Outro 292

www.outro.pl /

str /

www.outro.pl /

Kij w mrowisku strona 6 Nie lubię cię, bo jesteś człowiekiem strona 12 Ku jedności chrześcijan strona 20 Myślenie z uprzedzeniem strona 30 Imagine strona 36 Prawdziwa wrogość oparta na fałszu strona 44 Liberalizm w odwrocie? strona 50 Czarna Madonna polskiego rocka strona 60 BMW E36 318ti Compact strona 68 str /

www.outro.pl /

TEMAT NUMERU: str /

www.outro.pl /

Z jednej strony świat dąży do pewnej uniwersalizacji. Nosimy takie same ubrania, używamy tych samych telefonów. Nasze profile w mediach społecznościowych może podziwiać cały świat. Z drugiej strony my, jako ludzkość, pozostajemy wielce różnorodni. To dobrze czy źle?

Marshall McLuhan stwierdził w latach 60. minionego wieku, że żyjemy współcześnie w „globalnej wiosce”. Choć wtedy hasło to należało jeszcze do sfery abstrakcji, współcześnie dane nam jest obserwować jego realizowanie się na żywo. Dawniej informacja w przeciągu kilkunastu minut mogła obiec wszystkie zagrody w okolicy. Dziś natomiast ma możliwość dotrzeć w najdalsze zakątki kuli ziemskiej.

Idąc tym tropem można obiektywnie stwierdzić, że zewsząd jesteśmy atakowani informacjami. To z kolei mogłoby prowadzić do wniosku, że jako społeczeństwo dysponujemy wielką wiedzą, której wszechstronność i wielopłaszczyznowość trudno ująć w słowach. Jednak czy aby na pewno? Czy gdybyśmy rzeczywiście posiadali pełnię wie-

dzy, nadal tkwilibyśmy w ksenofobii, stereotypach, uprzedzeniach i niemożliwych do racjonalnego uzasadnienia sporach?

Nie chcę powiedzieć, że wiedza jest jedynym czynnikiem koniecznym do rzeczowego patrzenia na rzeczywistość.

Z drugiej strony nie mam też zamiaru niczym nihilista całkowicie obalać wywodzących się z niej wartości. Zapraszam jednak do dyskusji nad tym, co powoduje, że w zderzeniu z psychologiczną zachowawczością wielu z nas nawet najpewniejsze i przekonujące informacje wzbudzają wątpliwości czy wręcz są jawnie odrzucane.

Podłoże wytwarzania się antypatii między poszczególnymi narodami, nacjami czy węższymi grupami społecznymi trudno scharakteryzować

str /

w krótkich słowach. Mogą wynikać z osobistych złych doświadczeń, z ładunku emocjonalnego przekazywanego z pokolenia na pokolenie, z poczucia krzywdy dziejowej czy szerzenia propagandy.

Możliwości jest bez liku.

W nowym wydaniu nieprzypadkowo powracamy do tematu dialogu międzykulturowego który po raz pierwszy poruszaliśmy w wakacje. Wtedy zajmowaliśmy się różnorodnością jego przejawów oraz możliwościami dalszego rozwoju. Dzisiaj zaś chcemy się skupić nad problemami, które się z nim wiążą. Spróbujemy scharakteryzować trudności, na które napotykają jego propagatorzy oraz główne czynniki obniżające jego jakość. Zapraszamy do dyskusji.

Krzysztof

www.outro.pl /

Outro – wychodzimy poza schemat

Szefowie działów:

ISSN: 2299-5242

Ilona Sieradzka (korekta), Patryk Skoczylas (graficy), Martyna Kłos (promocja)

Ogólnopolski miesięcznik młodzieżowy Wydawca: Fundacja Nowe Media www.outro.pl

Webmaster: Maciej Perkowski

mail: redakcja(@)outro.pl, rekrutacja(@)outro.pl

Promocja: Anna Jastrzębska, Martyna Kłos, Żaneta Chwiałkowska,

Redaktor naczelny: Krzysztof Andrulonis Skład wydania i fotoedycja: Krzysztof Andrulonis

Korekta: Ilona Sieradzka, Olimpia Orządała, Marta Ręczkowska, Klaudia Sordyl, Ilona Sieradzka, Natalia Popławska

Projekt okładki: Monika Stankiewicz Grafiki: Monika Stankiewicz, Julia Dałek

str /

www.outro.pl /

Kij w mrowisku 3 osoby, 3 charaktery, 3 miasta – łączy je jedno – wszyscy są sojusznikami osób LGBT+. Choć nie zawsze jest łatwo, nie poddają się i demonstrują swoje postulaty w walce o równouprawnienie.

Według danych Kampanii Przeciwko Homofobii w Polsce żyją około 2 miliony osób LGBT. Dlaczego w marszach muszą domagać się swoich praw?

str /

www.outro.pl /

str /

www.outro.pl /

redaktor:

Konrad Traczyk

w mediach informacje o atakach na osoby ho-

Po pierwsze: równouprawnienie

moseksualne. Jednym z ostatnich takich przyPierwsza w Polsce parada równości przeszła ulicami Warszawy w 2001 roku. Wraz z bie-

padków jest pobicie zwycięzcy piątej edycji programu Top Model, Radka Pestki.

giem lat do stolicy Polski dołączyły kolejne miasta m.in. Poznań, Kraków, Łódź, Gdańsk, a w tym roku Szczecin. I choć miejsca zgromadzeń są różne, to wszystkim marszom przyświeca jeden cel – równość. - Głównymi postulatami są równouprawnienie małżeńskie lub związki partnerskie, edukacja seksualna, dostęp do antykoncepcji, antydyskryminacja, ochrona przed przemocą, w tym przemocą domową, regulacje prawne dot. ustalenia i zmiany płci itp. – tłumaczy mi Miłosz, który w marszach bierze udział od kilku lat. Bogna z gdańskiego stowarzyszenia Tolerado dodaje - Zależy mi żeby w naszym kraju było bezpiecznie dla każdego i żeby każdy mógł się w nim dobrze czuć, bez względu na takie śmieszne rzeczy, jak orientacja, pochodzenie, czy religia.

Obawy o bezpieczeństwo wydają się uzasadnione, bowiem nie raz można przeczytać

str /

Butelka vs. człowiek Mój pierwszy marsz był w Gdańsku. Jak pierwszy raz zauważyłam powiewającą na mieście tęczową flagę dumnie i bez strachu, to było wyzwalające – wspomina swój pierwszy marsz Bogna. Mateusz, z którym spotykam się w jednym ze szczecińskich barów szybkiej obsługi, mówi w podobny sposób. Dowiaduję się, że na pierwsze marsze wybierał się ze znajomymi.

Gdy przechodzimy do tematu tegorocznej szczecińskiej manifestacji, odnoszę wrażenie, że to ona była dla niego najważniejsza. Oprócz tego, że brał udział w jej organizacji, to właśnie na niej pojawiła się jego mama, która powoli przekonuje się do orientacji syna. Z czego wynika, u niektórych rodziców negatywne nasta-

wienie, gdy dowiedzą się, że ich dzieci nie są

osób, mężczyźni w białych koszulach wykrzyki-

heteroseksualne?

Być może z obawy o to, że www.outro.pl /

wali

ktoś zrobi im krzywdę. Sam rozmawiając z Ma-

„Chłopak, dziewczyna – normalna rodzina”.

teuszem, gdy widzę przechodzącego obok nas

O ile przemoc słowna może wyrządzić jedynie

mężczyznę po 40-tce w koszulce Polski Wal-

szkody psychiczne, o tyle butelki, które zostały

czącej lekko ściszam głos. W końcu w dzisiej-

skierowane w stronę manifestujących nieko-

szych czasach rozmawianie o społeczności

niecznie. Mateusz opowiada mi o innym za-

LGBT nie zawsze jest bezpieczne. A na pewno

chowaniu dwóch kobiet – Tańczyły, ale jedno-

nie w Szczecinie. Przekonałem się o tym ro-

cześnie pokazywały w naszym kierunku środ-

biąc materiał z tegorocznego marszu równości

kowe palce. Obok nich stały dzieci.

w Szczecinie dla rozgłośni radiowej, w której pracuję. Tuż obok radośnie maszerujących

str /

hasła

„Zakaz

pedałowania”

oraz

www.outro.pl /

itp., a potem przemarsz. Całą drogę towarzy-

Golasy na ulicy w biały dzień

szyła nam muzyka z samochodu na czele.

Pewnie natknęliście się kiedyś w telewizji na materiał z marszu równości, w którym widoczne są osoby nagie, wyzywająco ubrane lub zachowujące się wulgarnie. Moi rozmówcy słysząc pytanie o tego typu zachowania tylko lekko się uśmiechają - To tak nie wygląda.

Nie widziałem żadnej osoby, na marszach, na których byłem, która by się tak zachowywała - mówi Mateusz. Natomiast Miłosz opisuje mi przebieg jednego z marszów, w którym brał udział. - Zaczęło się od przemówień, apeli, spraw formalnych – zawiązania zgromadzenia

str /

Podczas maszerowania były okrzyki, hasła, powiewanie flagami itp. - jak to na marszu.

Na samym końcu wszyscy zaczęli tańczyć na ulicy do "I will survive". Bogna z Gdańska opowiada mi także o wydarzeniach, które niejednokrotnie towarzyszą marszom. - Kilka dni przed są organizowane różne wydarzenia związane z nim, takie jak: warsztaty, czy pokazy filmów, dyskusje, spotkania z ciekawymi ludźmi. W tym roku zrobiliśmy też grę miejską.

www.outro.pl /

to nie narzekaj na wybranych. Podobnie tutaj

Po co to wszystko?

– jeśli nie walczysz o prawa osób LGBT+, nie Wbrew hejtowi społecznemu i atakom ze strony narodowców moi rozmówcy nie planują zaprzestać udziału w manifestacjach. Mateusz opowiada mi nawet o swoich planach zrobienia swego rodzaju tournée po imprezach w całej Polsce. W tym roku mu się to nie udało, ale kto wie, może za rok? Miłosz podkreśla natomiast wagę parady równości dla polskiego społeczeństwa. - Takie marsze są potrzebne. Zarówno dla osób LGBT+, jak i dla hetero.

To trochę jak z wyborami – jak nie głosujesz,

str /

narzekaj, jeśli jest źle. Ja bardzo chcę, żeby było lepiej w Polsce. Dla mnie, chłopaka, przyjaciół, dla wszystkich. Na wszystkich zależy także Bognie z Tolerado. – Zależy mi na równości społecznej, na postulatach, o których mówimy. Dlatego chodzę na marsze oraz dlatego, że to jest fajna zabawa. Czy z tej swego rodzaju zabawy wyniknie kiedyś spełnienie choć części postulatów głoszonych przez uczestników manifestacji? Na to musimy pewnie jeszcze trochę poczekać…

www.outro.pl /

str /

www.outro.pl /

NIE LUBIĘ CIĘ, BO JESTEŚ

CZŁOWIEKIEM

str /

www.outro.pl /

rozmawiał: Olimpia

Orządała

Każdy z nas jest do czegoś uprzedzony. Na przykład do rozwiązywania równań różniczkowych, które wydają nam się trudne, do nauki języka rosyjskiego, który ma inny alfabet, do zupy kalafiorowej, którą kiedyś się zatruliśmy… Problem pojawia się, gdy uprzedzenia są skierowane przeciwko drugiemu człowiekowi i stają się powodem dyskryminacji.

W 1968 roku – dzień po zastrzeleniu Martina

kolor skóry. O tym badaniu opowiada film

Luthera Kinga – amerykańska nauczycielka

Niebieskoocy (1996).

