OnderWeg nr 8

www.onderwegonline.nl

#08  18 april 2015

Vervreemd en machteloos THEMA: DIT IS MIJN land/kerk NIET MEER

Onder

Weg

e Inspirarti voo n te reisgeno

> 08 ONVREDE WAAROM KLAGEN WE ZO VEEL? > 12 INTERVIEW PETER FRANS KOOPS EN SJIRK KUIJPER OVER VERVREEMDING > 20 TOERUSTING MENSEN MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING > EN VEEL MEER...

 Thema

Verbonden of vervreemd?

W

ol Boordeavtie inspir

e zijn kortgeleden naar de stembus geweest voor de Provinciale Statenverkiezingen, maar die 'we' was nog geen 50 procent van

ons. Een poosje terug kwamen we bij elkaar op een gemeentevergadering om bepaalde zaken te bespreken die ons allemaal raken, maar die 'we' was nog geen 50 procent van onze gemeente.

Er zijn tekenen dat veel mensen zich vervreemd voelen van hun land of kerk. Dat heeft allerlei oorzaken en kan ook allerlei gevolgen hebben. Afstandelijkheid bijvoorbeeld: je voelt je niet meer verbonden met een groter geheel. Of erger dan dat: afkeer, haat, agressiviteit.

In dit nummer van OnderWeg proberen we na te gaan waar die vervreemding vandaan komt. Havenkerkpastor Peter Strating kan daar vanuit zijn werk in de Schilderswijk in Den Haag veel over zeggen, want daar speelt het allemaal. Er zijn veel buitenlanders, maar er is weinig welvaart en weinig toekomstperspectief, wat wrok en onvrede losmaakt in de men-

08 O pinie

Waarom klagen we zo veel?

Het broeide al langer onder de oppervlakte, maar in de 21ste

sen. Alles wat met de overheid te maken heeft, moet

eeuw is het open en bloot komen te liggen: we zijn ontevreden.

het ontgelden.

Met ons land, maar ook met onze kerk. Hoe komt dat? En is dat

In een pittige discussie gaan journalist Sjirk Kuijper

geklaag op zijn plaats?

en politicus Peter Frans Koops daarop door. Is er vervreemding? Ja, daar zijn ze het over eens. Hoe ga je daar als christen mee om? Daar zijn ze het stevig over oneens. 'Minaretten willen we niet!' zegt Koops.

'Dan doe jij net als die moslims die geen kerkgebouwen toestaan!' reageert Kuijper.

Hans Schaeffer en Rob van Houwelingen maken tot

12 i nterview

Peter Frans Koops en Sjirk Kuijper in gesprek over vervreemding Dit is mijn land niet meer, kun je denken wanneer je de

slot de balans op. Zij komen uit bij een heel oud boek,

straat, de cultuur en de onderlinge omgang ziet veranderen.

de brief aan de Hebreeën. En ineens zie je dat je te

Herkenbaar voor oud-klasgenoten Peter Frans Koops en Sjirk

midden van de vervreemding je heil niet hoeft te

Kuijper. Maar ze reageren vanuit het evangelie allebei anders op

zoeken bij links of bij rechts. Er blijkt een heel andere

die al dan niet vervreemdende veranderingen.

richting te zijn, een heel andere oplossing. Je leest het in dat oude boek.

16 opinie

Vrijmoedig leven onder de razende wereldklok Flexibel zijn, vlot schakelen, snel aanpassen. Die eisen legt de politieke elite regelmatig op tafel. Maar bij veel mensen schuurt dat en veroorzaakt het vervreemding. Hoe kan de kerk daarmee

Henk Hoksbergen, hoofdredacteur OnderWeg

2

OnderWeg #08 > Jaargang 1 > 18 april 2015

omgaan? De brief aan de Hebreeën biedt rust en houvast.

(beeld voorkant towbay/Pixabay.com)

 Inhoud

06 P raktijklokaal

Nieuwe ambtsdragers, hoe vind je ze? (2)

Veel gemeenten zitten met het probleem waar en hoe ze

28 jeugdwerk

Neem niet zomaar een jeugdwerker in dienst

Een professioneel jeugdwerker kan het jeugdwerk van de

nieuwe ambtsdragers kunnen vinden. Na voorbeelden

gemeente op een hoger plan brengen. Tegelijk spelen er

uit Ede en Dordrecht in de vorige aflevering van

omtrent jeugdwerkers vaak verkeerde verwachtingen.

Praktijklokaal dit keer input vanuit Zuidhorn en Nunspeet.

Voorkom teleurstellingen en bereid de aanstelling van een jeugdwerker goed voor.

20 toerusting

Bijzondere aandacht voor bijzondere mensen

Het Praktijkcentrum heeft Bijbelstudie- en

30 WANDELEN MET GOD

In Gods hand

Het gebeurde alweer enkele jaren geleden, maar het houdt

catechesemateriaal ontwikkeld voor mensen met een

de betrokkenen nog steeds bezig. Tijdens een wandeling in

verstandelijke beperking. Projectleider Ingrid Plantinga

de Schotse Hooglanden struikelt een jonge vrouw en ze valt

vertelt erover.

te pletter. Ze was nog maar 26. Waar was God toen?

24 missionair

Dromen over aanbidding in Nijmegen-Noord

Richard Roest stond dertien jaar geleden aan de wieg van de kerkplanting RijnWaarde (NGK) in Leidsche Rijn. Die gemeente is inmiddels gegroeid tot bijna driehonderd leden. Afgelopen herfst verhuisde Richard met zijn gezin naar Nijmegen-Noord voor een nieuwe gemeenteplanting. Wat drijft hem?

En verder: 05 In beeld 14 Redactioneel 19 Nieuws 19 Colofon 22 Trefpunt 24 Column Eline de Boo www.onderwegonline.nl facebook.com/onderwegonline twitter.com/onderwegline

26 Woordzoeker 31 Column Wim van der Schee

3

- familieberichten -

Ik lach om het leven het eeuwige leven dat U zomaar wilt geven en zonder verwijt

14 april 2015

Dit lichaam zal opstaan gewoon ’s morgens opstaan ik zal naar U toe gaan maar dan voor altijd

Foeke Kuiper & Riek van Oord 60 jaar maatjes.

So nimm denn meine Hände und führe mich…

Koos Veefkind Jacobus Hendrikus

Wij zijn dankbaar dat we zoveel jaar kregen. In die tijd hebben we Gods leiding duidelijk ervaren. Het was een periode met ‘never a dull moment’.

We hebben dit gevierd binnen de kring van ons gezin, samen met familie en vrienden.

‘Oosterborch’ Woudenbergseweg 42 - 91 3701 BC Zeist

Mijn lieve man, onze betrokken vader en opa is gestorven.

* Oud-Loosdrecht, 28 mei 1934

† Amersfoort, 31 maart 2015

Ytje Veefkind – Eenkhoorn Kinderen en kleinkinderen Kasteel 18 3823 BM Amersfoort

De Koning die zijn troon heeft in den hoge, houdt bij de mensen hof en alle tranen zal Hij van hun ogen afwissen tot zijn lof.

Er zal geen rouw, er zal geen dood meer wezen, nergens verdriet meer zijn, de eerste dingen werden uitgewezen, voorbij ging alle pijn.

(Lied 766)

De Nederlands Gereformeerde kerken van Amersfoort-Noord en -Zuid hebben met ontroering kennis genomen van het overlijden van hun emerituspredikant

ds. Jacobus Hendrikus Veefkind Beide gemeenten kijken met grote dankbaarheid terug op de jaren 1995-1999 waarin Koos Veefkind als predikant verbonden was aan de toen nog niet gesplitste gemeente. Koos heeft, samen met zijn vrouw Ytje, in die jaren veel betekend in ons midden.

Na zijn emeritaat heeft Koos Veefkind de gemeente(n) nog geruime tijd mogen dienen met woord en daad, waarbij hij en Ytje op betrokken wijze deel uitmaakten van de noordelijke NGK. In Koos Veefkind heeft de Here ons een bewogen en wijze leraar geschonken die ons op zijn eigen bescheiden en creatieve wijze steeds weer voorhield dat God goed is en dat we van zijn genade nooit te groot kunnen denken. Dat de aarde – en alles wat de mens daarop onder Gods zegen tot stand heeft mogen brengen - geheel vernieuwd zal worden en onder een nieuwe hemel tot in eeuwigheid Zijn lof mag zingen was voor Koos Veefkind de rode draad in verkondiging èn in pastoraat. In dat geloof is hij gestorven en op de dag voor Pasen in familiekring begraven. Begrafenis en aansluitende dankdienst stonden zo in het licht van de opstanding.

NGK Amersfoort-Noord NGK Amersfoort-Zuid

 In beeld

In beeld: Elly Olijve-Hommes Leeftijd: 75 jaar Woonplaats: Amersfoort Kerkelijke gemeente: GKv Amersfoort-Zuid (Martuskerk) Gezinsomstandigheden: weduwe, zes kinderen, vijftien kleinkinderen en één achterkleindochter

 ‘Neem de Institutie van Calvijn maar, dat is een beter boek’ 

Werk: pedicure

1. Op wat voor manier heeft jouw geloof je leven veranderd? Ik kan me een leven zonder geloof niet voorstellen, de uitzichtloosheid daarvan lijkt me heel erg benauwend.

Je gedragen weten door Vaders liefde beïnvloedt wél je keuzes, maar dat is tegelijk ook niet altijd even gemakkelijk.

2. Aan welk onderwerp moeten we in OnderWeg aandacht geven? Aan de verschillende interpretaties van Bijbelgedeeltes die gaan over hoe je als christen

zingt over het naar de hemel gaan. Dat

8. Wat is de beste raad die je ooit gehad hebt? Vooral:

raakt mijn hart.

maak je geen zorgen voor de dag van

van snapt, maar waarbij hij stralend

5. Waarin zou je willen veranderen door het leven met Jezus (karakter, houding, gedrag enz.)? Ik zou ongelovigen

der bang te zijn dat je de ander kwetst.

gingen we naar opa die in een souterrain op een soort bed lag. Als je een

meer gelooft. Dat is zó pijnlijk dat er

boek las, vroeg hij: ‘Wat ben je aan het

niet vaak inhoudelijk over gesproken

lezen?’ Als het een roman was, zei hij:

wordt.

‘Neem de Institutie van Calvijn maar, dat is een beter boek.’ Ik heb me daar niet aan gehouden, want ik lees graag romans en de Institutie van Calvijn heb

koor gezongen, prachtige muziek met

ik nog steeds niet gelezen (die lijkt me

veel ‘geloofsteksten’. Dat maakte me

zó taai).

Aandacht voor elkaar is het kernwoord.

4. Wat is je mooiste ervaring in de kerk? Vooral het

ding bezorgd’ (Filippenzen 4:6).

woorden die onze Heer gebruikte, zon-

mensen waarvan een geliefde niet

familie is ook iets waar ik blij van word.

overeenkomsten met ‘Weest in geen

heden daarvoor vinden en de goede

van alle tijden? En aan het verdriet van

blij en bemoedigde me. Samen zijn met

relativeren, en dat had volgens mij veel

van Jezus als je verlosser. De gelegen-

6. Wat is je vroegste jeugdherinnering? Toen ik drie was

3. Wat doe je om gelukkig te zijn? Ik heb jaren in een kamer-

periode leerde ik van mijn broer meer te

graag meer vertellen over het kennen

nog waar? Het Woord van God is toch

moet leven. Alles verandert, wat is dan

morgen. Tijdens een moeilijke, onzekere

7. Wat vind je een mooi Bijbels beeld en waarom? Onlangs beeldden een moeder en dochter de gelijkenis van de verloren zoon uit.

Het was mime, maar zó echt, vooral de

samen zingen met mijn zoon, die een

manier waarop de zoon schoorvoetend

ernstige beperking heeft. Een geloofs-

naar de vader teruggaat en de teder-

belijdenis bijvoorbeeld, waar hij niets

heid van de vader. Dat ontroerde me.

5

 Praktijklokaal

Nieuwe ambtsdragers, hoe vind je ze? (2)

V

eel gemeenten zitten met het probleem waar en hoe ze nieuwe ambtsdragers kun-

nen vinden. Na voorbeelden uit Ede en Dordrecht in de vorige aflevering van Praktijklokaal dit keer input vanuit Zuidhorn en Nunspeet.

De GKv Zuidhorn is een gemeente van ruim 1.400 leden. Toch het is moeilijk om ambtsdragers te vinden. Elk jaar beginnen ze vol moed aan het proces en elk jaar lopen ze ertegen aan dat het moeizaam gaat. Dubbeltallen?

Zeker niet.

Deels ligt het aan de samenstelling van de gemeente (veel forenzen, die veel reistijd kwijt zijn voor hun werk), deels komt het ook doordat mensen vaak al actief zijn op een ander gebied in de

Zelfs in grote gemeenten levert de zoektocht naar ambtsdragers soms niet meer dan lege

kerk, zoals jeugdwerk. Moet je dat dan

banken op. (beeld Peter Gudella/Shutterstock)

afbreken voor kerkenraadswerk?

Het probleem brengt in ieder geval bezinning op gang. Ds. Tonnis van Eerden:

nen? Daar wordt over nagedacht in de

‘Moet je niet denken aan een andere

NGK Nunspeet, waar op 24 maart een

opzet van het kerkenraadswerk, waar-

informatieavond over het ambt werd

bij het pastoraat en het diaconaat te-

belegd. Veel gemeenteleden bleken

ruggelegd worden bij de gemeente en

niet op de hoogte te zijn van de inhoud

een klein college de bestuurlijke taken

van het werk.

en de kerkrechtelijke taken uitvoert?’

De avond was de start van de pro-

Kan informatie over wat een ambtsdra-

meente verder kijken dan de directe

ger doet en niet doet ook helpen om

vacatures. Hoe gaat het in de nabije en

de drempel voor het ambt te overwin-

verdere toekomst? Ds. Kees de Groot:

cedure voor 2015. Tegelijk wil de ge-

 Veel gemeenteleden blijken niet op de hoogte te zijn van de inhoud van het werk 

‘We hebben gericht mensen uitgeno-

 Kan informatie over wat een ambtsdrager doet en niet doet helpen? 

