GLOBO 42: Gezondheid, zorg of lust by Oxfam België/Belgique

kwartaalblad van oxfam-solidariteit - juni 2013 - nummer 42

Werk mee bij OXFAM trailwalker 21-26/08/2013

Zie p. 16

dossier

Gezondheid,

zorg of lust

Wat verbergen de grote merken? Behind the

BRANDS

Voedselbedrijven botsen op de macht van de consument. Pagina 3

El Salvador

Hoe een klein land met sterke boeren werkt aan verandering. Pagina 12

coverstory Gewicht ok? De controle in het ziekenhuis van Goma (OostCongo) is geen garantie voor de toekomst. Bij gebrek aan geneesmiddelen sterven vele kinderen jonger dan 5 aan te voorkomen ziekten zoals malaria.

inhoud

blikvangers

Oxfamily

dossier

voorwoord

Op jouw gezondheid…

…en die van miljoenen in het Zuiden

Terwijl voedingsreuzen slechts kruimels laten voor de kleintjes ijvert New B alvast voor een nieuwe cultuur in de banksector. Illustratrice Eva Mouton tekent voor Oxfam Pakt Uit. Jij kan ook je stem laten horen in Globo. En cash geld voor Syrische vluchtelingen, helpt het echt?

Na educatie volgt actie: jonge artiesten in India zetten aan tot duurzame consumptie, in Canada hangen jongeren de superheld uit en in Hong Kong vormen ze een Oxfam Club.

Gezondheid: zorg of lust

e schrijven 1948. In dat jaar schreef George Orwell zijn satirisch boek ‘1984’, een geniale maar wrede toekomstvisie op de wereld, die vele jaren later gelukkig grotendeels sciencefiction is gebleken. 1948 was eveneens het jaar waarin het recht op gezondheid internationaal erkend werd. Ook dat is neergeschreven in een toekomstvisie op de wereld, genaamd de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. En jawel, ook het recht op gezondheid is voor velen fictie gebleken. Na 65 jaar slagen we er nog steeds niet in om het recht op gezondheid voor iedereen te doen gelden. Elke dag opnieuw sterven 800 vrouwen aan makkelijk te vermijden ziekten. Jaarlijks sterven bijna 7 miljoen kinderen vóór ze vijf jaar oud zijn. En het gevecht tegen hiv/aids blijft een enorme opdracht. Tot daar het slechte nieuws. Want er is wel degelijk een keerzijde aan die medaille. Waar onderwijs en gezondheid tot voor kort steevast in het hoekje van ‘soft’ beleid werden gezet – duur en economisch niet rendabel – begint die opvatting eindelijk slagzij te maken. Meer en meer wordt het bewijs geleverd dat investeringen in gezondheid een economie heel wat opleveren. Meer nog: gezondheid is een onontbeerlijke hefboom voor groei en welzijn. Dat is precies ook de motivatie van Oxfam om op gezondheid in te zetten. Oxfam vecht tegen armoede, voor een eerlijke en duurzame economie en voldoende voedsel voor iedereen. Investeren in gezondheid geeft mensen in het Zuiden méér kans om hun aandeel in zo’n wereld op te eisen. En dat is wat we doen: de overheid moet gezondheidszorg voorzien en Oxfam helpt mensen om er beter toegang toe te krijgen. Toegankelijke gezondheidszorg betekent onder meer ook betaalbare medicijnen. Dit cruciale strijdpunt voor Oxfam gaat in feite over twee dingen: een eerlijke prijs en een solidair financieringssysteem.

*Hoe betaal je de rekening? *India, een geval apart *Er hangt verandering in de lucht in Ghana

zuidgeluid

vrijwilliger in de kijker

tweedehands

tijd voor actie…

Gesterkt door de federatie FECORACEN, kunnen kleine Salvadoraanse boeren vele uitdagingen beantwoorden.

Virginie en Pierre beleven de Oxfam Trailwalker als vrijwilliger.

Leuven is trots op zijn Bookshop! En hoe elke aankoop het verschil maakt.

Vrijwilliger, consument en Globo-lezer

Slechts 10% van het medisch onderzoek wereldwijd heeft betrekking op ziekten die 90% van de wereldbevolking treffen. Geneesmiddelen worden dus niet gemaakt voor arme mensen en zijn voor hen vaak ook niet te betalen. Concurrentie die de prijs zou kunnen drukken, wordt vakkundig afgeschermd met patenten die minutieus beheerd worden om winst te blijven garanderen. Maar ook hier lijkt beterschap op komst te zijn. In april vernietigde het Hooggerechtshof in India de patentclaim van farmareus Novartis. Daardoor wordt de kankerbehandeling meer dan 90% goedkoper. En dat maakt ze makkelijker betaalbaar voor de miljoenen Indiërs die zich maandelijks geen honderden dollars aan geneesmiddelen kunnen permitteren. Maar zelfs een goedkoper medicijn kan voor sommigen nog te duur zijn. Het is belangrijk dat eveneens een eerlijker fiscaal systeem aangemoedigd wordt, zodat overheden onder meer medische kosten van de allerarmsten kunnen terugbetalen. De verbetering en versterking van een eerlijker belastingsysteem is een integraal onderdeel van Oxfams strijd voor universele, betaalbare gezondheidszorg. Die hoopvolle signalen zijn een goede reden om te klinken op de gezondheid: van jou, van ons en van miljoenen mensen in het Zuiden. Oxfam blijft zich elke dag opnieuw inspannen opdat het recht op gezondheid eindelijk realiteit wordt en niet langer fictie. Stefaan Declercq, Algemeen secretaris Leila Bodeux, beleidsmedewerkster

globo • juni 2013

Globo Driemaandelijks tijdschrift nr. 42 • Tweede trimester 2013 Vier-Windenstraat 60, 1080 Brussel, België Tel.: +32 (0)2 501 67 00 • Fax: +32 (0)2 511 89 19 e-mail: globo@oxfamsol.be • Lees Globo online: www.oxfamsol.be Verantwoordelijke uitgever: Stefaan Declercq • Redactie: Laurent Bourgeois, Wouter Fransen, Julien Lepeer, Mieke Vandenbussche Eindredactie en coördinatie: Chantal Nijssen • Werkten mee: Leila Bodeux, Sana Hafnaoui, Minh Châu Bui • Opma ak: José Mangano & www.Commsa.be Foto’s: Tineke D’haese Art. 4 Wet 8.12.92 – Min. Besluit 18. 03. 93. Oxfam-Solidariteit vzw, Vier-Windenstraat 60, 1080 Brussel, beheert een geautomatiseerd adressenbestand voor de relatie met haar donors en sympathisanten. Uw gegevens komen daarin terecht. U heeft het recht uw gegevens op te vragen en te laten wijzigen. Richt uw schriftelijke aanvraag aan: Oxfam Schenkersbestand, Vier-Windenstraat 60, 1080 Brussel. Oxfam-Solidariteit is geregistreerd onder nummer 000500836 bij het Rijksregister van de Commissie voor de Bescherming van de private levenssfeer. De opinies en commentaren van personen en partnerorganisaties in dit tijdschrift weerspiegelen niet noodzakelijk de standpunten van Oxfam-Solidariteit. Niets uit deze Globo mag overgenomen of gekopieerd worden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie. Deze Globo wordt gedrukt op gerecycleerd papier, Cyclus Print 90 gr. Geverifieerd milieuzorgsysteem Maatschappelijke zetel: Vier-Windenstraat 60, B-1080 Brussel Reg. Nr BE-BXL-000021

Blikvangers

TeKSTEN : • Chantal Nijssen • Mieke Vandenbussche • Wouter Fransen • FOTO’S : Tineke D’haese

Voedingsreuzen laten kruimels voor de kleintjes Wereldwijd bepalen enkele grote bedrijven hoe ons voedsel geproduceerd wordt en wie daarvan profiteert. In de campagne Behind the Brands staat de macht van de consument centraal.

edere dag worden in de wereld meer dan 1,7 miljard Coca-Colaproducten verbruikt. Elke seconde slurpen we van 4.000 kopjes Nescafé. En wist je dat 40% van de wereldhandel in cacao in handen is van slechts 3 bedrijven?

Behind the

BR ANDS

Wat schuilt er achter de bekende merken? De grootste voedingsbedrijven zoals Nestlé, Coca-Cola, Kellog’s, Mars en Danone hebben enorm veel invloed op het wereldwijde voedselsysteem. Ze bepalen wat we eten, hoe grondstoffen gebruikt worden en wie de winst opstrijkt. In welke mate de miljoenen mensen in de productieketen mee profiteren, blijft de vraag. De Top-10 van internationale voedingsbedrijven – die samen 1 miljard dollar per dag verdienen – laten miljoenen mensen in ontwikkelingslanden in de steek, stelt Oxfam. Wereldwijd wordt voldoende voedsel geproduceerd voor iedereen. Toch gaat 1 op de 8 mensen met een lege maag slapen. De meeste onder hen zijn kleine boeren en landarbeiders. Nochtans leveren deze mensen dikwijls de grondstoffen waarmee de bedrijven hun producten maken.

Wat wij in ons winkelkarretje leggen (of niet), kan grote voedingsbedrijven een toontje lager laten zingen. © OXFAM

In het kader van de campagne Behind the Brands onderzocht Oxfam de handel en wandel van de 10 grootste voedingsbedrijven. Zeven aspecten werden doorgelicht: vrouwen, land, boeren, arbeiders, klimaat, water en

Verander de voedselscore Met haar zomercampagne Behind the Brands zet Oxfam de 10 grootste voedselbedrijven aan om hun score te verbeteren. Want onze frisdrank, ontbijtgranen, yoghurt en koekjes mogen niet smaken naar onrecht. En wanneer kleine consumenten samen actie voeren, gaan zelfs de grootste bedrijven een toontje lager zingen. Hoe doe jij mee? Kom naar de Oxfam-stand op de muziekfestivals, laat je fotograferen terwijl je pleit voor een eerlijker en rechtvaardiger voedselsysteem. En breng ook je vrienden mee. Zo simpel is het! Je vindt ons op Couleur Café, Les Ardentes, Dour, de Genste Feesten, Sfinks, Esperanzah!, Dranouter en Pukkelpop. VOLG DE CAMPAGNE & VOER ACTIE ONLINE: www.ikgroeimee.be

Voedingsreuzen (1) Ze zijn tegen discriminatie van vrouwen maar doen er niets aan

transparantie. Dat leverde per bedrijf een score op die niet bepaald geruststellend is.

