Buurtalliantie 2008 - 2013

Buurtalliantie

2008 - 2013

Rotterdam

Donderdag 20 november 2008 Van Nelle Ontwerp Fabriek

Manifestatie #1 “Samen doen” 1500 bezoekers - 300 programmagasten Dagvoorzitter Pieter Hilhorst

Komt het wel goed met deze megaoperatie voor 1500 bezoekers en 350 gasten op zo’n 7000 vierkante meter vloer van een van de Rotterdamse wonderen van vroegmoderne architectuur? Daarover bestaat bij sommigen twijfel aan de vooravond van de geboorte van Buurtalliantie. Honderd buurtprojecten uit het hele land moeten immers een plek en eigen gezicht krijgen, een buurtcafé en businesslounge vanaf de grond opgebouwd, een filmzaal ingericht, evenals ruimtes voor vier programmarondes debatten, gesprekken, talkshows, workshops, theaterspel en spelen. De verantwoordelijke groep redacteuren - de Programmaraad - bedenkt ook nog een Werkplaats Maatschappelijk Ondernemen. En ergens in het gebouw moeten de expedities naar vijftien Rotterdamse buurtprojecten stipt vertrekken. Naar Resto van Harte bijvoorbeeld en stoomschip de Rotterdam, waar naast een rondleiding ook een debat wordt gehouden (dat niet het laatste zal zijn...). Alsof dit niet al om meer dan genoeg productie- en redactiekracht vraagt, moeten ook nog ministerieel en koninklijk bezoek worden ontvangen en begeleid, met alle egards en in achtneming van protocollen van dien.

Inleiding Anders werken in het sociale domein Het avontuur begint in het voorjaar van 2008. De koepel van woningcorporaties Aedes wil voor de viering van zijn 10-jarig bestaan voor de achterban een aantal samenwerkingsprojecten in buurten in de etalage zetten. Over de wijze waarop nodigt voorzitter Willem van Leeuwen Egbert Fransen uit. De directeur van Cultuurfabriek overtuigt hem ervan een breed platform op te zetten. Als alle partners in de buurt ook zo enthousiast zijn over samenwerking, waarom dan de boodschap van anders werken niet ook verspreiden via hun buurtprofessionals en management.

En met die opdracht gaat Buurtalliantie in oprichting van start. Via spoor 1 worden kandidaten voor het platform geworven. Vlot, alsof ze al een tijdje stonden te wachten, stappen organisaties in welzijn, zorg, onderwijs, werk, sport en kunst & cultuur op de trein die via spoor 2 naar een grootschalige manifestatie in Rotterdam rijdt - volgens de meeste reizigers de bakermat van effectieve samenwerking in het sociale domein. Ook kenniscentra haken onderweg aan.

Nog geen half jaar verder, bij de lancering van het platform, vormen 25 organisaties Buurtalliantie - platform voor innovatief maatschappelijk ondernemen.

Het vernieuwende element zit in zelf verantwoordelijkheid nemen, situationeel en ontkokerd samenwerken, nabijheid tussen professionals en bewoners, oplossingen van onderop.

We richten ons in eerste instantie op professionele samenwerking. Gaandeweg onder invloed van wat we in wijken en buurten tegenkomen, focussen we ons vanaf 2011 op burgerinitiatieven: hoe kunnen professionals die bevorderen of ervoor zorgen dat ze niet omvallen?

Het wordt een reis van vijf mooie jaren, die in het land van noord naar zuid en van oost naar west gaat. Een korte samenvatting van de Buurtalliantie-manier van werken is aan het eind van het boek opgenomen.

http://www.apple.com/ipad/ compare/

Jaargang #1

2008 - 2009

Rotterdam Donderdag 20 november 2008 Van Nelle Ontwerp Fabriek

Manifestatie #1 “Samen doen” 1500 bezoekers - 350 programmagasten Dagvoorzitter Pieter Hilhorst

Komt het wel goed met deze megaoperatie voor 1500 bezoekers en 350 gasten op zo’n 7000 vierkante meter vloer van een van de Rotterdamse wonderen van vroegmoderne architectuur?

Daarover bestaat bij sommigen twijfel aan de vooravond van de geboorte van Buurtalliantie.

Honderd buurtprojecten uit het hele land moeten immers een plek en eigen gezicht krijgen, een buurtcafé en businesslounge vanaf de grond opgebouwd, een filmzaal ingericht, evenals ruimtes voor vier programmarondes debatten, gesprekken, talkshows, workshops, theaterspel en spelen. De verantwoordelijke groep redacteuren - de Programmaraad - bedenkt ook nog een Werkplaats Maatschappelijk Ondernemen. En ergens in het gebouw moeten de expedities naar vijftien Rotterdamse buurtprojecten stipt vertrekken. Naar Resto van Harte bijvoorbeeld en stoomschip de Rotterdam, waar naast een rondleiding ook een debat wordt gehouden (dat niet het laatste zal zijn...). Alsof dit niet al om meer dan genoeg productie- en redactiekracht vraagt, moeten ook nog ministerieel en koninklijk bezoek worden ontvangen en begeleid, met alle egards en in achtneming van protocollen van dien.

Nieuw leven Dus de twijfel of alles op tijd af komt en op rolletjes zal lopen, is niet ongegrond. Maar gelukkig zijn we met velen. Vijfentwintig partners kent de kersverse stichting Buurtalliantie.

Het zijn koepels en organisaties in wonen, zorg, welzijn, onderwijs, sport en kunst&cultuur.

Eveneens bevinden zich vijf kenniscentra onder de leden en drie private fondsen. Alle partners roepen hun achterban op om naar Rotterdam te komen en leveren menskracht op de dag zelf en in de aanloop ernaar toe. Gelukkig weten we wat samenwerken inhoudt (anders kun je er beter niet aan beginnen). En ten slotte mogen we blij zijn dat zich in ons midden een producent bevindt, die weet hoe je industrieel erfgoed nieuw leven kunt inblazen. Zelfs in een nacht tijd.

Succes Het kan en daarom lukt het ook. Er gebeurt zelfs meer dan dat. De manifestatie over samenwerking in buurten is een groot succes. Dat is te merken aan de glunderende gezichten op de markt en in de janboel na elke programmaronde. Aan de gretigheid waarmee bezoekers elke ronde de zalen en zaaltjes induiken. Aan de ontspannen voldane gezichten boven de lunchbox en de borrel na afloop. Maar bovenal aan de Buurtalliantie-badges die rond etenstijd op Rotterdam Centraal nog over menig jas hangen, alsof de dragers op 20 november 2008 het meest begeerde entreebewijs van de stad in bezit hadden.

Anders doen De manifestatie is anders dan anders. De hele dag ademt verandering en optimisme: alles wordt ook anders! Maxima is er om de eerste Buurtalliantie Manifestatie te openen en aan het eind van de dag laat Eberhard van der Laan, de kersverse minister van Wonen Wijken en Integratie, 1.800 professionals weten dat de overheid onorthodoxe initiatieven die van onderop in buurten tot stand komen niet in de weg moet staan, maar juist moet stimuleren.

Gastheer Willem van Leeuwen roept aan het slot van de bijeenkomst de professionals op deze woorden ter harte te nemen en voor te leggen aan hun bazen. “Het kan morgen anders.

We gaan het gewoon samen doen!� Buurtalliantie is geboren.

Projectbezoeken Rotterdam Woensdag Donderdag820 april november 2009 2008

Klussenproject in ‘s Hertogenbosch Dinsdag april 2009 Oud Krispijn Vernieuwt in Dordrecht Van Nelle14Ontwerp Fabriek Zaterdag 18 en zondag 19 mei 2009 de Verhalenkeuken in Haarlem Donderdag 4 juni 2009 JOLO in Rotterdam Donderdag 25 juni 2009 Compleet Wonen in Zwolle 30-50 bezoekers “Samen doen” 1500 bezoekers - 300 programmagasten Dagvoorzitter Hilhorst Wat wordt de rol vanPieter Buurtalliantie zelf bij dat “samen doen” in buurten? Daarover gaan de

Manifestatie #1

eerste Programmaraad-vergaderingen. Een netwerkcommunity opzetten, kennis en ervaringen Komt het wel vormen goed met deze megaoperatie voor 1500 350 gastenKortom, op zo’ntaken 7000 delen, mooie van samenwerking laten zien, de bezoekers boodschapen verspreiden. vierkante de meter vloereen van prima een van de Rotterdamse wonderen vroegmoderne architecwaarvoor website middel is. Maar de Raad wil devan Rotterdamse revolutie ook ter tuur?