Jane Elliott przeprowadziła w szkole eksperyment. Na jego potrzeby podzieliła dzieci na dwie grupy: pierwszą stanowili niebieskoocy, którzy byli ważniejsi i lepiej traktowani, drugą zaś – dyskryminowani brązowoocy. Następnie odwrócono role, aby każde dziecko mogło się przekonać, jak to jest być tym gorszym. Na koniec dzieci pisały wypracowania, w których ujawnił się znaczny wzrost zrozumienia problemu dyskryminacji. Eksperyment ten pokazał, w jaki sposób działają uprzedzenia i z jakimi trudnościami muszą sobie radzić Afroamerykanie, poniżani jedynie ze względu na ciemny

str /

Czym jest uprzedzenie?

O uprzedzeniu mówimy, gdy odrzucamy coś lub kogoś bez wyraźnych powodów. Słownik języka

polskiego

definiuje

je

jako

‘nieuzasadniony, negatywny stosunek do kogoś lub czegoś’. Charakterystyczne dla uprzedzeń jest generalizowanie, że każda osoba z danej grupy ma określoną negatywną cechę.

Postawa ta często wynika ze stereotypów, które istnieją w danym społeczeństwie, i niewątpliwie utrudnia poznawanie osób różniących

www.outro.pl /

się od nas. Uprzedzenie staje się powodem

dziecko również będzie miało do nich nega-

dyskryminacji i może być częścią ideologii, np.

tywny stosunek. W ten sposób uprzedzenia

antysemityzmu, rasizmu, homofobii czy seksi-

mogą być przekazywane z pokolenia na poko-

zmu.

lenie.

W przypadku rodzenia się uprzedzeń znaczenie mają także media, które współcześnie

Skąd się bierze?

Niewątpliwie

najbardziej

determinującym

czynnikiem powstawania uprzedzeń jest wychowanie. Postawy rodziców względem różnych grup społecznych czy narodowościowych odgrywają bardzo istotną rolę w życiu dziecka, które naśladuje najbliższych i przejmuje ich poglądy. Gdy jeden z rodziców źle wypowiada się np. o Romach, wielce prawdopodobne, że

str /

kreują rzeczywistość. Wiele osób kształtuje swoje poglądy na podstawie tego, co usłyszą w telewizji, radiu, lub co przeczytają w prasie i w Internecie. Przykładem mogą być informacje o napadach, zabójstwach i innych aktach przemocy dokonywanych przez uchodźców, o protestach feministek, które w telewizji często pokazywane są jako krzykliwe kobiety (czy

www.outro.pl /

raczej babochłopy) z wulgarnymi napisami

niem kontaktu oraz nierównym traktowaniem.

na transparentach czy o paradach równości,

Niektórzy przypisują innym także ukryte inten-

na których często jest kreowany specyficzny

cje (np. hasła, że każdy Żyd jest złodziejem)

wizerunek osób LGBT. Gdy osoba podatna na

lub oskarżają o własne niepowodzenia, a po-

wpływ mediów zobaczy, usłyszy lub przeczyta

nadto czują wyższość swojej grupy nad tą dys-

takie informacje, może zapałać niechęcią czy

kryminowaną.

wręcz nienawiścią do określonej grupy spo-

Dyskryminujący mogą również podnosić po-

łecznej lub narodowościowej. Interesujące jest

czucie własnej wartości poprzez obrażanie in-

także to, że nawet w filmach fabularnych poja-

nych, co ma związek np. z zazdrością. Czy nie

wiają się są uprzedzenia, np. w niskobudżeto-

często słyszymy poglądy, że jakaś bogata oso-

wych produkcjach amerykańskich Rosjanie

ba jest złodziejem albo że dorobiła się na czy-

i Chińczycy są często przedstawiani jako prze-

jejś krzywdzie? W ten właśnie sposób osoby,

stępcy bez skrupułów.

które mało zarabiają i zazdroszczą innym do-

Postawa ta może powstać również w przypad-

brobytu, próbują się dowartościować.

ku negatywnego doświadczenia. Na przykład

Co ciekawe, zdarza się, że czasem dyskrymi-

nastolatek pod wpływem alkoholu i narkoty-

nowani deprecjonują własną grupę. Przykła-

ków napada na starszego pana, który później

dy? Jedna kobieta może odczuwać negatywne

staje się wrogo nastawiony do młodzieży, uwa-

emocje do drugiej kobiety, skupiającej się na

żając, że każdy nastolatek pije, zażywa narko-

karierze zawodowej albo mówiącej, że nie lubi

tyki i jest chuliganem.

dzieci. Postawa ta wynika ze stereotypowego przekonania, iż każda kobieta marzy o macierzyństwie.

Uprzedzenia mogą pociągać za sobą różne zachowania – od łagodnych (o ile w tym przypadku można mówić o łagodności) do wyjątkowo okrutnych. Podłożem tej postawy są negatywne emocje – lęk, nienawiść, obrzydzenie, pogarda czy nieufność. Osoby uprzedzone często reagują wobec danej jednostki czy grupy wrogimi wypowiedziami, obrażaniem, unika-

str /

Uprzedzenia mogą przybierać również formę przemocy fizycznej. Dyskryminujący dopuszczają się pobić na tle rasowym, a nawet porwań i morderstw. A Holocaust? Wyrósł z uprzedzeń do Żydów. Zwraca na to uwagę Todd D. Nelson w Psychologii uprzedzeń, który pisze tak: Różne formy uprzedzeń, stereotypów i dyskryminacji były motorem niemal

Graf. Monika Stankiewicz

Jak się przejawia?

www.outro.pl /

str /

www.outro.pl /

wszystkich wojen, bitew oraz innych aktów

Miałem sen, iż pewnego dnia ten naród po-

przemocy, których pełna jest historia ludzko-

wstanie, aby żyć wedle prawdziwego znacze-

ści.

nia swego credo: „uważamy za prawdę oczywistą, że wszyscy ludzie zostali stworzeni równymi”. Miałem sen, że pewnego dnia na czerwo-

Jak z nim walczyć?

Osoby, które na własnej skórze doznały przejawów uprzedzeń, niejednokrotnie próbują walczyć z dyskryminacją. Wystarczy spojrzeć chociażby na ruchy LGBT, dążące do zmniejszenia poziomu stereotypów w danym społeczeństwie. Najważniejszym narzędziem do walki z tą negatywną postawą jest właściwa edukacja. Uczenie od dziecka wielokulturowości na pewno może przynieść pozytywne skutki. Istotną rolę odgrywa także możliwość kontaktu z osobami z różnych grup społecznych, narodowościowych lub etnicznych, co pozwala na ich lepsze poznanie i pozbycie się uprzedzeń.

str /

nych wzgórzach Georgii synowie dawnych niewolników i synowie dawnych właścicieli niewolników będą mogli zasiąść razem przy braterskim stole. (…) Miałem sen, iż pewnego dnia moich czworo dzieci będzie żyło wśród narodu, w którym ludzi nie osądza się na podstawie koloru ich skóry, ale na podstawie tego, jacy są*. * Fragment słynnego przemówienia Martina Luthera Kinga wygłoszone 28 sierpnia 1963 roku podczas Marszu na Waszyngton.

Graf. Monika Stankiewicz

www.outro.pl /

str /

www.outro.pl /

KU JED

CHRZE Na świecie istnieje wiele religii, pośród których są takie, o których większość z nas nawet nie słyszała. Do głównych wyznań należą: hinduizm, chrześcijaństwo, judaizm i islam. W dzisiejszym świecie różne kultury i wyznania współistnieją obok siebie, dlatego dialog międzykulturowy i międzywyznaniowy jest szczególnie ważny.

W dialogu międzyreligijnym chodzi o wzajemne poznanie, przełamywanie barier i zrozumienie wyznawców różnych religii. str /

www.outro.pl /

DNOŚCI EŚCIJAN

str /

www.outro.pl /

redaktor:

Anna Adamczyk

Chrześcijaństwo od początku swojego istnie-

Ekumenizm to dialog różnych wyznań oraz

nie było dość zróżnicowane. Na przestrzeni

próba wzajemnego zrozumienia. Ekumenizm

wieków doszło do podziałów na liczne nurty

to postawa pełna tolerancji i szacunku wobec

i grupy wyznaniowe, które różnią się zwyczaja-

bliźnich oraz ich tradycji religijnych”.

mi, doktryną czy też strukturami organizacyj-

Słowo „ekumenizm” pochodzi od greckiego

nymi. Wyróżniamy trzy główne odłamy: katoli-

słowa oikumene, które oznacza zamieszkaną

cyzm, chrześcijaństwo wschodnie, czyli prawo-

ziemię. Ruch narodził się w XIX wieku, począt-

sławie oraz protestantyzm. Między nimi są róż-

kowe inicjatywy zostały zainicjowane w środo-

nice, ale jeśli chodzi o doktrynę chrześcijań-

wisku protestanckim i prawosławnym. Pierw-

ską, to pozostaje ona niezmienna w trzech

szymi przedstawicielami byli teologowie prote-

punktach. Należą do nich: wiara w istnienie

stanccy, Nathan Söderblom oraz John Mott,

Boga w Trzech Osobach, wiara w Syna Bożego

którzy głosili działanie na rzecz odnowy chrze-

Jezusa Chrystusa jako Zbawiciela oraz uzna-

ścijaństwa i jedności. W 1948 roku powstała

nie Pisma Świętego za źródło Objawienia.

Światowa Rada Kościołów, która skupia Ko-

Od połowy XIX wieku istnieje w obrębie chrze-

ścioły tradycji protestanckiej, anglikańskiej,

ścijaństwa ruch dążący do zjednoczenia wy-

prawosławnej oraz starokatolickiej. Podstawą

znań chrześcijańskich.

Kościołów zrzeszonych z tą organizacją jest uznanie bóstwa i zbawczej roli Jezusa. Obecnie za dialog ekumeniczny w Kościele katolic-

Ekumenizm – co to oznacza?

kim odpowiedzialna jest Papieska Rada do

Według encyklopedii PWN jest to „ruch

spraw

w chrześcijaństwie dążący do przywrócenia

Największą i najbardziej wpływową reprezen-

jedności chrześcijan”. Na stronie Polskiej Ra-

tację ruchu ekumenicznego stanowi Światowa

dy Ekumenicznej czytamy, że „Ekumenizm to

Rada Kościołów.

działalność na rzecz pojednania chrześcijan. str /

Popierania

Jedności

Chrześcijan.

www.outro.pl /

str /

www.outro.pl /

łożyć kolejną religię, lecz by objawić miłość

Działacze i ideolodzy

Boga i pojednać ludzi.

Brat Roger to założyciel międzynarodowej wspólnoty ekumenicznej – Wspólnoty Taizé.

Należący do niej bracia zobowiązują się dzielić ze sobą dobra materialne i duchowe, a także zachowywać celibat. Utrzymują się z własnej pracy, nigdy nie przyjmują prezentów ani darów. Co tydzień w Taizé organizowane są spotkania modlitewno-refleksyjne, w których biorą udział młodzi ludzie z całego świata. Brat Roger przyczynił się do propagowania idei ekumenizmu,

zwłaszcza

wśród

młodych.