6

digd die we als kerkenraad geschikt

de Bijbel en de traditie over het ambt

achtten. Onder hen waren er nogal

gesproken, vervolgens vertelden twee

wat die tot nu toe om allerlei redenen

ambtsdragers over aansprekende erva-

de boot afgehouden hebben. Maar

ringen in de praktijk van hun werk en

we hebben aan de gemeente duidelijk

tot slot gaf de scriba een toelichting op

gemaakt dat iedereen welkom is.’ Er

de organisatiestructuur.

kwamen 20 à 25 mensen.

Nunspeet kent al een opzet waarbij

Dergelijke avonden werden al eerder

een klein aantal mensen de bestuur-

georganiseerd in onder meer Bunscho-

lijke taken op zich neemt en ambtsdra-

ten-Spakenburg en Zeewolde. De opzet

gers zich vooral kunnen richten op het

was in drie delen. Eerst werd er vanuit

pastoraat.

OnderWeg #08 > Jaargang 1 > 18 april 2015

 Praktijklokaal

Websites kerken abominabel

H

et CGK-deputaatschap kerk en

verspreid door het land, waarop ze

media heeft de websites van de

gemeenteleden trainen om het beter

Christelijke Gereformeerde Ker-

te doen. Voor die avonden zijn alle CGK-

ken bekeken en werd niet blij: maar 15

gemeenten uitgenodigd, maar andere

procent van de websites zijn in orde. En

belangstellenden zijn ook welkom. In-

dat in een tijd waarin mensen zich via

formatie over de avonden is te vinden

het internet oriënteren, ook op een kerk

via kerk-zijn-online.weebly.com.

om zich bij aan te sluiten. Veel sites ver-

De nood van een actief communicatie-

tonen verouderde informatie, soms heel

beleid van plaatselijke kerken dringt

statisch, waar mensen niet op afkomen.

zich bij dit soort berichten op. De GKv

Het deputaatschap heeft geen reden

Zoetermeer is daar al mee bezig: de

om aan te nemen dat dit binnen de GKv

digitale media (website, Facebook,

Erg weinig kerkenwebsites zijn in orde, terwijl

en de NGK beter is. Beter kán het wel:

nieuwsbrief enzovoort) worden daar op

mensen zich juist via internet oriënteren op

ze organiseren een drietal avonden,

elkaar afgestemd.

een kerk om zich bij aan te sluiten.

Hulp bij bidden

P

raktijklokaal is bedacht om kerken van elkaar te laten leren en

Blije-Holwerd neemt asielzoekerswerk Ferwert-Hallum over

op het gebedsrooster van de Samen-

D

Ferwert-Hallum zich mee bezighield op

is niet geschikt voor het koninkrijk van

werkingsgemeente Lisse (zie Praktijk-

zich genomen. De financiële lasten zijn

God.

lokaal van 4 april 2015, OnderWeg nr. 7).

via de classis geregeld.

De leden van de opgeheven gemeente

Ook in Amersfoort-Centrum kent men

De gemeente in Ferwert-Hallum hield

zijn terechtgekomen bij de GKv’s van

een gebedsrooster. Jurn de Vries: ‘Dit

op 29 maart haar laatste dienst. Ds.

Blije-Holwerd of Leeuwarden of bij de

telt dertien thema’s die samen “alle

Dick Noort ging voor. Hij liet de ge-

PKN.

een plek te bieden om ervarin-

gen te delen. Vanuit de GKv AmersfoortCentrum kwam dan ook een aanvulling

e GKv Blije-Holwerd heeft de

meente en de ruim honderd belang-

zorg voor asielzoekers waar

stellenden vooruitkijken: wie de hand

de onlangs opgeheven GKv

aan de ploeg slaat en achterom kijkt,

nood der christenheid” omvatten, elk uitgewerkt in een aantal suggesties. Dit is bestemd voor de dertien zondagen van elk kwartaal. Daarbij is rekening gehouden met voorzienbare actualiteiten.’

Het rooster is opgesteld in een tijd dat

Kinderen en avondmaal

iPray2day.nl is bijvoorbeeld een app

O

De NGK Amersfoort doet dat nadrukke-

er van alles in te stoppen. Dat hield pas

te downloaden voor je smartphone of

lijk twee keer per jaar. Op een originele

op toen mijn hart vol was van Jezus.’

tablet die regelmatig gebedspunten

manier worden kinderen bepaald bij de

De kinderen kregen een groot rood hart

aandraagt. Een initiatief van Ron van

kern van de zaak: Jezus’ liefde voor ons.

met een witte binnenkant.

der Spoel, werkzaam voor Open Doors

Een duik in de kerkgeschiedenis is

Zie voor meer voorbeelden

en actief binnen de ChristenUnie.

daarbij goed mogelijk. Onlangs werd

www.onderwegonline.nl.

er veel gastpredikanten waren.

Hulp om je gebed concreet te houden is ook breder te vinden. Via www.

ok als kinderen het avondmaal

Augustinus voorgesteld als een soort

niet meevieren kun je ze er op

dominee. ‘Mijn hart was één groot leeg

allerlei manieren bij betrekken.

gat, waar ik maar druk mee bleef om

7

 Thema Over de groeiende onvrede in kerk en land

Waarom klagen we zo veel?

Het broeide al langer onder de oppervlakte, maar in de 21ste eeuw is het open en bloot komen te liggen: we zijn ontevreden. Met ons land, maar ook met onze kerk. Hoe komt dat? En is dat geklaag op zijn plaats? tekst Peter Strating

Ik ben er ondertussen wel aan gewend mensen te horen klagen over de overheid. In een achterstandsbuurt hoort dat er een beetje bij. Als voorganger van de Havenkerk in de Haagse Schilderswijk hoor ik dan ook heel wat aan.

Deze mensen zitten in de hoek waar de klap(beeld erge/Pixabay.com)

pen vallen. Ze kunnen nauwelijks rondkomen en zien dat het in de rest van Nederland goed gaat. Dat wordt afgereageerd op de overheid. Politici zijn onbetrouwbare zakkenvullers, ze hebben geen oog voor de gewone man en ze laten de samenleving verloederen zonder op te treden tegen criminelen... Alles wat met de overheid te maken heeft, moet het ontgelden.

8

OnderWeg #08 > Jaargang 1 > 18 april 2015

 Opinie

Je ziet deze houding terug in het stem-

heersende klasse het veel beter heeft

gedrag van de mensen. Velen stemmen

dan zij en dat roept afgunst op. Maar ze

helemaal niet, want ‘het maakt toch niet

hebben niet het vermogen om hun situ-

uit wie er aan de macht is’. Blij zijn ze met

atie te veranderen. Dat veroorzaakt een

mensen die het goed kunnen zeggen.

machteloze, onbestemde woede.

Dus als er wordt gestemd, dan graag op

Dit ressentiment is er altijd geweest in

de PVV.

de ‘lagere’ lagen van de bevolking. Wat

Stoepje

ik veel moeilijker kan begrijpen is dat dezelfde machteloze woede óók wordt

 Als vanaf het balkon van een portiek naast je de vuilniszakken gewoon naar beneden worden gegooid, dan houd je vanzelf een keer op met het schoonvegen van je stoepje 

In de onvrede van vandaag is de soci-

geuit tijdens het koffiedrinken op de

aaleconomische problematiek niet de

zondagmorgen, na de kerk, door men-

belangrijkste factor. Het gaat veel meer

sen die niet leven in een buurt die door

om een gevoel dat de samenleving ver-

grote veranderingen getekend is. Ook in

anderd is.

doorsnee rijtjeshuizen buiten de grote

In de Schilderswijk kan ik dat gevoel

steden zijn burgers boos geworden en is

goed plaatsen. De overheid probeert

het vertrouwen in de overheid gedaald.

weliswaar uit alle macht de burgers weer

In dorpen waar nauwelijks een kleurling

verantwoordelijk te maken voor hun

te vinden is, zijn mensen bang voor de

eigen leefomgeving, maar als er voort-

grote toestroom van allochtonen, zeker

zijn nu eenmaal niet gelijk, maar verschil-

durend jongelui op scooters door je straat

als ze van de islam zijn, en is het percen-

len in talent, inkomen en sociale positie.

scheuren, dan voel je je niet meer thuis

tage PVV-stemmers bijna net zo hoog als

Deze verschillen maken jaloezie en wrok

in je eigen straat. En als vanaf het balkon

in de grote stad.

wakker. We staan er als individuen alleen

van een portiek naast je de vuilniszakken

voor en moeten het zelf maken in ons

gewoon naar beneden worden gegooid,

Jaloezie

dan houd je vanzelf een keer op met het

Deze onvrede door de hele maatschap-

ons machteloos.

schoonvegen van je stoepje.

pij heen is een nieuw verschijnsel. In de

De globalisering heeft ons gevoel van

In de Schilderswijk is enorm veel ver-

jaren negentig heerste er in Nederland

afhankelijkheid en onveiligheid versterkt.

anderd. In vijftig jaar tijd is de blanke

nog steeds tevredenheid en rust, on-

Als individuen staan we in een wereld

arbeidersbuurt veranderd in een buurt

danks dat de immigratiegolf al lang en

waarin alles steeds meer van elkaar af-

met mensen uit alle delen van de wereld.

breed op gang was gekomen. De wel-

hankelijk is geworden. We ervaren mach-

De gemene deler is dat zij sociaalecono-

vaart groeide voor iedereen en de wereld

ten waar we geen invloed op hebben.

misch tot de onderlaag van de samen-

leek veiliger te zijn. Pas aan het begin

Ook de overheid is beperkt in haar moge-

leving behoren. Velen zijn vanwege hun

van de 21ste eeuw kwam daar verande-

lijkheden om via beleid de samenleving

uitkering afhankelijk van de overheid. De

ring in.

richting te geven. We voelen ons daarom

sociale problemen zijn groot.

Een onderliggend proces dat hieraan bij-

overgeleverd aan onpersoonlijke proces-

De jeugdwerkloosheid ligt bijvoorbeeld

droeg, was de individualisering. Vroeger

sen. Dat geeft een gevoel van vervreem-

rond de 50 procent. En ja, die jongeren

kenden de mensen hun plaats. Je hoorde

ding. Want wat kan ik nou doen aan de

hebben een moslimachtergrond en voe-

bij een bepaalde groep en wist dat je in

grote problemen en dreigende crisissen

len zich door de uitzichtloosheid van

de voetsporen van je ouders zou treden.

in de wereld? Hoewel mensen in enquê-

hun situatie niet op hun plek. Sommigen

Of zoals het in een buurt als de Schilders-

tes van het CPB nog steeds aangeven dat

van hen ontwikkelen zich tot crimineel,

wijk gezegd werd: ‘Als je voor een dub-

ze gelukkig zijn, geven ze tegelijkertijd af

anderen tot radicale moslim en weer an-

beltje geboren bent, word je nooit een

op de overheid en uiten ze grote zorgen

deren tot beide tegelijk. Dat je je in zo’n

kwartje.’

over ontwikkelingen in de maatschappij.

wijk aangetrokken voelt tot het krachtige

Na de Tweede Wereldoorlog raakte het

spreken van Wilders valt goed te begrij-

proces van individualisering en demo-

Versplintering

pen.

cratisering in een stroomversnelling en

Ongetwijfeld hebben 9/11 en de aansla-

De sociologie kent een term voor dit

werden we steeds meer gelijken van el-

gen daarna als een katalysator gewerkt

afzetten van de sociale onderlaag tegen

kaar. Die toenemende gelijkwaardigheid

in dit proces van angst en woede. De vei-

de overheid: ‘ressentiment’, een Frans

ging echter gepaard met een groeiend

ligheid in de westerse wereld bleek wan-

woord voor wrok. Mensen zien dat de

gevoel van ongelijkwaardigheid. Mensen

kel te zijn. Er is een vijand waar we ons

leven, maar op veel terreinen voelen we

>>

9

 Thema

immigratie en voor behoud van de verzorgingsstaat.

Heftiger Interessant is dat er in de kerk een vergelijkbaar proces heeft plaatsgevonden.

Een deel van het kerkvolk ervaart ook vervreemding. Mensen voelen zich niet meer thuis in hun eigen kerk. De vertrouwde grond onder hun voeten is verdwenen, zonder dat ze daar grip op hadden. Het gaat dan onder meer over veranderingen in de liturgie, een andere manier van preken en verschuivingen in opvattingen over zaken als de vrouw in het ambt, trouwen en samenwonen en homoseksualiteit.

In wezen gaat het bij deze ontwikkelingen in de kerk om eenzelfde proces als in de samenleving. Ook in de kerk zien we de individualisering. Waar mensen niet tegen kunnen verdedigen, want het

Door deze concrete gebeurtenissen is de

zich vroeger voegden in het collectief,

is een diffuse vijand, die overal ter we-

onvrede aan de oppervlakte gekomen

vult vandaag ieder individu zijn geloof op

reld kan opduiken en zelfs in ons midden

en is het politieke landschap in korte tijd

een eigen manier in en vraagt daar ook

blijkt te wonen, in de vorm van gewone

enorm veranderd. Bij de provinciale ver-

aandacht voor.

medeburgers.

kiezingen waren de traditionele partijen

Dat is niet zomaar een kleine verande-

Een andere impuls was de bankencrisis.

zo klein dat er – omgerekend naar Ka-

ring. De gevolgen zijn groot. De Bijbel

Dat heeft ons de ogen geopend voor ons

merzetels – altijd ten minste vier partijen

wordt anders gelezen. Wat vroeger dui-

kwetsbare economische systeem, waar

nodig zouden zijn voor een meerder-

delijk leek, wordt nu anders gezien. Voor

we totaal van afhankelijk zijn geworden,

heidscoalitie.

de één is dat zorgelijk, voor de ander

maar waar we geen invloed op hebben.

