“KÜRESEL” KAP‹TAL‹ZM YA DA SERMAYEN‹N AfiIRI B‹R‹K‹M‹ Sermayenin küresel boyutlara ulaflmas› tabi ki yeni bir olgu de¤ildir. Bu olgu yüz y›l öncesinde oluflmufltur. Pazarlar yo¤unlaflan üretimle oluflan tekeller taraf›ndan daha bir as›r öncesinde paylafl›lm›flt›r. Sabit olan pazarlar daha o süreçte paylafl›lm›fl ve birlefltirilmifl, bir dünya pazar› haline getirilmifltir. Küresel çapta yarat›lan pazar›n tarihsel kökleri çok eskiye dayand›¤› gibi durmadan kâr h›rs›yla hareket eden tekeller taraf›ndan hep yeniden paylafl›lm›flt›r. Küreselleflme ile burjuvazinin yapt›¤›, tahrifatlar, çarp›tmalar, demagojiler ile gerçe¤i gizleme çabas›d›r. Belki bunda dünya kamuoyunu manüple etmede “baflar›l›” da oldular. Ama gerçeklerin devrimcili¤i onlar› her geçen gün mahkum etmekten de öte kalm›yor. Bu anlamda küreselleflmeden bizim anlad›¤›m›z farkl› fleydir. Kapitalizmin daha da uluslararas›laflmas›d›r. Sermayenin bu uluslararas›laflmaya paralel olarak daha yo¤unlaflmas› ve daha merkezileflmesidir. Kapitalist-emperyalist sistemin bir dünya sistemi olarak daha h›zl› ve s›çramal› geliflmesidir. Sermayenin kaplad›¤› hacim ve afl›r› birikimin günümüzde vard›¤› doruk noktas›d›r. Lenin’in döneminde en büyük 4 emperyalist gücün 479 milyar Frank’la dünya malisermayesinin % 80’ine sahipken, bugün sadece ABD’nin sahip oldu¤u miktar yüzlerce trilyonlarla ifade ediliyor. Ve yine üretim art›fl h›z› ve dolafl›mdaki sermayenin genifllemesi bile doruk düzeylere varm›flt›r. Teknolojideki dev at›l›mlar ve eme¤in üretkenli¤i ile üretimin kendi içindeki farkl›laflmalar ile, reel sermayenin afl›r› üretime ra¤men vard›¤› dev küresel boyutlara ulaflmas›d›r. Ve de mali sermayenin vard›¤› boyut öyle ki, mali sermayenin büyü-
mesi ve geniflleme hacmi -reel sermaye geriler ve daral›rken- ekonomik ve mali piyaslar› iyice abluka alt›na alm›flt›r. Buna mukabil de sanayi ve üretken sermayenin yat›r›mlar› ve üretimindeki düflüfl de afl›r› sermaye birikimiyle -mali sermayenin muazzam genifllemesine paralel- muazzam ölçülerde düflmüfltür. Sermayenin tefeci niteli¤i çok daha öne ç›km›flt›r. Zaten periyodlar› art›k çok daha k›salan krizlerin temelinde de afl›r› üretimden kaynaklanan reel sermayedeki bu durgunluk, daralma vard›r. Ama “küresel” kapitalizm salt sermayenin tarihsel olarak vard›¤› bu ivme de¤ildir. Dünya konjonktüründe yeni emperyalist kutuplaflmalara giden bir dönemece de giriliyor
“Küreselleflme”, Kapitalizmin daha da uluslararas›laflmas›d›r. Sermayenin bu uluslararas›laflmaya paralel olarak daha yo¤unlaflmas› ve daha merkezileflmesdir. Kapitalist-emperyalist sistemin bir dünya sistemi olarak daha h›zl› ve s›çramal› geliflmesidir. Sermayenin kaplad›¤› hacim ve afl›r› birikimin günümüzde vard›¤› doruk noktas›d›r. olmas›d›r… ABD emperyalizminin dünya çap›ndaki salt kendi hegemonyas›na dayal› statükoyu devam ettirme ve dünyay› “benden olmayan benim düflman›md›r” politikas›n› hergeçen gün daha prati¤e uygulamas›d›r. Giderek artan oranda askeri politikalar› öne ç›karmas›d›r. Buna mukabil, Almanya-Fransa ek-
senindeki AB Rus, Çin, Japonya gibi emperyalist devletler pazarlar›n yeniden paylafl›m›nda daha fazla pay talep ediyorlar. Bu da, emperyalistler aras› saflaflmalar› gündeme getiriyor. Emperyalistler aras› çeliflkileri geriyor ve yeni mevzilenmelere zeminler yarat›yor. Ve de en önemlisi uluslararas› mali sermayenin, kapitalizmin tüm tahribatlar›n› ve külfetini dünya halklar›na ç›karmas›d›r. “Küresel” kapitalizm sömürünün çok daha katmerli bir hal almas›d›r. Yar›-sömürge ülkelerin halklara daha ac›mas›z, daha sefil, daha ilkel bir yaflam›n dayat›lmas›d›r. Giderek artan bir yoksullaflmaya terkedilmesidir. Halklar›n en ilkel, en zalim, en vahfli tutkularla ezilmesidir. Yeniden yap›land›rma ad› alt›nda emperyalist ülkelerde de iflçi s›n›f› “küresel” kapitalizmin reva gördü¤ü uygulamalardan nasibini almaktad›r. Kazan›lan sosyal-haklar›n, demokratik haklar›n ad›m ad›m gasp› çok daha fazla hissedilir boyutlardad›r. “Anti-terör”, “göçmenler”, “iltica” yasalar› ad›m ad›m piyasaya sürülüyor. Sendikas›zlaflt›rma devam ediyor. Çürüyen, yozlaflan kapitalizmin ifadesi olan “küreselleflme” kendi maddi yaflam›na uygun olarak, toplumu manevi olarak dejenere ediyor, akli yozlaflmaya sürüklüyor. “Küreselleflme” bireycili¤in, soysuzlaflman›n, savrulman›n, rezilli¤in topluma dayat›lmas›d›r… Ama tüm bunlara karfl›n halklar›n tepki ve hoflnutsuzluklar›n›n da giderek artan dozlarda baflkald›rmalar›n›, ayaklanmalar›n›, anti-emperyalist dalga oluflturmalar›n› da beraberinde getiriyor. Kitleler yaflad›klar› deney ve tecrübelerle emperyalizmin gerçek yüzünü görüyorlar. Proletarya partilerinin önderli¤inde verilen mücadeleler daha ivme kazan›yor, ileriki dönemeçlerde verilecek mücadelelere de ilham kayna¤› oluflturuyor. Elbette ki subjektif ö¤e aç›s›ndan durum mevcut anda yeterli de¤ildir. Ama unutul-
PART‹ZAN 49/ Nisan-May›s 2003
85