Ow nummer06 0315 def

www.onderwegonline.nl

#06  21 maart 2015

Wie gelooft nog in de hel?

THEMA: VERLOREN GAAN EN BEHOUDEN WORDEN

Onder

Weg

e Inspirarti voo n te reisgeno

> 08 PLAFONDSCHILDERING ONS BEELD VAN HEMEL EN HEL > 12 HENK DE JONG ‘JE ZEGT AL GAUW TE VEEL OVER DE HEL’ > 18 VERDRIET WANNEER ONGELOOF DICHTBIJ KOMT > EN VEEL MEER...

 Thema ol Boordeavtie inspir

Stamelen

V

ijfentwintig jaar geleden overleed mijn broer Gert, 36 jaar jong. Hij had het geloof in de God in wiens naam hij gedoopt was verloren. De

dag na zijn sterven zaten we bij mijn ouders thuis, mijn broers en zussen en ik. Diep verdrietig en vol vragen. Hoe is het met hem? Waar is hij nu?

We spraken over de overlijdensadvertentie in de krant. Wat zeggen we over hem en aan welke woor-

den van God kunnen we ons vastklemmen? We vonden rust bij het slot van Psalm 138, over God wiens goedertierenheid tot in eeuwigheid is en die het werk waarmee Hij begonnen is niet loslaat.

Het was zo’n moment dat het behouden of verloren zijn van geliefden heel dichtbij kwam. Net als jaren later, toen één van onze kinderen vertelde dat hij het geloof waarmee hij opgroeide in een proces van jaren was kwijtgeraakt. Gedoopt, belijdenis gedaan, EO-Jongerendag bezocht, Youth for Christ-liedjes met de gitaar gespeeld, en nu niets meer.

 We praten er zelden over, een enkel woord soms 

08 O pinie

De hel van veraf en dichtbij Laat God mensen verloren gaan? Bestaat de hel? Is er naast eeuwig leven ook een eeuwige straf? Om deze vragen kan een christen niet heen; daarvoor wordt er te veel over gezegd in de Bijbel. Maar hoe beantwoord je ze? En wat doe je daar vervolgens mee?

Zo heeft bijna iedereen in de kerk zijn of haar eigen verhaal en vragen over geliefden die los van God zijn en over hun leven nu en hun toekomst straks. We praten er zelden over. Een enkel woord soms. Doen we elkaar daarin tekort? Maar erover praten haalt zo veel pijn, ver weggestopte pijn, naar boven.

12 i nterview

Henk de Jong: ‘Je zegt al gauw te veel’ De vraag of mensen die niet in God en Jezus geloven voor

In dit nummer van OnderWeg gaat het over die

eeuwig verloren gaan, wordt steeds vaker met nee beantwoord.

vragen en over die pijn. Over verloren gaan en be-

Het antwoord van Henk de Jong, emeritus predikant van de NGK

houden worden. Over de escapes die we maar al te

Zeist, is ja noch nee. ‘Daar ga ik niet over’, zegt hij. Een gesprek

graag zoeken en over wat de Bijbel wel en niet zegt.

over oordeel en straf, liefde en recht.

Het biedt behalve stof voor overdenking ook stof voor gesprek tussen kerkmensen met ongelovige geliefden. Om samen te stamelen – meer is het vaak niet – en rust te vinden bij Jezus, die zijn verloren schapen zoekt. En te zingen: My God is mighty to save.

18 opinie

Verdriet zonder troost Het besef dat je ongelovige kind, ouder, broer, zus, geliefde voor eeuwig verloren kan gaan, dat is toch niet te dragen? Ton Vos zoekt naar een weg waar niet de bitterheid wacht, maar waar de hoop gaat gloren.

Ad de Boer, hoofdredacteur OnderWeg

2

OnderWeg #06 > Jaargang 1 > 21 maart 2015

 Inhoud

06 P raktijklokaal

Stadshartkerk sluit haar deuren

In plaats van naar de kerkdienst gaan de gemeenteleden van de Stadshartkerk in Amstelveen op 29 maart de stad

30 WANDELEN MET GOD

Heb oog voor wat Hij met liefde voortbracht

In de loop van dit jaar komt paus Franciscus met een

in om haar te dienen op verschillende plaatsen en door

bijzondere encycliek over onze omgang met natuur en

middel van verschillende activiteiten.

milieu. Het is te hopen dat de paus erin slaagt om ons leven met God op een inspirerende manier te verbinden met de zorg voor deze aarde.

22 trefpunt

Wel samenwerken, niet samengaan

De NCGK en de GKv in Zoetermeer werken vruchtbaar met elkaar samen. Aan een fusie is echter geen behoefte.

‘We leren van onze verschillen en doen onze winst met elkaars sterke kanten.’

24 missionair

Missionair sporten in Delfshaven Gewoon aanwezig zijn op een plein, in een woonwijk in

Rotterdam-West. Sporten, spelletjes doen, of knutselen met kinderen en tieners uit de wijk. Dat is Sonrise Delfshaven, een missionaire activiteit van de GKv Rotterdam-Delfshaven.

En verder: 05 In beeld 14 Redactioneel 21 Colofon 21 Nieuws 24 Column Eline de Boo 26 Woordzoeker 31 Column Roel Kuiper

28 jeugdwerk

Een roadtrip naar verbondenheid

Correctie acceptgiro Op de acceptgiro die sommige abonnees voor de betaling van hun abonnement hebben ontvangen, stond onder de

Bijna twee derde van de jongeren vindt het belangrijk

naw-gegevens een verkeerd bankrekeningnummer.

om bij een gemeenschap te horen, stelde Beam in

Het moet zijn: NL89INGB0000404945.

een onderzoek. De cijfers werden direct na uitgave

U kunt de acceptgiro gewoon ongewijzigd gebruiken

gerelativeerd, maar waarom eigenlijk? Kunnen we niet

voor uw betaling. Betaalt u via internetbankieren? Neem

geloven dat jongeren positief zijn over de kerk?

dan het goede rekeningnummer over.

3

(advertenties)

Heuvelrug Grafgedenktekens Johan Zandee Pr. Hendrikweg 48, Doorn. tel. 06.53.367564 De V.V.I. stelt zich al meer dan 35 jaar ten doel:

Giften graag op IBAN: NL 97 INGB 0003885840

www.verplegingvoorisrael.nl

Specialist in het leveren en plaatsen van grafgedenktekens in natuursteen, glas en andere duurzame materialen.

■ ■ ■ ■

In alle rust bij U thuis in Uw eigen vertrouwde omgeving zoeken wij samen met U welk gedenkteken past bij Uw wensen

Hulpverlening aan kinderen, jongeren en volwassenen

Werkgebied: Provincie Utrecht, Gelderland, Flevoland en Zuid-Holland

www.heuvelrug-grafgedenktekens.nl

Voor verdere informatie en aanmelding: T 0180 - 42 69 55 E info@psychbrouwer.nl I www.psychbrouwer.nl

Weg

e Inspirarti voo n te reisgeno

Drie maanden lang gratis onderweg Benieuwd naar OnderWeg?

Neem een proefabonnement en ontvang het magazine drie maanden lang gratis thuis!

Aan het einde van de drie maanden kunt u kiezen tussen een jaarabonnement of een digitaal abonnement.

Niet tevreden? Dan kunt u het proefabonnement simpelweg laten aflopen; het wordt niet automatisch verlengd.

administratie@onderwegonline.nl of www.onderwegonline.nl/proefabonnement

onderwegonline.nl

facebook.com/onderwegonline @onderwegonline

Bij o.a.: ADHD · angst · burn-out · depressie · faalangst · fobie · gedragsproblemen · identiteitsproblemen · lichamelijke spanningsklachten · negatief zelfbeeld · onzekerheid · opvoedingsproblemen · paniek · piekeren · PDDNOS · relatieproblemen · slaapproblemen · somberheid · spanning · stress · syndroom van Asperger.

Vestigingen in Ridderkerk, Barneveld en Meteren

Onder

Bestel uw proefabonnement via

Onderzoek Advies Begeleiding Behandeling

 In beeld

In beeld: Adriaan Koops

 Heerlijk kerken

Leeftijd: 29 Woonplaats: Zwolle Kerkelijke gemeente: Opstandingskerk Zwolle-Noord (GKv) Gezinsomstandigheden: Gelukkig getrouwd, twee schatten van kinderen Werk: Docent muziek aan het Greijdanus in Hardenberg, cantororganist Bazuinkerk Kampen-Zuid en begeleider op orgel of piano van diverse koren tijdens concerten.

bezoeken, orgels bespelen en elke ochtend traditional English breakfast 

1. In welk Bijbelpersonage herken je jezelf? Waarom?

5. Waar kunnen ze je voor wakker maken? Voor een vakan-

8. Wat is je slechtste eigenschap? Ik schuif wel graag dingen

‘Het was een knappe jongen met ros-

tie met het hele gezin naar Engeland.

voor me uit, tot grote frustratie van

sig haar en sprekende ogen’, zo wordt

Heerlijk kerken bezoeken, orgels be-

mensen die bijvoorbeeld een mailreac-

de jonge David omschreven (1 Samuel

spelen, genieten van de natuur en elke

tie van mij verwachten. Dat ik de tekst

16:12). Als ik dat rossige haar en zijn

ochtend traditional English breakfast.

van dit interview op tijd ingestuurd heb,

muzikaliteit combineer, herken ik mijzelf daar wel in. De jonge David speelde muziek voor koning Saul, ik speel muziek voor de grote koning.