Stop foute zoethoudertjes De bedrijven zullen niet van de ene op de andere dag hun praktijken verbeteren, hoe middelmatig ze ook scoren. Daarom moeten beleidsmakers, experten, bedrijven en consumenten het debat aangaan. De Behind the Brands-scorelijst gaat over belangrijke en actuele onderwerpen die ons allen aanbelangen. Overal in de wereld zijn mensen op zoek naar betrouwbare informatie zodat zij bewuster keuzes kunnen maken over het eten dat ze kopen. Met het GROEI-menu gaf Oxfam aan consumenten al eerder concrete tips om anders met eten om te gaan en zo de strijd tegen honger aan te gaan. Maar ook de grote voedselbedrijven hebben een verantwoordelijkheid om

Voedingsreuzen (2) Niet één bedrijf beschermt de lokale bevolking tegen landen waterroof

“Geen bedrijf is zo groot dat het niet naar zijn klanten hoeft te luisteren.” het voedselsysteem veel eerlijker en duurzamer te maken. We stellen ons niet tevreden met de kruimels voor de kleintjes. We willen dat de grootste voedselbedrijven hun verantwoordelijkheid nemen en er mee voor zorgen dat morgen iedereen genoeg te eten heeft. Daarom moeten we als consumenten onze invloed laten gelden. Want geen enkel bedrijf is zo groot dat het niet naar zijn klanten hoeft te luisteren. Meer weten www.ikgroeimee.be

Voedingsreuzen (3)

Niet één bedrijf helpt boeren om zich tegen klimaatverandering te weren.

juni 2013 • globo

Blikvangers

Succesacties tegen landroof Dankzij jouw hulp heeft de wereldwijde strijd tegen landroof iets opgeleverd!

n oktober 2012 startte Oxfam haar actie tegen landroof. Want de Wereldbank moet haar aanpak rond investeringen in land dringend herzien. Meer dan 50.000 mensen tekenden onze petitie. 7.000 fans van Coldplay en van Oxfam stuurden een originele foto of video in voor een crowdsourced videoclip. Zo ook Ida uit Dendermonde, die in de videoclip met haar vriendinnen een bad neemt in open lucht. Bekende monumenten zoals het Atomium werden symbolisch ingepikt door investeerders. Oxfam-vrijwilligers protesteerden op straat en gemeenschappen in Cambodja, de Filipijnen en Guatemala, die het slachtoffer werden van landroof, kwamen op voor hun rechten.

Jouw steun… Al die acties hebben heel wat opgeleverd! “We moeten meer veiligheidsmechanismen inbouwen om de land-

rechten te vrijwaren”, zo stelde Wereldbankvoorzitter Jim Kim tijdens de Lentetop van de Bank. De Wereldbank zal ook een nieuwe VN-standaard hanteren (het gebeurt zelden dat de VN invloed heeft binnen andere instellingen, n.v.d.r.) om te zorgen dat de landrechten van de meest kwetsbare gemeenschappen gerespecteerd worden. De manier waarop zij leningen verschaft aan de privésector kon tot landroof leiden. Als gevolg van de publieke druk hebben de leden van de Algemene Vergadering nu gevraagd doortastende maatregelen te nemen die landroof moeten voorkomen.

… was goud waard De steun van sympathisanten en actievoerders was goud waard! Maar mooie beloften alleen volstaan niet. Daarom zal Oxfam erop toezien dat ze in daden omgezet worden. We blijven lobbyen bij de Wereldbank. Maar overheden en bedrijven dragen ook een verantwoordelijkheid om landroof te stoppen. Bekijk de Coldplay-clip: www.ikgroeimee.be

netwerken & allianties

New B: naar een nieuwe bankcultuur Meer dan 60 organisaties en meer dan 35.000 burgers hebben hun krachten gebundeld om een nieuwe coöperatieve bank op te richten.

e financiële crisis heeft het wereldwijde economisch systeem op zijn grondvesten doen daveren. Maar dezelfde praktijken blijven in zwang. Elke dag neemt een kleine groep mensen beslissingen met een grote impact op het leven van miljoenen mensen, zonder enige controle. Banken over de hele wereld namen risico’s zonder stil te staan bij de financiële, economische, politieke en sociale gevolgen van hun beslissingen op lange termijn. Met speculatie gingen ze voluit voor de winst op korte termijn en ze lieten de eerste taak van de bank schieten: geld inzetten voor de reële economie.

Beperkt risico In deze troebele financiële context werd de coöperatie New B gelanceerd. Doelstelling is een coöperatieve bank oprichten die investeert in innoverende producten en diensten met een sociale en ecologische meerwaarde. En de bank sluit de financiering van projecten met nefaste gevolgen voor de samenleving uit.

Sinds het initiatief op 24 maart werd openbaar gemaakt, hebben zo’n 40.000 burgers een aandeel gekocht als coöperant. Je mag per persoon slechts één aandeel kopen, een investering van 20 euro. Het risico is dus beperkt.

Participatie, transparantie, soberheid Participatie, transparantie en soberheid zullen deze nieuwe bankinstelling typeren. Over de oprichting van de bank zelf wordt beslist op 6 juli tijdens de algemene vergadering van de coöperanten. Oxfam-Solidariteit is stichtend lid van de coöperatie New B. Oxfam is al langer actief in de strijd voor een duurzamer financieel model. Zo steunen we de invoering van een taks op financiële transactie en de strijd tegen de fiscale paradijzen. Bank je ook mee? www.newb.coop

“Wint de bank... of de samenleving?” Ida uit Dendermonde en haar vriendinnen zijn te zien in de Coldplay-videoclip.

Globo: jouw stem telt! H

eb je de maarteditie van ons magazine met veel plezier gesmaakt? Je was misschien verrast door de nieuwe vormgeving, wat extra kleuraccenten en nog meer actievoorstellen? Met dit zomernummer zetten wij de deur naar jou wagenwijd open. Globo wil boeien, ontroeren en motiveren om aan de slag te gaan. In dit blad moet jij jezelf thuis voelen. Want Globo is wel gratis maar wil niet gratuit zijn; het is jouw venster op Oxfam én op de wereld. Verhalen uit alle wind-

globo • juni 2013

richtingen brengen we in verband met jouw leven. Zo kunnen we tonen hoe ook jouw steun voor duurzame verandering kan zorgen. Om nog beter te kunnen inspelen op je verwachtingen en belangstelling, is jouw mening essentieel. Laat ons weten wat je van Globo verwacht en hoe dit magazine jouw inspiratiebron kan zijn. Jouw stem is belangrijk. Want wie Globo leest, wil niet onbewogen blijven. Stuur je vragen, reacties en voorstellen naar: globo@oxfamsol.be.

Blikvangers

Cash geld helpt Syrische vluchtelingen

Bedankt Charles

Waar gaan jouw centen voor ‘Syrië 12-12’ precies heen? Een veelgehoorde vraag. Welnu, naar de vluchtelingen. En dat mag je letterlijk nemen, wat Oxfam betreft. Op 28 april namen we afscheid van oud-voorzitter, gewezen bestuurslid en één van onze trouwste vrijwilligers Charles Van der Vaeren. Onze algemeen secretaris, Stefaan Declercq, hield een toespraak op zijn begrafenis. Hieronder een fragment.

ater, hygiëne en sanitaire voorzieningen: dat zijn zowat de stokpaardjes van Oxfam in humanitaire crisissen. Ook voor Syrië. In Jordanië en Libanon bouwen we toiletten en douches, waterleidingen en -reservoirs. Maar daarnaast voorziet Oxfam ook in voedsel en andere basisnoden – rechtstreeks of via steun in de vorm van cash geld. In Libanon steunt Oxfam sinds dit voorjaar vluchtelingen met kleine geldbedragen, waarmee ze huur voor onderdak kunnen betalen. In Jordanië wordt een gelijkaardige hulpverlening op poten gezet. De zogenaamde ‘cash transfers’, werden door humanitaire organisaties al eerder gebruikt o.a. na de aardbeving in Haïti en de overstromingen in Pakistan. Toch doet geld uitdelen her en der de wenkbrauwen fronsen. Is dat een doordachte vorm van hulpverlening? Wie zegt dat het geld goed besteed wordt? En hoe ga je dat na? Terechte vragen.

Beste Dominique, beste kinderen van Charles, familie en vrienden, Je voelt je iets minder slachtoffer, met cash geld voor aankopen.

delen niet hebben om voedsel en huur te betalen. Dan kan steun in de vorm van een geldbedrag een oplossing zijn. Maar Oxfam start niet zomaar met cash transfers. Een grondige selectie en begeleiding zijn cruciaal. Kandidaatgezinnen worden eerst beoordeeld op hun kwetsbaarheid: medische toestand, gezinssituatie, noden van kinderen, huisvesting … het wordt allemaal doorgelicht. De meest kwetsbare gezinnen komen eerst aan de beurt, waar mogelijk vrouwen in het bijzonder.

Kwetsbaarheid telt

Gebruik of misbruik?

