Ο Υμηττός, η πόλη μας

3ο Γ ΥΜΝΑΣΙΟ ΥΜΗΤΤΟΥ

ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΜΑΣ

ΟΜΑΔΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2015-16

Ο Υμηττός ιδρύθηκε το 1928, όταν παρουσιάστηκε έντονη η ανάγκη επέκτασης του Δήμου Βύρωνα, που γέμισε ασφυκτικά από τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας. Μέχρι το 1922 στην περιοχή του Υμηττού υπήρχε μόνο η μονάδα της Πολεμικής Βιομηχανίας, το Καλυκοποιείο.

Απαλλοτριώθηκαν εγκαταλελειμμένοι αμπελώνες του Δήμου Αθηναίων από τα Υπουργεία Γεωργίας και Υγιεινής, συνολικής έκτασης 270 στρεμμάτων, και το 1930 – 1931 ξεκινάει η οργανωμένη ζωή στον Υμηττό, όταν από την Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων, δόθηκαν οι πρώτες πεντακόσιες πενήντα προσφυγικές κατοικίες.

Από διηγήσεις παλιών κατοίκων του Υμηττού μπορεί κανείς να διαμορφώσει μια εικόνα για την καθημερινή ζωή της εποχής εκείνης. Σύμφωνα μ΄ αυτές, η λάμπα πετρελαίου ήταν το μόνο μέσο φωτισμού μέχρι το 1932, η άρδευση γινόταν από πηγάδια, οι δρόμοι ήταν χωμάτινοι, συγκοινωνίες δεν υπήρχαν.

Το πρώτο σχολείο που ιδρύθηκε στον Υμηττό ήταν η «Παπαστράτειος Δημοτική Τεχνική Σχολή Παιχνιδιών και Διακοσμητικής» το 1929. Τα μαθήματα ήταν διάρκειας τριών ετών και μπορούσαν να τα παρακολουθήσουν αγόρια και κορίτσια ηλικίας 12 ετών και πάνω, απόφοιτοι τουλάχιστον της Τετάρτης Τάξης του Δημοτικού Σχολείου, ενώ προτεραιότητα δινόταν στους απόφοιτους Δημοτικού.

Σχέδιο δίδασκε ο γνωστός ζωγράφος Σπύρος Βασιλείου, του οποίου η μεθοδική διδασκαλία υπήρξε ξεχωριστή, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο περιοδικό της εποχής «Ο Αγώνας της Γυναίκας»:

«...Γιατί οι δάσκαλοι της Σχολής τους μαθαίνουν πρώτα να κοιτάζουν γύρω τους. Κι αυτό είναι η πρώτη και απαραίτητη αρχή…»

Στόχος της Σχολής ήταν η εισαγωγή επαγγελματικών κλάδων κυρίως γυναικείων, και η προετοιμασία των νέων της εποχής για την επαγγελματική τους αποκατάσταση.

Οι Έλληνες της Μ. Ασίας μαζί με τα τοπωνύμια και τα τραγούδια τους μετέφεραν στον ελλαδικό χώρο και τον τρόπο ζωής τους.

Οι ασβεστωμένοι τοίχοι και τα κατάλευκα ρείθρα των πεζοδρομίων, οι περιποιημένοι φανοστάτες, οι χειροποίητες κουρτίνες στα παράθυρα, οι βασιλικοί και τα γεράνια στα σκαλοπάτια, τις ταράτσες, τις αυλές ομόρφαιναν την προσφυγική συνοικία, έδιναν μια χαρμόσυνη νότα ζωής στη γειτονιά που μοσχοβολούσε νοικοκυροσύνη.

Προερχόμενοι από περιοχές στις οποίες λειτουργούσαν σημαντικά εκπαιδευτικά ιδρύματα και εκτεταμένο σχολικό δίκτυο, με τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα τους, οι πρόσφυγες αναζωογόνησαν το ελλαδικό πολιτισμικό τοπίο με νέες αντιλήψεις και πολιτισμικές αξίες. Το 1922 θεωρείται σημαντικός σταθμός για τη λογοτεχνία.

Η Μικρά Ασία αποτέλεσε την πατρίδα πολλών επώνυμων λογοτεχνών, οι οποίοι εμπνευσμένοι από την εκδίωξη του γένους τους, συνέγραψαν λογοτεχνικά αριστουργήματα που εκφράζουν όχι μόνο τα ιστορικά γεγονότα, αλλά κυρίως το συναισθηματικό φορτίο της προσφυγιάς.

