Skûtsjekrant 2016 - voorjaar

VOORJAAR

De enige 茅chte!

2016

Sk没tsjekrant Uitgave van Uitgeverij PENN.nl

www.skutsje.nl

Jaargang 21

BPR bedreigt het Sk没tsjesilen Sk没tsjes horen bont gekleurd Baint Kramer wil wel schipper worden

Turfrace Smallingerland Zaterdag 23 april Drachten Opeinde Rottevalle Oudega Smalle Ee Buitenstvallaat

Voltastraat 5 8606 JW Sneek 0515-411211

www.doumastaal.nl

Sk没tsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

samen werken.

samen werken en samen vooruit In de nieuwe gemeente De Fryske Marren houden we er met elkaar de vaart in.

Ondernemers hebben in deze mooie gemeente alle ruimte en helpen elkaar waar dat maar kan. Moet de koers verlegd worden? Dan doen we dat samen. Want door krachten te bundelen, komen we verder. Meer weten? www.defryskemarren.nl

www.defryskemarren.nl

2

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Wat vertellen we in Brussel?

Skûtsjesilen is een fantastische sport, die nooit verveelt. Deze krant bewijst hoe spectaculair het in wedstrijden soms toe gaat. Dat daarbij brokken vallen op varende monumenten, is voor organisatoren een punt van zorg. Maar het lijkt onvermijdelijk, hoe kundig ervaren schippers met hun bemanningen ook opereren. Want het is strijd, en bij elke ton kom je elkaar tegen.

De mensen die actief met de skûtsjewereld verbonden zijn, doen alles om goed aan de start te verschijnen. Bij de SKS met zijn veertien topskûtsjes is

het elf dagen groot feest, mits er vanwege het weer gevaren kan worden.

Bij de IFKS omvat de vloot minstens zestig mooie historische schepen, die

allemaal hun eigen verhaal hebben.

Per schip zijn er twaalf, dertien of veertien bemanningsleden en een legertje helpers, in alle leeftijdsgroepen.

Ze zorgen ervoor dat hun schip er spic en span bij ligt. Anders mag je aan de wedstrijden niet eens meedoen.

De historische verhalen van alle wrakken die tot wedstrijdskûtsje zijn opgewaardeerd, worden uitgewerkt in een fascinerend boek. Het verschijnt per 1 juli 2016 bij Uitgeverij PENN en draagt als titel: Van Schroot naar Vloot.

Je leert eruit dat vroeger aan boord van de Engelina Smeltekop het schipperspaar Kok-Bouma veel verdriet heeft gekend. Hun inteeltfactor was als neef

en nicht te hoog om gezonde kinderen te krijgen. Maar een mooi schip lieten ze wel bouwen op Buitenstvallaat. We lezen ook dat het huidige SWH-skûtsje na het winnen van enkele IFKS-titels voor de competitie van 2003 drastisch moest worden ingekort om aan de regels te voldoen. Hier heetten de eerste eigenaren Zuidema en was Barkmeijer in Stroobos de bouwer. Johan en Simon van der Meulen knapten het schip op. Age Bandstra won de prijzen.

Maar daar gaat de discussie in het voorseizoen van 2016 niet over. Het gaat over de BPR, de veiligheid, Europese bemoeienis en de bereidheid van verzekeraars om risico’s te dekken. De

reglementen van SKS en IFKS staan op gespannen voet met nieuwe wetgeving, zegt men. Geldt die ook voor wedstrijdschepen? En mogen die buiten de wedstrijden op openbaar water varen, of door een bootje gesleept worden? Schipper Gerhard Pietersma van de SKS waarschuwt voor de wetgeving van december 2018. Hij won een proces. Maar het is nu al spannend, wat wel kan en wat niet.

Skûtsjes hebben recht op een speciale status, omdat ze heel speciaal zijn. Maar hoe vertellen we dat in Brussel?

Klaas Jansma

Vaar op zeker U kunt pas écht zorgeloos van uw schip genieten als u daarvoor een goede verzekering heeft. Door onze ruim 65 jaar ervaring in het verzekeren van pleziervaartuigen zijn wij specialisten op dit vakgebied. Wilt u een

Postbus 116 8440 AC Heerenveen

Tel. (0513) 61 44 44 Fax (0513 ) 62 37 42

passende offerte? Bel ons, of bezoek onze website www.kuiperverzekeringen.nl.

Kuiper Verzekeringen adv skutsjekrant nov 2012.indd 1

www.kuiperverzekeringen.nl

3 20-11-2012 11:42:25

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Stichting Jachthaven Wartena Gelegen aan de Rogsloot, op een steenworp afstand van het Prinses Margrietkanaal, vindt u de Stichting Jachthaven Wartena. Een jachthaven die beschikt over 600 ligplaatsen voor zeilboten, motorboten en jachten met een diepgang tot 1.80 meter. Met de auto is onze haven in 10 minuten bereikbaar vanuit Leeuwarden en in 20 minuten vanuit Drachten. Eenmaal aan boord is de keuze voor het vaargebied helemaal aan uzelf.

4

Direct ten zuiden van het dorp Warten(a) ligt het Nationaal Park “De Alde Feanen”, waar u de hele dag rond kunt zwerven zonder een brug tegen te komen. Het Nationaal Park “De Alde Feanen” biedt ook genoeg mogelijkheden voor de wandel- of fietsliefhebber.

Vanuit de jachthaven brengt Zonnepont De Oerhaal u zo naar de overkant van het Prinses Margrietkanaal. Vanaf dit punt fietst u in 5 minuten naar Earnewald.

Geen fiets bij u? Bij het havenkantoor kunt u een fiets huren.

Naast de prachtige omgeving en de comfortabele ligplaatsen kan de Stichting Jachthaven Wartena u ook alle faciliteiten bieden voor service en onderhoud van uw schip.

Denk hierbij bijvoorbeeld aan winterstalling (binnen of buiten). Ook kunt u voor onderhoud beschikken over één van de DoeHet-Zelf werkplaatsen. Deze werkplaatsen zijn ruim (20x7meter) en professioneel uitgevoerd met centrale verwarming, afzuiging, spoelinrichting, perslucht en natuurlijk een douche en toilet. Om even bij te komen is er ook een kantineruimte. Zo kan het niet anders dan dat het onderhoud van uw schip een feestje wordt.

De havenmeesters kunnen met hun ROODBERG trailer uw schip tot 14 meter en 20 ton gewicht uit het water halen.

Alle ligplaatsen vanaf 9 meter hebben een eigen elektriciteitaansluiting, een drinkwateraansluiting op de steiger en vanzelfsprekend is er op de gehele haven internettoegang middels WiFi.

Voor meer informatie verwijzen wij u graag naar onze website: www.jachthavenwartena.nl of anders Tot ziens in Warten!

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Titel voor De Fryske Marren

Joure eindelijk SKS-kampioen!

 Dat er een andere roef op de ‘Oeral Thús’ mocht, zal geholpen hebben. Maar het was toch vooral de stijl van zeilen en strijden waar Dirk Jan Reijenga zijn kampioenschap in 2015 aan te danken had. En natuurlijk de snelle afgelasting door de Sneker Commissie, die rekening hield met de Sneekweek.

Het was een merkwaardig kampioenschap, 2015. Maar liefst vier wedstrijden werden afgelast: drie wegens te veel, één door te weinig wind. De arme organisatoren van Stavoren konden weer geen cent beuren, omdat het te hard waaide. Dat deed het ook in Lemmer, twee keer. Doordat er wel een inhaalwedstrijd (bij Lemmer) werd verzeild, kwam het totaal op acht.

Normaliter zijn het er elf. Sommigen hadden zondag 26 juli wel willen zeilen

nadat het bij Stavoren was afgelast, maar daar voorzagen de reglementen niet in – zoals onder meer Gerhard Pietersma terecht opmerkte. Zijn Earnewâldster skûtsje had toen nog alle kans op een prachtige klassering, na overwinningen bij Earnewâld en Langweer. In de tweede week, toen het harder waaide, zou de Statenjachtschipper echter door het ijs zakken met als dieptepunt een veertiende plaats in de laatste wedstrijd.

Grote verschillen

Opvallend was in 2015 de grote spreiding in de uitslagen bij de SKS. Er was geen sprake van overheersing door de grote drie in de recente skûtsjegeschiedenis Sneek, Heerenveen en Grou. En Huizum had ook echt niet als laatste hoeven eindigen, als de prestaties in de eerste week gewoon werden volgehouden.

Het aantrekkelijke van dit seizoen waren de vele verrassingen. Grou bijvoorbeeld won twee keer (thuis en in Woudsend), maar werd in Earnewâld veertiende. Heerenveen won in Terherne en werd laatste in de eerstvolgende wedstrijd, bij Langweer. Sneek werd veertiende in Terherne, wat sinds mensenheugenis niet meer is voorgekomen, en eerste in Lemmer.

1 - De ‘Oeral Thús’ met schipper Dirk Jan Reijenga bezig met een inhaalrace bij Lemmer. Omdat de finale niet wordt gezeild, is dit voldoende voor een titel.

2 - Af en toe excelleert de ‘Gerben van Manen’ met schipper Alco Reijenga. Bij Terherne werd het kampioensskûtsje, in 2014 veertiende in het klassement, zelfs winnaar na een serieuze windschifting.

3 - Met matig tot slechte klasseringen op eigen water kon het Lemster skûtsje met Albert Visser geen potten breken. Een half jaar later werden vijf bemanningsleden bedankt.

4 - De Earnewâldsters hadden in de eerste week nog zicht op een prachtige klasseringen, maar in de tweede week liep het niet meer en na een dramatische veertiende plaats op de laatste dag bleef er slechts een zevende stek in het eindklassement over.



5 - Voor het eerst sinds jaren had Douwe Visser op de Sneker Pan het moeilijk. Een ton gemist bij Grou en twee keer een klapgijp, dan loopt het niet lekker. Oorzaak alleen het nieuwe tuig, of was er meer aan de hand?

u

pag 7

5

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

SKS Eindklassement 2015 Klassering

Zeilteken

Schipper

Skûtsje

Plaats

Punten

1

Dirk Jan Reijenga

Oeral Thús

De Jouwer

22,8

2

Johannes Hzn. Meeter

Twee Gebroeders

Langwar

23

3

Douwe Azn. Visser

Doarp Grou

Grou

38,8

4

Pieter Eldertszn. Meeter

Eildert Sietez

Akkrum

46

5

Teake Klaas van der Meulen

Klaas van der Meulen

Wâldsein

47

6

Douwe Jzn. Visser

De Sneker Pan

Snits

50,9

7

Gerhard Pietersma

Twee Gebroeders

Earnewâld

51,8

8

Albert Jzn. Visser

Lemster Skûtsje

De Lemmer

51,9

9

Alco Reijenga

Gerben van Manen

It Hearrenfean

55,9

10

Siete Ezn. Meeter

Rienk Ulbesz

Ljouwert

61

11

Auke de Groot

Súdwesthoek

Starum

68

12

Berend Mink

d’Halve Maen

Drachten

71

13

Jeroen Pietersma

Twee Gebroeders

Drachten

78

14

Lodewijk Hzn. Meeter

It Doarp Huzum

Huzum

99

hugo boss tommy hilfiger boss orange gant eton john miller hackett woolridge replay fortezza scotch & soda roy robson

jan eringa

jacob cohen stone island

laat de voorjaarswind door de winkel waaien...

aeronautica militare nino danieli

www.janeringa.frl volg ons op facebook en twitter

6

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L



 Dat Douwe Jzn Visser slechts één wedstrijd won, de laatste, was ook zeer uitzonderlijk. Hij moest aan zijn nieuwe Molenaartuig wennen, was een van de verklaringen voor het matige presteren. Dat zijn vader vrijwel op sterven lag en dat zijn dochter niet echt voldeed als adviseur, werd door de sympathieke, sportieve Sneker schipper niet in de publiciteit gebracht.

Maar het hoorde wel bij de ongeluksfactoren voor hem van dit jaar. Er was kennelijk meer dat hem hinderde, wat bleek uit een paar ongelukkige manoeuvres die tot een klapgijp leidden.

Hidzer missen, een zwaar verlies voor hem en broer Lodewijk (van Huizum).

Vanwege teleurstellende prestaties was de jonge Meeter bij Lemmer vertrokken, waar nu Albert Visser voer.

Ook deze zeekapitein deed het matig trouwens. Van een dertiende en een vijfde plaats voor het thuispubliek en een achtste positie in het klassement word je als Lemster Kommisje niet blij.

Geen wonder dat Albert junior enkele maanden later afscheid zou nemen van vijf bemanningsleden met wie het niet helemaal klikte.

Jammer, jammer

Al met Anne Tjerkstra in de jaren negentig was het Jouster skûtsje een paar keer bijna kampioen. Vaak ging het de laatste dag(en) mis. Met Peter Syperda werd de titel in 2002 zelfs behaald, maar toen volgde diskwalificatie nadat onomstotelijk bewezen was dat het vlak iets was uitgedrukt.

Dirk Jan Reijenga presteerde tot nog toe wisselend. Meestal wel in het linker rijtje met de topadviseur in de vloot Baint Kramer. Maar op een beslissend moment ging er vaak iets fout. Dat werd in 2012 met broer Alco als adviseur wel iets, maar niet voldoende beter. Alco ging als debuterend schipper op Heerenveen ten onder (veertiende in 2014, negende in 2015). Toen kwam Abel de Jong als adviseur, een rustige tacticus. De

Vreselijk jammer dat de slotwedstrijd in Sneek al om drie uur ’s middags werd afgelast. Daardoor viel de finale op vrijdag in het water, terwijl half Fryslân aan de radio en voor de tv zat en je op het Starteiland op de koppen wel kon lopen.

Twee titelkandidaten waren er nog over na de twee wedstrijden op donderdag bij Lemmer: Dirk Jan Reijenga en Johannes Meeter. Het onderlinge verschil was minimaal, 0,2 punten. Dat was al zeer verrassend, vooral wat de nummer 2 betrof. Immers, Langweer leidt al sinds de oertijd een zorgwekkend SKS-bestaan. Johannes blonk als schipper van Lemmer niet uit met topprestaties. En juist dit jaar moest hij zijn relatief jong overleden vader

Mentale kracht

mentale kracht van dit duo bleek in Earnewâld, de derde wedstrijd in het seizoen. Twee routes voor het einde lag Gerhard Pietersma met Earnewâld eerste, Langweer tweede en Joure derde. Maar vanwege de bij loting bepaalde startvolgorde hoefde Joure Langweer niet voorbij om tweede te worden.

Hij ging de strijd ook niet aan, wat sommige toeschouwers betreurden.

Zo kon Gerhard eerste worden, Dirk Jan tweede en Johannes derde. In het eindklassement bleek deze wedstrijd uiteindelijk doorslaggevend voor de drie kopposities.

Earnewâld werd trouwens ietwat teleurstellend zevende in deze competitie. Er was meer van Gerhard en zijn mannen verwacht, gemotiveerd als ze waren na Ecotrainingen bij Tjalling van den Berg in Heerenveen. Dat kon Dirk Jan nog niet weten toen hij in Earnewâld de laatste strijd niet aanging. Het hoefde ook niet.

schande was voor de Sneker Pan, want het is altijd nog het linker rijtje.

Maar de wijze waarop hij de voorwedstrijd in Langweer verloor door moeilijkheden achterop, en de klapgijp ten koste van Heerenveen bij Grou, geeft te denken. Dat past een vaardig schipper niet, die in de voorbereiding zelfs op de fietsautomaat trainde terwijl de automatische piloot zijn schip stuurde. Hoe dat kwam?

Dochter Diny zat niet helemaal lekker in haar vel als adviseur. Heit Jappie was tijdens de competitie ernstig ziek.

Hij, ook de vader van Albert, zou kort na het skûtsjesilen sterven.

En dan was er de zakelijke sores nog van een binnenschipper in de

omschakeling. Pas op de voorlaatste dag, bij Lemmer, schudde veelvuldig kampioen Douwe die druk wat van zich af met een derde plaats en een overwinning. Wat dat betreft zat het neef Douwe Alberts van Grou deze keer mee. Hij werd uiteindelijk derde in het klassement, met meer dan 15 punten achterstand op de nummer 2.

Ook Pieter Meeter heeft wel vrolijker jaren gekend dan 2015. Dat hij toch nog vierde in het klassement werd met het Akkrumer Skûtsje, mag een prestatie heten. Jammer dat het in de beide wedstrijden bij Lemmer met hem niet zo goed wilde.

IM

Problemen voor Sneek

Dik investeren kon Teake Klaas van der Meulen van Woudsend niet. Een nieuwe fok, veel meer zat er niet in.

Toch deed de jeugdige schipper op de ‘Klaas van der Meulen’ het in zijn derde jaar uitstekend: vijfde.

Douwe Jzn. Visser daarentegen bleef teleurstellend in de middenmoot hangen. Niet dat de zesde plaats een

Sneue finale in Sneek Drie uur precies besliste de Sneker wedstrijdcommissie dat de wedstrijd op de Snitser Mar op vrijdag 31 juli niet doorging. Er stond geen wind. En wachten was niet verantwoord, want die avond was de vlootschouw als begin van de Sneekweek.

Meteen laaide de al bestaande discussie op over het programma. Moet de finale wel standaard aan Sneek worden toegewezen?

Zeker als er Sneekweek is, lijkt het Skûtsjesilen wat in de knel te komen. Want drie uur is veertig minuten te vroeg om een wedstrijd definitief af te blazen.

Lemmer zit op het vinkentouw, in Terherne zijn ze ook wakker en ineens meldt Grou zich, nu immers onderdeel van de gemeente Leeuwarden. Het Ljouwerter skûtsje zou, als het wat oplevert, wel in Grou willen zeilen, waar nu de Leeuwarder wedstrijd bij Lemmer is. Maar de SKS heeft besloten: het blijft Sneek!



7

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw

Stienstra & Van der Wal-IJlst iceerd

ecertif n VCA g

ISO e

Ook kunt u bij ons terecht voor: • Remmings- en geleidewerken • Stalen damwanden • Haven aanleg en steigerwerk • Houtleverantie • Diverse typen walbeschoeiingen • Houten bruggen Voor informatie en/of een vrijblijvende offerte kunt u altijd contact met ons opnemen.

S&W

waliteit k & d i ilighe Waar ve samengaan nauw

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw Stienstra & Van der Wal Rogmolewei 6, 8651 EP IJlst Tel. 0515-533243, Fax 0515-531362 info@stienstra-vanderwal.nl www.stienstra-vanderwal.nl

De bouwers van Zijsling Naastliggers aan de Wytmarsumer Feart kregen de baggerspecie direct óp hun land. Nieuwe grond, betere structuur, vlak als een ijsvloer én ecologisch. Aannemer Zijsling gaat met zijn tijd mee. Baggeren is bouwen geworden.

Simpel is het werk al lang niet meer.

Geen wonder dat zelfs de koning ‘watermanagement’ als grote uitdaging zag. Dat is precies de kern van de werkzaamheden waarin Zijsling zich onderscheidt. Tot achter de bedrijfswoning in Jutrijp is dat te zien: daar is een nieuwe haven gegraven.

De nieuwe generatie baggermachines is uitgerust met computers en sensoren. De secuur gestuurde bak volgt precies het in bestek voorgeschreven profiel, zodat er geen kuub te veel wordt uitgebaggerd. Dat bevordert efficiënt en effectief werken.

Ecologisch verantwoord

Veel instanties bemoeien zich met grond- en waterwerk. Voorop loopt het Wetterskip Fryslân, dat zowel voor de kwaliteit als voor de kwantiteit verantwoordelijk is. Dat is geen sinecure. Door de klimaatverandering valt er ’s zomers op pieken veel meer water, dat verwerkt moet worden. En dankzij voortschrijdend inzicht onderscheiden we steeds meer belastende factoren in kanaal- en meerbodems.

Die moeten vooraf in beeld zijn gebracht.

Het werk moet ecologisch verantwoord gebeuren. Het mooiste is dat mannen van de praktijk daarbij verstandige oplossingen kiezen. Het

8

ter plekke herbenutten van uitgebaggerde grond is daar een voorbeeld van. Dat is, ook ecologisch, beter en voordeliger dan het van hot naar her te slepen.

Voor de toekomst

Het bedrijf zelf is al net zo flexibel ingericht als het werk wordt aangepakt.

Zes vaste krachten werken er bij Zijsling, maar dat aantal kan moeiteloos op tien worden gebracht. En vervolgens is er het grote Friese netwerk,

waarin de Zijslings samenwerken met collega’s.

Vooral overheden zijn belangrijke opdrachtgevers, en dan gaat het meestal niet om kleine werkjes. We zitten met ons Friese landschap midden in een grote transitie. Haak om Leeuwarden, Centrale As, rondweg hier, tunnel daar. De Wielen bij Langweer worden compleet uitgediept, elders gebeurt dat plaatselijk. En nu brandt de discussie over de toekomst van de veenweide los. Behouden we die of laten we het veen verdrogen en verdampen?

Het leven van een weg- en wateraannemer is kortom net zo boeiend als op de beste wedstrijdmomenten het Skûtsjesilen. Daarom voelt Sybo Zysling zich daar in thuis.

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Oude garde wint toch

Ton verslaat Froukje

Froukje Meijer zakte bij Lemmer door het ijs. De oude rot Ton Brundel won er de tweede dagprijs met zijn ‘Lytse Lies’, waardoor hij kampioen werd.

De aanstormende nieuwelingen Merijn Olsthoorn, Lucas Bouma en Arend Wisse de Boer hadden het nakijken.

Twee overwinningen had IFKS-revelatie Froukje Meijer met de ‘Jonge Jasper’ geboekt voordat de laatste wedstrijd in Lemmer begon. Ze stond er goed voor na de slome wedstrijd bij Echtenerbrug. Hier raakte Jeroen de Vos van de ‘Eelkje 2’ ernstig gewond.

Hij lag over stuurboord toen Michiel Kalsbeek met de ‘Raerder Roek’ op

hem klapte. Met een schedelbasisfractuur moest hij van boord worden gehaald. Zijn bemanningslid Jochem de Vries brak zijn jukbeen doordat hij op de roef stuiterde.

Iedereen schrok, want er waren meer blessures. Toch hield Ton Brundel het hoofd koel. Hij manoeuvreerde zich lenig naar zijn zesde kampioenschap en brak zo het record van Sieb Meijer. Dat zegt wat over de constante kwaliteit van de kleine man uit Gaastmeer, die met veel enthousiasme de skûtsjesport bedrijft. Juist dit jaar, 2015, zou hij het wat rustiger aan doen. Zou, want zijn reactie na deze titel was helder: ‘nu gaan we voor de zevende’.

Grote wisselingen

Kampioen Ton Brundel won drie keer, namelijk bij Heeg en twee keer in de Lemster baai Maar bij Stavoren werd hij slechts 12de.en ook op de Sleattemer Mar ging het niet best: negende.

Zijn grootste concurrent Froukje Meijer boekte twee overwinningen (Sloten en Echtenerbrug) en ze werd tweede bij Hindeloopen en op Heeg.

Daar stonden een achtste en die tiende plek tegenover.

De derde kanshebber in de klassering was de jonge Merijn Olsthoorn, met zijn ‘Emanuel’ eerder terecht getipt als titelkandidaat. Hij werd drie keer tweede en één keer derde. Maar als je kampioen wilt worden, moet je bij Echtenerbrug niet elfde worden.

Dagwinnaars waren verder de in drie jaar naar de A-klasse opgerukte Lucas Bouma met de ‘Grutte Pier’

(Hindeloopen) en de jeugdige ploeg op de ‘Zes Gebroeders’ uit Makkum.

Die won de tweede wedstrijd, bij Stavoren. Maar bij Heeg ging het helemaal mis met Klaas Kuperus, die met 17 punten alle aspiraties wel op zijn buik kon schrijven.

Stabiliteit was er sneu genoeg eigenlijk alleen achterin. Daarin zeilden

Felle strijd, veel gewonden Wander van der Pol deed het uitstekend na het uitvallen van schipper Jeroen de Vos en zijn adviseur Jochem de Vries. Hij jutte zijn bemanning op om topprestaties te leveren, met toestemming van het IFKS-bestuur.

Want ingeschreven als schipper was hij niet.

De ernstige verwonding van De Vos en De Vries moest helaas worden opgeteld bij andere schades en fracturen, die de vloot schokten. Ze varieerden van een ontzette meniscus tot afgerukte vingers en van gekneusde en gebroken ribben tot een hersenschudding.

