Ow nummer 12 def met

www.onderwegonline.nl

#12  13 juni 2015

Stad en platteland zijn geen uitersten THEMA: KERK ZIJN IN DE STAD EN OP HET PLATTELAND

Onder

Weg

e Inspirarti voo n te reisgeno

> 12 DUBBELINTERVIEW OVER ULRUM, RODEN EN ROTTERDAM > 16 KRIMP NADENKEN OVER KERK ZIJN OP HET PLATTELAND > 26 WOORDZOEKER GAAN HONDEN NAAR DE HEL? > EN VEEL MEER...

 Thema ol Boordeavtie inspir

Dezelfde bron

V

an Tim Keller heb ik geleerd dat je als christen niet om de stad heen kunt. Het zijn de steden die bepalen welke kant een maatschappij op-

gaat. Bovendien neemt de invloed van steden wereldwijd toe.

De Joden die in ballingschap zijn weggevoerd van Jeruzalem naar Babel, krijgen de opdracht om zich niet terug te trekken (kerk vs. wereld), maar zich in te zetten voor de bloei van de stad. ‘Bid tot de HEER voor de stad waarheen ik jullie weggevoerd heb en zet je in voor haar bloei, want de bloei van de stad is ook jullie bloei‘ (Jeremia 29:7).

Christenen vandaag zijn op weg naar het hemelse Jeruzalem. De wereldgeschiedenis begon met een tuin en de opdracht het land te cultiveren. Maar het eindigt met een stad, door God gebouwd. In de tussentijd moeten we ons als ballingen inzetten voor de bloei van de stad.

08 o pinie

Onze roeping is overal hetzelfde We hebben van stad en platteland twee uitersten gemaakt, elk met hun eigen ideaalplaatjes. Daar moet verandering in komen,

Dit roept vragen op. Zit je op de verkeerde plek wan-

schrijft Hans Schaeffer. Christenen op het platteland hebben

neer je in een buitengebied woont? En wanneer je

dezelfde roeping als christenen in de stad, en andersom.

daadwerkelijk merkt dat de aarde is vervloekt en je moet zwoegen en zweten om ervan te eten, heb je dan de boot gemist? Het heeft toch ook waarde om in een dorp samen de Heer te dienen en aanwezig te zijn in de plaatselijke gemeenschap?

Het is nog maar de vraag of in onze Nederlandse con-

12 dubbelinterview

‘ Je ziet overal rare en mooie mensen‘ Wat is het verschil tussen een dorpskerk en een stadskerk?

text kerken in steden en kerken op het platteland veel

Op zoek naar antwoorden met twee predikanten. Matthijs

van elkaar verschillen. Ja, de mensen zijn misschien

Haak verruilde acht jaar geleden het Groningse Ulrum voor

anders en er zijn cultuurverschillen. Maar we hebben

Rotterdam-Delfshaven. Hij volgde Johan Plug op, die Rotterdam

allemaal dezelfde media tot onze beschikking en we

verruilde voor Hoogezand-Sappemeer en nu predikant is in

zijn allemaal mobiel bereikbaar.

Roden.

Bovendien putten christenen in stad en buitengebied uit dezelfde bron van genade om in oprechte gemeenschap te kunnen leven met hun Heer en met elkaar. Onze roeping is overal hetzelfde: het verheerlijken van je Heer, het dienen van zijn volgelingen en het dienen en getuigen

16 reportage

Nadenken over krimpende kerken Kerk zijn op het platteland is een thema dat attentie verdient in

in de wereld om je

ons nadenken over de toekomst van de kerk. Een urgent thema,

heen. De context mag

want krimp en vergrijzing stellen veel plattelandskerken voor

dan verschillend zijn, de

vragen.

Heer die wij dienen is dezelfde.

Peter Hommes, redacteur OnderWeg (beeld voorkant: Håkan Stigson/Pixabay.com)

2

OnderWeg #12 > Jaargang 1 > 13 juni 2015

 Inhoud

20 o pinie

Christenen hoeven zich niet te schamen

28 jeugdwerk

Daag jongeren uit op hun eigen niveau

Waarom heten christenen christenen? In het tweede deel

Vmbo‘ers, havoërs en vwo‘ers zijn allemaal even leuk, maar

van een tweeluik schrijft Rob van Houwelingen waarom

ze hebben wel allemaal hun eigen talenten. In de kerk willen

we ons niet hoeven te schamen voor onze naam.

we dat alle jongeren actief meedoen in de jeugdgroep (of tijdens catechese), ongeacht de opleiding die ze volgen. Dan is het erg belangrijk dat we ervoor zorgen dat ze betrokken

24 MISSIONAIR

blijven bij wat er gebeurt.

Hoe plaatselijk is een

streekgemeente eigenlijk?

Pieter Kleingeld wijst op de nadelen van een gemeente waarvan de leden over een hele streek verspreid wonen. Een gemeente die niet in een eigen wijk of buurt is geworteld, mist de mogelijkheid om zichzelf als gemeenschap bewust met de school, sportclub, winkel en wijk te verbinden.

26 woordzoeker

Gaan honden echt naar de hel?

Almatine Leene houdt niet van honden. Onder meer

omdat wereldwijd zo‘n 1.000 mensen per jaar sterven door een hondenbeet. Ook de Bijbel lijkt niet dol op

30 WANDELEN MET GOD

Opkomen voor rechtelozen

Demonstreren tegen de overheid zit ons als echte

honden. Ze waren onrein en werden daarom in Israël een

protestanten niet in het bloed. Wij hebben geleerd de

synoniem voor heidenen. Volgens Openbaring 22 komen

overheid te gehoorzamen en houden daarom niet zo van

ze zelfs niet in het nieuwe Jeruzalem. Of wordt daar iets

demonstraties. Maar op 29 april demonstreerde een groepje

anders bedoeld?

mensen in Den Haag tegen onze regering, en verreweg de meesten van hen waren christen. Wat was daar aan de hand?

En verder: 05 In beeld 06 Praktijklokaal 14 Redactioneel 19 Nieuws 19 Colofon 22 Trefpunt www.onderwegonline.nl facebook.com/onderwegonline twitter.com/onderwegline

24 Column Eline de Boo 31 Column Dick Westerkamp

3

(advertenties)

Heuvelrug Grafgedenktekens Johan Zandee, Pr. Hendrikweg 48, Doorn. tel. 06.53.367564 Specialist in het leveren en plaatsen van grafgedenktekens in natuursteen, glas en andere duurzame materialen.

In alle rust bij U thuis in Uw eigen vertrouwde omgeving zoeken wij samen met U welk gedenkteken past bij Uw wensen Werkgebied: Provincie Utrecht, Gelderland, Flevoland en Zuid-Holland

www.heuvelrug-grafgedenktekens.nl

De themanummers van OnderWeg bieden volop inspiratie en toerusting voor actieve gemeenteleden.

Surf naar www.onderwegonline.nl/themas voor een overzicht van de verschenen themanummers en bestel nummers na via administratie@onderwegonline.nl!

Onder

Weg

e Inspirarti voo n te o n reisge

 In beeld In beeld: Minke Smit

 Ik heb het gevoel dat

Leeftijd: 38 jaar Woonplaats: Amersfoort Kerkelijke gemeente: GKv Amersfoort-Vathorst Gezinsomstandigheden: Getrouwd, vier kinderen (8, 6, 6 en 2 jaar) Werk: Projectmanager bij een internationaal bedrijf

ik God zou beledigen als ik niet gelukkig zou zijn 

1. Op welke manier heeft jouw geloof je leven veranderd? Ik ben christelijk opgevoed

3. Met wie zou je een dagje willen ruilen? Met niemand spe-

in beweging. Deze gaven komen me in

cifiek. Ik zou wel een dag terug willen

In de kerk vind ik het moeilijker om iets

en heb belijdenis gedaan. Vervolgens

naar mijn eigen kindertijd. Ik herinner

te doen met mijn gaven. Ten eerste

heb ik tussen mijn twintigste en vijf-

me de wereld van toen als magisch en

omdat mijn gezin en mijn werk zorgen

endertigste levensjaar veel getwijfeld.

vol belofte. En lekker de hele dag bui-

voor een volle agenda. Ten tweede

Bestaat God wel echt? Is God wel echt

tenspelen, heerlijk.

omdat vrouwelijk leiderschap en veran-

geïnteresseerd in het leven van gewone

mijn werk goed van pas.

deren niet zulke makkelijke thema‘s zijn

Vanaf mijn vijfendertigste is er meer

4. Wat doe je om gelukkig te zijn? Ik verbaas me vrijwel dage-

rust in mijn leven gekomen. Ik heb ge-

lijks over hoe rijk ik ben als mens: een

leerd mezelf te accepteren en God te

goed huwelijk, geweldige kinderen,

8. Wat zou je graag nog eens overdoen? Het verleden

vertrouwen. Ik ben kritisch naar mezelf

vrienden, familie, noem maar op. En

heeft me gemaakt tot wie ik ben. Ik

en een controlfreak, dus dat was voor

het meeste in mijn leven is me komen

kan niets bedenken wat ik zou willen

mij een hele stap. Ik twijfel nog steeds

aanwaaien: mijn wieg stond in een fijn

overdoen. Ik ben ook niet zo met het

regelmatig, maar ook dit heb ik geac-

gezin in een fijn land, ik ben gezond en

verleden bezig, ik richt me vooral op het

cepteerd; kennelijk hoort het bij mij.

heb een goed stel hersens. Hoe kan ik

heden en de toekomst.

mensen zoals ik?

2. Aan welk onderwerp moeten we in OnderWeg aandacht geven? Als persoon

dan niet gelukkig zijn? Ik ervaar dat heel sterk: ik heb het gevoel dat ik God zou beledigen als ik niet gelukkig zou zijn.

het discipelschap naar mijn dagelijkse

5. Wat is je mooiste ervaring in de kerk? Ik ben een aantal

bezigheden. In christelijke media zie ik

jaren geleden naar een Vrouwendag

vaak een beeld van discipelschap dat

geweest van Vrij Zijn. Op die dag voelde

zich richt op de onderkant van de sa-

ik Gods nabijheid en vervolgens viel

menleving en de nood in het buitenland.

het kwartje over wat genade nu echt is.

Maar hoe geef ik mijn discipelschap

Sindsdien leef ik lichter.

worstel ik soms met het vertalen van

vorm op mijn werk, tussen IT‘ers en op denk ik dat de behoefte aan zingeving

6. Waar kunnen ze je voor wakker maken? Voor sushi! Ik

daar ook groot is.

ben een enorme liefhebber.

targets gerichte managers? Persoonlijk

Verder vind ik het erg mooi om te lezen schap van Nederland langzamerhand

7. Welke gave(n) heeft Gods Geest je gegeven? Ik ben een

een consolidatie op gang komt. Gaat

leider en een veranderaar. Een leider

het ons na eeuwen van kerkscheurin-

in de klassieke zin van het woord: rich-

gen eindelijk lukken om een eenheid te

tinggevend, moedig en beschermend

vormen?

richting mijn team. Als veranderaar

dat in het versnipperde kerkelijke land-

in de kerk.

schud ik de boel op en breng ik zaken

5

 Praktijklokaal Soembanees bezoek aan Vlaardingen tekent toenadering

B

innen de GKv is net een tournee

gebeurde in het kader van een tournee

SOS-bestuurslid Arie Baauw schrijft in

van gasten uit buitenlandse zus-

waarin hij in verschillende NGK-diensten

een open brief aan de Vlaardingse ker-

terkerken langs een groot aantal

voorging.

kenraadsvoorzitter Siem Verkade: ‘Jij

gemeenten afgesloten. Wat maakt het

Het Vlaardingse welkom voor de pre-

en ik en nog veel anderen hebben dit

bezoek van ds. Huki Landu Djama (alias

dikant en de guru illustreert de toena-

(het uit elkaar drijven van kerken) van

Hina) samen met guru indjil Michael

dering tussen NGK en GKv in Nederland

dichtbij meegemaakt. Bij al die verve-

Mila Meha aan de GKv Vlaardingen dan

én tussen de kerken op Soemba. Daar

lende dingen is er, als ik het nu overzie,

zo bijzonder?

ontstond ruim een halve eeuw geleden

toch veel goeds geweest. (...) En zonder

Hina komt uit de Gereja Gereja Bebas

ook een breuk in de kerken die waren

dat wij daar nu zo‘n geweldig aandeel

(Vrije Kerken) uit Soemba, een zus-

ontstaan uit het zendingswerk vanuit

in hebben gehad, was er op de achter-

terkerk van de NGK, gesteund via de

de ongedeelde GKv. Op diverse Neder-

grond blijkbaar een proces aan de gang

vereniging Steun Oost-Soemba (SOS).

landse synodes was ‘Soemba‘ in die tijd

dat ons naar elkaar toe dreef. Landelijk

Twee SOS-bestuursleden komen uit

een hoofdpijndossier. Bij de Soemba-

is die ontwikkeling onmiskenbaar. En

Vlaardingen en zijn na de opheffing

nese breuk ging het trouwens om an-

ook op Soemba wordt in die richting ge-

van de plaatselijke NGK nu lid van de

dere zaken dan in Nederland en speelde

dacht en gesproken.‘

GKv Vlaardingen. De Soembanese pre-

vooral de verhouding tot de eigen

dikant is eerder op bezoek geweest in

Soembanese cultuur (adat) een rol: in

Nederland en leidde toen een dienst

welke mate mag je je daaraan aanpas-

in de NGK Vlaardingen. Nu kon dat niet

sen? Opmerkelijk genoeg zijn de met

Webtip

meer, maar sprak hij in de GKv Vlaardin-

de NGK verbonden kerken op dat vlak

www.ngk.nl/soemba

gen na de dienst de gemeente toe. Dat

strenger dan hun GKv-tegenhangers.