In die versplintering zie je iets van de

kunnen de veranderingen niet snel ge-

Zelfs de overheid blijkt niet voldoende

individualisering terug. Mensen willen

noeg gaan.

grip te hebben op de financiële elite, die

niet automatisch bij een bepaalde groep

Zowel in de samenleving als in de kerk

met zijn roekeloze en onethische gedrag

horen, ze bepalen op het moment van

zien we ook dat mensen steeds heftiger

(deels) de crisis veroorzaakte. Als burgers

de verkiezingen waar hun stem dit keer

tegenover elkaar komen te staan. De

staan we machteloos. Het overkomt ons.

naartoe gaat. Bovendien willen ze dat er

mensen die de individualisering omar-

aandacht is voor wat zij belangrijk vin-

men staan tegenover de mensen die zich

den, of dat nu dieren zijn of ouderen.

ertegen verzetten.

 Wat ik veel moeilijker kan begrijpen is dat dezelfde machteloze woede óók wordt geuit tijdens het koffiedrinken op de zondagmorgen 

10

Opvallend is dat de oude tegenstellingen in de politiek verdwenen zijn. De

Prediker

scheiding loopt niet meer tussen links en

De vraag is of deze ontwikkelingen

rechts (de oude rechtse en linkse par-

geestelijk te duiden zijn. Ik wil daar niet

tijen kunnen prima samen regeren) maar

zomaar een uitspraak over doen. Het

tussen partijen die voor het individu en

is niet moeilijk om kritiek te leveren op

de globalisering staan en partijen die

het wegvallen van vertrouwde kaders,

zich daartegen verzetten. Er zijn grote

maar ik denk dat het beter is om eerst

verschillen tussen de SP en de PVV,

eenvoudigweg te constateren dat de sa-

maar beide staan voor verzet tegen de

menleving verandert en dat elke tijd zijn

mondialisering en behoud van voor-

eigen uitdagingen en problemen kent. De

rechten voor de eigen groep, wat zich

vaste verbanden die er waren, gaven het

uit in standpunten tegen Europa, tegen

leven rust en duidelijkheid, maar zorgden

OnderWeg #08 > Jaargang 1 > 18 april 2015

 Opinie

 Ik lees nergens in de Bijbel dat ons de weg van boosheid en geklaag gewezen wordt 

omdat we dat nu eenmaal zo gewend

schap waarin vertrouwen heerst en waar

zijn. In deze individualistische tijd vraagt

mensen met tegengestelde meningen en

geloof om een individuele keuze, of we

inzichten elkaar kunnen vinden.

dat nu willen of niet. Het is de ervaring

Misschien is het ook goed om te beseffen

van vele gezinnen die van generatie op

dat we als christenen weten wat het is

generatie trouw zijn geweest aan de kerk

om je een vreemde te voelen in de maat-

dat kinderen vandaag allemaal eigen keu-

schappij. Door de apostel Petrus zijn we

zes maken. Ontkennen dat dat gebeurt

vreemdelingen genoemd. We zijn men-

is net zoiets als denken dat je ervoor

sen die zich nooit helemaal thuis zullen

kunt zorgen dat de grenzen van je land

voelen in deze wereld, omdat de duivel

gesloten kunnen worden voor alle vluch-

rondzwerft als een brullende leeuw. In

ook voor beklemming en onrecht. Het

telingen. In de samenleving en in de kerk

elke tijd heerst onrecht op aarde. Wat dat

individualisme levert grote persoonlijke

zullen we de uitdagingen van onze tijd

betreft kunnen we goed meevoelen met

vrijheid op, maar vraagt ook veel van ons

onder ogen moeten zien en ermee aan de

mensen die zich vandaag de dag ver-

als individuele mens. We zijn verantwoor-

slag moeten gaan.

vreemd voelen van de samenleving en de

delijk geworden voor ons eigen leven.

politiek.

Het lijkt mij winst wanneer we proberen

Vreemde

om nuchter tegen deze veranderingen

De kerk, hoe marginaal ook in onze tijd,

de weg van boosheid en geklaag gewe-

aan te kijken. De wereld verandert en wij

heeft de samenleving hierbij veel te

zen wordt. Integendeel, in dezelfde brief

veranderen mee. Prediker waarschuwde

bieden. We zijn als christenen geroepen

laat Petrus ons zien dat wij ons niet hoe-

al dat het niet wijs is om te klagen dat

om de maatschappij niet vanuit angst de

ven te verliezen in machteloze woede,

vroeger alles beter was. Het heeft geen

rug toe te keren, maar om er middenin te

omdat we mensen zijn die hoop hebben.

zin om ons te verzetten tegen ontwikke-

staan en in deze wereld Jezus Christus na

Wij mogen leven vanuit de overwinning

lingen waar we allemaal in meegaan. We

te volgen.

van Christus. En waar we zien dat de we-

kunnen niet meer terug in de tijd. We zijn

De nadruk op het individu vraagt bijvoor-

reld niet is zoals de schepper het heeft

allemaal individualistischer geworden en

beeld om mensen die goede individuele

bedoeld, zijn we geroepen om in navol-

leven in een wereld die open is.

keuzes maken en die leven vanuit een

ging van Jezus goed te doen.

In plaats van ons te verzetten zijn we ge-

hoog ethisch bewustzijn. En de kerk, bij

roepen om een antwoord te geven en te

uitstek een plek van gemeenschap, doet

Peter Strating is predikant van de Haven-

zoeken naar hoe de Geest wegen wijst in

er goed aan om te zoeken naar vormen

kerk (NGK) in Den Haag en kerndocent

deze tijd. De kerk staat daarbij voor grote

van gemeenschap waarin recht wordt

aan de Nederlands Gereformeerde Predi-

uitdagingen.

gedaan aan individuen. Want ook indi-

kantenopleiding.

De grote winst is dat geloven veel per-

vidueel ingestelde mensen zijn sociale

soonlijker is geworden. Dat moet ook in

wezens. Het is een mooie uitdaging voor

onze tijd; we kunnen niet meer geloven

de kerk om te werken aan een gemeen-

Ik lees alleen nergens in de Bijbel dat ons

Meer e inspirati

Digitaal

Leestips

Lees meer artikelen op

Een empirisch onderzoek van Paul Dekker

www.onderwegonline.nl

van het SCP naar rancune en onbehagen in

Een kijk op veranderingen in de kerk en de

of praat mee via

Nederland, een bijdrage over wantrouwen

samenleving: Pieter Boersema en Stefan

www.facebook.nl/

tegenover maatschappelijke instituties en

Paas, Onder spanning, Kampen (Kok), 2014.

onderwegonline of

een pleidoor van drie theologen/ethici voor

www.twitter.com/

wederzijdse erkenning: Rien Rouw, Pieter

Een klassieker, maar nog altijd interessant

onderwegonline.



Vos en Johan Roeland (red.), Op rancuneuze

en actueel: Ad Verbrugge, Tijd van onbeha-

gronden. Onbehagen en populisme in de

gen. Filosofische essays over een cultuur op

Lage Landen, Amsterdam (Buijten en Schip-

drift, Amsterdam (Sun), 2007.

perheijn i.s.m. ForumC), 2012.

11

 Thema

Peter Frans Koops en Sjirk Kuijper in gesprek over vervreemding

‘Voel ik mij nog wel Nederlander in Nederland?’

Dit is mijn land niet meer, kun je denken wanneer je de straat, de cultuur en de onderlinge omgang ziet veranderen. Herkenbaar voor oud-

bezit van een pc, laptop, smartphone en tablet. Alhoewel het Sociaal en Cultureel

klasgenoten Peter Frans Koops (nummer elf op

Planbureau onlangs stelde dat er op dat

de PVV-lijst in de provincie Utrecht) en Sjirk

lager opgeleiden. De laatsten zijn minder

Kuijper (hoofdredacteur van het Nederlands

Koops: ‘Mijn ouders hebben geen pc.

Dagblad). Maar ze reageren vanuit het evangelie

vraag me dat af, want ze gaan er niet

allebei anders op die al dan niet vervreemdende

gebied een scheidslijn is tussen hoger en online.

Maar is dat slecht voor integratie? Ik onder gebukt. Wel vind ik dat veel mensen zich te weinig verdiepen in complexe vraagstukken. Iedereen zit de hele dag

veranderingen.

maar op z’n smartphone te turen.’

Kuijper: ‘Sociale media bevorderen ook integratie. Ik ben de hele week ver van

tekst Henk Hoksbergen en Sjoerd Wielenga beeld Johanne de Heus

huis, maar via een Facebook-groep

Ze deden eindexamen in 1985 op de

De toon is gezet. Hier zitten twee man-

gereformeerde scholengemeenschap in

nen die het soms faliekant met elkaar

Peter Frans Koops (1966) is raadslid

Amersfoort. Peter Frans Koops en Sjirk

oneens zijn, maar de sfeer blijft er ge-

namens de Spakenburgse Vrijheids-

Kuijper hebben nog levendige herinne-

moedelijk onder.

partij en nummer 11 op de PVV-lijst in de provincie Utrecht. Hij is lid van

ringen aan elkaar. ‘Sjirk had het lef om in te gaan tegen meneer Kisjes, omdat hij

Sinds 1985 is er veel veranderd, zeggen

het niet eens was met zijn cijfer’, lacht

ze. Koops signaleert een toenemende

Koops. ‘Zoiets durfde ik als braaf gerefor-

verruwing. ‘We zijn mondiger geworden,

meerd jongetje niet.’

zegt men dan. Ik noem het brutaliteit

Kuijper, plagend: ‘Nou, ik weet anders

en normvervaging. De leraar heet Piet

Sjirk Kuijper (1966) is hoofdredac-

nog dat jij tegen de godsdienstleraar zei:

of Klaas in plaats van meneer. Mensen

teur van het Nederlands Dagblad.

zullen we het eens over zelfbevrediging

hebben een kort lontje; in de auto gaat

Eerder werkte hij onder meer als

hebben? Die man verstijfde.’

het vingertje snel omhoog. Tegelijker-

woordvoerder voor de ChristenUnie

Koops, schaterend: ‘Inderdaad, hij

tijd weet ik dat vroeger niet per se alles

en later voor staatssecretaris Joop

veegde het van tafel. Er mocht niet over

beter was.’

Atsma. Hij is lid van de GKv.

gesproken worden.’

Inmiddels lijkt heel Nederland ook in

12

OnderWeg #08 > Jaargang 1 > 18 april 2015

de GKv.

 Interview

heb ik goed inhoudelijk contact met gemeenteleden. Tegelijkertijd zie je dat gelijkgestemden clubjes vormen door elkaar voortdurend te bevestigen. Als Peter Frans wat twittert, reageren altijd dezelfden.’

Ook politiek gezien veranderde er in dertig jaar veel. ‘Vroeger waren CDA en PvdA met overmacht de grootste partijen’, herinnert Kuijper zich. ‘Als orthodoxe christenen zaten we aan de rand van de samenleving. De gereformeerde scholengemeenschap was een reservaat waarin we ons nauwelijks lidmaat van de samenleving voelden. We deelden de mensheid op in vrijgemaakten, christenen en de wereld.’

Koops: ‘Rond mijn dertigste week ik in mijn denken af van dat vertrouwde gereformeerde wereldje. Ik voelde me

Sjirk Kuijper (links) en Peter Frans Koops deden in 1985 samen eindexamen op de gereformeerde

aangesproken door Janmaat, Bolkestein

scholengemeenschap in Amersfoort.

en Fortuyn en ging verder kijken dan mijn woonplaats Spakenburg, het ND en het

waar moslims bidden niet fietsen. Dat

mogelijk is.’

GPV. Ik vond het gereformeerde wereldje

zijn van die brutale dingen die mij zorgen

Koops: ‘Zeker, maar de islamitische cul-

bekrompen. Het was vervreemdend om

baren.’

tuur mag niet het openbare leven beïn-

te ervaren dat mijn denkbeelden niet

Kuijper: ‘Mijn vrouw en ik hebben al sinds

vloeden, bijvoorbeeld door een minaret

meer pasten bij mijn roots.’

onze studententijd contact met asiel-

op een moskee. We moeten het straat-

zoekers uit Somalië, Syrië, Iran en Irak,

beeld westers houden.’

Wanneer begon bij jou die vervreem-

zowel moslims als christenen. Door die

Kuijper: ‘In het straatbeeld hebben de

ding, Peter Frans?

persoonlijke contacten hebben we een

reclameborden van datingsite Second

Koops: ‘Toen we in bijvoorbeeld Amers-

welwillende houding ten aanzien van

Love, die vreemdgaan stimuleert, meer

foort hoofddoeken, van heel lieve men-

buitenlanders. In mijn gereformeerd-

invloed. Ze zijn groter dan welke minaret

sen, in het straatbeeld zagen verschijnen.

vrijgemaakte opvoeding leerde ik dat we

dan ook. En blote reclames van een kle-

Ik vroeg me af: voel ik mij nog wel Neder-

bijwoners en vreemdelingen zijn. Niet

dingmerk als Suit Supply hebben meer

lander in Nederland? Er komt een schei-

mijn Nederlandse burgerschap, maar mijn

invloed op mijn dochters dan meisjes met

ding van twee beschavingen. En als je

hemelburgerschap bepaalt mijn identiteit.

een hoofddoek.’

dan leest dat moslims hun normen willen

Al voel ik mij bevoorrecht te wonen in

Koops: ‘Zulke reclames horen bij het wes-

opdringen. In Parijs mag je op een plek

een land waar voor alle culturen zo veel

terse straatbeeld.’

Kuijper: ‘Dát is een fatalistische opvat-

 ‘Ik voelde me aangesproken

door Janmaat, Bolkestein en Fortuyn en ging verder kijken dan mijn woonplaats Spakenburg, het ND en het GPV’ 

ting!’

Koops: ‘De SGP stelt Second Love aan de kaak. Maar het is even onrealistisch te verwachten dat de SGP vreemdgaan kan tegenhouden als dat de PVV alle moskeeën kan laten sluiten.’

Kuijper: ‘Dan bedrijf je dus alleen maar symboolpolitiek? Net als de getuigenispolitiek van de GPV waarmee je bent opgegroeid.’