Acht gewonden bij twintig wedstrijden, dat was wel aanleiding voor nadere bezinning, vonden sommige schippers. Sikke Heerschop, die bijna degradeerde, wilde er zelfs acuut mee stoppen. Wordt ongetwijfeld vervolgd.

u

pag 7

9

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

voorlopig

IFKS Eindklassement 2015 A-klasse

C-klasse

Lytse Lies

Tony Brundel

Gaastmeer

17.7

De Lege Wâlden

Jehanne Prins

Terherne

11.9

Jonge Jasper

Froukje Osinga-Meijer

Franeker

19.8

De Yde

Noortje Goedhart

Mantgum

12.9

Emanuel

Merijn Olsthoorn

Lemmer

21

Oude Zeug

Koos Lamme

Sloten

14.9

Grutte Pier

Lucas Bouma

Jorwert

32.9

Woeste Ånne

Wytse Heerschop

De Meern

16.8

Drie Gebroeders

Arend Wisse de Boer

Gorredijk

39

Ora et Labora

Sietse Broersma

Heeg

16.9

It Doarp Eastermar

Geale Tadema

Eastermar

43

Twee Gebroeders

Jan Overwijk

Top en Twel

28

Raerder Roek

Michiel Kalsbeek

Raerd

43

Galamadammen

Michael Boxum

Galamadammen 34

De Jonge Jan

Jelle Talsma

Warten

45

Wâldwiif

Tim Roosgeurius

Kootstertille

36

Striidber

Siebo Zijsling

IJlst

45

Gerrit de Vries

Gerrit de Vries

Sneek

37

It Swarte Wief

Jaap Hofstee

Tijnje

47

Goede Verwachting

Bouke van der Vaart

Lemmer

44

Zes Gebroeders

Klaas Kuperus

Makkum

47.9

Ulbe Zwaga

Kees Hermsen

Sloten

49

Wylde Wytse

Sikke Heerschop

Rotterdam

59

Harmonie

Floris Bottema

Bolsward

49

Lonneke

Jilles Bandstra

Stavoren

59

Goede Verwachting

Walter de Vries

Sloten

75

Frisia

Robert de Jong

Lemmer

87

B-klasse

UZ

10

a-klein

Ut en Thús

Floriaan Zwaart

Sneek

7.8

Simmerdei

Rutger Boonstra

Sneek

13.9

Jonge Rein

Erik Jonker

Wytgaard

21.9

Eemlander

Ruud Schaap

Eemnes

16.8

Hoop op Zegen

Paul de Koe

Heerenveen

26

Engelina Smeltekop

Johan van der Meulen

Earnewâld

18.9

De Eenvoud

Remy de Boer

Harlingen

28.9

Lytse Earnewâldster

Sjoerd Kleinhuis

Earnewâld

23

Drie Gebroeders

Freddy van der Heide

Grou

29

De Tiid Sil ’t Leare

Daan van der Meer

Amsterdam

23.7

Zeldenrust

Arnold Veenema

Sneek

29.8

Welvaart

Tsjibbe van der Veer

Bakhuizen

36

Singelier

Wietse Bandstra

Stavoren

33

It Abbegeaster Skûtsje Henk Frankena

Abbega

43

Opsjitter

Willem Zwaga

Langwar

36

Nieuwe Zorg

André Wiersma

Earnewâld

46

Nooit Volmaakt

Cees Riezebos

Hindeloopen

37

Stad Harlingen

Sikke Tichelaar

Harlingen

47

Verwisseling

Bas Krom

Yndyk

39

Twa Famkes

Pieter Jansma

Drachten

50

Gerrit Ynze

Ulbe Zwaga

Koufurderrige

45

Swanneblom

Paul Noordhoek

Earnewâld

60

De Verandering

Sint Bekkema

Boarnburgum

45

Huizen

60

Grytsje Obes

Romke de Jong

Koudum

51

Nooit Volmaakt

Jochem van der Vaart Jr. Lemmer

65

Ale

Ron Syperda

Heeg

52

Hoop op Zegen

Chris van den Berg

Leeuwarden

70

Sinnekening

Jan Sipko van der Veen

Leeuwarden

55

Hoop doet Leven

Koos van Drunen

Nij Beets

95

Hoop op Zegen

Wiebe Leenstra

Gaastmeer

58

HA

AH

Lutgerdina Smeltekop Michiel Adema

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Sikke Heerschop en Jilles Bandstra wedstrijden lang wat verdwaasd in de achterhoede rond, als hoorden ze er niet helemaal bij. Oud-kampioen Walter de Vries kon deze keer helemaal geen potten breken met de ‘Goede Verwachting’ en Robert de Jong met de ‘Frisia’ was van het begin af aan eigenlijk kansloos.

Deze vier behoorden tot de ervaren deelnemers bij de IFKS; twee waren zelfs recentelijk nog kampioen. Zo competitief is de strijd geworden dat niemand zijn positie zeker is. Nieuwkomers rukken op en breken door.

Dat was zo met Jelle Talsma, en nu met Lucas Bouma, Froukje Osinga-Meijer en Merijn Olsthoorn. Toch won een vertegenwoordiger van de oude garde, misschien als troost voor al degenen die klagen over wat er allemaal verandert en hoe hard het gaat. Ton nam met zijn zesde titel het record over van Sieb Meijer. Die werd uiteindelijk door dochter Froukje aan de kant gezet, omdat ze zich van de vaderlijke druk wilde bevrijden.

Want ook skûtsjesilers zijn soms net mensen.

Aanwinst

Het was niet alleen bingo in de klasse A-Groot. In alle klassen van de IFKS werd gezeild alsof het om de Jackpot ging. Dat was al zo vanaf de openingswedstrijd bij Langweer in april.

Het cumuleerde in de IFKS-week van begin augustus.

In de klasse a-klein verspeelde Daan van der Meer een na drie overwinningen zeker lijkend kampioenschap door een verloren protest. De dreun van zestien punten kwam hij niet te boven. Daardoor ging Rutger Boonstra er op de ‘Simmerdei’ met de prijs vandoor.

Dat zal Arnold Veenema genoegen hebben gedaan, want het was zijn schip. Zelf deed hij het in de B-klasse tegen de verwachting in iets minder met de formidabele ‘Zeldenrust’, ook door een verloren protest. Mede daardoor promoveren de Snekers nog niet naar de A-klasse, waar ze thuishoren.

In de B-klasse werd nu Floriaan Zwart met de ‘Ut en Thús’ winnaar, het oude skûtsje van Henk Regts. Ook hij zal een aanwinst voor de A-klasse zijn.

Erik Jonker moet dat met ‘De Jonge Rein’ nog maar bewijzen, want het is moeilijk om altijd de centen te vinden

James Wattstraat 4 8912 AR LEEUWARDEN Tel 058 284 94 10 www.uitgeverijpenn.nl info@uitgeverijpenn.nl

Fotografie Tom Coehoorn Kees Klip Marten Sandburg Ontwerp/vormgeving Kees Klip

Jonge garde

Vanaf Lemmer Ahoy leek het erop dat de bestaande elite bij de topklasse van de IFKS voor zijn posities moest vrezen. Daar zeilden ze, Merijn Olsthoorn met de ‘Emanuel’ voorop. Hun drift om te winnen is al zichtbaar in het bijzondere, laag geplaatste zeilteken. Waarom KL zo ver naar voren geplaatst? ‘Dat geeft voordeel bij een dubieuze start’, verklaart Merijn. ‘Dan zien ze het teken op het startschip niet zo gauw.’ Hij bleef maar weinig achter Froukje Osinga, maar klom wel als derde op het podium.

Lucas Bouma zeilt ook op een kampioensskûtsje: de ‘Grutte Pier’. De Gebroeders Los wonnen ermee voordat ze ruzie kregen of maakten met Sikke Heerschop. In drie jaar tijd heeft

Redactie Klaas Jansma Martsje de Jong

veekoopman Lucas met zijn sprankelende bemanning zich naar de voorste gelederen van de IFKS gewrongen.

Niemand houdt hem tegen, lijkt het.

Zijn zege in de openingswedstrijd bij Hindeloopen deed hij nog grijnzend af als ‘it moat ek wat mei sitte’. Maar toen al werd duidelijk dat ook hij voor de prijzen gaat. Met zijn vierde plaats kwam hij net niet op het podium.

Dat zou men ook verwachten van Arend Wisse de Boer, met zijn ‘Drie Gebroeders’ eveneens sterk in het voorseizoen. Arend Wisse heeft Langweer aan een uitstekend nieuw schip geholpen door alles uit de ‘Twee Gebroeders’ te slopen wat dit schip voorheen te zwaar maakte. Nu presteert hij bijna hetzelfde met de oude ‘Swan fan Donia’. Het heet ‘Drie Gebroeders’ omdat de broers Hans en Jan Roelof Boersma er stevig bij betrokken zijn, zonen van Klaas en leveranciers van goed houtwerk, krachtige spieren, een goed zeilgevoel én geld. Vijfde werden ze in 2015. Niet slecht, maar ook net niet goed genoeg.

Jammer voor degradanten

Jaap Hofstee van Tijnje zei dat hij al

Acquisitie Eddie Ferbeek Auke Prins Coördinatie Martsje de Jong

Websites www.skutsje.nl www.ifks.nl www.skutsjesilen.nl www.skutsjehistorie.nl

lang blij was dat hij zich met ‘’t Swarte Wief’ op het hoogste niveau kon handhaven. Kenners wisten beter. Zijn Tynster ploeg heeft zich uit het niets naar de top van de klasse a-klein gezeild, inclusief titels. Ze hebben de oude ‘Koophandel’ van Jan Bos zo opgekalefaterd dat Ruud Schaap er weer geregeld mee wint, nu onder de naam ‘Eemlander’. Hofstee is een uitstekend zeiler, maar verder dan een negende plaats in het klassement kwam hij dit jaar niet.

Door protestgedoe zakte Jilles Bandstra met de ‘Lonneke’ onder de voorzichtiger geworden Sikke Heerschop. Die zal het het komende seizoen zonder Fonger Talsma moeten doen, want die gaat ‘De Jonge Jan’ sturen. Robert de Jong uit Lemmer was al veel eerder afgeserveerd.

Voormalig kampioen Walter de Vries sneuvelde eveneens met zijn ‘Goede Verwachting’.

Als je ziet wat er degradeert en hoe de strijd aan de top zich ontwikkelt, kun je bijna niet wachten op het nieuwe seizoen. De IFKS is een prachtige zeilorganisatie. Het kampioenschap is al jaren adembenemend. En dat van 2015 was onvergetelijk.

Druk Fitness Media ISSN 1874-0073 NB: Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen.

Colofon

De Skûtsjekrant is een uitgave van

die nodig zijn om een skûtsje goed in de vaart te houden.

In de C-klasse deelden de dames de lakens uit. Debutante Jehanne Prins verraste door met het Terhernster skûtsje ‘De Lege Wâlden’ onbedreigd naar het kampioenschap te zeilen. Met Noortje Goedhart (‘Yde’) en Koos Lamme (‘Oude Zeug’) stond zij op het podium.

11

Sk没tsjekrant 2016

12

W W W. S KU T S J E . N L

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Veiligheid op het water is hot item

Een boot heeft geen rem Marifoon, veiligheid en certificaat Marifoon en reddingsvest zijn de belangrijkste veiligheidsmiddelen aan boord.

Vroeger waren er aparte apparaten voor de zeevaart en de binnenvaart.

Tegenwoordig kunnen alle marifoons in principe alles.

Een binnenvaartmarifoon wordt met een ATIS-nummer geprogrammeerd, waarna functies als handmatig hoog/laag vermogen, dual watch en DSC geblokkeerd zijn en de noodknop (distress) niet werkt, ook niet als je de zee op gaat. In de zeevaartmarifoon is een MMSI-nummer geprogrammeerd. Daarmee werken alle functies, ook de distress-knop. Als je binnen- en buitengaats vaart, neem je dus twee marifoons mee. Elke marifoon moet geregistreerd worden door Agentschap Telecom.

Om een binnenvaartmarifoon te laten registreren heb je een Basiscertificaat marifonie nodig. Dat is vrij makkelijk te halen. Voor een zeevaartmarifoon is het Marcom-B certificaat nodig, een stuk moeilijker.

Beide certificaten zijn een leven lang geldig.

De IFKS vraagt van debutanten voldoende kennis en vaardigheid om een skûtsjewedstrijd te zeilen.

En ook al heb je voorrang, je mag het niet nemen.

Een toegekend protest met strafpunten kan je deel zijn.

Vorig jaar kwamen bij twintig skûtsjewedstrijden acht mensen in het ziekenhuis terecht. Veiligheid was het thema bij het Winterpalaver van de Stichting Foar de Neiteam. Harm Kuipers vertelde daar dat het IFKS-bestuur onervaren mensen met te weinig kennis kan weigeren.

Dat is eigenlijk logisch. Een boot mag alleen varen als ze bestuurd wordt door een bekwaam persoon (BPR art. 1.09) . En wie vaart, moet alles doen om te voorkomen dat het scheepvaartverkeer in gevaar wordt gebracht. Als het voor de veiligheid nodig is, ben je zelfs verplicht van de verkeersregels af te wijken. Dit eist goed zeemanschap (BPR art. 1.04).

Bekwaam en vaardig

De bekwaamheidseis geldt voor alle boten, van roeiboot tot megajacht. De wetgever stelt echter alleen duidelijk eisen aan het besturen van snelle en

grote boten: sneller dan 20 km/uur en langer dan 15 meter. Die vaartuigen zijn vaarbewijsplichtig, en de eisen zijn helder omschreven. De schippers van alle andere 300.000 boten op de Nederlandse wateren moeten wel bekwaam zijn, maar hoeven geen vaarbewijs te hebben. Als er geen ongelukken gebeuren, is er niets aan de hand. Maar als je betrokken raakt bij een ongeluk met letselschade, kan er een levensgroot probleem ontstaan.

Dat kan leiden tot een rechtszaak en hoge (toegewezen) claims.

Gelukkig zijn er voldoende vrijwillige bekwaamheidsverklaringen, zeker voor zeilers (de CWO diploma’s en RYA certificaten). Daarnaast is er nu het Watersport Certificaat. In de Studiewijzer Watersport Certificaat (€ 19) worden alle verkeersregels kort en bondig behandeld met veel aandacht voor de veiligheid. Als je wilt testen of je het ook begrepen hebt, kun je een

examentje doen. Wie slaagt, krijgt het Watersport Certificaat.

Goed zeemanschap is een lastig artikel. Er gelden op het water veel regels, maar omdat een boot geen rem heeft en afhankelijk is van weer, wind en stroming, is het soms onmogelijk om je eraan te houden. Daar moet de mede-vaarweggebruiker op anticiperen. De ‘schuldvraag’ bij ongelukken is op het water veel lastiger dan op de weg. Neem de ‘rechts heeft voorrang’ regel. Op de weg is de toepassing meestal duidelijk. Op het water is het anders. Als degene die van rechts kwam niet alles gedaan heeft om de aanvaring te voorkomen, zijn beiden schuldig. Dan betaalt ieder zijn eigen schade, en ze kunnen ook beiden strafpunten door een protest oplopen.

Als ook nog blijkt dat degene die van rechts kwam, niks van varen weet, kan hij zomaar opdraaien voor de totale schade.

Verzekering en cursussen

Op het water geldt geen verzekeringsplicht, maar het is verstandig om je minimaal voor WA te verzekeren.

Het gaat niet vaak mis; maar als het echt mis gaat, zijn de schadeclaims

H.N.L. Sailing • Opleiding / cursus • Vaarbewijzen 1 en 2 •TKN • Marifoon / Marcom B

niet mals. Het is beslist onverantwoord om dit risico te lopen. Zorg voor een goede verzekering.

Omdat er geen wettelijk toezicht op watersportopleidingen bestaat, is er veel kaf onder het koren. Gelukkig is er de HISWA, die de kwaliteit controleert. Een goede vaarbewijs- of marifonie-opleiding is te herkennen aan het HISWA-keurmerk. Daarnaast zijn er VBO-erkende Vaarbewijs- en Marifonie-opleidingen. Die vind je op de site watersportcursussen.nl. Er is altijd wel een VBO-erkende opleiding in de buurt. In Fryslân zijn die te vinden in Leeuwarden (HNL Sailing) en Oppenhuizen (Anne Rijpkema).

Met alleen inschrijven voor een cursus kom je er niet. Er moet iets gepresteerd worden. Vaarbewijsopleidingen (VBO) geeft wel garantie op al haar online cursussen, omdat je bij

Ruud Hiemstra Bleekhof 151 8921 ME Leeuwarden Tel. 06 1092 8083

e-learning kunt zien wat de cursist gedaan heeft. Als je de hele cursus met goed gevolg hebt doorlopen, móet je wel slagen. Zo niet, dan krijg je alle cursusgeld terug.

WATERSPORTCURSUSSEN.NL Online opleidingen voor:

OOK IN DE ZOMER

Vaarbewijs 1 & 2 Marifonie & Marcom-B Watersport Certificaat (WSC) Kustnavigatie (TKN)

Bel voor informatie: 0162-323396 Landelijk examinator:, Marifonie, Marcom-B, Watersport Certificaat

www.watersportcursussen.nl

13

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

IFKS en SKS moeten regels aanpassen

Boete dreigt voor skûtsjes De lengte en de breedte

Slepen, zoals hier bij Grou, mag alleen nog met een vaartuig dat als sleepboot is ingericht.

De organisaties SKS en IFKS moeten snel hun reglementen aanpassen, anders dreigt een verbod op varen met skûtsjes. Bij de IFKS zijn meerdere schepen te breed. Bij de SKS houden veel eigenaren zich niet aan de binnenvaartregels (BPR).

De luikenkap wordt verboden terrein voor passagiers.

De SKS onderzoekt wat de nieuwe regels voor de Friese skûtsjes betekenen. De IFKS willen gaan lobbyen om de bestaande uitzonderingstoestand voor skûtsjes te consolideren.

Pijnpunten zijn vooral de lengte en de breedte.

Gerhard Pietersma, Hans Terpstra,

Anno nu mag een skûtsje maximaal 22 meter lang en 4 meter breed zijn.

Per 30 december 2018 worden de maten 20 bij 4 meter. Daar zit de IFKS dik boven met zijn maximale lengte van 20,65m bij 4,05m. De ‘Singelier’ bijvoorbeeld is bij gewoon weer 20,62m lang, de ‘Oude Zeug’ is 4,05m breed.

Bij de SKS is het verhaal genuanceerder. Hier wordt de lengte overdeks als maat gebruikt, maximaal 19,50m. Voor de breedte wordt de afstand tussen de buitenkant van de wellingplaten aangehouden, 4m.

Het wellinghalfrond (plm. 2x2cm) wordt dus niet mee gemeten.

Bij de Kommisje Amels hebben ze geen idee wat bij SKS-skûtsjes de lengte over de stevens is, zegt commissielid Pieter Brouwer. Dat is nooit officieel gemeten. Doorgaans zijn die stevens 20 (voor) en 25 (achter) cm, maar het kan variëren.

Problematisch wordt het ook bij de SKS als de vaste opsteker in Jan de Vries en Fred van Beelen waarschuwen voor de aanscherping van de Binnenvaartregeling per 30 december 2018. Dan mogen schepen niet langer zijn dan 20m, wat vooral bij de IFKS tot veel snij- en laswerk zal leiden. De eerste kosten zullen gemaakt worden voor een Certificaat van Onderzoek, dat vanaf 2018 voor iedereen verplicht is. Dat levert een kostenpost op van ongeveer duizend euro per schip en is bedoeld om na te gaan of schepen aan de gestelde eisen voldoen. Het is een verlicht soort APK. Een probleem is dat de bestaande regels bij SKS en IFKS al op grote schaal worden overtreden. Zonder actie van skûtsjebestuurders en overheden kunnen er dit jaar grote problemen ontstaan. Dat geldt zeker als zich, net als vorig jaar, enkele ernstige ongelukken voordoen, die verzekeraars veel geld kosten tenzij ze zich beroepen op onwettig handelen van schippers.

De Binnenvaartregeling van 2008 is per 20 juni 2015 aangescherpt. Speciaal voor skûtsjes was na veel gelobby indertijd een uitzondering gemaakt

de lengte wordt meegenomen. Dat wordt gesuggereerd in de nieuwe Europese maataanduiding bij ‘lengte over alles’, op basis waarvan in de internationale scheepvaart meetbrieven worden uitgegeven.

Een losse, beweegbare boegspriet, zoals op klippers, telt in de lengte niet mee, met dank aan de Federatie Varend Erfgoed Nederland, die hier uitgebreid voor heeft gelobbyd.

Bij de huidige skûtsjes zijn de opstekers, anders dan vroeger, meestal vastgelast. Waarschijnlijk telt daarvoor het lichte regime niet meer. Dan zijn alle skûtsjes een meter langer dan de eigenaren nu denken en zal het probleem na 2018 nog groter worden.

Het roerblad telt volgens de Richtlijn in de lengtemeting niet mee. De vingerlingen die aan de achtersteven zijn gelast, doen dat waarschijnlijk wel, hoewel daarover niets is vastgelegd.

van het voorschrift om een veilige reling aan te brengen en een motor in te bouwen. Dat was gedaan om het varen en wedstrijden met deze historische schepen mogelijk te blijven maken. Ze mogen echter niet langer zijn dan 22 meter en niet breder dan 4 meter. Dat betekent dat onder meer de ‘Oude Zeug’, de ‘Grutte Pier’ en de ‘Lege Wâlden’ volgens de wet geen skûtsjes zijn met hun breedtes van resp. 4,05, 4,03 en 4,01m.

Dat hoeft geen probleem te zijn zo lang er geen ongelukken gebeuren of boetes worden uitgedeeld. Maar die ongelukken gebeuren nu juist wel, en de verzekeraars zijn daar behoorlijk ziek van. Op fikse boetes kunnen we wachten, zeker als het in 2016 net zo’n slagveld wordt als in 2015.

Riskante regels

Volgens de reglementen van SKS en IFKS mogen de skûtsjes in de breedte niet worden aangepast. Dat is problematisch voor Floriaan Zwart, Sikke Heerschop/Lucas Bouma en Jehanne Prins, wier schepen ‘Oude Zeug’, ‘Grutte Pier’ en ‘Lege Wâlden’ formeel

Scheepswerf ten Woude voor al uw o.a. scheepsrenovaties, nieuwbouw, motoreninbouw onder 1 dak...

14

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L geen skûtsjes zijn.

Voor alle door de overheid erkende skûtsjes gelden bepalingen die in Bijlage 3,5 van de Binnenvaartregeling zijn vastgelegd. Daar lezen we dat reddingvesten (altijd) verplicht moeten worden gedragen – en dus niet als de schipper het belieft of de organisatie het voorschrijft. De seinvlag ‘zwemvesten verplicht’ (IFKS) of ‘zwemvesten aanbevolen’ (SKS) kan wel worden verbrand als schippers zich aan de wet (moeten) houden.

Op elk skûtsje waarvan de giek lager kan vallen dan 0,80m boven de luikenkap (in de praktijk alle skûtsjes) moet aan passagiers de toegang tot de luikenkap worden ontzegd. Er moeten duidelijke markeringen worden aangebracht en bordjes: ‘Geen toegang voor passagiers’. Dat is, gezien de vele klapgijpen die we de laatste jaren bij het skûtsjesilen zien, geen overbodige regel. Mocht iemand door giek of mast worden getroffen op een schip waar met deze regel de hand wordt gelicht, dan zullen kritische verzekeraars geen cent uitkeren. Dat kan een schipper tonnen kosten, en een willekeurige opvarende zijn welvaart.

Verplaatsen

Bij de SKS-kampioenswedstrijden wordt het vaarwater voor ander vaarverkeer afgesloten. In principe zou er

Bij de IFKS is het wedstrijdwater niet gesloten. Dit kan gevaarlijke situaties opleveren.

Fred van Beelen, LVBHBV: ‘Organisaties, neem dit serieus!’

De opsteker telt wel mee in de lengte, het roerblad niet. Wanneer de schippers zich niet aan de wettelijke bepalingen houden, keren verzekeraars niet meer uit. Bij aanvaringen kan de materiële en persoonlijke schade hoog oplopen.

dan een ontheffing van de BPR-regels kunnen gelden. Die geldt natuurlijk niet als de schepen eerder het water op gaan om te oefenen, of na afloop nog een vrolijk ererondje varen.

Bij de IFKS ligt de situatie ingewikkelder, omdat dan ook andere schepen in de route kunnen varen. Een eventuele aanvaring kan dan desastreuze gevolgen hebben.

Moeilijker wordt het als de schepen zich verplaatsen. Dat zal wel moeten om van het ene wedstrijdwater naar het andere te varen. Tot nog toe worden ze meestal gesleept door vaartuigen die niet als sleepboot zijn ingericht. Dat mag ook niet meer. Zelfs een reddingboot van de KNRM in Harlingen is al beboet wegens het slepen van een vastgelopen jachtje.

Bij het verplaatsen met eigen motor geldt als eis dat er een A.I.S.-installatie is aangebracht, zodat de autoreiten elk moment kunnen zien waar een vaartuig zich bevindt. Die eis geldt volgens Fred van Beelen van de Landelijke Vereniging tot Behoud van het Historisch Bedrijfsvaartig (LVBHBV) ook voor grote zeilschepen.

Tot nog toe hielden schippers en organisaties in de skûtsjewereld de boot nog af. Maar nu bemoeien bureaucra-

ten in de Europese Unie zich nadrukkelijk met de regelgeving en tonen verzekeraars zich ongerust over de vele

schadegevallen bij wedstrijden.

De ‘Grutte Pier’ van Lucas Bouma uit Jorwert (IFKS, A-Groot) is 4,04m breed en formeel dus geen skûtsje.

Secretaris Fred van Beelen van de Landelijke Vereniging tot Behoud van het Historisch Bedrijfsvaartuig is bezorgd over de toekomst van de Friese skûtsjes. De regels worden voortdurend aangescherpt, stelt hij vast. En het lijkt erop dat schippers en organisatoren dit niet serieus nemen.

‘Pas je aan voor het te laat is’, adviseert Van Beelen. Zelf heeft hij ervaren dat een verzekeraar geen dekking meer wilde geven bij overtreding van de BPR. Die situatie zal zich ook bij skûtsjes voordoen, verwacht hij, en dan is voor menig schipper Leiden in last.

