PART‹ZAN 49/ Nisan-May›s 2003
84 Ama bu de¤iflim ve gerçekleflmede birinci kesim (üretim araçlar› üreten kesim), ikinci kesimden (tüketim maddeleri üreten kesim) daha fazla büyür. Bu konuda Lenin’in Marks’a dayanarak yapt›¤› flu saptama önemlidir: “Bizi ilgilendiren sorunla, yani iç pazar sorunuyla ilgili olarak, Marks’›n gerçeklefltirme teorisinden ç›kar›lacak temel sonuç fludur: kapitalist üretim, ve dolay›s›yla, içpazar, tüketim maddelerinden çok üretim araçlar›ndan dolay› büyür. Bir baflka deyiflle, üretim araçlar›ndaki art›fl, tüketim maddesindeki art›fl› geçer. Gerçekten de gördük ki tüketim maddelerindeki (kesim 2) de¤iflmeyen sermaye, üretim araçlar›ndaki (kesim 1) de¤iflen sermaye ve art›-de¤er ile de¤iflilir. Oysa kapitalist üretimin genel yasas›na göre de¤iflmeyen sermaye, de¤iflen sermayeden daha h›zl› büyür. Bu yüzden tüketim maddelerindeki de¤iflmeyen sermaye, tüketim maddelerindeki de¤iflen sermaye ve art›-de¤erden daha h›zl› ço¤almak zorundayken üretim araçlar›ndaki de¤iflmeyen sermaye, hem üretim araçlar›ndaki, de¤iflen sermayedeki (art›-de¤er) art›fl›, hem de tüketim maddelerindeki de¤iflmeyen sermayedeki art›fl› aflarak hepsinden de h›zl› ço¤almak zorundad›r. Dolay›s›yla toplumsal üretimin, üretim araçlar› üreten kesimi, tüketim maddeleri üretenden daha h›zl› büyümek zorundad›r. Bu yüzden kapitalizm için iç pazar›n büyümesi, bir dereceye kadar büyümesi, kiflisel tüketimdeki büyümeden ‘ba¤›ms›zd›r’, ve esas
olarak üretken tüketimden dolay› ortaya ç›kmaktad›r.” Görüldü¤ü gibi, kesim (1)’in de¤iflmeyen sermayesi, kendi de¤iflen sermayesi ve art›-de¤erin tüketime giden bölümünden, ve kesim (2)’nin de¤iflmeyen sermayesinden çok h›zl› büyümek zorundad›r. Dolay›s›yla iç pazar ve birikim esasta böylesi bir iflleyiflle büyüdü¤ü için, sermaye birikiminin bafllang›ç noktas›n› da üretim araçlar› kesiminin varl›¤› oluflturur. Oysa yukar›da gördük ki, birikimin bu bafllang›ç noktas›n› oluflturan alt-yap› bizde ve di¤er ilkel birikim sürecindeki ba¤›ml› ülkelerde mevcut de¤ildir. Kesim I’ den muaf olan ülkeler ve iç pazarlar› da devaml› mali sermayeye bu yüzden ba¤›ml›d›rlar. Yap›lan üretimin sonucu kâr›n aslan pay› da, kesim l’ in oldu¤u emperyalist ülkelere ak-
maktad›r. Kald› ki, yap›lan tüketime dönük üretimin, üretim araçlar› ihtiyac› da emperyalizmden sa¤lanan borçlarla yap›lmakta ve tekeller çifte sömürü elde etmektedirler. Bu gerçe¤i göremeyenler emperyalizmle, yar›-sömürgeler aras›ndaki iliflkileri kavrayamazlar. Komprador kapitalizmi ve yar›-feodal yap›y› anlayamazlar. “Geri”, “orta-kapitalist”, “altemperyalist” vb. tahliller yaparlar… Hatta teknoloji-determinizmine kap›larak, ç›kan son model ürün kal›plar›na dayanarak, hep buzda¤›n›n üstünde hareket ederler. Oysa sorun buzda¤›n›n alt›ndakileri görebilmektir. Tabi ki, bu da, Marksizm-Leninizm-Maoizm ile donanan bir dünya görüflüyle mümkündür. Aksi halde, emperyalizmin kapitalizmi gelifltirdi¤i teorisi (ki emperyalizmin milad›yla bu teori hep söylenegelmifltir) gibi çürük bir silahla kuflan›l›r, ve de, emperyalizme hiç de haketmedi¤i bir paye biçilir. Dolay›s›yla bu gerçe¤in mali sermaye, yar›-sömürgeler aras›ndaki iliflkilerin çok daha objektif olarak görünmesi, sermaye birikiminin iyice küresel boyutlara ulaflt›¤› mevcut anda, çok daha zaruridir. Bir tarafta ihraç edenler, di¤er tarafta borç ithal edenler aras›ndaki mesafenin tarihinde, belki de en fazla aç›ld›¤›, borç fliflkinli¤inin en fazla yafland›¤› mevcut süreç bunu daha gerekli k›l›yor. Tabi ki, uluslararas› kapitalizmin-sermayenin giderek derinleflen bunal›m›na, kendi ifllerli¤inin yasalar›yla yan›tlar aranarak bu yap›lmal›d›r.