>>

13

 Redactioneel

Groepen, geen groepjes G

Koops: ‘Nee, ik kan tegen een minaret op een moskee stemmen, want in onze een joodschristelijke beschaving moeten we dat niet willen.’

roepen en kringen zijn in evangelische gemeenten al lange tijd heel normaal. De gereformeerden zijn hen daarin ge-

Hoort bij een joods-christelijke beschaving

volgd. In sommige gereformeerde kerken functioneren inmid-

niet ook tolerantie naar allochtonen?

dels ook alweer geruime tijd huis-, studie- en gebedsgroepen.

Koops: ‘We moeten onze grenzen niet sluiten

Andere gemeenten volgen nu ook, soms schoorvoetend.

voor bijvoorbeeld Irakese christenen. Maar

Het wezen van een gemeente verandert er niet door. Als het

islamitische gelukszoekers vind ik een ander

goed is, functioneren er al drie lagen in de kerk. Allereerst de

verhaal. Islamieten willen niet integreren in

persoonlijke laag en die in het gezin. Daar leeft men intiem

onze cultuur. Zij houden hun eigen cultuur.’

bij de Here. De afgesloten binnenkamer is de beste plek voor

Kuijper: ‘Dat is eigen aan iedereen die van po-

gebed, zei Jezus (Matteüs 6:6). De tweede laag is die van de

sitie verandert. Een deel van de naar Amerika

groepen, kringen en verenigingen. En ten slotte is er de hele

en Canada geëmigreerde Friezen sloot zich

gemeente.

daar op in een Friese groep, terwijl anderen helemaal opgingen in de nieuwe cultuur. Toen

 Koekoek eenzang, dat is de dood in de pot 

ik naar Franeker verhuisde omdat ik bij het Friesch Dagblad ging werken, kon ik zielig doen dat ik daar moest wonen. Maar ik koos ervoor om te integreren, al blijf ik in Friese ogen een Hollander. Op kerkenraadsvergaderingen durven echte Friezen niet meer in hun eigen taal te praten, omdat er ook Hollanders bij zitten.

Het is heel fijn, zeg ik uit ervaring, om in kleine kring bij elkaar

Er zijn jonge Friezen, dertigers, die bij zo veel

te komen met mensen die je goed kent. Er ontstaat snel open-

import onbehagen ervaren: “Us Fryslân is net

heid en doorgaans lukt het dat iedereen meedoet. Je steekt veel

Frysk mear.” Maar de vraag is: voel je je so-

van elkaar op en je werkt tegelijk aan de onderlinge relaties.

wieso een vreemdeling op aarde, iemand die

Nu de nodige ervaring is opgedaan met groepen, blijken zich

uit genade leeft?’

soms ook problemen voor te doen. Ik noem ze vragenderwijs.

Wordt het allemaal niet te knus? Ben je niet te veel naar binnen

Peter Frans Koops vertelt dat hij zich soms een

gericht? Ben je bereid om een groep te splitsen?

vreemde voelt in de kerk omdat hij weinig ge-

Hoe het in zo’n groep ook gaat: je ben er altijd zelf bij. Daarom

lijkgestemden tegenkomt. ‘In den lande heb ik

zou ik zeggen: zorg regelmatig voor verversing van de groep.

christelijke geestverwanten, maar het aantal

Dat zal soms verjonging zijn. Wees bereid om anderen op te

predikanten daaronder is helaas op één hand

nemen. En zorg dat je echt aan Bijbelstudie doet.

te tellen. In de kerk zeggen ze: die Koops mag

Een gevaar is dat mensen buiten de boot vallen, bijvoorbeeld

geen ouderling worden, want hij zit bij de PVV.

wanneer ze niet zulke groepsmensen zijn. Je kunt iedereen bij een groep indelen, maar dat betekent nog niet dat iedereen daaraan deelneemt. Daarom is het belangrijk dat een groep geen besloten clubje wordt van gelijkgezinden. Laat groepen maar een doorsnee van de gemeente zijn. Oud en jong, modern en conservatief. Want koekoek eenzang, dat is de dood in de pot. Een groep moet nooit een groepje worden.

Henk Hoksbergen, hoofdredacteur OnderWeg

 ‘Blote reclames van

een kledingmerk als Suit Supply hebben meer invloed op mijn dochters dan meisjes met een hoofddoek’ 

 Interview

Maar waar het mij om gaat, is dat we uit

uitvoeren, dan zeg je toch ook vanuit je

liefde moslims uit hun systeem halen.

geloof: daar ga ik niet zitten?’

Ik geloof dat je in Jezus je vrijheid vindt.

Koops: ‘Nu vergelijk je appels met peren.

Moslims die christen zijn geworden, ver-

Niet aan tafel willen zitten met een

tellen dat ze bevrijd zijn uit de islam. Dat

vrouw is een uiting van, zoals Pim For-

is mijn drijfveer. Qua inspiratie verschil ik

tuyn terecht zei, een achterlijke, islamiti-

dus van Wilders.’

sche cultuur.’

Kuijper: ‘Maar met zulke neerbuigende

In oude stadswijken waar christenen en

terminologie verleid je moslims toch

moslims buren zijn, lijken maar weinig

niet om christen te worden! Net zoals

christenen te sympathiseren met de

wat Wilders zei over hoofddoeken als

PVV. Is er in het overwegend christelijke

kopvodden. Dat is bewust willen verne-

Spakenburg – waar de PVV na de afgelo-

deren.’

pen verkiezingen groeide – sprake van

Koops: ‘Hij mag het zeggen, maar of het

xenofobie? Veel moslims tref je er niet.

verstandig is... Mijn woordkeus is het

Koops: ‘Inderdaad, er zijn in Bunschoten

niet.’

beschamend veel racisten. Die hebben

Kuijper, fel: ‘Nee! Politici moeten geen

gewoon een hekel aan zwarten. Zelf heb

mensen vernederen. Ik was als Christen-

ik met mijn Marokkaanse buurman, een

Unie-woordvoerder aanwezig bij het

heel aardige man, gebeden. Maar ik zei

debat waarin Wilders z’n kopvoddentaks

erbij: ik richt me niet tot Allah.’

introduceerde. Als je het over vervreem-

Kuijper: ‘Jij hebt een hartelijk geloof in

ding hebt... Ik voelde me toen erg ver-

Jezus Christus en wil geen mensen verlo-

vreemd.’

ren laten gaan. Ik hoop ook dat moslims het verschil zullen ervaren tussen islam

Jezus noemt Zichzelf een vreemdeling.

en christendom, tussen onderwerping

Wat betekent dat voor jullie visie op

en vrijheid. Maar mijn overtuiging is dat

vreemdelingschap?

Koops: ‘Wat vind je ervan dat er in Ne-

je moslims niet door overheidsmacht,

Koops: ‘Als christenen zijn we op reis en

derland shariawetgeving plaatsvindt?’

zoals wetgeving, voor het christendom

zijn we vreemdeling, bijvoorbeeld door

Kuijper: ‘Nou, dat moet je wel even goed

kunt winnen. De overheid moet vrijheid

bewust niet naar de hoeren te gaan.

benoemen, Peter Frans. In onderlinge

van godsdienst garanderen en niet met

Jezus ging op zoek naar de vertrapten

geschillen hebben moslims hun eigen

kracht of geweld optreden.’

en verdrukten. “Wat zou Jezus doen?”

regels. Dat heeft de Rooms Katholieke

Koops, fel: ‘Maar minaretten willen we

is een goede vraag. Ik ben loyaler naar

Kerk ook: je mag voor de kerk niet schei-

niet! Ik ben intolerant tegen islam, na-

vreemdelingen dan als ik niet-christen

den.’

zisme, communisme en kannibalisme. Ik

zou zijn. Dat blijkt uit het feit dat ik Ara-

Koops: ‘Dus je praat het goed.’

zie islam als een foute ideologie in een

bische christenen asiel wil bieden.’

Kuijper: ‘Nee. Er kan geen sprake van zijn dat er in plaats van of naast de Ne-

religieus jasje, maar hou van moslims als mensen.’

En niet-christenen?

derlandse wetgeving extra maatregelen

Kuijper: ‘Als jij minaretten wilt verbieden,

Koops: ‘Evengoed. Maar dan om ze tot

genomen worden, zoals lijfstraffen.’

doe je precies wat moslims doen met

Christus te leiden. Het is liefdevol om

christenen die in moslimlanden evange-

mensen niet tot de moskee te leiden.

Als het gesprek voorbij is, nemen de

liseren: ze worden het land uitgezet. Jij

Wat zou Sjirk ervan vinden wanneer hij

oud-klasgenoten lachend afscheid van

bestrijdt de duivel met Beëlzebul.’

over twintig jaar in Franeker niet meer

elkaar. Koops: ‘Over tal van zaken zijn

Koops: ‘Nee, het Westen is niet into-

het kruispunt mag oversteken omdat

we het wél eens.’

lerant. Op een debatavond wilde een

moslims in gebed zijn?’

haatimam niet aan één tafel zitten met

Kuijper: ‘De uitoefening van godsdienst

Henk Hoksbergen is predikant van

een vrouw. Dan zeg ik: tot hier en niet

mag geen beperking voor de publieke

de GKv Bunschoten-Spakenburg en

verder.’

ruimte zijn. Om die reden is het tegen-

hoofdredacteur van OnderWeg. Sjoerd

Kuijper: ‘Als jij daar aan tafel moet met

woordig ook lastig om katholieke pro-

Wielenga (GKv) is zelfstandig journalist,

een meisje die een striptease-act gaat

cessies te houden.’

tekstschrijver en eindredacteur.

15

 Thema Vreemdelingschap is een spirituele vorm van flexibiliteit

Vrijmoedig leven onder de razende wereldklok Flexibel zijn, vlot

tekst Hans Schaeffer en Rob van Houwelingen

schakelen, snel

‘De Europese Unie verkeert in zwaar weer en

sieve baan heeft, moet flexibel zijn. Nieuwe

aanpassen. Die eisen

heeft te maken met “een crisis in democratie”.

kansen en uitdagingen, mede als gevolg van

Nieuwe vormen van verkiezing, zoals de cam-

de globalisering en technologische ontwikke-

pagne van de voorzitter van de Commissie,

lingen, moet je weten te benutten. Dat bete-

Jean-Claude Juncker, hebben niets opgeleverd.

kent: snel aanpassen en vlot schakelen.

Volgens een Brits onderzoeksinstituut “is er

De onderste en middelste lagen van de bevol-

een gapend gat in het hart van de Europese

king hebben veel minder keus: zij móeten zich

politiek, op de plek waar de grote ideeën

wel aanpassen aan deze flexibiliteit en wend-

zouden moeten leven”. Vooral jonge, goed

baarheid. Zij hebben veel meer het gevoel dat

opgeleide leden van de middenklasse hebben

allerlei ontwikkelingen hun simpelweg over-

een afkeer van de politieke leiders gekregen

komen, variërend van de minaretten in ons

en uiten hun meningen liever via Twitter en

straatbeeld en de hoofddoekjes in de winkel

dergelijke dan via de politiek.’

tot de vraag of ons land al die immigranten

legt de politieke elite regelmatig op tafel. Anders komen we niet vooruit in de globaliserende

wel kan hebben.

maatschappij. Maar

Met deze woorden van Jan van Benthem (Ne-

In hun portemonnee merken deze groepen

bij veel mensen

derlands Dagblad, 21 januari 2015) is scherp

ook een ongelijkheid. Hoogopgeleiden gaan

getypeerd waar het ons in dit artikel om gaat,

vooruit, terwijl laagopgeleiden nauwelijks

namelijk om het ‘gapende gat’ in het hart van

beweging zien. ‘Die lui aan de top gaan zich

onze samenleving ‘op de plek waar de grote

te buiten aan enorme bonussen, terwijl de

ideeën zouden moeten leven’.

gewone man nooit wat extra krijgt’, is dan al

De woorden van Van Benthem sluiten aan bij

snel de reactie. Er ontstaat onvrede over een

wat Peter Strating op pagina 8-11 schrijft over

wereld die in hoog tempo verandert en een

het onderliggende probleem van vervreem-

groot aanpassingsvermogen vraagt.

ding: individualisering. Door de democratise-

De flexibiliteit die de culturele en politieke

ring en scholingsmogelijkheden voor iedereen

elite van mensen eist, is daarbij vaak uitslui-

is er, aldus Strating, in toenemende mate

tend ingegeven door economische motieven.

gelijkwaardigheid ontstaan. Tegelijk gaat deze

Om te overleven in een globaliserende maat-

gelijkwaardigheid gepaard met een groeiende

schappij moet je wendbaar en veelzijdig zijn,

ervaring van ongelijkwaardigheid. Wij willen

zo stellen de beleidsmakers, als je tenminste

die constatering toepassen op de breed ge-

vooruit wilt komen. Deze economische moti-

hoorde eis om flexibel te zijn.

vatie betekent inderdaad dat er een ‘gapend

schuurt dat en veroorzaakt het vervreemding.

Hoe kan de kerk daarmee omgaan?

De brief aan de Hebreeën biedt rust en houvast.

16

Gewone man

gat’ is ‘op de plek waar de grote ideeën zouden moeten leven’.

Wie tegenwoordig als hoogopgeleide rondkijkt

Zo’n economisch gemotiveerde flexibiliteit

in de wereld en een uitdagende maar inten-

roept makkelijk vervreemding op. Waar liggen

OnderWeg #08 > Jaargang 1 > 18 april 2015

 Opinie

je wortels nog en hoe diep mag je die wortels uitslaan als je tegelijk wendbaar en vooruitstrevend moet zijn? Hoe kun je betrokkenheid vormgeven als je tegelijk snel vooruit moet en ook gemakkelijk van baan moet kunnen veranderen?

Hoe kun je binding aan een bedrijf ontwikkelen wanneer je van jaarcontract naar jaarcontract gaat en er na drie jaar minstens een halfjaar uit moet? Hoe blijf je je thuis voelen in je dorp, wijk of stad als er allerlei migranten bijkomen? Dat laatste is onderwerp van het gesprek tussen Kuijper en Koops op pagina 12-15.