Rijst, water of broden uitdelen, heeft enkel zin als die zaken lokaal niet meer te krijgen zijn. Als er voldoende voorraad te koop is, dan werken hulpgoederen alleen maar marktverstorend. In Libanon bestaat bijvoorbeeld een huurmarkt: er zijn kamers en appartementen te huur, ook voor vluchtelingen. Het probleem is in dat geval eerder dat mensen de mid-

De geselecteerde gezinnen ontvangen een bankkaart en pincode, waarmee ze geld kunnen afhalen. Met dat geld kunnen ze voedsel kopen of de huur betalen. In Libanon en Jordanië variëren de bedragen, afhankelijk van de gezinsgrootte, van 100 tot 200 euro per maand. Hoe gaat Oxfam na of het geld goed besteed wordt? Fysiek elke

uitgave controleren, is uiteraard onmogelijk. Maar twee weken na de eerste verdeling gaan we bij alle begunstigden langs om te bekijken hoe ze het geld besteed hebben. Is er een vermoeden van misbruik, dan volgt verder onderzoek. In Libanon moeten gezinnen ook een betalingsbewijs van de huishuur voorleggen. Uit talrijke studies is intussen gebleken dat steun in de vorm van cash geld niet beduidend méér misbruikt wordt dan andere hulp. Als de noden écht hoog zijn – en daartoe dient de strenge selectie – dan gebruiken mensen het geld meteen om aan die noden te voldoen. Omdat het niet anders kan. Naast het stimulerende effect voor de lokale economie, hebben cash transfers bovendien het voordeel dat ze een gezin meer inspraak geven in de hulp. Slachtoffers kunnen zelf hun keuzes maken. En daar worden ze alvast een beetje minder ‘slachtoffer’ van. www.oxfamsol.be

Eva Mouton tekent voor Oxfam De Gentse illustratrice Eva Mouton tekent een originele kaart voor Oxfam Pakt Uit.

xfam Pakt Uit is een collectie cadeautjes waarmee je het werk van Oxfam en gemeenschappen in het Zuiden kan ondersteunen. Dat initiatief krijgt nu ook steun in de rug van Eva Mouton:”Ik vind Oxfam Pakt Uit een leuk én een nuttig alternatief voor saaie cadeaus en daarom heb ik een kaart voor de collectie ontworpen. Wie mijn geitje van Oxfam Pakt Uit koopt, geeft een grappig, solidair en opvallend cadeautje én steunt daarmee landbouwprojecten.”

Eva’s gedacht Eva Mouton heeft een wekelijkse rubriek ‘Eva’s gedacht’ in het weekblad van De Standaard. Daarnaast treedt ze regelmatig op met tekst en beeld op

evenementen. Haar boek ‘Eva’s gedacht’, een verzameling van haar columns in dSWeekblad, verscheen eerder dit jaar bij uitgeverij De Bezige Bij.

Verras een geliefde Eva’s mama kreeg alvast een geitje van Oxfam Pakt Uit. “Mijn moeder betekent heel veel voor me, daarom geef ik haar op Moederdag graag een heel bijzonder cadeau. Zij leerde me hoe belangrijk het is anderen te helpen en met dit originele cadeautje van Oxfam Pakt Uit helpen we samen families in het Zuiden vooruit.”

Oxfam heeft veel aan Charles te danken. Hij nam het voorzitterschap van Oxfam-België over van Antoine Allard in 1981 en dit tot 1999. Daarna zetelde hij elf jaar in de Raad van Bestuur, en hij bleef nadien meewerken in een werkcommissie. Tweeëndertig jaar lang zette hij zich vrijwillig in voor Oxfam. Toen ik Charles leerde kennen, overrompelde hij me soms in zijn vrankheid. Geleidelijk aan ging ik hem enorm appreciëren, al waren we het niet over alles eens. Eens zijn vertrouwen gewonnen, was hij een onvoorwaardelijke bondgenoot. Charles was een ongelooflijk bescheiden man in verhouding tot zijn kwaliteiten. Ik heb een vriend verloren die mij veel heeft bijgebracht, inhoudelijk, én inzake diplomatie. Ook bij de andere Oxfams werd Charles erg gewaardeerd. De voorbije dagen ontving ik boodschappen van medeleven van collega’s wereldwijd, en van de voorzitter en directeur van Oxfam International. Ze hebben Charles gekend als medeoprichter van Oxfam International in 1995 en betuigden mij hun medeleven voor zijn echtgenote Dominique, familie en vrienden. Ze prezen zijn volharding, zijn nauwgezette juridische expertise en langetermijnvisie. Charles bleef zich inzetten voor Oxfam tot op het allerlaatste moment. We bedanken je, ik bedank je, Charles. Je blijft in mijn herinnering als een waardig man, altijd bereid om op te komen voor de humanistische waarden, mensenrechten en internationale solidariteit. Stefaan Declercq Algemeen secretaris Oxfam-Solidariteit

www.oxfampaktuit.be

juni 2013 • globo

oxfamily

Oxfam-Solidariteit maakt deel uit van een grote familie die 17 Oxfams telt en wereldwijd in 94 landen actief is. In elke Globo slaan we het dagboek van enkele Oxfams open.

Als jongeren zich ermee bemoeien In haar ontwikkelingseducatie trekt Oxfam voluit de kaart van de jongeren met inleefateliers, eerlijke ontbijten, interactieve websites, ...

Een Wereldwinkel op School is overigens veel meer dan een regulier verkoopsstandje tijdens de pauze. Het is ook een engagement voor rechtvaardigheid, het is leren over NoordZuidrelaties, het is een duurzame onderneming leren beheren, het is actievoeren, het is een project van de scholieren zelf, het is dromen van een betere wereld, en het is natuurlijk geweldig plezant! Er zijn al meer dan 200 Wereldwinkels op School!

ducatie heeft een doorslaggevende invloed op ons consumptiegedrag. Daarom wil Oxfam over heel de wereld jonge mensen informeren, bewustmaken en aanzetten tot actie. Want zij maken de toekomst.

Nog andere actiemodellen van OxfamWereldwinkels zetten de leerlingen meerdere keren per jaar aan tot actie. Fairtrade@school was vorige maand nog een denderend succes. Er is de Smeer ze-actie die elk jaar plaatsvindt in de Week van de Fair Trade (oktober). En eerlijke ontbijten op school geven leerlingen energie en concentratievermogen voor een hele dag.

In België hebben Oxfam-Solidariteit en OxfamWereldwinkels in de loop der jaren heel wat interactie met jongeren opgebouwd via scholen, bijvoorbeeld met inleefateliers en Wereldwinkel op School. Het initiatief ligt bij de jongeren die op een ervaringsgerichte manier aan de slag gaan.

Welkom in Bolivia! Hoe jongeren aanzetten om hun consumptiegewoonten aan te passen en zo een meer solidaire wereld te bouwen? In de inleefateliers ‘De Wereld om de hoek’ van Oxfam-Solidariteit reizen ze zelf af naar Cambodja en Bolivia. Samen met hun leerkracht stappen de leerlingen in een interactief scenario dat zich afspeelt in op ware grootte gebouwde decors. Ze kruipen in de huid van een Cambodjaanse arbeidster, een Boliviaanse boer of onderhandelen mee op een internationale top. Consumptie, klimaat, landbouw, sociale ongelijkheden en waardig werk, het zijn allemaal globale en actuele thema’s die in de ateliers een concreet gezicht krijgen. Een manier om onze

India

Ieder zijn methode

Meer dan winkeltje spelen

Oxfam en educatie, dat beperkt zich niet tot België. Intermón Oxfam (Spanje) en Oxfam Italië verbinden jongeren over heel de wereld via online netwerken. Oxfam Québec stuurt de jeugd de straat op met de ‘Marche 2/3’ (zie hieronder). Tijdens de Oxfam Water Week van Oxfam GB leren Britse jongeren dat water op veel plekken een schaars goed is. Om maar een paar voorbeelden te noemen… Ieder zijn methode om de wereld dooreen te schudden.

Hoe van jongeren kritische en actieve consumenten maken? Met een Wereldwinkel op School bieden ze hun medeleerlingen een eerlijk en duurzaam alternatief om in de pauze de honger te stillen en de dorst te lessen.

MEER WETEN www.basta.oxfamsol.be www.oxfamwereldwinkels.be/wereldwinkelopschool

Jongeren hebben hun eigen manier om de wereld dooreen te schudden. © Oxfam-Wereldwinkels

wereld beter te begrijpen en in te zien dat ons eigen gedrag ook invloed heeft op het leven van mensen aan de andere kant van de planeet.

Quebec

Creatief in de stad

Canadese superhelden

Niet zomaar een club

Oxfam India wil dat jonge actieve burgers een rol spelen in de samenleving. Daarvoor slaat de ngo de handen in elkaar met gsm-fabrikant Nokia. Bedoeling? Jonge stedelingen aanzetten om het concept duurzaam consumeren in de stad een nieuwe invulling te geven. Het artistieke project laat jonge kunstenaars werken rond thema’s als energie, water, transport en elektronisch afval. Kwestie van de weg vrij te maken naar een duurzame democratie.

Op 10 mei trokken zo’n 10.000 jongeren van meer dan 100 scholen in Québec door de straten van Montréal. Hét hoogtepunt van de acties die ze het voorbije schooljaar voerden. Tijdens deze 43ste editie van de ‘Marche 2/3’ van Oxfam Québec activeerden de leerlingen hun superkrachten. Per team van 4 trokken zij het pak van een superheld aan en droegen ze 5 km lang een zak aarde van 16 kg op de rug. Zo toonden zij hun solidariteit met de mensen in de wereld die honger lijden.

De Oxfam Club, klinkt dat bekend? Wellicht niet want die club nodigt de jeugd in Hong Kong uit zich samen vragen te stellen over onze wereld en de oorzaken van de armoede. Een greep uit hun brede waaier aan activiteiten: terreinreizen, workshops en inleefoefeningen. Zo hoopt de Club dat jongeren lessen trekken en op hun manier de strijd aanbinden tegen het onrecht dat aan de basis ligt van armoede.

www.oxfamindia.org

www. oxfam.qc.ca

Hongkong

globo • Juni 2013

www.oxfam.org.hk

We pleiten voor een systeem waarbij de overheid gezondheidszorg voor iedereen rechtstreeks financiert.

dossier

Gezondheid, zorg of lust? Snel een dokter vinden, goed geïnformeerd zijn over je toestand of aan de nodige geneesmiddelen geraken, dat lijkt voor ons de normaalste zaak. Nochtans kan een groot deel van de wereldbevolking daar enkel van dromen. Maar heeft dan niet iedereen recht op een goede gezondheid? Is universele gezondheidszorg eigenlijk nog veraf? Welk belang hebben generische geneesmiddelen? En waarom wil de Europese Unie per se maatregelen opdringen die het leven van miljoenen mensen in het Zuiden in gevaar brengen? Wij gaan in dit dossier op zoek naar enkele antwoorden.

