor specialisten als Ton Brundel een voorbeeld, met de ronding aan de binnenkant, tegen de romp.

Blokken, touwen, lijnen

Oude essen blokken met Friese ijzeren huizen (buitenslag) zijn verplicht.

Maar de pokhouten schijven hebben plaatsgemaakt voor kunststof, zoals kevlon. Er loopt geen hennep of manilla meer door, maar kunststof touw. Dat moet er tegenwoordig wel ouderwets, natuurlijk, uitzien, ook al is het dat niet.

Met het oog op veiligheid en bedrijfszekerheid is bij de vallen bovenin wél roestvast staal toegestaan.

Dezelfde overweging geldt bij accep-

tatie van stalen stagen en wanten.

Die kunnen daardoor natuurlijk wel veel strakker worden opgespannen dan met het vroegere materiaal.

‘Sustersheakken’ werden gebruikt om het fokkenblok te bevestigen. Ze zijn al lang in onbruik geraakt, vervangen door harp- en snapsluitingen. De oude leuvers om de fok aan de stag te bevestigen zijn verdrongen door mechanische knipsluitingen.

Een Drentse fok met een gaffeltje ziet men op wedstrijdschepen niet meer, net zo min als de rechte Drentse gaffel aan een grootzeil. Dat moet tegenwoordig een gebogen gaffel zijn, zoals gangbaar was bij een plezierschip, een boeier.

Die boeiermode zien we bij SKSskûtsjes aan de naamaanduiding.

Die is niet uitgesneden in een zetbord voorop maar met een feestelijk sierplankje achterop. Zo’n zetbord is afneembaar, wat bij wedstrijden meestal gebeurt. De jonge Siete Meeter op Leeuwarden schijnt de oude mode in ere te willen herstellen om niet hele wedstrijden te hoeven varen met de naam Rienk Ulbesz achterop.

De nieuwe SKS-vloot straalt veel meer eenheid uit dan de oude (beneden).

33

Scheepswerf ten Woude voor al uw o.a. scheepsrenovaties, nieuwbouw, motoreninbouw onder 1 dak...

Doehetzelf boxen Hellingen tot ton+mastenkraan Poetsen en antifouling behandeling Onderhoud, reparatie, schilder- en lakwerk Winter- en zomerstalling zowel binnen als buiten Verhuur van boten, schiphuizen en ligplaatsen Transport over weg en water, sleepservice Rondvaarten en jachtbemiddeling

De Muldyk XV GROU TEL.: --------E-MAIL: infooberendmink.nl

Beleef uw verleden in het INFORMATIE- EN BEZOEKERSCENTRUM ‘TERP HEGEBEINTUM’ - Met rondleidingen in de kerk op de hoogste terp van Nederland.

- Informatie archeologische terpvondsten.

- Kennis nemen van de geschiedenis van de gemeente Ferwerderadiel in het Documentatiecentrum.

- Petit-restaurant met terras.

Andries Planting Tegelzetbedrijf Doraweg 12 8531 PW Lemmer mail: info@andriesplanting.nl mob: 0653133124

34

EEN HEEL JAAR ACTIE IN HET AQUAVERIUM Elke maand de derde donderdag het PENN-petear

2014

www.aquaverium.nl

• Pittige gesprekken • Verrassende gasten • Altijd actueel • Ook in de zomer staat het Aquaverium vol mooie boten en schepen. Sommige zijn uiterst scherp geprijsd. Kom kijken en scoor!

• 114 jachten te kijk en te koop • Jachtmakelaardij Sneekerhof Grou • Jachtmakelaardij Van der Veen Terherne • Friese Vlag Rubberboten

Elke maand een ander thema.

Op donderdag 17 april praat iedereen over ‘it waar de baas’. We kunnen onze toeristenzomer best weerbestendig maken.

Donderdag 15 mei vieren we de aanwijzing van Leeuwarden als Culturele Hoofdstad.

Want woensdag de veertiende komt in Brussel de definitieve aanwijzing. Dus werk aan de winkel. Wat gaat het kosten? Wat verdienen we eraan? En wie is er nu nog tegen?

35

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

Rosalie Brundel volgt Ton op

‘Een heel mooi plekje…’

Ineens glimt een vonk in de ogen van Rosalie Fakkeldij-Brundel. Eén tel trekken haar lippen strak en klinkt ergernis in de stem. ‘Dat weet ik wel, pa.’ Ton glimlacht. Dit spel kennen vader en dochter, zo te horen.

