Koen De Graeve
Spreken is liegen, zwijgen is fout (Of wat we niet gezegd krijgen, gaan we zingen) voor iedereen van 15 jaar
Het wordt Wagner, maar dan stevig dooreengeschud, verknipt en gelardeerd met een mix van pop, rock, disco en jazz. Er zijn personages gesneuveld, dialogen gepimpt, er werd een sterrencast aan boord gehesen en vooral wordt er met veel goesting eens goed een lap opgegeven. Koen De Graeve, die we vooral kennen als een van de populairste tv-en filmacteurs van Vlaanderen ging wat graag in op het aanbod van regisseur Guy Joosten om aan de slag te gaan met Wagners Lohengrin. Een muziektheatrale droom die ook nog eens waar werd.
De keuze viel niet zomaar op een bekende kop om zich achter deze productie te scharen. Guy Joosten en Koen De Graeve go way back. Koen praat nog steeds vol enthousiasme over de manier waarop Joosten een hele grote bende acteurs kon opzwepen en inspireren bij de legendarische Blauwe Maandag Compagnie en in zijn beginperiode bij Het Toneelhuis eind jaren 90. Sindsdien bleven ze nauw in contact. Koen ging naar Guy’s operaproducties en noemt Wozzeck van Alban Berg bij Opera Vlaanderen met stip zijn favoriet. Vanaf de eerste vroege plannen voor iets wat Guy Joosten omschreef als ‘een rockopera in Het Paleis’ op basis van Lohengrin, was Koen opgezet met het idee. Hij had er ook alle vertrouwen in dat hij een van de weinige regisseurs is die mensen zonder enige opera background kan meenemen in een doorgaans ernstig medium als opera. De timing was bovendien perfect, want Koen die eigenlijk van jongs af zelf muziek speelt, was er net aan toe om daar weer wat meer en wat creatiever mee bezig te zijn. Schrijven is schrappen Die creativiteit was geen overbodige luxe om een opera uit 1850, met een complex verhaal over ridders, zwanen en Elsa van Brabant in een nieuw kleedje op maat van 15-jarigen te stoppen. Koen liet zich niet intimideren door Wagner en noemt het libretto minder complex dan het lijkt. Het is volgens hem vooral erg uitvoerig. Daarnaast gaat het gebukt onder een Duits-nationalistische symboliek waar het publiek van vandaag geen boodschap aan heeft. En dit eerder door de knulligheid van de symboliek. Koen heeft geprobeerd de
31
complexiteit van de menselijke acties te bewaren en uit te vergroten maar ze tegelijk zichtbaarder te maken door een groot aantal personages te schrappen. Het gehele libretto bestaat nu overwegend uit dialogen, gesprekken tussen telkens twee individuen die zo goed als nooit in staat zijn het volste vertrouwen in elkaar te hebben. Iedereen heeft zijn eigen doel, zijn eigen al dan niet verborgen agenda, zijn eigen mate van zelfkennis en zijn eigen vertrouwen in de ander. Wantrouwen Het thema is actueler dan het verhaal op het eerste zicht prijs geeft. Uiteindelijk gaat het erover wat er gebeurt als er ineens, in je leven, in de samenleving, iemand verschijnt die geen identiteit heeft. Geen naam, geen verleden, geen toekomst. Kan dat, vertrouwen we dat? Het vluchtelingenprobleem indachtig, onze verkrampte reactie op mensen zonder papieren legt een enorm probleem bloot. Is er überhaupt nog plaats in onze mensenmaatschappij voor het enigma? We willen immers alles weten, van iedereen, om nooit meer voor onaangename verrassingen komen te staan. Vraag blijft of we onze spontaniteit en de mogelijkheid tot aangename verrassingen moeten opofferen aan die zucht naar waterdichte controle. Breken we niet beter los, riskeren we alles? Vertrouwend op onszelf of op het vangnet van de samenleving? Of haten we die samenleving? Die vragen. Daar gaat het over.