Bronnen: VN, WGO, AZG, UNICEF

Inhoud - Hoe betaal je de rekening? - India, een geval apart - Er hangt verandering in de lucht in Ghana

TEKSTEN: Laurent Bourgeois • FOTO’S: Tineke D’haese MeT DE MEdewerkING VAN: • Leila Bodeux, beleidsmedewerkster sociale basisdiensten bij Oxfam-Solidariteit • Tessel Mellema, projectleider van de campagne “Toegang tot geneesmiddelen” bij Health Action International Europe • Clara Valentine Tigenoah, beleidsmedewerkster gezondheid bij Oxfam in Ghana

Juni 2013 • globo

dossier ZORG OF LUST?

Hoe betaal je de rekening? Via universele gezondheidszorg kan ieder individu toegang krijgen tot de nodige medische voorzieningen, zonder in geldnood te komen. Maar de realiteit is anders.

p 5 april 2012 wordt Bingu wa Mutharika, de president van Malawi, met een hartaanval opgenomen in het grootste ziekenhuis van de hoofdstad Lilongwe. Enkele uren later overlijdt hij, want zelfs voor het staatshoofd is er geen adrenaline om hem in leven te houden tot hij naar Zuid-Afrika kan worden overgebracht. De vermijdbare dood van de president van Malawi illustreert het feit dat de meeste bewoners van onze planeet – zelfs als ze president zijn – helaas de gezondheidszorg missen die wij in het Westen kennen. Nog altijd overlijden elke dag ongeveer 800 vrouwen aan vermijdbare complicaties van een zwangerschap of bevalling. En 99% van die sterfgevallen doet zich in de ontwikkelingslanden voor. Toch werd het recht op medische zorgen al in 1948 opgenomen in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.

Een mensenrecht, geen luxe “Ieder mens heeft recht op een levensstandaard die voldoende is om zijn gezondheid, zijn welzijn alsmede deze van zijn familie te verzekeren, inzonderheid wat betreft voeding, kleding, huisvesting, medische zorgen, zomede de noodzakelijke sociale diensten...” Zo begint artikel 25, alinea 1 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Zestig jaar nadat deze regels geschreven werden, moeten we vaststellen dat de realiteit vaak heel anders is. Oxfam beschouwt de toegang tot goede gezondheidszorg als een basisrecht en niet als een luxe. Iedereen zou naar een plaatselijke kliniek of een ziekenhuis moeten kunnen gaan om er de verzorging en geneesmiddelen te krijgen die hij of zij nodig heeft. Jammer genoeg zijn er een heleboel obstakels op de weg naar de realisatie van dit recht: • Geneesmiddelen zijn te duur, niet te krijgen of van slechte kwaliteit. • Er is een gebrek aan infrastructuur of bekwaam medisch personeel. • Medische zorgen zijn onbetaalbaar, enz. Wij blijven vastbesloten om met onze partners alles in het werk te stellen opdat het recht realiteit zou worden, dankzij de invoering van een universele gezondheidszorgverzekering. Maar we zullen in dit dossier laten zien dat de effectiviteit van die dekking in grote mate afhangt van haar inhoud en haar financiering.

Het opzet van de universele gezondheidszorg is garanderen dat elk individu toegang heeft tot de nodige medische zorgen, zonder in geldproblemen te komen. “Volgens mij is de universele gezondheidszorgverzekering het effectiefste concept dat de volksgezondheid kan voorstellen. Ze geldt voor alle mensen. Ze brengt de diensten samen en verstrekt ze op een geïntegreerde, globale manier, met de primaire medische zorgen als basis”, zegt dokter Margaret Chan, Directeur-generaal van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WGO).

De realisatie van de universele ziekteverzekering vereist onder meer een krachtig (nationaal) gezondheidsbeleid dat van de behoeften van de bevolking vertrekt. En afhankelijk van de gezondheidstoestand in het land biedt het specifieke programma’s aan voor de strijd tegen hiv/aids of malaria, de verbetering van de gezondheid van moeders, enz. Elk nationaal gezondheidsbeleid moet bovendien investeren in gezondheidsopvoeding, ziektepreventie, een snelle opsporing en de follow-up van de patiënten. Een ander belangrijk element om de universele gezondheidszorgverzekering tot stand te brengen, is de toegankelijkheid van de zorg. Het nationale gezondheidsbeleid moet voldoende worden gefinancierd opdat de bevolking het zou kunnen gebruiken zonder zich aan onoverkomelijke financiële problemen bloot te stellen. Er bestaat geen globaal model voor de financiering van deze universele dekking. Elk land moet de beste oplossing vinden voor zijn eigen situatie.

Financiering: wondermiddelen bestaan niet

‘Fire in the Blood’, een nieuwe documentaire die in februari is uitgekomen, vertelt het verhaal van wat de makers “de misdaad van de eeuw” noemen, of hoe de westerse regeringen en de farmaceutische industrie sinds het midden van de jaren 90 hebben getracht om de ontwikkelingslanden de toegang tot generische aidsremmers te ontzeggen. De film belicht het fascinerende verhaal van een ongewone coalitie die tot stand kwam om een einde te maken aan het monopolie van de farmareuzen op de aidsremmers. Hij wijst op de groeiende gevaren die de toegang tot goede geneesmiddelen in de ontwikkelingslanden bedreigen.

Sinds twintig jaar gebruiken de meeste landen een systeem met “user fees” om de gezondheidszorg te financieren. Het houdt in dat de gebruikers de medische zorgen rechtstreeks betalen, in verhouding met hun consumptie. Concreet: hoe zieker je bent, hoe meer je betaalt. Vandaag bestaat een toenemende consensus die zegt dat dit systeem niet eerlijk en niet effectief is. Toch blijft het in veel Afrikaanse landen de toegang van miljoenen mensen tot medische zorgen belemmeren.

Educatie, werk, sociale gelijkheid… De invoering van een universele gezondheidszorgverzekering heeft echter nog andere doelstellingen. Een betere toegang tot gezondheidszorg geeft kinderen de kans om naar school te gaan en maakt volwassenen productiever, zodat ze actiever kunnen bijdragen aan het welzijn van hun gezin en het leven van de gemeenschap en aan de economie. In die context vormt de universele gezondheidszorgverzekering een fundamenteel onderdeel van duurzame ontwikkeling en van de strijd tegen armoede en sociale ongelijkheid.

“De Universele Verklaring stelt dat medische zorgen een mensenrecht zijn”

Volgens sommige actoren is de gezondheidszorgverzekering hét nieuwe wondermiddel voor de financiering van de zorg. Deze methode geeft weliswaar goede resultaten voor wie er de middelen toe heeft, maar is niet in staat gebleken de financieringstekorten op te vangen of de armste bevolkingsgroepen vlotter toegang te geven tot een goede zorg. Zonder een effectieve politieke sturing brengen ziekteverzekeringen zelfs een rechtvaardige, universele toegang tot medische zorgen in het gedrang. De casestudy van Ghana (zie pagina 11) illustreert de beperkingen. Oxfam pleit voor een ander, “free for end users”, systeem waarin de Staat de gezondheidszorg rechtstreeks financiert via de belastingen. In haar rapport “Owning development. Taxation to fight poverty” heeft Oxfam de toestand in een vijftigtal landen onderzocht. Door een effectieve aanpak van belastingvrijstellingen, van de fiscale fraude en de zwarte economie zouden de inkomsten van de ontwikkelingslanden met een derde kunnen verhogen, zodat er geld zou zijn voor een egalitaire, degelijke gezondheidszorg voor iedereen.

Feiten & Cijfers • Elke dag overlijden ongeveer 800 vrouwen aan vermijdbare complicaties van een zwangerschap of bevalling. En 99% van die sterfgevallen doet zich voor in ontwikkelingslanden. • De invoering van generische geneesmiddelen deed de prijs van de eerste generatie aidsremmers in tien jaar tijd met meer dan 95% dalen.

globo • Juni 2013

• Jaarlijks sterven bijna 7 miljoen kinderen jonger dan vijf aan ziekten die op een simpele manier en tegen een kleine kost kunnen voorkomen worden. • Het aantal kinderen dat aidsremmers krijgt, is sterk gestegen: van ongeveer 75.000 in 2005 tot 456.000 in 2010.

dossier

ZORG OF LUST?

India, een geval apart De prijs van geneesmiddelen bepaalt mee of gezondheidszorg toegankelijk is en van goede kwaliteit. Maar bestaat er een manier om de prijzen te doen dalen, zodat iedereen zich geneesmiddelen kan veroorloven?

en van de cruciale factoren om geneesmiddelen betaalbaar te maken, is de concurrentie tussen de producenten. Zo heeft de concurrentie met generische producten in Zuid-Afrika (zie de grafiek Prijsevolutie hieronder) de prijs van de aidsremmers van de eerste generatie in tien jaar tijd met meer dan 90% doen dalen. En dankzij die prijsverlaging hebben nu al meer dan 5 miljoen patiënten zich kunnen laten behandelen. De overdreven bescherming van het intellectuele eigendom is een van de grootste remmen op de concurrentie in de farmaceutische sector. Hetzelfde mechanisme verhindert bovendien het ontstaan van een nationale farmaceutische industrie.

Niet zo vrije handel

Volgehouden acties van het middenveld leverden winst op voor miljoenen patiënten. © Vidyadhar Sreeprasad / OXFAM

Novartis vs India

De Europese Unie sluit sinds enkele jaren vrijhandelsakkoorden af met verschillende landen of regio’s van de wereld. Ze onderhandelt bijvoorbeeld al sinds 2007 met India, wat binnenkort tot een akkoord zou moeten leiden. Dit geval is bijzonder belangrijk, want India is de “apotheek van de ontwikkelingslanden” (zie pagina 10).

Dankzij de historische beslissing zal de generische versie van het geneesmiddel voor een vijftien keer lagere prijs beschikbaar zijn, zodat veel meer patiënten het kunnen gebruiken.

Wie zijn de echte winnaars? De uitspraak van de rechtbank bevestigt dat de volksgezondheid voorrang heeft op de commerciële belangen, een argument dat ook in andere landen zoals de VS meer en meer weerklank vindt. Meer Indiërs zullen nu toegang krijgen tot de behandeling, maar de echte winnaars zijn de zieken in de ontwikkelinglanden. Want zij zijn de belangrijkste begunstigden van de Indiase generische industrie.