De echtelieden Rosalie Brundel en Martijn Fakkeldij volgden per 1 januari jl. Ton en Hetty in Gaastmeer op.

Zij bezitten een recreatiebedrijf dat grotendeels door haar ouders is opgebouwd. Er is een jachthaven, een kampeerterrein en een werfje om bootjes op te knappen. Gecombineerd met de ‘Klassieke Rederij’ van Rosalie is dit een compleet geoutilleerd bedrijf. Maar wel zo karakteristiek dat je in de schuur de braakballen van de uilen kunt oprapen.

Rosalie groeide hier op. Martijn Fakkeldij komt uit Weesp bij Amsterdam.

Zij was bemanningslid op de Lytse Lies, hij zeilde bij Jeroen de Vos op de Eelkje II. In de feesttent bij Sloten sloeg bij deze twee in 2005 ‘de vlam in de pan’. Martijn werkte toen bij de Koninklijke Marine, na HBO Scheepsbouwkunde. Rosalie had ‘Hospitality Management’ gedaan, zeg maar Hogere Hotelschool in Leeuwarden.

Samen zijn ze nu firmanten in het familiebedrijf.

Ze hadden al eerder met elkaar te maken. Rosalie liep na stevig doordrammen (want: ‘de school wilde er eerst niks van weten’) stage op de driemast-klipper ‘Stad Amsterdam’.

Datzelfde schip heeft Martijn in 2000 getuigd. Rosalie: ‘Ik was de enige die op het schip én op kantoor werkte.

36

Daardoor merkte ik hoe het mis ging in de communicatie. Het zijn twee werelden.’

Dat is nuttige informatie als je een charterbedrijf wilt runnen. Het komt ook aan de orde als je een zeilpartij met skûtsjes op de Kralingse Plas voorbereidt, of een Bedrijvencompetitie nieuw leven inblaast. ‘Afspraken zijn gauwer gemaakt dan nagekomen’, weet Rosalie. Als je daarop anticipeert, kun je veel ongerief voorkomen.

Thuis

Echte ‘Hollanders’ zijn de Brundels al lang niet meer. Hier in Gaastmeer zijn ze thuis. Rosalie en Hetty praten net zo makkelijk Fries als Nederlands.

Meervoudig IFKS-kampioen Ton is in bijna elke zin tweetalig, hoewel het Hollands overheerst. Ze passen hier.

Dat merken ze in de dorpsgemeenschap van Gaastmeer, waar de tegenstellingen vroeger groter waren dan ze nu zijn. Dat geldt ook binnen de IFKS, waar Ton jarenlang deel uitmaakte van de Schippersvergadering.

Een scherpslijper is hij nooit geweest, loyaal altijd. ‘Wat geven en nemen’, is zijn stijl van zeilen. Rosalie is net iets anders van instelling. Zij zegt: ‘Kinst wol wat wolle, mar it moat wól kwaliteit ha.’ Dat laatste kan Ton be-

Hetty en Ton, Rosalie en Martijn. Drie van de vier zijn al Fries geworden.

amen als hij een zwaard maakt of een mooie Amsterdamse salonboot repareert. Het móet goed, anders kun je zonder blozen geen rekening sturen.

Verder is hij gemoedelijk. Op dit punt schuurt het wel eens tussen vader en dochter. Daar zit niet alleen een eigen karakter tussen, maar ook een generatie.

Ton en Hetty bouwden hun bedrijf stap voor stap op in de opgaande tijd.

Het was nét crisis geweest. Boten en huizen kostten nog een schijntje, hoewel de inflatie in de jaren tachtig toesloeg. ‘We begonnen hier klein en eenvoudig’, zegt Ton, ‘met een apartementje en een paar open bootjes.’

Klantenbinding, daar ging het vooral

om. Recreanten huurden een valkje als ze een dag wilden zeilen. Elk jaar werden van de winst een paar bootjes bij gekocht. Zo bouwde het bedrijf zich als vanzelf op.

Rosalie stapte erin toen er in deze business al kapitalen rondgingen. ‘We hebben het er altijd goed in gehad’, zegt ze. ‘Maar je merkt wel dat het

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

krapper is geworden. Je moet meer kwaliteit leveren voor hetzelfde of minder geld.’ Ton: ‘Er was ook wél overcapaciteit. Op een gegeven moment had iederéén valkjes te huur.’