6. Welke zin (of welk beeld) uit een preek heeft zo’n indruk op je gemaakt dat je het nu nog weet? Tijdens

2. Aan welk thema moeten we in OnderWeg een keer aandacht schenken? Aan de

één van de eerste nieuwjaarsdiensten

kwaliteit van de muziek tijdens de ere-

op de preekstoel en wapperde tijdens

dienst; over het belang daarvan en hoe

de preek met een briefje van vijftig

die kwaliteit kan worden gewaarborgd

gulden met de vraag: ‘Wie wil dit briefje

richting de toekomst.

hebben?’ Mijn broer veerde op en stak

3. Wat is je favoriete lied?

Waarom? Ik ben altijd geboeid door

is dan ook een unicum!

die ik begeleidde, ik zal een jaar of 13 geweest zijn, stond ds. Van de Scheer

z’n vinger in de lucht, vroeg of de dominee het echt meende en kwam zijn briefje ophalen bij de preekstoel. Van

de schoonheid van de melodieën van

de Scheer wilde met dit beeld laten zien

Engelse kerkliederen. Een favoriet lied

dat geloof je gegeven is en dat je alleen

heb ik niet, maar deze liederen spreken

maar je hand hoeft op te houden en het

mij altijd aan.

moet willen ontvangen.

4. Geloven kun je niet alleen, omdat… je andere mensen

7. Wat betekent je geloof voor jou? Ik kan me geen leven

nodig hebt die je aanvullen, sterken en

zonder geloof voorstellen. Ik geniet

eventueel terechtwijzen. Daarom is een

meer van alles om me heen, omdat ik

gemeente waar je je goed voelt ook erg

weet wie dit allemaal tot stand heeft

belangrijk, een gemeente waar je jezelf

gebracht en geleid heeft.

kunt en mag zijn, een gemeente waar je samen kunt bidden en heerlijk samen kunt zingen!

5

 Praktijklokaal

Zonsopgang als teken van Gods koninkrijk

I

n de aanloop naar Pasen staat in de NGK Amersfoort-Noord zowel in de kerkdiensten als bij de gemeentele-

den thuis het Onzevader centraal, mede aan de hand van preken en verwerkingsmateriaal voor thuis. De gemeenteleden zijn uitgenodigd om persoonlijk of in groepsverband naar aanleiding van elk van de beden van het Onzevader een kunstwerk te maken: een schilderij, een foto, een film of een object.

Judith Gerkema schilderde bij de bede ‘laat uw koninkrijk komen’ een zonsopgang die ze in Uganda meemaakte: ‘Als Jezus met “laat uw koninkrijk komen” zijn leerlingen vooruit wijst, is Hij er zelf nog bij. Hij lijkt daarmee ook iets te zeggen als: waar ligt je verlangen?

Blijft het in het hier en nu hangen of strekt het zich uit naar de toekomst?

het lied Afrika van Rikkert Zuiderveld,

nieuwe dag, geen donkerte en angst,

Het hier en nu schreeuwt om antwoor-

met de bekende regel ‘Ik heb de zon

geen stilte en eenzaamheid. Iedere

den, om troost, om diepere betekenis.’

zien opgaan over Afrika en over zijn

nieuwe morgen is een teken van die

Het verlangen daarnaar en het contrast

kinderen’. Ze vertelt: ‘Afrika heeft zo-

grote dag die ooit komt: de dag waarop

ten opzichte van vandaag ervaart ze bij

veel prachtige natuur in bossen, dieren

Jezus koning zal zijn en de aarde zijn

en rivieren en tegelijk zoveel droogte,

koninkrijk.’

 'Het hier en nu schreeuwt om antwoorden, om troost, om diepere betekenis' 

ziekte, dood, onrecht, honger en geweld. Twee keer heb ik, geraakt als ik was door dit lied, met mijn man Freddy in Uganda naar de zonsopgang gekeken.

Prachtig, maar ook zo indringend in zijn contrast. Is er nog hoop voor dit land en

nieuws/kunstproject-het-onze-vader-

zon een teken van hoop: er komt een

schema

Internetevangelist Wouter van der

bruikbaar zijn ter ondersteuning van

Toorn verzamelde in de loop van de

de boodschap. Op zijn website staan

tijd tal van filmpjes die in kerkdiensten

elf filmpjes over Goede Vrijdag en Pasen, waaronder #FallingPlates, Adam & Eve, Watch the Lamb, Charly Luske met Afscheid nemen bestaat niet, en

www.creatov.nl/2013/03/filmpjes-

My last day, een animatiefilm over de

voor-pasen

moordenaar die samen met Jezus werd gekruisigd.

6

www.ngk-amersfoort-noord.nl/

zijn kinderen? Wat is dan de opgaande

Filmpjes voor Goede Vrijdag en Pasen

Webtip

Webtip

OnderWeg #06 > Jaargang 1 > 21 maart 2015

 Praktijklokaal

Bedumse jongeren reizen naar Israël

I

Israëlreizen voor 60-plussers onder leiding van de eigen dominee zijn er genoeg. Maar ds. Marten de Vries ging met 37 jongeren uit zijn GKv Bedum naar Israël. Tot 2013 werkte hij onder

moslims in het Rijnmondgebied en toen sloeg hij op reizen door het Midden-Oosten Israël juist over. Nu hij gemeentepredikant is, hoeft dat niet meer. In combinatie met de focus op jongerenwerk als belangrijk kerkenraadspunt bij zijn beroep naar Bedum leverde dat een vliegende start op in de vorm van een Israëljongerenreis. De Bedumse jongeren waren enthousiast en haalden de deelnamekosten van ruim € 1000 per persoon via acties bij elkaar. De rest van de gemeente leefde intensief mee. Marten de Vries: ‘Het heeft samenbindend gewerkt: onder de jeugd, maar ook voor heel de gemeente.’

Inhoudelijk had de reis een dubbel doel. Rondreizen in het land van

(beeld Gerine Hoorn)

de Bijbel én de bont geschakeerde Israëlische samenleving leren kennen. Dat laatste gebeurde via een forum met een rabbi, een

ontmoeting met jonge Israëlische militairen aan de Libanese grens.

moslima en een pastoor, een toespraak van een Grieks-orthodoxe

Volgens De Vries moest de gids wel wennen aan de groep. Anders

priester, een bezoek aan een moskee en aan een Arabische kerk-

dan bij een Israëlreis voor ouderen kon hij geen voorkennis over de

dienst, een gesprek met een Palestijn die op zijn grond probeert te

recente geschiedenis veronderstellen, zoals over de Zesdaagse Oor-

blijven, maar bedreigd wordt door de Israëlische overheid, en een

log en de twee intifada’s en hoe die vandaag nog doorwerken.

Stadshartkerk sluit haar deuren

D

e deuren van de Stadshartkerk

opfleuren, of rozen en kraamcadeautjes

(GKv) in gebouw De Schakel in

uitdelen. De gemeente ziet deze ‘Zondag

Amstelveen gaan op zondag 29

voor de Stad’ als een mooie kans om op

maart dicht. In plaats van naar de kerk-

een praktische manier Gods liefde uit te

dienst gaan de gemeenteleden de stad

delen.

in ‘om haar te dienen op verschillende plaatsen en door middel van verschillende activiteiten’, zoals in de aankondiging staat. Gemeenteleden kunnen intekenen op activiteiten als het schilderen van een tienerkamer, met de bewoners van een

 In plaats van naar de kerk gaan de gemeenteleden de stad in om haar te dienen  Webtip

zorgcentrum op stap gaan naar een speelboerderij, straatvuil prikken, afwassen

www.stadshartkerk.nl

bij studenten, in een ziekenhuis kinderen

Preek uit 1965 opnieuw gelezen In 1965 kreeg ds. W. Verwoerd, predikant

blijvend hersenletsel op en moest met eme-

Verwoerd deze preek hield, zal zijn klein-

van de GKv Leek (daarvoor in Kockengen,

ritaat. Zo werd zijn laatst gehouden preek

dochter Annet Rozema hem nog een keer

Oostzaan, Zaandam en Ommen), een ern-

over ‘Is de Here Jezus 30 zilverlingen waard?’

lezen. Dat gebeurt op 28 maart, om 19.30 uur

stig bromfietsongeluk. Hij werd blind, liep

ook zijn laatste preek. Vijftig jaar nadat ds.

in de Poortkerk (GKv) in Veenendaal.

7

 Thema De hel van veraf en dichtbij

Wat staat er op uw plafondschildering?

Laat God mensen verloren gaan? Bestaat de hel?

Is er naast eeuwig leven ook een eeuwige straf?

Om deze vragen kan een christen niet heen; daarvoor wordt er te veel over gezegd in de Bijbel. Maar hoe beantwoord je ze? En wat doe je daar vervolgens mee?

Op al deze vragen kun je reageren zoals die toeristen in Florence bij het zien van de schilderingen op de koepel van de Duomo. De één durft er haast niet bij stil te staan. De ander ziet het als vragen die vroeger werden gesteld, maar die vandaag niet meer relevant zijn.

Hot De Bijbel spreekt veel over eeuwig

tekst Matthijs Haak Toen wij eens op vakantie waren in

Anderen wezen elkaar lachend op de

leven en over de hel. Een christen kan

taferelen, alsof het om een hilarisch

daarom niet om deze vragen heen.

stripboek ging.