Horenden te gast in dovendienst NGK Leerdam

D

Door heel het land worden speciale diensten voor doven georganiseerd. Dove mensen

zijn daarbij te gast in een ‘gewone‘ kerkdienst en speciaal voor hen is er een doventolk. In de dienst is er meestal geen speciale aandacht voor doofheid als handicap.

In de NGK Leerdam deden ze het andersom. Horenden waren op 15 maart te gast in een dienst waarin doven een taak hadden, onder meer bij de lezing van de wet en de Bijbellezing. In deze dienst werd de gebarentaal omgezet

Een gebarenkoor begeleidde enkele liederen met gebaren.

door een doventolk. Een speciale schrijftolk typte in wat werd gezegd en zo kon

Ds. Jan Kievit, predikant voor het doven-

gesprek tussen doven en horenden was

iedereen alles meelezen op een scherm.

pastoraat in de PKN, gebruikte zijn stem

er hulp aanwezig.

en ook ondersteunende gebaren. Bij-

De dienst werd georganiseerd met hulp

Webtips

zonder was het gebarenkoor dat enkele

van het Interkerkelijk Dovenpastoraat,

liederen begeleidde met gebaren. Het

waarbij de NGK is aangesloten. De GKv-

www.dovenpastoraat.nl

thema van de dienst was ‘Afwijzing of

deputaten Pastorale zorg aan doven en

www.ngk-leerdam.nl

aandacht‘. Na de dienst was er gelegen-

slechthorenden overwegen ook aanslui-

heid met elkaar door te praten. Voor het

ting bij dit pastoraat.

6

OnderWeg #12 > Jaargang 1 > 13 juni 2015

 Praktijklokaal Hoe beleef je het avondmaal?

I

n veel gemeenten is het een onderwerp van gesprek: hoe beleef je het avondmaal? Binnen de GKv

doet Jasper Bosman daar in een aantal gemeenten onderzoek naar. Op de re-

cent gehouden predikantenconferentie vertelde hij erover.

De GKv Schildwolde hield een enquête onder de kerkleden over de viering van het avondmaal. Aanleiding was een besluit van de kerkenraad tijdens de Mexicaansegriep-epidemie om de grote beker te vervangen door kleine bekertjes. Tegelijk zijn meer vragen voorgelegd, zoals over de frequentie van de avondmaalsviering en over de manier waarop. Eén van de opmerkingen bij de vraag naar de frequentie: ‘Kans op sleur, maar als ons geloof versterkt wordt en de eenheid van de gemeente meer zichtbaar en merkbaar

(beeld Alex Leung)

wordt, dan kunnen we het niet vaak genoeg vieren!‘ Resultaat: de kerk keert terug naar

in te voeren voor wie de kerkdiensten

het gebruik van de grote beker. De

niet kan bezoeken. Daarbij is een ou-

kleine bekertjes, waarvan een aantal

derling aanwezig en er worden ook

gevuld met alcoholvrije wijn, blijven

enkele gemeenteleden uitgenodigd.

beschikbaar in de Kandelaar, de zaal

Samen volgen ze de kerkdienst via

in het verenigingsgebouw bij de kerk.

internet.

 Als de eenheid van de gemeente meer zichtbaar wordt, dan kunnen we het niet vaak genoeg vieren 

Omdat het avondmaal op twee plaat-

Veel gemeenten zetten de mogelijk-

sen gevierd wordt, in de kerkzaal en in

heden op een rij en bepalen opnieuw

de Kandelaar, kan men twee manieren

welke vorm van avondmaalsviering

handhaaft ze voor de tweede dienst de

van vieren toepassen: een zittende en

het beste past bij de gemeente. Zo

viering aan tafel. Het doel daarvan is

een gaande viering. Daarnaast besloot

heeft de NGK Voorthuizen-Barneveld

een passieve houding tijdens de dien-

de kerkenraad om avondmaal aan huis

‘s morgens een lopende viering, maar

sten te doorbreken.

Gebedstiendaagse in Alkmaar De GKv en de CGK/NGK in Alkmaar hebben net als de

De stuurgroep had gebedspunten aangereikt, maar uiter-

kleine eerste gemeente in Jeruzalem de tijd tussen Hemel-

aard kon men die zelf aanvullen met andere. Eén van de

vaart en Pinksteren gebruikt voor een gebedstiendaagse.

punten was ‘dat wij nog meer getuigende en aanwezige

Elke avond kwamen ze in kringen bij elkaar om te bidden.

gemeenschappen in Alkmaar mogen worden‘.

7

 Thema Onze roeping is overal hetzelfde

Babel relativeert de tegenstelling tussen stad en platteland Christenen op het platteland hebben dezelfde roeping als christenen in de stad, en andersom. Ze zijn door God geroepen tot vier dingen: Hem te prijzen, elkaar te helpen, dienstbaar te zijn aan de wereld en te getuigen van zijn liefde. En toch, dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Dat komt onder meer omdat we van stad en platteland twee uitersten hebben gemaakt, elk met hun eigen ideaalplaatjes. Daar moet verandering in komen.

Het is echter tijd om deze ‘mythe‘ over stad en platteland te ontzenuwen, juist wanneer we als christenen gaan beseffen dat in beide leefomgevingen dezelfde roeping geldt.

Hemelhoge toren In Nederland woont sinds 1600 meer dan de helft van de bevolking in de stad. Wereldwijd leeft 54 procent van de mensen in steden en de verwachting is dat dat in 2050 bijna 70 procent zal zijn.

De eerste belangrijke steden in Nederland ontstonden in de elfde en twaalfde eeuw, soms al iets eerder. Ze ontstonden altijd op strategische plekken: aan een grote rivier of een zeearm. Dat was goed

tekst Hans Schaeffer

een grote aantrekkingskracht uit. Daar

voor de handel en zo kon een machtheb-

gebeurt het, daar leef je echt, daar sta

ber een stevig bestuurscentrum opbou-

Stad en platteland zijn twee woorden die

je in het brandpunt van nieuwe culturele

wen. Steden, handel, strategie en macht

staan voor twee uitersten. Zo beleven

ontwikkelingen, daar ontstaan nieuwe

horen dus vanouds bij elkaar.

wij, ook als christenen, onze werkelijk-

creatieve inzichten en levensvormen,

De eerste keer dat we in de Bijbel

heid.

daar krijgt de kerk de kans om nieuwe

lezen over de stad, is in Genesis 11, in

De grote stad wordt vanuit deze uiter-

vormen aan te nemen.

de geschiedenis van Babel. Daar klinkt

sten verschillend beleefd. Aan de ene

Het platteland kan op dezelfde manier

hetzelfde in door. Mensen maken voor

kant boezemt deze smeltkroes van

heel verschillend worden beleefd. Aan

zichzelf een stad, met een groots bouw-

culturen en ervaringen door de eeuwen

de ene kant staat het voor rust en vrij-

werk dat hen moet verenigen en be-

heen angst in. Als je daar woont, werkt

heid, stilte en natuur; aan de andere kant

schermen: een toren die tot in de hemel

of op bezoek gaat, sta je bloot aan al-

voor een bekrompen provinciale cultuur,

reikt. Maar zelfs deze hemelhoge toren

lerlei verleidingen en gevaren. De stad

voor stilstand en voor gesloten gemeen-

is vanuit de hemel zelf nauwelijks te

staat voor zondigheid en afval van God.

schappen waar je als buitenstaander

zien. God moet afdalen om te kijken wat

Aan de andere kant oefent de stad ook

nooit echt tussenkomt.

de mens nu eigenlijk aan het bouwen is.

8

OnderWeg #12 > Jaargang 1 > 13 juni 2015

 Opinie

Babel is het menselijke antwoord op het verloren paradijs. (De Toren van Babel door Pieter Bruegel de Oude, 1563)

Beroemd worden, belangrijk zijn, rijk-

Nomadenstam

dreigt de grote stad de gang van God

dom (voor de bovenlaag althans) en

Dan nu de andere kant van het verhaal:

en zijn plan met de wereld te stoppen.

de samenballing van macht: dat is het

het platteland. Lees je de Bijbel vanaf

En dan grijpt God zelf in. De mensheid

beeld van de stad dat de geschiedenis

hoofdstuk 1, dan lijkt het beeld eendui-

wordt verdeeld en verstrooid.

oproept. En nog steeds zijn er veel van

dig. Wat begon bij een idyllische tuin

Vanaf dat moment verschuift vrijwel alle

dit soort Babels. De onlangs overleden

waarin alles goed was, vindt na de zon-

aandacht van de wereldstad Babel naar

Nobelprijswinnaar Günter Grass schreef

deval een voorlopig dieptepunt in Babel.

één nomadenstam: die van Abram. De

in 1986 een verslag van een jaar wonen

De weg van paradijs naar stad lijkt een

verstrooiing van Babel is de opmaat voor

in Calcutta, ooit de hoofdstad van Brits-

geschiedenis van verval.

Gods verhaal met Abram, omdat God te

Indië. Hij schrijft over wrede armoede

Het paradijs is voor mensen gesloten

midden van alle grootsheid van mensen

en overvloedige rijkdom, over een hete,

(Genesis 3) en de schepping is het toneel

kiest en kijkt naar het kleine. De God

vuile, chaotische heksenketel met een

van een ernstige strijd. Er moet gewor-

van Israël, de God van de Bijbel, zoekt

overdonderende dynamiek. De boeken

steld worden met de oprukkende chaos,

mensen – of ze nu in de stad wonen of

van Charles Dickens beschrijven zulke

die zwoegend en zwetend bedwongen

niet. Niet het grote verhaal van mensen

steden vanuit Engels, negentiende-

moet worden om in land- en akkerbouw

geeft de doorslag, Gods verhaal maakt

eeuws perspectief. Dat soort steden

voldoende voedsel te vinden. En er moet

gewone mensen groot. Of ze nou in de

bestaan nog steeds.

ook geworsteld worden met de ander.

sloppenwijken in Calcutta wonen of in

De akkerbouwer staat op tegen de

Kampen, in Amsterdam of in Rodeschool.

schaapsherder in een dodelijke strijd.

 Het is tijd om de ‘mythe‘ over stad en platteland te ontzenuwen 

Daarmee komen we bij de kern van de

Intense roep

Babelgeschiedenis. Na het verloren pa-

Dit verhaal van Babel en het paradijs

radijs, de vloek over de aarde, de broe-

is niet hetzelfde als het verhaal van

dermoord en de zondvloed komt Babel.

de twee uitersten stad en platteland.

De bevolking van de wereld is inmiddels

Na Genesis 3, waarin we lezen over de

behoorlijk toegenomen, maar bij de

zondeval, is zo‘n onderscheid volstrekt

menselijke machtsconcentratie in Babel

onbijbels. De hele wereld, stad én plat-

komt die dynamiek tot stilstand. Daar

teland, is het voorwerp van strijd gewor-

9

>>

 Thema

den. Sinds de verstrooiing die op Babel volgde, zijn de verschillen tussen stad en platteland groot. Maar in al die verschillen is één gemene deler te ontdekken: hoe krijgen mensen veiligheid in een chaotische wereld?

Het Sociaal en Cultureel Planbureau heeft in 2006 en 2013 twee grote onderzoeken laten doen naar het platteland. Daaruit rijst een beeld op dat voor christenen van belang is. Er blijkt namelijk per saldo geen werkelijk onderscheid tussen stad en platteland te zijn. Hoogstens is er een glijdende schaal, van niet-stedelijk via minder- en meer-stedelijk naar zeersterk-stedelijk.

De socioloog en hoogleraar bestuurskunde Wim Derksen schrijft hierover: ‘Natuurlijk, men leeft in Ganzendijk in Het verlangen van mensen naar het paradijs, naar een gemeenschap van rust en liefde, is

het oosten van Groningen op een andere

groot. (Hof van Eden, Creation Museum in de Verenigde Staten)

manier dan in Amsterdam of Rotterdam.

Maar ook in Ganzendijk wordt door de meeste mensen op RTL4, SBS6 of Neder-

den. Overal wil de verwoestende kracht

van de grote toren van Babel is hiervan

land 1 afgestemd. En ook in Ganzendijk

van Satan het reddende en scheppende

wellicht een sprekend voorbeeld. Men-

is het bereik van internet heel hoog en

werk van God tenietdoen. Christenen

sen zoeken een gemeenschap waarin

draaien vele jongeren mee in de virtuele

hebben dan ook sinds Pinksteren de op-

veiligheid en toekomst geboden kunnen

gemeenschappen van Facebook, Twit-

dracht om in alle verdeeldheid en in alle

worden. Alleen is dit in Genesis 11 een

ter enzovoorts. En de ouderen mogen in

talen de grote, reddende daden van God

gemeenschap zonder God.

Ganzendijk dan vaker een regionale krant

in Christus uit te dragen en uit te leven.