Twierdził, iż Jezus nie przyszedł po to, aby za-

str /

Na polu ekumenicznym działał również Jan Paweł II. Widać to w gestach, które czynił, odwiedzając różne zakątki świata, jak modlitwa pod Ścianą Płaczu w Izraelu czy stała praca na rzecz dialogu między religiami. W 2001 roku w Syrii papież złożył pierwszą w dziejach wizytę w świątyni muzułmańskiej. Towarzyszył mu najwyższy duchowny muzułmański Syrii – - Wielki Mufti Ahmad Kiftaro. Był to kolejny historyczny krok w jego misji dialogu międzyreligijnego.

www.outro.pl /

Ojciec Święty ekumenizmowi poświęcił wyda-

znań na wspólnej modlitwie o pokój. Hasłem

ną w 1995 roku papieską encyklikę Ut unum

przewodnim spotkania było „Być razem, aby

sint (Abyśmy byli jedno). Jan Paweł II omawia

się modlić”. To tylko mała synteza najważniej-

w niej zagadnienia dialogu katolicyzmu z pra-

szych działań papieża, których dokonywał na

wosławiem i różnymi odłamami protestancki-

rzecz ruchu ekumenicznego. Okres jego prze-

mi. Papież zwracał uwagę, że gdy chrześcija-

wodnictwa w Kościele przez wielu zwany jest

nie modlą się razem, wówczas cel, jakim jest

„ekumenicznym pontyfikatem”.

zjednoczenie, wydaje się bliższy. Międzynaro-

Trzeba tutaj wspomnieć, iż w Kościele katolic-

dowy Dzień Modlitwy o Pokój to ekumeniczne

kim można również usłyszeć głosy krytykujące

święto obchodzone corocznie, od 2004 roku,

duże zaangażowanie w sprawy ekumeniczne.

21 września. Zapoczątkował je Jan Paweł II,

Niektóre grupy tradycjonalistów katolickich,

który w 1986 roku w Asyżu po raz pierwszy

jak np. Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X,

spotkał się z przedstawicielami kilkunastu wy-

odnoszą się z dystansem do ekumenizmu. Ist-

str /

www.outro.pl /

nieją trzy główne przyczyny krytyki. Pierwsza

Działania jednoczące

zakłada, że Kościół katolicki jest jedynym założonym przez Chrystusa, a to pociąga za sobą uznanie, iż wszystkie inne Kościoły chrześcijańskie są fałszywe. Niektórzy twierdzą, że zaangażowanie Kościoła w ruchu ekumenicznym prowadzi do zmian doktrynalnych, gdzie Kościół nie miałby już zdolności do przyciągania wiernych – to drugi powód do krytyki. Trzecią przyczyną jest upatrywanie się środowisk tradycjonalistycznych

źródła

osłabienia,

a

tradycji

katolickiej,

wręcz

zniszczenia

Głównym narzędziem ekumenizmu jest dialog i wspólna modlitwa, która przyspiesza zjednoczenie chrześcijaństwa. W tym celu organizowane są nabożeństwa ekumeniczne. Nie istnieje określony program takich spotkań modlitewnych, zazwyczaj obejmuje on: czytanie Pisma Świętego, homilię lub rozważanie oparte na przeczytanym fragmencie biblijnym, wspólne odmówienie „Ojcze nasz” – ze względu na uniwersalny charakter modlitwy dla wszystkich wyznań o pochodzeniu chrześcijańskim,

zwłaszcza liturgicznej.

przepraszanie Boga za grzechy popełnione

str /

www.outro.pl /

przeciwko jedności Kościoła, czasami także

Dialog opiera się na spotkaniach przedstawi-

modlitwę wstawienniczą, a na zakończenie

cieli i teologów poszczególnych Kościołów

wspólne błogosławieństwo udzielone przez

i wymianie poglądów, a także koncepcji współ-

duchownych różnych wyznań. Nabożeństwa

pracy. Obejmuje dyskusje na tematy doktry-

organizuje się najczęściej w Tygodniu Modlitw

nalne oraz rozważania nad ich spornymi kwe-

o Jedność Chrześcijan – który zawsze odbywa

stiami. Ponadto służy do ustalenia wspólnych

się od 18 do 25 stycznia, w okresie Objawie-

podstawowych prawd wiary. Swoim zasięgiem

nia Pańskiego lub w czasie wydarzeń istotnych

współpraca może obejmować lokalne, regio-

dla ruchu ekumenicznego. Według chrześcijan

nalne, krajowe lub światowe chrześcijańskie

Objawienie Pańskie ma swoją symbolikę –

wspólnoty religijne. Dla przykładu istnieje dia-

jest pokłonem zarówno części świata pogan,

log

jak i ludzi z różnych warstw społecznych i na-

orientalny. Rozmowy zostały zapoczątkowane

rodowych. Chrystus przychodzi do całego świa-

po Soborze Watykańskim II.

ta i objawia się wszystkim narodom niezależnie od podziałów.

str /

katolicko-prawosławny

i

katolicko-

www.outro.pl /

str /

www.outro.pl /

menizmie jest brak trwałego porozumienia w

Po co ten dialog?

sprawie celu ruchu ekumenicznego. W dialogu W ruchu ekumenicznym najważniejsze są trzy

trzeba przełamać bariery związane z nieufnością,

zasady: prymat Pisma Świętego w teologii i życiu

przesądami oraz wszelkimi lękami. Dziś ekume-

Kościoła, pełne uznanie wolności człowieka wo-

nizm oceniany jest krytycznie, gdyż nie spełnia

bec wiary i uznanie kościelnego charakteru nie-

oczekiwanego celu, a relacje między Kościołami

rzymskokatolickich wspólnot chrześcijańskich.

chrześcijańskimi wciąż ograniczone są trudno-

Mniej, ale nadal ważna jest zasada lojalności

ściami. Droga ku pełnej jedności okazała się

wobec Kościoła, biblijności, dążenia do po-

trudna i długa.

wszechnej odnowy. Zasady te zostały wyrażone podczas Soboru Watykańskiego II.

Być może nie wszyscy wiedzą, co dokładnie oznacza słowo ekumenizm, ale coraz więcej

Pozwolę sobie przytoczyć słowa Benedykta XVI:

osób zdaje się rozumieć potrzebę akceptowania

Dążenie do przywrócenia jedności chrześcijan

odmienności wyznaniowej i narodowościowej,

nie może się ograniczyć do uznania wzajemnych

dialogu międzyludzkiego oraz międzywyznanio-

różnic i pokojowego współistnienia. Głównym

wego. Trudno przewidzieć, w jaki sposób rozwi-

i podstawowym celem ekumenizmu jest dążenie

nie się ekumeniczny dialog i jak będą wyglądały

do jedności. Modlitwa i rozmowa mają prowadzić

relacje pomiędzy wyznawcami poszczególnych

ku pełnej spójności pod zwierzchnictwem Rzy-

wyznań czy religii. Jednak według mnie istnienie

mu.

Kościoła katolickiego bez ekumenizmu nie mia-

W kwestiach dogmatycznych czy interpretacji

łoby sensu, gdyż ekumenizm właściwie pojęty

Biblii na każdym kroku znajdują się trudności,

zakłada nawrócenie do Chrystusa. Musimy więc

które mogą prowadzić do sporów. Jak mówi

sobie uświadomić, że mimo różnicy poglądów,

kard. Kurt Koch, watykański „minister ds. eku-

każdy odłam chrześcijaństwa zmierza do jedne-

menizmu” – jedną z największych barier w eku-

go celu.

str /

www.outro.pl /

MYĹšLENIE Z U

czyli stereoty

str /

UPRZEDZENIEM, www.outro.pl /

ypy narodowe

str /

www.outro.pl /

redaktor:

Klaudia Bąk

We współczesnym świecie trudno uniknąć stereotypowego myślenia. Jesteśmy nim otoczeni od samego urodzenia. Pewne fakty i opinie tak bardzo przyjęły się w społeczeństwie, że praktycznie niemożliwe jest wyparcie ich ze świadomości.

Chciałoby się rzec, że wiele stereotypów krąży

do najpowszechniejszych. Polacy często sami

w świecie od zarania dziejów. Stąd silne prze-

przyznają się, że lubimy biesiadować i general-

konanie o ich prawdziwości. Zazwyczaj okazu-

nie nie stronimy od alkoholu. Często mówi się,

ją się jednak fałszywe, rodząc w ten sposób

że naszym narodowym atrybutem jest kieli-

konflikty. Ludzie kategoryzujący za pomocą

szek wódki.

powszechnych skojarzeń zaczynają odnosić

Wbrew pierwszemu skojarzeniu, to zamiłowa-

się do siebie z uprzedzeniem i wyższością.

nie może też stawać się naszym atutem. Nie

Warto sprawdzić, jak ten model realizuje się

można zarzucić naszym rodakom braku go-

w praktyce.

ścinności. Lubimy gości i przyjmujemy ich z otwartymi ramionami. Uzasadnienie tego faktu widać między innymi w słynnym przysło-

Polska – kraina

wiu „czym chata bogata”, które odnosi się wła-

alkoholem płynąca

śnie do polskiego zamiłowania do przyjmowa-

Pierwszy przystanek zróbmy w ojczyźnie. Jak

nia gości.

sami doskonale wiemy, w Polsce stereotypów

Polacy postrzegani są także jako ludzie ma-

nie brakuje, a te związane z nałogami należą

rudni. Słyniemy z narzekania na wszystko – począwszy od pogody, skończywszy na zarob-

str /

www.outro.pl /

kach. Ponoć nie potrafimy cieszyć się z tego,

Oczywiście są to tylko dwa z wielu utartych wy-

co mamy, a jedynie dostrzegać to, czego nam

obrażeń dotyczących Polski. Z niektórymi trud-

brakuje. Wydaje mi się jednak, że ta tenden-

no nie zgodzić, innym natomiast próbujemy

cja na przestrzeni lat słabnie. Polska przez

się przeciwstawić. Z biegiem czasu część

długi okres znajdowała się pod zaborami, po

z nich sama się zdezaktualizuje – mam tu na

wojnie sytuacja gospodarcza także nie była

myśli chociażby stereotypową słabą znajo-

szczególnie dobra. Potem nadszedł komu-

mość języków obcych. Należy ona w po-

nizm… Dopiero teraz kraj zaczyna poziomem

wszechnym mniemaniu do cech, z której słyną

życia dorównywać krajom Zachodu. Stąd moż-

Polacy. Statystyki ukazują stan zgoła odmien-

na wysnuć wniosek, że wraz ze zmianami poli-

ny – z badań Eurostatu wynika, że 62% Pola-

tycznymi mogą także następować zmiany

ków w 2016 roku deklarowało znajomość języ-

mentalne.

ka obcego, najczęściej angielskiego. Na tle Unii Europejskiej nie jest to wynik, którego na-

str /

www.outro.pl /

leżałoby się wstydzić. Trzeba też pamiętać,

giej strony ten kraj słynie z pracowitości i za-

że aktualnie system szkolnictwa narzuca

radności. Niemcy zawsze przykładają się do

wręcz dzieciom i młodzieży naukę angielskie-

swojej pracy i robią to tak dobrze, jak tylko po-

go czy niemieckiego. Stereotyp Polaka niepo-

trafią.

trafiącego porozumieć się za granicą zamiera i

Warto wspomnieć także o nastawieniu Pola-

ten sam los wraz z upływem czasu może spo-

ków do naszych zachodnich sąsiadów. Wielu

tkać wiele innych powszechnych skojarzeń.

z nas bowiem do tej pory ma do sąsiadów zza Odry negatywne nastawienie. Szczególnie dotyczy to starszego pokolenia, które patrzy na

Sąsiedzkie problemy,

Niemców przez pryzmat historycznych do-

czyli wycieczka do Niemiec

świadczeń. Przeszłość odgrywa ważną rolę

Stereotypów o narodzie niemieckim także nie brakuje. W wyobrażeniach wielu ludzi typowy Niemiec to grubszy mężczyzna w krótkich spodenkach na szelkach (tzw. Lederhosen). Tak jak Polakowi nie brakuje kieliszka wódki, tak Niemcowi przypisujemy kufel z piwem. Z dru-

str /

w kształtowaniu teraźniejszości, jednak w pewnym momencie żywienie dalszej urazy staje się bezzasadne, jedynie utrudnia współpracę czy relacje sąsiedzkie. Po raz kolejny z pomocą może przyjść upływ czasu i naturalne następstwo pokoleniowe.

www.outro.pl /

Nagłośnione przez media zostało także wiele samobójstw i zamachów w imię religii. W pamięci Europejczyków nadal żywe pozostają zamachy w Paryżu, Nicei, Stambule, Brukseli, Petersburgu czy w Londynie. Faktów tych nie da się zanegować, jednak wyznawców islamu nie można generalizować jako jednorodnej grupy. Nie każdy dokonuje takich czynów, w Koranie jest bowiem zapisany zakaz zabijania. Równie silnym skojarzeniem z Bliskim Wschodem jest postrzeganie kobiety jako własności męża. Zapewne większości z nas kojarzą się one jedynie z całkowitym zakryciem ciała i twarzy, co jest stereotypowe. Warto wziąć pod uwagę fakt, że przecież nie każda wyznawczyni islamu nosi nikab, czyli zasłonę okrywającą twarz.