Daarnaast zijn er nog twee redenen waarom het goed is om bij dit on-

Florence bezochten we de kathedraal, Wat gebeurt er met mensen die Jezus

derwerp stil te staan. Allereerst is er

pen kun je helemaal boven komen en

niet erkennen als Heer? Laat God men-

onder orthodoxe christenen een bewe-

genieten van het uitzicht over de Itali-

sen verloren gaan? Bestaat de hel als

ging gaande waarin gepleit wordt om

aanse stad. Onderweg kom je langs de

eeuwige straf of komt het uiteindelijk

anders om te gaan met de geloofsin-

koepel van de kathedraal. Naast allerlei

goed met iedereen? Het zijn ingrijpende

houden van eeuwige straf en hel dan

prachtige afbeeldingen zijn daarop ook

vragen, die vooral heel dichtbij komen

de kerk in haar geschiedenis heeft ge-

afgrijselijke taferelen te zien die het

als het gaat over mensen van wie je

daan. Er zijn daarover de afgelopen tijd

laatste oordeel en de daarbij behorende

veel houdt. En in een ontkerkelijkt en

diverse publicaties verschenen, zoals

straffen uitbeelden. Gezien vanaf de

ontkerstend land heeft iedereen wel

Love wins van Rob Bell (2011), Gods ene

begane grond zijn deze schilderingen al

niet-gelovigen in zijn nabije omgeving.

doel van Jan de Bonda (2010) en Dit is

indrukwekkend, maar wanneer je er pal

Je kinderen, je ouders, goede vrien-

geen verdediging van Francis Spufford

langsloopt, komen ze helemaal dichtbij.

den...

(2012). Hoe verschillend deze boeken

Opvallend vond ik de diverse reacties

Deze vragen bepalen je ook bij de iden-

ook zijn, ze delen de overtuiging dat

van de bezoekers. Op de één maakte

titeit van God. Verwerpt God mensen?

Gods liefde voor mensen ruimte schept

het zo veel indruk dat hij er haast niet

Stuurt Jezus mensen naar de hel? Dat

om vragen te stellen bij het idee van

langs durfde te lopen. Ik zag hoe een

strookt niet bepaald met het beeld dat

een eeuwige straf of om het bestaan

moeder haar kind erlangs droeg, het

velen van God en de Heer Jezus heb-

van de hel simpelweg aan de kant te

gezicht van de schilderingen afgewend.

ben.

zetten (Spufford).

de Duomo. Via verschillende trap-

8

OnderWeg #06 > Jaargang 1 > 21 maart 2015

 Opinie

De koepel van de Duomo in Florence. (beeld Martha de Jong-Lantink)

Een andere reden is het heersende ge-

lijkt (3 maart 2015), maar daarbij gaat het

een ‘bijzondere dienst’, met een ‘hot

voel in onze cultuur. In hun boek Liefde à

niet meer om God. Een toekomst willen

item’. Om bij het beeld van de Duomo

la carte (2007) doen Malou van Hintum

we best, maar God ligt eruit.

te blijven: ik denk dat onze cultuur het

en Jan Latten een al wel bekende maar

Beter dan te mopperen op deze tijdgeest

onderwerp überhaupt niet ziet en dat

toch interessante observatie. Ze schet-

kunnen we erkennen dat wij als chris-

christenen er veelal van veraf, vanaf de

sen een beeld van onze ik-gerichte sa-

tenen volop deel uitmaken van deze

begane grond, naar staan te kijken.

menleving, die vanaf 1960 losgekomen

tijd. Kijk bijvoorbeeld eens naar de on-

Echt interessant wordt het natuurlijk

is van de invloed van de kerk en waarin

derwerpen die aan kerken voorgesteld

wanneer je bovenstaande ontwikkelin-

zelfontplooiing de toon aangeeft. Over

worden voor een themazondag. Die gaan

gen met elkaar combineert. Er is vaak

de relatie tot het eeuwige schrijven ze:

over duurzaamheid, missionair zijn, kin-

op gewezen dat het meer dan toevallig

‘Tegelijk met de hemel verdween ook

deren in de kerk, christen zijn op je werk,

is dat juist in onze tijd allerlei christelijke

de hel van het toneel. Na de dood volgt

liturgie, mensen met een beperking

boeken verschijnen met andere opvat-

geen beloning meer, maar ook geen

enzovoort. Eén voor één belangrijke on-

tingen over de hel. Dat is zeker een punt.

straf.’

derwerpen. Maar nog nooit kreeg ik een

Het betekent dat we naast het tonen van

Onze ik-gerichtheid beperkt zich tot wat

verzoek om een themazondag te houden

begrip voor deze pleidooien ook kritisch

we hier en nu meemaken. Het Neder-

over de hel of de uitverkiezing. En gaat

moeten blijven. Ik kom daarop terug.

lands Dagblad schreef weliswaar onlangs

het daar toch een keer over, dan wordt

Tegelijkertijd kunnen we het daar niet bij

dat de aandacht voor de hemel weer in

de dienst doorgaans aangekondigd als

laten. Het is minstens even belangrijk om de vraag om te draaien, richting onszelf:

 Ik denk dat onze cultuur het onderwerp überhaupt niet ziet en dat christenen er veelal van veraf naar staan te kijken 

hoe spreekt God óns aan rond dit onderwerp?

Smalle deur Allereerst valt het me op dat het in het denken over het eeuwige behoud vaak >>

9

 Thema

sproken in de context van de christelijke

handlanger van ‘de beul’ maken.

gemeente.

Op eenzelfde manier spreekt Spufford

Dergelijke teksten laten ons voelen dat

over gerechtigheid. Hij heeft het telkens

we een liefdesrelatie met de Heer heb-

over ménselijke voorkeuren. De Bijbel

ben. Híj oordeelt in beloning en straf,

toont echter hoe bij Gód liefde en recht

op zijn manier. Waarom laten we zijn

hand in hand gaan. Zo kennen we God in

oordeel over anderen niet aan Hem

Jezus (Romeinen 3:25-26).

over (1 Korintiërs 5:13)? Ons past alleen

In het interview op pagina 12-17 legt ds.

bescheidenheid. Het is aan ons om door

Henk de Jong de vinger bij tal van andere

de Geest ijverig te groeien in geloof en

redeneringen die een rol spelen bij het

liefde.

idee dat God niet eeuwigdurend straft.

Schop

De Jong gebruikt hiervoor op den duur zelfs het woord 'taalbederf'. Dat is een

Wat me ook opvalt, is dat er in plei-

scherp woord, maar het legt volgens mij

Wat wij als middeleeuws ervaren wanneer

dooien die vraagtekens plaatsen bij de

wel de vinger op de zere plek.

wij zo’n kathedraalschildering zien, ge-

hel regelmatig op een onverbonden

beurt vandaag bij ons, haast om de hoek.

manier gesproken wordt. Ik denk bij-

Jihadi John

voorbeeld aan Dit is geen verdediging

Volgens mij is de onderliggende kern bij

over anderen gaat. De vraagstelling

van Spufford. Ik vind dat een interes-

dit onderwerp dat we onmogelijk een

is of niet-christenen werkelijk eeuwig

sant boek. Op een uitnodigende manier

systeem kunnen maken van de manier

verloren gaan. Dat is een benadering die

legt de schrijver het geloof neer in de

waarop God tegelijk recht en barmhartig

vaak ingegeven wordt door pastorale

context van een samenleving waarin

is. Maar we kennen Christus en in Hem

motieven. Maar hoezo gaat het niet net

geen ruimte meer is voor God. Maar in

gaan Gods weergaloze zelfovergave en

zo goed over jezelf, over jou als christen?

zijn spreken over de hel lijkt het erop dat

Gods onmogelijke, voor ons levensbe-

Of zijn christenen al ‘binnen’?

Spufford vooral zijn gram wil halen. Hij

dreigende oproepen samen (Matteüs

In het evangelie naar Matteüs valt het

haalt simplistische christelijke voorstel-

16:24). Juist zo, alleen in Jezus, geeft God

op dat Jezus mensen afwijst die Hem in

lingen van oordeel en straf onderuit en

hoop aan deze wereld. Ook bij het ingrij-

hun leven als Heer hebben erkend (7:21

zegt dat de hel van God een beul maakt.

pende onderwerp waarover het in dit

en verder). De indrukwekkende parabel

De hel is volgens hem een oud misver-

artikel gaat.

van de schapen en de bokken zegt niet

stand onder christenen die geen reke-

Professor Barend Kamphuis heeft in dit

dat Jezus’ volgelingen het zullen redden

ning houden met Gods barmhartigheid

verband eens gewezen op het bijzon-

omdat zij christenen zijn (Matteüs 25:31

voor álle mensen, maar die gerechtig-

dere van de gereformeerde leer van de

en verder). Welkom zijn zij die in hun

heid willen voor gedane misdaden.

uitverkiezing (De Reformatie, 16 februari

daadwerkelijke zorg voor de onaanzien-

In een paar bladzijden worden hier veel

2008). Omdat God de zijnen kent, zál

lijken Jezus hebben gediend. En wan-

essentiële zaken aan de orde gesteld.

Hij hun ook het heil in Jezus geven, zegt

neer Jezus wordt gevraagd of er maar

Nu kan het helpen om ergens eens een

Kamphuis. Niet het menselijke geloof of

weinig mensen worden gered, zegt Hij

flinke schop tegen te geven. Zo lees ik

onze vroomheid of het totaal tegenge-

dat je alle moeite moet doen om door de

dit gedeelte ook. Spufford heeft gelijk

stelde daarvan is uiteindelijk beslissend:

smalle deur naar binnen te gaan (Lucas

dat we niet in middeleeuwse voorstel-

Gods barmhartigheid in Jezus alleen.

13:23 en verder).

lingen van de hel moeten geloven.