Daarover bestaat bij sommigen twijfel aan de vooravond van de geboorte van Buurtalplekke tot stand brengen, in steden en buurten die ons graag zien komen. Hoe dat dan precies liantie.blijft Honderd buurtprojecten uitdiscussie. het hele land immers een plek gezicht moet, nog lang een punt van Ook moeten omdat de voorzitters van en de eigen Programmaraad krijgen, een buurtcafé en businesslounge vanaf de grond opgebouwd, ingericht, en het bestuur van de stichting elders emplooi vinden.

In de wetenschapeen datfilmzaal verder uitstel de evenals ruimtes voor vier programmarondes debatten, gesprekken, talkshows, workshops, alliantiebloem in de knop zal smoren, starten er in diverse steden projectbezoeken voor theaterspel spelen. De verantwoordelijke groep redacteuren - de Programmaraad - bedenleden van deenBuurtalliantie-community.

De partners MOgroep, Aedes, en MOVISIE beginnen kt ook nog eenmiddagbijeenkomsten Werkplaats Maatschappelijk En ergens in hetdrie gebouw Kenniscafé’s, voor hunOndernemen. achterban waarvan de eerste over moeten de expedities naar vijftienvoor Rotterdamse buurtprojecten leefbaarheidsinitiatieven en door bewoners gaat. stipt vertrekken. Naar Resto van Harte bijvoorbeeld en stoomschip de Rotterdam, waar naast een rondleiding ook een debat wordt gehouden (dat niet het laatste zal zijn...). Alsof dit niet al om meer dan genoeg productie- en redactiekracht vraagt, moeten ook nog ministerieel en koninklijk bezoek worden ontvangen en begeleid, met alle egards en in achtneming van protocollen van dien.

Maastricht Vrijdag 29 mei 2009 Trefcentrum Witte Vrouwenveld

Regionale Bijeenkomst #1 “Innovatief jongerenwerk” 140 bezoekers - 11 programmagasten Dagvoorzitter Jos Tendijck De eerste offline-activiteit presenteren we als een ‘Regionale Bijeenkomst’, wat gezien de gastenlijst helemaal klopt. Er is bezoek uit Helmond en Venlo. Medeorganisator Trajekt weet zelfs Belgische buurtprofessionals af te laten reizen naar de meest zuidelijke Vogelaarwijk van ons land.

De Maastrichtse welzijnsstichting heeft zich kort na de manifestatie gemeld, na een oproep voor projectbezoeken. In Rotterdam heeft ze zich in de kijker gespeeld met de Droomjongerenprojecten Junior Kart en Picobello. Trajekt wil de kennisuitwisseling grootstedelijk aanpakken met workshops, debatten en projectbezoeken. Graag wil de programmapartner de naam van Micha de Winter op de affiche, die vijf jaar eerder een bezoek aan de hoofdstad van Limburg bracht. De Utrechtse hoogleraar gaat op de uitnodiging in, geeft een lezing over sociale veiligheid voor jongeren en reflecteert aan het slot van de bijeenkomst op wat hij heeft gezien. Tijdens de laatste voorbereidingen valt nog een financiële meevaller op de mat.

Gemeente Maastricht zal de locatie- en cateringkosten van de dag voor zijn rekening nemen.

Alles wat goed eindigt, kan alleen maar goed zijn geweest.

Jaargang #2

2009 - 2010

Enschede Woensdag 28 oktober 2009 Prismare

Regionale Bijeenkomst #2 “Twentse samenwerking en wat u ervan kunt leren” 250 bezoekers - 40 programmagasten Dagvoorzitter Willem van Leeuwen “Twentse samenwerking moet je zien!” kopt de nieuwsbrief aan het begin van de herfst.

Er zijn nog een paar kaarten voor een veelbelovend programma waar namen als Roger van Boxtel en Loek Hermans aan zijn verbonden en rollen te vervullen zijn voor wethouders uit Enschede en Hengelo. Een dag die zich vooral richt op pareltjes van samenwerking voor doelgroepen van partners Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (participatie!) en Vilans (leer-werkplekken!). Maatschappelijk ondernemerschap waar het MKB en grotere bedrijven als Connexxion partner in allianties zijn.

FC Twente trapt als eerste eredivisieclub af die laat zien hoe voetballers ook buiten het veld in de wijk scoren, iets wat PSV, FC Utrecht en Vitesse op latere bijeenkomsten de Twentse profclub zullen nadoen. Toch zal de dag vooral herinnerd worden door de uitsmijter van Hans Weggemans. De adjunct-directeur DMO van de gemeente Enschede houdt een lezing over samenwerking. Hij heeft het zelf geprobeerd maar het is vanwege institutionele belangen mislukt. Samenwerking prima, maar wat hem betreft voortaan met een sterke regisseur, zoals de gemeente Enschede in zijn Wijkcoach-project.

Amsterdam Dinsdag 24 tot en met vrijdag 27 november 2009 Pakhuis de Zwijger

Manifestatie #2

“Vier dagen (betere) buurten” 1100 bezoekers - 300 programmagasten Dagvoorzitters Jos van der Lans, Ruben Maes (2x) en Felix Rottenberg De eerste manifestatie ging om kennismaking. Het doel van de tweede is kennis verdiepen.

Verdiepen gaat beter met professionals die voor eenzelfde uitdaging staan. We trekken er vier dagen voor uit en beginnen aan de onderkant van de samenleving, waar de problemen vaak in veelvoud voorkomen en zich niet binnen bedachte kaders van de politiek en het blikveld van instituties laten vangen. De latere programmapartners Eropaf en de Eigen Kracht Centrale maken op dag 1 hun Buurtalliantie-debuut. De tweede dag gaat over sociale stijging van kwetsbare groepen, vanuit de gedachte dat iedereen aan de samenleving kan meedoen, zoals in de minimaatschappij ’t Groene Sticht in Utrecht, waar (ex-)daklozen, studenten, senioren en jonge gezinnen van hun bijzondere buurt een succes maken. Dag 3 handelt over de kracht van de wijk en zoomt in op het stimuleren van wijkeconomie, op ondernemende buurtbewoners en maatschappelijk betrokken ondernemers. Zoals Albert Heijn dat net met de nu officiële Buurtalliantie-partner Ministerie WWI een overeenkomst heeft gesloten over betrokkenheid in een aantal krachtwijken.

Alle dagen volgen de Buurtalliantie-manier van werken, praktisch, van onderop, via professionals die met en dichtbij bewoners en cliënten werken. Professionals die laten zien hoe ze met elkaar zaken beter kunnen aanpakken. Maar die ook tegenwerking ervaren, van wetgeving, protocollen en onderlinge rivaliteit. Vandaar de vierde dag, waar bestuurders met deze obstakels worden geconfronteerd.

Die dag ziet ook manifest Buurtalliantie het licht waaraan alle dagen is geschreven. “Ik ben een professional in zorg, wonen, welzijn, onderwijs”, zo begint de openingszin. Weet iemand nog hoe de verklaring van het platform verder gaat? Nee, Buurtalliantie en papier, dat gaat niet goed samen. Wellicht behoeft de “stille revolutie” die de Bovenkamer van Buurtalliantie-bestuurder alom in het land waarneemt, geen beginselverklaring.

Almere Vrijdag 5 februari 2010 Stadsschouwburg Almere

Regionale Bijeenkomst #3 (na Tafel van 50)

140 bezoekers - 20 programmagasten (50) Dagvoorzitter Willem van Leeuwen

Buurtalliantie, dat zijn de ouders van verstandelijk gehandicapte kinderen die woongemeenschap Paladijn opzetten. Buurtalliantie is ook leerwerkbedrijf De Kemphaan, waar op een landgoed meubels worden gemaakt door medewerkers met een handicap. “Buurtalliantie zelf is niks”, zegt Willem van Leeuwen in een sociaal café op de Tafel van 50 tegen bewoners en professionals uit Almere en dat herhaalt hij een maand later voor 140 bezoekers uit de regio.

“Buurtalliantie, dat zijn jullie! Wij zijn er enkel om mensen met hart voor hun buurt en buren te ondersteunen.”