Flexibiliteit en vervreemding gaan dus gemakkelijk gelijk op. Zeker als je zelf niet zo flexibel bent of kunt zijn. Als je om welke reden ook niet meedoet met 'de ontwikkelingen' groeit het gevoel dat alles verandert, zonder dat je goed weet hoe je je staande moet houden.

Vredelievend

Er ontstaat onvrede over een wereld die in hoog tempo verandert en een groot

Het is de moeite waard om vanuit de brief aan

aanpassingsvermogen vraagt. (beeld Bonnyb Bendix/Pixabay.com)

de Hebreeën dieper in te gaan op dit gevoel van vervreemding. De schrijver van deze brief

doet zal de Heer niet zien’ (hoofdstuk 12:14).

richt zich op lezers die zich in een tijd van crisis

Feit is dat veel gelovigen door de eeuwen heen

moesten heroriënteren. Hij roept hen op de blik

geen respect hebben afgedwongen door een

in geloof omhoog te richten, op Jezus Christus,

agressieve of defensieve opstelling te kiezen,

de superieure hogepriester in de hemel. Een vin-

maar juist door hun vredelievende houding en

gerwijzing voor latere lezers, die verlangen naar

hun onbaatzuchtige betrokkenheid bij het lot van

houvast in crisistijd.

medemensen.

Er zijn vijf bijbels-theologische thema’s in deze

Het tweede thema is ‘toekomstgericht leven’. De

brief te ontdekken die dit verlangen inhoud

toekomstgerichtheid die Hebreeën aanbeveelt

geven: zich door God aangesproken weten,

betekent dat ons houvast niet ligt in onze soci-

vrijmoedig blijven in de verdrukking, vrede hou-

aaleconomische status van vandaag. Ons ver-

den met alle mensen, elkaar ondersteunen en

trouwen richt zich op God alleen. Dat vertrouwen

toekomstgericht leven. Twee hiervan willen we

relativeert aardse zekerheden. Wij hebben hier

uitgebreider bespreken.

immers geen blijvende stad, maar verwachten

Het eerste thema is ‘vrede houden met alle

een nieuw Jeruzalem. Op Gods nieuwe aarde

mensen’. De Bijbel is er duidelijk over dat wij

zal ons leven tot vervulling komen. Dit maakt

onze naaste moeten liefhebben als onszelf. In de

dat het zoeken van geluk en ontplooiing hier op

Bergrede verbindt Jezus deze levenshouding met

aarde niet het hoogste goed is.

Gods zorg voor zijn schepping. ‘Ik zeg jullie: heb je vijanden lief en bid voor wie jullie vervolgen,

Waagstuk

alleen dan zijn jullie werkelijk kinderen van je

Wat is een constructieve, christelijke houding in

Vader in de hemel. Hij laat zijn zon immers op-

een tijd van maatschappelijke en kerkelijke in-

gaan over goede en slechte mensen en laat het

stabiliteit? Hoe kan het gevoel van vervreemding

regenen over rechtvaardigen en onrechtvaar-

overwonnen worden? Alle surrogaatzekerheden

digen’ (Matteüs 5:44-45). In de Hebreeënbrief

zullen overboord moeten om een heroriëntatie

staat het ook: ‘Streef ernaar in vrede te leven

van zowel het gedeelde als het persoonlijke ge-

met allen en leid een heilig leven; wie dat niet

loof mogelijk te maken.

 'Die lui aan de top gaan zich te buiten aan enorme bonussen' 

17

 Thema

te leven met het oog op het nieuwe Jeruzalem.

Dat christelijke leven betekent allereerst: niet je houvast in het oude vertrouwde of een goed gevulde bankrekening zoeken. Vertrouw erop dat God voor je zorgt – een boodschap die eveneens in de Bergrede uit de mond van Jezus klinkt.

In de tweede plaats betekent het dat christenen als gemeenschap moeten ‘inoefenen’ wat het betekent om zo’n levenshouding te ontwikkelen.

Denk daarbij aan de manier waarop christenen kunnen openstaan voor de vreemdeling. Dat is geen onkritische, linkse praat over een multiculturele samenleving, maar realiteit. In onze mondiale samenleving waarin de mobiliteit enorm is toegenomen zullen migranten om allerlei redenen naar Nederland komen. Verzet hiertegen Vertrouw erop dat God voor je zorgt – een boodschap die eveneens in de Bergrede uit de

doet alsof we deze ontwikkelingen kunnen be-

mond van Jezus klinkt. (beeld L. Andor /Pixabay.com)

heersen, en het liefst voorkomen. Constructiever is het om te ontdekken hoe we hen in de geest van Jezus Christus kunnen meenemen in onze

Het christelijke leven dient zich vooral te richten

hoop op een nieuw vaderland. Juist economische

op Jezus, de hemelse hogepriester. Dan kun-

vluchtelingen hebben het nodig om te ervaren

nen gelovigen vrijmoedig in de wereld staan.

dat er kleine gemeenschappen zijn van christe-

Een christen wil zich niet langer vastklampen

nen die voorleven dat geld en inkomen niet het

aan wat wankelt, bijvoorbeeld de naoorlogse

belangrijkste in het leven zijn. Alleen de kerk die

welvaartsstaat, de jarenlange machtspositie van

zo’n levenshouding leert inoefenen, heeft het

christelijke partijen in het politieke midden of de

recht om anderen te vragen zich aan te passen.

belijdenis en de kerkorde als garantie voor de waarheid. Christelijk leven in crisistijd betekent,

Genoeg uitdagingen en kansen dus voor de chris-

zo leren we uit de brief aan de Hebreeën, in

telijke kerk om het ‘gapende gat’ te vullen. Laten

geloof omhoogkijken én vooruitkijken. Zoals He-

wij een houding van christelijke flexibiliteit blij-

breeën 12:2 (vlak na het hoofdstuk over de oud-

ven ontwikkelen, gemotiveerd door de Bijbelse

testamentische geloofsgetuigen) treffend zegt:

gedachte dat wij vreemdelingen zijn op aarde.

‘Laten we daarbij de blik gericht houden op Jezus,

Onderweg naar de nieuwe aarde hebben wij hier

de grondlegger en voltooier van ons geloof.’

geen blijvende stad. Laat staan dat wij als chris-

Dit betekent dat christenen zich moeten oefenen

tenen het recht zouden hebben het straatbeeld

in de vreemdelingschap. Dat is een christelijke,

van onze steden te dicteren aan wie hier – net als

spirituele vorm van flexibiliteit, die nu eens niet

wij – te gast is.

economisch gemotiveerd wordt. Christenen zullen het waagstuk moeten aangaan om vandaag

Hans Schaeffer (GKv) en Rob van Houwelingen (GKv) werken aan de TU Kampen als respectie-

 Het christelijke leven betekent allereerst: niet je houvast in het oude vertrouwde of een goed gevulde bankrekening zoeken  18

OnderWeg #08 > Jaargang 1 > 18 april 2015

velijk universitair hoofddocent praktische theologie en hoogleraar Nieuwe Testament. Ze zijn beiden lid van de brede redactie van OnderWeg. Voor deze bijdrage is gebruikgemaakt van het artikel 'Christelijk leven in crisistijd, toegelicht vanuit de brief aan de Hebreeën' van Rob van Houwelingen, verschenen in het tijdschrift Radix.

Nieuws Ledenaantal NGK daalt licht Het aantal leden van de NGK blijft licht dalen. Dat blijkt uit het statistisch overzicht in het recent verschenen Informatieboekje 2015. De NGK telde op 1 januari 2015

 Colofon Kernredactie Ad de Boer (hoofdredacteur), Matthijs Haak, Johanne de Heus (beeldredacteur), Henk Hoksbergen (hoofdredacteur), Peter Hommes, Pieter Kleingeld, Erik Koning (eindredacteur), Jordi Kooiman (eindredacteur), Bas Luiten, Heleen Sytsma-van Loo, Ton Vos. Brede redactie Kernredactie plus Bart Cusveller, Freddy Gerkema, Rob van Houwelingen, Hans Schaeffer, Hans Vel Tromp, Jan Westert.

32.912 leden. Dat is 36 minder dan een jaar eerder.

Medewerkers

Daarmee wordt de trend van de twee jaar daarvoor

Eline de Boo, Han Hagg, Simon Kadijk, Myriam Klinker-De Klerck, Roel Kuiper,

voortgezet.

Almatine Leene, Wim van der Linde, Embert Messelink, Jan Mudde, Maurits Oldenhuis,

Een belangrijke oorzaak van de daling is het feit dat

Hans-Jan Roosenbrand, Wolter Rose, Wim van der Schee, Joost Smit, Esther Spiering-

sinds 2012 drie gemeenten met samen 280 leden zijn

de Hek, Peter Strating, Jeroen Sytsma, Daniël Timmerman, Roel Venderbos,

opgeheven: Den Helder, Gorinchem en Vlaardingen.

Daarbij werd slechts een klein aantal leden lid van een andere NGK. Ook interne problemen in enkele gemeenten lijken debet aan het ledenverlies: Assen verloor sinds 2012 meer dan 230 leden, IJsselmuiden ruim 100 en Amersfoort-Zuid 70.

Veefkind en Geersing overleden

Maarten Verkerk, Ronald Westerbeek, Dick Westerkamp, Jeannette Westerkamp.

Redactieadres ‘t Hazeveld 115, 3862 XA Nijkerk, 033-750 67 87, redactie@onderwegonline.nl.

Lezersservice Voor abonnementen, adreswijzigingen, opzeggingen en bezorgklachten: Nico Schenk, Droogoven 7, 3961 EW Wijk bij Duurstede, 0343-57 50 27, administratie@onderwegonline.nl.

Ds. Koos Veefkind, emeritus predikant van de NGK Amersfoort, is dinsdag 31 maart op 80-jarige leeftijd

Audio

overleden. Veefkind diende van 1963 tot zijn emeritaat

OnderWeg is beschikbaar in gesproken vorm bij de Christelijke Bibliotheek voor Blinden en

in 1999 de gemeenten van Buitenpost (GKv), Kromme-

Slechtzienden (CBB). Neem voor meer informatie contact op met de CBB: 0341-565499.

nie en Amersfoort (beide NGK).

Ds. Jan Geersing, emeritus predikant van de GKv Hengelo, is op eerste paasdag (5 april) op 82-jarige leeftijd overleden. Hij diende de gemeenten van Zuidwolde (1960-1964), Rouveen (1964-1974) en Hengelo (19741998). Op www.onderwegonline.nl staan in memoriams over beide predikanten.

Nieuwe website NGK online De NGK heeft op 8 april een geheel vernieuwde website

Abonnementsprijzen Jaarabonnement: € 46,- (studenten € 23,- / Europa € 85,- / buiten Europa € 115,-).

Abonnement OnderWegOnline: € 37,50.

Proefabonnement: drie maanden gratis.

Neem voor het afsluiten van een abonnement contact op met de lezersservice (zie hierboven) of vul uw aanvraag online in op www.onderwegonline.nl.

Persvereniging OnderWeg is een uitgave van de Gereformeerde Persvereniging OnderWeg. Informatie: Marga van Gent-Petter (secretaris), persvereniging@onderwegonline.nl.

gelanceerd op www.ngk.nl. De grootste verandering is dat verschillende websites van landelijke NGK-instellingen (de NGP, de Commissie voor Contact met de Hoge Overheid, de Commissie Kerkrecht) nu allemaal op één website ondergebracht zijn. Verder heeft de website een eigentijdser ontwerp gekregen.

Tip voor scriba’s: op de nieuwe website is een uitgebreid verslag van de LV Zeewolde te vinden, met links naar de officiële besluiten. Zie www.ngk.nl/terugblik.

Komen en gaan

Bestuur Persvereniging Bernard Bos, Sander Dekker, Marga van Gent-Petter, Krijn de Lange, Aldert van der Molen, Ale Sierksma, Hillie van de Streek.

Adverteren Nico Postuma, 0341-84 21 47 of 06-139 959 05, adverteren@onderwegonline.nl.

Zie voor de formaten, tarieven en verschijningsdata www.onderwegonline.nl/adverteren.

Vormgeving Bredewold. Creatie, web & print. Postbus 86, 8090 AB Wezep, 038-376 33 90, fax 038-376 53 03, onderweg@bredewold.nl, www.bredewold.nl.

Verbonden aan CGK/NGK Alkmaar (De Open Hof): ds. T. Wever (Nijeholtpade, voorheen PKN).

Technische realisatie en druk

Aangenomen naar NGK Leidsche Rijn (RijnWaarde): ds.

Zalsman B.V., Steinfurtstraat 1, 8028 PP Zwolle, Postbus 1025, 8001 BA Zwolle,

M. Rietkerk (Zoetermeer).

De NGK-regio Oost verlengde op 25 maart het preekconsent van mw. J. de Groot tot en met mei 2016.

Zie voor uitgebreidere berichtgeving rond bovenstaand en ander nieuws www.onderwegonline.nl.

038-467 00 70.

IBAN: NL89INGB0000404945 t.n.v. Gereformeerde Persvereniging OnderWeg te Wijk bij Duurstede.