Daar kunnen we dan ook alles van ver-

Hiermee wordt in de Bijbel nooit een

Denkers als C.S. Lewis tekenen de hel

wachten.

ongezonde angst gekweekt. Dat past

als helemaal aan jezelf en aan zinloos-

Juist onze tijd doet een appèl op die

niet in de liefdesrelatie met de Heer. Jo-

heid overgelaten worden, als een leven

barmhartigheid. Want waar onze cultuur

hannes zegt het schitterend: liefde zorgt

zonder God. Maar Spufford maakt zich

afstand neemt van de hel, wordt zij in

ervoor dat je geen angst hebt op de dag

vervolgens niet echt geloofwaardig. Net

het hier en nu hard met een helse reali-

van het oordeel (1 Johannes 4:17-18).

voor zijn stuk over de hel schrijft hij in-

teit geconfronteerd. Ik denk dan aan het

Juist die uitspraak valt in het kader van

drukwekkend over Jezus. Maar niemand

geweld van IS. Op niet al te grote afstand

dit artikel op. Liefde en oordeel staan in

in de Bijbel spreekt zo vaak over de hel

van de kathedraal van Florence met haar

dezelfde zin: blijkbaar sluiten ze elkaar

als Jezus. Dat noemt Spufford niet. In zijn

helletaferelen schokt deze terreurorga-

niet uit. Bovendien worden ze uitge-

overtuiging zou dat Jezus wellicht tot een

nisatie de wereld met brute wandaden.

10

OnderWeg #06 > Jaargang 1 > 21 maart 2015

 Opinie

 Het schokkende

leefde waarschijnlijk in Londen.

haar aanhangers het Bijbelse woord niet

In toenemende mate dringt daarbij tot

onthouden dat er inderdaad een beloofde

gelovigen én niet-gelovigen door dat

komt: Jezus. En het schokkende nieuws

deze beweging een diep religieus karak-

dat deze Heer wetsverkrachters en on-

ter heeft. IS wil een apocalyptische strijd

rechtplegers in de hel kan gooien, zullen

ontketenen, zodat de eindtijd aanbreekt

wíj moeten vertellen. Anderen zullen dit

en de Mahdi, een soort islamitische

niet doen. Het is een indringende oproep

messias, komt (de Volkskrant, 21 februari

tot bekering.

2015). Laten we oog hebben voor de

Beter dan ons bezig te houden met zaken

geestelijke strijd die gaande is achter al

waarover wij alleen onzeker kunnen

dit geweld. Waar het Westen vooral met

spreken is het om iedereen te wijzen

de handen in het haar zit, hebben chris-

op het heldere, Bijbelse woord over de

tenen een echt wapen in deze strijd. Dat

komst van redder en rechter Jezus. Hij

is het gebed dat God deze mensen in het

oordeelt. En mocht dat oordeel ons soms

hart raakt en bekeert, zodat zij vergeving

te zwaar vallen, laat de kerk dan zijn

Wat wij als middeleeuws ervaren wan-

kunnen ontvangen.

zoals die moeder in de Duomo. Zij droeg

neer wij zo’n kathedraalschildering zien,

Christenen zien verder dan beulen en hun

haar kind erlangs. Zo helpen wij elkaar

gebeurt vandaag bij ons, haast om de

haat. Behalve voor hun slachtoffers kun-

onderweg naar de volmaaktheid van

hoek.

nen wij ook voor deze terroristen bidden

Gods koninkrijk.

Ingrijpend daarbij is dat deze beweging

en een appèl doen op Gods barmhartig-

dichtbij gehoor vindt, onder jongeren in

heid in Jezus. Alleen in Hem heeft dat

Matthijs Haak is predikant van de GKv

onze samenleving, in onze woonplaat-

gebed echt grond en kracht.

Rotterdam-Delfshaven en redacteur van

sen. De bekendste beul, ‘Jihadi John’,

Daarnaast mogen wij deze beweging en

OnderWeg.

nieuws dat de Heer wetsverkrachters en onrechtplegers in de hel kan gooien, zullen wíj moeten vertellen 

Webtips

Leestips

• www.youtube.com

Meer e inspirati

Op YouTube is een groot aantal boeiende video’s rond het onderwerp van

Elizabeth Schaeffer, Waar geen troost voor is,

dit nummer te vinden. Zoek op namen als Tim Keller, Tom Wright, Francis

Franeker (Van Wijnen), 1990.

Chan, Mark Galli, John Piper of Rob Bell in combinatie met zoekwoorden als ‘hell, ‘universalism’ en ‘atonement’.

C.S. Lewis, De grote scheiding, Zwolle (Kok),

• www.nd.nl/dossiers/kerk-en-religie/is-god-groter-dan-de-hel

2002.

Dossier van het Nederlands Dagblad over de hel en alverzoening.

• www.smouter.net/docs/drie-boeken-over-de-hel.htm

Uitgaand van of uitkomend bij de alver-

Willem Smouter schrijft over de visies van Rob Bell, Francis Chan en Mark

zoening:

Galli op de hel.

Jan Bonda, Het ene doel van God. Een ant-

• www.onderwegonline.nl/web-en-leestips

woord op de leer van de eeuwige straf,

Op de website van OnderWeg kunt u voor verdere achtergronden de NGP-

Amersfoort (In Perspectief), 2010.

studie Eeuwig wel en wee van Ad van der Dussen en de Opbouw-special Weg

Rob Bell, En de meeste van deze is… liefde.

van God? uit oktober 2009 downloaden.

Een eerlijk boek over hemel en hel, Kampen (Kok), 2012 (een vertaling van Love wins).

Digitaal



In reactie op het boek van Rob Bell: Francis Chan, Bestaat de hel? Een Bijbelse verkenning, Heerenveen (Medema), 2012.

Lees meer artikelen op www.onderwegonline.nl of praat mee via

Mark Galli, God overwint. Over liefde, hel en

www.facebook.nl/onderwegonline of www.twitter.com/onderwegonline.

hemel, Barneveld (Vuurbaak), 2012.

11

 Thema

Henk de Jong wil niet theoretiseren over de hel

‘Je zegt al gauw te veel’ De vraag of mensen die niet in God en Jezus geloven voor eeuwig verloren gaan, wordt steeds vaker met nee beantwoord. Het antwoord van

‘Het grootste risico voor mij is er te veel over te zeggen.’

Henk de Jong, emeritus predikant van de NGK

Vindt u dat ook het probleem in de

Zeist, is ja noch nee. ‘Daar ga ik niet over’, zegt hij.

ren?

Maar wat de Bijbel schrijft over oordeel en straf

daad een discussie die de hele kerk-

kan niet afgezwakt worden. ‘Geen flauwekul, lezen wat er staat.’

discussies die van tijd tot tijd passe‘Je zegt “van tijd tot tijd”. Het is indergeschiedenis door speelt, maar wel in het bijzonder in deze tijd. En daar is een reden voor. Wij kennen de geloofsafval.

Die gaat door alle families en gezinnen heen. Als er een hel is, komt hij dus wel heel dichtbij. Dan gaat het over je eigen kinderen, kleinkinderen of ouders.

tekst Koos van Noppen beeld Johanne de Heus

Wat is een groter risico: dat we te veel

Vroeger was het ver van ons bed. Nu

zeggen of juist dat we te weinig zeg-

raakt het je in je eigen vlees. Daardoor

gen?

ontstaat een belang om er genuanceerd

De Jong: ‘Het risico van te veel zeg-

of afgezwakt over te denken.’

Met enige regelmaat laait de discussie

gen is groter. Momenteel lees ik een

over ‘de eeuwige straf’ weer op. Uit di-

boek van paus Benedictus XVI. Hij zegt:

Verandert daardoor ons Godsbeeld?

verse onderzoeken blijkt dat de opvat-

“Moeten wij per se een theorie beden-

Of is het omgekeerd: beïnvloedt ons

tingen van orthodox-protestanten rond

ken over hoe God kan redden zonder

Godsbeeld de gedachten over eeu-

dat onderwerp aan het verschuiven

afbreuk te doen aan de uniciteit van

wige straf?

zijn. Niet zonder reden werd Jan Bon-

Christus? Is het niet veel belangrijker

‘Ik denk dat het één met het ander

da’s verdediging van de alverzoening

deze uniciteit van binnenuit te begrij-

samenhangt. We hebben vandaag een

uit 1993 een paar jaar geleden heruit-

pen en daardoor een vermoeden te

veel softer Godsbeeld. Maar het heeft

gegeven onder de titel Het ene doel

krijgen van de onmetelijkheid van haar

ook te maken met ons mensbeeld. Er

van God. En vanuit Amerika kwamen

uitstraling, zonder dat we haar in detail

wordt minder zwaar getild aan de men-

Rob Bells ideeën over de hel, beschre-

kunnen definiëren?” Die uitspraak maak

selijke verantwoordelijkheid in religi-

ven in zijn veelbesproken boek Love

ik graag tot de mijne. Wij hoeven er

euze zaken.’

wins, overgewaaid naar Nederland.

geen theorie over te maken.’

Theoloog Henk de Jong heeft zich als

Laten we een paar veelgebruikte ar-

kritische meelezer van het manuscript

Niettemin, er doen allerlei theorieën

gumenten langslopen. Zoals: God be-

van Bonda uitvoerig beziggehouden

de ronde. Daarmee ligt de verzoeking

wijst de grootheid van zijn liefde door

met dit onderwerp.

op tafel om erop te reageren.

niemand verloren te laten gaan.