Met andere woorden: wanneer we de

lezen dan in de stad, ook de regionale

Het verlangen van mensen naar het pa-

Babelgeschiedenis lezen in het per-

kranten brengen veel nationaal en inter-

radijs, naar een gemeenschap van rust

spectief van Gods goede schepping en

nationaal nieuws.‘

en liefde waarin de schepping niet het

de paradijstuin die na de zondeval voor

Derksen wijst daarom op het verschijnsel

toneel is van uitbuiting door mensen of

mensen ontoegankelijk is geworden,

van de ‘mentale verstedelijking‘. Via de

levensbedreigende krachten, dat ver-

blijkt het grote Babel niet zozeer een

massamedia en sociale media, en door

langen is groot. Mensen zijn geneigd om

tegenstelling te vormen met het paradijs.

de toegenomen mobiliteit, is het verschil

in de chaos van het leven te hopen op

Babel is eerder te zien als een menselijke

tussen stad en platteland verregaand

betere tijden of terug te verlangen naar

poging tot herstel van wat in Gods goede

kleiner geworden.

vroeger, ‘toen alles beter was‘. In dit

schepping beleefd kon worden. Babel is

opzicht zou je de wens van de mensen in

het menselijke antwoord op het verloren

Aanscherpen

Babel kunnen lezen als een intense roep

paradijs. Een gemeenschap van mensen

Wat betekent dit nu voor christenen van-

om het herstel van Gods goede schep-

die pogen zichzelf te beschermen tegen

daag? Allereerst dat we de ideaalbeelden

ping: ‘dan zullen we niet over de hele

de gevolgen van de zondeval. Een gese-

van zowel stad als platteland moeten

aarde verspreid raken‘ (Genesis 11:4). Dan

culariseerde poging om het paradijs terug

relativeren. De stad met zijn dynamiek en

zullen we niet aan onszelf zijn overgele-

te winnen.

diversiteit kan mooi zijn, maar ook onuit-

verd, eenzaam en verstrooid.

sprekelijk vermoeiend. En het platteland

De filosoof Zygmunt Bauman schrijft er-

Ganzendijk

gens dat het verlangen en de zoektocht

Wanneer we doordenken over stad en

kend zijn, maar ook saai en verstikkend.

naar gemeenschap een ander woord

platteland en de roeping van de kerk,

Deze relativering betekent voor christe-

is voor het verloren paradijs. De bouw

moeten we dit Babelmotief vasthou-

nen ook dat ze geen valse tegenstellin-

10

OnderWeg #12 > Jaargang 1 > 13 juni 2015

met zijn verstilling en rust kan aanspre-

 Opinie

gen of karikaturen in stand moeten willen

GKv-gemeenten bezig met de zoektocht

houden. Stad noch platteland is ‘beter‘

naar hun eigen, zelfstandige toekomst.

voor christenen. Bovendien: de verschil-

Kleine kerken in krimpregio‘s op het

len in mentaliteit tussen stad en plat-

platteland hebben de neiging om te

teland blijken niet zo groot te zijn als we

blijven denken in oude patronen. Kleine

 Babel is een geseculariseerde poging om het paradijs terug te winnen 

soms denken. Er is sprake van een ‘men-

kerken in stedelijke groeiregio‘s zijn ge-

tale verstedelijking‘ en die vindt zowel in

neigd om dynamische nieuwe vormen

de stad als op het platteland plaats.

uit te proberen. Beide zouden elkaar

In de tweede plaats moeten we simpel-

uitzonderlijk goed kunnen aanvullen en

weg constateren dat christenen door

aanscherpen. Juist omdat de verschillen

Kort en goed: wie de Babelgeschiedenis

allerlei omstandigheden en eigen keuzes

tussen stad en platteland wat betreft

in het perspectief van schepping en zon-

ergens hun plaats vinden, in een stad of

mentaliteit klaarblijkelijk niet zo groot

deval leest, krijgt genoeg in handen om

op het platteland. De kunst is om, waar

zijn.

de tegenstelling tussen stad en platteland

je ook een plaats gevonden hebt, samen

In dit scenario kan een kerk in Drenthe

grondig te relativeren. De stad kent vaak

met je medechristenen je roeping waar

met zeventig leden een prima kans op

dezelfde zoektocht naar het verloren

te maken. Prijs de Heer, zoek elkaar als

overleven hebben. In een grote stad

paradijs als het platteland, en andersom.

medechristenen op, dien je naaste en ge-

vinden we zeventig leden heel wat, dus

Wanneer christenen proberen zowel in

tuig in woord en daad van Gods reddende

waarom dan niet op het platteland?

de stad als op het platteland hun roeping

daden.

Zo‘n kleine kerk op het platteland kan

met Gods hulp waar te maken, zullen ze

Dat klinkt als een open deur, maar het

vrij gemakkelijk kennis uitwisselen met

voor medemensen een richting kunnen

heeft vergaande gevolgen. Het plat-

een gemeente of gemeentestichtings-

wijzen die werkelijk hoop geeft op Gods

teland (voor zover dat bestaat) is veelal

initiatief in de stad, bijvoorbeeld door

nieuwe schepping: de stad die uit de

een krimpregio. Die demografische

een partnerschap. Voortbestaan als een

hemel neerdaalt, waarin God alles zal zijn

ontwikkelingen werken erg sterk door

huiskerk, zonder betaalde predikant, is

in allen. Het nieuwe Jeruzalem.

in de kerken. Zo is de vrijgemaakte clas-

een reële optie. Alleen moeten we dan

sis Zutphen, waar de Achterhoek onder

wel nadenken hoe zo‘n ommezwaai

Hans Schaeffer (GKv) is universitair

valt, opgeheven en zijn de kerken over

praktisch gestalte kan krijgen. Maar op

hoofddocent praktische theologie aan

andere classes verdeeld. Ook in Zeeland

zo‘n manier kunnen plattelandsvormen

de Theologische Universiteit Kampen,

(Zeeuws-Vlaanderen) heeft zo‘n ruilver-

van ‘kleine kerk zijn‘ misschien wel

hoofdonderzoeker van het Praktijkcen-

kaveling moeten plaatsvinden. En in de

weer inspirerend worden voor gemeen-

trum en lid van de brede redactie van

regio Drenthe zijn vijf kleine, vacante

ten in de grote stad…

Onderweg.

Meer e inspirati

Webtips

Leestips

• w ww.blijekerk.nl

In dit nummer wordt verschillende malen gerefereerd

Fotoproject van Maarten Boersema, predikant van de GKv

aan de gedachten van de Amerikaanse voorganger

Blije-Holwerd. Op de website houdt hij een fotoweekboek bij

en theoloog Tim Keller. Zijn ideeën over kerk zijn in

van zijn werk en leven als predikant op het platteland.

de stad zijn te vinden in het boek: Centrum kerk. Het

• w ww.hervormdschalkwijk.nl/blog05_13.pdf www.hervormdschalkwijk.nl/blog06_13.pdf

evangelie middenin je stad, Franeker (Uitgeverij Van Wijnen), 2014.

www.hervormdschalkwijk.nl/blog07_13.pdf Drie bijdragen van ds. C.N. Van Dis over kerk zijn in een dorp.

• amsterdam-inbeweging.nl denhaag-inbeweging.nl

Peter van de Kamp schreef een dissertatie over de kansen voor kerk zijn in een stedelijke samenleving: Hart voor de stad, Kampen (Kok), 2003.

Twee voorbeelden hoe kerk zijn in de stad vormgegeven kan worden.

11

 Thema Twee predikanten over dorpse en stadse kerken

‘Je hebt overal rare en mooie mensen van wie God houdt‘ Wat is het verschil tussen een dorpskerk en een stadskerk? Op zoek naar antwoorden met twee predikanten. Matthijs Haak verruilde acht jaar geleden het Groningse Ulrum voor Rotterdam-Delfshaven. Hij volgde Johan Plug op, die Rotterdam verruilde voor Hoogezand-Sappemeer en nu predikant is in Roden.

tekst Sjoerd Wielenga

waarin een kerk staat, heeft wel degelijk

zesenhalf jaar dat ik in Rotterdam stond,

beeld Johanne de Heus

invloed op het geloofsleven van de ge-

zag ik als het ware drie gemeenten

meenteleden. Tradities en Godsbeleving

voorbijkomen. Veel gemeenteleden stu-

‘In Ulrum was dankdag dé dienst van het

zijn in de stad anders dan op het plat-

deerden, studeerden af en vertrokken

jaar‘, herinnert Matthijs Haak zich. ‘De

teland, heeft hij ervaren. ‘In Ulrum staan

weer. De ouderlingen, diakenen en an-

agrarische sector leefde erg onder de

vier kerken midden in het dorp. God is

dere kartrekkers waren vaak twintigers.

gemeenteleden en ze zagen het binnen-

heel vanzelfsprekend aanwezig. In de

Maar die jonge gasten waren wel heel

halen van de oogst als een hoogtepunt.

stad leef je in een klimaat waarin God

bewust bezig met pastorale thema‘s. Ze

Toen ik op mijn eerste dankdag vergat

veelal niet past, al is er wel openheid

liepen daar niet voor weg.‘

te danken voor de visserij, kreeg ik na

om over zingeving te praten. Die setting

Haak herkent het beeld dat Plug schetst

afloop op mijn kop. Dat was echt foute

heeft gevolgen voor alles wat je doet en

van een jonge gemeente. ‘In de vijf jaar

boel!‘

zegt.‘

dat ik in Ulrum stond, had ik in totaal drie

Toen Haak enkele jaren later in Rot-

bruiloften. In mijn eerste drie weken in

terdam aan de gemeenteleden vroeg

Bruiloften

welke beleving zij hadden bij dankdag,

Hoewel Haak opgegroeid is in de Rand-

Maar hoe mooi het jeugdig enthousi-

zei iemand dat ze bid- en dankdag altijd

stad en hij het wonen in Groningen een

asme ook is, Haak ziet ook de keerzijde:

door elkaar haalt. ‘Dat was in Ulrum

grote stap vond, was de verandering van

een gebrek aan levenservaring. ‘Die is

ondenkbaar!‘ lacht hij. ‘Maar ik herinner

Ulrum naar de pastorie van Rotterdam

waardevol als je te maken krijgt met

me ook hoe we met een begrafenisstoet

in 2007 toch groot. Omgekeerd gold

echtscheiding of lastige geloofsvragen.

in Ulrum langs aardappelvelden liepen

hetzelfde voor Johan Plug, die in 2005

En wanneer je jong bent, kun je je niet

die, voordat ze geoogst werden, in de

vanuit dezelfde Rotterdamse predikants-

altijd voorstellen wat de impact van

bloei stonden. Dan komt 1 Korintiërs 15 –

woning naar Hoogezand-Sappemeer

ziekte of psychische problemen is. Tege-

over het lichaam dat eerst gezaaid moet

vertrok. ‘Dat ik toen niet meer in een

lijkertijd zei een niet-christen eens toen

worden voordat het geoogst kan worden

stadsomgeving woonde, was een rede-

hij een dienst in Rotterdam bezocht: wat

– rechtstreeks binnen. Bijbelse beelden

lijke overgang. Op het platteland is de

een oase is deze gemeenschap in deze

kunnen op het platteland veel meer dan

gemiddelde leeftijd van gemeenten veel

stad, waar zo veel eenzaamheid is.‘

in de stad een-op-een vertaald worden.‘

hoger dan in de stad, waar de gemeen-

De samenstelling van stadskerken

Haak wil maar zeggen: de omgeving

ten een vloeibaar karakter hebben. In de

verschilt dus nogal van die van dorps-

12

OnderWeg #12 > Jaargang 1 > 13 juni 2015

Delfshaven had ik er evenzoveel.‘

 Interview

kerken, zeggen de predikanten. Johan Plug vertelt dat hij zich er in de stad over verwonderde dat studenten ‘s ochtends om half tien gewoon in de kerk zaten.

‘Er was geen ouder die hen daartoe aanspoorde, zoals het geval was in de gezinskerken waar ik later werkte.‘ Matthijs Haak: ‘Omdat wij veel singles in de gemeente hebben, let ik erop dat ik aandacht voor hen heb in de diensten. Ik hoor weleens dat zij zich in stadskerken hartelijker ontvangen voelen dan in gezinskerken.‘ Ontwikkelt de kerk zich in een andere omgeving ook anders?

Plug: ‘Mijn indruk is dat buiten de stad het bewustzijn dat God je een plek geeft voor je omgeving iets minder aanwezig is dan in de stad. De omgeving nodigt er niet zo toe uit; de nood is niet zo zichtbaar. Je ziet hier toch vooral keurig aangeharkte gazonnetjes. Je wordt niet opgeschrikt door geweld of schrijnende armoede. De Geest geeft ons een hart vol compassie. Dat is een deel van ons bestaansrecht als bruid van Christus!

Maar het is makkelijker om compassie te hebben wanneer alles om je heen

Matthijs Haak: ‘Je moet stad en platteland niet idealiseren, maar het verschil tussen beide ook

schuurt dan wanneer iedereen het

niet bagatelliseren.‘

comfortabel heeft. In Roden zie ik nooit iemand uit een vuilnisbak eten, terwijl

Johan Plug vertelt dat het kerkgebouw

achter dat een doorsnee gezin in een

dat in Rotterdam bij het dagelijkse pak-

van Delfshaven vlakbij de Keileweg

rijtjeshuis met een keurige achtertuin

ket hoorde.‘

staat, waar voorheen prostituees tippel-

uiteindelijk geen vervulling geeft. Mis-

den. Prostituees, pooiers en klanten die

schien zorgt juist dat wel voor onbeha-

heroïne en andere verdovende middelen

gen. Is dit nu alles? Waar leef ik eigenlijk

gebruikten, maakten deel uit van het

voor? Juist wanneer alles goed lijkt, voel

straatbeeld in de wijk. ‘Na afloop van de

je je niet gelukkig.‘

‘In Roden zie ik nooit iemand uit een vuilnisbak eten, terwijl dat in Rotterdam bij het dagelijkse pakket hoorde‘ 



kerkdienst stonden ze naast het gebouw.