Waar gaat het om? Novartis lag sinds 2006 in de clinch met de Indiase overheid. De Indiase wetgeving rond het intellectuele eigendom zou niet conform zijn met de akkoorden die binnen de Wereld Gezondheidsorganisatie overeengekomen werden. De beslissing van de Indiase rechtbank in april bevestigt de conformiteit met de internationale regels en stelt dat alleen echt nieuwe en innoverende middelen met een therapeutische werking door octrooien beschermd worden.

Zijn de geneesmiddelen nu betaalbaar? Oxfam en veel partners hebben het Indiase middenveld jarenlang gesteund om deze bijzonder belangrijke overwinning in de wacht te slepen. Maar ondanks het succes is de generische versie van het geneesmiddel nog altijd te duur voor miljoenen patiënten. Daarom zal Oxfam blijven ijveren voor betaalbare geneesmiddelen, onder meer via de bevordering van een eerlijk, solidair belastingsysteem.

p 1 april van dit jaar besliste het Indiase Hooggerechtshof de patentaanvraag van het farmaceutische bedrijf Novartis voor zijn kankerbehandeling Glivec definitief te verwerpen.

Tessel Mellema, projectleider campagne geneesmiddelen bij Health Action International Europe

Tessel Mellema, de projectleider van de campagne “Toegang tot geneesmiddelen” van Health Action International Europe, legt het verband uit tussen vrijhandelsakkoorden, de prijs van geneesmiddelen en de toegang tot gezondheidszorg. In het kader van de akkoorden wordt onder meer onderhandeld over de intellectuele eigendomsrechten, waaronder de patenten op medicijnen. De intellectuele eigendomsrechten kunnen de prijs van geneesmiddelen op twee manieren beïnvloeden: • het monopolie van de productie van een gegeven middel kan verlengd worden, • er kunnen uitvoeringsmaatregelen genomen worden.”

Prijsevolutie van aidsremmers in Zuid-Afrika De onderstaande grafiek illustreert hoe de prijs van aidsremmers tussen 2000 en 2010 geëvolueerd is. In het groen, de prijs van het “oorspronkelijke” geneesmiddel en in het oranje, de prijs van het generische alternatief.

Sinds het generisch alternatief op de markt kwam in 2000 daalde de prijs van het oorspronkelijke geneesmiddel van 10.430 naar 675 dollar. Zo kregen miljoenen bijkomende patiënten ook toegang tot een behandeling.

12000-

Brazil $ 2767

80006000-

Lowest Originator $ 727

Lowest Originator $ 621

Lowest Originator $ 555

Hetero $ 295 Hetero $ 281

Aurobindo $ 159

Lowest Originator $ 549

Lowest Originator $ 331

Hetero $ 87

Cipla $ 132

Aurobindo, Matrix & Cipla $ 67

Cipla $ 80

400020000-

j u ni0 0

s ep t 01

j un i02

jun i0 3

ap r0 4

ja n0 5

j un i0 6

ju l07

ju l 08

au g 09

ju n i 10

juni 2013 • globo

Bron: AZG

Kost per patiënt / jaar in dollar

Lowest Originator $ 10439 10000-

dossier ZORG OF LUST? Artsen zonder scrupules

n de afgelopen jaren hebben duizenden vrouwen in Dausa, een landelijk district in de Indiase staat Rajasthan, overbodige chirurgische ingrepen ondergaan met onomkeerbare gevolgen. De overbodige ingrepen deden veel inkt vloeien. Deze zaak is een schoolvoorbeeld voor hoe de privatisering van de gezondheidszorg kan ontsporen. Ze getuigt bovendien van de zwakke reglementering van de medische procedures in India. Onwetende patiënten. Sommige artsen in privéklinieken zetten hun patiënten aan tot overbodige hysterectomieën (verwijdering van de baarmoeder) en keizersneden. Soms was buikpijn al genoeg om onder het mes te gaan. De favoriete slachtoffers van deze illegale praktijken waren vooral ongeletterde vrouwen uit kansarme milieus, in landelijke zones met weinig toegang tot openbare medische zorgen. Dergelijke praktijken, waarbij artsen ongecontroleerd profiteren van de onwetendheid van hun patiënten, zijn buitengewoon winstgevend. Een operatie kan tot 30.000 roepie (415 euro) kosten, ongeveer zes keer het gemiddelde Indiase maandloon. Sociale organisaties onthullen. Om deze situatie aan de kaak te stellen, zette een lokale partner de privéklinieken onder druk om de informatie te publiceren die ze eerst weigerden te onthullen. Uit het onderzoek dat volgde, bleek dat in sommige gevallen tot 70% van de patiënten het slachtoffer was geweest van dit soort oneerlijke praktijken. Dankzij het doorzettingsvermogen en de waakzaamheid van het maatschappelijk middenveld en de kracht van een internationale organisatie als Oxfam om campagne te voeren, kon een praktijk aan het licht gebracht worden die anders waarschijnlijk verborgen was gebleven.

“Een manier om de bescherming van de octrooien te verlengen, is het gebruik van een exclusiviteitsclausule voor de gegevens”, vervolgt Tessel Mellema. “Die clausule verbiedt de producenten van generische middelen te verwijzen naar de gegevens die gebruikt werden om voor het oorspronkelijk middel een toelating te krijgen. Zij moeten de klinische tests dus volledig overdoen om hun generische producten op de markt te mogen brengen. Zoiets kost veel tijd en geld, nog los van het ethische aspect van de overbodige herhaling van proeven. De exclusiviteit van de gegevens betekent dus een de facto verlenging van het octrooi. Ze beperkt de toegang tot de geneesmiddelen. De EU heeft herhaaldelijk getracht een dergelijke clausule in haar vrijhandelsakkoorden op te nemen, maar dankzij de protesten van het Europees parlement, het Indiase middenveld en

India is de grootste leverancier van basisgeneesmiddelen voor kinderen van UNICEF.

veel internationale organisaties, is ze uit het vrijhandelsakkoord met India geschrapt.” “Het gebruik van uitvoeringsmaatregelen kan een tweede manier zijn om de prijs van de geneesmiddelen te beïnvloeden. Via dergelijke maatregelen kan de rechthebbende zijn octrooi afdwingen en gemakkelijk tijdelijke maatregelen opleggen. Bijvoorbeeld door de douane preventief beslag te laten leggen op geneesmiddelen waarvan hij beweert dat ze namaak zijn.” “Het spreekt vanzelf dat hoe strenger die regels zijn en hoe hoger de schadevergoedingen, hoe minder de fabrikanten van generische middelen geneigd zijn om met de productie te beginnen. Dat is een groot probleem voor de bloeiende Indiase industrie van generische medicijnen en dus indirect voor de zieken in de ontwikkelinglanden”, zegt Tessel Mellema nog. India wordt immers beschouwd als “de apotheek van de wereld”: het land produceert meer dan 80% van de aidsremmers voor de ontwikkelingslanden en het is ook de grootste leverancier van basismedicijnen voor kinderen van UNICEF. “De wetgeving van India en van andere landen is soepel genoeg om met het oog op de volksgezondheid afwijkingen toe te staan van bepaalde regels rond het intellectuele eigendomsrecht. De landen kunnen bijvoorbeeld zelf de toekenningsvoorwaarden voor nieuwe octrooien bepalen. Een van de regels die India heeft ingevoerd, zegt dat een nieuw octrooi geen betrekking mag hebben op een nieuwe toepassing van een bestaand product of op een heel lichtjes gewijzigd product dat geen therapeutische meerwaarde heeft (zie kader Novartis vs India). Het land maakt dus optimaal gebruik van de flexibiliteit waarover het beschikt en heeft daarmee een interessant precedent geschapen.”

Namaak vaak een nepargument Het klassieke argument van de farmaceutische industrie is dat uiterst strenge regels voor het intellectuele eigendom noodzakelijk zijn om de kwaliteit van de geneesmiddelen te garanderen. Tessel Mellema: “Ik wil het belang van de kwaliteit van de geneesmiddelen zeker niet minimaliseren, maar dat argument houdt geen steek. Een patent wordt verleend op basis van het nieuwe karakter en de technologische innovatie van een product. Een inbreuk op het patentrecht heeft dus niets te maken met de kwaliteit van de geneesmiddelen, integendeel!” “Het verwijt aan een fabrikant van generische middelen dat hij inbreuk maakt op een patent, impliceert dat de samenstelling en de kwaliteit van het product volstrekt identiek zijn aan die van het oorspronkelijke middel”, besluit Tessel Mellema. Het enige geval waarin de kwaliteit van de producten een probleem zou kunnen vormen, is dat van namaak, met andere woorden, producten die de naam, het merk of de verpakking van het oorspronkelijke middel kopiëren. Maar zoals Oxfam al in 2009 heeft aangetoond voor het douanebeslag op medicijnen in België, gaat het in de overgrote meerderheid van de gevallen niet om namaak maar om generische producten. Het kwaliteitsargument gaat dus vaak niet op. Er bestaan een heleboel veel effectievere maatregelen om de kwaliteit van de geneesmiddelen te verbeteren: de lokale overheden en de kwaliteitscontroles versterken, betere tests ontwikkelen enzovoort. Eigenaardig genoeg pleit de farmaceutische industrie zelden voordergelijke maatregelen.

Feiten & Cijfers • Minder dan 20% van de wereldbevolking, die vooral in de rijke landen leeft, geeft ongeveer 90% van het totale bedrag voor ziektekosten uit. • 90% van het budget voor onderzoek en ontwikkeling inzake gezondheid wordt gebruikt voor typisch westerse aandoeningen waar maximaal 10% van de wereldbevolking door getroffen wordt.

10 globo • juni 2013

• Per persoon wordt voor gezondheidszorg jaarlijks tussen de 11 dollar uitgegeven in Eritrea en 8.262 dollar in Luxemburg (privé, overheid et externe partners samen. • De Wereld Gezondheidsorganisatie schat dat

20 tot 40% van alle uitgaven voor gezondheidszorg verspild wordt door een mank lopend gezondheidssysteem.

ZORG OF LUST?

