Partizan/122
“Gecekondu fonu”, 2000 yılında 4568 Sayılı Kanun’la tasfiye edilerek, bütün varlıkları TOKİ’ye devredilmiştir. 2002 yılında çıkan Toplu Konut İdaresi Kaynaklarının Kullanım Şekline İlişkin Yönetmelik ile, TOKİ’nin görev alanları turizmden, küçük sanayi işletmelerine, eğitim ve sağlığa kadar genişletilmiştir. Yönetmelikle, TOKİ’nin ipotekli konut kredilerini devralma, menkul kıymet ihraç etme ve bu konuda resmi veya özel kuruluşlardan hizmet satın alma yetkisine ilişkin düzenleme yapılmıştır. 2003 tarihli 4966 sayılı kanun ve 2004 tarihli 5162 sayılı kanunla Toplu Konut Kanunu’nda yapılan değişikliklerle, TOKİ, gecekondu dönüşüm projelerinde yetkilendirildiği gibi kâr amaçlı projeler uygulama, konut sektörüyle ilgili şirketlere ve finans kurumlarına ortak olma yetkisi de kazanmıştır. Yine 2004 yılında çıkan 5273 sayılı kanunla Arsa Ofisi Genel Müdürlüğü’nün görev ve yükümlülüklerinin TOKİ’ye devredilmesiyle, TOKİ’nin arsa stoku 2 sene içinde 16,5 milyon metrekareden 134 milyon metrekareye çıkarılmıştır.(15) Kentsel dönüşüme ilişkin düzenlemelerden biri de Mortgage olarak bilinen “ipotek karşılığı konut kredisi” sistemine ilişkindir. “Mart 2007’de yürürlüğe giren 5582 Sayılı Konut Finansman Sistemine İlişkin Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’la düzenleme yapılmıştır. Kanunun asıl amacı, finansal araçlar oluşturarak yabancı sermaye girişinin artırılması ve konut kredisi olarak akan bu paranın geri ödemesinin güvenceye alınmasıdır. Bu düzenlemeler, bankalara ve finansman kurumlarına, verdikleri konut kredileri karşılığında aldıkları ipotekleri paraya çevirme ve yeniden satma olanağı sağlamaktadır. Kanun, kredi verilen gayrimenkule konulan ipoteklerin, borsada işlem görecek yeni bir kağıt türüne dönüştürülmesi, yeni gayrimenkulün borsa değeri olan bir menkule çevrilmesi ve böylelikle yaratılan piyasanın güvence ve denetim mekanizmalarını düzenlemektedir.”(16) Mortgage Yasasının nasıl bir balon oluşturabileceği 2007 yılında patlak veren krizle görülmüştür. Mortgage krizi dünyayı sallamaya başlamışken Türkiye’de hiçbir şey olmamış gibi yasanın çıkarılması ve savunulması, uluslararası sermaye ve işbirlikçilerinin sıkışmışlıklarını da göstermektedir. Mortgage yasasının Türkiye’deki esas etkisi Kentsel Dönüşüm projesinin yaşama geçirilmesiyle görülecektir. Çıkarılan bu yasalarla TOKİ çok özel bir kurum haline dönüşmüştür. Elindeki mevcut arsa stokuyla, planlamadaki yetkisiyle istediği alanı sihirli çubuk değmişçesine değerlendirebilen (veya tersini yapabilen), sermaye kesiminin çıkarlarını koruyan devlet kurumu durumundadır. TOKİ, kentsel rantı yüksek olan bölgelerdeki kamu arazilerini lüks konut