Klasikler Niçin Okunmalı ? - Italo Calvino

buluşunu, dahice bir fikrini, stratejik bir çözümünü gerektirir.

Yer yer Ksenophon, çizgi öykülerin her bölümde olanaksız ko­ şullardan sıyrılmayı bilen çocuk kahramanlarından birini andı­ rır; hatta tıpkı çocuk öykülerindeki gibi, her sahnenin iki kahra­ manı vardır: Rakip iki subay, Ksenophon ile Khirisophos, Atinalı ile Spartalı. Ve Ksenophon'un buluşu her zaman daha kurnazca, yücegönüllü ve belirleyicidir.

Kendi içinde Anabasis'in konusu, bir pikaresk ya da kom ik kahramanlık öyküsü için uygun olurdu: Pers hükümdarı Genç Kyros'un düzmece bir gerekçeyle -Anadolu'nun içlerine, aslında kardeşi il. Artakserkses'i devirmeyi amaçlayan bir sefer için­ tuttuğu on bin Yunanlı paralı asker, Kunaksa Savaşı'nda yeni­ lir ve kendilerini başsız, yurtlarından uzakta, düşman halkların arasından geri dönüş yollarını açma zorunluluğuyla karşı karşı­ ya bulur. Tek istedikleri, evlerine dönmektir, ama ne yaparlarsa yapsınlar, kamusal bir tehlike oluştururlar: On bin silahlı ve aç kişi olarak, bir çekirge sürüsü gibi, gittikleri her yeri yağmalayıp yıkar ve peşlerinden bir sürü kadını sü rüklerler.

Ksenophon, ne destanın kahramanlık üslubuna kendini kaptıracak bir tiptir, ne de destansı bir duru mun grotesk-deh­ şetengiz yönlerinden tat alacak birisi (birkaç seyrek an dışında).

Onunki, bir subayın teknik anılar kitabıdır, bütün mesafeleri, coğrafi referans noktalarını ve bitki-hayvan kaynakları üzerine bilgileri kayda geçiren ve diplomatik, lojistik, stratejik sorunlar ile bunların çözümlerini sıralayan bir yolculuk günlüğüdür.

Anlatının aralarına genel kurmayın "toplantı tutanakları" ile Ksenophon'un barbarların birliklerine ya da elçilerine yap­ tığı konuşmalar serpiştirilmiştir. Okul yıllarımda bu bölümler­ den çok sıkıldığımı anımsıyorum, ama yanılıyordum. Anabasis'i okumanın gizi, asla hiçbir şeyi atlamamak, öyküyü adım adım izlemektir. Bu konuşmaların her birinde siyasal bir sorun vardır: Ya dışişleriyle ilgili (geçiş izni için başvurdukları toprakların hü­ kümdarları ve yöneticileriyle diplomatik ilişki girişimleri) ya da içişleriyle ilgili (Yunan önderleri arasındaki tartışmalar, Atinalı­ lar ile Spartalılar arasındaki bildik rekabetler, vb). Ve kitap, öteki komutanlara karşı bir polemik olarak yazıldığından (polemiğin konusu, her komutanın bu geri çekilmenin yürütül mesindeki 29