Onze zoon heeft eens een prostituee op

Wat is de kracht van de dorpskerk?

de fiets naar huis gebracht. Ik zie nog

Haak: ‘In Ulrum zag ik een diep, haast

voor me hoe haar hoofd tegen zijn rug

mystiek Godsbesef. Ik vroeg mensen

steunde. Ze was helemaal op en wilde

vaak hoe ze hun geloof beleefden. De

naar huis. Het raakte haar dat iemand

reactie was dan weleens: “Jij altijd met

haar liefde gaf.‘

je vragen. God is er gewoon! Er is altijd

Maar ook een mooie woonomgeving kan

iemand op wie je kunt terugvallen.”

gaan jeuken, merkt Plug. ‘In Roden val-

Tijdens kerkdiensten werd er ook enorm

len veel huwelijken uit elkaar. Misschien

gezongen. Ik werd er haast door omver

kom je er juist in deze omgeving wel

geblazen. Hun gezang kwam als het

>>

13

 Redactioneel

Tieners V

ijf jonge mensen deden recent belijdenis van hun geloof

ware uit de diepte van de Groningse klei. Ze hebben ge-

in onze gemeente. Miriam, Henri, Boaz, Erik en Wendy

voel voor het onzichtbare. Prachtig mooi!

zeiden ja tegen de God van hun doop, net als andere jongeren

Ook zag ik een vroom en diepgeworteld besef van de

in andere gemeenten. Feest op aarde en feest in de hemel.

gereformeerde traditie. In onze stadsgemeente hoor

Toch kon ik niet ongeremd blij zijn. Ik dacht aan al die jonge-

ik ook prachtige getuigenissen, maar er wordt min-

ren-van-nu die daar niet vooraan in de kerk stonden en aan al

der een verband gelegd met de traditie. Dat is prima,

die jongeren-van-toen die de afgelopen decennia losraakten

maar tegelijkertijd is het waardevol om je te realiseren

van God. Eigen onderzoek in onze (overigens groeiende en

waar je vandaan komt. Omdat stadskerken vaak van

bloeiende) gemeente wees eerder uit dat in het leven van

samenstelling veranderen, voer je hier eens in de zo-

één op de drie (oud-)gemeenteleden, geboren tussen 1959 en

veel tijd dezelfde discussies. Het is goed om vanuit een

1984, God geen waarneembare plaats meer heeft. Daarbij zijn

bepaalde visie gemeente te zijn en daarvoor te blijven

er signalen dat de leeftijd waarop jongeren van God beginnen

staan, in plaats van alles steeds opnieuw ter discussie

los te raken steeds lager komt te liggen. Vroeger lag dat bij

te stellen. In de stad wordt vaak primair gereageerd:

zestien, nu bij twaalf. Ook lijkt één op de drie richting één op

hops, laten we het eens anders doen. In een dorpskerk

de twee te gaan.

gebeurt dat niet. Al bestaat daar weer het gevaar dat je

 Waarom heeft nog niet elke gemeente een eigen jeugdwerker?  In andere gemeenten zal dat niet veel anders zijn. Ik vraag me af: beseffen we wel dat zo stilletjes aan een groot deel van een generatie verloren gaat? Ik ben blij met wat er in onze gemeente gebeurt voor de jeugd – een nieuwe aanpak van

vastroest zonder dat je het merkt.‘

‘Andere predikanten vergeleken Delfshaven met de Gazastrook, zo ervoeren ze het‘ 



het jeugdwerk, plannen voor een jeugdwerker – maar is het gevoel van urgentie overal groot genoeg?

Nederland krijgt meer en meer een multicultureel ka-

Zien tieners in het leven van ouderen iets van Jezus, waar-

rakter. Wat merkt de kerk daarvan?

van ze denken: wauw, dat zou ik ook wel willen? Komen hun

Plug: ‘In dorpen is er nauwelijks contact met mensen

vragen aan bod in de kerkdiensten, raken hun wereld en de

uit andere culturen. In Rotterdam hoorde ik in de tram

wereld van God elkaar daar? Of schuiven we dat weg naar de

vooral géén Nederlands om me heen. Ik heb elke mi-

vijf tot tien jeugddiensten die er jaarlijks naast de honderd

nuut genoten van die enorme variëteit aan kleuren en

ouderendiensten zijn? Waarom heeft nog niet elke gemeente,

geuren. Binnen de kerk waren er ook verschillende cul-

desnoods samen met andere gemeenten, een eigen jeugd-

turen, bijvoorbeeld Hindoestaanse en Syrische. Al was

werker die clubleiders, catecheten en andere betrokkenen

het meerendeel blank en hoogopgeleid.‘

ondersteunt? Met het kinderwerk zit het in veel gemeenten

Haak: ‘In Ulrum citeerde ik eens Ayaan Hirsi Ali. “Hoe

wel goed, maar hebben tieners in het beleid en de financiën

kun je dat nou doen”, zei iemand achteraf. In Rotterdam

echt voorrang?

geldt dat je de boot mist als je die confrontatie met de

Jezus maakt duidelijk waar de prioriteit moet liggen: niet bij

cultuur niet zoekt. Zo staat onze kerk letterlijk naast een

de 99 schapen die de herder

moskee. Dat maakt ons rijker, omdat je dan eerder bij

volgen, maar bij dat ene schaap

de kern komt: Christus en die gekruisigd. Juist door het

dat verloren dreigt te gaan. Bij

gesprek met moslims heb ik geleerd wat een voorrecht

de tieners dus.

het is om Christus te kennen! Hun aanwezigheid is in de stad een gegeven waar je iets mee moet.

In Ulrum was de groep gemeenteleden die missionair wilde zijn klein, want, zo was de gedachte, iedereen kent wel een christen, dus waarom zou de kerk daarin een rol moeten spelen? Tegelijkertijd vind ik bij ons het

Ad de Boer (NGK), hoofdredacteur OnderWeg

 Interview

missionaire besef dat je als gemeente missionair bent niet per se sterk ontwikkeld. Want ook missionair zijn wordt hier individueel beleefd: hoe vertel ik het mijn collega? Maar het is even belangrijk om je af te vragen: hoe hebben wij als gemeente een functie voor de wijk?‘

Gazastrook Die oude stadswijk Delfshaven is niet altijd even veilig, is de ervaring van de beide predikanten. Plug: ‘Toen de gemeente vacant was, was ik niet de eerste die beroepen werd. Maar andere dominees wilden er echt niet wonen met hun gezin. Ze vergeleken Delfshaven met de Gazastrook, zo ervoeren ze het.‘ Toen Plug weg was en Haak beroepen werd, dachten hij en zijn vrouw ook serieus na of ze met hun gezin wel moesten verhuizen. Haak: ‘Ulrum was een groen walhalla waar de kinderen heerlijk konden buitenspelen. Hier moeten we altijd met hen mee naar de speelplek. Maar de kinderen vinden het erg leuk, al zijn ze weleens lastiggevallen. Zelf stonden we aan het begin ook wel even te kijken.

Toen ik de eerste keer preekte in Delfshaven, werd de achterruit van onze auto tijdens de kerkdienst ingetikt. En tijdens het eerste weekend dat we hier woonden, vond een inval van de ME plaats bij onze overburen. In kogelvrije vesten. Ook

Johan Plug: ‘Misschien kom je er juist op het platteland wel achter dat een doorsnee gezin

vuurde er eens een man in het wilde weg

in een rijtjeshuis met een keurige achtertuin uiteindelijk geen vervulling geeft.‘

kogels af in de straat. Maar ik heb me nooit onveilig gevoeld.‘

Ja, steden worden groter, dus liggen er

‘Ach, dat zal wel. Ik ben niet zo van die

ook voor het evangelie meer kansen.

grote verhalen. Vergeet de symboliek

Tim Keller wijst op de stad als plek van

Maar een christen moet zich niet richten

niet. De eerste hoorders van Johannes

kunst, cultuur en architectuur en hij stelt

op de stad als zodanig, met de focus op

leefden in een agrarische samenleving en

vast dat de Bijbel begint met een verhaal

kunst, cultuur, bioscopen, de Markthal,

keken anders tegen de stad aan dan wij.

over een tuin en eindigt met een visioen

de Euromast en De Kuip. Dan komen God

Er zijn genoeg boeiende kleine verhalen

van de stad. Is de stad het ideaal?

en de kerk op de vijfde plaats. Je eerste

die mij elke dag bezighouden. En uitein-

Haak: ‘Dat beeld klopt niet. De Bijbelse

roeping als kerk is: bereik je de armen,

delijk zijn mensen toch overal wel min

lijn is niet: platteland versus stad, maar:

moslims, eenzamen, studenten?‘

of meer hetzelfde. Je hebt overal rare en mooie mensen van wie God houdt.‘

Babel versus Jeruzalem, de draak versus Christus, de slang versus de vrouw. Ik ben

En hoe denkt de van de grote stad naar

niet zo van de optimistische cultuuront-

het landelijke Noorden verhuisde Plug

Sjoerd Wielenga (GKv) is freelance jour-

wikkeling. Je moet stad en platteland niet

over de ontwikkeling van de wereld van

nalist, tekstschrijver en eindredacteur

idealiseren, maar ook niet bagatelliseren.

hof van Eden naar Nieuw Jeruzalem? Plug:

(zie www.sjoerdwielenga.nl).

15

 Thema

Kerk zijn op het platteland

Denk na over krimpende kerken Kerk zijn op het platteland is een thema dat

tenen in de stad moeten gaan wonen. ‘Er

attentie verdient in ons nadenken over de

de wereldbevolking in steden woont. Daarom

toekomst van de kerk. Een urgent thema, want krimp en vergrijzing stellen veel plattelandskerken voor vragen.

wordt gezegd dat nu ongeveer de helft van moeten we de verkondiging in al die honderdduizenden dorpen en op het platteland niet ontmoedigen of minderwaardig vinden.‘ Toch pleit hij ervoor om meer aandacht te geven aan stadszending, omdat op het platteland vaak meer kerken zijn dan in de stad en omdat we in een tijd leven waarin de stad steeds meer invloed krijgt op hoe mensen op aarde

tekst en beeld

Kerk zijn op het platteland. Het is niet bepaald

leven.

Maarten Boersema

een hip onderwerp. Er is weinig over de the-

Gezien de statistieken is de redenering van

matiek gepubliceerd en tijdens de opleiding

Keller te begrijpen. Toch schuurt er iets. Want

theologie (dat zeg ik als ervaringsdeskundige)

wat als steeds meer kerken op het platteland

is er weinig aandacht voor de specifieke aan-

sluiten en de kerkelijke ‘infrastructuur‘ daar

dachtsgebieden en uitdagingen van kerk zijn

verdwijnt (iets wat je niet meer terugkrijgt)? Is

op het platteland.

het niet waardevol en duurzaam om, juist met

Wellicht heeft dit te maken met de gedachte-

het oog op de toekomst, werk te maken van

gang die je onder meer bij Tim Keller vindt: de

de bezinning op kerk zijn op het platteland?

stad is een topprioriteit voor het leven en werk

Vaak wordt gesteld dat de leegloop in de ker-

van christenen in de 21e eeuw. Steden worden

ken op het platteland veelal veroorzaakt wordt

16

van een steeds grotere betekenis en daarom is

door krimp in de regio, maar is die constate-

het van belang om de nadruk op stadszending

ring niet te kort door de bocht? En verdienen

te leggen.

de kinderen die op het platteland zijn blijven

Tegelijkertijd schrijft Keller in zijn boek Cen-

wonen, maar het geloof van hun ouders vaar-

trumkerk dat dit niet betekent dat alle chris-

wel hebben gezegd, niet ook onze aandacht?

OnderWeg #12 > Jaargang 1 > 13 juni 2015

 Reportage

Vitaal klein Stefan Paas, onder meer hoogleraar missionaire gemeente aan de Theologische Universiteit Kampen, pleitte in 2012 in een column in De Nieuwe Koers voor een missionair masterplan voor dorpskerken, met name gericht op de PKN. ‘In de afgelopen decennia hebben de steden relatief veel aandacht gekregen‘, schreef

 ‘Waarom zouden er op het

platteland geen diaconale, missionaire en doorstartactiviteiten ontwikkeld kunnen worden?‘ 

hij. ‘Er is grotestadsbeleid ontwikkeld, er zijn tal van projecten gestart en er zijn gemeenten ge-

een signaal dat het tijd is om na te denken over

sticht. Maar in veel dorpen is de kerk de enige

kleiner wordende kerken en ze dienen als il-

overgebleven publieke voorziening. Zij wordt

lustratie dat er kansen en uitdagingen zijn voor

draaiend gehouden door een krimpende en

kerken in een context van krimp om juist ook

vergrijzende groep betrokkenen.‘

jongeren te blijven aanspreken. Daarnaast pas-

Het masterplan dat hij voorstelde, is er nooit

sen ze goed bij deze woorden van Keller: ‘Waar

gekomen. En ook binnen de GKv en NGK is van

je ook woont, werkt of dient, de stad komt naar

een masterplan geen sprake. Toch zijn er aan-

je toe. Elke kerk zou een kerk voor haar eigen

wijzingen dat er meer aandacht lijkt te komen

stad moeten worden – of dat nu een grote me-

voor kerk zijn op het platteland. In het najaar

tropool is, een universiteitsstad of een dorp. Ik

organiseert het Praktijkcentrum bijvoorbeeld

geloof dat je er voordeel van zult hebben als je

een symposium over ‘de krimpende kerk‘ (zie

jezelf en je werk in de kerk bewust laat vormen

kader).

door het leven en de cultuur van de stad.‘

Jannet de Jong, adviseur bij het Praktijkcentrum en medeorganisator van het symposium: ‘In

Drentse krachtenbundeling

mijn werk probeer ik gemeenten te laten na-

In de classis Assen (GKv) zijn vijf gemeenten

denken over de mogelijkheden die er zijn voor

(Beilen, Hooghalen, Smilde, Oosterwolde en

een krimpende kerk. We hopen op het sym-

Haulerwijk) in 2014 om de tafel gaan zitten om

posium enkele praktijkvoorbeelden te laten

te onderzoeken hoe ze elkaar kunnen verster-

zien, bijvoorbeeld van gemeenten die “vitaal

ken en hoe elke gemeente afzonderlijk in de

klein” zijn. Ons doel is allereerst het signaal af

toekomst kerk kan zijn in haar dorp.

