Osmanlı'da Asayiş, Suç Ve Ceza 18. - 20. Yüzyıllar

Page 183

sene müddet için küreğe vaz'ı icab eder. . . " ve suçlunun "ber mantılk-ı kanlin-ı cezL .on beş sene müddetle küreğe va'z olunması. . . "s• Cinayet işleyenierin alacağı ceza s4fesinin alt ve üst sının ve cezanın şekli iki arşiv belgesinde açık şekilde ifade edilmiştir. l l Şubat 1 847 ta­ rihli olup Midilli'de işlenen bir cinayetten söz eden bir iradede, suçlunun 5 yıldan 1 5 yıla kadar prangabent olmasının ceza kanunu gereği olduğu ifadesi mevcuttur: "Bu ma'kule [çeşit] katilin nizamen ve emsalini terW­ ben [korkutarak] beş seneden on beş seneye kadar tersane-i amirede ve zabtiyye mahallerinde prangabend olunarak tesviye-i turuk [inşaat işleri] ve saire misilhl [benzeri gibi] hidemat-ı münasibede istihdamı kanlin-ı ceza alıkamından olduğundan . . "59 Yukarıdaki alıntıda görüldüğü gibi, en düşük ceza süresi beş yıldı. Ceza sürelerine ilişkin eklemenin hangi tarihte yapılmış olduğu tam be­ lirlenememiş olmakla beraber, şimdilik, en azından Şubat-Mart 1 841'de cinayet davalarına bakanlar en düşük kaç yıl süreyle ceza vereceklerini biliyorlardı denebilir; çünkü bir belgede cinayet işlemiş bir kişiye Şu­ bat-Mart 1841 'den itibaren 5 yıl süreyle pranga cezası verilmiş olduğu yazılıdır.60 Yine yukarıdaki alıntıya göre, en yüksek ceza süresi 1 5 yıldı; mahkumlar prangaya konulacaklar ve aynı zamanda çeşitli hizmetlerde kullanılacaklardı. O halde, yaklaşık Şubat-Mart 1841 'den sonra cinayet suçunun ceza şekli kürek/prangabenilik ve aynı zamanda bir şekilde çalıştırılmak, ceza süresi ise 5 ila 1 5 yıl diye belirlenmişti. 1 840 Zeyli ile 1 858 Ceza Kanunu'nda kürek/prangabentlik ceza süresinin alt ve üst sınırları bir­ birine yaklaşıyor. 1858 Ceza Kanunu madde 2 1 'e göre muvakkat kürek cezasının süresi 3 - 1 5 yıldı .61 .

1840 Ceza Kanunu'na bir başka ekleme de devlet malını zirnınetine geçirecek olan devlet memurlarına verilecek cezalara ilişkin olarak yapıl58 BOA İrade Meclis-i Vdld No.347, 29 Rebi'ülevvell 1257-1 5 Mayıs 1 84 1 . 59 BOA İrade Meclis-i Vdld No.1814, 2 4 Safer 1263-ll Şubat 1 847. Diğer belge için bkz. BOA

İrade Meclis-i Vd/d No.1821, 28 Safer 1263-15 Şubat 1847.

60 BOA İrade Meclis-i Vdld No. 849 içinde Muharrem 1257 tarihli kayda bakuuz. Beş yıl pranga cezasından söz eden başka belgeler için bkz. BOA A.MKT.NZD. No.16/30, 24 Zilhicce 1266-31 Ekim 1850; A.MKT.NZD. No.19/46, 2 1 Muharrem 1267-26 Kasım 1850. 61 Düstur, Birinci Tertip, 1289, I, s. 541 .

176


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.