12

OnderWeg #06 > Jaargang 1 > 21 maart 2015

>>

 Interview

13

 Redactioneel

Jubeljaar G

‘Als ik er nu eens een andere zin naast zet: God riekenland en de EU zullen de komende tijd blijven bak-

bewijst de nietszeggendheid van zijn liefde

keleien en het is de vraag of het goed komt. Premier

door niemand verloren te laten gaan. De liefde

Tsipras wil af van de financiële molensteen om de nek

van God wordt leeg en inhoudsloos als het

van zijn volk. Brussel eist dat hij de harde bezuinigingen door-

toch met iedereen goed komt. De grote woor-

zet in ruil voor verdere steun.

den in het leven (aan deze kant van de streep)

Ik ben eigenlijk altijd op de hand van Europa geweest: de

hebben een tegenpool nodig om hun waarde

Grieken hebben jarenlang de boel beduveld en op hun handen

te behouden: liefde-haat, dood-leven, rijkdom-

gezeten. Wij hebben ze van de ondergang gered en – afspraak

armoede. Ook liefde heeft een tegengestelde

is afspraak – betalen zullen ze. Eigen schuld, dikke bult.

nodig, wil het echt liefde blijven. Dat God de

Maar ik heb sympathie gekregen voor Tsipras en zijn finan-

grootheid van zijn liefde bewijst door niemand

ciële rechterhand Varoufakis, en niet alleen vanwege diens

verloren te laten gaan, overtuigt mij niet. Wat

nonchalante kledingstijl. De nieuwe Syriza-regering wil cor-

voor liefde is dat dan? Is het niet eerder onver-

ruptie en belastingontduiking aanpakken, de macht van de

schilligheid?’

kleine groep steenrijke Grieken breken en de arme inwoners helpen. De overheid als schild voor de zwakken dus. Kan het christelijker en socialer?

 ‘Ik durf van niemand

 Geeft de Heer wetten die niet werken?  En de Europese financiers? Die hebben de Grieken honderden miljarden geleend in de wetenschap dat ze die nooit kunnen

te zeggen dat hij verloren is – ook van Adolf Hitler niet’ 

terugbetalen. Is dat immoreel of niet? En de enige manier voor het failliete land om zijn schulden af te lossen is nieuwe schulden aangaan. Is dat immoreel of niet?

Het argument is dan dat een eeuwigdurende

Als bij ons mensen dreigen te bezwijken onder hun schulden-

straf zich niet laat rijmen met een God die

last, kunnen ze toegang krijgen tot de schuldsanering. Na drie

allen liefheeft.

jaar op een minimum gaat er een streep door hun schulden en

‘God kan niet méér van zijn liefde tonen dan

kunnen ze weer leven. Volgens mij is dat ook de redding voor

door zijn enige Zoon te geven. Dat is zijn liefde.

Griekenland: kwijtschelding van de schulden. Een jubeljaar

Maar dan is het aan ons: “...opdat iedereen die

voor de Grieken zogezegd. Dat sluit prima aan bij het jubeljaar

in Hem gelooft, niet verloren gaat, maar eeu-

dat paus Franciscus net heeft afgekondigd.

wig leven heeft”. De mogelijkheid van verloren

In Leviticus 25 gaf God zijn volk opdracht tot zo’n schuldsane-

gaan wordt niet weggenomen doordat God zijn

ring. Elk vijftigste jaar werd de opgebouwde schuld kwijtge-

liefde heeft geopenbaard, zo horen wij in de

scholden. Onder meer om het negeren van die jubeljaarwet

bekendste tekst van de Bijbel, Johannes 3:16.’

moest Israël in ballingschap (2 Kronieken 36).

Maar dat werkt niet, zeggen economen. Wie durft er dan ooit

Over de gave van zijn Zoon gesproken, nog

nog geld uit te lenen? En volgen na Griekenland straks ook

een citaat: ‘Als er maar één mens niet gered

niet Spanje en Italië? Oké, boek-

zou worden, zou dat een devaluatie zijn van

houden was het enige tentamen

het offer van Christus.’

waarvoor ik ooit zakte. Maar

‘Dat is een vreemde redenering. In de Schrift

geeft de Heer wetten die niet

wordt de verantwoordelijkheid van de mens

werken? Een jubeljaar voor de

nooit uitgeschakeld. Je moet rekening houden

Grieken lijkt mij christelijk en

met de hoge plaats die de mens in de schep-

sociaal.

ping gekregen heeft. “Gij hebt hem bijna goddelijk gemaakt”, zegt Psalm 8:6 (citaten in dit artikel zijn uit de NBG51-vertaling, KvN). Het

Ad de Boer, hoofdredacteur OnderWeg

 Interview

is een woord waarop we ons graag beroepen. Maar deze grootheid heeft ook een keerzijde: “Aan wie veel is gegeven, van die zal ook veel worden gevraagd” (Lucas 12:48).’

De redenering is dat een mens die verloren gaat in mindering zou komen op het heilswerk van Christus, die de hele kosmos op het oog heeft. ‘God die een Heiland is voor alle mensen...’, schrijft Paulus. Als je die tekst maximaal oprekt, is iedereen inbegrepen.

‘Laten we die tekst uit 1 Timoteüs 4 wel even tot het eind lezen: “...een Heiland voor alle mensen, inzonderheid voor de gelovigen”. Daar wordt een verschil gemaakt tussen alle mensen en de gelovigen. Het evangelie heeft inderdaad een uitstraling die verder reikt dan enkel de gelovigen. Zelfs de dieren hebben daar profijt van: “Mens en dier verlost Gij, HERE” (Psalm 36:7). Maar betekent het dat die beesten in de hemel komen?

En dat er een christelijke cultuur bestaat, is voor gelovigen en niet-gelovigen een weldaad. Maar nog eens, leidt dat tot eeuwig behoud?’

Zegt u wat die keerzijde betreft: ongelovigen kiezen daar bewust voor?

‘Ja, we beperken ons tot degenen die het heil bewust afwijzen. Maar of dat nu betekent dat zij ook stuk voor stuk verloren gaan, daar ga ik niet over. Dat is een belangrijke zin in mijn opvatting over dit onderwerp: daar ga ik niet over, dat is mijn loket niet. Als dienaar van het evangelie mag ik zeggen: wanneer je gelooft,

Henk de Jong: ‘Mijn uitgangspunt is dat ieder mens staat voor zijn eigen verantwoordelijkheid.’

word je behouden. Maar óf je gelooft en behouden wordt, is niet aan mij.’ onbepaalde tijd. Dan zijn er mensen die

Een ander argument: als God zijn eigen

Een ander punt in de discussie betreft

op dat woord “tijd” afvliegen en zeggen:

wil niet kan waarmaken, is Hij in feite

de vraag wat we bedoelen met ‘eeu-

tijd is eindig en dus eeuwigheid ook.

een zondaar, want zonde is dat je je

wige straf’. Eeuwig is niet eindeloos, is

Terwijl het in die definitie juist gaat om

doel mist. Het einddoel is dat alle men-

gezegd.

het onbepaalde, het onbegrensde. Dat is

sen zeggen: U bent mijn Heer.

‘Mijn vraag is dan: geldt dat ook voor het

eigenlijk taalbederf. Het is een redene-

‘Weer zo’n redenering naar een van

eeuwige leven? Er wordt gemakkelijk

ring naar een vaststaand doel, waarvoor

tevoren vaststaand doel. We chanteren

gesjoemeld met dat woord “eeuwig”. Er

de argumenten nog gevonden moeten

de liefde van God als we zeggen: “Als

is een uitleg die zegt: eeuwig staat voor

worden.’

U niet iedereen tot de zaligheid brengt, >>

15

 Thema

dan zondigt U.” Dan wordt niet de mens

– in de hoop dat ze dat zullen doen. Dat

maar God de schuld in de schoenen ge-

is geen lege hoop, en dat wordt ook wel-

schoven.’

eens door feiten bevestigd. Maar mijn uitgangspunt is dat ieder mens staat

Wie wil afdingen op uitspraken als ‘uit-

voor zijn eigen verantwoordelijkheid.’

eindelijk wordt iedereen zalig’ of ‘we hopen dat de hel leeg is’, laadt de ver-

‘Een christen die bij de Schrift als bron

denking op zich minder gul te zijn voor

en norm leeft, hoort een zwak te heb-

de medemens.

ben voor de leer van de alverzoening’,

‘Daarom heeft mijn standpunt het in

schreef u indertijd in (ongepubliceerde)

deze tijd moeilijk. Ik kan natuurlijk zeg-

notities over het boek van Jan Bonda.

gen dat ook ik hoop dat de hel leeg is.

Met andere woorden: het is een open

Het gaat me er niet om de hel te vullen.

zenuw?

Daarom: je zegt gauw te veel. En nog

‘Ja. In Romeinen 5:18-19 staan afwisse-

eens: ik ga daar niet over.

lend de woordjes “allen” en “zeer velen”.