Na tym obszarze także czas nie stoi w miejscu, i widać przełomowe zmiany. Do jednej

Wielbłądem na Bliski Wschód

z nich należy przyznanie praw wyborczych ko-

Kraje arabskie to region silnie kojarzony z wieloma stereotypami. Nie ma chyba osoby, która

bietom. Pierwszy krok na tej drodze postawiła Arabia Saudyjska w listopadzie 2015 roku.

nie słyszałaby hasła: Każdy arab to terrorysta.

Jak sami doskonale wiemy, myślenie w kate-

Takie myślenie szczególnie wzmogło się po

goriach stereotypów jest nieuniknione. Mimo,

11 września 2001 roku, kiedy doszło do za-

iż często staje się ono źródłem konfliktów

machu na World Trade Center, który koszto-

i nieporozumień, to nie potrafimy się go wy-

wał życie blisko 3 000 ludzi. Była to niewyob-

zbyć. Łatwiej przecież jest myśleć według utar-

rażalna tragedia, do której spowodowania

tych schematów, aniżeli samemu zweryfiko-

przyznał się Osama Bin Laden, przywódca is-

wać daną informację.

lamskiej organizacji terrorystycznej Al Kaida.

str /

www.outro.pl /

IMAG Narody, narody! Po diabła narody Stojące na drodze do szczęścia i zgody?

Historia nam daje dobitne dowody: Pragniecie pokoju? - Usuńcie przeszkody - Narody, narody, narody!

Śpiewał Jacek Kaczmarski w utworze „Limeryki o narodach”.

Czy na pewno usunięcie państw może dać tak wspaniałe rezultaty?

A może to wszystko dzieje się już, bez naszej świadomości?

str /

www.outro.pl /

GINE

str /

www.outro.pl /

redaktor: Weronika

Siemińska

Aby móc rozmawiać o usunięciu podziałów

W dzisiejszym świecie w większości krajów

państwowych, powinniśmy zdać sobie sprawę,

spotykamy model gospodarki wolnorynkowej.

czym jest państwo i jaką rolę odgrywa w dzi-

Zmniejsza ona w pewnym stopniu rolę struk-

siejszym świecie. Słownik Języka Polskiego

tur administracyjnych w rozwoju ekonomicz-

oferuje następującą definicję: Wewnętrznie

nym państwa i zakłada istnienie wolnego ryn-

zorganizowana społeczność zamieszkująca

ku, czyli działającego bez ingerencji pierwiast-

określone terytorium, mająca swój rząd, suwe-

ka kontroli odgórnej. Mechanizm wolnych cen

renność i określone prawa.

rynkowych podlega fluktuacjom zależnie od istniejącego popytu i podaży. Stan całkowitej wolności handlu i operacji giełdowych jest jed-

Po co kiedyś, po co dziś?

nak wyłącznie wyidealizowanym modelem.

Cele istnienia państwa zmieniały się przez wie-

W praktyce większość rządów, przynajmniej w

ki, zawsze jednak wiązały się z zamiarami poli-

naszym kręgu cywilizacyjnym, ingeruje w pro-

tycznymi, projektowanymi przez struktury wła-

cesy

dzy. Obecnie funkcje państwa są kształtowane

do możliwie równomiernego rozdziału dóbr.

rynkowe,

starając

się

doprowadzić

w dużej mierze przez proces globalizacji.

Współczesne kraje dążą do: realizacji dobra

Problem niedopasowania

wspólnego, zagwarantowania wolności i bezpieczeństwa jednostki, zapewnienia udziału

Wszystkie powyższe procesy, w których pań-

w dystrybucji dóbr wytworzonych przez społe-

stwo w jakimś stopniu partycypuje, tworzą sys-

czeństwo oraz pełnej kontroli nad swoją obro-

tem naczyń połączonych. Nie wydaje się jed-

ną terytorialną.

nak, aby struktury władzy narodowej miały bezpośredni wpływ na poziom cieczy w po-

str /

www.outro.pl /

szczególnych ramionach. Nie tylko ekonomia,

a nikt nie urodził się niewolnikiem. Ich idea-

ale również przejawiająca się w wielu dziedzi-

łem był tolerancyjny, oświecony obywatel nie-

nach życia społecznego globalizacja sprawia,

przypisany do żadnego polis. Również Dioge-

że państwo coraz bardziej traci na znaczeniu.

nes z Synopy czy Sokrates na pytania o ich

Właściwie wynika to z samej definicji tego pro-

kraj ojczysty oznajmiali, że są obywatelami

cesu. Rola państwa się zmniejsza, gdyż jest za

świata. Początki nowożytnej filozofii przyniosły

małe dla wielkich spraw ogólnoświatowych,

zaś koncepcję irenizmu, rozumianego jako po-

a jednocześnie zbyt duże dla problemów lokal-

stawy otwartości i szczerości w rozwiązywaniu

nych.

konfliktów, co wiązało się jednocześnie ze

Być może koncepcja państwa światowego nie

sprzeciwem wobec jakichkolwiek prób roz-

jest wcale tak odległa, jak mogłoby się wyda-

strzygania sporów za pomocą przemocy. Myśl

wać. Już starożytni filozofowie głosili idee

tę zapoczątkował Erazm z Rotterdamu, zaś do

świata bez granic. Sofiści uważali, że człowiek

jej kontynuatorów można zaliczyć takich myśli-

wywodzi się z natury, gdzie wszyscy są sobie

cieli jak: Guillaume Dubois, Andrzej Frycz Mo-

równi. Byli zdania, że to prawo dzieli ludzi,

drzewski czy Immanuel Kant, którzy postulowali o świat bez wojen.

str /

www.outro.pl /

w danym czasie i może osiągnąć status glo-

Państwo to… świat?

balnego hegemona. Obecnie bezsprzecznie za Na razie państwo światowe pozostaje jedynie w sferze naszych rozmyślań, jednak istnieją inne byty polityczne, które w przyszłości mogą rozwinąć się na taką skalę. Mam na myśli supermocarstwa. Politolodzy definiują to pojęcie w różny sposób: Witold Orłowski opisuje je jako państwo, którego siła wyraźnie dominuje nad siłami większości innych mocarstw świata, z kolei Alice Lyman Miller postrzega ten rodzaj państwa jako mające zdolność rozszerzania dominacji i wpływów na skalę ogólnoświatową na więcej niż jeden region na globie

str /

supermocarstwo uważane są Stany Zjednoczone, często do grona tego zalicza się też Chiny, Rosję, a także Unię Europejską.

Gdyby jednak takie hiperimperium miało istnieć, to na jakich zasadach by funkcjonowało?

W modelowym ujęciu opisał to zagadnienie w swojej książce „Krótka historia przyszłości” szanowany francuski ekonomista Jacques Attali. Autor prognozuje, że rozpad państw rozpocznie się już około 2040 roku. Wskutek zastępowania pracy ludzkich rąk przez maszyny

www.outro.pl /

zacznie zanikać klasa robotnicza. Jednocze-

Świat pod kontrolą

śnie będziemy obserwować rozwój klasy średniej oraz powstawanie nowej grupy społecznej, tzw. klasy twórczej, która w dużej mierze będzie dyktować warunki rozwoju nowego społe-

Słowem klucz w przyszłości wg Attali będzie nadzór. Z usług prywatnych spółek zajmujących się bezpieczeństwem, konkurencyjnych względem państwowej policji, będą korzystały

czeństwa.

Attali spekuluje, że wielkie firmy poprzez reklamy będą kierować wyborami odbiorców, co przyczyni się do osłabienia państw. Przedsiębiorcy należący do klasy twórczej będą poruszali się po świecie w celu zdobywania jak największego dochodu. Państwa będą swego rodzaju centrami, w których uzyskają możliwość zatrzymania się na dłużej. Kraje będą obniżały podatki, aby przyciągnąć do siebie klasę twórczą, co pozbawi je najważniejszych dochodów. Usługi publiczne staną się płatne, co odbije się niekorzystnie na najbiedniejszych i przyczyni do pogłębiania różnic społecznych.

towarzystwa ubezpieczeniowe chcące dowiedzieć się jak najwięcej o swoich klientach. Będą one wyznaczały normy postępowania, a z pomocą organów hipernadzorczych zyskają możliwość dokładnego sprawdzania, czy klienci się z nich wywiązują. W ten sposób będą minimalizowały ponoszące przez siebie ryzyko.

Niektóre przedsiębiorstwa wyspecjalizują się w „rządzeniu”, aby pomagać agencjom ubezpieczeniowym. Ten rodzaj działalności stanie się kolejnym dochodowym sektorem gospodarki. Z czasem powstające grupy interesu zastąpią w skali świata narodowe organy regulujące. Te dwa typy instytucji staną się swego rodzaju władcami hiperimperium.

str /

www.outro.pl /

Istotna rola przypadnie też ciału koordynacyjnemu banków, złożonemu z przedstawicieli banków centralnych, które ustali koszyk głównych walut światowych. To wymusi na państwach przyjęcie narzuconych norm budżetowych, z czasem zaś doprowadzi do powstania wspólnej waluty światowej. Hiperimperium będzie usiłowało również kontrolować własność prywatną.

Do zobaczenia w nowym świecie To wszystko brzmi całkiem realnie, prawda?

