Η πολιτισμική διεύρυνση των θεωρήσεων του τοπίου. Καταγωγή και σημασία των συμμετοχικών διαδικασιών Κωνσταντίνος Μωραΐτης – Αναπληρωτής Καθηγητής, Σχολή αρχιτεκτόνων Μηχανικών Ε.Μ.Π.
Κείμενο συμμετοχής στα πρακτικά συνεδρίου «Δημόσιος Χώρος… Αναζητείται», με τίτλο Public Space. Θεσσ/κη: Εκδ. Cannon Not Design Publications, 2011, καταχώρηση Z13.
Ελληνική Περίληψη Η ευαισθητοποίηση των σύγχρονων αστικών κοινωνιών σε θέματα που αφορούν στο τοπίο, στο περιβάλλον και στη συνολικότερη εκτίμηση του φυσικού, πρέπει να εμπλέκει όσο το δυνατόν μεγαλύτερες ομάδες πληθυσμού – πρέπει να συνδέεται επομένως με διαδικασίες συμμετοχικές. Εγκατεστημένες στο κέντρο του δυτικού πολιτισμού, επηρεασμένες σημαντικά από την ανάπτυξη του ορθολογισμού και τις αστικές αναφορές, η θεώρηση και οι τέχνες του τοπίου ακολουθούν τις περιπέτειες των πολιτιστικών και πολιτισμικών προσλήψεων του δυτικού κόσμου. Πρέπει να αγγίξουμε τη ρομαντική αντίρρηση, προκειμένου να συναντήσουμε τη θετική αποκέντρωση του τοπιακού ενδιαφέροντος, προς κοινωνικές δράσεις και τμήματα του πληθυσμού, πολιτιστικά υποτιμημένα έως τότε. Στο ιστορικό αυτό πλαίσιο, η εμμονή στην αξιοδότηση του φυσικού τοπίου, συσχετισμένη ήδη με τις περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις της πρώτης εκβιομηχάνισης και αστικοποίησης, συνιστά τον προάγγελο των σύγχρονων οικολογικών διεκδικήσεων. Παλαιότερη και σύγχρονη στάση υποδεικνύουν ανάλογες βασικές απαιτήσεις. Το κοινωνικό ενδιαφέρον για τους όρους συσχέτισης με το φυσικό και την ενεργή διεύρυνση των διεκδικήσεων προς όσο το δυνατόν μεγαλύτερο τμήμα της κοινωνίας. Αλλά οι απαιτήσεις αυτές ικανοποιούνται με εντυπωσιακό τρόπο από τη συμμετοχική διαδικασία προσέγγισης του Δημόσιου Χώρου η οποία οφείλει να κατευθύνεται, στις μέρες μας, από τοπιακό και περιβαλλοντικό προσανατολισμό, από την τελική απαίτηση επανάκαμψης του φυσικού στο εσωτερικό των αστικών συγκροτήσεων.