>>

www.onderwegonline.nl

 www.facebook.com/onderwegonline  www.twitter.com/onderwegonline

19

 Toerusting

Praktijkcentrum ontwikkelt materiaal voor mensen met verstandelijke beperking

Bijzondere aandacht voor bijzondere mensen Een paar vragen. Zijn er in uw gemeente mensen met een verstandelijke beperking? En wat weet of merkt u van hen? Dat ze in een rolstoel zitten,

voor Bijbelstudie. De methode komt in complete pakketten, waar een begeleider direct mee aan de slag kan. Bij

harde geluiden maken, graag lachen? Weet u ook

het pakket zijn ook filmpjes en handige

of ze onderwijs krijgen in de kerk? Is er een groepje

De deelnemers krijgen hun eigen

waar ze Bijbelstudie volgen? En hoe bent u daar als

zichtskaarten. Ze maken tijdens elke

gemeente bij betrokken?

bijlagen te downloaden. doos, met een boekje, knijper en overbijeenkomst een creatieve verwerking, die ze in hun persoonlijke doos kunnen bewaren. Zo hebben ze tastbare herinneringen, die ze bovendien later aan anderen kunnen laten zien.

tekst Ingrid Plantinga

centrum samen met uitgeverij Buijten

Mensen met een verstandelijke be-

& Schipperheijn Bijzonder! ontwikkeld.

perking hebben natuurlijk hun eigen

Vaak gebeuren activiteiten voor ge-

Bijzonder! biedt catechese- en Bijbel-

denkniveau. De vragen en opdrachten

meenteleden met een verstandelijke

studiemateriaal voor mensen met een

beperking aan de zijlijn. Een aantal en-

verstandelijke beperking. Het ligt in

thousiaste mensen geeft bijvoorbeeld

lijn met de methode Follow Up!, die het

catechese of leidt een Bijbelstudie-

Praktijkcentrum al jaren produceert

groepje. Soms zijn het ook alleen maar

voor kinderen, tieners en jongeren.

de ouders die zich bezighouden met de geloofsopvoeding van hun verstande-

Doos

lijk beperkte kinderen. De rest van de

Mensen met een verstandelijke be-

gemeente merkt er weinig van.

perking hebben materiaal nodig dat

Voor degenen die deze taak op zich

is toegesneden op hun niveau en hun

nemen kan het een hele opgave zijn

leefwereld. Geen kindernevendienst-

om geschikt materiaal te vinden en

verhalen die voor hen zijn aangepast,

mensen te zoeken die hen willen

maar iets wat helemaal bij hen past.

bijstaan. Om die zoektocht wat een-

Bijzonder! biedt één deel voor belij-

voudiger te maken heeft het Praktijk-

deniscatechese en meerdere delen

20

OnderWeg #08 > Jaargang 1 > 18 april 2015

 Maak de

hele gemeente verantwoordelijk voor de geloofsontwikkeling van mensen met een beperking 

 Toerusting

 Mensen met van Bijzonder! zijn daarom praktisch en

geeft het Praktijkcentrum ook toerus-

concreet en er wordt veel herhaald.

ting aan degenen die de Bijbelstudies

Het taalgebruik is helder, maar wordt

of het catecheseonderwijs gaan leiden.

nooit kinderlijk. De deelnemers wor-

Zij worden ondersteund met praktische

den serieus genomen als de (jong)

tips voor het omgaan met de doelgroep

volwassenen die ze zijn. Daarom wordt

en leren hoe ze het materiaal kunnen

er bijvoorbeeld niet gebruikgemaakt

gebruiken en kunnen toepassen op de

van kinderlijke plaatjes, maar van fo-

eigen groep.

tokaartjes. En ook in de liedsuggesties

Degenen die deze taak gaan oppakken

voor de bijeenkomsten wordt rekening

hoeven dus geen professionals te zijn

gehouden met het feit dat het om vol-

of ervaring te hebben. In één of twee

wassenen gaat.

avonden kunnen ze zich genoeg tools

Visueel

eigen maken om geïnspireerd aan de slag te gaan.

De opzet van een bijeenkomst is elke

Het enige wat nodig is om dit werk te

keer hetzelfde. Die herkenbaarheid is

doen is passie en een gezonde portie

prettig voor de deelnemers. Ze heb-

humor en geduld. Als je er plezier aan

ben vaak behoefte aan duidelijkheid en

beleeft om op een eenvoudige manier

structuur.

over het geloof te praten en je vindt het

Op de overzichtskaart staan alle

leuk om belangstelling te tonen voor

onderdelen met een eigen icoontje

mensen, dan ben je waarschijnlijk de

aangegeven. Door de knijper op het

juiste persoon. Belangrijk is dat je rust

juiste onderdeel te zetten maakt de

uitstraalt en duidelijkheid biedt. Dat

begeleider duidelijk waar ze zijn. En de

geeft de deelnemers een veilig gevoel.

deelnemers zien in één oogopslag wat

een verstandelijke beperking hebben hun eigen denkniveau, maar maak het niet kinderlijk 

er nog volgt.

Meegenieten

In het materiaal wordt veel visueel ge-

Tot slot een belangrijk punt voor de

maakt. Woorden worden gecombineerd

gehele gemeente: zorg ervoor dat u

met beelden. De fotokaartjes onder-

weet wat er gebeurt. Het is een goed

steunen het gesprek en soms ook de

idee om gemeenteleden regelmatig te

Bijbellezing.

gast te laten zijn bij de groep verstan-

Het Praktijkcentrum presenteert Bijzonder!

De leefwereld van de doelgroep komt

delijk beperkten of hen te laten helpen

tijdens een aantal regionale bijeenkom-

ruimschoots aan bod. In de vraagstel-

bij het organiseren van activiteiten. Zo

sten. De avonden bestaan uit:

ling wordt er bijvoorbeeld van uit-

wordt de hele gemeente verantwoor-

• een kennismaking met het materiaal van

gegaan dat veel deelnemers in een

delijk voor de geloofsontwikkeling van

woongroep leven en dat het voor

mensen met een beperking en voor

sommige deelnemers moeilijk is om

hun behoefte aan warmte en liefde. En

relaties aan te gaan. De verwerkingen

zo kan de hele gemeente meegenieten

zijn creatief en leuk, maar wel eenvou-

van deze gemeenteleden, hun kijk op

dig te maken en daarmee ook geschikt

God en hun manier van omgaan met

voor mensen die beperkt zijn in hun

medegelovigen.

motoriek.

Humor Naast de ontwikkeling van Bijzonder!

Presentatieavonden Bijzonder!

Bijzonder!; • toerusting door inspirerende inzichten en praktische tips; • ervaringsuitwisseling met anderen die zich inzetten voor dezelfde doelgroep.

De bijeenkomsten vinden plaats in Zwolle (30 april), Berkel en Rodenrijs (18 mei) en

Ingrid Plantinga (GKv) is medewerker

Haren (20 mei). Zie voor meer informatie

van het Praktijkcentrum en projectlei-

www.follow-up.nu.

der van Follow Up!

21

 Trefpunt

‘Zijn jullie wel echte gereformeerde belijders?’

Deze rubriek belicht de contacten en samensprekingen tussen plaatselijke GKv’s en NGK’s. Maar hoe wordt in de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) de toenemende samenwerking tussen CGK, GKv en NGK beleefd? En hoe komt het dat in de CGK zo verschillend wordt aangekeken tegen samensprekingen met GKv en/of NGK?

tekst Jacob de Jong

 Er wordt

blijkbaar iets gemist, wat in prediking in de Gereformeerde Bond wel wordt gevonden 

22

Al decennialang heeft de CGK een sleutelpositie

heilige Geest in de prediking bij NGK en GKv?

in het zoeken naar eenheid van gereformeerde

Er wordt blijkbaar iets gemist, wat in prediking

belijders. Reeds in 1947 werd door de Gene-

in de Gereformeerde Bond (PKN) wel wordt

rale Synode van Utrecht het deputaatschap

gevonden.

‘eenheid onder de gereformeerde belijders’

Sinds er in 1953 een kanselboodschap de CGK

ingesteld. Toen in 1963 het Contact Orgaan Ge-

is ingezonden, is het thema van Schriftuurlijk-

reformeerde Gezindte (COGG) werd opgericht,

bevindelijke prediking al een thema binnen

hadden de christelijk-gereformeerde deputaten

de CGK zelf. Al jarenlang is niet elke predikant

daarbij een belangrijke rol. Het grote aantal

meer welkom op elke preekstoel. We weten

kerkverbanden waarmee in 2015 gesproken

dat het niet goed is en toch hebben we daar

wordt, lijkt erop te wijzen dat de CGK nog

als CGK mee leren leven. Soms wordt ook op

steeds die sleutelpositie heeft.

kerkelijke vergaderingen te gemakkelijk langs

Aarzeling Reeds lang kent de CGK samenwerkingsge-

elkaar heen gewandeld en te weinig echt van hart tot hart gesproken.

meenten NGK-CGK, zoals in Lelystad, Almere

Profetisch

en Nieuwegein. Dat maakt dat het verschijnsel

In de CGK wordt in de volle breedte niet eng

samenwerkingsgemeenten niet meer is weg

gedacht over samenwerking met andere ker-

te denken uit onze kerken. Tegelijkertijd zijn

ken. De profetische roeping tot eenheid met

er veel plaatsen waar samenwerking met GKv

gereformeerde belijders wordt gehoord en

of NGK niet van de grond komt. Er zijn bij ker-

verstaan. Maatschappelijk wordt veel met an-

kenraden in diverse plaatsen veel punten van

dere kerken samengewerkt. Wel hebben we

aarzeling. Het meest gehoorde onderwerp is de

in de CGK een sterke neiging om anderen te

prediking. Is er wel voldoende aandacht voor

vragen: zijn jullie wel echte gereformeerde be-

het toe-eigenend en toepassend werk van de

lijders? Mogelijk ligt de bron hiervan wel in het

OnderWeg #08 > Jaargang 1 > 18 april 2015

 Trefpunt

gegeven dat we elkaar ook onderling toetsen.

kerk willen zijn in de huidige tijd. Daarbij wil-

Daarnaast wordt naar aanleiding van recente

len we als CGK breed gereformeerd denken. En

ontwikkelingen steeds vaker de vraag gesteld

zo is er zeker vreugde over het ontstaan van

of bij het verstaan van de Schriften de cultuur

samenwerkende en samenwerkingsgemeenten

niet een te grote plaats inneemt bij de GKv en

en over andere vormen van (praktische) sa-

de NGK.

menwerking.

Ruimte

Maar…

Door het accent te leggen op het plaatselijke

Het is misschien typisch christelijk-gerefor-

karakter van de samenwerking is er ruimte

meerd, maar ook tekenend voor de oprechte

voor elke plaatselijke kerk om – binnen de ka-

zorgen die er zijn, om dit stuk te besluiten met

ders van een bijlage in de kerkorde – een eigen

het woordje ‘maar’.

weg te gaan in het zoeken naar samenwerking.

Die ruimte wordt ook voluit gegeven aan plaat-

Jacob de Jong is predikant van de CGK Soest en

selijke kerken. Het stemt tot vreugde wanneer

secretaris van het deputaatschap ‘eenheid van

in een plaats anderen gevonden worden die

gereformeerde belijders’ van de CGK.

 Al jaren-

lang is niet elke predikant meer welkom op elke preekstoel 

ook op de grondslag van Schrift en belijdenis

Naamgenoten: De Ark ernaar onze verbondenheid met andere

toerusting, onderwijs en bemoediging) én

kerken te laten groeien.

reddingsboot zijn (een uitvalsbasis om te

In 2012 is het kerkgebouw De Ark van de

dienen en ‘aan boord’ te nemen).

Protestantse Gemeente gekocht. Omdat

Onlangs zijn enkele Arabischtalige broe-

de architectuur duidelijk verwijst naar

ders en zusters ‘langszij’ gekomen, met

de ark van Noach en Gods belofte aan

als gevolg dat we voortaan elke eerste

de mensheid, lag een naamsverandering

zondag van de maand een Arabisch-Ne-

niet voor de hand. Bovendien maakt deze

derlandstalige kerkdienst hebben.

naam duidelijk waardoor we ons laten

Het kerkgebouw is oorspronkelijk een

inspireren en bemoedigen. De Ark is een

soort Ikea-bouwpakket uit Noorwegen en

begrip voor mensen in Maassluis, veel

is binnen Zeist nog een keer verplaatst.

meer dan het kerkverband waartoe we

Wij wensen De Ark in Maassluis toe dat zij

behoren, vandaar de aanduiding DE ARK.

voor velen een plek van redding mag zijn.

NGK Maassluis

Onze boodschap voor GKV Zeist is: zoek

www.gkv-zeistdebilt.nl

DE ARK is een jeugdige, groeiende ge-

de samenwerking!

meente met zo’n vijfhonderd actieve

www.ngkmaassluis.nl

leden en vaste gasten uit Maassluis en omgeving. De gemeente telt twintig krin-

GKv Zeist-De Bilt

gen, waarin naast Bijbelstudie aanbidding,

De Ark in Zeist-De Bilt (288 leden) is te

onderlinge zorg en samen eten centraal

typeren als een gemeente die zoekt

staan. Er is een bloeiend Alphawerk. De

naar: hoe hebben we hart voor de Heer,

missionaire/diaconale taak krijgt invulling

voor elkaar als zijn leerlingen, en voor

met projecten in de wijk en zendings- en

het bevrijdend werk van de Heer in de

humanitaire projecten in Oekraïne en

wereld? De naam De Ark sluit daarbij aan:

India. Door samen te werken streven we

we willen graag een woonboot (plek van

23

 Column

Koningsdag W

e houden ervan om onze koning met zijn handen in de modder te zien. Een paar weken geleden zagen we hoe hij een dorpshuis verfde. We genieten van zeldzame inkijkjes in het

gewone leven van ons koninklijk paar en hun gezin, als ze bijvoor-

Dromen over aanbidding in Nijmegen-Noord

beeld op de fiets de prinsesjes naar school brengen. We hebben liever een werkpaard dan een luxepaard dat leiding geeft aan het nuchtere Nederland. We zien ons staatshoofd liever ergens op de werkvloer verschijnen dan bij een abstractekunsttentoonstelling.

Vanuit economisch oogpunt is het begrijpelijk dat op Koningsdag traditionele spelen zoals koekhappen of wc-potgooien worden ingeruild voor een prominentere rol voor het lokale bedrijfsleven.

Dit jaar geen hachelijke capriolen bij oud-Hollandse spelletjes in Dordrecht, maar onze vorst zal op afstand goedkeurend naar de kinderen, boten en handelswaar wuiven. Als dat maar geen afstand tot zijn volk zal creëren.

 Dit jaar geen hachelijke

capriolen bij oud-Hollandse spelletjes in Dordrecht  Over een paar weken, met Hemelvaart, heeft de kerk haar eigen Koningsdag. Waar koning Willem-Alexander nog aftast wat zijn rol precies is, wist Jezus precies wat Hem te doen stond. Hij voldeed niet aan de verwachtingen van de wereld en keerde alle rollen om.