Van Beelen zit in verschillende overleggroepen, zodat hij weet wat er speelt. ‘Grote chartervaarders vinden het heel normaal dat ze geregeld gecontroleerd worden’, zegt hij. ‘Die hebben hun zaakjes wel op orde. Anders worden ze aan de ketting gelegd.’

Het prettige bij skûtsjes leek tot

voor kort dat er buiten de reglementen van de organisaties IFKS en SKS geen wetten en regels golden. ‘Dat misverstand heeft een tijdje kunnen bestaan omdat de handhaving niet zo secuur was.’ Volgens Van Beelen verandert dat door de toenemende invloed van de Europese Unie op de wet- en regelgeving in de aangesloten landen, én door de sterk toegenomen aandacht voor de veiligheid.

‘Wat vroeger heel gewoon was, mag nu niet meer. Dat geldt in het verkeer ook.’

Varen kost geld. Voor sommigen kunnen de kosten te hoog worden als ze naast een verplicht Certificaat van Onderzoek ook nog een motor, een losse stroomvoorziening en een AIS moeten inbouwen. ‘Daarom letten we er scherp op dat er geen onnodige of overdreven eisen worden gesteld’, zegt Van Beelen.

Maar dat het regime de komende jaren steeds strenger zal worden, is volgens hem onontkoombaar.

15

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Restaurant Galamadammen

Weten wat je doelen zijn, en ze bereiken.

een unieke locatie aan het Friese water

Accelent geregeld!

A D M I N I S T R AT I E , J A A R R E K E N I N G & A D V I E S

Grou • Joure • Wommels

w w w. accelent .nl / Winstoptimalisatie

Stationsweg 38f 9001 EH GROU

Galamadammen 1-4 8723 CE Koudum Tel. (0514) 521346 E-mail info@galamadammen.nl www.galamadammen.nl

informati

2016 e & prijze

n

SKS-Skûtsjesilen 2016 (afvaart vanaf Waterpark Yn’e Lijte in Grou) Plaats Grou Veenhoop Eernewoude Terherne Langweer Elahuizen Woudsend Reservedag** Lemmer Lemmer Sneek * **

Datum zaterdag maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag

Vertrek 30 juli 11.00 uur 1 augustus 11.00 uur 2 augustus 11.00 uur 3 augustus 11.00 uur 4 augustus 10.30 uur 5 augustus 10.00 uur 8 augustus 10.00 uur 9 augustus 10.00 uur 10 augustus 10.00 uur 11 augustus 10.00 uur 12 augustus 10.30 uur

Prijs p.p.* € 13,50 € 13,50 € 13,50 € 13,50 € 13,50 € 16,00 € 16,00 € 16,00 € 16,00 € 16,00 € 16,00

Kinderen t/m 12 jaar respectievelijk € 6,50 en € 7,50.

Reservedag houdt in dat er gezeild gaat worden op het Heegermeer. indien door omstandigheden elders niet gezeild kon worden.

IFKS-Skûtsjesilen (afvaart in centrum van wedstrijdplaats) Plaats Heeg Sloten Echternerbrug Lemmer Lemmer finale

Partyschip Grou 15 tot 100 personen

*

Rederij van der Zweep Rondvaarten Grou Fam. K. van der Zweep Postbus 95, 9000 AB Grou Tel. 0653-508080 www.rondvaartengrou.nl info@rondvaartengrou.nl

Kinderen t/m 12 jaar € 6,RederijVanDerZweep Rondvaartengrou

Tweemastklipper Dy Abt fan Starum 24 personen meerdaagse tochten 40 personen voor dagtochten

16 augustus 17 augustus 18 augustus 19 augustus 20 augustus

Vertrek 13.30 uur 13.30 uur 13.30 uur 13.30 uur 13.30 uur

Prijs p.p.* € 10,00 € 10,00 € 10,00 € 10,00 € 10,00

Bij de individuele rondvaarten

10% korting

vanaf 10 personen.

Info en reserveren: kijk op rondvaartengrou.nl of bel 0653-508080

RederijVanDerZweep Rondvaartengrou

NIEUWE NIEUWE LIGPLAATS: Waterpark Yn’e LijteLIGPLAATS: (bij de brug) Yn’e lijteWaterpark 1, 9001 ZR Grou 16

Datum dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag

Rondvaarten Grou

Rederij van der Zweep Rondvaarten Grou

Vaart u mee naar het Skûtsjesilen?

En geniet van een dagtocht op de Friese meren.

Het kan zijn dat het programma gewijzigd wordt. Controleer voor de zekerheid de datums op onze website www.rondvaartengrou.nl

Waterpark Yn’e Lijte (bij de brug) Yn’e lijte 1, 9001 ZR Grou Yn’e Lijte (bij de NIEUWE brug)LIGPLAATS: Yn’e lijte 1, 9001 Grou 8ZR

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

De hoofdstad van de SKS

Grou, de hoofdstad van de SKS

Parel aan de Pikmar. Thuishaven van de GWSschouw. Hoofdstad van de SKS, waar de titelstrijd elk jaar begint met een gezellige samenkomst in een tent op De Merk. Daar worden dan lootjes getrokken voor de walstarts bij De Veenhoop en Earnewâld.

Hoekstra is de Grouster skûtsjekommisje sterk gemoderniseerd. De openingsdag op zaterdag is uitgebreid tot een hele Skûtsjewike vol feestelijkheden. De ‘donateurs’ van vroeger hebben gezelschap gekregen van echte sponsoren. Daar zijn ook anderen bij dan bewoners van weekendhuisjes en arken in het riet. Die treffen elkaar op het Starteiland als het skûtsjesilen is.

Dat is het veel vaker dan die ene zaterdag in juli. De skûtsjes van Grou, Leeuwarden, Huizum en d’Halve Maen liggen hier geregeld en ze zeilen met ploegjes. Dan komen ook de IFKS’ers van Annage uit Earnewâld langs en soms de Talsma’s uit Warten.

Bij Grou, waar de Friese sportvissers hun hoofdkwartier hebben, wordt veel gezeild. Dat wordt, tot en met

Grou knapt zienderogen op, de laatste jaren. Dat wordt niet minder nu de plaats deel uitmaakt van de gemeente Leeuwarden. Daar zit toch net iets meer geld en beleid dan in Boarnsterhim, dat in 2012 omviel van de schulden.

Het waterfront aan de Pikmar is verfraaid en wordt nog elk jaar mooier. Tussen de Pikmar en de Wide Ie in het zuidoosten ligt niet meer een akelige nauwe bots-vaarweg, maar een avontuurlijke waterpartij. De Tynje is ingekort. Op de Burd zijn mooie recreatiewoningen verrezen en bloeit de natuur op. Zoals Yn ‘e Lijte ook flink opgewaardeerd is nadat de stacaravans weken voor verantwoorde architectuur.

Onder aanvoering van Jan Feike

het Klompkesilen, serieus aangepakt.

Oud-schipper Lammert Zwaga overziet het allemaal vanuit zijn woning vlak bij het Zeilcentrum. Daar is een jachthaven, net als op de hoek met

de Grou, de Hellingshaven, waar een bescheiden skûtsjemonument staat.

Er is in Grou goed te eten en te drinken. Het centrum is gezellig, grotere winkels zijn uitgewaaierd naar het

(noord)westen. Dan ben je ook al bijna bij het station, vanwaar de hele wereld te bereizen is. Voor de auto is er vlakbij gratis parkeergelegenheid, voor onbeperkte duur.

Welkom in het theehuis!

• @

.

•

.

. .

.

Mitra Breeuwsma VESTIGINGEN IN GROU EN SNEEK Grou 0566 621115 Sneek 0515 432141

.nl Bel 0566 622 949 - 24 uur per dag!

grou@mitra.nl sneek@mitra.nl Waar service hoog in het vaandel staat!!

17

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Earnewâld, parel van de skûtsjes Rinskje Zwaga zong het in de topjaren van het Earnewâldster skûtsje. ‘Earnewâld, do bist de parel, fan de hiele skûtsjefloat.’ Haar man Jeen werd begin jaren tachtig twee keer achtereen SKS-kampioen. Dat hebben zijn opvolgers niet kunnen evenaren, ondanks tomeloze inzet van het hele dorp, maar Earnewâld is nog mooier geworden. De parel werd een paradijs, het Veenparadijs.

De tweede wedstrijd in de competitie van de SKS is hier, in de ‘nauten’ en op de ‘droechten’. Meestal moet er op de Folkertssleat gelaveerd worden.

De Sânemar met zijn verraderlijke Gravinnewei als hinderlijke hobbel onder water ligt tussen de mooiste recreatiewoningen. En als het enigszins kan is in de Langesleat niet alleen de spectaculaire walstart, maar ligt hier tijdens de wedstrijd ook een boei waar de hele vloot omheen moet.

Meestal is de finish in het Siedsdjip of Sigersdjip, tegenover Hotel Princenhof, zelfs als het nauwelijks kan.

Dan is het best mogelijk dat de derde in de strijd door de loting als tweede wordt geklasseerd. In 2015 had Dirk Jan Reijenga dit gelukje, en hij werd er kampioen door bij de SKS. Johannes Meeter van Langweer werd in de wedstrijd derde en in de eindrangschikking tweede. Gerhard Pietersma won met een fit getrainde bemanning de dagprijs voor eigen publiek. Maar helaas kon hij met zijn Earnewâldster skûtsje deze keer geen potten breken, ondanks de nanocoating van Ale Bok op de romp.

Voor de insiders is Earnewâld veel meer dan startplaats bij de SKS. Dit is het eerste dorp waar liefhebbers in 1955 een organisatie vormden om een eigen dorpsskûtsje te kopen. Dankzij Sjoerd Kleinhuis, Age Veldboom, Jelle van der Meulen, Fonger de Vlas, André Wiersma en Catharienus Herrema zeilen er meerdere Earnewâldster IFKS-skûtsjes mee in de derde week van het Friese skûtsjesilen. Zij, voornamelijk excellerend in de klasse a-klein, geven ook altijd acte de présence bij de opening van het watersportseizoen bij een wedstrijd die eigenlijk geen westrijd mag heten, want dan zouden SKS-skûtsjes uit Leeuwarden en Huizum er niet aan meedoen.

Earnewâld is dus niet alleen een parel en een paradijs, het is ook een fantastisch centrum van natuurontwikkeling door It Fryske Gea en andere organisaties. De Alde Feanen vormen een goed beschermd natuurpark van Europese allure. In het kader van het Lifeproject wordt er zelfs nieuwe natuur geschapen. De otter moet er zich thuisvoelen. In ieder geval is er een beeld aan hem gewijd, op een pro-

minente plek geplaatst bij de vroegere sluis, waar ook het Earnewâldster skûtsje vaak ligplaats heeft.

Cultuur is er ook. Het Frysk Lânboumuseum organiseert er geregeld boeiende exposities en interessante lezingen. En op bedrijventerrein De Stripe staat naast de kunstgalerie annex meubelmakerij van Anje en Hindrik Wester-Koopmans het Skûtsjemuseum, dat elk jaar mooier lijkt te worden.

Als ze niet weg is blinkt je van ver de eiken ‘Æbelina’ al toe, het enige hou-

ten skûtsje in deze provincie. Binnen is rond een gezellige schipperskroeg een heerlijk rommelige expositie gecreëerd. Er hangen blokken aan de zolder (je kunt ze kopen, om te gebruiken of als souvenir), soms smeedt de smid een juffersring of een kikker, en op de bovenste verdieping staat dit jaar klein rondhout centraal, zoals dat vroeger op skûtsjes werd gebruikt. Plus natuurlijk modellen, bedsteden met ondeugende verhalen, een Meeterkast en honderden portretten, spannende foto’s en

antieke documenten.

Earnewâld, je kunt er fietsen, op de pont stappen, zwemmen, varen met eigen of gehuurde boot, in de stilte tot rust komen of van de drukte genieten en gewoon een terrasje pikken. Het water loopt momenteel tot diep in het hart van het dorp, waar Jan Wester biologische kroketten serveert. Heerlijk!

‘De Stripe’

Historische Scheepswerf / Skûtsjemuseum De Stripe 12 9264 TW Earnewâld www.aebelina.nl www.skutsjemuseum.nl e-mail: info@skutsjemuseum.nl Info: 06-16933805

Open van 23 april t/m 25 september 2016 op: za. en zo. 13.00 – 17.00 uur ( en Pinkstermaandag 16 mei ) Juli en aug.: alle dagen 13.00 - 17.00 uur behalve op maandag.

Voor groepen (min. 10 personen) het gehele jaar geopend, 's morgens, 's middags en 's avonds, alleen op afspraak.

Entree € 3,- Kinderen t/m 12 j. € 1,-

Een briesje in de zeilen, heerlijk kanoën of zachtjes tuffen op de wateren. Volop waterplezier in Tytsjerksteradiel. Op meren en kanalen, grote en kleine plassen, smalle en brede wateren. Niet voor niets

Voor al uw Volvo Penta onderdelen.

Industrieterrein de Oostpoort Kelvinstraat 5, 8861 ND Harlingen T +31 (0) 517- 418411 info@haismascheepsmotoren.nl

www.haismascheepsmotoren.nl 18

zeggen we ook hier: Tytsjerksteradiel, alles wat Fryslân moai makket.

In de zomermaanden vinden tal van zeilevenementen plaats in onze mooie gemeente. Zo kunt u, uw hart ophalen bij onder andere SKS Skûtsjesilen in Earnewâld of bij skûtsjesilen op ‘e Burgumer Mar.

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Terherne: op ruim water ‘Einlings op rûm wetter’, verzuchten skûtsjeliefhebbers. Na Grou, De Veenhoop en Earnewâld voelen ze zich bevrijd op de Snitser Mar bij Terherne.

De wedstrijd op de woensdag is nauw verbonden met de ‘Gerben van Manen’, het skûtsje van Heerenveen. Daarom heeft de voorzitter van deze commissie hier ook altijd even het woord om de route toe te lichten Maar onder het oppervlak van Terherne is er veel meer te beleven dan die ene SKS-zeilerij. Een halve winter heeft er al het grote ‘Terhernster skûtsje’ gelegen, 'de Lege Wâlden’.

Jehanne Prins is er in 2015 mee gepromoveerd vanuit de C-klasse. Toen was ze al bezig met een unieke actie ter financiering van een nieuwe mast, namelijk door schijven van de oude te verkopen voor een tientje per stuk.

Dat is, door een dynamische aanpak, wonderbaarlijk best verlopen.

Bij Terherne hoort ook Janny Riemersma, ooit de eerste IFKS-kampioene, in de B-klasse. Ze werd in hetzelfde jaar kampioen als Eelke Dykstra, die in de klasse A-groot excelleerde met de ‘Oude Zeug’. Vandaag de dag zeilen beiden met groepen.

Eelke is als ondernemer actief met een mooie vloot pramen. Dat oude Friese scheepstype zie je hier veel varen, kampioenswedstrijden.

En dan is er nog de Brio Zeilmarathon, over zestig kilometer waterwe-

gen in de omgeving. ‘Brio’ betekent ‘Brêge Op!’ Op 30 april 2016 is de 29ste editie van dit evenement. Meer dan 150 boten worden er niet bij toegelaten.

Voor een breed publiek is Terherne bekend als Kameleondorp. De fictieve schooljongens Hielke en Sietse Klinkhamer figureren als hoofdpersonen in de Kameleonboeken van wijlen Hotse de Roos. Ze zijn ondeugend, maar hebben een goed hart. En ze beleven zulke aansprekende avonturen dat Uitgever Kluitman er rijk van is geworden, en er zelfs een film aan is gewijd.

Om deze personages heen is een deel van Terherne ingericht, met een rondvaart en een boerderij vol verrassingen, en met een speciaal Kameleoneiland. Uniek.

Door al deze activiteiten wist Terherne zich met een aantal leuke winkels en restaurants te handhaven in de tijd van schaalvergroting. Nu is het een levendig dorp op de weg tussen Jirnsum en Joure.

Buorren 69, 8493 LD Terherne 0566 745010 www.harbourclubterherne.nl ETEN, DRINKEN, FEESTEN, VAREN & SLAPEN!

Elahuizen blijft de zesde Op vrijdag 5 augustus 2016 liggen de Fluezen tussen Elahuizen en It Heidenskip weer vol geankerde plezierjachten. Een leger varende toeschouwers volgt dan de strijd tussen de veertien SKS-skûtsjes op een van de mooiste wedstrijdwateren.

Vlak bij de wal aan de kant van de oude fabriek, nu zeilschool, is het te droog om het zwaard diep te steken.

Uit de richting van Stavoren komt, via het land en Galamadammen, de wind.

En bij de Heidenskipsterwâl kunnen de schiftingen verraderlijk zijn.

Dat Elahuizen voornamer dan vroeger op de skûtsjekalender prijkt, is mede te danken aan een aanpassing van de kalender waar ze in Langweer niet blij mee waren. Voorheen volgde hier na de wedstrijd op donderdag de rustdag, die door schippers en beman-

ningen zeer werd gewaardeerd. Maar vanaf 2015 zeilen ze van Langweer via Elahuizen naar Stavoren en is de rustdag pas in de tweede week. Dat wil zeggen: als alle wedstrijden in de eerste week plus de maandag van Woudsend doorgaan. Is dat niet het geval, dan is dinsdag de inhaaldag, met een extra wedstrijd op de Hegemer Mar. Terug naar Elahuizen. Die commissie is door het niet doorgaan van enkele wedstrijden en een te vroeg vertrek van schippers op andere, plus het ontbreken van voldoende sponsoren

of middenstanders die van drukte profiteren, arm geworden. De schippers vonden dat in 2015 zo begrotelijk dat ze afzagen van hun honderd euro startgeld. Oud-voorzitter Jack Cramer vond dat principieel onjuist, maar men kan schippers natuurlijk niet dwingen om geld in ontvangst te nemen.

Ooit werd hier gezeild vanuit Nijega, een naam die we niet meer tegenkomen omdat hij verwarring wekte. In de jaren vanaf 1922 organiseerde de schippersvereniging in deze omgeving hier het skûtsjesilen, toen de meeste andere commissies ermee stopten omdat er te weinig animo zou zijn. De bakker van Brânburren in It Heidenskip stelde dan een monsterachtige krentenbrood als extra prijs beschikbaar, een traditie die lang heeft standgehouden. Verder zorgde Stallman uit Hindeloopen jaarlijks voor een prachtig beschilderd dienblad. Door dit doorzetten van verschillende kanten kwam er ook weer belangstelling in de omgeving, en zo begon hier de victorie.

Op 5 maart besloot de SKS dat Elahuizen de zesde wedstrijd is en blijft.

Er werd zelfs, om jaarlijkse herhalingen van de pleidooien van Langweer, Bolsward en nog een paar medestanders

te voorkomen, besloten om de volgorde voor tien jaar vast te zetten. Nu kan daar door een gekwalificeerde meerderheid best van worden afgeweken, maar voorlopig ziet het er zonnig uit.

WESTRA BV 0514 - 604 146 info@westra-rvs.nl www.westra-rvs.nl

Plaatwerk Tank-/leidingwerk Machine-/apparatenbouw Constructiewerk Filterinstallaties

19

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Langweer: Strand, Wielen en Vips Gezellig en druk zijn de trefwoorden. Het watersportseizoen begint er vroeg in april, als Langweer een massaal skûtsjespektakel organiseert. Daar doet naast een grote vloot IFKS’ers van de SKS alleen het Langwarder skûtsje aan mee. Dat is zo geregeld en het moet vooral ook zo blijven.

Voor eigen publiek was het optreden van de Langwarder skûtsjeploeg jaren achtereen een bittere pil. Het ging niet goed, wie ze ook hadden als schipper. Nog een geluk dat de VIPs op het strand goed te eten en te drinken kregen. Want chauvinistische gevoelens kregen geen kans.

Ineens lijkt alles anders. Nadat Arend Wisse de Boer de oude ‘Twee Gebroeders’ van de Zwaga’s onderhanden heeft genomen en Johannes Meeter er met zijn bemanning op vaart, dringen ze door tot de top. Langweer won in juni 2015 de jubileumwedstrijd op eigen water. In juli werd het skûtsje met een minieme achterstand van 0,2 punten op Joure tweede in het SKS-klassement.

Langweer zelf is ook flink opgeknapt.

Het strandje ligt er knap bij. Er staan mooie recreatiewoningen. En het water voor de deur is en wordt uitgediept tot een peil dat watersporters waarderen.

Ze kunnen zo doorstomen naar de Tsjûkemar of de Snitser Mar, langs een westelijke en een oostelijke route.

En als je dat niet wilt? Dan blijf je toch gewoon lekker in de mooie jachthaven liggen, met dat kampeerterreintje erbij?

Als het weer een beetje mee zit, lijkt de Hoofdstraat wel een stukje Costa

Brava, en dan moet Boornzwaag nog komen.

De start van het seizoen skûtsjesilen 2016 begint met het eerste wedstrijdweekend in Langweer op zaterdag 16 april en zondag 17 april 2016 De eerste keer, nu 8 jaar geleden is dit evenement gestart met 9 skûtsjes en het is uitgegroeid tot een topevenement met zo goed als zeker 40 Skûtsjes. Schippers en bemanningen staan te popelen om voor het eerst hun krachten te meten en zich op te warmen voor de competities. Er zijn weer verschillende veranderingen met de skûtsjes. Ze zijn verlengd of juist ingekort, of hebben een ander tuig, nieuwe mast of een nieuwe schipper.

Nieuwe schippers zijn: Bernd de Cneudt, Pieter Jilles Tjoelker, Riemer de Graaf, Fonger Talsma, Johan Dankert, Harm v/d Weiden en Chris v/d Berg.

Ook dit jaar worden de wedstrijden georganiseerd door de Vereniging Skûtsjesilen Langwar en de KWVL met ondersteuning van de Horeca en de Vereniging Promotie Langweer.

De loting voor de poule-indeling wordt verricht door onze voorzitter Sipke Brinksma op 8 april in café `t Wapen van Langweer aanvang ca 20:00uur.

Uw boot verkopen • Wij zijn op zoek naar werf gebouwde motorboten • Lage verkoopkosten • Geen ligplaats kosten • Geen advertentie kosten • Wij rekenen alleen bij verkoop provisie kosten (No cure = no pay)

www.jachtbemiddelingdejong.nl

20

Onderhoud en Reparatie Midsbuorren 24, 9003 LB Warten Tel. 058-2551362 Mob. 06-22825112

• Schilderwerken • Inbouw boegschroef en motoren • Leveren en plaatsen van OMRU aluminium scheepsramen • Verhuur van motorkruisers • Winterberging

www.jachtbemiddelingdejong.nl

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Woudsend, voor zeilers en vergaderaars Het is aan wijlen Klaas van der Meulen te danken dat Woudsend (Wâldsein) in 1968 door de SKS als wedstrijdplaats werd aangewezen. Toen vergaderden schippers en bemanningsleden nog geregeld bij Hanenburg in Sneek. Tegenwoordig doen ze dat bij de SKS ook in MFC De Driuwpôlle, waar elk jaar bij vaarbaar weer minstens één vrolijke routebespreking is.

Doordat de Hegemermar bij Woudsend ook de reservelocatie is voor als er op de eerste acht wedstrijddagen een zeilerij uitvalt, heeft de Woudsender commissie twee kansen. Dat is de mannen wel toevertrouwd, want het is er voor Yndyk altijd een sfeervol gebeuren. En de prijsuitreiking is sinds jaar en dag een groot feest.

In 2016 staat Woudsend gepland voor maandag 8 augustus, met de reserve/rustdag op dinsdag de negende. Om half elf verzamelt iedereen die erbij hoort zich dan in ‘De Driuwpôlle’.

Tussen half één en één uur zoeken toeschouwers een plekje op langs de zuidoever van de Hegemermar. Op de weg daar naartoe worden bij de SKS goedkope kaartjes verkocht.

Het is de moeite waard, want de wedstrijdcommissie legt meestal een baan uit met een spannende boeironding vlak voor de wal, waar het nog ondiep (‘droog’) is ook. Er is wel gelegenheid om te parkeren, maar het is krap

voor de laatkomers. Dan kun je beter op de fiets komen. Lopend is het vanuit Woudsend een heel eind, zo’n vier kilometer.

Woudsend heeft zelf een mooi wedstrijdskûtsje, dat wordt beheerd en bemand door de familie Van der Meulen. Hun grote voorbeeld ‘pake Klaas’ overleed in 1973 tijdens het hardzeilen op de Iselmar bij Stavoren. Naar hem is het skûtsje Klaas van der Meulen genoemd. Zijn kleinzoon Teake Klaas krijgt slechts beperkte middelen tot zijn beschikking. Maar door zeilersverstand en veel trainingsarbeid in de omgeving hoort hij met zijn bemanning de laatste jaren tot de betere deelnemers.

In 2015 wist hij zich zelfs als vierde te klasseren, een buitengewone prestatie. Maar ja, hij wordt natuurlijk wél gesteund door een hele familieclan van Van der Meulens en aanhang, bij wie het zeilen in het bloed zit.

Het dorp met de vaarweg tussen de westelijke en de oostelijke helft en een watersportcafé aan het water komt de klap van de sluiting van Verzekeringsmaatschappij Woudsend (later Stad Rotterdam) aardig te boven. Het bedrijventerrein is aardig gevuld, je kunt er lekker eten en de antieke molen torent trots boven de bebouwing uit.