Soms troost ik me met de gedachte dat

Paulus maakt onbekommerd gebruik van

wellicht een schare die haast niemand

dat woordje “allen”: ‘Derhalve, gelijk het

tellen kan nog vlak voor sluitingstijd bin-

door één daad van overtreding voor alle

nenglipt. Maar voorwaarde daarvoor is

mensen tot veroordeling gekomen is,

wel dat de kerk het evangelie onverkort

zo komt het ook door één daad van ge-

blijft bedienen in de wereld, inclusief

rechtigheid voor alle mensen tot recht-

de mogelijkheid van verloren gaan. De

vaardiging ten leven.’ Er is een goede

weg tot behoud moet algemeen be-

redenering die zegt dat “allen” daar niet

kend blijven. Met uitzondering van de

staat tegenover “weinigen”, maar tegen-

moordenaar aan het kruis zullen wij dat

over die ene, Christus. Maar het is toch

Henk de Jong: ‘Verdiep je in het heil van

binnenglippen van niemand weten en

een verrassende spreekwijze van Pau-

Jezus Christus. Dan krijg je gevoel voor de

misschien is dat maar goed ook. Strijdt

lus. Met “zeer velen” ben je eerder klaar

geweldige uitstraling die zijn liefde heeft.’

gij om in te gaan, zei Jezus (Lucas 13:24).’

dan met “allen”. Maar heeft de apostel niet het recht de nieuwe mensheid als

Is dit hele veld van vragen voor uzelf

een compleetheid voor te stellen: allen?

geheel van de christelijke gemeente

ooit een ‘worstelpunt’ geweest?

Dat verklaart voor mij dat ik er een zwak

geen kwaad dat er in haar midden zijn

‘Ik heb er onder mijn kinderen die niet

voor heb.’

die zo denken. Maar om deze gedachte als de boodschap van de Bijbel voor te

geloven. En toch kan ik niet zeggen dat deze vragen me nu naar de keel zijn

U schreef: ‘Als iemand zo onder de

stellen, is iets heel anders.’ U ziet met

gevlogen. Mijn kinderen zijn zelf verant-

indruk is van Gods barmhartigheid in

enige onbekommerdheid aan dat er

woordelijk voor wat ze met hun opvoe-

Christus dat hij moed durft op te vatten

mensen zijn die er anders over denken

ding doen. Dat is hun zaak. Natuurlijk bid

voor alle mensen, dan moet hij dat maar

dan u?

ik voor ze. En ik zeg: ze geloven nóg niet

doen; het is geen zonde. Het kan op het

‘Dat is waar. In een theologisch discours als dit ben ik streng met de teksten; geen flauwekul, lezen wat er staat.

 ‘Soms troost ik me met de

gedachte dat wellicht een schare die haast niemand tellen kan nog vlak voor sluitingstijd binnenglipt’ 

16

OnderWeg #06 > Jaargang 1 > 21 maart 2015

Maar in het pastoraat is het toch wat anders. Daar kun je een ruimhartigheid tentoonspreiden die wel degelijk in het evangelie zit.’

Maar in het pastoraat kun je de dogmatiek toch niet grenzeloos oprekken?

‘Nee. Het is een andere belichting. Als ik spreek over het pastoraat, dan heb ik het

 Interview

over mensen van wie een niet-gelovige

Maar ik kan niet zeggen dat ik door een

geliefde is overleden en die zelf veraf

enkele tekst geboeid word; ik probeer

staan van de alverzoeningsgedachte,

het geheel van de Schrift voor me te

maar die niet aan de gedachte willen dat

hebben.’

hun geliefde verloren kan zijn gegaan. In

 ‘Aan de

ongelovige heb ik een vraag: wat wil je eigenlijk in de hemel doen?’ 

zo’n situatie ga je naast de ander staan.

De predikant J.J. Buskes schreef eens: ‘Ik

Maar een man als Bonda schrijft er een

geloof niet in de hel. Ik heb wel wat an-

hele theologie omheen. Dan zeg ik: wacht

ders te doen. Ik geloof in Jezus Christus

even, laten we samen de teksten nog

en in de hemel, de Godsgemeenschap.

eens lezen.

Maar ik weet van de mogelijkheid van

Ik durf van niemand te zeggen dat hij

de Godverlatenheid en de vervreem-

verloren is. Ook van Adolf Hitler niet. Daar

ding van God.’ Zou u hem dat nazeggen?

ga ik niet over. We hoeven er geen the-

‘Hij maakt een onjuiste tegenstelling

orie over te verzinnen. Beter is het je te

door te zeggen: ik geloof niet in de hel,

Het is waar, er is een genadige kant aan

verdiepen in het heil van Jezus Christus.

maar in Jezus Christus. Bovendien neemt

de rechtvaardigheid van God. “Red mij

Dan krijg je gevoel voor de geweldige uit-

hij in die laatste aanvulling over “verla-

en bevrijd mij door uw gerechtigheid”,

straling die zijn liefde heeft. Zeg dan ook

tenheid” en “vervreemding” weer terug

bidt de Psalmist (Psalm 71:2). Toch kun je

maar eens een keertje “allen”. Het onge-

wat hij gegeven heeft. Maar ik begrijp

niet zeggen: rechtvaardigheid is genade.

loof heeft er geen recht op om altijd weer

de pastorale intentie. Hij wil de mensen

Neem Romeinen 3:25: “Hem (Christus)

benoemd te worden. Bij een zonsverduis-

weghalen bij de angst voor de hel door

heeft God voorgesteld tot een zoenmid-

tering kun je alleen met behulp van een

te wijzen op Jezus. Daarin herken ik

del door het geloof, in zijn bloed, om zijn

donker glaasje het hapje uit de zon zien.

Buskes als de machtige verkondiger van

rechtvaardigheid te tonen, daar Hij de

Aan de ongelovige heb ik trouwens

het evangelie. Maar dat geeft hem niet

zonden, die tevoren onder de verdraag-

wel een vraag: wat wil je eigenlijk in

het recht verkeerde tegenstellingen te

zaamheid Gods gepleegd waren had

de hemel doen? Je bent God ontlopen

maken.’

laten geworden, om zijn rechtvaardig-

of hebt Hem gelasterd – ik spreek over

heid te tonen, in de tegenwoordige tijd,

degenen die het heil bewust hebben af-

Bram van de Beek is van de huidige

zodat Hijzelf rechtvaardig is, ook als Hij

gewezen – dus wat wil je in de hemel? Je

generatie theologen iemand die de

hem rechtvaardigt die uit het geloof in

ontmoet daar God. En dat voor eeuwig.

klassieke opvatting over de hel onder-

Jezus Christus is.” Wil je het duidelijker

Dat kun je toch niet willen?’

schrijft. Eén van de redenen waarom

hebben dat de rechtvaardigheid ook een

mensen dat standpunt afwijzen, zegt hij,

straffende kant heeft? De straf is soms

Wat vindt u nu het sterkste argument

is dat ze van het oordeel af willen. En

zelfs “overvloeiende van gerechtigheid”,

voor een theologie van de alverzoening?

dat hangt er dan weer mee samen dat

lees je bij Jesaja (10:22). “Dubbel en

Welke tekst?

we in deze wereld redelijk welgesteld

dwars verdiend” betekent dat.

‘H.M. van Randwijk citeerde eens het

zijn, geen slachtoffer. Maar het feit dat

God verspeelt zijn rechtvaardigheid niet

woord uit de oude berijming van Psalm

er ‘aan de eindpaal van de tijden’ een

wanneer Hij ons begenadigt. Er wordt

103: “Hij is het die ons zijne vriendschap

oordeel plaatsvindt, dat er recht wordt

immers voldóening gegeven aan die

biedt.” Van Randwijk was, voor zover ik

gedaan, lijkt me nu juist een sterk punt

rechtvaardigheid door het zoenmid-

weet, weinig gelovig, maar daar hield hij

voor het christendom. Je zou radeloos of

del van het betalend offer van de Heer.

zich aan vast. Aan dat stralende midden

cynisch worden van de journaalbeelden.

Daarom moet je zo’n woord als “recht-

van de Bijbel.

‘Helemaal mee eens. Kuitert schreef ooit

vaardigheid” niet verkwanselen. Er is

Als je Jezus Christus aan het werk ziet,

dat de beul niet eeuwig een voorsprong

– zeker voor mensen die hun leven lang

staat die ruimhartigheid voorop. Tegelijk

heeft op zijn slachtoffer. Het geeft be-

onder de knoet hebben gezeten – een

heeft Christus meer dan Paulus, van wie

vrediging dat er uiteindelijk iemand

troost in gelegen dat er een rechtvaardig

je dat misschien eerder zou verwachten,

rechtspreekt. Maar bij mensen als Bonda

oordeel zal plaatshebben.’

gesproken over de hel. Dat is toch opval-

is dat rechtspreken van God een daad

lend, dat de Zoon van God met zijn stra-

van genade. Dat is dan weer zo’n stukje

Koos van Noppen is hoofd communica-

lende liefde juist dit onderwerp zo met

taalbederf. Rechtspreken is rechtspreken,

tie van de IZB, vereniging voor zending

nadruk benoemt.

vind ik.

in Nederland, en lid van de PKN.

17

 Thema

Verdriet zonder troost Wanneer ongeloof dichtbij komt

18

OnderWeg #06 > Jaargang 1 > 21 maart 2015

 Opinie Wie de ernst van het evangelie handhaaft – alleen door het geloof deel je in Gods redding – wordt geconfronteerd met een keerzijde van de blijde boodschap die je hart breekt en je blijdschap verduistert. Het besef dat je ongelovige kind, ouder, broer, zus, geliefde voor eeuwig verloren kan gaan, dat is toch niet te dragen?

Dat laatste blijft toch knagen. In hoeverre is bij de alverzoening de wens de vader van de gedachte? En op hoeveel punten in de Bijbel moet je dan niet een oogje dichtdoen? Vindt het hart hier echt rust? Knaagt niet tegelijk het besef dat de troost van alverzoening niet alleen de radicaliteit van de verlossing prijsgeeft, maar ook de ernst van ons leven hier en nu?

Onlangs maakte ik mee dat gelovige mensen een geliefde moesten begraven die tot zijn laatste snik niets van het geloof wilde weten.