Jednak istnieją czynniki, które w pewnym stopniu uniemożliwiają powstanie świata bez granic. Do najistotniejszych należy niejednolita struktura religijno-kulturalna społeczeństwa zamieszkującego naszą planetę, co skutkuje skłonnością do wojen i nieporozumień na tym tle. Jednak istnieje państwo, które zdołało z ludzi o dużych różnicach etnicznych, religijnych i światopoglądowych stworzyć bardzo dobrze prosperujący naród. Mam na myśli Stany

Wersja „light”

Zjednoczone. Z całą pewnością nie było tak od razu pięknie, w zasadzie w dalszym ciągu wy-

Istnieje też inna koncepcja państwa przyszło-

stępują tam problemy na tle zróżnicowania

ści, z pewnością łatwiejsza do zaakceptowania

społecznego, ale postęp w tej dziedzinie i tak

niż wizja hiperimperium. Państwo minimalne,

jest ogromny. Ze zbitki najróżniejszych imi-

założenie teoretyczne autorstwa A. Smitha

grantów udało się utworzyć państwo pod

i D. Ricardo, posiada być może większą rację

sztandarem preambuły konstytucyjnej, mówią-

bytu niż hiperimperium. Według tych uznanych

cej o sprawiedliwości, pokoju i wolności. A te-

brytyjskich ekonomistów XVIII wieku, rola in-

go chyba pragną wszyscy…

stytucji rządowych powinna być jak najmniej-

str /

www.outro.pl /

sza, a sytuacja kraju ma być regulowana przez

wówczas pytanie o sensowność ich dalszego

rynek, a nie odgórne rozwiązania instytucjo-

istnienia.

nalne. Państwo pełni wtedy jedynie funkcje

Czas pokaże, która koncepcja się sprawdzi.

stróża pasywnego: obserwuje zachodzące pro-

Możliwe, że żadna, choć równie dobrze nastą-

cesy, a uaktywnia się dopiero wtedy, kiedy

pić może synteza elementów każdej z nich.

działania jednostki zagrażają bytowi najsłab-

Czy świat bez granic byłby naprawdę lepszy?

szych graczy. Takie państwo musiałoby się wy-

Czy na pewno oznacza wyzwolenie, czy może

zbyć niektórych dawnych funkcji, choćby go-

zniewolenie?

spodarczo-organizatorskiej, socjalnej czy kulturalno-wychowawczej. Warto zadać sobie

str /

www.outro.pl /

PRAWDZIWA

OPARTA N

Dezinfo stawić

w rela

do p

str /

www.outro.pl /

A WROGOŚĆ

NA FAŁSZU

ormacja jest jednym z najtrudniejszych wyzwań, jakim musi czoła współczesna polityka. Stanowi przyczynę zawirowań

acjach międzynarodowych, a jednocześnie przyczynia się

polaryzacji społeczeństw i rozwoju konfliktów z udziałem mniejszości w różnych krajach.

str /

www.outro.pl /

redaktor: Katarzyna Giemza

Zatrucie relacji polsko-ukraińskich

Już w styczniu 2018 roku pojawiły się pierw-

Skalę problemu dezinformacji widać już w Pol-

wspomnianej epidemii na teren Polski, rzeko-

sce. – W polskich realiach działania dezinfor-

mo spotęgowanym przez masową migrację

macyjne i manipulacyjne odnoszące się do

Ukraińców nad Wisłę. Główny Inspektorat Sa-

grup narodowych lub etnicznych prowadzone

nitarny jednak wyjaśnia, że panika z tego po-

są dwutorowo, polegają na wytworzeniu obu-

wodu jest nieuzasadniona. Epidemia trwa nie-

stronnych napięć między większością i mniej-

przerwanie od ponad dwóch dekad, a Ukraiń-

szością. Działaniom tym sprzyja trudna histo-

cy masowo osiedlają się nad Wisłą dopiero od

ria relacji Polski z sąsiednimi nacjami, m.in.

kilku lat i sytuacja mimo to pozostaje stabilna.

z Ukraińcami. Wykorzystanie pewnych wzor-

Ponadto szef GIS-u twierdzi, że nie ma potrze-

ców historycznych, które z łatwością wywołują

by wprowadzenia obowiązkowych badań lekar-

określone emocje, jest mieczem obosiecznym,

skich przy wjeździe do kraju. Informacja o epi-

oddziałuje z dużą mocą na jedną i drugą stro-

demii panującej na Ukrainie powoduje jednak

nę. Niemniej, zdarza się też jednostronna in-

lęk przed Ukraińcami planującymi żyć na tere-

toksykacja – przykładem może być zmanipulo-

nie naszego kraju.

sze informacje o ryzyku rozprzestrzenienia się

wana informacja o epidemii gruźlicy szerzącej się na Ukrainie i zagrażającej krajom Unii Europejskiej, przede wszystkim Polsce – tłuma-

Na relacje między Polską a Ukrainą wpływają

czy Jakub Wiech, zastępca redaktora naczel-

także fałszywe informacje o działaniach pro-

nego portalu Energetyka24.

wadzonych przez te nacje przeciwko sobie nawzajem. W styczniu 2018 r. ukraińskie media

str /

www.outro.pl /

obiegła fałszywa informacja, jakoby Polska zło-

ognienia i tak napiętych stosunków polsko-

żyła w Radzie Bezpieczeństwa ONZ wniosek

ukraińskich. Podobne incydenty jednak rzeczy-

o uznanie zbrodni ukraińskich nacjonalistów

wiście się zdarzały, jak chociażby ostrzelanie

popełnionych na Polakach za ludobójstwo.

z użyciem granatnika polskiego autokaru

Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych

w tym samym mieście w grudniu 2017 roku.

zdementowało te doniesienia.

Kłamstwo fundamentem Z kolei 1 kwietnia 2018 roku głośna stała się sprawa rzekomego podpalenia polskiego auto-

ludobójstwa

karu we Lwowie. Lwowski radny z partii

Fałszywe informacje stanowią jedną z głów-

UKROP Igor Zinkiewycz twierdził, że otrzymał

nych przyczyn prześladowań muzułmańskich

informację o tym incydencie z zaufanego źró-

Rohingjów w Mjanmie. Są oni oskarżani o dą-

dła. Straż pożarna i policja jednak tłumaczyły,

żenie do islamizacji ludności tego kraju, która

że w czasie rzekomego podpalenia nie prowa-

w ponad 90% przypadków wyznaje buddyzm.

dziły żadnych interwencji. Doniesienie o tym

W mediach społecznościowych krążą informa-

zdarzeniu ewidentnie stanowiło próbę za-

cje, jakoby Rohingjowie podpalali własne do-

str /

www.outro.pl /

my, by wzbudzić współczucie ze strony opinii

Oczernianie pasterzy

publicznej. Za znaczną część tego typu oszczerstw odpowiada grupa radykalnych buddyjskich mnichów Ma Ba Tha. Ich przywódca, Ashin Wirathu, rozpowszechnia nieprzychylne dla Rohingjów wiadomości na Facebooku w formie zmanipulowanych zdjęć z wprowadzającymi w błąd opisami. W wyniku prowadzonej przez Ma Ba Tha kampanii dezinformacyjnej wysiedlono bądź zabito ponad 600 tys. muzułmanów. Z kolei analizujący tę sprawę dziennikarze z Agencji Reutera zostali skazani na siedem lat więzienia pod zarzutem niele-

Dezinformacja wpływa także na rozwój konfliktów plemiennych w Nigerii. W lutym 2018 roku na drodze ekspresowej z Lagos do Ibadan rzekomo doszło do zamachu przeprowadzonego przez nigeryjskich pasterzy. Policja stanu Ogun, w którym incydent miał mieć miejsce, szybko zdementowała te doniesienia. Z kolei pod koniec czerwca bieżącego roku pasterze z plemienia Fulani utracili ponad 300 krów, które zostały porwane. W krajowych mediach pojawiła się informacja, jakoby w akcie zemsty za tę sytuację przeprowadzono zamach terro-

galnego posiadania tajnych dokumentów.

str /

www.outro.pl /

rystyczny na terenie stanu Plateau. Odpowie-

formy, zatruwając życie społeczeństw w róż-

dzialny za to stwierdzenie przywódca jednego

nych częściach świata. Wpływa na rozwój kon-

ze stowarzyszeń hodowców bydła Danladi

fliktów i związanych z nimi różnych działań –

Circoma wyparł się go.

- od ataków terrorystycznych po czystki etniczne. Zwalczenie tego zjawiska wymaga wprowa-

Dezinformacja odgrywa coraz istotniejszą rolę we współczesnych mediach i przybiera nowe

str /

dzenia odpowiednich regulacji w prawie międzynarodowym i krajowym oraz zwiększenia świadomości medialnej wśród obywateli.

www.outro.pl /

Liberalizm w odwrocie?

Upadek komunizmu w bloku wschodnim wielu ludzi utożsamia wręcz z symbolicznym

momentem upadku muru berlińskiego. Wydarzenie z listopada

1989 roku z pewnością stanowiło przełom. Dziś jednak zasadn że rosną nowe bariery, groźniejsze nawet od tych z minionego str /

w swojej najnowszej książce Kontrrewolucja. Liberalna Europa

www.outro.pl /

Recenzje nowości wydawniczych

a

ne wydają się obawy, wieku. Rozważa je Jan Zielonka

a w odwrocie.

str /

www.outro.pl /

redaktor: Krzysztof

Aby poznać genezę nowej analizy Zielonki, mu-

Andrulonis

Jesienna rewolucja

simy cofnąć się w czasie o kilkanaście lat.

Choć sama postępująca degradacja betonowego wału, rozdzielającego przez blisko trzydzieści lat dwie części jednego z największych miast zachodniej Europy nie miała żadnej realnej siły sprawczej, o tyle konsekwencje polityczno-ustrojowe, jakie za sobą pociągnęła, u wielu ludzi wywołały wręcz euforię radości.

Oto wraz z Berliner Mauer upadała znienawidzona po obu jej stronach żelazna kurtyna.

Kraje demoludów, odseparowane jak dotąd od „zgniłego Zachodu”, po raz pierwszy mogły zasmakować wolności, a wraz z nią liberali-

Przełom w bloku wschodnim poprzedzał szereg wydarzeń wskazujących na słabnięcie dominacji państwa radzieckiego w jego strefie wpływów. Trudno zaprzeczyć, że wszystko zaczęło się w Polsce. To w Gdańsku, w lipcu 1980 roku rozpoczęły się strajki robotnicze, które finalnie doprowadziły do utworzenia pierwszego w tej części Europy wolnego związku zawodowego. W sierpniu 1980 roku rozpoczął się okres zwany w naszej historii „karnawałem Solidarności”, brutalnie przerwany przez stan wojenny.

zmu – nie tylko na polu ustroju politycznego

Kolejne miesiące, okupione krwią górników

i społecznego, ale też szerokiej autonomii jed-

z Kopani Wujek oraz psychicznymi torturami

nostki w eksponowaniu własnego „ja”.

internowanych były jednak ostatnim akordem

str /

www.outro.pl /

str /

www.outro.pl /

komunistycznej symfonii. Następne lata, na-

szły później do podręczników pod nazwą Jesie-

znaczone coraz głębszym kryzysem gospodar-

ni Ludów, znalazł się Ralf Dahrendorf, nie-

czym, politycznym, a także społecznym, wyra-

miecki socjolog i politolog, którego popular-

żającym się w stagnacji przerywanej tylko raz

ność sięgała nawet poza Europę. W reakcji na

po raz strajkami ostrzegawczymi, doprowadzi-

dziejącą się na jego oczach dziejową zmianę

ły do obrad Okrągłego Stołu i pierwszych czę-

napisał Rozważania na temat rewolucji w Eu-

ściowo wolnych wyborów w czerwcu 1989.

ropie, które skierował do anonimowego J. za-

We wrześniu 1989 z kolei swoje expose wygła-

mieszkującego Warszawę. Dahrendorf starał

sza pierwszy premier ze stronnictwa solidarno-

się za pomocą szerokiej epistoły poczynić re-

ściowego, reprezentowanego w Sejmie X ka-

fleksję nad mnogością przemian, którym ule-

dencji jako Obywatelski Klub Parlamentarny.

gała w duchu liberalizacji Europa Środkowa

Został nim Tadeusz Mazowiecki.

i Wschodnia. Skalę przeobrażeń uznał za istot-

Pod silnym wrażeniem wydarzeń, które ogar-

ną na tyle, aby nazywać ją rewolucją. Właśnie

nęły nie tylko Polskę, ale i pozostałe kraje wy-

z tym określeniem wchodzi w polemikę w swo-

zwalające się spod jarzma ZSRR, a które prze-

jej pracy Jan Zielonka.

str /

www.outro.pl /

Bodźcem dla Zielonki do napisania pracy oka-

Ile demokracji w demokracji?

zał się Brexit, którego świadkami byliśmy Zielonka adresuje swoje rozważania wprost do zmarłego w 2009 roku Dahrendorfa, czemu daje wielokrotnie wyraz w formie bezpośrednich nawiązań do słów niemieckiego politologa. Jednocześnie jednak wywód jest na tyle systematyczny, że trudno nie dostrzec próby uczynienia go dla czytelników bardziej przystępnym. Zielonka był wieloletnim współpracownikiem Dahrendorfa podczas jego kariery uniwersyteckiej na St Anthony’s College w Oksfordzie. Określa siebie jako prowokatora intelektualnego, takiego samego zresztą, jak niegdyś Dahrendorf.

str /

w czerwcu 2016 roku. Nie ulega wątpliwości, że dla opinii publicznej na całym kontynencie było to zaskoczenie. Jak dotąd nikt nie próbował opuścić Wspólnot Europejskich. Zdarzały się spadki popularności wartości europejskich, gorsze notowania polityków proeuropejskich, sukcesy partii eurosceptycznych, jednak nie otwarty głos referendalny nawołujący do opuszczenia struktur unijnych. Wydaje się, że sami pomysłodawcy głosowania ludowego byli zaskoczeni niemniej, niż reszta Europy.