Er hangt verandering in de lucht in Ghana

Deze financieringswijze is echter problematisch, want de premies zijn te duur en veel mensen kunnen de toegang tot het systeem niet betalen. “Behalve die praktische toepassingsproblemen zijn ook de gebreken van het systeem snel aan het licht gekomen”, vertelt Clara Valentine Tigenoah. “De kosten stegen spectaculair, zodat de leefbaarheid op lange termijn in het gedrang kwam. De prijzen van de geneesmiddelen bleven hoog, de begunstigen betalen nog altijd rechtstreeks, de wachtlijsten om toegang te krijgen tot zorg zijn veel langer geworden, enzovoort. En vooral: de meeste Ghanezen kunnen het niet betalen.”

De gezondheidscoalitie maakt een grondige evaluatie Oxfam werkt samen met tal van Ghanese organisaties die actief zijn op het vlak van gezondheid. Toen de regering bleef weigeren om de problemen onder ogen

Hoofdstad: Accra Oppervlakte: 238.500 km² Bevolking: 25.000.000 inwoners Kindersterftecijfer bij de geboorte: 39,7 overlijdens /1.000 geboortes (België: 4,3) Levensverwachting: 65 jaar (Belgie: 79,8) Gezondheidsuitgaven: 5,2% van het bbp (België: 10,7%) Aantal dokters: 0,085 /1.000 inwoners (België: 2,99) Aantal ziekenhuisbedden: 0,9 / 1.000 inwoners (België: 6,5)

te zien, lanceerden ze in 2008 een grootschalige studie om de resultaten van het systeem objectief in kaart te brengen. Alle stakeholders werden hierbij bevraagd: patiënten, gezondheidsexperts, de minister van Volksgezondheid, de vakbonden, enz. Clara Valentine Tigenoah: “Oxfam heeft geld en technische steun gegeven voor het onderzoeksrapport. Alle actoren van de nationale gezondheidscoalitie hebben deelgenomen aan het debat. Toen in maart 2011 het rapport ‘Achieving a shared goal’ gepubliceerd werd, kwam er bij de coalitiepartner ARHR (Alliance for Reproductive Health Rights – Verbond voor het recht reproductieve gezondheid) een campagnesecretariaat. Dit secretariaat zou de publiekscampagne op nationaal niveau coördineren. De coalitieleden organiseerden onder meer betogingen en regionale discussieforums. Ze bestookten de overheid met brieven en petities. Daardoor heeft dit thema zelfs de verkiezingscampagne van 2012 gedomineerd.”

De nationale ziekteverzekering is niet leefbaar De conclusies van het rapport waren onweerlegbaar: het systeem is ongelijk, want iedereen betaalt mee via de btw, maar de rijksten hebben er het meeste voordeel bij. In totaal zouden slechts 18% van de mensen aangesloten zijn, in plaats van de door de regering aangekondigde 67%. Corruptie in het beheer vormt een groot probleem. Misbruiken en verduistering zijn schering en inslag. De premie die voor de toegang tot het systeem moet betaald worden, is voor een groot gedeelte van de bevolking echt te duur. “De nationale beleidsverantwoordelijken inzake gezondheid hebben onze conclusies fel bestreden en maakten het verwijt dat we het nationale programma kapot wilden maken”, herinnert Clara Valentine Tigenoah zich. “Maar intussen heeft de regering haar eigen cijfers ingetrokken en het belang van ons werk publiekelijk erkend. Zelfs de Wereldbank, die veel promotie maakt voor dit type van gezondheidszorg, zegt dat het systeem van de nationale ziekteverzekering op termijn onleefbaar is en dat het snel zou kunnen instorten.”

Te vroeg om victorie te kraaien Ondanks dat succes is het nog te vroeg om op de lauweren te rusten. “De lokale partners blijven op nationaal niveau actie voeren. Oxfam trekt zich geleidelijk aan terug, maar als het nodig is, zullen wij onze expertise blijven leveren. In maart 2013 zijn wij met de financiering gestopt, maar we helpen de partners bij het vinden van andere financieringsbronnen”, besluit Clara Valentine Tigenoah. Het voorbeeld van Ghana is een mooie illustratie van de effectiviteit van een campagne waarin het plaatselijke middenveld samenwerkt met internationale organisaties, elk in hun eigen rol. In het licht van de uitdagingen die onze wereld confronteren, is het een voorbeeld dat ons aanspoort om verder te gaan op de ingeslagen weg.

Er schort iets aan het systeem als de wachtlijsten groeien en zorg te duur blijft. © Aubrey Wade / OXFAM

Niger

senegal Mali Burkina Faso

Guinee bissau Guinee

Sierra Leone

Ivoorkust

Libe

Ghana

Benin

In principe is de nationale ziekteverzekering een heel sociaal systeem, want het vertrekt van solidariteit, gedeelde risico’s en herverdeling”, zegt Clara Valentine Tigenoah, beleidsmedewerkster gezondheid van Oxfam in Ghana. Het oude stelsel, waarin de patiënten zelf moesten betalen, werd vervangen door een minimaal pakket van medische zorgen voor de deelnemers aan het systeem. Het wordt overwegend gefinancierd door de btw en door de premies die de deelnemers betalen.

Republiek Ghana

Nigeria

Togo

In 2003 lanceerde Ghana zijn nationale ziekteverzekering, met als ambitie de armste burgers een betere toegang tot goede basiszorg te geven, zonder directe betaling door de patiënten.

dossier

Een woordje uitleg

• Namaak: niet toegestaan gebruik van een merknaam of een identieke kopie van een verpakking, een naam of een logo. • Generisch geneesmiddel: geneesmiddel waarvan de samenstelling en de kwaliteit identiek is aan een origineel product en dat mag geproduceerd worden nadat het eigendomsrecht verlopen zijn. • Intellectuele eigendom: dit betreft elke geestelijke creatie zoals uitvindingen, literaire of artistieke werken, symbolen, namen, beelden en tekeningen en commerciële ontwerpen. • Evergreening: methode om de duur van een patent voor een geneesmiddel te verlengen door minimale wijzigingen aan te brengen of voor een nieuw gebruik, zonder dat de therapeutische waarde voor de patiënt groter wordt.

Nog meer lezen: Oxfam-rapport: “Owning development Taxation to fight poverty”, http://oxf.am/Uc7 Oxfam-blog en rapport: ”Achieving a shared goal”, http://oxf.am/Uc8 Documentaire: “Fire in the blood”, www.fireintheblood.com Artsen zonder grenzen rapport: “Untangling the Web of Antiretroviral Price Reductions”, http://utw.msfaccess.org

juni 2013 • globo 11

zuidgeluid

Als de boer zijn producten rechtstreeks op de markt kan verkopen aan klanten, houdt hij meer geld over.

El Salvador: klein land, sterke boeren Gesteund door de grote boerenfederatie FECORACEN weet de kleine Salvadoraanse boer menige uitdaging het hoofd te bieden.

oedselsoevereiniteit is de kern van onze inzet, vertelt Oscar Vecinos, voorzitter van FECORACEN. “Als federatie van boerencoöperaties ondersteunen wij onze leden bij de productie en commercialisering van landbouwproducten. We zorgen voor kredieten, zaden, enz. en geven technische begeleiding. Daarnaast helpen we de boeren zich te verenigen om nieuwe coöperaties en vakbonden te vormen. We komen op voor hun belangen en doen aan beleidsbeïnvloeding op lokaal, nationaal en internationaal vlak. Ook dát maakt deel uit van voedselsoevereiniteit.”

Voedsel is een heel breed werkdomein In een land als El Salvador is het voor een kleine individuele boer niet eenvoudig om te leven van de vruchten van zijn werk. Lid worden van een coöperatie heeft dus zeker vele

12 globo • JUNI 2013

voordelen. “We bieden advies rond het vermarkten van hun producten maar werken als coöperatie ook aan een betere toegang tot die markt tegen een betere prijs.” “Zo ontwikkelden wij een alternatief waarbij boeren hun producten rechtstreeks aan de consument kunnen verkopen op de boerenmarkt. De tussenhandel valt daar weg en de verkoper houdt dus meer geld over. Maar dit vergt een goede organisatie: zij moeten voldoende kwaliteitsvolle producten kunnen leveren op de juiste plaats en op het moment dat de klanten ze willen kopen.” Toegang tot de markt is één ding, daarnaast moet je als boer ook kunnen beschikken over grond, zaaigoed, krediet, infrastructuur en zelfs bescherming, bijvoorbeeld tegen rampen of tegen de effecten van klimaatverandering. Een belangrijke rol voor de overheid dus, van wie een ondersteunend landbouwbeleid verwacht wordt. Niet voor niets maakt

Oscar Vecinos, voorzitter van de boerenfederatie FECORACEN

de Federación de Cooperativas de la Reforma Agraria Regio Central (FECORACEN) ook veel werk van beleidsbeïnvloeding.

Salvadoranen zijn gewoon om te vechten “We hebben een desastreuze tijd achter de rug”, zo stelt Oscar Vecinos. “Tot 2009 was er een liberaal bewind in El Salvador, dat tal van vrijhandelsakkoorden afsloot met de VS en andere landen. De importtaksen op basisvoedsel zoals maïs of bonen werden verlaagd van 246% tot 15%. Daarmee werden de grenzen van ons land opengegooid voor goedkope import uit de VS. Die ‘dumping’ of concurrentie maakte dat heel wat van onze kleine boeren hun activiteiten moesten stoppen. Coöperaties die hen hadden kunnen beschermen, waren verboden. Ze werden immers beschouwd als ideologische vijanden. Maar Salvadoranen zijn gewend om voor hun land te vechten. Dat doen we al vele tientallen jaren.” Een aantal boerencoöperaties heeft die zwarte periode toch kunnen overleven. Met de nieuwe progressieve

regering die sinds 2009 het heft in handen heeft, zijn vele verschillende strekkingen uit de bevolking vertegenwoordigd. De regering moedigt de vorming van coöperaties nu zelfs actief aan. Oscar Vecinos: “Wij onderhandelen momenteel met tien coöperaties die zich bij FECORACEN willen aansluiten. El Salvador telt in totaal 1.900 coöperaties van boeren. Voor onze federatie betekent het dat we wat meer ruimte krijgen om boeren te steunen, bijvoorbeeld om hun producten op de markt te brengen.”