Daar hadden de Brundels, met een trouw klantenbestand, minder last van dan sommige collega’s. Hetty: ‘Je hebt een band met de mensen.

Je kent elkaar. Als ze in het voorjaar weer komen, vraag ik altijd even hoe het thuis is, en met de gezondheid.’

Oud en jong

Dit is een ondernemersfamilie met een grote liefde voor boten en zeilen. Ze zien ontwikkelingen in de maatschappij die gunstig zijn, én de bedreigingen. ‘Op de vergrijzing moet je positief reageren’, zegt Martijn. ‘Stap even mee aan boord als iemand op oudere leeftijd zich niet helemaal vertrouwt.

Doe wat extra. Help even, ook met het

onderhoud. Dat klinkt simpel, maar het maakt een wereld van verschil.’

Om de jeugd binnen te krijgen, moet er meer gebeuren. Ook dingen waar Ton en Hetty zich nooit zorgen over hebben gemaakt. ‘Sociale media zijn heel belangrijk. Mailen, snel reageren op sms’jes, goede reacties op facebook, het kan er gewoon niet meer zonder.’

Ton begrijpt wat ze bedoelt. Hij betreurt het niet dat een volgende generatie Brundel in de startblokken staat.

Er moet veel gebeuren, ook dingen waar hij zich vroeger geen zorgen over hoefde te maken.

Als je goed luistert naar de markt, heb je bestaansrecht. Dat is les 1 in het ondernemershandboek. Daar hoort bij dat je aardigheid hebt in mensen en gevoel voor gastvrijheid. ‘Een wijntje?’, vraagt Ton. Ja lekker. Heerlijke wijn. ‘Dan krijg je een flesje mee.’

Met een dichtgepekte kast Ton en Hetty Brundel zijn bekenden in de IFKS-wereld. Bij Ton begon de watersport bij zijn geboorteplaats Harmelen met een dichtgepekte kast met een zeiltje aan panlatten.

Even later koesterde hij een grote liefde voor platbodems. Met smaak vertelt hij van het karkas van de latere Jonge Jasper, die Jan van Seumeren met een reusachtige grijper uit de modder graaide. Later kwamen Ton en Hetty elke zomer naar Fryslân om hier te zeilen.

Via de ‘Friesland’, de ‘Boppelâns’

en de ‘Harmonie’ werd hij in 1994 zelf schipper op de ‘Lytse Lies’.

Daarmee werd hij in 1997 IFKSkampioen. Sindsdien behoort hij met vijf titels altijd tot de favorieten.

Hun bedrijf zit in Gaastmeer. Het is gegroeid rond een oude boerderij, die dertig jaar geleden bijna was opgeofferd aan grootse plannen van een moedig investeerder. De toenmalige eigenaar Feike Attema gunde hun dit karakteristieke pand wel.

SCOOR MET DE SKÛTSJE CLAMPO De Clampo is het nieuwste promotiemiddel voor sportclubs en creatieve merken.

Ze zien er fleurig uit, zijn er in vele vormen en combinaties en ze zijn leuk om te geven en te krijgen. De Clampo is een zelfklevende memohouder en kan op bijna elke ondergrond worden geplakt en is indien nodig schoon verwijderbaar.

De Skûtsje Clampo is een verrassend nieuw product waarmee stichtingen/ commissies op een originele manier leden en supporters kunnen binden én werven. Origineel en makkelijk om uit de delen in de wedstrijdplaatsen.

Daarnaast is het een uniek promotieproduct waarmee de clubkas een financiële impuls kan krijgen. Op de voorbedrukte kartonnen kaart zijn 2 Clampo’s verpakt.

Bijvoorbeeld één Clampo met het embleem en één Clampo met het skûtsje van de club. Maar ook een combinatie met een sponsor is mogelijk.

Wilt u weten wat er mogelijk is neem dan contact met ons op

058 7110 900 info@combico.nl

Voor verkoop in fanshops, sportclubs, souvenirwinkels of als promotie-item bij tankshops, enz. kunnen we Clampo’s leveren in een skin verpakking voorzien van een ophangoog.

De voorzijde van het karton, waarop 2 Clampo’s door middel van folie zijn verpakt, wordt in full color gedrukt. De achterzijde is voorzien van een meertalige gebruiksaanwijzing.