Voor watersporters is dit echt een eldorado, want van hier kun je alle kanten op: Noord, Zuid, Oost of West, wat de kompasroos en Aeolus ook maar in petto hebben.

Stavoren, genieten op de dijk Het wordt er met harde wind wel eens afgelast, want Stavoren ligt op de kin van Fryslân. Maar als het er doorgaat, is het een van de mooiste, meest spectaculaire zeilerijen van de SKS en de IFKS. Want beide organisaties hebben er een eigen skûtsjedag. De SKS komt er in 2016 op zaterdag 6 augustus. De IFKS-vloot vult de ‘zee’ op maandag 15 augustus.

Heel vroeger was Staveren (Starum) een van de grootste handelssteden van de wereld. Dat kwam door alle verkeer tussen Vlaanderen, de Friese kusten en Denemarken, dat hier langs moest. Toen woonde hier ook een van de machtigste bisschoppen van de katholieke kerk, die opriep tot kruistochten.

Die oude glorie komt niet terug, maar Stavoren is wel een heel sympathieke skûtsjestad, waar je je op veel manieren kunt vermaken. Dat begint al met de reis ernaartoe. Op de fiets kom je over Koudum of Warns of uit It Heidenskip, de trein stopt vlak bij de havenkolk. Daar meert ook de veerboot af, die passagiers naar Enkhuizen brengt. Vandaar kunnen ze met de trein naar Amsterdam, kan het mooier?

Auto’s parkeer je makkelijk aan de zuid- en aan de noordkant, als je maar op tijd komt. En er zijn twee haveningangen. De nieuwste is recentelijk aanmerkelijk vergroot en verfraaid.

Daarlangs kom je over de Moarre in Galamadammen, of je blijft gewoon in de nieuwe jachthaven buitengaats

liggen. De noordelijke havenkom, de oude, is bij het Skûtsjesilen meestal wel vol genoeg.

En dan de zeildag zelf. Er zijn wel tien redenen om dan niet weg te gaan, maar gewoon in Stavoren te blijven. In De Kaap begint het feest met Rûtebesprek (SKS) en Palaver (IFKS), om resp. 11 en 8 uur. Als je erbij kunt, is dat iets om een keer mee te maken.

Dan leer je misschien het verschil tussen ‘dik’ en ‘dun’ water. Het eerste wordt veroorzaakt door woelingen in het ‘seewetter’, waardoor er zand tussen de watermoleculen komt. Dat maakt het soortelijk gewicht groter en dempt de golfslag enigszins.

Vlak voor de dijk, waar je via speakers voortdurend op de hoogte wordt gehouden van ontwikkelingen in de strijd, ligt nog een bescheiden strandje. Lekker voor de kids, mooi om te pootjebaaien.

Ook in Stavoren zit goede horeca.

Je kunt er een lekker visje eten dat helemaal is toebereid. Maar je kunt het ook oppeuzelen bij de zanglustige Doede Bleeker in de winkel (‘wat must it weze, un herinkie of un lekkerbek-

je?’) of in de viskraam achter de brug aan de noordkant, of de andere bij de sluis in het zuiden.

Stavoren heeft bij de SKS een eigen skûtsje met als zeilteken SWH van Súdwesthoeke. De fanatieke Auke de Groot hanteert met wisselend succes het helmhout. Hij wint wel eens een dagprijsje, maar moet nog doorbreken naar het grote werk. Jammer dat er in dit kleine stadje niet echt veel sponsoren zitten om af en toe een nieuwe tuigage te kopen.

En De Groot moet die sponsoren ook nog delen met de IFKS-skûtsjes

die domicilie of relaties in Stavoren hebben. Daar zijn natuurlijk de Bandstra’s bij, voorheen helden van de IFKS en in een jonge gedaante met andere namen (Wietse, Jilles) strijdend

aanwezig. En de student Daan van der Meer op de Singelier. De zeiltekens ST (Lonneke, Jilles Bandstra) en de vuurtoren (Singelier, Van der Meer) zijn wat dat betreft duidelijk genoeg.

21

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Mode van o.a.

Bandolera,Yoek en Malvin Lingerie voor iedere buste

Vissersburen 84, Lemmer www.ladyshopyvonne.nl

Shipyard Lemmer fluessenstraat 15 8531 RE Lemmer T: 0514-565363 M: 0622-386515 F: 0514-565408 www.shipyard-lemmer.com BOOTTRANSPORT | WINTERSTALLING | IN- EN VERKOOP

UW BOOT VERKOPEN? 25 HISWA gecertificeerde jachtmakelaars 7 verkoopkantoren in binnen-/buitenland 7 dagen per week geopend Meer dan 5.000 actief zoekende klanten Meer dan 60 jaar ervaring Minimaal 500 jachten in portefeuille Optimale presentatie in onze verkoophavens 100% betrouwbare financiële afhandeling 60% buitenlandse klanten

Wilt u weten welke middelen wij inzetten om uw boot te verkopen?

Neem dan contact op met onze deskundige makelaars.

De Valk Sneek | 8606 KC Sneek Telefoon 0888| -Zwolsmanweg 338 222 of welcome@devalk.nl

0515-428030 e-mail: sneek@devalk.nl

W W W. D E VA L K . N L

22

Onbekommerd een motorjacht huren voor een onvergetelijke vakantie in het mooiste vaargebied van Nederland

motorjachten van 10,50 – 14,50 mtr. voor 2-12 personen STOETEN MOTORJACHTEN LEMMER WWW.STOETEN.COM

INFO@STOETEN.COM

UITHEYING 7 NL 8531 XJ LEMMER tel. +31(0)514561493 fax +31(0)514561454

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Acht keer skûtsjes in Lemmer

Qua aantal wedstrijden is Lemmer onbedreigd de kampioen van het Skûtsjesilen. Het begint al in de vroege zomer met drie dagen Lemmer Ahoy, waar deelnemers uit IFKS en SKS aan meedoen en een helaas nogal geslonken aantal aken. En het grote zeilen stopt pas in oktober met de Friesehoek Race.

Daar tussenin zitten de hoogtijdagen van SKS en IFKS. De Ljouwerter en de Lemster dei van de SKS worden georganiseerd door de plaatselijke Watersportvereniging De Zevenwolden. Deze telt bijna vijfhonderd leden, waaronder veel jongeren, die elkaar geregeld op het binnenwater van de Grutte Brekken bekampen. Vaak is

donderdag de grootste kanshebber voor de titel wel bekend. Die kan dan in Lemmer voorzichtig een feestje vieren.

De IFKS organiseert zelf de voorlaatste en laatste wedstrijd van de competitie in Lemmer. Dat is op vrijdag en zaterdag, en beide keren is het dan prettig druk op strand en dam, als het

weer niet al te erg tegenzit.

De naam ‘Zevenwolden’ kennen alle volgers van het SKS-zeilen, die hem dagelijks op de spiegel van de startkotter zien staan. Die traditie begon in 1972 en de bemanning is kundig genoeg om zelfstandige wedstrijdorganisatoren te adviseren. Trouwens, Lemsters weten al veel langer wat zeilen is, niet alleen dankzij hun watersportvereniging. Dik een eeuw geleden behoorden ze met hun prachtige snelle Lemsteraken tot de kampioenen van de Zuiderzee. Dat hield in 1932 net zo snel op als het in 1883 was begonnen door de aanleg van de Afsluitdijk. Die dam maakte van de ‘see’ een ‘mar’, die echter bij de sluis nog geregeld als ‘see’ wordt aangeduid.

Mede dankzij de watersport is Lemmer een fantastisch dorp om er bij het skûtsjesilen sfeer, vis en lekkere drankjes te proeven. De horeca is hier zeer gevarieerd en rijk voorzien. En van Kringloopwinkel tot luxe kledingzaak worden hier alle partijen naar behoren bediend.

Het Dok, tussen de Sylroede en de sluiskom, is de hele zomer door een druk bevaren water. Het verbindt de Grutte Brekken, eigenlijk het hele Friese merengebied, met de Iselmar. Wie durft, kiest voor de noordelijke route door de Margrietsluis bij Tacozijl, waar ook het grote stoomgemaal staat dat genoemd is naar ingenieur D.F. Wouda. Voor anderen is er de route dwars door het dorp, met als sluitstuk de karakteristieke sluizen uit 1887 ten westen van de oude havenkom.

Maar de nieuwe tijd is niet te keren,

en dat willen ze in De Lemmer ook niet.

Er zijn mensen die er elk jaar terugkomen, ook bij Glemmer Beach, op de

camping of in een hotel. Maar dat is weer een heel ander verhaal.

Sneek, de hoofdstad van de SKS De slotwedstrijd van de SKS-competitie, de finale, is ook dit jaar op de Snitser Mar bij Sneek. Friezen zeggen Snits. Het is traditiegetrouw op de tweede vrijdag in de competitie, in 2016 op 12 augustus.

Publiek is tegen betaling van een geringe entreeprijs welkom op het Kolmarsland, vanwaar je de schepen en bemanningen bij wijze van spreken kunt aanraken. Je komt er met de pont. Er is royale parkeergelegenheid.

Sneek zelf is een nautisch paradijs met een van de mooiste binnensteden van Europa. De Snitser Mar is voor zeilers en andere watersporters een prachtig meer om te zeilen. Er vinden veel ploechje- of relatievaarten plaats.

Veilig, ruim, open naar alle kanten: geen wonder dat hier tachtig jaar ge-

leden de toen al een eeuw bestaande Sneekweek tot bloei kwam. Het Fries Scheepvaart Museum, gevestigd naast de stokerij en ontvangstruimte van beerenburgmerk Weduwe Joustra, is dé pronkkamer van de Friese zeilvaart. Ook voor kinderen én voor groepen is er van alles te beleven, in-

clusief speurtochten. Studieuze figuren strijken er neer in de bibliotheek.

Tientallen vrijwilligers ondersteunen het werk van kundige professionals.

De website is, hoe kan het anders in de stad van Snakeware, een begrip in de museumwereld.

In Sneek is van oudsher het secretariaat van de SKS gevestigd. Mede dankzij een paar enthousiastelingen is de Sneker Pan, het Sneker SKS-skûtsje, elk jaar een van de favorieten. Douwe Visser staat al vijfentwintig jaar aan het helmhout. Mooie vrouwen aanbidden hem, alsof de tijd geen vat op zijn robuuste gestalte had.

IFKS’ers zijn er ook in Sneek. De Venema’s hebben jarenlang de klasse a-klein gedomineerd, met Arnold als stuurm a n - s c h i p p e r.

Ze dringen nu tot de top door in de klassen van de grote skûtsjes.

Uiteraard vind je hier toonaangevende bedrijven die met het skûtsjesilen ‘iets’ hebben.

Lankhorst Tazelaar levert touwen aan de SKS-vertegenwoordiger, Verfhandel Van der Feer steunt de businessclub van de IFKS.

Tot de aanleg van het Prinses Margrietkanaal lag er aan de Offingawierster kant van het meer een eiland, de Roekoepôlle. Dat is door de graverij verdwenen.

Maar de boei bij de Roekoepôlle, aan de noordwestkant van de route, is nog altijd een begrip. En een nazomers treffen van skûtsjes staat bekend als Roekoepollerace.

KING VAN HET WATER

KING WENST JE EEN MOOIE ZOMER!

23

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

SILERSAGENDA 2016 April 16 en 17 Skûtsjesilen Langwar www.skutsjesilenlangwar.nl 23 Turfrace Smallingerland www.turfracesmallingerland.nl 23 Keningssilen, Earnewald 29 april tm 1 mei Friese sleepbootdagen, Woudsend www.friesesleepbootdagen.nl 30 Proloog Fryske Boerepream, Earnewâld www.fryskeboerepream.nl 30 Brio zeilmarathon, Terherne www.briozeilmarathon.nl 30 Mattenschippersrace, Blokzijl www.mattenschippersrace.nl

4 en 5 Slach om Heech www.wsheeg.nl

3 en 4 Skegrace, Lemmer www.zevenwolden.nl

10 Rabo/Interpolis hurdsilerij, Sneek www.skutsjesilen.nl

10 Amateurzeilen, Sneek www.skutsjesilen.nl

11 Waterpoortrace, Sneek www.skutsjesilen.nl

10 en 11 Skûtsjesilen yn ‘e Wâlden, Burgumermar www.skutsjesilenynewalden.nl

11 en 12 Kampioenschap Fryske Boerepream, Oudega (SWH) www.fryskeboerepream.nl

17 en 18 Kampioenschap Nije Fryske Sylpream, Langwar www.denijesylpream.nl

18 Drakenbootrace, Kollum www.drakenbootfestivalkollum.nl

17 en 18 Kampioenschap Fryske Boerepream www.fryskeboerepream.nl

18 en 19 Kampioenschap Nije Fryske Sylpream, Balk, Sleattemermar www.denijesylpream.nl

23 en 24 Jeugdzeilen, Pikmeer, Grou www.skutsjehistorie.nl/jeugdzeilen

25 Tûke Joeki Bokaal, Aldegea

Mei

Juli 1 tm 3 Schuttevaerrace, Stavoren wwww.schuttevaerrace.nl

5 tm 7 Lemmer Ahoy www.zevenwolden.nl 13 tm 16 Skûtsje Lange Afstand Kampioenschappen www.slak.orionis.nl

9 SKS Proloog, Grou www.skutsjesilen.nl

15 Kampioenschap Nije Fryske Sylpream, Koudum www.denijesylpream.nl

15 en 16 Visserijdagen Stavoren www.visserijdagenstavoren.nl

18 tm 20 Skûtsjesilen Holland, Kralingse Plassen, Rotterdam www.skutsjesilenholland.nl

Augustus 24 tm 27 Harlinger Visserijdagen www.visserijdagenharlingen.nl

21 SKS Sprintwedstrijden, Sneek www.skutsjesilen.nl

Augustus 30 juli tm 12 augustus SKS Kampioenschap www.skutsjesilen.nl

21 en 22 Kampioenschap Fryske Boerepream, Woudsend www.fryskeboerepream.nl

13 tm 20 IFKS Kampioenschap www.ifks.frl

Juni 2 en 3 Harlingen-Terschelling Race www.htrace.nl

September 1 tm 4 Admiraliteitsdagen, Dokkum www.admiraliteitsdagen.nl

Van Gunst Asbestsanering is dé specialist in het saneren

Professionals in

van asbest, calamiteitenmanagement en het volledig

Duurzame Leefomgeving

ontzorgen van u als opdrachtgever. Een betrouwbare

• asbestsanering

partner die begrijpt wat risicomanagement is. Maar ook

• calamiteitenmanagement

een partner met een duurzame visie in het creëren van

• ketenintegratie

een gezonde leefomgeving.

• volledig gecertificeerd

De Wymerts 3

•

8701 WT Bolsward

•

T: 0566 - 620087

• Verspaning (conventioneel en CNC) • Slijpen • Harden en ontlaten • Revisie seals / asafdichtingen • Onderhoud pompen en motoren • Reparatie, revisie en spuiten machines • Verhuizen machines • Veiligheidsinspectie machines • Technisch onderhoud, industrieel onderhoud • Verkoop nieuwe en gebruikte machines • Leasen machines • Aanmaken schroefassen • Reparatie onderdelen

24

•

www.vangunstasbestsanering.nl

23 tm 25 Turfrace Warmond – Vinkeveen v.v. www.zeilvaartwarmond.nl 24 en 25 Slach om Starum, Stavoren Oktober 1 en 2 Friese Hoek Race, Lemmer www.ifks.frl 8 IFKS Slotdag, Heeg www.ifks.frl 15 en 16 Roekoepôlle Race, Sneek www.sneekweek.nl 15 en 16 Brandarisrace, Harlingen www.kuiperbrandarisrace.nl 16 – 24 Strontrace, Beurtveer en Visserijdagen, Workum www.strontrace.nl

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Topadviseur voelt ambitie prikkelen

Baint wil wel schipper worden seur van Earnewâld acht hij nog net wat kundiger dan zichzelf.

Wat is dat dan, wat een adviseur doet? Je helpt de schipper om goed te presteren, maar je neemt het helmhout niet over. ‘Allinne by de start stjoer ik wol wat mear mei’, zegt Kramer, voorzichtig formulerend. Dan wil hij zijn stem ook wel eens verheffen, wat hij verder niet graag doet. ‘Ik hâld net sa fan geraas oer ’t dek hinne’.

Echte Jouster

Hij had er met Johannes Meeter graag voor willen zeilen afgelopen jaar. Jammer dat de laatste wedstrijd niet doorging, vooral voor Baint Kramer.

Want deze topadviseur bij het SKS-skûtsjesilen kon in 2016 ook al geen revanche nemen bij de IFKS. Hij was namelijk geschorst, in zijn zestien kwadraat.

Zonder Baint Kramer waren Sikke en Anne Heerschop op de ‘Wylde Wytse’ bij de IFKS vorig jaar van slag. Ze handhaafden zich maar net in de klasse A-groot. Baint mocht er niet bij zijn omdat hij in een andere KNWV-wedstrijd, die van de 16m2, was geschorst na een uitval tegen de wedstrijdleider.

Die schorsing gold niet voor de SKS, omdat die niet onder de KNWV-regels zeilt.

In een verder verleden liep Allard Syperda op Joure in 2003 mede door hem tegen de lamp toen Baint bij het Amateurzeilen twee keer eerste werd, terwijl Syperda zelf maar 12de was geworden in het klassement. Kramer kon vertrekken, maar toen was voor Allard het kwaad al geschied.

Hij moest na 2006 plaatsmaken voor Jitse Grondsma. Bij hem op d’Halve Maen zeilde Kramer van 2004 tm 2006. Grondsma overleed echter voordat hij één wedstrijd op Joure had kunnen zeilen, waarna Baint bij Dirk Jan Reijenga kwam.

een Engels tabaksmerk. ‘Dan foer er mei djoere klanten. Dat wie in soarte fan earebaantsje’.

Een SKS-commissie op zoek naar een goede schipper zal dus wat archiefwerk moeten doen. Wat krijgt hij dan misschien? Iemand die perfect een wedstrijd kan lezen, zegt de een.

Die ertoe bijdraagt dat zijn schipper

op tijd bij de start is en meestal op de juiste plek. ‘En net ien dy ’t maklik protesteart, wat se wolris sizze’, zegt Baint Kramer zelf. Hij heeft naar eigen zeggen nog nooit iemand uit zichzelf een protest aangedaan. ‘Allinne weromprotesteard, dat wol.’

Over zijn gaven doet Baint niet erg mysterieus. ‘Ik ha wol each foar wynskiftingen, dy sjoch ik faak út ‘e fierte wol oankommen. De start bin ‘k skerp op. En de trim fansels, dat heart der ek by foar in adviseur.’ Hij heeft een indrukwekkende palmares, met wel zeven overwinningen in de Briorace, met de polyvalken. Met de zestienkwadraat heeft hij ook het nodige gewonnen, hoewel zo vaak niet als Thijs Kort in zíjn scherpe jachtje. Die advi-

Baint Kramer is een Jouster. Hij houdt van de ‘Oeral Thús’, het schip van Dirk Jan Reijenga. Die bedankte hem als adviseur omdat hij graag met zijn broer Alco wilde zeilen. Zo kwam Baint op Langweer terecht, bij Jaap Zwaga op de ‘ Ut ‘e Striid’. Dirk Jan kon hem dus niet terugnemen toen Alco op Heerenveen stapte, en ging toen verder met Abel de Jong – met wie het volgens de Jouster kampioen goed klikte.

Deze gebeurtenissen leidden afgelopen jaar tot een mooie confrontatie. Het begon met de Langweerder jubileumwedstrijd. Die won Johannes Meeter als debuterend schipper op ‘de Grutte Griene’, met zijn oude tuig nog. ‘Dat joech fertrouwen. Wy hiene it ek wol even nedich’. Toen kwam de SKS-competitie, die door Joure werd gewonnen. ‘Spitich dat wy der de leste wedstryd net om sile koene’ , zegt Kramer. ‘Mar foar De Jouwer fyn ik it wol moai dat se no ris kampioen wurden binne.’

Op dat schip zou hij ook wel schipper willen zijn als Dirk Jan Reijenga er niet was. Maar die zal nu wel niet zo gauw vertrekken, met de pas gewonnen titel.

Kramer geniet met volle teugen als het water nauw en krap is en er op het scherp van de snede gelaveerd moet worden. De Folkertssleat bij Earnewâld, een stukje Ie bij Grou, als het

meezit een kruisrak op de Veenhoop.

‘Prachtich. Wat jaan, wat nimme. Dan giet it der echt om.’

Op zulk water manifesteren zich licht gemaakte schepen bij uitstek. ‘Dat telt by de SKS mear as by de IFKS, want wy ha folle mear ûndjippe wetters’.

Wellicht dat Langweer daarom al lang Arend Wisse heeft bedankt voor het verwijderen van vijftienhonderd kilo ijzer uit het oude Zwaga-skûtsje.

Over al die dingen heeft Kramer een duidelijke opinie. Als schipper zou hij met die inzichten ook best SKS-kampioen kunnen worden. Maar dan moet hij opschieten, want iemand van boven de vijftig wordt in dit gezelschap al oud gevonden. ‘Mar ris sjen’, zegt hij geheimzinnig.

Wel schipper, geen kampioen

Praat een uurtje met de 49-jarige timmerman Baint Kramer uit Snikzwaag en je hoort wonderlijke verhalen.

Sinds 2001 staat hij prominent op een skûtsje, eerst als schotenman. In 2002 stuurde hij de ‘Oeral Thús’ van Joure naar een titel omdat schipper Peter Syperda geopereerd was aan een dubbele hernia. Dat dit kampioenschap hen afgenomen zou worden, bevroedde hij bij de huldiging nog niet.

Hij was er zelf ook niet bij geweest toen een deuk uit het skûtsje was gedrukt op de werf van de Syperda’s in Osingahuizen – als dat al is gebeurd.

Want hij gelooft het eigenlijk nog steeds niet. ‘Se woene ús der gewoan út ha’, is zijn overtuiging. Daar speelt in mee dat SKS-voorzitter Jack Cramer expliciet uitsprak dat Baint Kramer geen schipper kon zijn. Hij stond niet op ‘de lijst’ van de SKS omdat hij niet kon bewijzen dat zijn pake tussen de beide wereldoorlogen zijn brood op de zeilen had verdiend.

Ambities

‘Pake wie fan 1872. Us heit hat him net iens kend, dy wie fiif doe’t er stoar’. Van de familiegeschiedenis is niets zwart op wit bewaard gebleven. Maar Baint is ervan overtuigd dat pake Bernardus oftewel Baint Kramer als schipper heeft gezeild om zijn brood te verdienen. ‘Der wiene doe ommers noch gjin moterskippen’. Als de juiste papieren eens boven water komen, kan hij zelf schipper op een SKS-skûtsje worden.

‘Soe ien my ha wolle?’, vraagt hij zich af. Een onnozele vraag. Baint is voor wel vijf commissies een serieuze kandidaat om hun schipper te vervangen. Heeft hij die ambitie? ‘Yn it begjin ha ‘k wol wat mear ambysjes hân’, zegt hij. En nu? ‘Der moat dochs in bewiis te finen wêze dat pake op ‘e seilen fearn hat.’ Hij is, zegt Baint, nog een tijd boeierschipper geweest voor

25

Sk没tsjekrant 2016

MEUBELMAKERIJ

Uw idee is ons product TURFSTEKER 7 8433 HT HAULERWIJK (0516) 42 27 63

26

W W W. S KU T S J E . N L

Baron Assuranti毛n Balthasar Bekkerwei 70 8914 BE Leeuwarden Telefoon: 058 - 2010105 info@baronassurantien.nl www.baronassurantien.nl

Skûtsjekrant 2016

W W W. T U R F R A C E S M A L L I N G E R L A N D . N L

• DRACHTEN • OPEINDE • ROTTEVALLE • BUITENSTVALLAAT • OUDEGA • SMALLE EE

TURFRACE SMALLINGERLAND | 23 APRIL START:

ROND 09:00 UUR AAN HET MOLENEIND IN DRACHTEN

DRACHTEN

OUDEGA

• Start/Finish • Streekmarkt • Demostraties • Muziekbandjes • Shantykoren • Accordeonist • Feestavond

• Muziek • Schilderclub it Bûthûs • Bezichtiging Beurtschip ‘St. Michaël’ • Turf lossen • Kofferbak verkoop • Demonstraties van ambachten

ROTTEVALLE

OPEINDE • Shantykoor ‘de Brêgesjongers’ • Opstapplaats volgboten • Historische Vereniging De Pein • Vogelkijkhut langs de Leyen • Gastenschip op de Leyen met muziek • Stemmen op het mooiste skûtsje • Lossen baggerslib

• Braderie/vrijmarkt • Kop van Jut • Maritieme kofferbak verkoop • Springkussen • Feesttent • Visvrouwenkoor ’de VoortVarendeVrouwen’ • Shantykoor ‘De Piipegaeltsjesjongers’ • Paling roken • Demostratie touwslager

SMALLE EE • Grote kroeg aan de haven • Zand laden • Jaarmarkt • Vreemde personages • Shantykoor • Oudhollandse spelen • Draaimolen

BUITENSTVALLAAT • Open dag scheepswerf • Muziekkorps ‘Looft Den Heer’ • Viswijvenkoor ‘Grietje Sprot’ • Scouting ‘De Wâldswalkers’ • Kunsten van de smid • Klinknagel slaan

WWW.TURFRACESMALLINGERLAND.NL HOOFDSPONSOR:

DONATEURS:

MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR:

Beetsterzwaag www.notariskooi.nl

Yachtcenter

27

Sk没tsjekrant 2016

28

W W W. T U R F R A C E S M A L L I N G E R L A N D . N L

Skûtsjekrant 2016

W W W. T U R F R A C E S M A L L I N G E R L A N D . N L

‘DE JONGE TRIJNTJE’, DRACHTEN

JAN OEBELES VAN DER WERFF, BUITENSTVALLAAT DRACHTEN, 1909 Voor jonge studenten van de Friese Poort was het restauratieproject ‘De Jonge Trijntje’ een welkome invulling van hun praktijkopleiding. De afgelopen vier jaar hebben ze geleerd hoe je gaten in verroest ijzer kunt opvullen met het lasapparaat, hoe je vijftienduizend klinkgaten boort en zesduizend soevereint en hoe je roodgloeiende klinknagels met voorhamer en keerhamer door platen drijft om ze aan andere te verbinden.