te geven dat het tijd wordt om na te denken

De aanleiding van het project is het feit dat

over kleiner wordende kerken. Daarnaast wil-

de vijf kerken te klein zijn om zelfstandig een

len we laten zien hoe er in de praktijk op goede

eigen predikant te beroepen. Daarnaast speelt

en verkeerde manieren wordt omgegaan met

een belangrijke voorvraag mee, stelt Hans

dat kleiner worden. Er liggen grote kansen en

Schaeffer, die als één van de adviseurs vanuit

uitdagingen voor de krimpende kerk op het

het Praktijkcentrum bij het project betrokken

platteland.‘

is. ‘We proberen de rol van de predikant en de

Hayo Wijma, ook werkzaam als adviseur bij het

taak van de gemeente helder te krijgen. We

Praktijkcentrum, sluit daarbij aan. ‘Ontvolking,

dienen ons eigenlijk af te vragen: wat is ons

ontgroening en vergrijzing zijn redenen genoeg

bestaansrecht? En de grootste uitdaging moet

om aandacht te hebben voor gelovigen op het platteland. Waarom zouden daar geen diaconale, missionaire en doorstartactiviteiten ont-

Het symposium voor en over krimpende

wikkeld kunnen en moeten worden?‘

kerken dat het Praktijkcentrum organiseert, vindt plaats op 16 oktober 2015 in

In het vervolg van dit artikel worden drie voor-

Zwolle. In aanloop naar het symposium zal

beelden beschreven van kerkelijke praktijken

het tijdschrift Dienst zijn septembernum-

op het platteland. De voorbeelden liggen in het

mer wijden aan deze thematiek.

verlengde van de woorden van De Jong. Ze zijn

>>

17

 Thema

2012 voor de helft van zijn tijd als predikant werkzaam voor de NGK Neede. In 2012 ging hij fulltime aan de slag in het onderwijs. Daarnaast bleef hij echter voor ongeveer een dag in de week onbezoldigd actief als predikant in de gemeente. Hij verricht pastorale werkzaamheden, is voorzitter van de kerkenraad en gaat een aantal keren per jaar voor in de erediensten.

In de afgelopen jaren is hij in zijn vrij unieke positie betrokken geweest bij de samenspreking met de GKv Neede. ‘De planning is dat we vanaf 1 januari 2016 alle diensten samen houden en worden samengevoegd tot een federatieve gemeente.‘ Eén van de grootste uitdagingen voor de kerken in Neede is volgens Lodewijk de vraag: hoe houd je in een krimpregio als de Achterhoek een kerk in stand? ‘We zien dat veel jongeren wegtrekken naar meer stedelijk gebied. DaarBiddag in de GKv Blije-Holwerd. (beeld uit het fotoproject ‘Blije Kerk')

naast is het moeilijk om alle functies binnen de gemeente ingevuld te krijgen. Hopelijk heeft de samenwerking met de GKv een positieve

zijn: hoe zijn we kerk? Ik proef dat dat voor elk van de gemeenten een geestelijke zoektocht

uitwerking op de toekomst.‘

naar Gods roeping is.‘

Blije kerk

De eerste fase van die bezinning is bijna af-

Het laatste voorbeeld: het fotoproject ‘Blije

gerond. Jannet de Jong, ook als adviseur bij

Kerk‘. In september 2014 begon ik mijn werk

het project betrokken, geeft aan dat iedere

als deeltijdpredikant van de GKv Blije-Holwerd.

gemeente nu voor zich een besluit gaat nemen

Vanaf het begin ben ik een fotoweekboek gaan

over het vervolgtraject. ‘Hopelijk komen er één

bijhouden van mijn werk en leven als predikant

of meerdere vormen van samenwerking uit.‘

op het platteland (zie ook de foto‘s bij dit arti-

Schaeffer noemt het idee om twee interim-pre-

kel).

dikanten aan te trekken voor de duur van drie

Het begon als een creatieve uitlaatklep waarin

tot vijf jaar. ‘Zij kunnen het verdere zoekproces

ik verdieping en achtergrond wilde geven bij

op een goede, geestelijke manier begeleiden.

een onbekend stuk Nederland. Zowel het leven

Gemeenten moeten als het ware tijd kopen om

van een dorpspredikant als het dorpsleven in

zich te bezinnen en te kijken waar ze staan.‘

een krimpregio worden door de foto‘s voor (en

Tentenmaker in Neede Predikant Charly Lodewijk was van 2006 tot

ook over) het voetlicht gebracht. Een project dat als een mes aan meerdere kanten snijdt, zo heb ik ervaren. Enerzijds werkt het verbindend binnen de gemeente zelf, daarnaast laat het

 ‘Elke kerk zou een kerk voor haar

eigen stad moeten worden – of dat nu een grote metropool is, een universiteitsstad of een dorp‘  18

OnderWeg #12 > Jaargang 1 > 13 juni 2015

in de regio en ver daarbuiten zien wat er in de kerk gebeurt. Het project brengt het geloven van alledag in beeld en dat is herkenbaar.

Maarten Boersema is fotograaf, tekstschrijver en predikant van de GKv Blije-Holwerd.

Nieuws

 Colofon Kernredactie Ad de Boer (hoofdredacteur), Matthijs Haak, Johanne de Heus (beeldredacteur), Henk Hoksbergen (hoofdredacteur), Peter Hommes, Pieter Kleingeld, Erik Koning (eindredacteur), Jordi Kooiman (eindredacteur), Bas Luiten, Heleen Sytsma-van Loo, Ton Vos.

Commissie NGK verdeeld over homoseksualiteit De studiecommissie 'ambt en homoseksuele relaties' heeft een verdeeld advies uitgebracht aan de Landelijke

Brede redactie Kernredactie plus Bart Cusveller, Freddy Gerkema, Rob van Houwelingen, Hans Schaeffer, Hans Vel Tromp, Jan Westert.

Vergadering (LV) van de NGK. De commissie is van me-

Medewerkers

ning dat de Bijbel negatief oordeelt over homoseksuele

Eline de Boo, Han Hagg, Simon Kadijk, Myriam Klinker-De Klerck, Roel Kuiper,

contacten, maar de leden zijn het niet eens over de

Almatine Leene, Wim van der Linde, Embert Messelink, Jan Mudde, Maurits Oldenhuis,

hermeneutische vertaalslag naar deze tijd en cultuur. De

Hans-Jan Roosenbrand, Wolter Rose, Wim van der Schee, Joost Smit, Esther Spiering-

meerderheid vindt dat gemeenteleden met een homo-

de Hek, Peter Strating, Jeroen Sytsma, Daniël Timmerman, Roel Venderbos,

seksuele relatie in liefde en trouw ouderling of diaken kunnen worden, de minderheid wijst dat af.

De commissie werd in 2011 door de LV Houten ingesteld, nadat de GKv-synode een voorstel voor een gezamenlijke studiecommissie afwees. In het najaar zal de LV Zeewolde zich over het rapport buigen.

Komen en gaan

Maarten Verkerk, Ronald Westerbeek, Dick Westerkamp, Jeannette Westerkamp.

Redactieadres ‘t Hazeveld 115, 3862 XA Nijkerk, 033-750 67 87, redactie@onderwegonline.nl.

Lezersservice Voor abonnementen, adreswijzigingen, opzeggingen en bezorgklachten: Nico Schenk, Droogoven 7, 3961 EW Wijk bij Duurstede, 0343-57 50 27, administratie@onderwegonline.nl.

Aangenomen naar GKv Almere: J. Boersma (Veenendaal-West); naar GKv Hoogkerk: E.J. Meijer (Almere);

Audio

naar GKv Putten: H. Hoksbergen (Spakenburg-Zuid);

OnderWeg is beschikbaar in gesproken vorm bij de Christelijke Bibliotheek voor Blinden en

naar GKv Spakenburg-Zuid: S.M. Alserda (Hoogkerk);

Slechtzienden (CBB). Neem voor meer informatie contact op met de CBB: 0341-565499.

naar GKv Veenendaal-West: J. Wesseling (Putten); naar GKv Barneveld-Voorthuizen: A. Buursema (AmersfoortWest); naar GKv Zwartsluis (deeltijd): kand. A.A.M. Wilschut (Houten); naar GKv Barendrecht-Pernis-Albrandswaard (voor missionair werk in het Rijnmondgebied): kand. A.M. Leeftink (Barendrecht).

Verbonden aan GKv Winsum: J.W. Roosenbrand (Groningen-Oost).

Abonnementsprijzen Jaarabonnement: € 46,- (studenten € 23,- / Europa € 85,- / buiten Europa € 115,-).

Abonnement OnderWegOnline: € 37,50.

Proefabonnement: drie maanden gratis.

Neem voor het afsluiten van een abonnement contact op met de lezersservice (zie hierboven) of vul uw aanvraag online in op www.onderwegonline.nl.

Persvereniging OnderWeg is een uitgave van de Gereformeerde Persvereniging OnderWeg.

Preekbevoegdheid in GKv verleend aan M.A. van der

Informatie: Marga van Gent-Petter (secretaris), persvereniging@onderwegonline.nl.

Welle (Kampen), mavanderwelle@gmail.com.

Beroepbaar gesteld in GKv: P.K. van de Kamp, pkvdkamp@hotmail.com.

De regio Holland-Zuid (NGK) heeft met bewilliging van de regio Amsterdam-Alkmaar de beëindigingovereenkomst tussen de NGK Barendrecht en ds. B.J. Eikelboom goedgekeurd. Het daaruit voortvloeiende ontslag gaat in op 1 juni 2015. De regio heeft ds. Eikelboom voor een periode van drie jaar beroepbaar gesteld in de NGK.

Gezamenlijke dienst in Dalfsen

Bestuur Persvereniging Bernard Bos, Sander Dekker, Marga van Gent-Petter, Krijn de Lange, Aad Lootens, Ale Sierksma, Hillie van de Streek.

Adverteren Nico Postuma, 0341-84 21 47 of 06-139 959 05, adverteren@onderwegonline.nl.

Zie voor de formaten, tarieven en verschijningsdata www.onderwegonline.nl/adverteren.

Vormgeving Bredewold. Creatie, web & print. Postbus 86, 8090 AB Wezep, 038-376 33 90, fax 038-376 53 03, onderweg@bredewold.nl, www.bredewold.nl.

De GKv‘s Dalfsen-Oost en Dalfsen-West en de NGK Dalf-

Technische realisatie en druk

sen hebben op 7 juni een gezamenlijke gezinsdienst ge-

Zalsman B.V., Steinfurtstraat 1, 8028 PP Zwolle, Postbus 1025, 8001 BA Zwolle,

houden om de over en weer uitgesproken erkenning als gemeenten van Jezus Christus en daarmee het nieuwe begin te vieren. De dienst, waarin Efeziërs 4:1-6 centraal stond, werd geleid door de predikanten Gerard Nederveen, Maarten van Loon en Hans van der Jagt.

038-467 00 70.

IBAN: NL89INGB0000404945 t.n.v. Gereformeerde Persvereniging OnderWeg te Wijk bij Duurstede. www.onderwegonline.nl

 www.facebook.com/onderwegonline  www.twitter.com/onderwegonline

19

 Opinie

Christenen hoeven zich niet te schamen (2) Waarom heten christenen christenen? De ontstaansgeschiedenis van de term biedt een perspectief dat ver afstaat van de beelden en associaties die onze naam vandaag de dag oproept.

tekst Rob van Houwelingen

 Laat de

Voor de situatie van de niet-Joodse

gehoond wordt omdat u de naam van

christenen in Klein-Azië schreef de

Christus draagt, prijs u dan gelukkig‘

apostel Petrus een rondzendbrief. Zijn

(vers 14a).

lezers bevonden zich in de denkbeel-

Die gelukwens ontleende Petrus aan de

dige cirkel van Pontus, Galatië, Kappa-

Bergrede: ‘Gelukkig zijn jullie wanneer

docië, Asia en Bithinië.

ze je omwille van Mij uitschelden, ver-

Door heel deze regio was de christen-

volgen en van allerlei kwaad betichten‘

naam bij buitenstaanders bekend, maar

(Matteüs 5:11-12). Jezus zei ‘omwille van

niet in positieve zin. Christenen werden

Mij‘, wat Petrus weergeeft als ‘omdat u

nog tijdens de apostolische periode.

gediscrimineerd vanwege hun geloofs-

de naam van Christus draagt‘. Het is een

De christennaam komt ter sprake bij

keuze. Ze deden niet langer mee met

eer om zijn naam te dragen, ook als dat

reizende bezoekers die de gemeente

waar ongelovigen plezier in hadden:

lijden met zich meebrengt. Hier wordt

aandoen. Ieder die ‘komt in de naam

losbandigheid, wellust, dronkenschap,

het negatieve etiket van buitenstaan-

van de Heer‘ (een zinspeling op Psalm

bras- en slemppartijen en verwerpelijke

ders door Petrus positief geduid: laat de

118:26, Matteüs 21:9; zie ook Johannes

afgodendienst. Dat werkte vervreem-

christennaam een geuzennaam zijn, een

5:43) dient gastvrij ontvangen en voort-

dend en werd hun kwalijk genomen (1

eretitel. Als zijn lezers dit inderdaad zo

geholpen te worden, maar niet langer

Petrus 4:3-4). Christenen werden het

hebben leren ervaren, kon deze naam

dan gedurende twee of drie dagen. Als

mikpunt van spot en pesterijen. Hun

een zelfaanduiding worden.

iemand zich in de gemeente wil vesti-

naam voelde als een stigma.

christennaam een geuzennaam zijn, een eretitel 

gen en een vak beheerst, moet hij wer-

Petrus zegt echter tegen hen: ‘Als u lijdt

Geldklopperij

omdat u christen bent, schaam u dan

Hoe ontwikkelde zich het gebruik

Maar wat te doen met iemand die geen

niet en draag die naam tot eer van God‘

van de christennaam? Dat blijkt uit de

vakman is? ‘Beheerst hij geen vak, volg

(1 Petrus 4:16).

manier waarop de term ‘christianos‘

dan uw eigen inzicht en bedenk hoe hij

Petrus koppelt het lijden van zijn lezers

functioneert in de Didachè. Dit docu-

zonder in nietsdoen te vervallen bij jul-

aan het lijden van Christus. ‘Hoe meer

ment biedt een korte samenvatting van

lie als christen zal leven‘ (Didachè 12:4,

u deel hebt aan Christus‘ lijden, des

het onderricht van de apostelen, met

vertaling John van Eck).

te meer moet u zich verheugen‘ (vers

tal van instructies voor de kerkelijke

Christianos lijkt hier niet zozeer een

13a). Er ontstaat immers een sterke

praktijk. Het is ontstaan gedurende de

naam als wel een praktische aanduiding

lotsverbondenheid met de Heer. ‘Als u

tweede helft van de eerste eeuw, dus

voor het christelijke leven. Maar deze

20

OnderWeg #12 > Jaargang 1 > 13 juni 2015

ken voor de kost.