Combico Tel. 058 7110 900 Internet www.combico.nl E-mail info@combico.nl

37

Skûtsjekrant 2014

W W W. S KU T S J E . N L

Open Friese kampioenschappen Drakenbootrace Kollum

Een fantastisch drakenbootspektakel Op zaterdag 21 juni 2014 wordt voor de tweede keer in Fryslân de Open Friese kampioenschappen Drakenbootrace georganiseerd. De voorbereidingen zijn in volle gang en het belooft een fantastisch spektakel te worden.

Zowel op het water bij de Hessebrug als in het centrum van Kollum. Vrijdagavond 20 juni starten de activiteiten met een spectaculaire opening en dan is ook de tweede editie van CityProms on tour van 19.00 tot 22.00 uur in de notaristuin aan de Voorstraat in Kollum. Het grootste festival voor klassieke muziek in Noord-Nederland.

Er is de hele dag een grote braderie in het centrum en natuurlijk de Drakenbootrace in het Kollumerkanaal bij de Hessebrug. De organisatie merkt dat de aandacht voor dit kam-

pioenschap steeds groter wordt en er steeds meer teams zich aanmelden om deel te nemen aan de race. Dit jaar is ervoor gekozen er een “Open” Fries Kampioenschap van te maken.

Hierdoor kunnen ook teams van buiten Fryslân mee doen aan de Drakenbootrace in Kollum.

Vorig jaar gingen zeventien teams met elkaar de strijd aan. Aan de hand van de enthousiaste reacties verwacht de gezamenlijke organisatie dit jaar een nog groter deelnemersveld.

Team ‘de Stobbe’ uit Veenklooster

heeft vorig jaar in een spannende strijd de wisselbeker mee naar huis genomen. Welk team neemt dit jaar de wisselbeker mee naar huis? Het wordt een heel spektakel, dat is nu al wel duidelijk.

Met z’n zestienen peddelen op de maat van de trommel en de boot op koers houden is puur plezier.

De Open Friese kampioenschappen Drakenbootrace wordt georganiseerd door Het Plaatselijk Belang Kollum, Activiteiten Platform Kollum, Gemeente Kollumerland C.A. en De

Ondernemersvereniging HIM. De supporters zullen de teams enthousiast toejuichen, aanmoedigen en volop fotograferen en filmen, zeker als een team kiest voor een bijzondere uitdossing. Het parcours is overzichtelijk kort (circa 200 – 250 meter), de beproeving van ongeveer anderhalve minuut per race zwaar en lang genoeg om de competitie volop te beleven, kansen op winst te krijgen en weer kwijt te raken…!

Durf je hier met een team aan mee te doen? Kun je de uitdaging aan? Kom met een team volleyballers, voetballers, dammers, schakers, schaatsers, breidsters, familieleden het maakt niet uit, maar kom! De deelnemers moeten wel minimaal 18 jaar

Het is hier prachtig op de Burgumermar. We gaan deze week naar het skûtsjesilen in Earnewâld. Zin in! #dwaande http://lyt.sr/zfbmu about 2 hours ago via TweetDeck

Dwaande. Fries voor bezig zijn. Lichamelijk of in gedachten. Noordoost Fryslân is de plek waar het kan. Hier droomt u heerlijk weg of waant u zich tijdens het vissen in een compleet andere wereld. Kijk ook op dwaande.nl 38

oud zijn. De eerste aanmeldingen voor de Open Friese Kampioenschappen Drakenbootrace op zaterdag 21 juni 2014 in Kollum, zijn binnen. Er kunnen maximaal dertig teams aan mee doen. Opgave is mogelijk via mail: info@drakenbootfestivalkollum.nl.

Kijk voor meer informatie, deelname formulier en het programma op: www.drakenbootfestivalkollum.nl

Ook in 2014 weer te Kollum: Fries Kampioenschap Drakenbootrace Kijk voor foto’s en uitslagen 2013 op: www.drakenbootfestivalkollum.nl

Koop - Verkoop - Verhuur                 

Friesche Jacht Centrale de Burd 19 A in Heeg 0515 – 44 33 44 06 2543 4346

www.fjc.nl

SCHEPEN TEGEN EEN BETAALBARE PRIJS! 39

Rabobank & Interpolis samen sterk

als trotse hoofdsponsors van de SKS

Samen het SKS sk没tsjesilen verder brengen Samen bereik je meer dan alleen. Daarom staan wij vanaf de start tot aan de finish samen achter het SKS sk没tsjesilen. En dat doen we niet eenmalig, maar structureel.

Pas dan komt het SKS sk没tsjesilen verder.

Samen sterker

40