Hij overwon niet als een gelauwerd krijgsheer behangen met lintjes, maar triomfeerde bespot en gebroken aan het kruis. Hij leerde ons dat een koning er is om zijn volk te dienen. Koste wat het kost. Niet

Richard Roest stond dertien jaar geleden aan de wieg van de kerkplanting RijnWaarde (NGK) in Leidsche Rijn. Die gemeente is inmiddels gegroeid tot bijna driehonderd leden en tachtig betrokkenen (en sinds kort een nieuwe predikant). Afgelopen herfst verhuisde Richard met zijn gezin naar Nijmegen-Noord.

Daar begint hij opnieuw met gemeenteplanting. Wat drijft hem?

door een dorpshuis te verven – al zal Hij door zijn opvoeding in het huis van timmerman Jozef zijn hand niet omgedraaid hebben voor dergelijke klusjes – maar door heel persoonlijk de voeten van zijn

tekst Pieter Kleingeld

discipelen te wassen. Hij kwam bij ons heel gewoon. We verlangen naar een gewone koning die naast ons staat. Koning WillemAlexander ‘verdient’ met zijn houding de steun van 80 procent van

Om te beginnen: hoe gaat het na de verhuizing?

de Nederlanders, ik kijk uit naar de dag dat koning Jezus dezelfde

‘Wij hebben de verhuizing als een gezamenlijk,

populariteitsscore haalt.

maar pittig avontuur ervaren. Alle stekkers eruit in Leidsche Rijn en in Nijmegen-Noord weer nieuwe aansluitingen zoeken. Voor mijn vrouw Anita was het intensief omdat ze veel extra reistijd kreeg en vanwege alle nieuwe relaties in de wijk. Onze oudste dochter Lucca maakte een ingewikkelde stap naar de brugklas hier. Drie andere kinderen hebben het inmiddels goed naar hun zin op school. Twee van hen zijn al verslingerd aan de lokale voetbalclub. Ik Eline de Boo (PKN) is schrijfster met een missionaire roeping.

zeg: geslaagde landing.’

 Missionair

 ‘Er is meer spirituele honger en op z’n tijd zijn ze lekker links’  Ik preek daardoor minder dan eerst, rust meer toe en deel meer van mijn leven.

Daarnaast blijft gebed belangrijk voor me, trek ik op met leiders en geniet ik van gesprekken met (invloedrijke) wijkbewoners. Oh ja: met de lokale PKN en RKK een tentdienst tijdens het dorps-

Richard Roest en zijn gezin.

feest organiseren is te gek.’

Waarom Nijmegen-Noord?

liggen. We zien daarin Gods werk. Ge-

Wat trekt mensen in Nijmegen-Noord

‘Deze voor ons verrassende roeping

wel-dig!’

in het evangelie?

begon met een advertentie. Daarop

‘Puntsgewijs denk ik aan het volgende:

volgde een jaar van voorbereiding

Waarin verschilt Nijmegen-Noord van

een relationele God en een oefenplaats

waarin God bevestiging op bevestiging

Leidsche Rijn?

waar liefde onwijs belangrijk is. Samen

schonk. Zo kwamen we in Nijmegen-

‘Wat ik tot nu toe ervaar: er is meer spi-

eten. De atmosfeer van aanvaarding en

Noord terecht in een prachtige, maar

rituele honger, die zich vaak uit in New

openheid om te zoeken en twijfelen. De

onkerkelijke wijk, waar enorme kansen

Age, en op z’n tijd zijn ze lekker links.

kracht van Gods Geest en Gods verge-

Daarnaast is er de samenwerking in een

ving voor harten die gebutst zijn door

klein team met enorm gedreven mis-

afwijzing.’

Hart van Noord

sionair leiderschap. Mijn rol en inbreng

Nijmegen-Noord is een VINEX-

worden hierdoor weer anders inge-

Wat is je droom voor Nijmegen-Noord?

locatie ten noorden van de Waal

kleurd dan in Leidsche Rijn.’

‘Aanbidding! Dat in de levens van kin-

waar zo’n 12.000 huizen worden

deren, ouders en grootouders de naam

gebouwd, waarvan inmiddels zo’n

Wat doe je anders?

van Jezus van harte eer en liefde ont-

4.000 zijn gerealiseerd. In deze

‘In een kleiner team werk ik meer dan

vangt, al is het stamelend en aarzelend.

overwegend rooms-katholieke regio

eerst aan vermenigvuldiging van leider-

En ik droom van liefdevolle gemeen-

sluiten door afnemende betrok-

schap. Ook het ritme van de kerkgang is

schappen waar je echt groei in discipel-

kenheid veel kerken. De komst van

veranderd: we hebben maandelijks een

schap ervaart in het alledaagse leven. Ik

een aantal mensen en gezinnen viel

naar buiten gerichte Citadelbijeenkomst

droom ook over vijftien connectgroepen

samen met aanhoudend gebed van

in het Citadel College, met zo’n 150 be-

in Nijmegen-Noord en nieuwe missio-

een gebedsgroep. Zo ontstond een

zoekers. In de weken ertussen trekken

naire initiatieven in Elst, Bemmel, Slijk-

kerngroep van vijftien gezinnen. Dat

we op in zogenaamde connectgroepen

Ewijk en verder!’

was het begin van Hart van Noord:

waar we het leven delen en Jezus vol-

een actieve missionaire gemeen-

gen (verdeeld over vijf wijken). Ook is er

schap waarin Jezus centraal staat.

een maandelijkse missiegroep, als aan-

De deelnemers verschillen in ker-

moediging om getuigend te leven. Daar

kelijke achtergrond, maar delen het

komen zo’n veertig personen. De stra-

verlangen om Jezus’ liefde te laten

tegie en doelen van deze activiteiten

Webtip

zien in woorden en daden.

verschillen van de wekelijkse samen-

www.hartvannoord.nl

komst en de huiskringen in RijnWaarde.

25

 Woordzoeker

Een vesting bedwingen of jezelf?

tekst Daniël Timmerman beeld Matthew Harvey/Flickr.com

26

OnderWeg #08 > Jaargang 1 > 18 april 2015

 Woordzoeker

Beter zelfbeheersing dan een stad veroveren.

(Spreuken 16:32)

Zelfbeheersing. Soms lukt dat me aardig goed.

Zoals wanneer ik aan het eind van de middag door een druk station loop en stoïcijns de vele

in haar leven, die weet van wachten, afzien, volhouden en doorzetten, is sterker dan een stedendwinger.

Vanuit deze invalshoek zit er een ge-

snackbars passeer. ‘Nee, geen snelle hap. Ik

zonde uitdaging in de spreuk: kom op,

wacht tot het eten thuis.’ Maar soms lukt het ge-

Tegelijk proef ik er ook in dat zelfbe-

woon niet. Ik kom ’s avonds laat thuis, plof op de

onmogelijk blijkt. Zoals het beleg van

bank en eet een zak nootjes helemaal leeg. Weg zelfbeheersing. Hoe moet je daarmee omgaan?

wees gedisciplineerd, leef doelgericht. heersing zwaar is en soms misschien een stad vaak maanden duurde en soms moest worden opgegeven. Het is echt niet niks. Zo zijn er ook in ons leven terreinen waarop zelfbeheersing lastiger is dan in het voorbeeld van de zak met nootjes. Omdat het doel zo

Tussen de vele prikkelende uitspraken

terug, maar wacht af. Een wijs woord,

ver weg ligt, of omdat het afzien zo

in het boek Spreuken blijft mijn aan-

want veel conflicten op het wereldto-

intens is.

dacht hangen bij het zinnetje: ‘Beter

neel, zoals in het Midden-Oosten en

Los van het evangelie kan de spreuk

zelfbeheersing dan een stad verove-

de Oekraïne, draaien om een destruc-

een tegeltjeswijsheid blijven. Wat

ren.’ Het daagt me uit, maar roept ook

tieve cyclus van provocaties en reac-

zelfbeheersing is, leren we pas echt

vragen op. Want wat is zelfbeheer-

ties. Tegelijk roept het vragen op. Is

van onze Heer. ‘Denkend aan de

sing? En wat wordt bedoeld met het

het in de politieke realiteit niet zo dat

vreugde die voor Hem in het verschiet

contrast tussen zelfbeheersing en het

leiders soms juist wel hun spierballen

lag, liet Hij Zich niet afschrikken door

veroveren van een stad?

moeten tonen? Ik neem me voor te

de schande van het kruis’ (Hebreeën

Sommige vertalingen benadrukken bij

bidden om wijsheid voor de mensen

12:2). Door Hem te volgen ontdekken

deze spreuk de tegenstelling tussen

die in deze wereld aan de knoppen

wij wat zelfbeheersing in ons leven

zelfbeheersing en geweld. Wat doet

zitten.

betekent. En Hij komt ons daarbij te

een koning die wordt uitgedaagd door

hulp door zijn Geest. Want de ‘vrucht

een tegenstander die zich heeft ver-

Tegeltjeswijsheid

schanst in een sterke vesting. Trapt hij

Je kunt Spreuken 16:32 ook anders

in de val en stuurt hij zijn legers erop

vertalen. Neem bijvoorbeeld de

af? Of wacht hij tot de bui overdrijft

NBG-51: ‘Wie zijn geest beheerst,

Daniël Timmerman is predikant van

en stelt hij dan orde op zaken? ‘Je

(overtreft) hem die een stad in-

de NGK Eindhoven.

kunt beter rustig blijven dan iemand

neemt.’ Hier is geen sprake van een

aanvallen’, omschrijft de BGT. Kortom:

tegenstelling tussen deugd (zelf-

aanvallen is verkeerd, rustig en be-

beheersing) en ondeugd (geweld),

heerst wachten is goed.

maar van een overtreffende trap. Een

Veel adviezen uit het boek Dromen,

Volgens deze uitleg heeft politicus

legermacht heeft veel geduld, tac-

durven, doen van Ben Tiggelaar zijn

Salomo een prikkelend advies voor

tiek en volharding nodig om een stad

toepasbaar op het onderwerp zelfbe-

de wereldleiders van nu. De Bijbel-

in te nemen. Daar zit iets goeds in.

heersing. Eén ervan is: bedenk vooraf

vertaling van Eugene Peterson (The

Niet voor niets droeg de zeventiende-

welke ‘crisismomenten’ er kunnen

Message) maakt dit concreet: ‘Zelfbe-

eeuwse stadhouder Frederik Hendrik

komen als je een bepaald doel na-

heersing is beter dan politieke power.’

de eretitel ‘stedendwinger’. Zo bezien

streeft. En bedenk dan ook vooraf al

Dus, Putin en Obama, Merkel en

betekent de spreuk: de mens die zich

een strategie om ermee om te gaan.

Tsipras: laat je niet provoceren, sla niet

kan beheersen, die focus aanbrengt

van de Geest is (...) zelfbeheersing’ (Galaten 5:22-23).

27

 Jeugdwerk

Neem niet zomaar een jeugdwerker in dienst Een professioneel jeugdwerker kan het jeugdwerk van de gemeente op een hoger plan brengen. Tegelijk is onze ervaring dat er omtrent jeugdwerkers vaak verkeerde verwachtingen spelen. Voorkom teleurstellingen en bereid de aanstelling van een jeugdwerker goed voor. tekst Anko Oussoren

Agenda • 1-5 mei Soul Survivor. Zie festival. soulsurvivor.nl.

Om de investering in het jeugdwerk

we deze taken en werkvelden weerge-

met een jeugdwerker goed uit de verf

geven in een matrix. Deze matrix kan

te laten komen, moet een kerk de juiste

helpen om duidelijk te krijgen wat de

voorwaarden scheppen. De jeugdwerker

jeugdwerker moet gaan doen en welke

2015. Kaarten via www.eo.nl/beam/

(m/v) heeft duidelijkheid nodig over

eigenschappen hij daarvoor zou moeten

evenement/eojongerendag/reser-

zijn positie. Wie stuurt hem aan, met

hebben. Bij elke combinatie van kernta-

veren

wie werkt hij samen, wie stuurt hij aan,

ken en werkvelden horen namelijk spe-

• Christelijk festival Graceland van

op welke niveaus praat hij wel en niet

cifieke competenties. We onderscheiden

14-16 augustus 2015. Tickets via

mee, enzovoort. Daarnaast moeten de

dertien competenties: hermeneutisch,

gracelandfestival.nl.

verwachtingen en opdrachten helder

pastoraal, liturgisch, missionair, educa-

geformuleerd zijn. En er moet invulling

tief, agogisch, pedagogisch, diaconaal,

worden gegeven aan het voeren van

organisatorisch, ondernemerschap,

functioneringsgesprekken, aan moge-

leiderschap, persoonlijk/spiritueel en

lijkheden tot persoonlijke ontwikkeling

innovatief. Elke competentie kan op

en aan een goede werkplek.

verschillende niveaus relevant zijn, bij-

• EO-Jongerendag op zaterdag 6 juni

Matrix

heeft duidelijkheid nodig over zijn positie  28

een jongere of binnen één gemeente, en

De taken van jeugdwerkers zijn grofweg

in meer complexe situaties, zoals in het

in te delen in vier kerntaken. De eerste

contact met groepen of binnen meer-

is relaties aangaan met jongeren en vrij-

dere gemeenten.

willigers (de rechtstreekse uitvoering).

 Een jeugdwerker

voorbeeld in het individuele contact met

Een tweede kerntaak is vrijwilligers

Profielen

werven, trainen en toerusten. In de

Naast het benoemen van de taken en

derde plaats houden ze zich bezig met

de daarbij horende competenties, is het

het ontwikkelen en implementeren van

raadzaam te formuleren welk profiel de

visie en beleid binnen de gemeente.

jeugdwerker moet hebben. Het hanteren

Ten slotte zetten ze taakgroepen op,

van een goed profiel maakt de verwach-

die ze aansturen dan wel begeleiden.

tingen helder en bespreekbaar en helpt

Deze kerntaken oefenen ze uit binnen

bij het vinden van de juiste jeugdwerker.

de werkvelden catechese en onderwijs,

We onderscheiden drie profielen.

pastoraat, diaconaat en/of missionair.