 Opinie

 Enerzijds is het een

door buitenstaanders opgeplakt etiket, anderzijds kan het ook functioneren als een positieve zelfbetiteling  dat christen zijn meer omvat dan optreden in de rol van aanhanger, supporter (beeld Hebi652)

of partijganger van een grote leider. Het is vooral leven in relatie met de grote redder, die is opgestaan uit de dood en ons bij God heeft teruggebracht.

Doorklinken Hoe staat het tegenwoordig met de christennaam? Naar buiten toe noemen we onszelf christelijk, maar intern

aanduiding kan in de Didachè probleem-

was, veranderde zo‘n afgedwongen be-

gebruiken we vaak een specifiekere

loos gebruikt worden door christenen

kentenis in een vrijmoedige belijdenis: ik

aanduiding van de stroming waartoe we

over andere christenen. Toch zit er ook

ben een christen.

onszelf rekenen: katholiek, anglicaans,

een waarschuwing in verborgen: laat

protestants, gereformeerd, evangelisch.

het niet zo ver komen dat de christelijke

Naamgever

gemeenschap beschuldigd wordt van

Terugkijkend is het opmerkelijk dat de

zulke stromingen nog niet. Zoals hun

klaploperij of geldklopperij vanwege het

naam christianos weinig voorkomt in het

naam van Christus was afgeleid, zo had-

ontvangen van reizende bezoekers. Dat

Nieuwe Testament. Mogelijk waren de

den de gelovigen hun leven op dat van

zou haar reputatie geen goed doen.

eerste christenen terughoudend met

Hem aangesloten.

Ignatius, vanaf het eind van de eerste

het gebruik van deze zelfbetiteling,

Klinkt in óns leven de naam van Christus

eeuw bisschop van de christelijke ge-

omdat ze de christennaam te algemeen

voldoende door? Die vraag houdt een

meente in Antiochië, trekt deze lijn door.

vonden. Andere nieuwtestamentische

flinke uitdaging in. Willen we als christe-

Hij benadrukt in zijn brieven dat christen

aanduidingen zijn specifieker, zoals: ge-

nen anno nu onze identiteit ontdekken

genoemd worden niet genoeg is, men

lovigen, heiligen, gemeente, kinderen

of hervinden, dan moeten we terug naar

moet het ook zijn (Magnesiërs 4:1 en

van God, broeders en zusters, dienaars

onze naamgever en verder met Hem op

Romeinen 3:2). Bij hem heeft de naam

van de Heer.

weg.

christianos een dubbele gevoelswaarde:

Paulus benadrukt in zijn brieven dat ge-

enerzijds is het een door buitenstaan-

lovigen onder de heerschappij van Chris-

Rob van Houwelingen (GKv) is hoogle-

ders opgeplakt etiket, anderzijds kan

tus of in verbondenheid met Christus

raar Nieuwe Testament aan de Theolo-

het ook functioneren als een positieve

leven. Naar buiten toe was de christen-

gische Universiteit in Kampen en lid van

zelfbetiteling. Dit wijst op een groeiend

naam daarom een geschikte aanduiding,

de brede redactie van OnderWeg. Dit is

zelfbewustzijn van de christelijke ge-

waarmee Christus als leider en naamge-

het tweede deel van een tweeluik over

meenschap. Toen de Romeinse overheid

ver van de nieuwe beweging werd beti-

de naam christenen. Het vorige deel

begon te vragen of men een christen

teld. Maar de eerste christenen beseften

verscheen in nummer 11 (30 mei 2015).

Het beginnende christendom kende

21

 Trefpunt

Samensprekingen: wat gebeurt daar eigenlijk?

Veel lokale NGK- en Gkv-gemeenten zijn al langere tijd met elkaar in gesprek. Maar waar gaat het al die tien, twintig of soms zelfs dertig jaar over? OnderWeg legde

tussen alle predikanten. Maar misschien

de vraag voor in Wezep, Hardinxveld-Giessendam en

menwerken, vanwege het handjevol

Zeewolde.

zijn we nog wel te voorzichtig met samensen dat er bezwaren tegen heeft.‘ Dit jaar spraken, in een eenmalig project, 66 gemixte wijkkringen van NGK‘ers en GKv‘ers in Wezep over het thema eenheid. Ook oud zeer kwam daarbij ter

tekst Jacolien Viveen

satiewerk bijna overal al interkerkelijk

sprake. De Groot: ‘Wat gebroken is in

is. Ook over de gereformeerde grenzen

1967 willen we helen.‘

In de samenwerking tussen GKv en NGK

heen. Zo zijn er samenwerkingen met

gaat niemand over één nacht ijs. Ook

onder meer de PKN en verschillende

Schot

niet over 365 nachten. De meeste ge-

evangelische gemeenten.

In Hardinxveld-Giessendam werd net

meenten stellen werkgroepen in, die op

voor Pinksteren een flinke stap vooruit

hun beurt documenten opstellen over

66 kringen

zaken als avondmaal, belijdenis, vrouw

In Wezep spreken de GKv en de NGK al

vrijgemaakte classis groen licht gaf voor

in het ambt en Schriftlezing. Vervolgens

sinds 1988 met elkaar. ‘Dat is een hele

een nieuw visiedocument van beide

buigen deputaten, kerkenraden en ge-

tijd‘, beaamt NGK-predikant Jan Michiel

kerken. ‘Dat geeft moed‘, vindt kerkelijk

meenteleden zich daarover. En dat kost

de Groot. ‘We hadden predikantswissels

werker Peter van der Laan van de lokale

tijd.

en soms wilde men hier verder terwijl

GKv.

Van de kerkenraadsleden en gemeente-

het landelijk verband nog geen toestem-

Drie jaar geleden zag het er nog anders

leden vraagt dat lange proces om geduld

ming gaf‘, licht hij toe.

uit. De vrijgemaakte deputaten vonden

en de nodige tact. Dat blijkt in gesprek

Ondanks die lange duur blijft hij rustig

de samenwerking toen onvoldoende

met betrokkenen uit Wezep, Hardinx-

optimistisch. ‘In 2006 bereikten we een

gedocumenteerd en floten de gemeen-

veld-Giessendam en Zeewolde. Ze spre-

mijlpaal met kanselruil en gezamenlijke

ten terug. ‘Dat gaf wel wat schrik‘, zegt

ken voorzichtig, wikken en wegen hun

activiteiten, waaronder evangelisatie-

Van der Laan. ‘Maar we zaten in die drie

woorden, omdat ze iedereen mee willen

werk.‘

jaar niet stil. Het gaf ruimte om oud zeer

hebben in het samenwerkingsproces.

De Wezeper gemeenten zijn groot ge-

op te ruimen. Zo leefde er nog veel pijn

Positief is dat ze allen merken dat ker-

noeg, dus er is geen directe noodzaak tot

onder de kinderen van een in 1969 ge-

kelijke verschillen en oud zeer uit het

een fusie. ‘Maar het is wel ons verlangen

schorste ouderling. Wij onderzochten dat

verleden niet overheersen in de samen-

om ooit één gemeente te vormen‘, zegt

als GKv-kerkenraad. Indertijd zijn woor-

sprekingen. Een diep verlangen naar

GKv-predikant Gertjan van Harten. ‘Het is

den gebruikt als “ernstige zonde” en

eenheid geeft juist de toon aan. Daarbij

geen noodzaak – we kunnen zelfstandig

“God onwaardig”. Pijnlijk en onterecht.

lijkt de toenadering de afgelopen jaren in

bestaan – maar we hóren bij elkaar. We

We hebben dat intern gedeeld met oud-

een hogere versnelling geraakt. De tijd is

hebben al een breder diaconaal platform

gedienden en daarna met onze kerken-

kennelijk rijp voor meer ‘samen‘.

waar alle lokale kerken in participeren.

raad. Daarna stelden we een brief op en

Opvallend is verder dat het evangeli-

En van tijd tot tijd is er collegiaal overleg

spraken vanaf onze kansel uit dat dit niet

22

OnderWeg #12 > Jaargang 1 > 13 juni 2015

gezet in de samensprekingen toen de

 Trefpunt

goed was en dat we vergeving zochten.

Vervolgens zijn onze beide dominees samen naar alle nabestaanden gegaan om de brief persoonlijk toe te lichten.

Dat gaf ruimte.‘ Thon Koning, voorzitter van de kerkenraad van de NGK Hardinxveld-Giessendam, vertelt hoe er de afgelopen tijd verder schot in de zaak kwam. ‘Aan de ene kant ligt het initiatief bij de werkgroep NGK-GKv, maar aan de andere kant zoeken gemeenteleden en bijvoorbeeld jeugdwerkers elkaar ook zelf op.

Zo zijn er gezamenlijke jeugdbijeenkomsten onder de titel ‘Refresh‘, organiseren we een volleybaltoernooi en maken we plannen voor een gezamenlijk kamp.‘ Koning vervolgt: ‘Erg leuk was onze “(m)eat en meet”. Op een avond fietste je langs een aantal adressen van GKv- en

Is de tijd van het zoeken naar verschillen voorbij? In Assen nog even niet. Nou ja, op het

NGK-leden en at daar een voor-, hoofd-

sportveld dan.

of nagerecht, volgens een vooraf opgesteld schema. Bij elke gang ontmoette je weer andere broers en zussen.‘

‘Rond 2006 hadden we een routeplan

vrouw in het ambt, avondmaal en doop

In de zomer zullen de beide gemeenten

voor verkenning en in 2013 gaf de clas-

spelen nu geen grote rol meer. Als ik in

samen hun middagdiensten organiseren

sis groen licht voor zaken als kanselruil.

de NGK zou preken, is de kerkenraad

en in 2016 hopen ze samen avondmaal

Daarna was de NGK een tijd vacant,

dáár verantwoordelijk, ook voor de vrou-

te vieren. Verder werken de kerken in

maar afgelopen zondag kwam het ervan

wen met een ambt. Ik preek alleen.‘

Hardinxveld-Giessendam ook breder

en ging mijn GKv-collega voor in de NGK.

samen. ‘Met verschillende gemeenten

Mooi! Ik ben blij met deze ontwikkelin-

Beide gemeenten draaien goed; een

geven we regelmatig een evangelisa-

gen. Heel waardevol.‘

noodzaak tot fusie ontbreekt. ‘Maar het

tieblad uit: Puur Pasen, Puur Pinksteren

NGK-gemeentelid en oud-voorzitter van

zou toch van de zotte zijn als we in zo‘n

of Puur Hemelvaart‘, vertelt Koning. ‘We

de kerkenraad Kees van der Bijl is vanaf

klein dorp niet veel meer samen zouden

hebben samen ook een stand op bra-

2006 betrokken bij de gesprekken. Over

doen als christelijke kerken‘, zegt Van der

derieën. Je hebt elkaar nodig. We zijn

de kanselruil zegt hij nuchter: ‘Ja, we

Bijl. Lokaal werken de kerken al samen in

tenslotte broers en zussen met één en

waren twee jaar vacant en zagen zo veel

de Alphacursus en het pastoresoverleg.

dezelfde liefdevolle Vader.‘

dominees voorbijkomen; een vrijge-

Van der Bijl: ‘In de week voor Pinksteren

maakte dominee ertussen viel niet eens

stond er in de lokale krant een adverten-

meer op. Het gaat uiteindelijk om Gods

tie van alle kerken, van evangelisch en

De GKV en NGK Zeewolde spreken in-

Woord. Als we samen bidden, valt het

gereformeerd tot rooms-katholiek, in de

middels zo‘n acht jaar over samenwer-

muurtje weg.‘

trant van: “Wij zijn de kerken en wij wil-

king. GKv-predikant Rutger Heij vertelt:

Heij kan dat beamen: ‘Zaken als de

len er voor u zijn.” De tijd is voorbij dat

Muurtje

we zoeken naar verschillen en “elkaar de

 ‘Soms wilde men hier verder

terwijl het landelijk verband nog geen toestemming gaf‘ 

nieren proeven”. Bah, wat een uitdrukking. De vraag is veel meer: wat bindt ons samen?‘ Jacolien Viveen (NGK) is freelance schrijver en theatersportdocent.