Zij voelden zich volstrekt niet getroost toen de voorganger bij de begrafenis hun geliefde via Gods liefde de hemel inpraatte. Voor mij was dat

tekst Ton Vos beeld Tamara Álvarez

Terwijl het evangelie één en al blijdschap ver-

een signaal dat het relativeren van de ernst van

kondigt, kan het verdriet om geliefden die God

het evangelie toch niet werkelijk rust en troost

de rug hebben toegekeerd mensen enorm kwel-

zal geven.

len. Ouders van ongelovige kinderen zullen zich

Maar wat dan wel? Hoe kan een gelovige leven

gekend voelen in de smartelijke uitroep van

met dit ondragelijke besef? Is er een weg waar

vader David bij het doodsbericht van zijn zoon:

niet de bitterheid wacht. maar de hoop gaat

‘Mijn zoon Absalom, mijn zoon, mijn zoon Absa-

gloren?

lom! Was ik maar dood in plaats van jij!’ Maar dat

Ik zoek die weg, in het geloof dat die er is.

is een onbestaanbare ruil. En dus is er verdriet.

 Een verwond hart kan zijn schreeuw om God in het tegendeel laten horen 

Verdriet zonder troost.

Verwond

De scherpte en onverdraaglijkheid van dit besef

Ten eerste biedt de huidige nabijheid van on-

leeft in onze tijd meer dan vroeger. In de ver-

geloof ook winst. Vroeger liepen we het gevaar

zuilde samenleving bleven de meeste kinderen

mensen in hokjes van geloof en ongeloof te

bij het geloof of in ieder geval nog wel bij de

plaatsen, met als gevolg een verdeling tussen

kerk. De confrontatie met het ongeloof was

hen die gered worden en hen die verloren gaan.

minder van nabij en minder scherp. Ik herinner

Het is immers gemakkelijker om onbekenden

mij dat wij als kinderen met enig ontzag naar de

naar de hel te verwijzen dan iemand van wie je

openbare school keken; daar zaten de kinderen

houdt. Dat het ongeloof nu dichterbij gekomen

die naar de hel gingen. Ze behoorden bijna tot

is, helpt ons om halt te houden. Het laatste oor-

een andere wereld. Je kon ervan griezelen, maar

deel is niet aan ons – iets wat ook voluit Bijbels

het bleef op veilige afstand.

is.

Dat is nu dramatisch anders. Het ongeloof

Deze terughoudendheid geeft ruimte. Hoe over-

komt in veel gezinnen en vriendenkringen heel

tuigd het ongeloof ook lijkt, we mogen hoop blij-

dichtbij. En dan is het geheel begrijpelijk dat

ven koesteren. Wie kent het hart van de ander?

de scherpte van het evangelie wordt verzacht.

Wie zal zeggen wat er in het uur van de dood

Bijvoorbeeld door rust te zoeken in het geloof

nog heeft plaatsgevonden tussen God en deze

dat de hel niet kan bestaan in het licht van Gods

mens?

liefde. En wie zou dat ook niet van harte ver-

Dat is geen ijdele hoop. De moordenaar aan het

langen? Opwekkingsprediker Johann Michaël

kruis is de kroongetuige van een totale bekering

Hahn zei: ‘Wie diep in zijn hart niet hoopt op de

én een onvoorwaardelijke aanneming in het

wederherstelling van alle dingen en alverzoe-

laatste moment. In de hel van Golgota zwaaide

ning is een os. Maar wie daarvan een leerstuk,

de poort van het paradijs wagenwijd open.

een dogma, een constructie maakt, is een ezel,

Zeker, bij die andere moordenaar houden we ons

omdat hij tekort doet aan Gods waarschuwingen

hart vast, maar van die ene weten we het toch

en opdrachten.’

maar mooi zeker.

>>

19

 Thema

 Zij voelden zich volstrekt niet getroost

zelf bemachtigt. Maar juist in die geloofsrelatie die niet bemachtigt maar ontvangt, mag er hoop

toen de voorganger bij de begrafenis hun geliefde via Gods liefde de hemel inpraatte

gaan gloren. Hoop die ruimte biedt om zelfs



zonder definitieve troost blijmoedig te leven.

In onze angst en ons verdriet om geliefden kan God gemakkelijk bedreigend worden en kan het evangelie meer schaduw over ons leven werpen

Lees- en webtip

Dat wij het hart van de ander niet kunnen

dan licht geven. Maar laten we elkaar en onszelf

doorgronden, spreekt voor mij des te meer bij

dan bemoedigen met de boodschap dat er in de

traumatische gebeurtenissen als misbruik. Een

hemel, bij God zelf, blijdschap is om elke zon-

verwond hart kan zijn schreeuw om God in het

daar die zich bekeert en dus ook verdriet om elk

tegendeel laten horen.

kind dat de weg naar de Vader nog niet heeft

Maar ook met minder traumatische ervaringen

gevonden.

kunnen mensen de boot van het geloof gemist

Het verdriet van God zien we in de tranen van

hebben. Bijvoorbeeld door een kerk die hen niet

zijn Zoon over Jeruzalem, dat niet wil horen

heeft gezien en gekend. In het geval van onge-

(Lucas 19:41). Die tranen weerspiegelen Gods

lovige kinderen wordt het verdriet van ouders op

hartstochtelijke verlangen om het verlorene te

die manier nog eens verzwaard met verwijten

zoeken en te behouden en de lange weg van

richting de kerk. En eigenlijk ook altijd met zelf-

lijden en verdriet die Hij daarvoor is gegaan. Ons

verwijt. Waarin ben ik tekortgeschoten?

verdriet is Gods verdriet.

Het is goed om dat te erkennen en waar nodig

Ik denk ook aan dat kruiswoord waarmee de

te belijden, naar God en elkaar toe. Met ook hier

Heer midden in zijn lijden en sterven omziet

het besef dat het uiterlijke ongeloof gelukkig

naar zijn moeder en zijn vriend (Johannes

nog weinig zegt en dat de engelen van die kin-

19:25). In zijn stervensnood heeft Jezus intense

deren in de hemel onophoudelijk het gelaat van

aandacht voor het verdriet in juist die intieme

de hemelse Vader aanschouwen (Matteüs 18:10).

relaties. Als geen ander heeft zijn eigen moeder

Het geeft dus lucht en ruimte om te onderschei-

het verdriet om haar kind gekend. Er is zelfs een

den tussen ongeloof en óngeloof. Soms hoor je

zwaard door haar ziel gegaan. Scherper kan het

in ongeloof verdriet om wat verloren ging, gemis

niet verbeeld worden. Ook dat verdriet heeft de

van waar je zo naar had verlangd, teleurstelling

Heer meegenomen in zijn sterven.

Concrete pastorale adviezen

om waar je zo op had gerekend, verzet tegen

voor ouders met ongelovige

wat je niet kunt loslaten. Zonder het hardop uit

Dit alles geeft ons nog niet die troost en die ze-

kinderen zijn te vinden in

te spreken mag je dit toch duiden als het werk

kerheid waar ons hart nu naar smacht. Maar het

het boek Als kinderen andere

van Gods Geest in het hart van de ander?

geeft ons wel de ruimte om te blijven geloven

wegen gaan van Margriet van

Bij alle ernst en zorg kunnen we niet zonder deze

en hopen, om te blijven leven met Gods licht

der Kooi en Wim ter Horst (Fi-

ruimte, die ons lucht geeft om te kunnen hopen

voor ogen. De hoop voor onze geliefden begint

lippus, 2009).

en te blijven bidden.

niet bij tekenen van inkeer, maar bij de onvoor-

Zie ook het Bijbelstudiemate-

Tranen

riaal en het gespreksmateriaal

Maar er is meer. En dat is God zelf. Juist bij Hem

liefde wil bewerken, ontzegt Hem zijn vermogen

voor gemeenteavonden op de

kunnen wij met dat diepe verdriet om geliefden

niet!’

website van de IZB:

schuilen. Niet om concrete zekerheid te verkrij-

Definitieve troost voor dit verdriet is nu niet

• www.izb.nl/bestellen/cur-

gen. Die bestaat in dit voorlaatste niet en elke

voorhanden. Maar we mogen met hoop uitzien

sussen/als-kinderen-andere-

poging daartoe is voorbarig en dus een illusie –

naar wat God zal doen. Eenmaal zal Hij zelfs de

wegen-gaan

zowel de zekerheid van het behoud als de zeker-

meest bittere en wanhopige tranen van de ogen

• www.izb.nl/nieuws/als-kin-

heid van het verloren gaan. De enige zekerheid

wissen. Nooit kan ‘t geloof te veel verwachten!

deren-andere-wegen-gaan-2

is de zekerheid die een mens persoonlijk en in

20

stelbare goedheid en onpeilbare liefde van God. Met dat aloude lied in ons hart: ‘En wat zijn

eigen geloof tot God mag vinden. Hoewel ook

Ton Vos is predikant van de NGK Ede en redac-

dat een zekerheid is die men ontvangt en niet

teur van OnderWeg.

OnderWeg #06 > Jaargang 1 > 21 maart 2015

Nieuws Komen en gaan Aangenomen naar GKv IJsselmuiden: kandidaat J. van Beveren (Kampen); naar GKv Urk: ds. A.A.J. de Boer (Ureterp).

