YEŞİL MİMARİ
TÜRKIYE’NIN ENERJI FATURASI GIDEREK KABARIYOR. RESMI KAYNAKLARDAN ALINAN RAKAMLAR GÖSTERIYOR KI EN YÜKSEK ITHALAT KALEMI HER YIL OLDUĞU GIBI ENERJI ALANINDA GERÇEKLEŞIYOR. ENERJI ITHALATI HER 100 DOLARLIK ITHALATIN, MINIMUM 25 DOLARINI OLUŞTURUYOR. TÜRKIYE, 2012’DE ENERJIYE 60,1 MILYAR DOLAR ÖDEDI. IMF’E GÖRE BU RAKAM 2017 YILINDA 70 MILYAR DOLARI GEÇECEK. İNŞAAT VE INŞAAT YÖNTEMLERININ BU TÜKETIME KATKISI BÜYÜK. ZIRA ÖN YATIRIM MALIYETI DÜŞSÜN DIYE HIZLICA YAPILAR INŞA EDILIYOR VE KULLANIM SIRASINDA DEVASA HARCAMALAR ORTAYA ÇIKIYOR. “PEKI NE YAPILMALI?” SORUSU MIMARLIK GÜNDEMINI IŞGAL ETSE DE GÖRSELLIĞE YATKIN IKONIK MIMARI ÖRNEKLERI ILE ÇEVREMIZ HER GÜN BIRAZ DAHA DOLUYOR. SADECE MALIYET, ENERJI SARFIYATI BAĞLAMINDA DEĞIL ÇEVRESEL VERILERI GÖZ ARDI ETMEK; YERELLIĞE VE ESKI KADIM ÖĞRETILERDEN YÜZ ÇEVIRMEK ANLAMINDA DA MÜHIM BIR SORUN ILE KARŞI KARŞIYAYIZ. GÜNÜMÜZDE “YEŞIL BINA” VE “SÜRDÜRÜLEBILIR MIMARI ÖRNEĞI” IDDIASI ILE PEK ÇOK TASARIM YAPILSA DA IŞLETME GIDERLERI ÇOK YÜKSEK YAPILAR OLARAK SONUÇLANANLAR ÇOĞUNLUKTA. ÇOK YENI BIR KONU OLDUĞU IÇIN DE BU YAPILARIN ÖMÜRLERININ ROTASINI (SÜRDÜRÜLEBILIRLIĞINI) GELECEK GÜNLER GÖSTERECEK.
M
üteahhitleri temsil eden Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) çok büyük bir yenilik yaptı ve inşaat sektörü için örnek teşkil edecek bir binaya taşındılar. Açılışı geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı tarafından gerçekleşen bina tam anlamı ile enerji verimliliği kıstasları esas alınarak bir entegre sistem ile tasarlanmış. Yerellik ile modernliği bir araya getiren bir örnek TMB Genel Merkez Binası. Başka bir şekilde şöyle denilebilir; çoğu şey zaten icat olunmuştu, sadece kadim zamanlardan beri kullanılan ve belki unutulan “eski” bilgiler hatırlanmış ve yeni kullanımlarla yeniden modern malzemeler ve modern teknoloji ile yorumlanmış bu binada. Tasarımı gerçekleştiren AvcıArchitects’ten Selçuk Avcı ve Burak Ünder ile yapıyı gezdim. İlmek ilmek çalışmış bir terzi yaklaşımı ile yapının şiirsel bir biçimde, tüm detayları düşünülerek tasarlandığını söylemek mümkün. Tasarım aşamasından itibaren benimsenmiş olan yeşil bina yaklaşımı çerçevesinde, binada mümkün olduğunca yerel ürünler ve çevre dostu inşaat malzemeleri kullanılmış. Binanın tasarımında yerel iklim özellikleri ve kaynaklar kullanılarak binanın çevresel etki performansının optimize edilmesi öngörülmüş. Labirent ile yeraltında oluşturulan termal kütle kapasitesine termal döşeme ve soğuk kiriş sistemleri entegre edilmiş.
50
Şubat 2014
www.organiktürkiye.com
TMB binasının labirent sisteminin jenerik yöntemi “Isıl Kütlelerin” aktif bir şekilde kullanılarak kütlenin bünyesinde muhafaza edilen ısı yada soğukluğu bina ihtiyacına göre kullanmaktan ibaret. Aslında mantık çok basit. Bu yöntem dolaylı veya bilinçli bir şekilde asırlardır kullanılıyor. Bunun örnekleri dünyanın her tarafında görülebilir. Bilinen en aktif kullanım örnekleri için Mezopotamya’daki Harran Evleri, Iran’da Ab Anbar’lar, pek çok Ortadoğu ve Kuzey Afrika şehirlerinin yerleşimleri, Akdeniz kıyılarının etrafındaki geleneksel evler sayılabilir. Harran Köy evlerinde yaşam bölgelerinde duvarlar çok kalın toprak, taş, ve kil karışımı ve bazen 1 metre kalınlığında duvarlardan yapılırken çatıları çok daha ince 20 / 30 cm kalınlığında kil ve taş kubbelerden oluşuyor. İnsanların o cağlarda yapı fiziğini ne kadar benimsediğini gösteren bir örnek. Bu kurak bölgelerde, sıcaklık bazen 40 derecenin üzerine çıkarken gece sıcaklık donma derecesine kadar düşer. Çöllerdeki gibi. Bu binalar birer doğal klima cihazı gibi tasarlanmışlardır. Harran Evleri Fakat modern mimaride, endüstri devriminden sonraki yapılaşma hızla binaları hafifliğe doğru itelediği için binaların birçoğunun ısıl kütleleri yok olmaya başladı. 1970lerin başlarında, bu gelişmenin sakıncalı bir gelişme olduğu anlaşıldı ve başta Almanya olmak üzere İskandinav ülkelerinde bu konular sorgulanmaya başlandı. Hatta bu gün kabul ettiğimiz birçok kullanışlı yöntem ve tasarım yönlendirmesi Almanya’da oluşmaya başladı. Bu yaklaşımın batı ülkelerine sıçraması ancak 1973’te doruk