23

 Column

Krediet A

‘

ls iemand mij tekortdoet, schrijf ik zijn of haar naam hier achterin‘, vertelde mijn leidinggevende me en hij sloeg zijn lijvige agenda open om de achterste pagina te laten zien, ‘en dan zet

ik er een zwevend, horizontaal streepje achter.‘ Ik kijk naar de lange lijst en huiver omdat ik sommige namen herken. ‘Het lijkt wel een minteken‘, zeg ik. Hij klapt zijn agenda dicht en kijkt me indringend aan. ‘Er is maar één verticaal streepje nodig om er een plusteken van te maken. Mensen die in de plus staan, hebben krediet bij me.

Voor hen heb ik genade.‘

Hoe plaatselijk is de plaatselijke gemeente?

Ik moest aan hem denken toen ik las dat de Chinese regering bezig is een ‘sociaal kredietsysteem‘ in te voeren, waarbij iedere burger een score voor gedrag wordt toegekend (ND, 30 april). Dit gaat verder dan een beoordeling van iemands financiële situatie of het hebben van een strafblad. Er wordt ook gekeken naar wat mensen bijvoorbeeld op sociale media plaatsen.

 Ik kijk naar de lange lijst

en huiver omdat ik sommige namen herken  Nu vind ik mezelf persoonlijk best braaf en zonder problemen overhandigde ik mijn werkgever een smetteloze Verklaring Omtrent Gedrag. Maar of de Here God zo‘n certificaat met mijn naam erop uit de hemel zou laten dwarrelen? Nee, dat gaat niet gebeuren. Hij is een rechtvaardig God. Als Hij in het boek van mijn leven minpunten toe zou kennen, zou ik een negatieve superscore hebben. In Gods optelsom is min en min geen plus. Min en min betekent dood. Ik weet niet hoeveel je in China straks rood mag staan voor er een straf volgt, maar ik betwijfel of iemand anders jouw minpunten af kan kopen. Ook bij mijn oude baas kon je alleen jezelf redden door zelf heel erg je best te doen. Wat een genade dat Jezus‘ kruis mijn negatieve optelsom in een plus verandert. Zonder dat hemelse krediet was ik verloren.

Eén van de verworvenheden van de NGK en de GKv is de zelfstandigheid van de plaatselijke gemeente.

Plaatselijke zelfstandigheid lijkt voor sommigen zelfs een dogma. Echter, hoe plaatselijk is die gemeente eigenlijk? Is er nog sprake van een plaatselijke gemeente als gemeenteleden over een hele streek verspreid wonen? En wat als er in diezelfde streek nog diverse andere plaatselijke (streek)gemeenten zijn?

tekst Pieter Kleingeld beeld Jedidja/Pixabay.com Eline de Boo (PKN) is schrijfster met een missionaire roeping.

 Missionair

‘Waarom zou ik zo veel kerken voorbijrijden?‘ wordt weleens gevraagd als het gaat om kerkkeuze. Met de krimp van de kerk in veel gebieden wordt die vraag steeds actueler. Dan wonen er nog drie andere christenen in je wijk, maar zitten ze in verschillende kerken. Tegelijk zoeken steeds meer mensen die verhuizen ‘een gemeente die bij hen past‘. Gelukkig zijn velen nog verlegen met die uitspraak, want hij ís ook ongemakkelijk. En toch: ook al willen de meeste christenen geen consument zijn, vaak eindigen ze in de auto op weg naar die ene gemeente die bij hen past.

Buurtbarbecue Wat mis je dan, als je de auto in stapt? Je mist de mogelijkheid om als christelijke gemeenschap elkaar spontaan tegen te komen bij de school, op de sportclub, in

Ook al willen de meeste christenen geen consument zijn, vaak eindigen ze in de auto op

de winkel en gewoon op straat. Je mist

weg naar die ene gemeente die bij hen past.

het gesprek waarbij zich met hetzelfde gemak je niet-gelovige buurman of

uit je buurt christen worden, dan zijn ze

in die praktijk van het dagelijks leven

buurvrouw kan aansluiten. Je mist de

genoodzaakt zichzelf los te weken uit

beantwoord. En dus lopen die kerken het

mogelijkheid om jezelf als gemeenschap

hun plaatselijke omgeving omdat de

risico hun relevantie te verliezen en bin-

bewust met diezelfde school, sportclub,

kerk zich elders afspeelt.

nen een paar jaar te verdampen.

buurtbarbecue, georganiseerd door de

Verdampen

Pieter Kleingeld is predikant van de NGK

Bijbelkring. Je mist de vergadering van

Veel christenen zijn individueel actief in

Oegstgeest en redacteur van OnderWeg.

de liturgiecommissie in het buurtcafé. Je

vrijwilligerswerk, maar het lukt ze niet

mist de mogelijkheid om als gemeente

om samen met hun broeders en zusters

met Present een middag te klussen in je

goede buren voor de mensen in hun

Eén van zeven ontdekkingen

eigen wijk. Je mist de betrokkenheid bij

eigen wijk te zijn. Het lukt veel christe-

Afgelopen januari bezocht ik een twee-

de plaatselijke politiek. Je mist de moge-

nen daardoor niet om hun ‘christelijke‘

daagse van Tear, waar we met een ge-

lijkheid dat mensen op een wijkbijeen-

leven te integreren in hun ‘dagelijkse‘

mêleerd gezelschap zeven ‘ontdekkingen‘

komst ontdekken dat niet alleen jij ‘van

leven. Het blijven gescheiden circuits.

deden. Dit is er één van:

de kerk bent‘, maar nog vijf, zes anderen.

Laat ik vooropstellen dat ik hier zelf

Kerken dragen het meest vrucht als

Je mist de mogelijkheid om je buren

ook niet goed in ben. De combinatie

ze opkomen uit en gericht zijn op hun

op een alledaagse manier in contact te

van opgroeien in een streekgemeente,

lokale omgeving. We willen leren hoe

brengen met je broeders en zusters en

mijn genetische gesteldheid, en twaalf

onze kerken echt plaatselijke kerken

met het evangelie. En mochten mensen

jaar forenzen heeft haar uitwerking niet

worden of blijven, gericht op Gods

 Je mist de verga-

gemist. Ik vermoed dat ik daarin weinig

missie voor de buurt. We willen zoe-

verschil van veel christenen. Dat maakt

ken naar wat Gods missie is voor onze

de zaak echter niet minder urgent. Ker-

omgeving en daar dienstbaar kerk zijn.

winkel en wijk te verbinden. Je mist de

dering van de liturgiecommissie in het buurtcafé 

ken die niet plaatselijk worden, kunnen

Johannes Reimer was één van de mensen

het evangelie geen handen en voeten

die hierop wees. Eind juni is hij opnieuw op

geven in het dagelijks leven van hun

bezoek in Nederland. Meer weten? Kijk op

leden. De vraag naar de relevantie van

www.tear.nl/johannesreimer.

de kerk wordt tegenwoordig echter juist

25

 Woordzoeker

Gaan honden echt naar de hel?

26

OnderWeg #12 > Jaargang 1 > 13 juni 2015

 Woordzoeker

Buiten is de plaats voor de honden die zich bezighouden met toverij en ontucht, met moord en afgodendienst.

(Openbaring 22:15)

tekst Almatine Leene beeld KatrinKerou/Pixabay.com

I

n en rond ons huis in Zuid-Afrika zie ik

gevaarlijk en ‘hond‘ was een scheldwoord.

regelmatig een levensgevaarlijke spin,

Honden waren onrein en daarom werden

Genezing

ook wel zwarte weduwe genoemd. In

ze in Israël een synoniem voor heidenen.

Na een heftig ongeluk kan de jonge

de omgeving hebben we ook schorpioe-

Jezus gebruikt de naam ‘hond‘ op die

Caleb bijna niets meer. Als hij thera-

nen en dodelijke boomslangen. Voor geen

manier (Matteüs 15:26). Op een ander mo-

pie met een hond krijgt, vordert zijn

van deze dieren ben ik bang. Er is echter

ment zegt Jezus dat je het heilige niet aan

genezingsproces aanzienlijk. Via deze

één diersoort waarvoor ik doodsangsten

de honden moet geven (Matteüs 7:6). Het

link vind je het prachtige filmpje: caleb.

uitsta: honden. Daar heb ik goede redenen

‘heilige‘ doelt daar op offervlees of ander

littlethings.com/caleb-meets-therapy-

voor. Toen ik drie jaar was beet een hond

aan God gewijd voedsel. Niemand zou dat

dog.

mij in mijn neus. Dat liep gelukkig goed af,

ooit aan honden geven, met andere woor-

maar volgens cijfers sterven naar schat-

den: aan heidenen en mensen die Gods

ting wereldwijd 1.000 mensen per jaar

Woord niet willen horen.

Zelfs in de Bijbel zijn positieve vermeldin-

door een hondenbeet en circa 40.000 tot

Op verschillende plekken in het Nieuwe

gen te vinden. In Job 30:1 worden honden

70.000 aan hondsdolheid.

Testament worden valse leraars met vier-

genoemd als bewakers van de kudde,

Scheldwoord

voeters vergeleken (Filippenzen 3:2, 2 Pe-

vooral bedoeld om roofdieren te verjagen.

trus 2:22). En aan het eind van Openbaring

Ze beschermen het avondeten en het

Ook de Bijbel lijk ik aan mijn kant te heb-

staat dat honden in de hel komen. Daar

werk van de meeste mensen in die tijd. In

ben. In de tijd van de Bijbel zag men

gaat het om mensen die zich bezighou-

Jesaja 56:10 worden zwakke leiders ver-

honden niet als schattige huisdieren. Er

den met tovenarij, ontucht en moord. Het

geleken met stomme honden: ze blaffen

waren wel uitzonderingen. Zo werden in

betekent dus niet dat honden naar de hel

niet als er gevaar dreigt. De andere kant

het Oude Egypte en in de Romeinse tijd

gaan. Althans, ik ben nog nooit een hond

daarvan moeten we dan natuurlijk ook er-

sommige honden als statussymbool ge-

tegengekomen die aan toverij deed. Toch

kennen: goede honden blaffen wel!

zien. Ze werden eigenlijk alleen gehouden

is de vergelijking wel hard.

Het is dus te begrijpen dat honden en

door zeer vooraanstaande mensen, zoals

mensen met elkaar worden vergeleken.

farao‘s, koningen en edellieden. Over het

Bekeerde honden

algemeen waren honden wilde dieren die

Gelukkig is er ook nog een andere kant.

veel voor anderen betekenen. Beide kom

op straat leefden. Ze werden gezien als

Als de Bijbel zo negatief is over honden,

je tegen in de Bijbel. Voor mensen die

waarom hebben zo veel mensen vandaag

niets van liefde en goedheid willen weten,

de dag dan een hond? En geven ze hun

is geen plek bij God.

huisdier met alle liefde een stukje vlees?

Ondertussen blijf ik maar voorzichtig en

Het is tijd voor een positiever verhaal. Er

zie ik uit naar de nieuwe aarde waar alleen

zijn gelukkig ook veel goede honden. Ze

maar bekeerde honden zijn en ik eindelijk

begeleiden blinden en gehandicapten,

rustig in het bos kan wandelen.

 Ik ben nog

nooit een hond tegengekomen die aan toverij deed 

Er zijn gevaarlijke mensen, en mensen die

sporen criminelen op en beschermen huizen en gezinnen tegen inbrekers. En

Almatine Leene (GKv) is onderzoeker aan

niet te vergeten: honden geven heel veel

de Universteit van Stellenbosch en docent

liefde. Ze zijn blij als ze hun baasje zien en

dogmatiek aan de Viaa Hogeschool in

spelen en knuffelen graag.

Zwolle.

27

 Jeugdwerk

Daag jongeren uit op hun eigen niveau ‘Het vmbo is geweldig leuk!‘ Met die enthousiaste woorden begon Sandra Snippe, docente op een vmbo-school, een mail over hoe zij probeert de concentratie van jongeren vast te houden tijdens de les. Dat is volgens haar na tien minuten stilzitten namelijk nauwelijks een optie voor vmbo-jongeren. Het talent van deze leerlingen is meestal niet dat ze lang stil kunnen zitten. Hoe houden we hen dan actief betrokken bij de jeugdgroep?

Agenda

tekst Paul Smit beeld Designpics/123rf.com

• New Wine Zomerconferentie van 18

Vmbo‘ers, havoërs en vwo‘ers zijn al-

tot 24 juli 2015 in Biddinghuizen. Zie

lemaal even leuk, maar ze hebben

www.new-wine.nl/zomerconferentie.

wel allemaal hun eigen talenten. In de kerk willen we dat alle jongeren actief meedoen in de jeugdgroep (of tijdens catechese), ongeacht de opleiding die ze volgen. Dan is het erg belangrijk dat we ervoor zorgen dat ze betrokken blijven bij wat er gebeurt. De manier waarop dat het beste kan, is voor iedere jongere

 Het talent van

deze leerlingen is meestal niet dat ze lang stil kunnen zitten 

weer anders.

wil je een kort spelletje doen, waarbij ze

Juist omdat het opleidingsniveau van de

een bak water aan elkaar moeten door-

jongeren in de jeugdgroep enorm kan

geven. Heeft iedereen daar de kracht en

in Offenburg (D).

verschillen, hanteer ik in mijn voorberei-

de handigheid wel voor?

Zie www.teenstreet.nl.

ding altijd twee startvragen. Als eerste:

Alle brugklassers leren Engels. Maar

wat kunnen en kennen de meeste jon-

zonder vertaling een Engelstalig nummer

tot 16 augustus 2015.

geren? En als tweede: wat zijn voor hen

beluisteren en begrijpen, dat kunnen ze

Zie gracelandfestival.nl.

uitdagende en uitvoerbare opdrachten?

lang niet allemaal. Dus krijgen ze de ver-

• Teenstreet van 1 tot 8 augustus 2015

• Christelijk festival Graceland van 14

Ondertiteld

28

taling erbij of wordt de clip ondertiteld.