Voor het eerst doen we meerdere bijeenkomsten in een stad. We willen namelijk weten wat er in buurten speelt en dan laten zien wat we daar kunnen betekenen. Mensen met hart voor de buurt zijn ook vaak bewoners. Zelf doen en wat daarbij komt kijken, is daarom voor de eerst en zeker niet voor het laatst een thema. Na een busreis naar projectbezoeken is er in de schouwburg een ‘Beursvloer’ waar bezoekers kennis kunnen maken met plaatselijke en landelijke initiatieven. Zoals de burgerinitiatieven Computerwijk en de Voorleesexpress, later winnaar van tal van prijzen. Humberto Tan en Edgar Davids sluiten de dag sportief af met een workshop over de Straatvoetbalbond die met een kant en klaar format bewoners helpt zelf een sportevenement in hun buurt op te zetten. Termen als de ondersteunende en verbindende professional krijgen een beeld: in dit geval een profvoetballer en een voetbalfanaat.

Eindhoven Dinsdag 27 april 2010 Temporary Art Centre Eindhoven

Regionale Bijeenkomst # 4 (na Tafel van 50) “Samenhang en verduurzaming” 160 bezoekers - 26 programmagasten (50) Dagvoorzitter Ruben Maas Op de Tafel van 50 van Eindhoven halen we twee urgenties op. De laagste opkomst bij de gemeenteraadsverkiezing ooit en het probleem van de MOE-landers. Achteraf gezien is het jammer dat we enkel het verkiezingsechec meenemen naar de Regionale Bijeenkomst.

De MOE-landers, die over niet al te lange tijd politiek buskruit zullen worden, nemen we mee naar de manifestatie in Den Haag.

Wel is het een redactioneel goed besluit om Daniël Gilthay Veth in onze karavaan op te nemen. De sociaal ondernemer gaat voor de Regionale Bijeenkomst een quick scan doen bij steunpunt De Tulp, een door de corporatie geschonken pand waar burgers met een psychiatrische achtergrond via de Achter de voordeur-aanpak worden geholpen de deur naar de samenleving weer te openen. Over zijn bevindingen en wat een ‘best practise’ precies inhoudt, doet hij op de bijeenkomst in een workshop verslag.

We laten in Eindhoven ook zien hoe er in buurten beter en meer samenhangend samengewerkt kan worden, namelijk via Buurtcontracten. Daarin spreken buurtprofessionals en bewoners aan het begin van het jaar af wat ze aan het eind willen hebben bereikt en wat ze daarvoor gaan doen. De Eindhovenaren maken er serieus werk van. 24 stuks worden er in 2009 ondertekend. Handen uit de mouwen steken vindt men er op dat moment veelzeggender dan een stip plaatsen met een rood potlood.

Utrecht Donderdag 24 juni 2010 Huis aan de Werf

Regionale Bijeenkomst #5 (na Tafel van 50) “Participatie en verduurzaming” 130 bezoekers - 20 programmagasten (50) Dagvoorzitter Mercedes van Zandwijken Er gebeurt veel in de wijk, zien we ook op de Utrechtse Tafel van 50. Ook genoeg waar buurtcollega’s niets van weten. Dat levert enerzijds kansen op om allianties te smeden, van korte of langere duur. Anderzijds lijken er in buurten soms dingen dubbelop te gebeuren.

Verduurzaming krijgt daarom in de Domstad veel aandacht, onder andere met de oproep: minder projectencarrousel. Het drama van de projectencarrousel komt erop neer dat initiatieven die resultaat boeken voor een tweede subsidieronde vaak geen geld meer krijgen, terwijl projecten die zich onder het mom van innovatie als oplossing presenteren dikwijls met een zak geld van start mogen. Het is hoogste tijd om vast te leggen wat echt werkt.

Ook Heinz Schiller laat in een workshop weten dat het welzijnswerk in buurten anders moet.

In zijn boek ‘De kunst van het stijgen’ gaf de Utrechtse directeur van Doenja aan dat veel welzijnswerk er weinig toe doet. Sociaal stijgen is geen gezellige buurtwandeling of bbq, maar een diploma of een baan. Hij wil daarom welzijnwerk dat samen met basisonderwijs, kinderopvang en jeugdgezondheidszorg opgaat in een publiekprivaat gefinancierde organisatie die in tien jaar tijd achterstanden in buurten ombuigt. Later in Schiedam zullen we zien dat buurtwandelingen heel wat in gang kunnen zetten. Desondanks diepe buiging voor de wijze waarop Doenja in Utrecht lokale allianties smeedt en het bedrijfsleven bij het sociale domein betrekt.

Jaargang #3

2010 - 2011

Arnhem Vrijdag 17 september 2010 Popcentrum Jacobiberg

Regionale Bijeenkomst # 6 (na voorbereiding en narooidag) “Verduurzaming wijkaanpak” 170 bezoekers - 26 programmagasten (40, 20) Dagvoorzitter Ruben Maes In Arnhem doen we het anders. De Gelderse gemeente kent al meer dan twintig jaar een wijkaanpak, die als voorbeeld heeft gediend voor de wijkenaanpak in de 40 Krachtwijken.

Net als andere steden staat Arnhem aan de vooravond van grote bezuinigingen. De wijkaanpak, daarover is iedereen het eens, moet blijven. Welke bestuurlijke keuzes moeten daarvoor worden gemaakt? Wat is de rol van de bewoners en wat de impact van de visie dat bewoners leidend zijn? En moet de Arnhemse wijkaanpak ook nog vernieuwen?

In een voorbereidende bijeenkomst met bestuurders, beleidsmakers en professionals zijn in een discussie de thema’s voor de regionale dag benoemd: het belang van een gedeelde visie, de kanteling van de gemeentelijke organisatie, het over de eigen beleidskoker heen kijken en herkennen en verduurzamen van goede projecten.

Op de dag zelf analyseren bezoekers een vijftal projecten zoals het Bruishuis in Malburgen, waar ook bewoners hun bijdrage leveren, zoals Omar Gym die er een kickbox-school voor jongeren runt. Moet het Bruishuis blijven? Een inkopper. Maar verbeteren kan de gemeente nog veel, bijvoorbeeld op uitvoerend niveau, waar de indicatiestelling voor deelname aan Vitesse Betrokken voor jongeren met multiproblemen nog een bureaucratische mallemolen is.

De wethouder roept op ‘verinnerlijking van de wijkaanpak’ bij alle partijen. Over drie jaar zullen we daarover nog een keer een bezoek aan de Rijnstad brengen.

Leeuwarden Donderdag 20 januari 2011 Wijkcentrum Schieringen

Regionale Bijeenkomst # 7 (na Tafel van 50) “Samenwerking op buurtniveau tussen alle partijen�

150 bezoekers - 20 programmagasten (50) Dagvoorzitter Ruben Maes In Leeuwarden zijn we op een plek waar de geschiedenis net geschreven wordt. In de moeilijkste buurten gaan vanaf heden sociale wijkteams van start. Teams waarin professionals met een eigen specialisme dichtbij de mensen samenwerken. Twee jaar hebben bestuurders er achter de schermen aan gewerkt en nu is de bloem van de samenwerking daar.

In Amaryllis verplichten de deelnemende organisaties zich om menskracht en middelen te leveren voor zowel de hulpverlening aan individuen als een wijkgerichte aanpak voor meer leefbaarheid en sociale stijging. Als voorbeeld van de aanpak heeft het frontlijnteam van een van Nederlands armste wijken gediend: Heeswijk-Schieringen.

In het najaar op een bijeenkomst van partner Startfoundation ziet bestuurskundige Paul Frissen de ontwikkeling naar sociale wijkteams als een nieuw greep van de overheid op het sociaal domein, als ordinair stuivertje wisselen tussen marktwerking en verstatelijking.

Dat vandaag de dag de sociale wijkteamprofessionals allemaal in dienst van de gemeente Leeuwarden zijn pleit voor zijn voorspelling. Maar toch, een aantal Amaryllis-uitgangspunten staat nog steeds overeind. Leidend is niet het beleid, maar de uitvoeringspraktijk, de burgers, hun problematiek en mogelijkheden. Aan het front hebben generalistische buurtprofessionals het voor het zeggen. Nog heel lang, hopen we.

Den Haag Donderdag 10 februari 2011 Fokker Terminal

Manifestatie #3

“Samen verantwoordelijk voor het succes van de buurt” 1200 bezoekers - 250 programmagasten Dagvoorzitter Ruben Maas Inmiddels draaien we onze handen niet meer voor een manifestatie om. Het boekje van het derde spektakel Buurtalliantie is honderdentwaalf pagina’s dik en staat opnieuw vol programma’s met uitlopende werkvormen. De oude loods van vliegtuigbouwer Fokker ziet er indrukwekkend uit, maar klinkt soms als een loeiende DC-10.