Het is een prachtig maar tijdrovend project geworden onder leiding van de huidige werfbaas Haiko van der Werff.

En leerzaam voor alle partijen, zelfs de mastmaker Klaas Adema. Hij, zelf oudzeiler bij de IFKS, ontdekte dat je een kromgetrokken giek niet zomaar recht krijgt. Want larix ‘onthoudt’ de kromming waarin hij is gegroeid. In breder perspectief is dat zelfs de oorsprong van de tegenwoordig kunstmatig aangebrachte kromming in masten, die met een kracht van 600 tot 1500 kg rechtgetrokken worden.

Doel was het in oude glorie herstellen van een meer dan 100 jaar oud

schip, dat op dezelfde werf aan het Buitenste Verlaat nabij de Ie onder Drachten van de helling is gegleden.

Beurtschipper Jan Martens Jagersma uit Frieschepalen gaf in 1909 de opdracht tot de bouw. Dat was een periode waarin de algehele overgang van hout- op ijzerbouw leidde tot schaalvergroting en sanering. Dit schip, vernoemd naar zijn enige dochter Trijntje, werd ingezet in de beurtdienst tussen Drachten en Groningen.

‘RISICO’

In 1920 nam zijn zoon de bescheiden transportverbinding, die zwaar moest

concurreren met het toen sterk groeiende wegverkeer, over met een motorschip. Het skûtsje kocht schipper.

Jan Pieters Wijkstra uit Leeuwarden toen. Hij noemde het ‘Risico’. Dat soort namen kwam toen in de mode, als uitdrukking van een nieuwe mentale gerichtheid binnen de schipperij.

Dat was een bedrijfsvorm geworden, die aan de beperkingen van het familiebedrijf ontgroeide. Steeds meer luxemoters en klippers verdrongen de kleinere, door wind voortgestuwde skûtsjes, waar praktisch geen motor ingebouwd kon worden.

Wijkstra bleef eigenaar tot de jaren zestig, toen Friesland verder verdroogde en vele kilometers vaart in dorpen, steden en het buitengebied, werden gedempt. Turf, ooit onderdeel van de brandstoffenhandel van veel kleine binnenschippers, was al verdrongen door steenkool. Die verdween goeddeels bij de opkomst van goedkoop, schoon aardgas.

RECREATIE

Het oude beurtskûtsje ging richting België. Vanaf 1968 kreeg het een nieuwe bestemming als recreatie-

vaartuig,‘Zwerver’. Het raakte al in vervallen toestand toen Haiko van der Werff, achterkleinzoon van de oude werfbaas Jan Oebeles, het bedrijf aan het Buitenstvallaat per 1 januari 2001 overnam en voortzette onder de naam ‘Scheepsbouw O.H. van der Werff’.

Dit bedrijf, met een grote winterstalling buiten en onder dak, deed veel werk voor de recreatieve sector in het sterk gegroeide kerndorp Drachten. Een grote jachthaven lag immers dichtbij. Maar tussen alle glanzende staal en modern polyester was restauratie van een van de oude skûtsjes van de voorvaderlijke werf een droom die Haiko niet losliet.

WEER ALS NIEUW

Frits Jansen van Stichting Foar de Neiteam ontdekte de ‘De Jonge Trijntje’ alias ‘Risico’ alias ‘Zwerver’ in Zwolle. Via hem werd de cirkel weer rond.

Er werd een stichting voor restauratie en exploitatie van dit bijzondere schip opgericht, die zich extra kon manifesteren tijdens ‘Skûtsjejier Drachten’ in 2014.

‘De Jonge Trijntje’ is van 2013 tot 2015 op authentieke wijze gerestau-

Opdrachtgever: Jan Martens Jagersma, Frieschepalen Registratienummer: G 1162 N / G 3851 N / L 1867 N Huidige eigenaar: St. ‘De Jonge Trijntje’, Drachten Lengte: 18,65 Breedte: 3,53 Tonnage: 40 Gebruik: Charter reerd op de werf te Buitenstvallaat waar het in 1909 voor het eerst van de helling gleed. Hierbij zijn 6000 klinknagels gebruikt voor een nieuw dek, potdeksel, mastkoker en roef. Ook de roef en 'durk' zijn weer origineel begetimmerd. De mastkoker is weer op de oorspronkelijke plek teruggebracht.

De geklonken verlenging uit 1930 is behouden gebleven.

Het boeiende verhaal van de restauratie is opgeschreven door Dirk Huizinga en elders in dit boek opgenomen.

Cascobouw staal & aluminium *Authentieke restauraties *Klinkwerk *Schilderwerk *Inbouw motoren *Hellingen tot 25 Ton

Scheepsbouw

300 SCHEEPSBOUW jaar

O.H. van der Werff

OP ‘T BUITENSTVALLAAT

Buitenstvallaat 8-9 9204 WX Drachten Tel.: 0512 - 51 26 01

29

Skûtsjekrant 2016

W W W. T U R F R A C E S M A L L I N G E R L A N D . N L

De Turfrace van start tot finish Rond negen uur vindt de start plaats in Drachten.

Aan het Moleneind liggen de skûtsjes kont op kop afgemeerd aan de stuurboordskade van de pas heropende Drachtsterfeart. Je kunt ze van de wal af bekijken, deze vijfentachtig tot honderdtweeêndertig jaar oude vaartuigen. Het ene, ‘De Rôt’ uit Rottevalle (gebouwd in 1884), is een ouderwets beurtschip met ruimte voor personenvervoer. Het andere, zoals de winnaar van vorig jaar ‘De Jonge Jan’ van Jelle Talsma uit Warten, is in 1911 op de Piipster Werf van de Roorda’s in Drachten gebouwd voor het vervoer van lading als terpaarde, mest en turf.

stappen om van dichtbij de manoeuvres van de skûtsjes te volgen..

MET DE BOOT

Het robuuste woon-vaartuig de Varende Villa ligt met muziek voor anker.

Op de Leyen komt een gastenboot.

Verschillende bootjes vertrekken met passagiers vanaf de Loswal onder Opeinde naar de Leyen op weg naar deze drijvende locatie. Tijdens deze tocht kunnen passagiers het werk aan boord van de skûtsjes van dichtbij volgen. Op de Leyen kunnen ze overstappen op de Varende Villa voor een drankje en een hapje. Hierna gaan ze weer varend terug.

VANAF DE LOSWAL is gestoken, en in 1948 is herbouwd.

Hier was heel vroeger een Zwerver als visser actief met een tichtset in de monding van de vaart.

De bemanningen krijgen na het welkom al varend, een ‘baggeremmer’ met daarin een welkomstbrief met nadere instructies.

Tussen de Hegewei-brêge en de Kommisjewei-brêge moet er een emmertje baggerslib worden verzameld.

Dit moet aan de stuurboordzijde bij de Loswal worden geloosd. Met deze opdracht wordt verwezen naar de baggerwerken die op stapel staan.

Als dit is gebeurd, kan ‘scheepskost’ aan boord worden gehengeld.

Tijdens de doorvaart kunnen Pein-

Hier vinden de hele dag activiteiten plaats die ‘de maitiid yn Drachten’ op deze zaterdag 23 april een extra feestelijke aanblik geven.

Bij de start van het eerste skûtsje speelt het korps ‘Looft den Heer’ uit Boornbergum het Frysk Folksliet. De skûtsjes, die met tussenpozen van één minuut worden losgelaten, krijgen daarna een gezongen ‘vaarwel’ mee van het viswijvenkoor Grietje Sprot uit Hindeloopen.

Een feestelijk gevoel wordt op het nautisch versierde Moleneind opgeroepen door een rijk voorziene streekmarkt met speciaal aandacht voor de watersport en demonstraties van oude ambachten. Voor de muzikale omlijsting zorgen verschillende bands en shantykoren. Een accordeonist wekt virtueel onze vroegere, beroemde straatmuzikant Peije Ras tot leven.

Aan de kade liggen vier boerenpramen van waaruit interessante spullen worden verkocht.

In het Grandcafé ‘t Smelnehûs vindt ‘s ochtends rond acht uur het palaver voor de deelnemers plaats. ’s Avonds is er de prijsuitreiking en het captains

ders en andere toeschouwers stemmen op het mooiste skûtsje. Het winnende vaartuig en de stemmer ontvangen op de terugvaart in de richting van Drachten een prijs.

OP DE FIETS

In de vogelkijkhut bieden enthousiaste vrijwilligers van Fûgelwacht de Pein e.o. met verrekijkers gasten de gelegenheid om het natuurlijk leven op de Leyen te verkennen. Alles broedt deze weken volop. De skûtsjes kunnen ook op het water worden gevolgd. Want vanaf het baaiersplak gaat een bootje de Leyen op. Fietsers, die het schelpenpaadje langs de Leyen volgen, kunnen zo lang er plaats is aan boord

Peinders en bezoekers kunnen de skûtsjes op een paar meter afstand bewonderen. Shantykoor ‘de Brêgesjongers’ zorgt voor sfeer. De Historische Vereniging De Pein geeft informatie over het recente en verdere verleden.

3. ROTTEVALLE – DE ROTTEFALLE

De eerste skûtsjes worden vanaf elf uur in een feestelijk Rottevalle verwacht.

Hier is een kermisachtige braderie georganiseerd met een Kop van Jut. Na het afmeren moet de schipper of een bemanningslid van elk skûtsje de bel laten klinken van de Kop van Jut, waarna hij terug kan varen naar Opeinde .

dinner voor de bemanningen van de schepen.

Na afloop van de ‘race’ is het hier feest tot tegen twaalven.

2. OPEINDE – DE PEIN

Opeinde is een spectaculair punt in de turfrace. Toeschouwers kunnen de skûtsjes hier twee keer zien passeren, eerst naar het oosten (Rottevalle) en dan weer terug .

Omstanders kunnen de schippers zien zwoegen, vooral bij de bruggen, waar de zeilen en de mast moet worden gestreken. Afhankelijk van de wind moet er geboomd, en misschien zelfs wel gejaagd worden.

Langs de Peinder Feart en het peinder kanaal kunnen toeschouwers de schepen ruim vijf kilometer volgen, vanuit Opeinde tot aan de Leyen en terug.

De skûtsjes worden bij de ingang van de Peinder Feart vanaf het water welkom geheten ter hoogte van boerderij ‘De Oerwinning’ aan de Legauke.

Dit was vroeger de ‘Underdûkerspleats’ van de familie De Vries, die na een inval door de Duitsers in brand

Op een seizoen vol sterke verhalen!

30

Skûtsjekrant 2016

W W W. T U R F R A C E S M A L L I N G E R L A N D . N L

oprijzend terrein rondom het dorp, in hun ruimen op te nemen. Smalle Ee was voor de hele regio een belangrijke binnenhaven in de late middeleeuwen.

Op 23 april zullen de skûtsjes de haven aandoen en er zand laden. We gaan terug in de tijd. Ook in en rond de kroeg zal er van alles gebeuren.

De jaarmarkt met een levendige handel in vee en streekproducten als Smeliester kleasterbier vindt plaats bij de kroeg. In dit etablissement spelen zich taferelen af die aan de handel van weleer herinneren. Verder wordt er rechtgesproken, gepreekt, geveild, gezongen en gegokt.

Vreemde personages waaronder vrouwen van lichte zeden, zakkenrollers, nonnen, een waarzegster, de veenbaas, de dorpsagent etc. Zullen die dag weer hun opwachting maken.

Uiteraard ontbreekt ook het shantykoor niet om de skûtsjes binnen te zingen.

Voor de kinderen zijn er oudhollandse spelen en een draaimolen.

6. OUDEGA - ALDEGEA

DEELNEMERSLIJST

Nr 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Naam Skûtsje It Lieuwke Doeke van Martena Engelina Smeltekop Dankbaarheid De Stêd Dockum Wâldwiijf Swanneblom De Eenvoud Erfskip Wylde Wytse Tiid sil ‘t leare De Jonge Jan

Op de hoek van de jachthaven waar de sk0tsjes draaien, staat een feesttent.

Hier treedt van half twaalf tot twaalf uur Visvrouwenkoor ’de VoortVarendeVrouwen’. Daarna speelt brassband ‘De Bazuin’.

Van 13.00 – 13.30 uur treedt Shantykoor ‘De Piipegaeltsjesjongers’ op (een ‘pipegaal’ is een oude houten kruiwagen met een piepend wiel). Tot slot volgt nog een optreden van muziekvereniging ‘Polyphonia’ van kwart over een tot kwart voor twee. Dan zullen de meeste skûtsjes wel aangekomen en gekeerd zijn.

Op de haven zelf is er ook muziek.

Naam Skipper D. Bakker R. de Graaf J. van der Meulen J. Hobma J. Bloembergen T. Roosgeurius Age Veldboom Remy de Boer Pieter Postma Sikke Heerschop Tjaard Valk Fonger Talsma

Gjalt de Jong geeft als oud-Rottevalster en verslaggever van het skûtsjesilen voor Omrop Fryslân walcommentaar.

Op de Haven en de Havenwei is vanaf tien uur een braderie/vrijmarkt, met een maritieme kofferbakverkoop, een kop van jut en een springkussen. Verder worden er palinkjes gerookt en vertoont een touwslager zijn kunsten .

4. BUITENSTVALLAAT – BÛTENSTFALLAAT

Oebele Haike van der werff houdt op buitenstvallaat open dag op de eeuwenoude scheepswerf. Vanaf 12 uur

kan iedereen er zien hoe oude en nieuwe schepen worden gemaakt en gerestaureerd.

Het korps ‘looft den heer’ uit boornbergum treedt samen met het viswijvenkoor grietje sprot op. Scouting de wâldswalkers presenteert zichzelf en voorziet toeschouwers van koffie en frisdrank, pannenkoeken en soep, terwijl de smid zijn kunsten vertoont.

Werfbaas Haiko zegt daarover: ‘de warme gloed van een vuur waar een witheet stuk metaal uit wordt gehaald, het geklingel van een hamer op een aambeeld. Voor de ogen van het publiek verandert het stuk ijzer tot een sierlijk dan wel nuttig voorwerp. De smederij is van oudsher een verzamelplaats waar mensen samendrommen en de laatste nieuwtjes uitwisselen, terwijl de smid zijn wonderbaarlijke werk verricht. Deze sfeer probeer ik op te roepen tijdens de demonstraties met mijn mobiele smederij. Veelal komen er bij de oudere generaties de verhalen los over hoe men als kind heeft staan kijken bij de dorpssmid.

Maar ook de moderne jeugd staat zich weer te verbazen over hoe zacht en buigzaam ijzer kan zijn. Naast de demonstratie en de uitleg krijgen de toeschouwers de mogelijkheid om ‘het geheim van de smid’ zelf te te ervaren en samen met hem een werkstukje te maken.’

door een klinknagel in een dirksluik te slaan. Als de vrachtbrief door de werfbaas is getekend, mogen ze weer van wal steken. Liefhebbers kunnen gerookte paling en rode poon kopen.

5. SMALLE EE – SMELLE IE

Het kleinste dorp dat de schepen aandoen, heeft de grootste kroeg en de langste geschiedenis. Smallingerland heette oorspronkelijk ‘Smeliester Lân’.

Hier stond een klooster van de Benedictijner nonnen.

Aan de haven van Smalle Ee staat tijdens de turfrace een grote kroeg. In het begin van de vorige eeuw lagen de skûtsjes hier te wachten om een kostbare lading wit zand, gegraven uit het

De binnenkomende skûtsjes worden geschilderd door leden van de schilderclub ‘It Bûthûs’. Het onlangs gerestaureerde beurtschip ‘St. Michaël’ is te bezichtigen. Verder zijn er demonstraties van ambachten en is er, ook hier, een slajut.

Voor de schipper en de bemanningen van de skûtsjes is er net als in 2013 een bakbrogge, aangeboden door bakkerij de vries in Oudega.

De beroemde Wellingbar doet weer dienst als stempelpost. Ook hier ontvangen ook de schippers een attentie alvorens ze weer mogen vertrekken.

De meegebrachte turf moet in de haven van Oudega worden gelost. Het skûtsje mag pas weer vertrekken wanneer de schipper of één van de bemanningsleden met succes de bel heeft weten te raken op de slajut. Eén en ander zal muzikaal worden omlijst.

Er is een EHBO-post aanwezig.

Zelfgemaakte en overtollige spullen worden vanuit de kofferbak verkocht.

De skûtsjes worden tussen één en drie uur verwacht, tenzij de omstandigheden echt onbarmhartig zijn. Opvarenden moeten helpen met klinken

• Bouwmachines • Steigerbouw • Toiletservice • Evenementen

STERK IN GROOT WERK

Dé verhuurspecialist van het Noorden!

0900 7474747

sijperdaverhuur.nl

Helmhout 19 9206 AZ Drachten T: 0512 545906 F: 0512 545909 info@bcs-drachten.nl www.bcs-drachten.nl

31

Sk没tsjekrant 2016

W W W. T U R F R A C E S M A L L I N G E R L A N D . N L

Yachtcenter

32

Skûtsjekrant 2016

W W W. T U R F R A C E S M A L L I N G E R L A N D . N L

‘ENGELINA SMELTEKOP’, BUITENPOST JAN OEBELES VAN DER WERFF, BUITENSTVALLAAT, DRACHTEN, 1923 De ‘Engelina Smeltekop’ behoort tot de kleine Earnewâldster skûtsjes die bijna elk jaar meestrijden voor de titel bij de kleine a’s van de IFKS. Schipper Jelle en zijn zoon Johan en de Herrema-broers Rinze Pieter en Cathrienus hebben er ook al een kast vol prijzen mee gewonnen.

Dat had Taeke Lammertszn. Brouwer moeten meemaken, die voor de Philips Personeelsvereniging twaalf jaar lang met weinig succes meezeilde bij de SKS. Alleen in 1973, toen de competitie stil en heet begon, kwam hij even aan de kop. Verder ging het moeizaam.

Dit in 1923 op Buitenstvallaat gebouwd schip zit ook al weer boordevol verhalen. Die beginnen met schipper Sipke Kok uit Ferwerd, die op 45-jarige leeftijd dit schip liet bouwen door Jan Oebeles van der Werff. Hij moest er geld voor lenen bij Jan Gerrits Wassenaar uit Sint Anne. Zijn huwelijk met nicht Antje Bouma was kinderloos gebleven. In 1917 kregen ze een levenloos kindje.

Hoe het schip van 17,15x3,46m is gebouwd, valt nog na te lezen in een bij het Fries Scheepvaart Museum in Sneek bewaard bestek. Tot in detail zijn er allerlei onderdelen en uitrustingsstukken in benoemd. De naam is veelzeggend: ‘Hoop doet Leven’. Dat hadden Sipke en Antje wel nodig in de magere jaren twintig en dertig.

De Philips Personeels Vereniging zal in 1959 vol goede moed met het skûtsje-avontuur begonnen zijn toen ze in Drachten een zak vol geld van

Amerikaanse collega’s kregen. Hun eerste schipper was de al wat oudere Douwe Tjerkstra uit Heidenschap, die in 1952 en ’53 grote successen had geboekt met ‘De Jonge Jan’ van Jan en Jel Sytema. Hij paste erop als was het zijn eigen, en prijzen waren er direct al in zijn eerste jaar, twee keer winst bij Lemmer. Hij werd toen zevende in het klassement.

Na een fikse hellingbeurt, waarbij het scheepje werd verlengd tot een moeilijk te hanteren ‘banaan’, werden de Drachtsters met de Halve Maen er tweede mee in het klassement van 1960. Na een teleurstellend verlopen vierde seizoen in 1962 (zevende), mocht Taeke Lammertszn. Brouwer het proberen. Dat was een uitstekend zeiler, maar te lief voor een dwarse ploeg in een agressieve skûtsjevloot.

Hij werd laatste in 1963, toen er tien meededen. Andere schippers keken wel eens met argusogen naar de Philips-bemanningsleden, die lekker aten en met een busje gehaald en gebracht werden, terwijl zij hun deelname betaalden met een soms Spartaans, sober bestaan.

Teake zeilde meestal achterin, behalve in 1969. Toen deed hij niet mee doordat hij vlak bij Galamadammen in

harde wind een blok tegen zijn hoofd had gekregen. Hij hield er hersenletsel aan over en evenwichtsstoornissen, die hem later wel eens parten speelden. Sipke Hendriks Tjerkstra viel een jaar voor hem in.

Maar in 1973, d’Halve Maen was inmiddels weer ingekort, stond Teake Brouwer vier wedstrijden voor het einde nog op kop in het klassement.

Toen echter wakkerde de wind aan en zakte hij naar een derde plaats achter Jan van Akker en Lodewijk Meeter. Maar bewezen was nu dat bij licht weer dit schip het wel kon doen.

De Philipscommissie koos in 1983 voor een ander skûtsje, waarna Peter Habekothé uit Vlieland het overnam en De Nieuwe Maan noemde. Lolle Schakel hanteerde met succes het helmhout, wat hem een tweede plaats en promotie naar de A-klasse opleverde.

Met Habekothé liep het door een vastgelopen restauratie van De KLinze

Geen tijd- maar hardzeilen

Ten zuiden van het prachtige natuurgebied De Alde Feanen ligt de Headammen en aan de overkant van de Ie de Veenhoop. Daar is het altijd groot feest op de tweede dag van het skûtsjesilen, de maandag na Grou.

Tenzij het heel lelijk weer is, maar dat is het maar zelden.

Vroeger kwam het meeste verkeer vanuit het noorden, met de boot over de Headamsleat (Earnewâld) of de Kromme of Wide Ie (Grou, Drachten).

Tegenwoordig is daar het Polderhoofdkanaal als troef bij gekomen.

Steeds meer sloepen, kruisers en andere boten koersen noordwaarts naar het water waar de skûtsjes zeilen. Ze komen vanaf de Turfroute of uit Nij Beets, of De Veenhoop zelf.

In de negentiende eeuw werd hier al op tijd gezeild. Drachtsters hadden een belangrijke inbreng in de organisatie. Sindsdien is er een grandioos Veenhoopfestival bij gekomen. Enthousiaste bezoekers drijven er vrolijk hossend per feestpraam naar toe. Bezoekers verzamelen zich op de wal-

kant bij Iesicht, waar meestal de spannendste ton ligt. Je kunt er de skûtsjes van de wal af zien starten, een van de twee plaatsen waar dit nog kan.

De andere boei ligt in de verte bij Stobbehoek. Met de kijker kun je het net zien, maar gelukkig wordt er verslag gedaan.

Soms is het carrouselzeilen, zonder kruisrakken. Dat ontneemt de schippers de kans op listige foefjes. Het

Opdrachtgever: Sipke Kok, Ferwert Registratienummer: L 1579 N / G 4815 N / G 6678 N Eigenaar: Stichting Skûtsje Engelina Smeltekop, Earnewâld Schipper: Johan van der Meulen Lengte over de stevens: 17,12 Breedte: 3,46 Tonnage: 32,3 Gebruik: Wedstrijd/charter Annage, en er volgden meer overwinningen. Verschillende concurrenten, onder wie Arnold Veenema met de ‘Hoop op Welvaart’, hebben de hegemonie van de ‘Engelina Smeltekop’ sindsdien wel gebroken. Maar het blijft met z’n 17,10 meter een mooi, behendig schip, al zullen kenners het aan de smalle kant vinden.

de

Drachten-Veenhoop

Vanaf dit jaar wordt er bij Drachten-Veenhoop niet weer op tijd gezeild. De schippers werden té listig en hielden soms na het losgooien van de tros een tijdje in om vrij te kunnen starten bij het begin van de tijdmeting. Daarom moeten de SKS-deelnemers dit jaar op maandag 1 augustus in het Grytmansrek finishen, hoe de wind ook staat. Dat betekent geen gedoe bij de start en spanning tot het laatste schot.

in Oentsjerk verkeerd af. Jelle van der Meulen uit Buitenpost werd de volgende eigenaar, die er Koos de Vreeze uit Poortugaal (met verre roots in Bakhuizen) op liet zeilen, tot 1992. Het skûtsje heette toen ‘Engelina Smeltekop’, wel eens verward met de ‘Lutgerdina Smeltekop’ waarmee Nico Hoek in het begin furore maakte. Om fiscale redenen kwam er ook een eigendomsstichting met dezelfde naam.

Maar pas toen er in 1995 bij de IFKS een ‘kleine b-klasse’ (later de klasse a-klein) werd ingesteld, mede op initiatief van Age Veldboom, kreeg hij een kans. Terwijl Sjoerd Kleinhuis, Peter de Koe en Andries Honing wonnen, scharrelde hij vanuit de middenmoot naar voren. Ook zijn opvolger Haaije Pijl werd, in 1998, derde en in 1999 vierde.