Więcej, chyba większość Brytyjczyków nie za-

www.outro.pl /

stanawiała się nad praktycznymi konsekwencjami takiej decyzji. Przyczyn niepowodzenia

Między liberalizmem

ryzykownego eksperymentu Camerona można

a populizmem

doszukiwać się w wielu różnych źródłach, jed-

Właśnie taka opozycja wydaje się wyłaniać

nak spojrzenie doświadczonego politologa

z rozważań ucznia Dahrendorfa nad zmianami

i socjologa, jakim jest autor Kontrrewolucji

zachodzącymi we współczesnej Europie. Autor

może dać wiele powodów do refleksji. Autor

stara się za pomocą analizy szeregu zjawisk

podejmuje próbę umieszczenia brytyjskiej se-

społeczno-politycznych udowodnić zasadność

cesji w kontekście wydarzeń politycznych

śmiałej tezy, którą postawił w tytule swojej

ostatnich lat oraz nowych czynników przyczy-

pracy. Nieprzypadkowo rozpoczyna dywagacje

niających się najsilniej do kształtowania opinii

od omówienia coraz częściej przewijającego

publicznej.

się w europejskim dialogu politycznym zjawiska populizmu. Sama próba redukcji tak sze-

str /

www.outro.pl /

rokiego pojęcia normatywnego do miarodaj-

Krytyka obiektywna?

nych wyznaczników wydaje się mało realna, wobec czego autor stara się wykazać je za pomocą konkretnych przykładów ruchów populi-

Tytułowa Kontrrewolucja mogłaby sugerować negatywne nastawienie do zmian zachodzących na scenach politycznych wielu europej-

stycznych.

Zielonka zwraca również uwagę na nadmierną generalizację środowisk zgrupowanych wokół obydwu walczących obozów. Nie tylko populiści stanowią grupę niejednorodną. Jak twierdzi sam autor: Liberalizm nie stanowi jednolitego, spójnego fenomenu. Podpiera się też słowami Martina Krygiera, australijskiego politologa o liberalizmie jako zróżnicowanym Kościele, którego lista przykazań jest długa i różnorodna. Kluczowym problemem okazuje się już na wstępie racjonalny i logiczny podział walczących ze sobą mniej lub bardziej otwar-

skich państw, jak i w strukturach organizacji ponadnarodowych. Autor nie idealizuje ani nie krytykuje nadmiernie żadnej ze stron. Choć rodzące się w coraz nowszych odmianach przejawy populizmu uważa za zjawiska negatywne, to dostrzega też wypaczenia i słabości szeroko

pojętego

obozu

liberalnego.

Nie szczędzi politycznym liberałom krytyki, choć sam należy do kręgu zadeklarowanych kontynuatorów tej myśli politycznej.

Zielonka skupia się tylko nad wybranymi problemami dzisiejszych demokracji liberalnych, które jego zdaniem w szczególny sposób przy-

cie grup.

str /

www.outro.pl /

czyniły się do osłabienia rządów liberalnych.

określił mianem wzlotu i upadku. Obie te spra-

Mierzy się z chorobami europejskich systemów

wy uważa za istotny egzamin dla dalszego

politycznych, ze słabnącym zainteresowaniem

funkcjonowania liberalizmu – zarówno na po-

wyborami parlamentarnymi i wytworzeniem się

ziomie państwowym, jak i kontynentalnym.

czegoś na kształt liberalnej oligarchii, co stoi w

Wnioski z przeprowadzonej analizy są jednak

głębokiej sprzeczności z sednem tej doktryny

pesymistyczne – noty z tego trudnego spraw-

politycznej. Poddaje krytyce coraz większe za-

dzianu ukazują słabość liberałów w pełnej kra-

angażowanie polityków liberalnych w sprawy

sie. Ponadto Zielonka nie sądzi, by zmianę sy-

socjalne, co zbliża ich niejednokrotnie do po-

tuacji przynieść mogła aktywność pojedyn-

pulistów, z którymi przecież prowadzą otwartą

czych, rozpoznawalnych polityków liberalnych,

walkę.

jak Emmanuel Macron czy Angela Merkel.

Koniec kryzysu? Nie widać

Między rewolucją

Tematy najcięższego kalibru autor pozostawia

a kontrrewolucją

na sam koniec. Zaliczył do nich ogólnoeuropejski problem z uchodźcami z Bliskiego Wschodu, jak i rozwój oraz współczesne funkcjonowanie Unii Europejskiej, które prowokacyjnie

str /

Książka Zielonki porusza wiele zagadnień na tyle rozbudowanych, że każde z nich mogłoby się stać podstawą opasłych analiz akademic-

www.outro.pl /

kich. Autor jest jednak w swoich wywodach na

czone nadmiarem informacji, jednak autor

tyle przejrzysty, zarówno w materii językowej,

żadnej z nich nie pozostawia choćby bez krót-

jak i pojęciowej, że orientacji w narracji nie

kiego omówienia. Wreszcie przydatna w lektu-

powinien stracić nawet nieobracający się na

rze jest znajomość pracy Ralfa Dahrendorfa

co dzień w tej tematyce czytelnik. Do niewąt-

z 1989 roku, bo stanowi główny obiekt polemi-

pliwych zalet należy też zaliczyć aktualność

ki Zielonki. Autor wprowadza jednak stosowne

prezentowanych wydarzeń – książka trafiła na

objaśnienia i komentarze z dzieła swojego

półki księgarni dopiero kilka miesięcy temu.

mentora, co powoduje, że lektura bez kontek-

Dobór tematów wydaje się całkowicie trafny

stu wyżej wspomnianego kontekstu nie na-

i uzasadniony. Autor stawia odważną hipotezę,

stręcza trudności. Kontrrewolucja to spójna

jednak w jej argumentacji trafia w samo sed-

synteza problemów, z którymi zmaga się

no. Osoby mniej chętnie czy rzadziej przyglą-

współczesny europejski liberalizm, a pośred-

dające się dyskursowi politycznemu w Polsce

nio także my sami – pionki na mapie politycz-

i w Europie mogą czuć się momentami przytło-

nej rozgrywki.

str /

www.outro.pl /

CZARNA M

POLSKIEG

„pie

str /

www.outro.pl /

MADONNA

GO ROCKA

Jej muzyka towarzyszy nam od kilku dekad. Mimo, że erwsza dama polskiego rocka” już nie zaśpiewa, muzyka zespołu Maanam pozostanie nieśmiertelna. A teksty piosenek Kory będą zawsze aktualne.

str /

www.outro.pl /

redaktor:

Żaneta Chwiałkowska

przyzwyczajeni do takich piosenek. Do tego

Boom na Maanam Widownia festiwalu w Opolu oszalała na jej widok. Jest rok 1980, a widzowie nie zdawali sobie jeszcze sprawy, że są świadkami rewolucji na polskiej scenie muzycznej – początku tak zwanego „boomu polskiego rocka”. Blask reflektorów oświetlał wysoką, szczupłą kobietę. Wyróżniała się na tle innych wokalistek, śpiewających przed nią – miała krótkie włosy, mocny makijaż, błysk w oku, uderzającą pewność siebie i punkową energię, z jaką wykrzykiwała słowa piosenki:

ten pazur, z jakim Kora rozgrzewała opolską publiczność. Na to czekała młodzież, buntująca się przeciwko systemowi, w jakim dane im było dorastać. Pojawiła się nowa idolka, skandalistka, niestroniąca od kontrowersji gwiazda, później – pierwsza dama polskiego rocka.

Zespół Maanam nie przypadł jednak do gustu jury festiwalu. Muzycy przewidywali, że nie mają szans na wygraną. Jednak telefony od widzów się urywały (wtedy głosowano, dzwoniąc na podany w telewizji numer). W czasie głosowania na nagrodę publiczności ludzie specjalnie biegli do budek telefonicznych, by pokazać

Tymczasem żegnam panie dziennikarzu

poparcie dla swojego faworyta (wielu z nich

I niech pan nie zapomni przesłać

nie miało wtedy telefonów). Maanam wygrał

Stu egzemplarzy gazety z wywiadem

bezapelacyjnie. Dalszą historię zna chyba każ-

Podaruję panu zdjęcie z autografem

dy. Występy przed tłumami wiernych fanów,

Maanam, Boskie Buenos

rekordowe nakłady sprzedanych płyt, koncerty

To było coś zupełnie nowego. Buenos Aires, szampan, podróże pierwszą klasą – ludzie żyjący w szarej rzeczywistości PRL-u nie byli

str /

w Niemczech i Holandii, teledysk do utworu Sie ściemnia w brytyjskim MTV. Tak powstaje legenda.

I to ona w końcu swoją charyzmą porwała tłu-

Nie jestem biała www.outro.pl /

my, przynosząc obojgu upragnioną sławę.

i nie jestem czarna

Przez zespół przewijali się różni muzycy, ale to

Gdyby nie Marek Jackowski (lider zespołu Ma-

Jackowscy są „sprawcami” fenomenu Maana-

anam), nie byłoby Kory, gdyby nie Kora, nie

mu. Kiedy zakończyło się ich małżeństwo,

byłoby Maanamu, więc również sukcesu Mar-

skończył się Maanam. Band później znowu się

ka. Uzupełniali się doskonale jako kompozytor

odrodził, by przez konflikt Kory i Marka osta-

i autorka tekstów, gitarzysta i wokalistka, rów-

tecznie rozpaść się.

nież jako mąż i żona. Olga (tak naprawdę mia-

Pseudonim artystyczny Kory został zaczerpnię-

ła na imię Kora) Jackowska nie zawsze chciała

ty z mitologii greckiej. Persefona (czyli Kora)

być piosenkarką. To mąż, zakładając zespół,

miała być sprawczynią pojawienia się pór ro-

dał Korze szansę stanięcia przed mikrofonem.

ku. Nastrój Olgi Jackowskiej był zmienny, po-

str /

www.outro.pl /

dobnie jak pogoda, stąd jej przydomek. Potrafiła być bardzo empatyczną osobą, kochającą swoich bliskich, wrażliwą. Ceniła harmonię i piękno, bywała jednak ostra, bezpośrednia, wybuchowa, szczera aż do bólu. Nie bała się wyrażać własnego zdania, nawet na tematy polityczne – utwór Kreon wykonywała w okularach przeciwsłonecznych, podobnych do tych, jakie nosił Wojciech Jaruzelski. Hanna Bakuła, znana malarka i jej przyjaciółka przyznała: Co ją różniło od innych ludzi? Wszystko. W niczym nie przypominała nikogo. Była absolutnym unikatem. Doskonała w swojej urodzie, osobowości.