Dat terwijl groen doen de trend is bij burgerinitiatieven en die zijn volop te zien op de Buurtalliantie-markt en de Haagse excursies. In de Bovenkamer buigen de bestuurders van Buurtalliantie-partners zich over een aantal actuele kwesties. Zoals die van een corporatiedirecteur, die zich bij de huisvesting van MOE-landers een roepende in de West-Friese woestijn (pensions met slechte voorzieningen, illegale onderverhuur, malafide uitzendbureaus).

Gelukkig weet hij anderhalf uur later dat er nog veel meer belanghebbenden zijn dan inerte gemeentes.

Aan onderwerpen van debatten valt op dat we het tijd vinden om zaken te evalueren. Wat heeft vier jaar wijkenaanpak opgeleverd? Hoe staat het met de integratie? Moet het wijkcoach- of sociaal wijkteam-concept niet naar alle buurten van Nederland? Meten is weten, dus doe nou die maatschappelijke kosten en batenanalyse. Na afloop komt de nieuwsbrief met een waslijst van do’s en don’ts om burgers te laten participeren. Zijn we er na twee jaar en nog wat dan nu uit?

Alkmaar Dinsdag 31 mei 2011 Mare Nostrum

Regionale Bijeenkomst # 8 (na Tafel van 50, voor de Bestuurstafel) “Krachten bundelen” 110 bezoekers - 20 programmagasten (60, 24) Dagvoorzitter Willem van Leeuwen Alvorens we naar Alkmaar afreizen, lichten we ook onszelf door. De manifestatie in Den Haag had immers de afsluitende moeten zijn. Maar nu diverse partners vinden dat we moeten doorgaan, luidt de vraag: hoe? Alles is wel zo’n beetje vertelt. Wat kunnen we nog meer doen dan kwesties in buurten ophalen en projecten uit andere steden invliegen die kunnen leiden tot een oplossing? Na twee uur vergaderen rolt er een derde konijn uit de hoge hoed. We kunnen ook lokale uitkomsten (lees allianties) tot stand brengen en plaatselijke bestuurders vragen daarmee iets te gaan doen. Voortaan worden we in buurten waar we neerstrijken de alliantiemakers. We bedenken er een apart gremium voor, de Bestuurstafel, een derde afsluitende bijeenkomst voor bestuurders en bewoners en professionals die betrokken zijn bij nieuwe en bestaande allianties.

In Alkmaar is het niet prettig zaken doen met het nieuwe college. We hebben een prima Regionale Bijeenkomst en een aantal onderwerpen dat zo meekan naar de Bestuurstafel, zoals een sociaal wijkteam voor Overdie. Maar de wethouder voelt zich tijdens het slot beledigd en heeft geen zin meer in Buurtalliantie. Toch komt er een Bestuurstafel met een andere wethouder waar bestuurders en bewoners een mooie serie afspraken maken, maar niet over een sociaal wijkteam.

Jaargang #4

2011 - 2012

Schiedam Donderdag 13 oktober 2011 Lentiz LIFE College

Regionale Bijeenkomst # 9 (na Tafel van 50, voor Bestuurstafel) “Burgerkracht beter benut” 210 bezoekers - 40 programmagasten (130, 30) Dagvoorzitter Marcia Luyten Gemeentes zijn organisaties waarvan het ene deel vaak niet weet wat het andere doet. In de steden zijn ze meestal programmapartners en financieren dan de serie bijeenkomsten voor een deel mee. Onze boodschap van meer samenwerken in het sociale domein geldt natuurlijk ook voor ambtenaren van verschillende beleidsdomeinen. In Schiedam is ze nog niet aangekomen.

Terwijl we met de afdeling Wijken de drietrapsraket Tafel van 50, Lokale Bijeenkomst, Bestuurstafel inplannen, blijkt de afdeling Welzijn al een vooraankondiging over een soortgelijke bijeenkomst te hebben verstuurd naar hun achterban, die deels overlapt met het onze.

We beginnen derhalve met 130 genodigden in het mooie nieuwe Lentiz LIFE College. De relatie burger-professional-ambtenaar staat centraal en Nico de Boer, co-auteur van de publicatie ‘Burgerkracht, de toekomst van het sociaal werk in Nederland’ doet met een column de aftrap.

Hoe serieus nemen gemeentes de burger eigenlijk? Die avond behoorlijk serieus en er rollen tal van onderwerpen uit voor de vervolgbijeenkomst waar onder meer twaalf Schiedamse burgerinitiatieven zich laten presenteren over hun ontstaan, kansen en bedreigingen.

Tot het smeden van allianties komt het niet. Dat wil zeggen niet op het niveau waar we ze willen zien ontstaan, in de buurt. Op de Bestuurstafel met bewoners en bestuurders komt het wel tot een aantal gezamenlijke afspraken, zoals een proef over eigen beheer van het buurthuis waar de slotbijeenkomst plaatsvindt.

Deventer Donderdag 16 februari 2012 Activiteitencentrum De Venen

Lokale bijeenkomst #1 (na Tafel van 50) “Werkers aan zet” 36 deelnemers (26) Dagvoorzitter Ruben Maes In Deventer zitten we midden in een wijk waar professionele samenwerking onderwerp van gesprek is. De bezoekers kennen elkaar of zouden dat moeten, hetgeen het sluiten van allianties vergemakkelijkt. De stad aan de IJssel staat te boek als een plek met succesvolle, zelfs bekroonde buurtinitiatieven zoals Sterrenvinder en Kolonisten van de Wijk. In de Rivierenwijk komen we voor het eerst oog in oog met dichtgetimmerde huizen, opgebroken straten en verwaarloosde pleinen. Dit is dus een Vogelaarwijk en het regent. Afgelopen jaren is er sociale vooruitgang geboekt, maar fysiek is de wijk niet om aan te zien. Dat werkt niet motiverend. Leden van de bewonerscommissie zijn aanwezig bij de twee bijeenkomsten die we er houden. De bewoners hebben het thema geagendeerd: Optimaal opgroeien in de wijk.

Aan zet zijn nu de professionals.

Voor het eerst bedenken we gezamenlijke acties en benoemen mensen die nodig zijn om die tot een succes te brengen. Hen nodigen we voor de vervolgbijeenkomst uit. We hebben het over laaghangend fruit, dingen die morgen geregeld kunnen worden, en allianties die vragen om lange adem, een trekker, fte, een beetje geld, afspraken. Kortom, zaken waar bestuurders weet van hebben en over gaan. De wethouder die Onderwijs en Jeugd- en kindbeleid in zijn portefeuille heeft, is daarom ook een van de genodigden. Hij is onder de indruk van de vervolgafspraken over onder meer de website Rivierenbuurt, Bredeschoolactiviteiten en een door jongeren georganiseerd muziekfestival. Hij heeft natuurlijk geen geld, maar geeft toe dat er voor goede ideeën altijd wel geld te vinden is, ook op het gemeentehuis.

Gouda Dinsdag 24 april 2012 Nelson Mandela Centrum

Lokale bijeenkomst #2 (na Tafel van 50) “Huis van en voor de buurt” 80 deelnemers, 16 programma gasten (70) Dagvoorzitter Ruben Maes We zitten in Nederlands meest beruchte wijk. Wie Gouda roept, zegt busincident - Wilders mariniers. In Gouda-Oost zitten we dichter dan ooit op de praktijk. Er is net een mooi multifunctioneel gebouw uit het puin opgetrokken, waar diverse buurtprofessionals hun intrek hebben genomen. Het heet het Nelson Mandela Centrum, genoemd naar het moreel boegbeeld van de wereld, naar de eerste president van een regenboognatie die nu ook vereeuwigd wordt in een regenboogwijk. Het moet een plek worden van en voor de buurt. Dan is het belangrijk te weten wat buurtbewoners ermee willen en kunnen.