De eerste titel won Johan Jelleszn. van der Meulen in 2002, zijn tweede jaar. Hij had een puike bemanning met uitstekende zeilers van

stelt de snelsten in staat om zich aan de doem van de gelote startpositie te ontworstelen, maar toch moeten ze bij de finish nog door de nauwe flessenhals.

Behalve het Skûtsjesilen op die ene SKS-dag biedt het water tussen de Hooidammen en De Veenhoop veel meer avontuur. Een paar dagen per jaar is dit het domein van de Drachtster watersportvereniging. Soms varen er de mooiste klassieke jachten: boeiers, Friese Jachten, tjotters en de AEbelina uit het nabijgelegen Earnewâld. Alleen jammer dat dit jaar het Polderhaadkanaal pas op 1 juli werd opengesteld.

Dit alles krijgt een extra accent door de pont met fietsers en wandelaars op weg naar Nij Beets of Aldeboarn of voor sportievelingen die een ronde langs Grou maken. Jammer dat dit iets te laat kwam voor de school van De Veenhoop. Die is dicht en zal wel niet weer opengaan.

Albert de Vries, wedstrijdleider

Meer skûtsjesilen dan hardzeilen Wedstrijdleider van de Turfrace is Albert de Vries uit Drachten. Hij heeft ervaring als wedstrijdleider van het SKS-skûtsjesilen. Dit project is heel wat anders. Zoals hij zegt: ‘it is mear skûtsjesilen as hurdsilen.’

De deelnemers moeten zich in lastige omstandigheden zien te redden.

Jagen en bomen bij tegenwind. Obstakels vermijden. Droogtes en windstiltes overwinnen. ‘Persoanlik fyn ik dit moaier’, zegt Albert de Vries.

Hij weet nu nog niet wat hij en zijn negen helpers allemaal tegen kunnen komen. Dat hangt immers in hoge mate van de wind af. Theoretisch is het zelfs mogelijk dat je in de Lits niet kunt zeilen, zeker niet met een groot skûtsje. Vier keer de mast strijken en hijsen is voor sommigen een hele operatie. Daar moeten ze een motor bij gebruiken en stroom.

NIET DE REGELS

skûtsjes. Dat betekent wachten of strijken.

‘Ik nim freed de 22ste frij’, zegt Albert de Vries. ‘Mar fan te foaren haw ik de rûte wol fiif kear ôflein.’

COMMENTATOR KLAAS JANSMA

In een volgbootje vol apparatuur zit Klaas Jansma zaterdag 23 april om live verslag te doen van de Turfrace.

Hij volgt de schepen de hele wedstrijd, van Drachten tot Drachten, met alle dorpen onderweg. Ook aan boord van de deelnemende schepen horen ze zijn stem, door de mobilofoon.

Dankzij de bijdragen van Jansma weten toeschouwers op de wal hoe de wedstrijd zich ontwikkelt. Dat is van belang, want er zijn veel hindernissen onderweg. Er kan nog wel eens een schip aan de grond lopen of in het riet verzeild raken.

Bij een tocht als de Turfrace kunnen deelnemers hun onderlinge spelregels niet simpel ontlenen aan de BPR. Daar zal De Vries dan ook niet naar verwijzen. Hij houdt wel rekening met eventuele protesten. Maar die moeten onderbouwd zijn op de (on)mogelijkheden die het wedstrijdwater biedt.

Het laatste stuk naar het centrum van Drachten bijvoorbeeld is nog nauwelijks bevaren. Wie weet wat daar onder water zit. En de brug in de Drachtstervaart zal echt niet de hele middag geopend worden voor terugkerende

33

Skûtsjekrant 2016

W W W. T U R F R A C E S M A L L I N G E R L A N D . N L

Kooi Security bewaakt windturbines Een sneeuwvlakte in noordelijk Zweden, de Wad- veiligen. Want stel dat een onwetend in aanraking zou komen met denkust in noordelijk Duitsland, het IJsselmeer bij persoon 360.000 Volt, of dat een kwaadwillenUrk. Overal staan windturbines, waar duurzame de bezoeker probeert koper te stelen of gewoon een installatie wil vernielen. energie wordt opgewekt. De kostbare installaties Dan is, als het tegenzit, de ramp niet worden in de gaten gehouden in een Drachtster te overzien. observatieruimte.

Over de hele wereld Aan de Zonnedauw (‘Miggefangerke’) in Drachten staat het hoofdkantoor van Kooi Security. Kenners van de recente geschiedenis herkennen er het voormalige kantoorcomplex van De Nederlandsche Bank in.

In de werkplaats wordt een nieuwe serie UFO’s ingeregeld. Het zijn compacte installaties in verplaatsbare containers. De meeste hebben een eigen stroomvoorziening met generator voor als de zon niet schijnt en er geen stopcontact in de buurt is.

Een gevoelige sensor neemt beweging waar zodra iemand in de buurt komt van de UFO, dus ook van de

turbine. Dat zet een hele machinerie in beweging met sirene, lichtsignalen én een seintje naar de observatieruimte in Drachten.

Hier zit dag en nacht, 24-7, een groep wakkere Kooi-medewerkers op wacht voor een batterij ruim bemeten beeldschermen. Zodra ergens in de wereld het alarm van de UFO wordt geactiveerd, ziet iemand hier dat op het scherm en komt in actie. Met behulp van moderne communicatietechnieken wordt vanuit deze Drachtster ruimte handelend opgetreden. Dat gebeurt om zowel de windinstallatie als de ongeautoriseerde bezoeker te be-

Een robot is aanwezig op locaties waar een mens liever niet is. De bewaking van het object vindt plaats met mensenogen vanuit een goed afgeschermde ruimte met geriefelijke werkomstandigheden. Op afstand is de installatie te bedienen, al is het duizend kilometer verderop.

Als het moet, kunnen beveiligers op twee benen ingeseind worden dat hun handelen gewenst is. Dan komen ze langs en lossen het probleem op.

Bewakers hoeven dus niet in wisseldienst dag en nacht onder moeilijke omstandigheden in de buurt van afgelegen opwekinstallaties te verblijven om een oogje in het zeil te houden.

Die combinatie van lokale actie door apparatuur en globale visie vanuit een aansturingscentrum is de geniale basis van dit UFO-concept. Er bestaat over de hele wereld belangstelling voor, vertelt directeur Pieter Kooi.

Zijn onderneming telt momenteel tegen de veertig medewerkers. Daar zijn de krachten in de Zweedse en Duitse dochterondernemingen bij inbegrepen, die ervoor zorgen dat het werkgebied zich tot ver in Finland en Midden-Europa uitstrekt.

Gezonde onderneming

Na een spannende periode van op-

bouw is Kooi Security in zes jaar tijd een solide, goed renderende onderneming geworden. ‘Wij zijn kerngezond’, zegt Kooi, wijzend naar het laatste Financieel Jaarverslag.

Dat heeft zeker te maken met het geniale concept, maar ook met de no-nonse benadering waarmee de kosten beheerst worden zonder op noodzakelijke voorzieningen te beknibbelen. Daarbij staat de kwaliteit voorop. Want ‘Security’ is niet zomaar een deel van de bedrijfsnaam, het is ook de uiting van een ambitie: de combinatie van zekerheid en veiligheid.

Samen voor een veilige omgeving In het hart van Drachten is de Stichting Veiligheidszorg Smallingerland (SVS) gevestigd. Op de hoek van de Burgemeester Wuiteweg en aan het Laweiplein, boven de Rabobank. Een prachtige plek van waaruit de een belangrijke bijdrage geleverd wordt aan het veiligheidsgevoel van burgers binnen de gemeente Smallingerland.

De stichting leidt medebewoners van Smallingerland, die om wat voor reden ook afhankelijk zijn geworden van de bijstand, op tot toezichthouder en handhaver of beveiliger. Een dankbare taak, zo blijkt elke dag weer. Niet alleen dragen wij bij aan het veiligheidsgevoel, het is ook prachtig om mensen weer uitzicht te geven op een toekomst die zij zelf vorm kunnen gaan geven.

Het werk van SVS bestaat uit onder meer het surveilleren op straat, in de wijken en op de industrieterreinen.

Hiernaast heeft SVS een belangrijke rol bij diverse evenementen in de gemeente, zo ook bij het evenement van de Turfrace. Naast het zorgen voor

34

een goede doorstroming van het verkeer door de verkeersregelaars van SVS, zorgen de medewerkers van SVS voor een ordentelijk verloop van het evenement langs het water. In nauwe samenwerking met de vrijwilligers van de Turfrace-organisatie werken wij aan een prachtig evenement, waar velen van mogen en kunnen genieten.

Mocht u zich aangesproken voelen tot het werk van beveiliger of toezichthouder en u ontvangt momenteel een bijstandsuitkering in de gemeente Smallingerland, informeer dan bij uw consulent van Sociale Zaken Gemeente Smallingerland naar uw mogelijkheden.

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Zeilen, roeien en zingen: watersport!

WSV De Zevenwolden bloeit

Op donderdag zeilen ze op de Grutte Brekken. Op tober, als de dagen korten en de watertemperatuur tot een huiveringwekzondag zingen anderen in het clubhuis. Door de kend peil daalt. Meer dan een half jaar week is er altijd drukte: op, aan en rond het water. zeilen en roeien de leden dus, of ze De Watersport Vereniging De Zevenwolden in Lem- besturen radiografisch modelbootjes. mer bloeit, met een formidabel ledental.

Zingen op zondag De ledenlijst telt tegen de vijfhonderd namen, oud en jong. Dankzij die massale belangstelling voor de activiteiten van de Watersportvereniging is de contributie ongekend laag.

Voor een paar euro in de maand doe je al mee. Van iedereen wordt echter wel een bijdrage aan de clubactiviteiten verwacht. Want het is een echte doe-het-zelf-organisatie, die met vereende krachten het schier onmogelijke tot stand brengt. Het ‘samen sterk’ geldt al voor de jongste jeugd die in Optimistjes de eerste beginselen onder de knie krijgt. Het geldt evenzeer voor zeventigplussers die nog altijd bestuurlijk actief zijn.

Dat men in Lemmer voor geen kleintje vervaard is, blijkt bij het grote

watersportevenement Lemmer Ahoy.

Op Hemelvaartsdag bevolken dan een groot aantal skûtsjes en andere vaartuigen de Lemster Baai. Midden in de zomer organiseert De Zevenwolden de Lemster én de Leeuwarder dag van de SKS. Dat is dit jaar op woensdag 10 en donderdag 11 augustus.

Om de twee jaar verzorgen ze ook de Proloog van de SKS. Terecht zijn de Lemsters trots op al deze activiteiten.

Ze voerden met het jubileum dan ook niet voor niets de slogan: ‘150 JIER FOAR DE WYN’. Er had net zo goed ‘alle hens aan dek’ kunnen staan, want zo is de praktijk. Iedereen die lid is, doet mee, en het aantal dwarsverbanden is groot.

De watersport gaat door tot in ok-

Vorig jaar vierde de WSV De Zevenwolden het honderdvijftig-jarig bestaan.

Het werd een knallende jubileumviering in gedeelten. Het hoofdprogramma werd op 19, 20 en 21 juni samen met de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten georganiseerd.

Daar kwam de Beschermvrouwe van deze organisatie, HKH Prinses Beatrix op af. De toenmalige voorzitter van De Zevenwolden Andries Scheffer staat nog met haar op de foto. Inmiddels is hij opgevolgd door Lieuwe Bergstra.

Er zit veel talent bij deze watersportvereniging, van de alleswetende documentalist Dik van Dijk tot de musicale Stoffel Zandstra. Sommige leden zeilen niet eens, die zijn lid om te zingen bij het Shantykoor of het Lemster Wivekoar. Anderen stalen hun spieren

aan de riemen van onder meer de sloep ’t Leeuwke. En dan zijn er nog de fotografen die duizenden plaatjes op het internet plaatsen.

Geregeld is het op zondagochtend feest, als leden hun beste beentje

voorzetten om anderen te vermaken.

Dat gaat in de wintermaanden volop door, als er op het water weinig te beleven valt.

Clubhuis, haven en kotter

Bezoekers hoeven maar even van de grote weg tussen Lemmer en Tacozijl af om op Plattedijk 2 te komen, waar het sfeervolle clubhuis met grote werkplaats staat. Daarachter bevindt zich de haven, met faciliteiten om niet te zware boten in en uit het water te takelen.

De waardevolste, bekendste ambassadeur van De Zevenwolden vaart. Dat is de kotter, die bij grote en kleine evenementen wordt ingezet. Al vanaf 1972 is het motorschip ‘Zevenwolden’, waarmee ooit vis werd gevangen, bij grote en kleine zeilevenementen actief. Je kunt er boeien mee uitlagen, een vliegende start en spannende finish mee mogelijk maken, boo tjes mee slepen en er desnoods op schuilen, als het noodweer losbreekt.

De zeewaardigheid van de kotter is meermalen bewezen. Met de Lemster vlag in top, of die van de SKS, kun je hem overal tegenkomen.

Actief watersportdorp

Vooral dankzij De Zevenwolden werd Lemmer in de jaren tachtig een echt actief watersportdorp. Ook de jeugd van 8 tot 14 jaar krijgt volop aandacht.

Er is een speciale commissie voor.

Dankzij de unieke sfeer lééft de zeilsport bij Lemmer. Jong en oud doen enthousiast aan de activiteiten mee die de WSV tot een zeer bijzondere club maken. Prinses Beatrix kan er van meepraten.

35

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Het oog wil ook wat

Skûtsjes in vele kleuren De regels van SKS en IFKS voor de kleuren van kleuriger kunnen worden, als de regels SKS en IFKS wat werden aangeskûtsjes zijn te beperkt. Ze schrijven havannabruin, van past, of opgerekt. zeegroen en crême voor als zijnde de ‘originele’ Niet bekend kleuren. Maar vroeger waren er ook spierwitte, Theunis van der Meer is zelf bemanningslid op het skûtsje ‘de Lege Wâlzwarte, blauwe, grijze en zelfs gele skûtsjes.

Onze skûtsjes waren niet alleen werkschepen. Er woonden mensen op, vaak vrouwen. Die bepaalden inrichting en uiterlijk mee. Daardoor werd een romp soms in Japangeel of Japanrood geschilderd en kwam er fraai houtsnijwerk op kastjes in de roef. Goedkoop vurenhout werd daar in ‘kleur en glans’ gezet, oftewel ‘gehout’ en afgelakt.

Schilder Theunis van der Meer uit Terherne heeft hierover boeiend materiaal gevonden in de boekhoudingen van pake Gerrit en van oerpake Folkert Gerrits van der Meer. Zij werkten

in de tijd van overgang van hout op ijzer, vanaf 1880. Op oude foto’s zien we enkele zwarte skûtsjes (het latere Heerenveenskûtsje) en veel meer witte, vroeger de goedkoopste verfkleur.

De huidige SKS-skûtsjes van Huizum en Akkrum zijn crêmewit en de ‘Woeste Ånne’ bij de IFKS (gebroken) wit, en toch zeilen ze gewoon in wedstrijden mee.

Vroeger was het kleurenpalet rijker.

Zelfs bladgoud werd wel gebruikt om schepen een fraai aanzien te geven, in dit geval rond de poartsjes of raampjes. De vloot zou ook best weer wat

den’ [L 1596 N] van Jehanne Prins, vroeger wijlen Pyt Kamstra. Hij is lid van Stichting Foar de Neiteam, waarvoor hij een Facebookaccount onderhoudt. Als schilder interesseert hij zich speciaal voor de originele kleuren van skûtsjes. Daar zijn geen simpele uitspraken over te doen, schreef de historicus dr. Herrius Halbertsma uit Amersfoort al in 1965. Drie jaar eerder was hij als voormalig directeur van het Fries Scheepvaart Museum door de Commissie Sneker Pan geconsulteerd. Veel skûtsjes waren toen wit geverfd, nadat ze waren gepromoveerd van werk- tot wedstrijdschip.

Volgens dr. Halbertsma ‘grepen de schippers de kwast maar’ en gingen ‘naar eigen smaak te werk’. Volgens hem was het niettemin passend om Sneek en Leeuwarden zeegroen te verven.

Advies en werkelijkheid

Theunis van der Meer brengt houtimitatie aan op de kont van het skûtsje 'De Lege Wâlden' van Jehanne Prins uit Terherne.

De aandacht voor ‘originele’ kleuren kreeg een impuls in een rapport van de commissie die het ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk adviseerde bij de toekenning van de sinds 1966 uitgeloofde CRM-prijs voor originaliteit. De leden Herman G. van Slooten, Piet Eyzinga en Auke de Groot wilden de prijs in 1971 toekennen aan de SKS, omdat die in 1970 een offensief was begonnen voor de ouderwetse beschildering. Het ministerie week echter af van het advies en kende aan Heerenveen de prijs van duizend gulden toe. Zij verfden het tot

De toegestane kleuren bij de wedstrijdvloot zijn havannabruin, zeegroen en crême. Wit wordt oogluikend toegestaan.

36

Makkumer vet op de SWH Woedend was schipper Klaas van der Meulen, toen hij op vrijdag 27 juli 1961 ’s middags in Grouw arriveerde. Zonder zijn medeweten had commissielid Wiebe Amels van het Súdwesthoekeskûtsje ‘Twee Gebroeders’ [S 427 N] tijdens de grote onderhoudsbeurt op diens werf in Makkum het vlak ingesmeerd met een dikke laag vet.

Het calciumhoudende product Barbatia van Shell zou, verwachtten scheepsbouwers, de wereld veroveren omdat het water afstootte en aangroei tegenging.

Van der Meulen ontstak in woede toen hij in plaats van de zilvergrijze glinstering van grafiet op het vlak dan toe witte skûtsje ‘Gerben van Manen’ [L 1418 N] havannabruin.

Van Slooten c.s. betoogden dat Zuidwesthoekskûtsjes groen en Woudskûtsjes bruin moesten zijn.

Theunis van der Meer denkt daar genuanceerder over. De skûtsjewereld, weet hij, kent in ijzer geen lange historische traditie. Deze schepen werden hier maar kort, vanaf 1889 tot in 1933, gebouwd. De generatie daarvoor hadden houten schepen vaak een natuurlijke (gele) houtkleur. Dat kwam doordat harpuis deels bestaat uit gele hars waaraan (geelkleurige) zwavel werd toegevoegd. Daar werd steeds meer zwartsel bij gemengd om de harpuis te versterken en verwering van het hout te camoufleren.

In het begin waren eiken beurtscheepjes soms knalgeel, schreef Tjipke Postma in It Heitelân. Deze schipper-publicist uit Veenwouden,

een doffe, bijna kleurloze laag vet zag. Die moest er, eiste hij, diezelfde avond nog af. Het schip werd op het droge getrokken en zo goed en zo kwaad als het ging door commissie- en bemanningsleden gereinigd.

Het muisje kreeg nog vele staartjes toen andere schippers zich solidair met Van der Meulen verklaarden, er ineens cowboyverhalen de ronde deden over gigantische kosten van de operatie en ze vanwege deze kwestie weigerden om van Staveren naar Makkum te varen om er een wedstrijd te zeilen. Daarna stopte Van der Meulen min of meer gedwongen bij de Súdwesthoeke.

vroeger eigenaar van de ‘Swanneblom’ van Age Veldboom, had ze nog met eigen ogen gezien.

Van der Meer diept allerlei ouderwetse kleuren uit de boekhouding op, van tonnetjeszwart tot Japangeel en van Standgroen tot Japanrood. Vaak waren dat niet zozeer kleuren of pigmenten, maar verfkwaliteiten. Soms is oude verf niet meer toe te passen, omdat het gebruik verboden is. Dat geldt voor koolteer, loodwit, loodmenie en koperhoudende antifoulings. Andere verfsoorten verschieten van kleur door blootstelling aan weer en wind.

Volgens Van der Meer is er nog veel onderzoek nodig voordat het laatste woord kan worden gezegd. Maar in een bijdrage aan het boek ‘Van Schroot naar Vloot’, dat deze zomer verschijnt, rekent hij op goede gronden af met een paar dierbare vooroordelen.

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

De goede vakman heeft altijd werk

Markt trekt aan voor schilders Bij Heida Jacht- en Motorenservice in Workum voorzien schilders met kwast en roller kruisers van een glanzende nieuwe huid. Hun collega’s spuiten na het stralen een mooie luxemoter bij Multiship Holland in Harlingen.

En de zee moet worden gemeden.

Want één tochtje buitengaats kan niet goed bedekt metaal al aantasten.

Op de Nederlandse markt is er veel vraag naar klassieke schepen vanuit Engeland. Men is daar andere prijzen gewend dan wij. Volgens Bloemhof betalen ze in Londen wel honderdduizend pond per jaar voor een ligplaats op de Thames. De accommodatie is dan nog vaak betrekkelijk primitief.

Vanwege de getijwerking moet een schip aan drijvende steigers worden vastgelegd.

Durk Bloemhof is met zijn 61 jaar nestor van de vier vaklieden die het schilderwerk verzorgen. Samen vormen ze de viermans-VOF Durlo. Dit voorjaar staan er even geen siliconen op het programma, dus hoeft er ook geen skûtsje in plastic ingepakt te worden. Er is wel wat anders te doen, onder meer aan een tot dertig meter verlengd schip. Dat moet ook van binnen in de verf.

Wie bezuinigt op schilderwerk, ziet al gauw roestplekken op het metaal verschijnen. Toch is het logisch dat

goed onderhoud er de afgelopen jaren wat bij in schoot. Verf is niet goedkoop.

Afhankelijk van de kwaliteit kan lak wel veertig tot honderdzestig euro per liter kosten. Dat komt door allerlei toegevoegde bestanddelen, zoals UV-filter.

Voeg daar de prijs van plamuur aan toe en een goede verfbeurt aan een schip kost vijftig- tot tachtigduizend euro. Met betrekkelijk goedkope lakken kan een vaartuig er dan weer vijf jaar tegen. Betere kwaliteit houdt het tien jaar uit – mits er niet te ruig met een schip wordt omgegaan natuurlijk.

Belachelijke regels

De hoge liggelden zijn te begrijpen vanuit de nijpende woningnood in Engelands hoofdstad. Wie daar een eenvoudige woning wil kopen, moet meer dan een miljoen pond meebrengen.

Als je dat niet hebt, moet je in Londen de dagelijkse hel van het openbaar vervoer voor lief nemen.

Er is al alarm geslagen door liefhebbers van ons nautisch erfgoed over de bloeiende export naar Engeland en Frankrijk (Parijs). Nog steeds zijn Nederlandse wateren gesierd met

mooie oude schepen, maar hun aantal mindert. De overheid zou er meer aan mogen doen, vindt Bloemhof. Begin maar met duidelijkheid in de regelgeving, die in de verfbranche als belastend wordt ervaren. ‘Er is geen peil op te trekken. Belachelijk hoe ze met de regels omgaan.’

Antifouling die in Duitsland en België probleemloos kan worden aangebracht, is hier verboden. Grote producenten die tienduizenden euro’s hebben gestoken in een toelatingsnummer, worden met een verbod geconfronteerd zonder dat ze hun investering hebben terugverdiend.

Bruine teer daarentegen mag sinds kort wel weer worden gebruikt, nadat dit harsproduct jarenlang in de Europese Unie was verboden.

Dat is vooral te danken aan Noorwegen, dat zich uit economische overwegingen tegen een verbod verzette. Bezitters van varende en op de wal gebouwde monumenten wezen erop dat er geen goed alternatief voor deze teersoort is. Anders dan bij koolteer uit de petrochemische industrie kan een risico voor de volksgezondheid niet worden aangetoond.

Zorg voor de gezondheid vindt Durk Bloemhof prima, want hij zal wel tot zijn 67-ste door moeten werken.

Maar het moet wel een beetje werk-

baar blijven. Een paar jaar terug, vertelt hij, probeerden ze met een epoxy op waterbasis metalen lantaarnpalen te verduurzamen. Binnen twee jaar moesten ze opnieuw in de lak omdat de roest er doorheen vrat.

Zo gek zal het bij schepen niet worden die de vier van Durlo onderhanden nemen. Want zij staan, met spuit, kwast en roller, pal voor hun vak.

Glans of mat, goed zal het worden.

De vakman heeft altijd werk.

Zeilmakerij Rolf de Jong DE ZEILMAKERIJ VOOR:

- boottenten - jachtzeilen - verandazeilen

Singel 16 9001 XP Grou Tel. 06 – 81133883

w w w. r o l f z e i l m a k e r i j . n l

37

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Tuiger Jan Hofstede speelt met oud en nieuw

Het gevoel geeft de doorslag

‘We doen veel op het gevoel’, zegt hij. ‘Dat moet je leren, het is vakwerk.

Jan van Seumeren zette eens de skûtsjemast op spanning met een kettingspanner. Fluitje van een cent voor zo’n man, die kan alles. Maar ik kon horen dat hij hem te strak opdraaide.

Zes-, zevenhonderd kilo, meer zet ik er niet op. Je kunt er alle leven wel uit draaien, maar dan vermoord je de mast en krijg je geen vaart in het schip.’

Uiteraard geldt dat ook voor de wanten, aan de zijkant. ‘Vergelijk de mast maar met een luciferprikje. Als je daar van bovenaf genoeg druk op zet, versplintert het een keer.’ Walter de Vries van Sloten weet wel wat er dan gebeurt; die heeft het op de Sleattemer Mar zelf meegemaakt.