1. De uitvoerende jeugdwerker. Taken

Op de website jeugdwerker.org hebben

van deze jeugdwerker zijn bijvoorbeeld

OnderWeg #08 > Jaargang 1 > 18 april 2015

(beeld Lightpoet/123rf.com)

 Jeugdwerk

Voorkom teleurstellingen en bereid de aanstelling van een jeugdwerker goed voor.

Media • In de webshop van EA kun je de brochure ‘We love our Youthworker’ bestellen.

Zie www.ea.nl/webshop_ jeugd. Deze brochure biedt handvatten en richtlijnen voor goed werkgeverschap ten opzichte van een jeugdwerker. Een Engelstalige versie is te downloaden via www.weloveouryouthworker.org.uk.

• Heb je al eens gehoord van het stappenplan voor veilig jeugdwerk? De kerk

het leiden van jeugdclubs en het geven van catechese. Daarnaast zoekt hij jongeren op en heeft hij gesprekken met jongeren (pastoraat). Hij stimuleert en geeft leiding aan bijvoorbeeld diaconale of missionaire activiteiten die door jongeren worden opgezet. Maar ook kan deze jeugdwerker zich specifiek richten op rand- en buitenkerkelijke jongeren en hen opzoeken en activiteiten voor of met hen uitvoeren. De uitvoerende jeugdwerker is iemand die dicht bij de belevingswereld van jongeren staat en

 Het hanteren

van een goed profiel helpt bij het vinden van de juiste jeugdwerker 

een identificatiefiguur kan zijn. Hij is en-

Eventueel worden vrijwilligers toegerust,

thousiast en legt makkelijk contact.

getraind en gecoacht om het beleid uit

2. De jeugdwerker als organisator en toe-

te voeren. Deze jeugdwerker is iemand

ruster. Taken van deze jeugdwerker zijn

die agogische processen kan begelei-

bijvoorbeeld het organiseren van jeugd-

den, met weerstanden om kan gaan en

clubs en van de catechese, maar ook van

kan enthousiasmeren. Het is iemand die

activiteiten op diaconaal en missionair

een brede kennis heeft van wat in het

terrein. De jeugdwerker werft vrijwil-

jeugdwerk nodig en mogelijk is. Iemand

ligers, traint en coacht hen. De jeugd-

die goed met predikanten en bestuurders

werker zet in overleg met de kerkenraad

(zoals kerkenraden) kan communiceren.

het jeugdpastoraat op en is zelf mogelijk

hoort een veilige plaats te zijn en gelukkig ervaren veel mensen die veiligheid ook. Toch is die veiligheid niet altijd vanzelfsprekend. Ook binnen kerkelijke relaties komt misbruik voor. Kijk op www. meldpuntmisbruik.nl/veilig-jeugdwerk en download de brochure via www.cgjo.nl.

Tips • Veel relevante informatie voor het

betrokken bij het pastoraat aan jongeren

Hulp

die echt problemen hebben. Een jeugd-

Het NGJ en het Praktijkcentrum kun-

te vinden op de site jeugdwerker.

werker met dit profiel kan goed organise-

nen gemeenten van dienst zijn bij het

org. Hier is onder andere een stap-

ren, heeft overzicht en functioneert

aanstellen en begeleiden van een jeugd-

penplan te vinden. Vul alvast eens

als een spin in het web. Het is

werker. Of het nu gaat om het opstellen

de matrix van stap 1 in om een

iemand die kan werven, toerusten,

van een juiste taakstelling, om advies en

beeld te krijgen van wat je van een

trainen en coachen.

begeleiding bij de werving en selectie, of

jeugdwerker verwacht.

3. De jeugdwerker als beleidsmaker.

om het coachen en begeleiden van een

Samen met de kerkenraad en de jeugd-

jeugdwerker die al in dienst is. Neem niet

leiders ontwikkelt de jeugdwerker visie

zomaar een jeugdwerker in dienst, maar

en beleid voor de verschillende aspecten

denk er goed over na.

aannemen van een jeugdwerker is

van het jeugdwerk en voor de positie van de jeugd in het geheel van de ge-

Anko Oussoren (GKv) is adviseur bij het

meente. De jeugdwerker begeleidt het

Praktijkcentrum. Met bijdragen van

proces waarin het ontwikkelde beleid in

Karen Scheele-van Ooijen (NGK), jeugd-

de gemeente geïmplementeerd wordt.

werkadviseur bij het NGJ.

29

 Wandelen met God

In Gods hand Het gebeurde alweer enkele jaren geleden, maar het leeft nog steeds in onze gedachten. Een goede vriendin van onze zoon verongelukte in de Schotse Hooglanden. Een jonge vrouw van 26. Ze struikelde tijdens een wandeling en viel te pletter. Waar was God toen?

God was daar, in het ravijn, zestig meter diep.

Vaders die dat doen, maken van hun kinde-

tekst Wim van der Linde beeld Galoot fc/Flickr.com

ren verwende poppetjes. God kan zwijgen.

Eens liep een moeder achter Jezus aan. Haar dochter was ziek. Ze liep maar en riep maar: ‘Jezus, Zoon van David, ontferm U over mij!’

 De volgende dag zijn ze er weer: de vragen, het alleen zijn 

De naam waarmee God in de Bijbel heel vaak

Maar Jezus antwoordde haar niet. De discipe-

wordt genoemd is Jahwe, Gods verbondsnaam.

len leken barmhartiger. Zij konden de ellende

Die naam betekent: Ik ben er al. Ik laat je niet

van de vrouw niet langer aanhoren en zeiden

vallen! Maar die vrouw dan? Zij viel toch?

tegen Jezus: ‘Doet U maar een wondertje, dan

Een psalm die deze vragen heel dichtbij brengt

zijn we van haar af.’ Ze lijken barmhartiger,

is Psalm 13. De dichter voelt zich door God

maar ze hebben alleen maar slechte zenu-

verlaten en vergeten. ‘Dag aan dag wordt mijn

wen. De vrouw had dat wel door en klampte

hart door verdriet overstelpt.’ Aan het eind

hen niet aan. Ze hoopte op Jezus, die almaar

van elke dag denkt de dichter: morgen zal het

zweeg.

wel anders zijn... Maar de volgende dag zijn

Zo kijkt de dichter van Psalm 13 tegen de zwij-

ze er weer: de vragen, het alleen zijn. En Gods

gende rug van God aan. Geeft hij nu de moed

stem is er nog steeds niet.

op? Nee, hij blijft bidden. Wat hij zegt ontroert:

Poppetjes

Keer U om, open uw ogen, open uw hart. Zult

Maar er staat toch: ‘Wie Hem aanroept in de

U werkelijk voorbijgaan aan een mens die nie-

nood, vindt zijn gunst oneindig groot’? En: ‘Eer

mand heeft en alleen kan terugvallen op uw

zij roepen, zal Ik antwoorden’? Ja, dat staat er.

liefde? Zou U dat werkelijk kunnen, hoorder

Maar ook: ‘Mijn God, ik roep des daags, maar U

van het gebed? Ik laat U niet los, tenzij U mij

antwoordt niet, en des nachts, en ik kom niet

zegent!

tot stilte.’

30

‘Kijk naar mij, antwoord mij, HEER, mijn God!’

Waarom doet God zo? Laat ik dit eerst zeggen:

Verlossing

God is niet een vader die op elke vraag van

De vrouw die Jezus niet losliet, werd verhoord.

zijn kind afvliegt en al zijn wensen vervult.

Jezus was verrast door haar geloof. Zo ook de

OnderWeg #08 > Jaargang 1 > 18 april 2015

 Column

Onrecht is wat wij samen afspreken

H

et is niet meer dan consequent dat de huidige regering de toegang tot de rechter de laatste jaren financieel steeds moeilijker maakt. Al veel langer wordt mensen de toe-

gang tot het recht steeds moeilijker gemaakt. Ons wordt systematisch wijsgemaakt dat recht is wat wij samen afspreken. Uit de grote discussie tussen idealen in de Tweede Kamer ontstaan wetten en die wetten bieden recht. Punt. Spreekt een (Europese) rechter iets anders uit dan is dat pech voor die rechter.

Intussen is dit de taal van de macht. Het realisme van de onmacht weet uit ervaring dat die niet meer betekent dan dat zij samen afspreken waar wij voor op moeten draaien. Recht moet iets met de werkelijkheid van concrete mensen en hun verhoudingen te maken hebben. Of iets legaal is, zegt nog niets over de vraag of het ook rechtvaardig is.

 Of iets legaal is, zegt nog dichter van Psalm 13. Hij blijft bidden. Zijn vragen lopen uit op een diepe rust en zekerheid. De overgang van twijfel naar zekerheid is bijna overrompelend. Midden in zijn twijfel ziet hij de verlossing. ‘Hij heeft mij geholpen’, zingt hij,

niets over de vraag of het ook rechtvaardig is 

terwijl de verlossing nog moet komen.

Toen Jezus de donkerte van Getsemane nog moest on-

Maar het is niet de bedoeling dat dit op tafel komt te liggen. Stel

dergaan, zei Hij tegen zijn discipelen: ‘Heb goede moed, Ik

je voor dat de onmachtigen zouden ontdekken dat die taal van

heb de wereld overwonnen!’ Hij nodigt ons uit om te leven

de macht de enige taal is waarin zij tot hun recht kunnen komen.

vanuit die overwinning. Wanneer we te maken hebben

Dus wordt snel een extra laag in de discussie aangebracht: het

met verdriet, kapotte verhoudingen, onrecht, kunnen we

gaat nu over integriteit en moraliteit, maar zeker niet over recht.

het dan opbrengen om op God te vertrouwen en te blijven

Dat mensen met een inkomen van zes ton er een ton bij willen

bidden, wetend dat Hij allang aan de verlossing denkt?

krijgen is dan een kwestie van gebrek aan moraliteit. Kun je het

Jezus zegt: ‘Als u iets vraagt in mijn naam, gelooft dat u

gelijk hebben over de jaloezie van mensen die nu eenmaal niet

het al hebt ontvangen.’ Dat is leven vanuit de belofte.

zoveel verdienen. En hoeft de vraag niet gesteld te worden of

Regenboog

iemand reëel wel meer dan zoiets als de Balkenendenorm kán ‘verdienen’. Verdienen kun je rechtens immers nooit meer dan

Laten we nog een keer teruggaan naar de Schotse Hoog-

een percentage van de waarde die jij persoonlijk aan een product

landen, waar die jonge vrouw verongelukte. Toen haar

of bedrijf toevoegt. De rest is mazzel, of woeker, of corruptie,

vrienden afdaalden in het ravijn, om haar lichaam te ber-

maar geen verdienen. Wat er ook over in een wet staat.

gen, stond er een regenboog boven de plek waar ze lag.

Een half uur lang. Op de liturgie van haar begrafenis stond een regel die ze eens in haar dagboek had geschreven: ‘Als ik val, val ik in Gods hand.’

In het begin was de vraag: waar was God toen? Hij was daar, in het ravijn, zestig meter diep. Gods trouw had Jacomijn gedragen.

Wim van der Linde is emeritus predikant in de NGK.

Wim van der Schee is predikant in de GKv.

(advertenties)

Informatieboekje 2015_301-Opwekking 07-04-15 21:49 Pagina 1

Leer de NGK van binnenuit kennen!

Informatieboekje 2015 van de Nederlands Gereformeerde Kerken Onder redactie van ds. K. Muller verscheen zojuist de vraagbaak voor ieder meelevend kerklid, met:

Informatieboekje 2015 voor de

Nederlands Gereformeerde Kerken onder redactie van ds. K. Muller Met Akkoord voor Kerkelijk Samenleven

Lijsten van scriba’s, predikanten

en kerkelijke werkers Plaatselijke gegevens Verslagen van het zendingsveld Statistisch overzicht over 2014 Jaaroverzicht 2014 Terugblik Landelijke Vergadering Zeewolde 2013 Akkoord voor Kerkelijk Samenleven van de NGK editie 2015 Overzicht van commissie, stichtingen en organisaties Nederlands Gereformeerde Kerken

t el. 073 - 5221700

Buijten & Schipperheijn Motief

Buijten & Schipperheijn Motief www.buijten.nl – in de boekwinkel 288 p., € 11,60

Heb je interesse in theologie en wil je werken met mensen?

Volg dan de studie GPW of Godsdienstleraar!

Adverteren in OnderWeg? De voordelen:  De oplage is groot.  Het tarief is aantrekkelijk.  De nummers blijven lang bewaard.

Informatie en reserveringen: Nico Postuma, 0341-842147 of 06-13995905, adverteren@onderwegonline.nl.

Vind alle tarieven en formaten ook terug op www.onderwegonline.nl/adverteren.

Heuvelrug Grafgedenktekens Johan Zandee, Pr. Hendrikweg 48, Doorn. tel. 06.53.367564 Specialist in het leveren en plaatsen van grafgedenktekens in natuursteen, glas en andere duurzame materialen.

In alle rust bij U thuis in Uw eigen vertrouwde omgeving zoeken wij samen met U welk gedenkteken past bij Uw wensen Werkgebied: Provincie Utrecht, Gelderland, Flevoland en Zuid-Holland

www.heuvelrug-grafgedenktekens.nl

Drie maanden lang gratis onderweg Benieuwd naar OnderWeg? Neem een proefabonnement en ontvang het magazine drie maanden lang gratis thuis! Aan het einde van de drie maanden kunt u kiezen tussen een jaarabonnement of een digitaal abonnement.

Niet tevreden? Dan kunt u het proefabonnement simpelweg laten aflopen; het wordt niet automatisch verlengd.

Bestel uw proefabonnement via administratie@onderwegonline.nl of www.onderwegonline.nl/ proefabonnement

Onder

Weg

Inspiratie voor n te reisgeno

www.onderwegonline.nl facebook.com/onderwegonline twitter.com/onderwegline