Voor het eerst organiseren we alle bijeenkomsten ’s avonds, want bewoners werken gewoon overdag. We halen op de Tafel van 50 fysieke aanpassingen op: graag meer warmte, het gebouw nodigt van de buitenkant niet uit en mist van binnen gezelligheid. Ook mag er meer aanbod komen met name voor en door jongeren. Zes weken later nodigen we (o.a.) de architect van het gebouw uit om mee te denken over aanpassingen. En jongens en meiden uit de buurt over wat ze in en om het gebouw zouden willen doen. Na inspiratie uit andere steden gaan we in werkgroepen uiteen en dat levert veel acties en trekkers op. De jongeren zeggen toe Cinema NMC te starten en kunnen daarvoor de beamer gebruiken van een van de huurders. Ook willen ze sportevenementen organiseren, waarvoor NISB ze een beweegkist laat toekomen. Een groep bewoners gaat in het gebouw met partners een keuken starten en dan is een leestafel voor intern gebruik en bezoekers niet veel stappen meer te gaan.

Wat de bestuurder van de woningcorporatie betreft doen we de Bestuurstafel aan die leestafel. Om onduidelijke redenen komt die derde bijeenkomst er steeds niet. En voor ons vertrekt de trein naar steden die Buurtalliantie wel willen ontvangen.

Tilburg Maandag 14 mei 2012 Wijkcentrum de Symfonie

Lokale Bijeenkomst # 3 (na Tafel van 50) “Meer profijt van en voor burgers” 130 bezoekers - 24 programmagasten (60, 30) Dagvoorzitter Ruben Maes Aan het slot van voorbereidingen op het drieluik in Tilburg zegt een hoge ambtenaar benieuwd te zijn of Buurtalliantie de burgers in hun vier impulswijken van hun bank kan krijgen. Alsof de gemeente daarbinnen geen rol meer zou hebben?

We doen ons best en verzamelen op de Tafel van 50 inspirerende voorbeelden van burgerparticipatie. Op de vervolgbijeenkomst waarschuwt een voormalig wethouder van ’s Hertogenbosch dat ‘zelf doen’ ook de uitvoering kan zijn van de verborgen agenda van bestuurders die niet verder kijken dan hun slinkende hoeveelheid euro’s. Burgers moeten zich óók niet procesmatig laten opzuigen door de gemeente. Daar verworden ze tot ‘burgenaars’, pseudoambtenaren die binnen de kaders, de taal en de agenda van de gemeente meedoen.

Kans op echte participatie is er ook: als bewoners en ambtenaren simpelweg regelmatig praktisch met elkaar overleggen. Dan komen er meestal andere problemen boven dan die van de wethouder. En wat heet: burgers kunnen natuurlijk ook zonder gemeente op eigen kracht aan de slag. Potjes geld verzamelen en rugdekking in de buurt en bij wethouders organiseren.

Maar kan het niet nog anders, vragen wij ons af? Precies daarover mijmert een van de vier groepen bestuurders en ondernemende burgers op de Bestuurstafel. Ze komen met een nieuwe gedragscode die als proef over pakweg twee maanden kan worden toegepast. Een zo’n gedragsregel die de twee aanwezige wethouders zeggen te omarmen luidt: ‘Een burgerinitiatief kan altijd, tenzij kan worden aangetoond dat het niet kan of al plaatsvindt’. Maar het zogenoemde Kruispuntakkoord dat 1 september feestelijk in de wijk Gesworen Hoek zou worden onthuld, verdwijnt ergens in een bureaula op het gemeentehuis. Geen reden voor burgers om niet meer van de bank te komen. Ook geen uitnodiging dat wel te doen.

Jaargang #5

2012 - 2013

Bergen op Zoom Dinsdag 26 februari 2013 Kellebeekcollege

Lokale Bijeenkomst # 4 (na Tafel van 50, voor de Bestuurstafel) “Naar een leefbaarder Gageldonk Oost” 130 bezoekers - 24 programmagasten (60, 30) Dagvoorzitter Ruben Maes Een van de successen van Buurtalliantie is haar onafhankelijkheid. We zijn een partij van buitenaf, zonder belangen. In buurten is er heel vaak oud zeer en het lukt ons altijd er niet of niet te lang bij stil te staan. Het verleden kun je niet veranderen en een toekomst moet toch ergens beginnen. Waarom niet vandaag?

Een ander succes is dat er geen geur van dure adviezen om ons heen hangt. We betalen de bijeenkomsten nota bene grotendeels zelf en doen ze niet in chique conferentiezalen. We zitten op plekken waar het gebeurt én kan gebeuren: in een sociaal restaurant, een speeltuinkantine, een basisschool, een bejaardenhuis, een oud parochiegebouw. We zijn praktisch, ook in ‘wereldwijk’ Gageldonk Oost, een buurt waar Ali B. nog een tijdje gewoond heeft. We willen van bewoners en professionals weten wat er aan de hand is en wat in hun macht ligt er zelf of samen aan te doen. Dus wat betekent het als de Tafel van 50 meer “wij” in Gageldonk wil?

Dan is “de eenzaamheid voortaan integraal aanpakken” niet iets waarmee je aan de slag kunt.

Wees concreet.

Naar de Bestuurstafel nemen we zes leefbaarheidsinitiatieven mee, vier waarbij jongeren betrokken zijn. Zoals de bouw van een voetbalveld, een jeugdraad bij de corporatie en jongeren bij het buurtpreventieteam. Zo’n Bestuurstafel is geen eindstation, wel ons eindstation. We trekken er agenda’s voor de partijen die bij acties betrokken zijn. De kracht van de trekker is een van de succesfactoren bij acties. In Bergen op Zoom houdt de woningcorporatie daarom met hun contact.

Cappele a/d IJssel Maandag 11 maart 2013 IJssel College Wiekslag

Lokale Bijeenkomst # 5 (na Tafel van 50) “Buurten met uitzicht” 100 bezoekers - 24 programmagasten (70) Dagvoorzitter Ruben Maes Poëzie is ook een onderdeel van de Buurtalliantie-aanpak. Het is verbeelding, afwijken van het gangbare, het hart aanspreken, levendigheid brengen, even weg bij de zakelijkheid. En poëzie is er voldoende in Capelle aan den IJssel. Zoals de titel van het wijkactieplan om bewoners van de wijken met de slechtste cijfers weer een perspectief te bieden: Buurten met Uitzicht. Het is de actie Korte Meppen die jongens en meiden bedenken op de Tafel van 50, een soort beurs waar jongeren zonder baan of afgeronde opleiding zich presenteren aan bedrijven met als inzet een stage. Lyrisch is de zelfgemaakte song van rapper Lunesky waarmee de eerste bijeenkomst afsluit, over kansen die je moet grijpen als je ze krijgt.

Poëzie is de Tafel van HoWiHoe - afkorting van de aandachtsbuurten Hoven, Wiekslag en Hoeken -, een bijeenkomst die we organiseren voor basisschoolkinderen die spelenderwijs nadenken over wat beter kan in hun buurt. Poëtisch is de opbrengst van de kindertafel die (deels) meegaat naar de Lokale Bijeenkomst: een glow in the dark speeltouw, moskee met speeltuin, kinderwagenparkeerplek, winkelwagenrace, hangmatten rond speeltuinen (hangmatjongeren). Poëzie is ten slotte de 5.000 euro die een bestuurder van de Van Capellen Stichting op de vervolgbijeenkomst toezegt voor allianties, zonder dat zijn medebestuurders dat weten (“maar dat komt wel goed.”).

Met enkel schoonheid kom je in de buurt niet altijd tot resultaat. Waaraan het fondsgeld uiteindelijk wordt besteed, blijft bijvoorbeeld in het ongewis. De gemeente en de woningcorporatie stellen de Bestuurstafel steeds uit en uiteindelijk af. Het rijmde allemaal niet meer.

Arnhem Donderdag 23 mei 2013 Arentheemcollege

Lokale Bijeenkomst # 6 (na Wijkaantafel) “Wijkendag” 180 bezoekers - 50 programmagasten (100 - 80) Dagvoorzitter Bart Krull Vergaderen is iets uit een vervlogen tijd. Aan inspraakavonden, waar de klassieke tegenstelling tussen bewoners en professionals en ambtenaren wordt gevierd, doen we niet.

Op Buurtalliantiebijeenkomsten hebben we het met alle betrokkenen bij een maaltijd en een drankje over de buurt en kansen op samenwerking. Dat werkt heel goed.

In Arnhem schiet de Wijkentafel in de oude reflex. Uitgenodigd zijn actieve bewoners uit alle 24 wijken om met elkaar in een eerste tafelronde ervaringen te delen over hun relatie met de gemeente. Sommige bewoners hebben daar geen zin in; een teken dat dé bewoner niet bestaat, net zo min als dé professional en dé ambtenaar. We zijn allemaal mensen met ervaringen en oordelen op basis waarvan we reageren. Als we het voortaan anders willen doen, dan is het raadzaam dat iedereen met een schone lei begint.