Stoję, czuję się świetnie Jej życie nie było jednak idealne. Zaznała sławy i szczęścia, ale też biedy, upokorzeń, samotności i bólu. W jej domu rodzinnym nie przelewało się, kilka lat dzieciństwa spędziła w domu dziecka prowadzonym przez siostry prezentki w Jordanowie. Twierdziła później, że zakonnice, które miały tam opiekować się dziećmi, znęcały się nad nimi fizycznie i psychicznie. Na domiar złego padła również ofiarą księdza pedofila, co opisała w piosence Zabawa w chowanego, która parę lat temu wywołała wiele kontrowersji. Po powrocie do domu mieszkała w suterenie razem z chorą na gruź-

str /

www.outro.pl /

licę matką i braćmi alkoholikami. Zdarzało się,

sukces jako piosenkarka, jej praca stanowiła

że brakowało im pieniędzy na zaspokojenie

też jej pasję. Z partnerem, później mężem, po-

podstawowych potrzeb, nawet na jedzenie.

etą i malarzem Kamilem Sipowiczem odnala-

Dzieciństwo kojarzyło jej się przede wszystkim

zła spokój w domu na Roztoczu. Tam odpoczy-

z tęsknotą za matką, brakiem poczucia bez-

wała, malowała figurki Madonn, zajmowała się

pieczeństwa i bezdomnością. Później, w wieku

zwierzętami. W momencie, w którym osiągnę-

nastoletnim, uciekała przed złymi wspomnie-

ła pełnię szczęścia usłyszała diagnozę: rozsia-

niami w przygody z narkotykami i do powstają-

ny rak jajnika.

cego wtedy w Polsce ruchu hippisowskiego.

Jako dziecko wielokrotnie pragnęła śmierci.

Czekam na wiatr, co rozgoni

Raz prawie jej się udało. W dorosłym życiu wie-

Ciemne skłębione zasłony

lokrotnie zmagała się z depresją. Lekarstwem

Stanę wtedy na "RAZ!"

miała być dla niej twórczość.

Ze słońcem twarzą w twarz

W końcu zaczęło jej się układać. Osiągnęła

Maanam, Krakowski spleen

str /

www.outro.pl /

Kora chciała, by na jej pogrzebie ludzie byli

Czas od pięt mnie cicho zjada

ubrani kolorowo i aby nikt nie płakał. Pożegnał

Truchtem biegnie do sąsiada

ją więc mąż we wzorzystej koszuli i kapeluszu

Gasi blaski dusi słowa

w panterkę, przyjaciele, bliscy, fani, ludzie kul-

Radość do rękawa chowa

tury, politycy. Na pogrzebie był też jej ukochany pies – Ramona, która żyła zaledwie miesiąc

A planety szaleją, szaleją, szaleją i śmieją się,

i jeden dzień dłużej od swojej pani. Nie było

śmieją się, śmieją

księdza – Kora mimo że była wierząca, nie za-

A planety szaleją, szaleją, szaleją i śmieją się,

pomniała traum z dzieciństwa. Była za to figu-

śmieją się, śmieją

ra Madonny pomalowana przez samą artyst-

Maanam, Szał niebieskich ciał

kę. I utwór Organka Czarna Madonna, w które-

Jej opiekunka przyznała, że w noc śmierci Ko-

go teledysku wystąpiła Kora. Spoczęła na war-

ry miała sen – przyśniło jej się, że Kora chodzi

szawskich Powązkach, pośród zieleni, drzew

po domu i mówi: „Jestem wolna, jestem szczę-

i natury.

śliwa”.

Czarna madonno, weź mnie w ramiona Czarna madonno, ratuj, bo skonam Nim nas rozdziobią kruki i wrony Zanim przybędą śmierci szwadrony Organek, Czarna Madonna Kora zmarła w wieku 67 lat, 28 lipca 2018 roku o godzinie 5:30 rano, zaraz po najdłuższym w tym stuleciu zaćmieniu Księżyca. Jednak prawdziwe gwiazdy nigdy nie gasną…

str /

www.outro.pl /

str /

www.outro.pl /

BMW E36 318ti str /

www.outro.pl /

WÓZ na studencką kieszeń

i Compact str /

www.outro.pl /

redaktor:

Adam Dyrszka

Nie każdego stać na furę prosto z salonu. W końcu ceny nowych aut zaczynają się od około trzydziestu tysięcy złotych. Dla młodego kierowcy, do tego studenta, jest to kwota niemal astronomiczna. Ale czy to oznacza, że pomimo posiadania prawa jazdy jest on skazany na dalsze poruszanie się komunikacją miejską?

Nadszedł czas, aby przetestować pojazd dla

cent samochodów luksusowych. Produkty tej

(złośliwie nazywanych przez bardziej doświad-

marki od dziesięcioleci słyną z prestiżu połą-

czonych kierowców) prawdziwych młodych

czonego ze sportowym zacięciem. Wszystkie

gniewnych. Jest nim oczywiście BMW serii 3,

modele BMW są świetnie wyposażone i nowo-

w odmianie Compact. Sprawdzę dlaczego tak

czesne, ale różnią się od konkurencji niższą

powszechnie określa się je mianem samocho-

pozycją za kierownicą, sztywniejszym zawie-

du dla „dresa” lub agresywnego kierowcy,

szeniem i sportowym charakterem.

a także ocenię prawdziwość tych stereotypów.

E36 Compact powstawał w latach 1994 – 2000 i jest najmniejszą odmianą tej generacji serii 3, o skróconym rozstawie osi w stosunku

BMW, czyli Bayerische

do innych nadwozi. Tak znaczne skrócenie sa-

Motoren Werke

mochodu segmentu D Premium jest bardzo

Bayerische Motoren Werke (Bawarskie Zakłady Silnikowe) znany jest jako niemiecki produ-

str /

nietypowym zabiegiem. Jedyny podobny samochód, który przychodzi mi na myśl, to Merce-

www.outro.pl /

Prosta, ale efektowna linia nadwozia des C Coupe. Ten Mercedes jest bezpośred-

Bogato, ale tanio

nim konkurentem BMW E46 Compact, czyli Prezentowany egzemplarz BMW jest dość bo-

następcy omawianego dzisiaj samochodu.

Nazewnictwo wersji nadwoziowych tego modelu jest nieco chaotyczne i można się w nim łatwo pogubić. Oferowane były dwie odmiany nadwozia coupe różniące się rozmiarami.

Tą większą prawidłowo nazwano Coupe, a mniejszą Compact (określenie to oznacza segment samochodów kompaktowych). Poza tym ten model był oferowany w wersji Touring (kombi) i sedan.

gato wyposażony. Może się pochwalić takimi dodatkami jak: specjalny pakiet stylistyczny (tzw. M pakiet), klimatyzacja manualna, podgrzewane fotele, przednie szyby sterowane elektrycznie, fabryczne radio z CD, cztery poduszki

powietrzne,

komputer

pokładowy,

przednie światła przeciwmgłowe, tapicerka częściowo wykończona alcantarą, czyli materiałem często stosowanym w samochodach sportowych oraz obszyty skórą lewarek skrzyni

str /

www.outro.pl /

Tył Compacta przez wielu uważany za wielką pomyłkę biegów, dźwignia hamulca ręcznego i kierow-

dziemy zarówno tańsze jak i znacznie droższe

nica.

egzemplarze, ale te pierwsze radzę omijać

Za napęd służy tutaj już mniej „efektowny”,

z daleka ze względu na stan techniczny, te

czterocylindrowy silnik o pojemności 1,8 litra.

drugie natomiast skierowane są do pasjona-

Jest to jedna z najsłabszych jednostek monto-

tów i kolekcjonerów o zdecydowanie zasob-

wanych w tym modelu. Większe silniki mają

niejszych portfelach.

o dwa cylindry więcej, co przekłada się na

Osobiście radzę celować w kwoty rzędu 6 – 7

znacznie lepszą kulturę pracy i przyjemniejsze

tysięcy. Pozwoli to znaleźć niezajeżdżony, zad-

brzmienie.

bany samochód z podobnym silnikiem, ale

Ceny samochodów podobnych do naszego

(najprawdopodobniej) dość wysokim przebie-

Compacta utrzymują się w przedziale między

giem. Jeśli jednak takie BMW było traktowane

trzy a siedem tysięcy złotych. Oczywiście znaj-

z należytą dbałością, przebieg nie powinien

str /

www.outro.pl /

być źródłem problemów. Wyposażenie raczej

mochodów

sportowych.

Nie

inaczej

jest

nie ma wpływu na cenę tych samochodów,

w przypadku tego auta. Compact, pomimo po-

więc znalezienie bogatej wersji wymaga do-

zornie łagodnej i konserwatywnej stylistyki,

kładnego przeglądania wszystkich ogłoszeń.

typowej dla niemieckich producentów samochodów, wygląda agresywnie. Zawdzięcza to nisko poprowadzonej linii dachu, a także ni-

Sportowo na zewnątrz

skiemu zawieszeniu i krótkiemu rozstawowi

Jak już wcześniej wspomniałem, w zasadzie

osi. Dzięki temu auto wygląda na bardzo zwin-

wszystkie modele BMW aspirują do miana sa-

ne i szybkie. Dodatkowy M pakiet w postaci

Konserwatywna stylistyka BMW str /

www.outro.pl /

nakładek na progi i nieco innych zderzaków

Sportowo w środku

stanowi przysłowiową wisienkę na torcie.

Według niektórych opinii tył Compacta zupełnie nie pasuje do reszty nadwozia z powodu nieproporcjonalności, przez co cały samochód jest dużo brzydszy od pozostałych wersji nadwoziowych. Ja też nie należę do fanów tej stylistyki, jednak muszę przyznać, że nie potrafię sobie wyobrazić innego zakończenia tego samochodu. Wpasowanie malutkiej klapy bagażnika pomiędzy duże, dwukolorowe klosze zde-

Seria 3, jako samochód klasy D Premium, nastawiona jest na wysoki komfort i sporo przestrzeni we wnętrzu. W nadwoziu Compact spełnia te warunki z pewnymi wyjątkami, ponieważ kabina jest bardzo przestronna z punktu widzenia pasażerów podróżujących z przodu. Nawet wysokim osobom (powyżej 180 cm wzrostu) nie powinno zabraknąć miejsca ani nad głową, ani na nogi.

Na przednich fotelach siedzi się bardzo nisko,

cydowanie ma coś w sobie.

ale dzięki dobremu trzymaniu bocznemu

Elegancki wygląd deski rozdzielczej, wysokiej jakości materiały wykończeniowe str /

www.outro.pl /

(rodem z foteli kubełkowych), komfortowemu

problem. Po przesunięciu przednich siedzeń

ukształtowaniu siedzeń, a także rozbudowanej

maksymalnie do tyłu na tylnej kanapie nie

ich regulacji podróżuje się niezwykle komforto-

zmieści się już nawet dziecko. Pomijając ten

wo. Ciekawym dodatkiem jest możliwość wy-

„drobny” szczegół byłem zaskoczony ilością

sunięcia dolnej części siedzenia podpierającej

miejsca w tej części kabiny, ponieważ spodzie-

uda. Jedyną wadą tak niskiej pozycji za kie-

wałem się znacznie większej ciasnoty.

rownicą jest utrudnione wsiadanie i wysiada-

Bardzo pozytywne wrażenie zrobiły na mnie

nie z samochodu, co może nie przypaść

materiały wykorzystane do wykończenia kokpi-

do gustu.

tu E36. Przeważają tu miękkie plastiki, być

Pozycja za kierownicą jest naprawdę świetna.

może niezbyt piękne i typowe dla samocho-

Jak już wspominałem siedzi się nisko, ale kie-

dów z lat dziewięćdziesiątych, ale i tak zdecy-

rownica i deska rozdzielcza są odpowiednio

dowanie lepsze od tych w tańszych samocho-

skierowane w stronę kierowcy. Siedząc w tym

dach. Boczki drzwi i siedziska wykończono

samochodzie miałem wrażenie „otulenia”

atrakcyjnym wizualnie materiałem, a fragmen-

przez elementy wnętrza. Dodatkowy plus za

ty foteli obszyto alcantarą, która jest niezwykle

wygodny i szeroki podłokietnik.

przyjemna w dotyku.