De landhervorming komt met een prijs Bij de landhervorming van de jaren 80 kregen boeren toegang tot grond, mits ze hiervoor een prijs betaalden. Zaaigoed en andere productiemiddelen om die grond te bewerken, waren er niet en dus viel de productie tegen. Coöperaties die geld geleend hadden, kwamen onvermijdelijk in een schuldspiraal terecht. “FECORACEN ging de strijd aan met de schulden en bekwam dat boeren nu nog slechts 10% van die schuld moeten terugbetalen. Tot voor kort legden banken beslag op de grond van

Tekst: Chantal Nijssen en Wouter Fransen

zuidgeluid

“Wanneer boeren zich verenigen, worden zij sterker én mondiger.” O

nze partner FECORACEN wil boeren een betere toegang verschaffen tot de markt. De weg daarheen ligt vol politieke obstakels, zowel lokaal als nationaal. Nogal wat burgemeesters hebben schrik van het potentieel dat schuilt in de coöperaties. Want wanneer burgers zich verenigen en hun rechten beter kennen, worden zij sterker en mondiger. Zo vormen zij een alternatieve macht. Een ander groot struikelblok voor lokale producten - de ongebreidelde vrijhandel en goedkope import - moet uiteraard nationaal weggewerkt worden. Een andere wetgeving zal echter de grenzen moeten respecteren die door de vrijhandelsakkoorden afgebakend zijn. Zulke akkoorden verbieden de overheid bijvoorbeeld om voor haar voedselreserves louter bij lokale producenten aan te kloppen. De steun van Oxfam-Solidariteit aan FECORACEN richt zich vooral op capaciteitsversterking, op het

coöperaties die een lening niet tijdig konden terugbetalen. Wij hebben mee geijverd voor een wet die deze praktijk verbiedt”, benadrukt Oscar Vecinos. De coöperatie boekte nog meer succes. Zo is het recht op voedsel nu opgenomen in de grondwet. “Dat is mede dankzij ons lobbywerk”, zegt een overtuigde voorzitter. “Voor haar project Vaso de Leche doet de overheid ook een exclusief beroep op melk van de eigen lokale boeren. En zo worden er maandelijks 10.000 flessen melk uitgedeeld aan leerlingen. Ook daar steekt Fecoracen een handje toe.”

Wakker liggen van de toekomst? Nog niet zo heel lang geleden werd 90% van de grond in El Salvador beheerd door amper 14 families. Die kleine groep van rijke grondbezitters bestaat nog altijd en federaties zoals FECORACEN vormen voor hen een regelrechte bedreiging. “De productie van biobrandstoffen en een ontluikend toerisme leggen steeds meer beslag op de beschikbare grond in ons land. El Salvador is klein én dichtbevolkt, grond blijft er dus een schaars en waardevol goed. Er zullen altijd wel rijken zijn die dat willen verwerven”, zo meent de voorzitter. “Net daarom is de steun van OxfamSolidariteit voor onze coöperatie

FECORACEN

Wie? Federatie van een twintigtal boerencoöperaties WAT? FECORACEN is opgericht in 1985 en helpt boeren bij de commercialisering van hun producten, vooral maïs en bonen. Sinds 2005 ondersteunt Oxfam-Solidariteit haar acties rond voedselsoevereiniteit en duurzaamheid. Dit impliceert advies en begeleiding van haar leden maar ook beleidsbeïnvloeding op lokaal, nationaal en internationaal vlak.

El salvador vlak van landbouwproductie (weerbaarheid, diversificatie, enz.), beleidsbeïnvloeding (advocacy) en interne organisatie (gender, participatie). De voorbije jaren heeft FECORACEN, de partnerorganisatie, met de steun van Oxfam enkele opmerkelijke successen behaald. Eric Van Mele is adjunct-directeur Zuidprogramma en programmabeheerder voor Centraal-Amerika bij OxfamSolidariteit.

zo belangrijk. Ze sterkt ons in de verdediging van de rechten van boeren. Samen werken we andere modellen en wetsvoorstellen uit rond handel en landbouw. En we kijken ook verder dan het hier en het nu: duurzaamheid is een speerpunt van onze actie. Als coöperatie stelt FECORACEN zich tot doel de civiele maatschappij te versterken en te inspireren. We bieden boeren

Een van de kleinere landen van Centraal-Amerika (21.000 km2), met bijna 6,3 miljoen inwoners. Sinds de landhervorming in de jaren 80 en de invoering van de vrijhandel slagen kleine boeren er amper in voldoende inkomsten te verwerven. De klimaatverandering vergroot hun kwetsbaarheid voor rampen. De rechten van vrouwen en meisjes worden er nog altijd te weinig erkend en gerespecteerd.

bijvoorbeeld niet enkel technisch advies rond productieverbetering maar ook over het duurzaam gebruik van de grond. En we trekken naar scholen om het begrip duurzaamheid in het leven van jongeren te introduceren.” “Of we organiseren voor hen seksuele opvoeding. Want dat helpt om vrouwen en mannen binnen de coöperaties op een gelijkwaardige manier te laten

Oxfam drong er bij de federatie op aan de verkoopgegevens nauwgezet bij te houden. Daarmee kan de organisatie bewijzen dat de boerenmarkt functioneert. De leden van het producentennetwerk genoten een vorming en laten zich niet meer zo makkelijk bedriegen.

mexico guatemala

Jamaica honduras

Atlantische Oceaan

San Salvador

El salvador

nica

ragu

costa rica panama

Stille Oceaan

Colombia

Succes vergroot de invloed e wekelijkse boerenmarkt in San José Villanueva is één van de succesverhalen waar Oxfam haar steentje toe bijdroeg. Sinds 3 jaar verkopen de leden van de producentengroepen uit de buurt er elke zondag hun producten rechtstreeks aan de klanten. De stijgende verkoop betekent meer inkomsten voor tientallen families. Volgende maand opent een nieuwe markt in El Paisnal. En het initiatief krijgt ook navolging van andere organisaties.

Cuba

Zo eisen zij dat bij de verkoop aan de groothandel een correcte weegschaal gebruikt wordt. Oxfam ijverde ook voor de actieve participatie van vrouwen. Vandaag zetelen drie sterke vrouwen in de Raad van Bestuur. En door aan campagnes zoals GROEI mee te werken, werd FECORACEN zichtbaarder. Politici nemen hen meer serieus zodat hun invloed op het

participeren. De jeugd is vitaal: als federatie willen we het leiderschap van jongeren bevorderen en hen uitleggen dat er goede alternatieven zijn voor het liberale handelsbeleid. Onze activiteiten passen overigens perfect bij de internationale Oxfam-campagne GROEI. Voedsel. Leven. Aarde.” “Zowel in Noord als in Zuid kun je de vraag stellen of het nuttig is wakker te liggen van globale thema’s als klimaatverandering en genderdiscriminatie. Voorzitter Vecinos dient alvast niet overtuigd te worden. “Een beekje dat 20 jaar geleden nog vrolijk klaterde, is vandaag opgedroogd. De tijd dat we daarin de wil van God zagen, is voorbij.” “Meer en meer Salvadoraanse boeren beseffen dat hun lokale problemen het gevolg zijn van veranderingen op een groter, regionaal of globaal niveau. Zoals uit de GROEI-campagne van Oxfam bijvoorbeeld blijkt, doet de klimaatverandering de opbrengsten van een kleine landbouwer scherp dalen. Daarom is deze campagne voor ons een goed instrument om de coöperaties verder te sensibiliseren. We staan niet alleen. We maken deel uit van de wereldwijde boerenbeweging La Via Campesina. Via deze nieuwe bewegingen kunnen we sociale verandering bewerkstelligen. In het netwerk ligt een enorme kracht.” JUNI 2013 • globo 13

vrijwilliger in de kijker

Tijdens Oxfam Trailwalker, op 24 en 25 augustus, zullen een 200-tal enthousiaste vrijwilligers, zoals Pierre en Virginie, zich uitsloven om stappers en supporters een onvergetelijke ervaring te bezorgen. Je trekt er heen om ook heel wat lol mensen te helpen. Er valt te niet dat op ons g beleven maar we vergeten er vrijwilligers word ekend wordt. En de en in de watten g elegd!

Vóór het startschot weerklinkt, moet het parcours afgebakend worden. Omdat we graag wandelen, was dit een uitgelezen kans om ook iets mee te pikken van de omgeving.

Het initiatief brengt heel wat mensen bij elkaar. Duitstaligen, Nederlandstaligen en Franstaligen, iedereen begrijpt iedereen en iedereen hoort erbij. Allemaal hebben we hetzelfde – solidaire – doel voor ogen.

De stappers uitgeput de eindmeet, geweld zien aankomen bij ig klaar staat om hen blij dat iemand op hun maag te vullen, te vangen en dat geeft super veel voldoening.

meer naar Op een steile helling, isseerden we ud het einde toe, appla elaars de and als “klappers” de w oor de .V laatste rechte lijn in die beseften n ontgoochelde gezichte an de a dat ze toch nog niet n we de ge eindmeet waren, sloe elkaar. in handen extra hard

Stappers, supporters en kunnen niet zonder elka vrijwilligers, we ar. ook terug naar huis m We gaan dan et een groot gevoel van verbondenheid.