De intentie van de gemeente Arnhem om bewoners en ondernemers te ondersteunen die verantwoordelijkheid nemen voor de publieke ruimte, is oprecht. Op de Wijkendag gaan 180 ambtenaren die gewoonlijk niet verder komen dan het Stadskantoor de wijk in om actieve bewoners te ontmoeten. Voor ze vertrekken ontvouwt professor Jan Jonker het Weconomymodel. Hij spreekt over organisatievormen die zijn gericht op een menselijke maat en gemeenschappelijkheid. Samen waarde creëren, gebruik maken van elkaars energie en netwerken, dat heeft de toekomst.

Een toekomst die ook nog eens voor iedereen te volgen is via LinkedIn Stedelijke Vernieuwing Coehoorn Centraal.

Alphen a/d Rijn Dinsdag 25 juni 2013 Serviceflat de Driehoorne

Lokale Bijeenkomst # 7 (na Tafel van 50) “Een krachtige Planetenbuurt” 100 bezoekers - 20 programmagasten (70, 30) Dagvoorzitter Ruben Maes Een waardevol element van onze aanpak is dat we allianties en burgerinitiatieven van veraf en dichtbij meenemen. Activiteiten van mensen die oplossingen bedachten voor problemen die lijken op die in de buurten waar we neerstrijken. De bedoeling is niet om activiteiten van elders te kopiëren. Vraagstukken zijn nooit identiek en lokale kleuring is goed voor het moreel van nieuwe entrepreneurs. We willen inspireren en enthousiasmeren, en vooral ervaringen delen van professionals en bewoners die weten welke obstakels te verwachten zijn en hoe je daarmee om kunt gaan.

Is de alliantiemaker zelf succesvol? In de Planetenbuurt in Alphen aan de Rijn leven bewoners niet enkel langs elkaar, ze hebben ook negatieve gedachten over de ander en op de lokale bijeenkomst worden enkele meningen zonder gêne uitgesproken. Dan is ontmoeten al een belangrijk resultaat. Maar er gebeurt meer.

We gaan met zes burgerinitiatieven en allianties naar de Bestuurstafel waarvan er een onderweg sneuvelt. Het meest spraakmakende is een ‘chillplek’ die een groep Marokkaanse jongeren krijgt in ruil voor diensten in de buurt zoals schoonmaakacties, hulp aan oudere bewoners, huiswerkbegeleiding, een twittercursus voor ouderen. “En onze jongeren dan?”, vroeg een oer-Alphense. Van de corporatiedirecteur mogen alle jongeren die hun talent inzetten voor de buurt en hun buren een eigen ruimte hebben.

Alle grote dingen begonnen ooit klein.

Haarlem Woensdag 4 september 2013 Brede School Parkrijk

Lokale Bijeenkomst # 8 (na Tafel van 50) “Het sociaal wijkteam en de kracht van de buurt” 80 bezoekers, 16 programmagasten (80, 30) Dagvoorzitter Freek de Meere Laten we het belang van een goede moderator niet vergeten. Iemand die bewoners, professionals, ambtenaren en bestuurders in gelijke mate serieus neemt en spreektijd geeft. Die kritisch is en iedereen die het woord wil of krijgt, denkstappen laat maken. Die er steeds op hamert concreet te zijn, ruimte neemt voor menselijke details, die snel en vaardig samenvat, die humor heeft en vaart en spanning in de dag of avond houdt.

Soms redt een dagvoorzitter de bijeenkomst. In Haarlem bijvoorbeeld, waar een combinatie van oud zeer en verkeerd begrepen opdrachten een chaotische situatie tot gevolg heeft. Een sublieme samenvatting over oud versus nieuw ‘denken en doen’ redt de Tafel van 50 en daarmee het vervolg.

Zonder het onmiddellijk te weten, doen we in Haarlem-Oost iets heel erg goeds. Een van bovenaf bedacht concept - het sociaal wijkteam - zal er tijdens ons verblijf ‘geïmplementeerd worden’. En het goede is dat we dat samen doen met actieve bewoners uit de wijk. Wat gaat het sociale wijkteam doen en kan de buurt betekenen voor inwoners met multiproblematiek, de doelgroep waarop het wijkteam zich richt?

In de vervolgbijeenkomst laten we professionals en bewoners in groepjes een meervoudige probleemcase oplossen en hun oplossing vergelijken met de uitkomsten van sociale wijkteams in Amsterdam, Utrecht en Heemskerk. Meedenken en meedoen versterkt de betrokkenheid. Het Haarlemse sociaal wijkteam krijgt tal van tips hoe het de buurt bij hun werk kan betrekken. Het doet een bewoner de noodkreet aan de wethouder ontlokken of het sociaal wijkteam bij de eerstvolgende bezuinigingsronde in elk geval gespaard kan worden.

Amsterdam Vrijdag 13 december 2013 Pakhuis de Zwijger

Manifestatie #4 “De zelforganiserende samenredzame buurt” 450 bezoekers - 120 programmagasten Dagvoorzitter Ruben Maas

Bestaat er zoiets als de methode Buurtalliantie, een vaste, doordachte manier van handelen om een bepaald doel te bereiken? Op de slotbijeenkomst laten we in ieder geval nog een keer zien wie we zijn en wat we willen. We bouwen een fictieve stad met dertig burgerinitiatieven en allianties, twaalf beleidsmaatregelen en acht methodieken die dit in de 19 steden die we bezochten hebben mogelijk gemaakt. We inspireren nog een keer opdat bewoners, professionals en ambtenaren er in hun buurten op hun manier mee aan de slag kunnen. En omdat de mensen achter die maatregelen en activiteiten er ook zijn, kunnen halers en brengers elkaar in hun netwerk opnemen, voor het geval contact weer nodig is.

Ook mogen bewoners, professionals en bestuurders uit de 19 steden nog eenmaal een kwestie over zelforganisatie of samenredzaamheid meenemen naar Amsterdam. De 12 steden die dat doen, komen dankzij vakkundige tafelvoorzitters tot een aantal suggesties en vervolgafspraken.

Tafelvoorzitters uit verschillende jaargangen zitten bij elkaar in een ruimte. Even lijkt de tijd te hebben stilgestaan, maar we zijn vijf jaar verder en Buurtalliantie is na deze bijeenkomst voorbij. Voor een organisatie die maatwerk en tijdelijkheid in haar vaandel heeft staan, is vijf jaar een prima lengte.

Bovendien, wij waren niks. Buurtalliantie zijn de mensen met hart voor hun buurt en buren: bewoners, professionals en bestuurders. ‘Dit moeten we vaker doen!’, riepen ze vaak aan het einde van onze bijeenkomsten. Als ze zich daaraan houden, worden we alsnog vereeuwigd.

Briefwisseling 1 Hans Boutellier en Jeanne van Heeswijk Beste Jeanne van Heeswijk,

Beste Hans,

Dank voor je aardige woorden over mijn werk. Op vragen wat ik precies doe antwoord ik tegenwoordig: de grond, het territorium bewerken - ‘cultivare’. Daar waar jij de maatschappij waarneemt als een complex zonder richting, zie ik in de buurt een samenspel van mensen en hun gedragingen, hun emoties en relaties. Ik noem dat het tissue van de stad. Het materiaal waar kunstenaars De huidige maatschappij – een complex zonder richting – zoals ik, maar ook buurtprofessionals, mee werken. krijgt vooral vorm concrete praktijken, enerverende momenten en schokkende incidenten. Noem het boetseren, In mijn werk daag ik mensen uit hun kwaliteiten en creativiteit te gebruiken om hun omgeving vorm te geven. Ik wrik ik noem het improvisatie. Tegelijk kan een samenleving niet draaien op spontaniteit en creativiteit. De kracht van en wroet aan hun wortels en vraag hen: hoe willen jullie hier leven? Het antwoord is een proces van actie en reacde westerse samenleving is juist dat ze instituties kent tie, frictie en aanvaarding. Er vormt zich zelforganisatie, met professionals die waarborgen, zekerheid bieden en gelijkheid beogen. Maar die instituties zijn bureaucratisch collectief eigenaarschap, en beelden die daarbij passen. en onleefbaar geworden.

