Matematika savršene fotografije

N E J R A G U R B E T A , maturantica Prve bošnjačke gimnazije Tehnički aspekt digitalne fotografije

Poznavanje matematike čini neizostavan tehnički aspekt fotografskog procesa. S ciljem dobivanja savršenog fotografskog snimka bitno je brzo baratati kompliciranim vrijednostima kao što su otvor blende ili f-broj (engl. Aperture), brzina zatvarača (engl. Shutter Speed), ekspozicija i fotoosjetljivost (ISO - osjetljivost). Svaka od ovih stavki bitno utiče na fotografski snimak. Otvor blende i brzina zatvarača dva su primarna sredstva za upravljanje ekspozicijom: za zadanu brzinu zatvarača, zatamnjeno osvjetljenje zahtijeva veći otvor blende, koji dopušta prolaz veće količine svjetlosti na površinu senzora, a bolje osvjetljenje zahtijeva manji otvor blende za optimalnu ekspoziciju. Dakle, smanjenjem veličine otvora blende će se smanjiti i količina svjetlosti koja dolazi do senzora. Standardni f-brojevi su 1.4, 2, 2.8, 4, 5.6, 8, 11, 16, 22 i ponekad 32 (matematičarima je jasno da su to potencije kvadratnog korijena broja 2).

Geometrija kao osnova kompozicije

Pravilo trećina

Kako bismo postigli željenu kompoziciju bitno je znati koji objekat želimo istaknuti na fotografiji.

Pri tome nam pomažu linije rešetke (engl. grid lines) koje dijele fotografiju na devet jednakih dijelova. Objekat koji želimo istaknuti na fotografiji bitno je smjestiti na sjecište horizontalnih i vertikalnih linija čime se postiže simetričnost kompozicije. Odnosi trećina na fotografiji bazirani su na zlatnom rezu, pravilu simetričnosti u umjetnosti koje je zasnovano na Fibonaccijevoj spirali. Kada su objekti na fotografiji smješteni prema pravilu trećina odnosno zlatnom rezu, kompozicija fotografije je vizualno i umjetnički pravilno oblikovana.

Fokusna tačka Na svakoj fotografiji izdvaja se jedna tačka u koju je smješten objekat koji želimo istaknuti i koji je ujedno i glavni motiv fotografije. To mjesto se naziva fokusna tačka (engl. Focal Point). Pomoću pravila trećina pronalazimo fokusnu tačku svoje fotografije koja se izdvaja po značajnoj poziciji u fotografskoj kompoziciji – fokusu, odnosno zamućenju pozadine, veličini, naglašenim bojama i obliku.

Linije vodilje Pri fotografisanju linearnih objekata ističu se linije koje usmjeravaju pogled posmatrača ka fokusnoj tački. Linije vodilje daju fotografiji dubinu i stvaraju zanimljive uzorke za kojima ljudski mozak neprestano traga. Prirodne linije vodilje kao što su putevi, zidovi, ograde, šine i slični linearni objekti često se koriste za postizanje kompozicije.

Horizont Pri fotografisanju pejzaža važno je da je linija horizonta paralelna sa horizonatalnim linijama rešetke. Osim toga, poželjno je da se linija horizonta nalazi ispod ili iznad centralne linije, odnosno da se ne podudara sa sredinom fotografije.

Promjena perspektive Perspektiva je jedna od najvažnijih stavki svakog fotografskog snimka. Zanimljivu kompoziciju fotografije najčešće postižemo promjenom tačke gledišta i položaja fotografisanja.

Promijeniti perspektivu znači posmatrati isto, a vidjeti različito.