14 globo • juni 2013

Als vrijwilliger meewerken aan Oxfam Trailwalker? Contacteer leen@oxfamtrailwalker.be

tweedehands

Waar vind je ons? Vlaanderen

Bookshop nummer 10 in Leuven

Antwerpen: Sint-Jacobsmarkt 84, 2000 Antwerpen • 03 227 44 82 • ma t/m za: 10-18u • Bookshop Antwerpen: Brederodestraat 27, 2018 Antwerpen • 03 238 24 60 • di t/m za: 10-18u • Oxfam Boutique: kleding, brocante, boeken Brugge: Leopold II-laan 19, 8000 Brugge • 050 31 04 51 • di t/m za: 10-17u30 • kleding, brocante, boeken, computers Gent: Sint-Amandstraat 16, 9000 Gent • 09 233 42 13 • ma t/m za: 10-18u • Bookshop Gent: Bij Sint-Jacobs 12, 9000 Gent • 09 223 13 53 • di t/m za: 10-18u, zo: 10-13u • Vintage (kleding) Knokke-Heist: Kerkstraat 47, 8301 Knokke-Heist • 050 51 04 51 • di t/m za: 10-12u, 14-17u30 • kleding, boeken, computers, brocante. • Tevens Oxfam-Wereldwinkel Kortrijk: Budastraat 21, 8500 Kortrijk • 056 31 26 22 • ma t/m do: 14u-18u, vr en za: 10-18u • Bookshop LeUVEN: Parijsstraat 60, 3000 Leuven • 016 50 07 03 • ma t/m za: 10-18u • Bookshop Mechelen: O.L. Vrouwestraat 53, 2800 Mechelen • 015 43 67 10 • di t/m vr: 9u30-17u30, za: 10-17u • kleding, brocante, boeken Oostende: Torhoutsesteenweg 641, 8400 Oostende • 059 51 87 78 • di t/m za: 10-18u • kleding, brocante, boeken, computers Sint-Niklaas: Ankerstraat 44, 9100 Sint-Niklaas • 03 776 72 59 • di t/m vr: 9u30-17u30, za: 10-17u • kleding, brocante, boeken, computers Wilrijk: Jules Moretuslei 157, 2610 Wilrijk • 03 828 83 33 • di t/m vr: 9u30-17u30, za: 10-17u • kleding, brocante, boeken, computers

brussel Brussel: Vlaamsesteenweg 102-104, 1000 Brussel • 02 522 40 70 • ma: 14-18u, di t/m za: 11-18u • vintage kleding, brocante, boeken Brussel: Hoogstraat 243, 1000 Brussel • 02 502 39 59 • di t/m za: 10-17u, zo: 11-15u • kleding, brocante Brussel: Kartuizersstraat 37, 1000 Brussel • 02 502 30 03 • ma: 13-17u30, di t/m za: 11-18u • Oxfam Kids: kleding, accessoires voor kinderen Brussel: Brabançonnelaan 133, 1030 Brussel • 02 732 72 68 • di t/m za: 9-14u30 - kleding, brocante, boeken Brussel: Vossenstraat 19, 1000 Brussel • 02 513 83 23 • di, do, vr: 11-18u, za: 10-18u, zo: 10-15u • herenkleding en accessoires Elsene: Elsensesteenweg 254, 1050 Elsene • 02 648 58 42 • ma t/m za: 10-18u • Bookshop Elsene: Elsensesteenweg 252, 1050 Elsene • 02 647 48 51 • di t/m za: 10-18u • computers Etterbeek: Waversteenweg 295, 1040 Etterbeek • 02 640 09 25 • ma : 14-18u, di t/m vr: 11-18u, za: 11-15u • kleding, boeken, brocante Molenbeek: Dubois-Thornstraat 105, 1080 Molenbeek • 02 411 45 53 • ma t/m za: 10-18u • kleding, brocante, boeken, computers, kantoormeubilair Schaarbeek: Lambermontlaan 47, 1030 Schaarbeek • 02 215 05 11 • ma t/m vr: 9-17u • kleding, boeken, brocante Ukkel: Vanderkinderestraat 248, 1180 Ukkel • 02 344 98 78 • ma t/m za: 10-18u • Bookshop Vorst: Neerstalsesteenweg 66, 1190 Vorst • 02 332 59 91 • ma t/m za: 10-17u30 - kleding

wallonië Ans: Rue de l’Yser 185A, 4430 Ans • 04 371 20 44 • ma t/m za: 10-18u • kleding, brocante, computers Bergen: Rue de la Clef 37 • 7000 Bergen • 065 84 75 04 • ma t/m za: 10-18u • computers, boeken Charleroi: Rue du Grand Central 4, 6000 Charleroi • 071 31 37 76 • ma t/m vr: 11-18u, za: 10-15u • computers Charleroi: Rue de Montigny 66, 6000 Charleroi • 071 31 80 62 • do, vr: 10-17u30, za: 10-16u • kleding, boeken Ciney: Rue St. Gilles 61, 5590 Ciney • 083 67 85 04 • di t/m za: 10-18u • kleding, brocante, boeken, computers Dinant: Rue Grande 61, 5500 Dinant • 082 66 68 50 • ma t/m za: 10-18u • boeken, computers Herstal: Rue Grande Foxhalle 99, 4040 Herstal • 04 240 08 01 • ma: 12-16u45, di t/m vr: 10-16u45, za: 12-16u (juli/aug: gesloten op za) • kleding, brocante, boeken, computers Herstal: Avenue Louis De Brouckère 15/2, 4040 Herstal • ma t/m vr: 9-16u • kleding Hoei: Rue Montmorency 2, 4500 Hoei • 085 23 32 98 • wo: 9-16u, vr 10-17u, za 10-12u en 14-16u • kleding Luik: Rue de la Casquette 19b, 4000 Luik • 04 223 27 87 • ma t/m vr: 10-17u (zomer:18u), za: 12-17u (zomer 17u30) • kleding, brocante, boeken Luik: Rue St Séverin 117, 4000 Luik • 04 221 49 58 • ma t/m vr: 10-17u, za: 11-16u • kleding, brocante, boeken Luik: Rue Puits-en-sock 137, 4020 Luik • 04 341 18 00 • ma t/m za: 10-17u • kleding Luik: Rue St. Gilles 29, 4000 Luik • 04 222 24 42 • ma t/m vr: 10-17u30 (zomer 18u), za: 10-17u • Bookshop Marcinelle: Chée de Philippeville 290/292, 6001 Marcinelle • 071 27 86 90 • ma t/m za: 10-18u • kleding, brocante, boeken, computers Namen: Chée de Louvain 5, 5000 Namen • 081 22 22 22 • ma t/m vr: 11-17u, za: 10-15u • kleding, brocante, boeken, computers, kantoormeubilair Namen: Av de la Plante 27, 5000 Namen • 081 26 28 38 • ma t/m vr: 11-18u, za: 10-15u • computers Namen: Bas de la Place 12-14, 5000 Namen • 081 22 91 22 • ma t/m za: 9u30-18u • Bookshop Nijvel: Rue de Namur 36, 1400 Nijvel • 067 77 34 85 • ma t/m za: 10-18u • kleding, brocante, boeken, computers Seraing: Rue de la Baume 250, 4100 Seraing • 04 337 29 58 • ma t/m vr: 9u45-16u45 • kleding

Leuven heeft er een boekenwinkel bij. En wat voor één. In april opende onze 10de bookshop zijn deuren in de studentenstad. De winkel ligt op een steenworp van de Leuvense Oude Markt, naast de collega’s van de Oxfam-Wereldwinkel. Lezende Leuvenaars, naar boeken snakkende studenten en andere bibliofielen kunnen er hun literaire hartje ophalen. In de rekken staat een ruim assortiment leesvoer waar iedereen zijn gading vindt: van filosofische werken over

romans, dichtbundels, strips en jeugdliteratuur tot kookboeken en reisgidsen. Een team van uiterst gemotiveerde vrijwilligers runt de winkel. Met de nodige passie en hartstocht verlenen ze klanten advies en staan ze boekenliefhebbers bij in hun zoektocht naar literaire pareltjes. De ideale plek om je neus in de boeken te steken.

Adres: Parijsstraat 60, 3000 Leuven Openingsuren: ma tot za van 10 tot 18 uur

Duurzaam, een containerbegrip? Je kent ze vast wel: de groene containers die je in heel België tegenkomt en waarin je jouw overtollige maar nog bruikbare kleding of ander textiel kwijt kan. Er staan 256 Oxfam-exemplaren verspreid over heel Vlaanderen. De containers vormen een belangrijke aanvoerbron voor onze winkels. Het textiel wordt door deskundige handen gesorteerd en over ons winkelnetwerk verdeeld. Daar vliegen ze aan voordelige prijzen weer de deur uit. Duurzaamheid op z’n best!

In de gemeente Kontich vind je maar liefst 10 Oxfam-containers. Frank Van den Bergh, hoofd van de milieudienst: “Wij dragen hergebruik en recuperatie hoog in het vaandel. We opteerden bewust voor een samenwerking met Oxfam in plaats van een commerciële partner, zo steunen we tegelijk een goed doel. Onze gemeente is erg tevreden over de dienstverlening, al 20 jaar lang.” www.oxfamsol.be/containers

Omdat elk kledingstuk telt Jouw tweedehandse aankopen helpen onze projecten in heel de wereld financieren. Maar welke impact heb je hiermee? Op onze nieuwe etiketten lees je hoeveel je aankoop waard is: een trui = plantjes, 3 truien = een babypakket … En dit zijn slechts de eerste voorbeelden. Binnenkort lees je ook wat de aankoop van een paar schoenen, een boek of een jurk mogelijk maakt. www.oxfamsol.be/tweedehands JUNI 2013 • globo 15

1,2,3 Actie Oxfam Trailwalker zoekt vrijwilligers Op 24 en 25 augustus stappen meer dan 250 teams van vier helden 100 km in 30 uur. Zo tonen zij hun solidariteit met mensen wereldwijd die een steuntje goed kunnen gebruiken. • Wil jij boterhammen smeren, tenten opzetten, frisdrank uitdelen, stappers aanmoedigen of misschien masseren?

Mini-enquête:

Laat je stem horen tegen geweld op Samen maken we vanvrouwen Globo een echte wegwijzer.

• Ben jij op zoek naar inspiratie om je in te zetten? • Vertrouw je erop dat wij complexe thema’s toegankelijker maken? • Wil jij onze motivatie en de aanpak van Oxfam nog beter leren kennen?

MELD JE als

vrijwilliger voor Oxfam-Trailwalker.

Stuur een mail

Voor info en inschrijving leen@oxfamtrailwalker.be

globo@oxfamsol.be

met je dromen en verwachtingen naar

WERK aan de winkel! stem voor eerlijk voedsel • Voer mee actie online. • Ga op de foto tijdens de leukste zomerfestivals.

Deze zomer belicht de GROEI-campagne van Oxfam de praktijken van de 10 grootste voedingsbedrijven ter wereld. Het moet en kan beter! • Als consument kunnen we bedrijven een toontje lager laten zingen. • Voer mee actie voor een wereld waar iedereen genoeg te eten heeft.

Surf naar de speciale actiesite www.ikgroeimee.be

Volg ons op www.facebook.com/oxfamsol