Het grote probleem van de instituties is hun starre interpretatie van termen als gelijkheid, wederkerigheid en Geen wonder dat de systemen kraken, bestuurders het zekerheid, die vaak niet verder komt dan schoon, heel niet meer weten, professionals in verwarring zijn. Hoe en veilig. Wie op safe speelt, doet niets anders dan het krijgen we de nieuwe burgerinitiatieven verbonden met speelveld van mensen klein houden en hun fricties conde onvermijdelijke traagheid van de instituties? troleren. Ik wil die fricties juist productief maken.

Met nieuwsgierige groet, In mijn werk loop ik aan tegen de angst voor verandering.

Mijn vraag voor jou, als hoogleraar Veiligheid en BurgerHans Boutellier schap, is dan ook: kunnen we leren leven met onzekerheid? In je onlangs gehouden Diesrede haal je een wijkagent aan die via een Tweet bewoners die hem volgen vraagt of het rondje dat hij vanavond gaat lopen akkoord is. Is dat een praktisch antwoord op mijn vraag?

Nadat ik me verdiept heb in je werk, besef ik dat onze correspondentie verwachtingen schept. Ik ben onder de indruk. Je zegt in een interview dat je de werkelijkheid boetseert, je spreekt ook van urban curation, je gaat de wijk in. Ik heb er geen verstand van, maar ik kan me er van alles bij voorstellen. Je doet prachtige dingen.

Hartelijke groet, Jeanne van Heeswijk

Briefwisseling 2 Hallo Jeanne,

Beste Hans,

Die twitterende wijkagent... Ja, dat is het praktische antwoord op jouw vraag!

In de wijk zitten ook heel veel mensen vast in hun eigen kring en groep. Veel denk- en handelingspatronen worden er klakkeloos gekopieerd. Daar tussenin wonen er mensen die zich voor niets en niemand lijken te interesseren, ruimschoots geïndividualiseerd. In deze tijd hebben we nieuwe vormen van collectiviteit nodig en daarvoor moeten we allemaal loskomen uit onze eigen kring of cocon.

Je komt bij mensen veel onzekerheid tegen en angst om te veranderen. En je stelt jezelf en mij de vraag: kunnen we leren leven met onzekerheid? Mijn antwoord is: een beetje. Ik denk dat veel mensen zich vandaag de dag enigszins ‘verweesd’ voelen (een term van Pim Fortuyn).

Niet de vastigheid is het probleem, maar de vloeibaarheid.

We hebben het over dezelfde toestand van vandaag de dag die zowel chaotisch is, als geordend. Uiteindelijk gaat het erom wat je zelf doet: ik, jij, wij. Daarom is die wijkagent zo interessant. Die creëert een nieuwe verhouding tussen een oude institutie - de politie en die verweesde burger. Op deze wijze creëert de professional samen met bewoners nieuwe betekenis.

Dit soort cocreatie moet gaan gebeuren in de transformatie van het sociale domein die nu gaande is.

Hier in de Afrikanerbuurt in Rotterdam-Zuid hebben we bewoners van diverse achtergronden gevraagd naar het belang van hun buurt. Wat is hun gemeenschappelijke waarde? Wat zijn de beelden daarbij? Daar is onder meer het Wijkwaardenhuis uit voortgekomen.

Jij ontregelt in de hoop op verandering. Mag ik vragen wat jouw motief daarvoor is?

Wat mij drijft is het recht van mensen om vorm te geven aan hun toekomst. Als kunstenaar ben ik vooral geïnteresseerd in coproductie in het publieke domein. Ik ben op zoek naar publieke waarde en die kan ter plekke anders zijn. Kunst kan de wereld niet veranderen, zei een vriend laatst. Maar kunst kan mensen wel veranderen. En mensen kunnen de wereld veranderen. Gelukkig maar!

Hartelijke groet,

Met hartelijke groet,

Hans

Jeanne

Briefwisseling 3 Nazmiye Oral en Jos van der Lans Beste Nazmiye

Beste Jos,

Sinds je in mei 2010 een prachtig artikel in de Volkskrant schreef over je Groningse adoptiemoeder, ben ik een fan van je. Het ging over jullie Zina-project, waarin jij en een paar collega’s je laten adopteren door iemand uit de wijk.

In het artikel doe je daar verslag van. Je hebt je laten adopteren door een Groningse met sympathieën voor de PVV. Jullie delen vervolgens lief en leed, waarbij het bijzondere is dat de PVV eigenlijk nooit ter sprake komt.

Pas bij het afscheid vertelt ze dat ze heeft besloten niet op Wilders te stemmen. In het artikel beschrijf je prachtig je verbazing, jullie hebben er immers nooit over gesproken.. Waarom, vraag je vervolgens aan je Groningse adoptiemoeder. Het antwoord is me altijd bijgebleven: ‘Omdat jij de eerste bent, die me niet veroordeelde’.

Op mijn beurt ben ik jou dankbaar dat je de Adoptiemethode van Zina hebt aangehaald in je essays. Zina’s Adoptiemethode is simpel, intiem en tevens radicaal. Je brengt jezelf in een situatie die je uit je comfortzone haalt, en besluit dat je getuige zult zijn van je verlegenheid, je weerstand, je angst en je schaamte, zonder te vluchten.

Ik snap jouw vraag of dit alleen voorbehouden is aan kunstenaars maar vergeet niet dat onze adoptieouders -wijkbewoners- de andere kant van de medaille zijn. Omdat ze hun huis, hart en hoofd moeten openstellen voor een totale vreemde maken ze precies hetzelfde mee.

Voor mij is dat een sleutelzin geworden. Nu wil het geval, dat we momenteel een ware exodus van professionals meemaken die de wijken in trekken om dichtbij de leefwereld van mensen hun werk te gaan doen. Weg met die kantoor- en spreekuurmentaliteit: beweeg je onder de mensen!

Dat klinkt mooi, en over de goede bedoelingen hoeven we niet te twijfelen. Maar toch mis ik iets als ik deze professionals plannen zie maken. Ik mis de overgave.

Ik mis jouw overgave.

Vriendelijke groeten, Jos van der Lans

In het Turks bestaat er een mooi woord ‘benimsemek’.

Ben betekent ik. Je ‘ikt’ iets. Als je ‘benimseyerek’ op iemands kind past, doe je het zo alsof het je eigen kind is, als je ‘benimseyerek’ de straat veegt, is de hele straat van jou en niet alleen het stukje voor je huis. Om te kunnen ‘ikken’ moet je ontoorlogen. Daarom voelt geadopteerd worden, je uitleveren aan een zogenaamde vreemde, ook als een overname. Het is pijnlijk. Je komt je eigen weerstanden tegen, je eigen ruimte die je niet wilt overgeven.

Maar als dat gebeurt begint de echte ontmoeting.

Een echte ontmoeting heeft plaatsgevonden als twee mensen elkaar hebben gezien. Want als je elkaar eenmaal hebt gezien, kun je elkaar daarna nooit meer NIET zien. Ik snap werkelijk niets van de weerstand van instanties om beleid aan te passen of te laten varen. Waarom wordt kennis niet gekoppeld aan handelen? Het scheelt zoveel geld en tijd. Of denk ik te simpel?

Zonnige warme groet tegen de herfstkou, Nazmiye

Briefwisseling 4 Beste Nazmiye,

Beste Jos,

Wat je schrijft gaat over iets heel essentieels, zeker in onze moderne samenleving; namelijk hoe vreemden tot elkaar kunnen komen. We kennen geen Nederlands equivalent voor jouw mooie Turkse woord ‘benimsemek’.

Het zegt iets over hoe wij in ons koude kikkerland, in onze Nederlandse verzorgingsstaat, uiteindelijk ontmoetingen tussen burgers en professionals of dienstverleners inhoud geven. In de basis heeft dat toch iets afstandelijks, waardoor menig professional uiteindelijk toch een als hulpverlener verpakte bureaucraat is.

Moet iedereen in adoptie? Niemand moet, maar je zou gek zijn om het niet te doen. Het is nodig om je eigen stem te vinden in wat je doet. Je hebt het nodig om je werk adequaat en met vervulling te doen. Je moet ervaren wie de mensen zijn waarmee je werkt. Je moet eerst iets kennen zodat je het daarna kan her-kennen.

De komende veranderingen zullen deze ingebakken cultuur van distantie niet meteen ingrijpend veranderen.