Als in die songtekst een verwijzing

Neem bijvoorbeeld een catechesegroep

naar de Bijbel zit, dan speelt hun parate

van brugklassers. Om het ijs te breken

Bijbelkennis een rol. Die Bijbelkennis is

OnderWeg #12 > Jaargang 1 > 13 juni 2015

 Jeugdwerk

Tips Praktische tips van Sandra Snippe: • Een spelletje van zo‘n vijf minuten is een goede manier om te beginnen en de aandacht te richten op wat er Laat alle jongeren vanuit hun eigen beleving meedoen, of ze nu praktijkonderwijs volgen

gaat komen.

• Zorg elke tien minuten voor afwis-

of vwo.

seling, zodat je verschillende taleneerder afhankelijk van het gezin dan van het opleidingsniveau. Dus moet het Bijbelverhaal verteld worden.

Tot slot wil je deze brugklassers vragen of ze vinden dat de onderdelen bij elkaar passen en waarom. Vaak komen de antwoorden niet verder dan ja, nee of ‘kweenie‘, omdat veel brugklassers nog niet de uitdrukkingsvaardigheid

 Vaak komen de

antwoorden niet verder dan ja, nee of ‘kweenie‘ 

ten kunt aanspreken en jongeren zich eerder in één van de onderdelen zullen herkennen. Laat daarbij de hele groep in beweging komen (ergens anders gaan zitten of naar een andere ruimte gaan).

• Wissel af in werkvormen: in kleine groepjes samen discussiëren, elkaar of een gemeentelid interviewen, uitbeeldingsopdrachten (iets te-

hebben om hun eigen interpretatie te onderbouwen. Bij brugklassers passen

dat een uitvoerbare opdracht. Hetzelfde

kenen of maken, tableaux vivants),

daarom eerder gesloten vragen en vra-

geldt voor de vraag om te verwoorden

kijk- en luisteropdrachten, een kort

gen over hun gevoel en wat ze ergens

wat de gepasseerde onderdelen met

spelletje enzovoort.

van vinden.

elkaar verbindt.

Nat

Talenten

In het voorbeeld van de groep brugklas-

Met de uitwerking van de eerste

gericht luisteren en kijken is con-

sers gaat de voorbereiding verder met

startvraag probeer ik tijdens de voor-

centratie nodig. Zonder die concen-

de vraag hoe groot de bak water kan

bereiding een beeld te krijgen van de

tratie horen en zien we wel, maar

zijn. Als het een bekertje water is, dan is

mogelijkheden die ik in de groep ver-

komt er veel minder bewust binnen.

er niets aan. Als de bak te groot is, dan

wacht. Vanuit de tweede startvraag

Mogelijke vragen die je vooraf aan

kan niet iedereen de bak overnemen en

probeer ik tijdens de voorbereiding in te

de jongeren kunt stellen: Wat voel

wordt het te spannend. Het moet dus

schatten hoe ik recht kan doen aan die

je? Waarom zou dit bij het thema

een bak zijn die door iedereen te tillen

verschillende talenten. De kracht van

passen? Welke woorden worden

is, maar wel met zo veel water erin dat

de startvragen vind ik dat je daardoor

gebruikt om iets aan te geven?

het risico van nat worden zeker aanwe-

alle jongeren vanuit hun eigen beleving

zig is. Zo wordt het doorgeven van een

mee laat doen, of ze nu praktijkonder-

Als je een gerichte vraag aan één

bak water een uitdagende en uitvoer-

wijs volgen of vwo. Vervolgens is het

jongere stelt, kunnen de andere

bare opdracht.

tijdens de activiteit van de jeugdgroep

jongeren onderuitzakken omdat ze

Bij de songtekst zou je de groep kun-

nog de taak van de jeugdleider om

niet aan de beurt zijn. Geef daarom

nen vragen wie de tekst vrij wil verta-

ervoor te zorgen dat de jongeren res-

eerst iedereen even de tijd om over

len. Voor wie dat kan, is dat weer een

pectvol omgaan met de antwoorden die

de vraag na te denken, voordat je

uitvoerbare en uitdagende opdracht.

gegeven worden en de uitwerkingen

een paar reacties vraagt (‘Denk al-

Voordat daarna het Bijbelverhaal ver-

van de opdrachten.

lemaal eens na over wat je vindt

•G eef vooraf op papier specifieke kijk- en/of luistervragen bij audioen videomateriaal mee. Voor

•S tel vragen eerst in het algemeen.

van... Ik vraag zo een paar mensen

teld wordt, kun je eerst in het algemeen vragen of iemand een idee heeft welk

Paul Smit is jeugdwerkadviseur bij het

Bijbelverhaal er bij de songtekst past.

NGJ. Met bijdragen van Anko Oussoren,

Voor jongeren met parate Bijbelkennis is

adviseur bij het Praktijkcentrum GKv.

naar hun antwoord.‘).

29

��  Wandelen met God

Terwijl de kranten volstonden met verhalen over verdronken bootvluchtelingen op de Middellandse Zee, werd in Den Haag een compromis gesmeed.

Opkomen voor rechtelozen tekst Peter Strating beeld UNHCR

D

emonstreren tegen de overheid zit ons

en brood wilde de regering niet bieden en dan

als echte protestanten niet in het bloed.

ook nog alleen voor mensen die willen naden-

Wij hebben geleerd de overheid te ge-

ken over hun terugkeer. Wie dat niet kan of wil,

hoorzamen en houden daarom niet zo van demonstraties. Maar op 29 april demonstreerde

moet het verder zelf maar uitzoeken.

een groepje mensen in Den Haag tegen onze

Onwennig

regering, en verreweg de meesten van hen

Kennelijk is de inzet voor de kansloze kwetsbare

waren christen. Wat was er aan de hand?

mensen in onze maatschappij, zoals mensen zonder geldige verblijfspapieren, vooral een

30

Aanleiding voor deze demonstratie was de

taak die christenen op zich hebben genomen.

bed-bad-brooddiscussie. In een periode dat de

Vanuit persoonlijke betrokkenheid waren ze

kranten volstonden met verhalen over verdron-

naar Den Haag getrokken. De meesten deden

ken bootvluchtelingen op de Middellandse Zee,

voor het eerst van hun leven aan een demon-

werd hier een compromis gesmeed. Volgens dat

stratie mee, een beetje ongemakkelijk en on-

compromis kunnen mensen zonder perspec-

wennig.

tief op verblijf gedurende een aantal weken

Die persoonlijke betrokkenheid was voor mij

op slechts enkele plaatsen in Nederland in de

ook een reden om erbij te zijn. Al jaren komt

nachtopvang terecht, om te werken aan hun

in onze kerk een groepje mannen die ach-

terugkeer. Meer dan die paar weken bed, bad

tereenvolgens hebben gebivakkeerd in het

OnderWeg #12 > Jaargang 1 > 13 juni 2015

 Column

 De meesten deden voor het eerst van hun leven aan een demonstratie mee 

Rijpe peertjes

O

ns beeld van de islam is er niet beter op geworden. We zien hoe de gewelddadige islam zich verspreidt. We horen hoe sommige jongeren radicaliseren en we kijken

hun geloof erop aan. Het is ook onmiskenbaar dat Mohammed tentenkamp op het Malieveld, in een gekraakte ‘vluchtkerk‘

zelf al geweld gebruikte voor de verspreiding van zijn geloof.

en uiteindelijk in de Haagse nachtopvang. Mensen zonder

Toch hoeven wij ons niet beter te voelen. Ook onze geschiedenis

verblijfspapieren en volgens velen ook zonder kans op verblijf

kent geweld, ook al volgen we iemand die ons iets heel anders

in Nederland. Dat laatste valt trouwens te betwijfelen. Van de

voorhoudt: ‘Wie naar het zwaard grijpt, zal door het zwaard om-

ongeveer tien mannen uit deze groep die zich in de afgelopen

komen.‘ En: ‘Heb je vijanden lief en bid voor wie jullie vervolgen.‘

jaren bij onze kerk hebben aangesloten, zijn de meesten weer

Ons geweld gaat rechtstreeks in tegen wat we geloven.

vertrokken, omdat ze een verblijfsvergunning hebben gekre-

Jezus neemt het geloof van mensen serieus. Tegen de Sama-

gen en daardoor naar een AZC moesten vertrekken.

ritaanse vrouw zegt Hij: ‘Jullie aanbidden wat je niet weet, wij

Wanhoop

Joden aanbidden wat wij weten. Maar de ware aanbidders zullen God aanbidden in geest en waarheid.‘

Ik snap ook wel dat de problematiek van de migranten enorm complex is. We kunnen niet zomaar iedereen die bij ons aanklopt asiel geven. De overheid heeft de ondankbare taak om daar in wijsheid beleid voor te maken en dat uit te voeren.

Daarin moeten wij als kerken de overheid steunen en voor haar bidden.

Maar het is belangrijk dat er ook mensen zijn die opkomen voor de rechtelozen. Het gaat om mensen die in wanhoop

 Als we nu eens zo naar

moslims zouden kijken: als broeders en zusters in spe 

hun leven hebben gewaagd om hier te komen, vaak vanwege oorlog en geweld of andere uitzichtloze situaties. Hoe dan ook hebben ze recht op minimaal een menswaardig bestaan,

Wat me opvalt, is dat vlak daarop vele Samaritanen tot geloof

met inderdaad een bed om in te slapen, wat brood om te eten

kwamen. Mensen die God aanbaden op een niet-juiste manier.

en een douche om zich te verzorgen. Wie de foto‘s van de

Ze vielen als rijpe peertjes uit de boom toen Hij Zichzelf bekend-

bed-bad-broodvoorzieningen heeft gezien, weet dat het gaat

maakte.

om het absolute minimum en niet om luxe onderkomens.

Ik las ergens dat steeds meer weldenkende moslimjongeren zich

Verblijfspapieren

afkeren van hun geloof vanwege het geweld. Dit kan het niet zijn, denken ze, en ze gaan op zoek. Zou het kunnen dat God iets

Dit is niet alleen het probleem van de overheid. Het is mooi

nieuws voorbereidt? Aansluitend bij de toewijding die moslims

om te zien dat allerlei mensen zich het lot van deze kwets-

hebben voor hun God? Zou het kunnen dat moslims (binnen-

bare mensen aantrekken. Inderdaad, vooral christenen, die

kort?) Jezus gaan herkennen als de God die ze al die tijd zochten?

kennelijk luisteren naar het woord van Jezus: ‘Ik had honger

Heeft Hij niet gezegd: ‘Vele eersten zullen de laatsten zijn‘? Het

en jullie gaven Mij te eten, Ik had dorst en jullie gaven Mij

zou helemaal in zijn stijl zijn om de grote oogst op die manier

te drinken. Ik was een vreemdeling, en jullie namen Mij op‘

binnen te halen.

(Matteüs 25:35).

Als we nu eens zo naar moslims zouden kijken, zelfs naar de ge-

Ik weet de oplossing ook niet. Ik weet wel dat het hier gaat

welddadige: als broeders en zusters in spe. Mensen bij wie, zoals

om mensen, schepsels van God, die een menswaardig be-

bij Saulus, de schellen van de ogen kunnen vallen. Mensen die

staan verdienen. Dat besef verbond ons op die avond van

van vervolgers vrienden worden. Mensen die straks thuiskomen

29 april. We waren bij elkaar gekomen om aan de regering

bij God.

te laten weten dat ook mensen zonder verblijfspapieren fatsoenlijk behandeld moeten worden. En dapper maar een beetje onwennig zongen we nog maar een keer: ‘Ga terug naar het Torentje…‘ Peter Strating is predikant van de Havenkerk (NGK) in Den Haag.

Dick Westerkamp is predikant van de NGK Houten.

(advertenties)

Onderweg juni 2015_301-Opwekking 04-06-15 08:53 Pagina 1

Denken met het hart

Christelijke filosofie in de traditie van Augustinus en Calvijn

‘Calvinisme en filosofie’ lijkt geen gelukkige combinatie. Laat de calvinistische leer van de allesdoortrekkende zonde wel ruimte voor beoefening van de wijsbegeerte? Toch bestaat er tot op de dag van vandaag een respectabele school van filosofen die teruggrijpen op zowel Aurelius Augustinus als Johannes Calvijn.

Bas Hengstmengel laat zien hoe de gereformeerde wijsgerige beweging zich heeft ontwikkeld binnen de christelijke filosofie. Hij begint bij Augustinus en trekt de lijn door naar denkers als Thomas van Aquino, Duns Scotus, Luther, Calvijn, Kuyper, Bavinck, Dooyeweerd en Plantinga. Wat zijn hun overeenkomsten en verschillen?

Buijten & Schipperheijn Motief www.buijten.nl – in de boekwinkel – 336 p., € 24,50

Onder

Weg

e Inspirarti voo n te o reisgen

Adverteren in OnderWeg? De voordelen:  De oplage is groot.  Het tarief is aantrekkelijk.  De nummers blijven lang bewaard.

Informatie en reserveringen: Nico Postuma, 0341-842147 of 06-13995905, adverteren@onderwegonline.nl.

Vind alle tarieven en formaten ook terug op www.onderwegonline.nl/adverteren.

Onder

Weg

e Inspirarti voo n te reisgeno

Drie maanden lang gratis onderweg Benieuwd naar OnderWeg? Neem een proefabonnement en ontvang het magazine drie maanden lang gratis thuis! Aan het einde van de drie maanden kunt u kiezen tussen een jaarabonnement of een digitaal abonnement. Niet tevreden? Dan kunt u het proefabonnement simpelweg laten aflopen; het wordt niet automatisch verlengd.

Bestel uw proefabonnement via administratie@onderwegonline.nl of www.onderwegonline.nl/proefabonnement