Andere eisen

Wedstrijdzeilers stellen andere eisen dan toervaarders. Dat leidt tot spanningen, want een skûtsjetuig moet, om goedgekeurd te worden, aan striktere voorwaarden voldoen dan wat voor recreanten acceptabel of wenselijk is. Op Lemsteraken daarentegen is vrijwel alles toegestaan, hoe modern het ook is. ‘De SKS en de IFKS eisen dat het er aan boord van een wedstrijdskûtsje origineel uitziet. Anders kon je de tuigen veel lichter én sterker maken. Er zijn kunststof kabels, zoals Dyneema, met veel meer trektoleran-

Als iemand trots meldt dat hij wel anderhalve ton Geenhoogtevrees op de voorstag heeft, kijkt Jan Hofstede kritisch. De Met een gemotoriseerd bootmanstakelt de 53-jarige Jan zich scheepstuiger uit Bolsward weet dat je met bruut stoeltje snel en gemakkelijk naar boven om machogeweld alle leven uit een schip haalt. De het beslag in de top aan te brengen. balans moet je respecteren, en dat leer je niet in Het mobieltje heeft hij binnen handbereik, waar hij zich ook bevindt . Goede een paar weken. klanten accepteren immers wel dat Aan de kade bij zijn bedrijf aan de Snitser Feart ten westen van een tunneltje onder de A7 ligt een oude Belgische viskotter (uit Foxhol), die hij helemaal opknapt. Voor hobby, alsof zijn bedrijf niet druk en boeiend genoeg was. Maar Jan Hofstede vertelt dat hij van de crisis niks heeft gemerkt. ‘We doen alle tuigerij voor een paar goede werven. Jelle Talsma, de Gebroeders Hummel, maar ook voor De Vries Sails en Kooi uit Makkum. Verder komen hier particuliere opdrachtgevers in alle soorten en maten. Ja, ook skûtsjecommissies en praamzeilers. Sikke Heerschop bijvoorbeeld is een goede klant van mij.’

Lopend en staand want en alles wat erbij hoort levert zijn bedrijf. Of, zo-

38

als Jan Hofstede zelf zegt, ‘alles wat der boppedeks oan en op sit’. Daar horen masten bij en blokken, vallen en touwen. Maar ook voor een snel geprofileerd zwaard, zoals aan de Lemsteraak ‘Fleanende Ingel’ van Enne Romkema uit Indyk, draait de ambachtsman uit Bolsward zijn hand niet om.

Masten voor klassieke schepen zijn net als de gieken doorgaans van verlijmd hout. Voor moderne jachten is Hofstede dealer van het Zweedse merk Seldén. Dat bedrijf levert onder meer oersterke masten van licht metaal, waar een jacht de oceaan mee kan oversteken. Met lichte polyester vallen voorkom je dat het door overgewicht bovenin gaat slingeren.

het soms even niet past, merken we tijdens het gesprek dat we in zijn woning boven de werkloods hadden.

Je moet daar bovenin geen hoogtevrees hebben. Want hoe rank ook, een mast is gauw twintig meter lang.

Verder is het prachtig werk met vaak een uniek uitzicht over de stad en het naburige Laad en Saad.

Hofstede zit hier sinds 2004, op de plek waar indertijd Arie Bakker zijn Rederij Vooruit had en Folkertsma een kunstmesthandel. Alle soorten schepen komen langs, van de grote tjalk ‘Tromp’ van Jelle Talsma en André Hamstra tot de Lemsteraak ‘Saaftinge’, en van een eenvoudig gerestaureerd beerpraampje (voor afvoer van húsketonnen) tot kostbare moderne polyester of roestvaste jachten.

tie dan staaldraden.’

Er zit wel enige beweging in de standpunten van de bestuurders, merkt Hofstede, maar dat gaat langzaam.

Zo geldt een voorkeur voor geslagen touwen van ineen gedraaide draden, boven gebreide. En de vrolijke kleurtjes, zo gangbaar en handig op bijvoorbeeld Olympiajollen, zijn uit den boze. Doede Dykstra was de eerste die door Sieb Bandstra bij de IFKS werd uitgesloten omdat er op zijn ‘Ripeltsje’ verkeerde touwen zaten. Dat was toen nog een heel drama voor de man met het zeilteken I van Irnsum.

Hofstede, geboren in 1962 bij Oudega (SWF), begon zijn skûtsjecarriêre in 1983 op de ‘Hoop op Zegen’ van Klaas Adema, met diens broer Douwe als schipper. Dat schip is in 1909 in Sneek gebouwd in opdracht van Rein Wybes Elzinga uit Gaastmeer.

Het is nu eigendom van Rein Wybes Leenstra uit dezelfde plaats, die ermee zeilt bij de IFKS. ‘Och, wat gong it der doe om wei’, lacht hij vergenoegd. ‘By Hylpen sylden wy mei Klaas oer de dyk, de fonken spatten derôf.‘ Eenentwintig was hij toen en matroos bij de marine.

De Adema’s werden dat jaar laatste en voorlaatste. Bijna twintig jaar later was Hofstede bemanningslid bij Peter Syperda op Joure toen die in 2002 als kampioen werd gediskwalificeerd omdat het vlak was uitgedrukt. Hofstede

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L haalde het schip daarna zelf met een sleepboot van Piet ten Woude op klaarlichte dag uit de haven om het in Leeuwarden bij Boot Holland aan het publiek te tonen. Daarna maakte hij nog een jaar Allard Syperda als schipper mee, maar de lol was er toen wel af. Net zoals hij het als werknemer wel had gezien toen hij voor de tweede keer een faillissement had meegemaakt. ‘Doe bin ‘k foar mysels begûn, yn in húske oan ’e Skûtelpoel flakby de Aldegeaster Brekken.’

Tot nog toe heeft hij daar geen spijt van gehad. Geen wonder: praat met Jan Hofstede en je leert. Van de verhoudingen binnen de Friese skûtsjeen pramenwereld tot de zeiltechniek waarin het gaat om Venturi-effecten, opwaartse druk en wrijving. Het is boeiende kennis, voor alle leeftijden en opleidingsklassen.

Tiid foar in oare bank?

Zeilwasserij,

Stap no oer!

......voor,zeilen,van,een,optimist,tot, zeilen,van,een,skutje,,....wij,doen,het,!

Iepenje in Plus Betelrekken en krij: Help by oerstappen

Behandelingen,voor,uw,zeilen:

In Adviseur dy’t jo ken Persoanlik advys

regeneratie,3profielherstel,en,coaten5, wassen,en,coaten, wassen,,

Wrâldpas App foar Mobyl Bankieren Ynternet Bankieren iDEAL

Reiniging,en,coaten,van,: bootkappen parasolbekleding zonwering kussenbekleding dekzeilen

Foppie van Terwisga / 't Hasker Assurantiekantoor

Since 1993

Hasker Utgongen 6 8465 SJ OUDEHASKE T (0513) 67 74 00 E info@foppie.nl I www.foppie.nl

Sailmakers 1 stchoice

39

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Dit jaar vooral onderhoud

Multiship blijft in de race Vorig jaar stonden er nog vier skûtsjes op de kade.

Deze winter hadden Wiecher Kocken en zijn mannen het druk met een luxe 26 meter jacht voor de Middellandse Zee. Wat begon met stralen en coaten liep uit op een totale refit.

Multiship Holland is het bedrijf van de bekende oud-IFKS-skûtsjesiler Sieb Meijer uit Franeker. Op de ‘Jonge Jasper’ heeft hij het helmhout overgedragen aan dochter Froukje.

Zijn scheepswerf kan met vier vaste krachten en een legertje van wel vijftien ZZP’ers elke klus in scheepsbouw en onderhoud aan kan. Mits een schip niet langer is dan 35 meter, want dan past het niet in de hal.

Wiecher Kocken, zoon van de beroemde ‘gouden handjes-man’ Hein uit de oertijd van de IFKS, regisseert als meewerkend bedrijfsleider de werkzaamheden. Die variëren van stralen en coaten tot lassen en timmeren, van stofferen tot aflakken.

Mooi werk, waarbij door de meeste opdrachtgevers niet op een dubbeltje wordt gekeken. ‘Maar we merken wel dat het de laatste jaren in de markt

wat krapper is geweest. Er komt tegenwoordig heel wat achterstallig onderhoud bij ons langs’, vertelt Wiecher.

Dat was bij dit jacht ook het geval, al zagen ze dat bij het begin van de opknapbeurt van de buitenkant niet zo. Het jacht in kwestie was in 1960 in Amsterdam bij De Vries Lentsch gebouwd, een goede werf met een uitstekende naam. ‘Maar bij het stralen kwam aan het licht dat er her en der laswerk nodig was.’ En ja, als ze dan toch bezig waren, moesten er nieuwe ramen in. En toen bleken de teakdekken bij nader inzien ook niet meer van de gewenste kwaliteit. En er moest een nieuwe airco-installatie worden geïnstalleerd en ook het interieur werd gemoderniseerd. Dan praat je gauw over een paar ton aan kosten, zegt Wiecher. Dat is veel geld, maar zo’n jacht vertegenwoordigt ook een waarde van miljoenen.

‘En bij elke nieuwe ontdekking een andere offerte?’ We stellen ons voor dat de eigenaar daar knap misselijk van is geworden.

‘Dat viel mee’, zegt Wiecher. ‘Je weet als eigenaar wel zo’n beetje wat eraan zit te komen als je een schip op de helling laat zetten.’ Maar uiteindelijk ging het wel zo, dat in elke fase intensief werd overlegd met de klant over het werk en de kosten.

Mooi en goed werk

De afgelopen jaren had Multiship nog veel drukte uit de skûtsjewereld. Dat was voor alle betrokkenen prachtig werk, maar denk niet dat ze er rijk van zijn geworden. ‘De meeste commissies keren elk dubbeltje om voordat ze gaan investeren. Voor particuliere eigenaren geldt dat nog meer. Er zit veel eigen werk in die schepen, daar verdienen wij weinig aan.’

Andere markten daarentegen leveren in de sobere tijd voor de botenbouw nog flink wat werk op. ‘Het gaat in de economie de goeie kant weer op. Daar profiteren we allemaal van.

Echt slecht is het voor ons de laatste jaren niet geweest. Onderhoud aan een schip kun je wel een tijdje uitstellen, maar vooral stralen en coaten moet je wel bijhouden, anders roest het vlak onder je schip vandaan.’ En dan worden de kosten nog veel hoger.

De hele Friese scheepsbouw heeft

40

misschien wel een streepje voor bij het afnemen van de nieuwbouw en een sterker accent op onderhoud. ‘Hier liggen de tarieven wat schappelijker dan in de randstad. En een duur schip verkopen gaat zo makkelijk niet. Dus dan kom je toch bij goed onderhoud uit.’

Kocken volgt de ontwikkelingen in de markt en hij weet als veel vakgenoten dat de tweedehands botenmarkt behoorlijk uit balans is. Er zijn vaartuigen die je bij wijze van spreken voor de prijs van de trailer kunt ophalen.

Dat biedt onvermoede kansen aan de vakman met goede relaties, zoals Wiecher Kocken en zijn mannen dat zijn en Sieb Meijer ze heeft.

Nee, binnenschepen opwaarderen tot woonboot, wat ze bij collega-werven doen, is niet het werk dat ze bij Multiship veel uitvoeren. Kocken: ‘Niet omdat we het niet willen, maar we hebben liever flinke reparaties en een paar keer per jaar zo’n totale refit.

Daar zijn we goed in.’

Spoed gewenst

Naast de grote klussen excelleert Multiship in het snel en efficiënt oplossen van problemen aan bedrijfsschepen.

Daar zijn binnenvaarders bij en schepen voor de offshore, waarvan de eigenaren één doel vooropstellen: een schip moet snel weer varen, want wachttijd levert complicaties op en kosten.

Dat werk blijft er altijd, zegt Wiecher Kocken, ongeacht de schommelingen in de conjunctuur, waar zijn sector toch erg gevoelig voor is. Als je het verstandig aanpakt, zit er altijd wel weer een zilveren rand aan elke wolk.

Voorbeeld: terwijl de lage olieprijs zeer nadelig is voor de exploratie van nieuwe bronnen, brengt de plaatsing van windturbines op zee veel nieuw en goed betaald werk met zich mee.

Er is in reparatie en nieuwbouw, stralen en coaten nog genoeg te doen. Dat wordt de komende jaren eerder meer dan minder, ook al gaat het slecht in de botenhandel. Maar je moet wel het vertrouwen van partijen in de markt hebben om werk te houden. ‘Relaties, dat is erg belangrijk’, vertelt Wiecher. En niet te vergeten het enthousiasme van een team, dat in zeer korte tijd uitgebreid kan worden van de vier vaste krachten tot de twintig die een heel schip onderhanden nemen.

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

‘TWEE GEBROEDERS’, LANGWEER WILDSCHUT, GAASTMEER, 1914

Ongekende luxe in Langweer na jaren vol moeizame strijd en tegenvallers. Met de nieuwe schipper Johannes Hidzerszoon Meeter werd het oude Zwaga-skûtsje ‘Twee Gebroeders’ in 2015 met slechts 0,2 punt achterstand tweede bij de SKS. Winnaar was Dirk Jan Reijenga op Joure. Dat was minder verrassend, want ze hebben in Langweer lang gezocht om naar voren te komen.

De ‘Twee Gebroeders’ was een van de drie schepen die ze er de laatste jaren voor in de vaart brachten. Tot 2015 zeilden Langweerder schippers jarenlang met de ‘Ut ’e Striid’ van Jacob Huisman. Toen was de Buitenstvallaatster ‘Swan fan Donia’, nu ‘Drie Gebroeders’ van Arend Wisse de Boer, al afgeserveerd.

Met de topklassering is de ‘Twee Gebroeders’ na vele jaren vol ellende terug op het niveau waar ze met Ulbe, Lammert en Rienk Zwaga was, namelijk bovenaan. Rienk Ulbeszn. mocht dit niet meer meemaken, Lammert en Jeen leven nog wel. Zij genieten van het succes van hun familie, dat als door een mirakel is teruggekeerd en gehandhaafd. Alleen jammer voor hun

familie dat Jaap Zwaga er nu niet op zeilt. Die hield het eind 2014 voor gezien nadat hij pas was benoemd.

Op breedte gebouwd

De ‘Grutte Griene’ is in 1914 bij Wildschut in Gaastmeer gebouwd in opdracht van de toen 31-jarige Rienk Ulbeszoon Zwaga uit Dijken bij Langweer.

Rienk Zwaga senior was 24 jaar en getrouwd met Geesje Heida toen bij Wildschut Gaastmeer in zijn opdracht een schip werd gebouwd. Hij leende er geld voor bij een paar vertrouwde boeren en noemde het schip naar zijn zonen Ulbe en Jeen de ‘Twee Gebroeders’. Bijzonder was de maatvoering, namelijk 3,82m in de breedte bij een

Uit de nauwe Tynje bij Grou ligt Aldert Wiemersz Hoekstra voorop, 1989. foto: afkomstig uit het Fries Scheepvaartmuseum.

lengte van 19,37m. De breedte was mede bepaald door een heechhout bij Groot Lankum met een net iets grotere doorvaart.

Ook de vorm is apart. Van voor naar achter ‘verjongt’ dit schip net iets meer dan andere om beladen vlot de nauwe Tsjommer Feart door te komen. Volgens Lammert Zwaga zit er ongeveer een voet (28,4cm) verschil in breedte tussen de bolders aan de voor- en die aan de achterkant.

‘De Twee Gebroeders’ als woonschip aan de Emmakade NN bij de kruising met de Margaretha de Heerstraat in Leeuwarden, 1965. foto: ingezonden door Hiltje Roosingh-de Jong.

Rienk senior verkocht de ‘Twee Gebroeders’ in 1931 aan zijn zoon Ulbe, die de naam handhaafde. Hij was getrouwd met Akke van Lammert Brouwer en zou uitgroeien tot de beste skûtsjeschipper aller tijden. De familie werd kort daarna zwaar getroffen door een persoonlijk drama. Rienks 14-jarige zoon Harm, die verkouden was, raakte op 9 mei 1932 met zijn sjaal verstrikt in een draaiende motor van een melkboot en stierf de verstikkingsdood.

In wedstrijden

In en kort na de oorlog van 1940-’45 kon Ulbe op zeil en met een opdrukker achter de ‘Twee Gebroeders’ nog even goed verdienen. In 1945 hoorde hij tot de oprichters van de SKS en hij deed ook direct aan de kampioenschappen mee. Met hulp van zijn zonen Rienk, Lammert en Jeen werd hij in 1946 kampioen van de nieuwe organisatie.

In 1947 deed hij niet mee omdat toen zijn broer Jeen op 34-jarige leeftijd overleed. In de jaren 1948 tm 1950 werden de Zwaga’s met dit schip kampioen en in 1951 gedeeld derde (samen met Wouter Pietersma). Toen moest hij het schip verkopen. Eigenaar werd op 1 februari 1952 Foppe de Jong te Leeuwarden, die er een woonboot van maakte met ligplaats aan de Emmakade Noordzijde.

Maar in 1966 kocht de Stichting Donia het schip aan om het terug naar Langweer te halen. Lodewijk Meeter kon er niet mee uit de voeten. Rienk

Opdrachtgever: Rienk Ulbesz Zwaga, Langweer Registratienummer: S 1097 N / L 2103 N / G 8550 N Huidige eigenaar: St. Skûtsjes Doniawerstâl Schipper: Johannes Hzn. Meeter Lengte: 19,48 Breedte: 3,81 Holte: 1,18 Tonnage: 51 Gebruik: Wedstrijd / Charter Ulbes Zwaga, die in 1968 schipper werd, won in 1969 de titel met de ‘Twee Gebroeders’. Zijn broer Lammert werd kampioen in 1980, Rienk tweede in 1981.

Droevige uitslagen leidden tot aankoop van een ander schip. Hendrik Keizer, Harmen Snijder, Anko van der Plas en Sietse Jan Rijpkema probeerden het met de ‘Twee Gebroeders’ bij de IFKS. Maar pas met Arend Wisse de Boer (2013) zat er weer muziek in: vierde in de A-klasse, nadat hij en de gebroeders Boersma uit Gorredijk het schip flink onderhanden hadden genomen.

Inmiddels had Niels Moerke, adviseur van de Stichting Skûtsjes Doniawerstal, ook al berekend dat met de nieuwe rating van de SKS de ‘Grutte Griene’ betere perspectieven bood dan de ‘Ut ’e Striid’. Dat leidde uiteindelijk tot keuze voor dit schip in de SKS-competitie van 2015, vlak nadat Jaap van Lammert Zwaga als schipper had bedankt en Johannes H. Meeter, wiens schipperschap bij Lemmer niet was verlengd, aan boord was gestapt.

Vast volgschip van de IFKS strijders uit Langweer is de klipper-aak ‘Twee Gebroeders’ van Waddensport.nl. Eigenaar en schipper Henk Hop stelt zijn 30 m lange schip al twaalf jaar ter beschikking.

Dat het goed zou komen, zag de Langweerder commissie bij de Jubileumwedstrijd op zaterdag 14 juni. Johannes won voor een groep enthousiaste fans, hoewel het nieuwe zeil nog niet eens klaar was.

41

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Voor een schonere lucht

Shell GTL Fuel U kent het wel. Even de motor starten en de haven staat blauw van de rook. Menig eigenaar van een jacht ergert zich hieraan. Ook bij het voor de wind varen willen de uitlaatgassen nog al eens voor ergernis zorgen door de stank die uit de uitlaat komt. Shell GTL Fuel lost deze problemen voor u op.

GTL staat voor Gas-To-Liquids, een vloeibare brandstof gemaakt van aardgas. Het omzetten van gas in vloeibare brandstof is een complex chemisch proces, dat Shell al sinds 1970 aan het optimaliseren is. De chemische transformatie is echter al in 1920 bedacht door de heren Tropsch en Fischer.

Direct toepasbaar

Shell GTL Fuel is een hoogwaardige, innovatieve synthetische brandstof voor gebruik in dieselmotoren. Dieselmotoren kunnen gebruik maken van Shell GTL Fuel zonder aanpassingen aan de motor of het uitlaatsysteem, wat betekent dat Shell GTL Fuel als directe vervanger van conventionele diesel kan worden beschouwd. Shell GTL Fuel verbrandt schoner dan conventionele diesel uit aardolie en produceert daardoor minder lokale uitstoot.

Naast de geboden plaatselijke emissievoordelen is Shell GTL Fuel niet-toxisch, reukloos, goed biologisch afbreekbaar en zit de brandstof in een lage gevarenklasse. Ook zal het motorgeluid anders/minder worden bij het gebruik van Shell GTL Fuel, waarbij de reductie kan oplopen tot 4db. Doordat de brandstof een CFPP (Cold

Filter Plugging Point, filterverstopping bij lage temperatuur) heeft van -20 C° kan het product ook in het najaar en de winter zonder problemen worden toegepast.

Dieselproblemen

Shell GTL Fuel onderscheidt zich ook doordat water, als het ware, door het product heen valt en niet in een “mist” vorm blijft hangen in de brandstof. Hierdoor verkleint de kans op bacterie- algengroei. Zitten er al bacteriën of algen in uw tank, dan wordt uw probleem helaas niet opgelost met Shell GTL Fuel. Water is de oorzaak van veel ellende en moet zo veel mogelijk worden afgetapt of worden uitgezogen.

Zijn er dan geen nadelen aan het gebruik van Shell GTL Fuel? Ja die zijn er wel. Doordat de brandstof ‘dunner’ is dan diesel zullen slangetjes die wat poreus zijn en “zweten” nu gaan druppelen en oudere afdichtings-ringen kunnen wat gaan lekken. Deze oude materialen kunnen het beste direct worden vervangen. Wellicht zal hier en daar ook een koppelingetje moeten worden aangedraaid.

‘Vergroening’ van uw jacht

Al met al kunnen we vaststellen dat Shell GTL Fuel een positieve bijdrage levert aan het ‘vergroenen’ van uw jacht zonder dat hier technische aanpassingen voor nodig zijn. Het enige dat u moet doen is de brandstof gaan gebruiken.

U gaat direct het verschil merken. Wilt u meer weten over Shell GTL Fuel dan kunt u altijd contact opnemen met Vidol Marine.

Gas – en diesel verkooppunt (diesel verkoop vanaf onze bunkerboot “Mug” gelegen bij d e kaapburg)

...altijd goed om te weten! Leusink Safety is namelijk compleet in gas(toebehoren): Campingaz, Shell gas, Primagaz, BP gas en Holthausen gas. Verkrijgbaar in stalen en kunststof flessen, van 0.4 k g tot 33 k g.

Altijd een fles die bij u past!

Keuringen

Wist u dat Leusink Safety een gecertificeerde keuringsinstantie is?

U kunt uw brandblussers en reddingsvesten bij ons in de winkel brengen. Wij keuren d eze dan snel en vakkundig.

Alles voor de watersporter!

Maar ook het keuren van de gasinstallatie bij u aan boord is mogelijk.

Bel of kom langs voor een afspraak met d e keurmeester!

Kwaliteitsproducten voor u w boot en advies op alle cv denkbare gebieden: dat is waarvoor u bij Leusink moet zijn!

JACHT- EN SCHEEPSBESLAG BOUW EN INDUSTRIE SPECIAALBOUW Joodyk 13 8614 JK Oudega (SWF) 0515 - 469585 info@dehaasrvs.nl www.dehaasrvs.nl 42

UW ADRES VOOR: Traditioneel en modern rondhoutbeslag, (wedstrijd) roer- en zwaardbeslag, aluminium gaffels, trommelstokken, kluisgaten, relingwerken, overlopen etc.

·∙ Accessoires & decoratie

·∙ Onderhoud

·∙ Accu’s

·∙ Pompen

·∙ Boeken

·∙ Touwwerk

·∙ Dekuitrusting

·∙ Veiligheid

·∙ Electra

·∙ Verf

·∙ Gereedschap

·∙ Vlaggen

·∙ Hang-­‐ & sluitwerk ·∙ Navigatie

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

‘GERBEN VAN MANEN’, HEERENVEEN GEBRS. ROORDA, PIIPSTER WERF, DRACHTEN, 1915 Lang werd de ‘Gerben van Manen’ beschouwd als het mooiste, snelste skûtsje van de vloot. Voor eigen risico gebouwd door de Gebrs. Roorda in Drachten had het de ideale lijn om hard mee te zeilen.

namelijk als G 5226 N. Naar de vrouw werd het schip ‘Annigje’ genoemd; Rimmelt en Annigje hadden eerder een ‘Vrouwe Annigje’ bezeten.

Glorieus

De ‘Gerben van Manen’ in de zestiger jaren nog wit van kleur. Hier aan het helmhout Tjitte Lammertsz Brouwer, 1968.

Foto: Fries Scheepvaartmuseum

Dat deden de schippers dan ook die het geluk kregen om voor de commissie Heerenveen aan de SKS mee te doen. De eerste was Jan van Terwisga (tweede in 1962), opgevolgd door neef Siep (derde in 1963, daarna drie keer kampioen). Hij moest het veld ruimen omdat hij adviseur en bestuurslid Homme Wester niet weer mee wilde hebben. Toen kwam Tjitte Lammerts Brouwer, die van 1968 tot en met 1984 zes keer kampioen werd. Dat kon zijn achterneef Tjitte Sietzeszn. hem niet verbeteren, hoewel ook die geregeld won. Henk Taekema bleek als schipper een vergissing, Allard Syperda viel tegen, Pieter Sietzes kreeg al te maken met nivellerende regelgeving.