Maar desondanks loont het de moeite om burgers en professionals in buurten en wijken wel nader tot elkaar te brengen. Zouden die nieuwe wijkprofessionals zich ook een paar weken moeten laten adopteren?

Professionals in het veld kunnen echt verschil maken.

Ik werk zelf met een groep vrouwen uit de wijk om ze op te leiden als vertrouwenspersonen op het gebied van huiselijk geweld en kindermishandeling. Ze doen dat vrijwillig en zullen een brug vormen tussen professionals en de vrouwen achter de gesloten voordeur. Ik zit in een redelijk luxe positie, vermoed ik. Ik had de ruimte om mijn plannen steeds bij te stellen.

Ik heb ontzettend veel respect gekregen voor professionals. Het is keihard werken en als je niet oppast brand je Nazmiye, je schrijft, dat je niet begrijpt waarom instituties zo op. Bij elke wisseling van de politieke wacht wordt wat ze hebben opgebouwd weer overhoop gegooid. Er komen en overheden zo moeilijk doen om hun beleid aan te nieuwe regels en nieuwe termen die hol zijn. Daarom is passen. Het is erger: ik denk dat ze het beleid juist heel het voor wijkprofessionals essentieel om ruimte te krijgen. gemakkelijk aanpassen, maar vervolgens niets veranLaat hen zorgen voor de praktische invulling van beleid. deren. Veranderen is in ons land in de eerste plaats een kwestie van papier, van woorden. Ineens schrijven allerlei Zij kunnen zorgen voor de zo gemiste bezieling. mensen driftig over burgerkracht en de participatiesaTrouwens, ik neem mijn woorden van het begin terug. Ik menleving. Maar wat verandert er nu eigenlijk echt? denk dat de topambtenaren in adoptie moeten bij de wijkprofessional. Van deur naar deur, van gesprek naar gesprek.

Met benimsemektische groet en drie warme En de wijkprofessional zelf? Ik kan me voorstellen dat je je Hollandse zoenen, kanonnenvoer voelt. Werkend op de eerste linie, alles incasserend. Maar toch, sta op en laat je licht schijnen! Neem Jos geen genoegen meer met de passieve rol die je wordt opgedrongen in het beleidsproces. WIJ, zijn de maatschappij.

En Jos, ik hoop je binnenkort eens tegen het hart te lopen, Nazmiye

Partners

Buurtalliantie in stappen Is er zoiets als een methode Buurtalliantie? Er is geen blauwdruk voor anders werken in buurten, maar hieronder staan een aantal werkzame stappen om tot betere buurten te komen, samengebald in drie bijeenkomsten.

Wees creatief en bedenk een alternatief als een stap niet uitvoerbaar is.

• •

•

• • •

•

•

• • • • •

• •

•

werk in een gebied waarmee bewoners en ondernemers nog iets hebben en waarin ze iets willen doen nodig 25 uitvoerende professionals/ambtenaren en 25 (actieve) bewoners/ ondernemers, een (wijk-) wethouder en een of twee bestuurders zorg dat alle leeftijden en culturen vertegenwoordigd zijn en dat de professionals en ambtenaren in verschillende domeinen werkzaam zijn (kunstenaars zijn professionals) mix ze over een achttal tafels en zorg voor neutrale begeleiding (tafelvoorzitters) regel een goede externe voorzitter annex interviewer organiseer de bijeenkomst rond etenstijd in een sociaal restaurant en zorg voor 60 maaltijden en te drinken, trek er 3,5 - 4 uur voor uit begin met een plenair gesprek over wat goed en slecht gaat in de wijk en krijg een beeld van wat bestuurders, professionals en bewoners vinden ga in tafels uiteen en benoem wederom wat prima gaat en zorgelijk is en benoem de drie belangrijkste plus en minnen; presenteer die plenair (tafelvoorzitters: hou rekening met de neiging om de schone was buiten te hangen) ga samen eten en heb het over iets anders bedenk in de tweede tafelronde oplossingen bij de meest zorgelijke kwesties benoem welke personen of organisaties nodig zijn voor die oplossingen bespreek de resultaten van de tafels weer plenair dagvoorzitter: onderscheid makkelijke, snelle oplossingen van ingewikkelde, langer durende; sommige oplossingen liggen buiten de macht van de aanwezigen; die mogen de bestuurders meenemen, evenals de zaken die goed gaan start een facebook-pagina voor de buurt/wijk en vraag de 50 genodigden lid te worden spreek over minimaal een maand, maximaal zes weken opnieuw af op een buurtlocatie die 100 mensen kan huisvesten en minimaal vier ruimtes ruimt; vanzelfsprekend rond etenstijd schrijf een verslag (met oog voor de sfeer) met de resultaten; publiceer dat binnen drie dagen (in delen) op de facebook-pagina

• •

•

• •

nodig een paar dagen na de Tafel van 50 de personen uit die benoemd zijn voor de oplossingen nodig vier of vijf buurtinitiatieven (van dichtbij en uit andere steden) uit, die voor eenzelfde soort problematiek oplossingen hebben bedacht blijf via facebook in contact met de Tafel van 50 en informeer om de week over het programma en de genodigden; vraag ook om opmerkingen en aanvullingen op het verslag regel weer (dezelfde) 6 - 8 neutrale begeleiders nodig opnieuw een (wijk)wethouder en twee bestuurders uit

• • •

zorg voor maaltijden en te drinken voor 100 mensen maak een digitaal aanmeldformulier of een facebookevent voor aanmeldingen maak een (e-)flyer van het programma en stuur die een week voor de vervolgbijeenkomst naar alle genodigden, zo nodig met de oproep zich nu aan te melden (eventueel via een telefoonnummer van de organisator)

•

• • •

•

• •

•

• •

start de tweede bijeenkomst plenair met de resultaten van de Tafel van 50; zorg dat ze op een groot scherm zichtbaar zijn laat de dagvoorzitter bij de inleiding ook kennis maken met nieuwelingen laat de bezoekers een keuze maken voor een van vier of vijf presentaties van genodigde buurtinitiatieven ga na de presentaties aan tafel voor de maaltijd waar deelnemers uitwisselen wat ze gehoord en gezien hebben laat de dagvoorzitter tijdens de maaltijd nog eenmaal uitleggen wat de vervolgstap is: in werk groepen uiteengaan en het uitwerken van oplossingen de dagvoorzitter roept mensen (professionals/bewoners) op om met een buurtprobleem aan de slag te gaan de werkgroepen benoemen in aparte ruimtes een trekker, de taken en de verdeling daarvan over de leden, plus een datum, tijd en plaats waarop elk buurtinitiatief elkaar weer ziet de dagvoorzitter rondt de bijeenkomst af met de bestuurders, bespreekt de resultaten en geeft een indruk van de derde bijeenkomst vraag genodigden die nog geen lid zijn van het facebook-netwerk dat te doen schrijf een verslag met de resultaten en publiceer dat binnen drie dagen (in delen) op de facebook-pagina

• • • •

•

•

organiseer de slotbijeenkomst vier of vijf weken later, ergens na het avondeten trek 2,5 - 3 uur uit voor de ‘Bestuurstafel’ zorg voor taart en wat te drinken nodig de wethouder uit en bestuurders van organisaties waarvan professionals betrokken of nodig zijn bij oplossingen blijf in contact met de trekkers, kort na de datum van hun werkgroepoverleg en een week voor de derde bijeenkomst nodig trekkers en werkgroepleden uit, minimaal twee per initiatief, maximaal 4

•

•

• • •

de dagvoorzitter start de derde bijeenkomst in gesprek met (ongeveer 30) genodigden met een korte samenvatting van wat vooraf ging de buurtinitiatieven presenteren zich; de trekker en een betrokkene vertellen wat er is gebeurd, wanneer ze van start willen, wat prima gaat, waarover ze de denkkracht van de anderen willen en wat nog nodig is voor het initiatief: middelen (materiaal, geld, ruimte, fte, enz...) of extra leden de luisteraars reageren en geven tips of doen toezeggingen over middelen en leden de initiatiefnemers leggen met nieuwe leden een datum voor een vervolggesprek af publiceer een verslag met de resultaten binnen drie dagen (in delen) op de facebook-pagina

• hou nog een paar maanden contact met de trekkers; laat ze via facebook zelf rapporteren over de voortgang van hun initiatief

Š 2008 - 2013 Stichting Buurtalliantie Buurtalliantie is gerealiseerd door Cultuurfabriek Amsterdam in samenwerking met de partners