Μαρία Ιορδανίδου (1897-1989)

Χορός

Η μουσικοχορευτική παράδοση της Μικράς Ασίας ήταν ιδιαίτερα πλούσια, παρουσιάζοντας μεγάλη ποικιλία χορών. Κάθε περιοχή, ακόµα και κάθε χωριό, είχε τους δικούς του χορούς, γεγονός που οφείλεται σε λόγους όπως το κλίµα, ο τρόπος ζωής των κατοίκων, οι πόλεµοι, οι καταστροφές κ.λπ. Η ονοµασία του κάθε χορού σχετίζεται µε τον τόπο καταγωγής του (π.χ. συρτός Μικράς Ασίας), έχει την ονοµασία προσώπων (Γιωργίτσα), διάφορων εποχών (πασχαλινός, αγιοβασιλιάτικος) και επαγγελμάτων (χασάπικος) κ.ά.

Καρσιλαμάς ή Γαρτσιλαμάς Ανήκει στους Αντικριστούς χορούς. Είναι χορός που συνηθίζεται σε γαμήλιες τελετές και διασκεδάσεις. Οι γυναίκες κρατούν ένα μαντίλι με τεντωμένα ή λυγισμένα χέρια στους αγκώνες και κουνούν τα χέρια δεξιά και αριστερά.

 Ζεϊμπέκικος Πήρε το όνομά του από τους Ζεϊμπέκιδες (Ζεϊμπέκ στα Τούρκικα σημαίνει παλικάρι). Δεν έχει βήματα αλλά μόνο φιγούρες.

 Απτάλικος Το όνομά του προέρχεται από την τούρκικη λέξη «Απτάλ» που σημαίνει «ζαλισμένος». Οι κινήσεις του κάθε μεμονωμένου χορευτή είναι ιδιότυπες.

 Χασάπικος – Αρναούτικος Ο χασάπικος έχει πολίτικη καταγωγή και ανάγεται στο παντομιμικό συντεχνιακό χορό των μακελάρηδων, δηλαδή της συντεχνίας των χασάπηδων – κρεοπωλών, οι οποίοι τον χόρευαν στις γιορτές της συντεχνίας τους (esnaf).

Ενδυμασία

Όσον αφορά στην ενδυμασία, παρά το ότι οι πρόσφυγες δεν μετέφεραν στον ελλαδικό χώρο αυτούσιες τις φορεσιές τους, κατάφεραν, μετά την εγκατάστασή τους, να ανακάμψουν δημιουργώντας περίτεχνα κεντήματα.

Ιστορίες με αρώματα – Συνταγές με μνήμες

Αυτό που σήμερα αποκαλούμε Πολίτικη Κουζίνα, είναι οι ξεχωριστές διατροφικές συνήθειες που έφεραν οι πρόσφυγες της Πόλης στον Ελλαδικό χώρο.

«Ωχ! Δόξα σοι ο Θεός! Σήμερα τι να ψήσω!» Δηλαδή τι να πρωτοψήσει ήθελε να πει. Να πάρει μεγάλα μύδια να τα κάνει τσακιστά, ή να πάρει μικρότερα για να τα κάνει αχνιστά ή πλακί ή τηγανητά με σκορδαλιά ή καλύτερα να τα κάνει με το ρύζι – σαλμαδάκι…

ΜΑΡΙΑ ΙΟΡΔΑΝΙΔΟΥ “ΛΩΞΑΝΤΡΑ” Εκδόσεις ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ

Ο ΥΜΗΤΤΟΣ ΣΗΜΕΡΑ

 Σήμερα

ανήκει στον διευρυμένο Δήμο Δάφνης – Υμηττού που προέκυψε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης από την συνένωση των παλαιότερων δήμων Δάφνης και Υμηττού.

 Ο συντελεστής δόμησης, που διατηρείται

χαμηλός (1,4), σε συνδυασμό με το γεγονός ότι τα περισσότερα οικόπεδα είναι μικρής έκτασης 150 έως 200 m2 κατά μέσο όρο, συντελεί στην διατήρηση των χαρακτηριστικών της γειτονιάς με τα χαμηλά σπίτια και τις αυλές.

Ο πληθυσμός στον Υμηττό ακολούθησε την παρακάτω εξέλιξη:

ΕΤΟΣ

ΚΑΤΟΙΚΟΙ

1920

147

1928

4.100

1940

6.700

1951

8.968

1961

12.193

1971

13.717

1981

12.491

1991

11.548

2001

11.140

2011

10.443

Διατηρεί το χρώμα της ανθρώπινης πόλης με τις ολιγοώροφες

κατοικίες

αφού

διατηρούνται

τα

χαρακτηριστικά της γειτονιάς, σε βαθμό μεγαλύτερο από ότι σε άλλες περιοχές του λεκανοπεδίου, ενώ έντονη είναι η διάθεση των κατοίκων για την διατήρηση αυτής της διαφορετικότητας.