Αύγουστος 2014
Βιβλιοτρόπιο 29
Εύκολες και δύσκολες αναγνώσεις Της Βενετίας Αποστολίδου.
Ξεφυλλίζω έναν φάκελο με ημερολόγια ανάγνωσης που έγραψαν οι ενήλικοι μαθητές του 2ου Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας Θεσσαλονίκης. Διάβασαν αρκετά λογοτεχνικά κείμενα σε μια σχολική χρονιά και, κατά τη διάρκεια ή μετά από κάθε ανάγνωση, κατέγραφαν τις σκέψεις τους, τα συναισθήματα που τους προκάλεσε και βέβαια τη γενική τους εντύπωση για το κείμενο. Πρόκειται για αναγνώστες με ελάχιστη αναγνωστική εμπειρία (τώρα σπουδάζουν για να πάρουν το δίπλωμα του Γυμνασίου) αλλά με πλούσιες εμπειρίες ζωής και αξιοθαύμαστη ωριμότητα. Εντυπωσιάστηκα καταρχάς από το πόσο απαιτητικά ήταν τα κείμενα που τους πρότεινε η καθηγήτριά τους: Τζέιμς Τζόυς, Δουβλινέζοι, Ιωάννα Καρυστιάνη, Μικρά Αγγλία, Μάρω Δούκα, Γιατί εμένα η ψυχή μου, ΄Αλις Μονρό, Πάρα πολλή ευτυχία, Δ. Κεχαϊδης –Ε. Χαβιαρά, Με δύναμη από την Κηφισιά και Τένεσση Ουίλιαμς, Λεωφορείο ο πόθος. Είναι φανερό ότι εδώ δεν επικράτησε η αντίληψη ότι αφού είναι άπειροι αναγνώστες να τους δώσουμε κάτι εύκολο αλλά μια τελείως διαφορετική: να τους προτείνουμε κείμενα απαιτητικά μεν αλλά που να μιλούν για δυνατές εμπειρίες ζωής, ανάλογες με αυτές που έχουν βιώσει οι ίδιοι. Πρόκειται για ένα τόλμημα το οποίο θα μπορούσε να αποτύχει, να αδιαφορήσουν και να τα παρατήσουν δηλαδή, αλλά τούτο ευτυχώς δε συνέβη. Όπως αποδεικνύουν τα ημερολόγια ανάγνωσης που έχουμε στη διάθεσή μας, οι ενήλικοι μαθητές, όχι μόνον ολοκλήρωσαν τις αναγνώσεις τους αλλά σχετίστηκαν ποικιλοτρόπως με τα κείμενα και ανταποκρίθηκαν σε αυτά με πλούσιες σκέψεις και συναισθήματα. Το πείραμα φέρνει στην επιφάνεια πολλά ερωτήματα που επανέρχονται διαρκώς στη συζήτηση για την ανάγνωση: υπάρχουν εύκολες και δύσκολες αναγνώσεις και με ποια κριτήρια χαρακτηρίζονται έτσι; Η αναγνωστική εμπειρία είναι απαραίτητη για να διαβάσει και να εκτιμήσει κάποιος ένα απαιτητικό κείμενο ή μήπως υπάρχουν κάποιοι άλλοι παράγοντες που είναι περισσότερο καθοριστικοί; 30