Wszystkie przyciski i przełączniki znajdują się

Wnętrze tego auta posiada też pewne wady.

bardzo blisko kierowcy. Dodatkowo większość

Największą z nich wydaje się brak możliwości

z nich rozmieszczona jest w niedalekim są-

regulacji kierownicy. W samochodzie tak wyso-

siedztwie lewarka zmiany biegów. Ma to pozy-

kiej klasy jest to dla mnie niewybaczalny błąd.

tywny wpływ na komfort użytkowania samo-

Być może w wyższych opcjach wyposażenio-

chodu, a także na bezpieczeństwo. Już po

wych oferowano regulację przynajmniej w jed-

krótkiej chwili przełączników i pokręteł używa

nej płaszczyźnie. Razi także brak uchwytów

się zupełnie instynktownie, bez potrzeby odry-

na kubki i niemal znikoma ilość schowków.

wania wzroku od jezdni.

Warto jeszcze wspomnieć o bagażniku E36

Siedząc z tyłu (przy ustawieniu przedniego fo-

Compact, ponieważ wcale nie jest tak mały jak

tela pod mój wzrost) miałem optymalny zapas

sugeruje wygląd zewnętrzny. Jest tak dzięki

miejsca na nogi, jednak w przypadku kierowcy

klapie bagażnika unoszonej razem z tylną szy-

o wyższym wzroście może pojawić się spory

bą oraz całkiem foremnemu ukształtowaniu

str /

www.outro.pl /

Regulowane podparcie nรณg

str /

www.outro.pl /

Wygodna regulacja ustawień fotela tej przestrzeni. Bagażnik można powiększyć

Aby wyjaśnić tą kwesti1)ę należy zacząć od

poprzez położenie oparć kanapy dzielonej

silnika. Testowany egzemplarz (o oznaczeniu

w stosunku 1:1. Niestety w ten sposób po-

318ti) wyposażono w szesnastozaworowy,

wstaje spory próg w podłodze.

benzynowy motor o pojemności 1,8 litra i mocy 140 koni mechanicznych. Chociaż to jedna z najsłabszych jednostek oferowanych w E36,

Wrażenia z jazdy

to samochód zdecydowanie nie jest ospały.

Wielokrotnie pisałem już na temat sportowego

Bez problemu rozpędza się na każdym biegu

charakteru tego samochodu, więc pozostaje

i zapewnia dostateczną elastyczność przy wyż-

odpowiedzieć na zasadnicze pytanie – czy

szych prędkościach.

BMW E36 Compact prowadzi się jak prawdzi-

Sprawne rozpędzanie jednak nie równa się

wy sportowy wóz?

prawdziwie sportowym osiągom. Miałem rów-

str /

www.outro.pl /

Konsola centralna nastawiona / na maksymalnystrkomfort kierowcy

www.outro.pl /

nież okazję jeździć takim samym BMW w wer-

by pomyśleć, że samochód będzie podskaki-

sji 323ti i mocy 170 koni mechanicznych.

wał na każdym wyboju. Jadąc E36 byłem pozy-

Osobie poszukującej silniejszych emocji pod-

tywnie zaskoczony, jak komfortowo resoruje

czas jazdy zdecydowanie polecam tę mocniej-

zawieszenie. Zarówno szybkie pokonywanie

szą wersję. Niestety cena BMW E36 z więk-

zakrętów jak i spokojne „toczenie” po mieście

szym silnikiem może przekroczyć możliwości

okazuje się niezwykle przyjemne.

finansowe studenta poszukującego własnych

Testowane BMW prowadzi się pewnie. Dzięki

czterech kółek.

tylnemu napędowi przednie koła odpowiadają

Prędkości autostradowe nie stanowią dla tego

tylko za skręcanie, co sprawia, że samochód

samochodu najmniejszego problemu. Dzi2)ęki

nie jest podatny na nadmierną podsterow-

bardzo dobrze wyskalowanej skrzyni biegów

ność. Dodatkowo układ kierowniczy nie pracu-

podczas jazdy 140 km/h we wnętrzu panuje

je zbyt lekko co daje precyzyjne wyczucie dro-

komfortowa cisza. Co zaskakujące, długie

gi. Hamulec i sprzęgło również wymagają uży-

przełożenia nie przeszkadzają w praktykowa-

cia większej siły.

niu eco-drivingu. Silnik przy niskich obrotach

Jedynym elementem zupełnie nie pasującym

nie wpada w drgawki i dosyć sprawnie reaguje

do charakteru auta jest skrzynia biegów.

na wciskanie pedału gazu.

Lewarek zmiany biegów działa lżej niż w ma-

Jeżeli już o eco-drivingu mowa, na pewno nie

lutkich samochodach miejskich. Biegi można

jest to samochód ekonomiczny. Średnie spala-

wbijać małym palcem, przez co zmiana przeło-

nie na poziomie 8,6 litra to dosyć sporo jak na

żeń nie jest wystarczająco pewna i precyzyjna.

samochód ważący około 1200 kg i wyposażo-

Dodatkowo

ny we względnie nowoczesny silnik. Nie poma-

umieszczony w absurdalnej pozycji. Aby go

ga w tym także charakter prowadzenia samo-

wrzucić należy bardzo mocno pociągnąć lewa-

chodu, który raczej zachęca do dynamicznej

rek w lewo aż wskoczy na odpowiednią pozy-

jazdy, a także klasyczny, tylny napęd.

cję, a później do przodu)

irytujący

jest

bieg

wsteczny

Zawieszenie Compacta zestrojono z myślą o dużej przyczepności w zakrętach, ale zdecydowanie nie zapomniano o komforcie. Biorąc pod uwagę niewielki prześwit (125mm) można

str /

Ostateczna ocena Celowo w przypadku tego samochodu pominą-

www.outro.pl /

Włączniki świateł i niektóre przełączniki rodem z minionej epoki motoryzacyjnej łem rubrykę „słabości i bolączki”, ponieważ

powodu zwykłego zmęczenia materiału lub za-

właściciel testowanego egzemplarza nie zgło-

niedbania.

sił żadnego większego problemu z awaryjno-

BMW E36 318ti to auto wielozadaniowe pod

ścią Compacta. Nie znalazłem także zbyt wielu

warunkiem, że podróżują nim maksymalnie

wiarygodnych

usterek

dwie osoby. Zawdzięcza to prestiżowi marki

w tym samochodzie. Pamiętajcie, że pojazdy

połączonemu z charakterem rodem z samo-

w takim wieku mogą być w przeró3)żnym sta-

chodów sportowych. Można nim spokojnie i

nie i praktycznie wszystko może się popsuć z

bezstresowo przemierzać miejskie ulice, ale w

źródeł

dotyczących

str /

www.outro.pl /

razie potrzeby potrafi pokazać pazur, a kierowca nie będzie przy tym zmuszony do zbyt wielkiego wysiłku.

Po przetestowaniu E36 jego zła sława stała się dla mnie zupełnie niezrozumiała. Moim zdaniem jest to samochód dla osób w każdym wieku. Jeżeli trafimy na zadbany egzemplarz jazda nim będzie zupełnie bezstresowa, a samochód nie będzie miewał „humorów” typowych dla wielu starych aut, jak na przykład szwankująca elektronika i elektryka. Trzeba jedynie zaakceptować niską pozycję za kierownicą.

W tym miejscu należy ocenić poszczególne aspekty związane z użytkowaniem samochodu w skali od 1 do 10. Na końcu podam przybli-

Wyposażenie: 9/10 Prowadzenie: 8/10 Ergonomia i komfort: 8/10 Cena i koszty utrzymania: 8/10 Dusza 5/10

żoną średnią ocenę wyciągniętą z wcześniejszych. Pamiętajcie, że zawsze będzie to werdykt subiektywny, wynikający częściowo z moich preferencji i wrażeń, postaram się także brać pod uwagę możliwości ówczesnego (dla danego samochodu) rynku motoryzacyjnego.

str /

Ocena ogólna:

8/10

www.outro.pl /

Z Outro

wychodź poza schemat jako dziennikarz, grafik, fotograf i nie tylko!

Outro to miesięcznik, w którym każdy znajdzie swoje miejsce. Zajmujemy się różnorodnymi tematami, podejmujemy dyskusję na każdy interesujący czytelników temat, nie unikamy zagadnień trudnych czy konfliktogennych.

Jeśli chcesz z nami współpracować, zapraszamy do kontaktu pod adresem e-mail: rekrutacja@outro.pl lub za pośrednictwem formularza na naszej stronie internetowej: http://outro.pl/rekrutacja/ Władze redakcji są otwarte na wszystkie formy inicjatyw, pochodzących od redaktorów oraz pozostałych członków redakcji – grafików, osób zajmujących się promocją magazynu, korektorów i innych. Żaden pomysł nie zostaje u nas zmarnowany!

Poszukujemy osób w wieku 15-30 lat, chętnych do pracy w charakterze wolontariatu na takim stanowisku, jakie tylko będzie im odpowiadać. Oferujemy wiele możliwości: - pisanie artykułów prasowych, publicystycznych, prowadzenie wywiadów, tworzenie reportażów - sprawdzanie nadesłanych tekstów pod kątem poprawności gramatycznej i stylistycznej - projektowanie grafik, zajmowanie się składem technicznym wydania - robienie zdjęć, uwiecznianie tego co uważasz za ciekawie i dzielenie się tym z nami - pokazywanie talentu plastycznego, poprzez przygotowywanie autorskich ilustracji do wydań magazynu - prowadzenie fanpage’a na Facebooku oraz na innych portalach społecznościowych, publikowanie postów, obmyślanie haseł reklamowych, proponowanie nowych form kampanii promocyjnych - jeśli będziesz chciał, możesz znaleźć dla siebie zupełnie nowe miejsce –jesteśmy otwarci na propozycje!

Co oferujemy? Dlaczego warto nas wybrać?

- opieka merytoryczna doświadczonych redaktorów, a w razie potrzeby możliwość współpracy ze specjalistami z fundacji Nowe Media - możliwość pracy w otwartym gronie młodych dziennikarzy, chętnie dzielących się własnymi przemyśleniami i pomocnych na każdym kroku - indywidualne podejście do każdego dziennikarza, szczegółowa korekta tekstów z komentarzami od sprawdzającego, co pozwala bardzo szybko poprawić umiejętności dziennikarskie na własnych błędach - liczne możliwości podnoszenia własnych kwalifikacji, np. poradniki dla dziennikarzy i możliwość warsztatów elektronicznych z doświadczonymi redaktorami Outro - różnorodność tematyczna – w każdym miesiącu piszemy o czymś innym - wolność wyboru tematu – redaktor sam decyduje o czym chce napisać i realizuje swój pomysł za zgodą władz redakcji.

Zapraszamy do wychodzenia razem z nami poza schemat! Jeśli chcesz uzyskać więcej informacji lub już zdecydowałeś się na współpracę, to zapraszamy do kontaktu przez adres e-mail: rekrutacja@outro.pl lub za pośrednictwem formularza na stronie internetowej: http://outro.pl/rekrutacja/ Czekamy właśnie na Ciebie!

str /