Vanaf 1968 was Klaas Boersma een trouwe adviseur, met veel verstand van de tuigage en vooral van hout. Maar ook voor hem kwam de tijd om afstand ten nemen, en toen moest Alco Reijenga het in 2014 met een verse

bemanning op eigen kracht proberen.

Hij had al veel skûtsje-ervaring opgedaan als bemanningslid op het ‘Lemster Skûtsje’ en adviseur bij broer Dirk Jan op Joure, maar zelf sturen is wel even wat anders. Dat bleek in 2014, toen Heerenveen voor het eerst sinds de eerste deelname met een ‘Gerben van Manen’ (dat was een ander schip) als laatste in het SKS-klassement eindigde. Het was voor het eerst sinds vele jaren dat Huizum eens een keer niet de rode lantaarn voerde.

nummer [L 1418 N].

Een ziekelijke schipper Rienk Lieuwes van der Veen had het moeilijk in de magere jaren twintig. Na zijn dood in mei 1929 volgde zoon Pieter hem op, maar die kon het niet bolwerken.

Waarschijnlijk is het schip in 1932 tijdelijk opgelegd om als woon- of hulpschip te dienen. Dat leiden we af uit gegevens bij een tweede meting.

Maar een boeiende tijd moest toen nog komen, met Rimmelt Piers Visser en echtgenote Annigje de Jong als eigenaren van ‘De Jonge Rienk’.

Zij brachten na een tijd van pramenverhuur in Heerenveen het schip weer in de (zeil)vaart. Ten derde mate werd het schip gemeten en geregistreerd,

Via Rimmelts vrouw, hun zoon Hendrik en kleinzoon Pier kwam dit prachtige schip, zwaar gedegradeerd tot woonark, in 1961 in handen van de Commissie Heerenveen. Daar zwaaiden mannen van formaat de scepter, zoals de latere SKS-voorzitter Alex Brinksma en de directeur van de Batavus Rijwielfabriek. Maar hoe hoog hun maatschappelijke status ook was, ze voelden zich niet te goed voor nederig sloop- en opkalefaterwerk. De hele opbouw werd eraf gesloopt. De romp werd blinkend wit (twee jaar later bruin) geschilderd en voorzien van nieuw houtwerk.

Groot was hun voldoening toen eerst Jan en later Siep van Terwisga mooie prijzen won. Ze organiseerden een meelevend deel van de Heerenveenster samenleving om financiële problemen te overwinnen. Toen ook dat lukte, zegden ze Siep de wacht aan. Toen die weigerde te buigen in een conflict met bestuurslid en meezeilend adviseur Homme Wester, kon hij vertrekken. De bescheiden, goudeerlijke en kundige foeteraar Tjitte

Opdrachtgever: Rienk Lieuwes van der Veen, Heerenveen Registratienummer: L 1418 N / L 2295 N Huidige Eigenaar: St. Heerenveenster Skûtsje Schipper: Alco Reijenga Lengte: 19,45 Breedte: 3,70 Holte: 1,14 Tonnage: 45 Gebruik: Wedstrijd / Charter Lammerts Brouwer volgde hem op.

Ongewild kinderloos gebleven konden hij en zijn vrouw hun beste krachten aan hun skûtsje geven.

De laatste jaren gaat het wat moeilijker met de ‘Gerben van Manen’. Weliswaar is het schip verlengd, maar het heeft een paar vierkante meters doek moeten inleveren in een streven van het SKS-bestuur naar eerlijker strijd.

Even nog herstelde Klaas Boersma de vroegere orde door voor Pieter Brouwer een zeer kromme giek te leveren.

Maar nu moet de Heerenveen-bemanning zien te overleven in een zeer competitieve vloot. De dagzege bij Terherne in 2015 geeft wel moed voor de toekomst.

Mooi schip in moeilijke tijd

De ‘Gerben van Manen’ is genoemd naar een van de oprichters van de SKS, mede-organisator van oorlogswedstrijden in Eernewoude. Het schip was direct na de bouw 19,74m lang en 3,71m breed met een holte van 1,16m en een laadvermogen van 45,540 ton. Bij de eerste meting op 22 mei 1916 kreeg het als registratie-

43

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

‘SÚDWESTHOEK’, STAVOREN TJIPKE DOUWES BARKMEIJER, STROOBOS, 1923 Op het terrein van het Skûtsjemuseum in Earnewâld staat een 40cm breed segment van een skûtsje. Dit stuk staalijzer moest uit het snelle kampioensschip ‘Hoop op Welvaart’ van voormalig IFKS-schipper Age Bandstra worden geflext om promotie tot SKS-skûtsje in 2003 mogelijk te maken. Bij deze organisatie zijn de deelnemende schepen namelijk iets korter.

De Leiester brug als werf.

Simon van der Meulen voorziet de romp van een nieuw kleurtje.

Opdrachtgever: Gebrs. Jetse en Harmen Zuidema, Rijperkerk Registratienummer: L 1566 N / L 2325 N Huidige Eigenaar: Stichting Skûtsje Súdwesthoek Schipper: Auke de Groot Lengte: 20,52 Breedte: 3,86 Holte: 1,21 Tonnage: 52,4 Gebruik: Wedstrijd / Charter

De 'Hoop op Welvaart' onder woning.

zelfs kampioen Douwe Jzn. Visser met de Sneker Pan. Sinds 2008 zeilt Meinderts zoon Auke M. de Groot op de SWH, en in 2011 boekte hij, op vrijdag 5 augustus, tijdens een inhaalwedstrijd zijn eerste overwinning. Sindsdien doet de SWH af en toe leuk mee. Maar zo goed als in de vroege jaren tachtig, toen Simon van der Meulen dit mooie schip net had gerestaureerd en eerst Peter Valstar en daarna Age Bandstra er op voer, wordt het voorlopig niet weer. In 1982 werd Valstar vierde, in 1983 Bandstra derde en in 1984 werd de Staverse schipper kampioen bij de IFKS. Hij won toen twee van de zeven wedstrijden. Ook in 1986 en 1992 eiste hij de titel voor zich op.

Eddie de Vries, die hem opvolgde, zeilde wel mee in de voorhoede, maar werd geen kampioen.

In Alde Leie, 1978.

Voor het dorp

De brede romp bij de stuw in Âlde Leie.

De SWH-commissie moest wel investeren om weer volop mee te doen in de skûtsjestrijd. Het rommelde een tijdje in Stavoren omdat schipper Meindert de Groot met het uit 1900 daterende skûtsje ‘Twee Gebroeders’ niet meer goed mee kon doen.

Er dreigde zelfs even een coup, maar daar stak ‘dokter’ Gerrit Verbeek als enige nog levende bestuurslid van de SWH-stichting een stokje voor.

44

Met de voormalige ‘Hoop op Welvaart’ [L 1566 N] schoof Meindert Aukes de Groot met zijn bemanning niet onmiddellijk naar het ‘linker rijtje’, zoals sommige enthousiaste Starumers hadden gehoopt. Maar hij zeilde na een wat onwennige eerste week wel veel beter in de tweede van de competitie van 2003, met eervolle tweede plaatsen in Woudsend en op de slotdag in Sneek. Daar versloeg De Groot

De broers Jetze en Harmen Zuidema lieten in 1923 een nieuw schip bouwen bij Tjipke Douwes Barkmeijer in Stroobos. De magere jaren waren voor de schipperij aangebroken, doordat veel transport over de weg ging en de schaalvergroting in de binnenvaart zijn tol eiste. Die ging ook nog eens gepaard met motorisering, waardoor de zeilvaart in de knel kwam. Je moest dus wel een groot schip laten bouwen als je de kop boven water wilde houden. Daarvoor was je bij Barkmeijer in Stroobos, de enige werf uit de familie die het in de nieuwe tijd zou uithouden, aan het goede adres.

Jetze en Harmen waren zonen van Kornelis Egberts Zuidema en Maaike Jelles Hamstra uit Kooten, die op 20 maart 1880 waren getrouwd. Die kregen negen zonen, van wie de derde, Hendrik, op zaterdagavond 27 januari 1907 in Bergumerdam met een knipmes is neergestoken door een Suameerder arbeider, die hij op de brug met schaatsen op zijn hoofd had geslagen en daarna achtervolgd. Twee dagen daarna overleed de 1,93m lange Hendrik aan de verwonding aan zijn long.

De gebroeders Zuidema’s bestelden in 1923 een schip van 20,60m bij 3,85, zodat ze op hun plaats van domicilie Rijperkerk (tegenwoordig

Ryptsjerk) net door de brug konden en een eindje verderop door de sluis.

In 1923 deden ze mee aan een wedstrijd op het Bergumer Meer, die door Sytze Jiskes Sytema werd gewonnen.

Ze hadden geen prijs.

Het schip bleef in de familie toen de binnenvaart op zeil in de late jaren dertig bijna ten onder ging. Oomzegger Harm Willems en broer Pieter Zuidema zetten het bedrijf voort. Volgens de nieuwe meting in 1937 was de lengte toen 20,52m, en de breedte 3,86m.

Het verschil van 8cm tussen de Leeuwarder en de Groninger meting deed zich bij meer schepen voor. Dat zal te maken hebben met de manier van meten; of de vingerlingen wel of niet waren inbegrepen bijvoorbeeld.

Na de oorlog is dit schip nog even van de Meeterfamilie geweest, formeel eigendom van Eildert Eildertszoon uit Canada. De broers Johan en Simon van der Meulen uit Alde Leie kochten het in 1976 via Lodewijk en knapten het formidabel op.

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

Definitieve lijst nog altijd niet bekend

Veel debutanten bij de IFKS Er is lang onduidelijkheid geweest over het aantal aanmeldingen bij de IFKS. Met het oog op de ongelukken van 2015 werd besloten dat nieuwe schippers voortaan officieel moeten worden toegelaten. Dat resulteerde in dertien nieuwe aanmeldingen. Op 8 april was de definitieve deelnemerslijst nog niet bekend en ook het definitieve klassement van 2015 nog niet. Dat hangt nog af van een slepend protest tussen Arnold Veenema en Sint Bekkema.

Harm van der Weijden

Harm van der Weijden

Harm van der Weiden is de nieuwe schipper op ‘De Tiid Sil ’t Leare’ van de Amsterdamse Studenten Zeilvereniging ‘Orionis’. In 2015 zeilde scheidend schipper Daan van der Meer nog spectaculair goed mee bij de IFKS in de klasse a-klein. Dat resulteerde in drie dagzeges. Aan zijn opvolger nu de uitdaging om dit te evenaren of, liever nog, te verbeteren.

Harm van der Weiden (23) is een geboren en getogen Amsterdammer, die pas met skûtsjesilen in aanraking kwam toen hij lid werd van Orionis.

Zeilen kon hij echter al wel. Hij bestuurde al jong een 12-voetsjol en was instructeur tijdens diverse zeilkampen en bij zeilschool ‘Het Vossenhol’. Bij Orionis leerde Van der Weiden skûtsjesilen en al snel werd hij schipper op de ‘Elisabeth’, het schip waar Bas

Krom de sport mee introduceerde bij de Amsterdamse studenten.

Op ‘De Tiid’ was hij adviseur.

Van der Weiden heeft een bemanning samengesteld die een mix is tussen ervaring en verjonging van het team. Met behulp van sponsoren Intercel/ Cell Power en Sperry Top-Sider kan er tijd en geld gestoken worden in het coachen en ontwikkelen van de bemanningsleden.

De ambities van Orionis zijn onveranderd hoog. Van der Weiden streeft naar een plaats bij de eerste vijf.

Jelmer Bloembergen

Schipper op C-klasser ‘Stêd Dockum’ is de 31-jarige ‘zeilverslaafde’ Jelmer Bloembergen. Hij is bekend als organisator van ‘Skûtsjesilen yn ‘e Wâlden’ en als grote promotor van de zeilsport in Noord-Oost Fryslân in het algemeen.

Op 19-jarige leeftijd werd Bloembergen bemanningslid op de ‘Verandering’ van Sint Bekkema, maar ook de schakels en de laser-radiaal lokten. Vanaf 2012 zeilde hij mee op het ‘Wâldwiif’ van Tim Roosgeurius.

Na 2015 was hij daar wel even mee klaar. De nieuwe impuls kwam vanuit Dokkum, waar men graag een eigen wedstrijdskûtsje wilde hebben om de stad als watersportstad te promoten.

De initiatiefnemers vroegen Jelmer als adviseur in dit proces en later ook als schipper.

Hoge klasseringen zijn met de ‘Stêd Dockum’ niet te verwachten. Ze is zwaar, lang en breed. Pas als Piet Paulusma windkracht vier en meer voorspelt nemen de kansen toe en wie weet komt er dan een verrassing. Maar dat is niet erg.

Bloembergen geniet van mijn taak, de bemanning is ijverig om te leren en te presteren en De Dokkumers zijn laaiend enthousiast over hun skûtsje.

Ze hopen in de toekomst ook het materiaal te kunnen verbeteren.

Johan Dankert

Jelmer Bloembergen

De nieuwe schipper van de ‘De Swanneblom’, Johan Dankert, is de 23-jaar oude zoon van een bouwboer op het Bildt. Dus zoals de oude SKS’ers het noemden, een ‘boereskipper’.

Tijdens zijn studententijd leerde hij zeilen op de klipper

gen. Het was liefde op het eerste gezicht. De Gaastmeerders verlengden het nieuwe schip met bijna vier meter en zeilen er in 2016 mee in de C-klasse. Ze gebruiken mast en zwaarden van de ‘Hoop op Zegen’ en hebben tuig overgenomen van de ‘Sneker Pan’. Nu is het zaak om het nieuwe schip te leren kennen. Ze hebben er zin in.

Bernd de Cneudt

Johan Dankert

Zijn vader was in 1987 bemanningslid op de ‘Lutgerdina Smeltekop’ toen Bernd de Cneudt werd geboren. Als jongetje van 12 al nam hij het stokje van zijn vader over aan boord.

Nu wordt De Cneudt zelf schipper op één van de toppers uit de a-klein: de ‘Eemlander’, waar Ruud Schaap twee jaar lang schipper op was.

De Cneudt was vijftien jaar bemanningslid op de ‘Lut’ en stapte daarna over naar de ‘Harmonie’ van Floris Bottema, waar hij eerst fokkenist was en later adviseur. Ruud Schaap wilde hem graag als schipper en de wens is om met de ‘Eemlander’ een keer kampioen te worden. De tweede plaats van 2015 bewijst dat de potentie er is. De Cneudt schipperde tijdens de wedstrijden na de competitie en tankte vertrouwen tijdens

‘Nicolaas Mulerius’ van de zeilvereniging ‘Mayday’ uit Groningen. Zijn opgedane ervaring paste hij later toe op kleinere bootjes, waaronder zijn eigen 16-kwadraat. Via Annage kwam Dankert in contact met het skûtsjesilen. Eerst met gasten, later ook tijdens kleine wedstrijdjes. Drie jaar geleden bedacht hij met Paul Noordhoek dat het wel erg leuk zou zijn om namens Mayday officiële skûtsjewedstrijden te gaan zeilen. Vorig jaar werd dat bewaarheid. Paul Noordhoek werd schipper, het skûtsje werd de ‘De Swanneblom’ van Age Veldboom, die hen ook begeleidde.

Veldboom vaart ook dit jaar weer mee als coach en een aantal skûtsjefanaten uit Earnewâld helpt de Groningers tijdens de trainingen. In ruil daarvoor helpen de studenten bij het onderhoud van het schip.

Johan Dankert treedt aan met een bemanning die voor de helft uit nieuwe mensen bestaat, maar stuk voor stuk deden ze al ervaring op Rein Wiebe Leenstra tijdens wedstrijden met klippers en andere platde Roekoepôllerace, bodems. waar hij drie keer eerRein Wiebe Leenstra ste werd.

De 23-jarige Rein Wiebe Leenstra is De bemanning is de opvolger van heit Wybe Leenstra, grotendeels nieuw en die van 1985-2015 schipper was op moet nog op elkaar de ‘Hoop op Zegen’. Rein Wiebe, die ingespeeld raken. Met al tien jaar bemanningslid was, koos de nieuwe gewichtsresamen met zijn bemanning voor een gels zal het schip heel nieuw schip, de ‘Drie Gebroeders’ [L wat ballast in moeten 821 N], dat onder de naam ‘Dage- nemen en hoe ze zich raad’ zal uitkomen voor Gaastmeer. dan op het water gaat ‘De laatste twee jaar zat ik letter- gedragen is nog aflijk naast mijn vader op het skûtsje. wachten. ‘Maar met Hij heeft mij de nodige kennis bijge- wat hardere wind zulbracht. De laatste vijf jaar schipperde len we er mogelijk zelfs ik al tijdens de wedstrijden na de com- voordeel van hebben,’ petitie.’ verwacht De Cneudt, Dat er een nieuw skûtsje moest ‘dus een straf is het zekomen was voor de jonge schipper ker niet.’ en zijn bemanning wel duidelijk. De ‘Hoop op Zegen’ was te traag. Het Fonger Talsma casco van de oude ‘Drie Gebroeders’ Een van de topskûtsjes had Rein Wiebe een paar jaar geleden uit de Grote A, de ‘Jonal bij Jan Haverhoek in Zwolle zien lig- ge Jan’, zeilt in 2016 in Fonger Talsma

Bernd de Cneudt

de C-klasse. Schipper Jelle Talsma kondigde in de herfst van 2015 zijn afscheid aan. Zijn opvolger is oudste zoon Fonger, die al vanaf het eerste moment dat zijn vader meezeilde in de IFKS als bemanningslid aan boord is.

In tien jaar tijd van peiler, via een functie als tweede voorhouder bij de fok en lierenman, naar schipper.

Een paar keer al zeilde Fonger Talsma als schipper, onder meer tijdens het Skûtsjesilen yn ‘e Wâlden in 2015, waar hij prompt de zege wegsleepte.

Dat geeft vertrouwen, maar hij voelt wel degelijk een zekere druk. ‘Er is in de afgelopen negen jaar hard gezeild met de ‘Jonge Jan’ en we zijn maar twee keer buiten de top drie geëindigd. Afgelopen winter hebben mijn vader en Harry Amsterdam veel uitgelegd over het zeilen met een skûtsje.’

Niet dat Fonger Talsma daar niks vanaf weet, integendeel, maar het is zoals zijn vader zei toen hij zijn opvolger aankondigde: ‘Jo kinne wol stjoere, mar dat makket jo noch gjin skipper.’

Jelle Talsma wordt adviseur van zijn zoon. ‘Hij weet in elke mogelijke situatie hoe het schip reageert. Zijn aanwezigheid geeft een stukje vertrouwen en veiligheid. Wij zeilen met een vrij jonge ploeg, dus niet iedereen heeft evenveel ervaring. We willen het zo goed mogelijk doen, maar de veiligheid staat altijd voorop.’

45

Skûtsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

De mooiste selectie uit onze fotowedstrijd…

De schoonheid van Het skûtsjeseizoen 2016 ligt al in volle glorie op ons te wachten. Afgelopen winter is er volop gestraald, gespoten, verlengd en verkort, gezocht om nieuwe masten en zeilen, kortom, is er keihard gewerkt om klaar te seizoen voor de wedstrijden.

Debuterende schippers hebben officieel toelating gevraagd en inmiddels zijn de trainingen weer in volle gang. Logisch dat 2015 alweer in het vergeetboek geraakt is. Maar niet bij ons!

Via de pagina Skipperspraat op Facebook zien wij aan de lopende band de mooiste foto’s voorbij komen, gemaakt door liefhebbers van het skûtsjesilen. Dat bracht ons op het idee om een fotowedstrijd te organiseren.

In januari vroegen wij jullie op onze website www.skutsje.nl je mooiste foto van 2015 op te sturen en tot onze vreugde werd er massaal gereageerd.

Onze vormgever Kees Klip heeft alle inzendingen bekeken en beoordeeld.

Zes winnaars kwamen eruit naar voren.

De winnende foto komt van Dokkumer Jaap Cuperus. Gemaakt tijdens de SKS-wedstrijd in Woudsend. De weersomstandigheden waren slecht, het waaide hard. Jaap Cuperus legde dit zevental vast terwijl ze over bakboord richting de ton bij Yndyk daveren.

Henk Bootsma komt uit Wommels.

Hobbyfotograaf, maar met steeds professioneler materiaal. Specialist op een bepaald gebied noemt hij zichzelf niet, hij komt waar hij fraaie foto’s denkt te kunnen maken. Bootsma weet dan ook niet meer precies waar hij deze foto gemaakt heeft, maar wel dat het beeld van deze vier SKS-skûtsjes hem aansprak. Alsof ze een dans uitvoeren.

Wiep Wierda is geen onbekende in skûtsjewereld. Sinds jaar en dag maakt hij professioneel foto’s tijdens wedstrijden en trainingen. Deze foto van het Jouster skûtsje werd gemaakt in Lemmer. De ‘Oeral Thús’ lijkt rechtstreeks de lens binnen te varen.

Dalfsenaar Pieter van Savoyen noemt zichzelf ‘geen specialist’, maar met zijn Sony A330 schoot hij toch een prachtig beeld tijdens de SKS bij

Jaap Cuperus

Lemmer, waar Drachten over stuurboord aan komt zeilen, op de voet gevolgd door Akkrum en Huzum.

Ook gemaakt in Lemmer, maar dan tijdens de Friese Hoek Race, is de foto van Kees Dommisse. De skûtsjes varen weg uit de baai en direct nemen de pas nog verjaagde meerkoetjes hun plaatsen weer in. Domisse is een skûtsjeliefhebber die fotografeert van-

af de wal en vanaf rondvaartboten.

Tot zijn grote spijt kan hij om gezondheidsredenen niet bij alle wedstrijden aanwezig zijn, maar als hij er is, legt hij de hele wedstrijd vast.

Jaap Terpstra uit Sneek genoot van de harde wind en de mooie luchten die tijdens de SKS-wedstrijd van Terherne voor een prachtig schouwspel zorgden. Op zijn foto strijden de

skûtsjes van Earnewâld en Langwar op de Snitsermar.

Alle zes mogen een boek uitzoeken uit onze skûtsjebibliotheek. Bovendien krijgt winnaar Jaap Cuperus als hoofdprijs een exemplaar van ons boek Van Schroot naar Vloot, dat deze zomer uitkomt.

Nieuwe Maen Charters

Doorwaaien op het Wad

Stedentocht door Nederland

Het mooiste natuurgebied van Europa ligt aan de noordgrens van Nederland.

Hier te zeilen met een mooi klassiek schip is een belevenis. Opkomend en afgaand tijd. Banken die door het water worden opgeslokt en weer aan het oppervlak komen.

Vissers.

En er zijn zeehonden, tegenwoordig meer dan ooit tevoren. Ze luieren in de zon of zwemmen in de glinstering, genietend van hun nieuwe status.

Aan de einder liggen eilanden, van Texel tot Schiermonnikoog vol eigen verhalen. Ze wandelen op de stroming, zoals men zegt. De zee knaagt aan de westkant af wat aan de oostkant wordt neergelegd. In het zuiden liggen de Friese, de Groninger en de Duitse kust, met aan

06-47116998 | info@nieuwe-maen.nl | www.nieuwe-maen.nl

Wij laten u graag de vaarroutes van vroeger beleven en volgen de nauwere vaarwegen (o.a. rivieren en kanalen) van Noord - naar Zuid Nederland. De tijd vertraagt, de beleving groeit. Uit het wachten ontstaat echt contact onderling. Elke dag een andere stad om te ontdekken. Wachten bij een sluis of brug laat de verhalen lokomen. De geschiedenis herleeft.

Mis de boot niet en ga mee, laat uw gasten ervaren wat Nederland te bieden heeft. Kijk daarbij ook op de site voor het overige aanbod.

Jan Timmerstraat 4 8821 LT Kimswerd 0651-550902 info@spesmea.nl www.spesmea.nl

www.spesmea.nl 46

de westkant Harlingen en ver in het oosten Sleeswijk Holstein. Daartussen ligt als nietig haventje aan de dijk Lauwersoog.

Overal voel je de wind, die de lucht schoonveegt en wolken langs de hemel jaagt. Het water is zilt, en altijd in beweging. De stroom zoekt zijn weg door zeegaten en langs kwelders tot in de prielen en kreken.

Dit was in een recent verleden het domein van tjalken en klippers, die lading naar alle kusten in de omgeving brachten. Nu zeilen er tientallen jachten met blinkend witte zeilen.

Daar tussendoor bewegen zich de historische schepen, die zijn ingericht voor veilig en geriefelijk vervoer van passagiers.

Dit lijkt gemaakt voor de eeuwigheid. Maar wat doet het klimaat?

Sk没tsjekrant 2016

W W W. S KU T S J E . N L

het sk没tsje

Wiep Wierda

Henk Bootsma

Kees Dommisse

Pieter van Savoyen

Jaap Terpstra

47

Sk没tsjekrant 2016

Rabobank & Interpolis samen sterk

W W W. S KU T S J E . N L

als trotse hoofdsponsors van de SKS

Samen het SKS sk没tsjesilen verder brengen Samen bereik je meer dan alleen. Daarom staan wij vanaf de start tot aan de finish samen achter het SKS sk没tsjesilen. En dat doen we niet eenmalig, maar structureel.

Pas dan komt het SKS sk没tsjesilen verder.

Samen sterker

48