Verbonden aan GKv Eemdijk: kandidaat W.Q. Hoorn (Dalf-

 Colofon Kernredactie Ad de Boer (hoofdredacteur), Matthijs Haak, Johanne de Heus (beeldredacteur), Henk Hoksbergen (hoofdredacteur), Peter Hommes, Pieter Kleingeld, Erik Koning (eindredacteur), Jordi Kooiman (eindredacteur), Bas Luiten, Heleen Sytsma-van Loo, Ton Vos. Brede redactie Kernredactie plus Bart Cusveller, Freddy Gerkema, Rob van Houwelingen, Hans Schaeffer, Hans Vel Tromp, Jan Westert.

sen); aan NGK Zeewolde: ds. G.J. Lakerveld (CGK/GKv/NGK

Medewerkers

Deventer i.c.m. Heino/Langeslag); aan GKv Capelle a/d IJs-

Eline de Boo, Han Hagg, Myriam Klinker-De Klerck, Roel Kuiper, Almatine Leene,

sel Z/W: R.J. Vreugdenhil (Lelystad).

Wim van der Linde, Embert Messelink, Jan Mudde, Maurits Oldenhuis,

Preekbevoegdheid (GKv) verleend aan E.J. Tijssen (Zwolle),

Hans-Jan Roosenbrand, Wolter Rose, Wim van der Schee, Joost Smit,

ejtijssen@gmail.com, 06-38301143

Esther Spiering-de Hek, Peter Strating, Jeroen Sytsma, Daniël Timmerman,

De regio Holland-Zuid (NGK) heeft ds. H. van Winkelhoff (Wateringen) opnieuw voor een periode van twee jaar beroepbaar gesteld. Dit besluit verlengt de eerdere beroepbaarstelling na de opheffing door fusie van zijn gemeente in Den Haag.

Predikant NGK Utrecht vertrekt De NGK Utrecht en ds. M. Janssens gaan op termijn uit

Roel Venderbos, Maarten Verkerk, Ronald Westerbeek, Jeannette Westerkamp.

Redactieadres ‘t Hazeveld 115, 3862 XA Nijkerk, 033-750 67 87, redactie@onderwegonline.nl.

Lezersservice Voor abonnementen, adreswijzigingen, opzeggingen en bezorgklachten: Nico Schenk, Droogoven 7, 3961 EW Wijk bij Duurstede, 0343-57 50 27, administratie@onderwegonline.nl.

elkaar. Dat hebben kerkenraad en predikant laten weten.

Hulp van buiten heeft niet geleid tot een oplossing van

Audio

de al geruime tijd aanwezige spanningen. Over de manier

OnderWeg is beschikbaar in gesproken vorm bij de Christelijke Bibliotheek voor Blinden en

waarop de band tussen predikant en gemeente wordt be-

Slechtzienden (CBB). Neem voor meer informatie contact op met de CBB: 0341-565499.

ëindigd, vindt nog overleg plaats. De kerkenraad benadrukt dat, gelet op de wijze waarop ds. Janssens sinds 2002 ‘tot zegen van de gemeente’ werkzaam is geweest, zijn vertrek ‘op de meest eervolle wijze’ moet plaatsvinden. Ds. Janssens (51) is beschikbaar voor een beroep van een andere gemeente en voor interimwerk. Eerder diende hij de kerken van Alphen a/d Rijn en Baarn.

Abonnementsprijzen Jaarabonnement: € 46,- (studenten € 23,- / Europa € 85,- / buiten Europa € 115,-).

Abonnement OnderWegOnline: € 37,50.

Proefabonnement: drie maanden gratis.

Neem voor het afsluiten van een abonnement contact op met de lezersservice (zie hierboven) of vul uw aanvraag online in op www.onderwegonline.nl.

Persvereniging

Landelijke Vergadering NGK

OnderWeg is een uitgave van de Gereformeerde Persvereniging OnderWeg. Informatie: Marga van Gent-Petter (secretaris), persvereniging@onderwegonline.nl.

Op 28 maart vindt de volgende zitting plaats van de Landelijke Vergadering in Zeewolde. Aan de orde komen: een voorstel van de afgevaardigden De Boer, Mudde en Zuidhof om toe te treden tot het Centrum Israëlstudies; het eindrapport van de kwartiermakers Van Daalen en Van der Heijden over bundeling van de toerusting in de NGK (Toerusting 2.0, Missionair Steunpunt, Nederlands Gereformeerd Jeugdwerk, Diaconale commissie, website homoindekerk.nl); en de kerkrechtelijke toetsing van enkele eerder genomen LV-besluiten.

Ledenvergadering OnderWeg

Bestuur Persvereniging Bernard Bos, Sander Dekker, Marga van Gent-Petter, Krijn de Lange, Aldert van der Molen, Ale Sierksma, Hillie van de Streek.

Adverteren Nico Postuma, 0341-84 21 47 of 06-139 959 05, adverteren@onderwegonline.nl.

Zie voor de formaten, tarieven en verschijningsdata www.onderwegonline.nl/adverteren.

Vormgeving Bredewold. Creatie, web & print. Postbus 86, 8090 AB Wezep, 038-376 33 90, fax 038-376 53 03, onderweg@bredewold.nl, www.bredewold.nl.

Op 15 april (19.30 uur, Jeruzalemkerk, Utrecht) wordt de

Technische realisatie en druk

ledenvergadering van de Gereformeerde Persvereniging

Zalsman B.V., Steinfurtstraat 1, 8028 PP Zwolle, Postbus 1025, 8001 BA Zwolle,

OnderWeg gehouden. Deze vereniging is de uitgever van OnderWeg, alle abonnees zijn in principe lid. Er is gelegenheid om met redactievertegenwoordigers van gedachten te wisselen over de koers en invulling van OnderWeg en er wordt een Ledenraad gekozen met vijf GKv- en vijf NGKleden.

038-467 00 70.

IBAN: NL89INGB0000404945 t.n.v. Gereformeerde Persvereniging OnderWeg te Wijk bij Duurstede. www.onderwegonline.nl

 www.facebook.com/onderwegonline  www.twitter.com/onderwegonline

21

 Trefpunt NCGK en GKv Zoetermeer zoeken mogelijkheden om elkaar te versterken

‘De toegevoegde waarde van samenwerking zit niet in de getallen’ tekst Maarten Boersema

Door heel het land werken NGK- en GKv-gemeenten samen. Hoe komt deze samenwerking tot uitdrukking? En moet dat er per se toe leiden dat ze

levingsdrang. Die geestelijke motieven worden gevoed door het besef dat je als

ooit één gemeente worden? In Zoetermeer is dat

gereformeerde belijders niet langs elkaar

niet het geval. De NCGK (circa 560 leden) werkt

moet opzoeken om elkaar versterken.

daar vruchtbaar samen met de GKv (circa 400

onze winst met elkaars sterke kanten. En

leden), zonder dat een fusie in beeld is.

heen moet leven, maar dat je elkaar juist We leren van onze verschillen en doen we herkennen elkaar als volgelingen van Christus.’

Jan de Groot, voorzitter van de vrijgemaakte kerkenraad, voegt hier aan toe

‘Het belangrijkste element van de sa-

en voor jongeren’, vult Jan-Renger Har-

dat een formele federatie niet concreet

menwerking tussen de gemeenten

wig, voorzitter van de NCGK, aan.

in beeld is. ‘Wel zoeken we steeds naar

zijn de gezamenlijke middagdiensten,

Beide gemeenten hebben bovendien

nieuwe mogelijkheden om samen kerk

inclusief de viering van het heilig avond-

vorig jaar een gezamenlijk startweekend

van Christus te zijn in een grote stad,

maal’, vertelt ds. Gertjan Oosterhuis,

gehouden en het zogenaamde ‘combi-

waar wij een minderheid zijn te mid-

voorganger in de vrijgemaakte kerk in

moderamen’ vergadert vier keer per

Zoetermeer. ‘En de gezamenlijke och-

jaar.

tend- en middagdiensten tijdens de zomerperiode.’

Minderheid

‘Daarnaast organiseren we samen activi-

Oosterhuis geeft aan dat beide gemeen-

teiten in de stille week voorafgaand aan

ten groot genoeg zijn om zelfstandig te

Pasen en een gezamenlijke kerstviering

kunnen functioneren. ‘We zoeken de

voor senioren. En we hebben een geza-

samenwerking daarom ook uit geeste-

menlijke Alpha-cursus voor volwassenen

lijke motieven en niet zozeer uit over-

22

OnderWeg #06 > Jaargang 1 > 21 maart 2015

 ‘We zoeken

de samenwerking uit geestelijke motieven’ 

 Trefpunt

 ‘We leren van

Gemeenteleden van beide kerken ontmoeten elkaar tijdens een gezamenlijk startweekend. (beeld Edwin Poot)

onze verschillen en doen onze winst met elkaars sterke kanten’ 

den van allerlei kerkelijke denominaties.

getalsmatige aspect, maar meer in het

daarna samen koffiedrinken, en opnieuw

Maar nog meer te midden van een

elkaar steeds beter leren kennen als zus-

een gezamenlijk startweekend met

meerderheid die zich niet (meer) be-

ters en broeders en elkaar verrijken in

daaropvolgend bijvoorbeeld gedurende

trokken voelt bij het geloof. Dat laatste

geestelijke groei en gemeente zijn.’

een bepaalde periode gezamenlijke

vormt een duidelijke aansporing om

Daarom heeft het combi-moderamen

themakringen. In het voorjaar wordt

onze beperkte krachten te bundelen.’

besloten om te onderzoeken of de sa-

hierover verder gesproken en gaan we

menwerking nog verder kan worden uit-

kijken welke mogelijkheden er daadwer-

gebouwd. ‘Dat zou kunnen op een aantal

kelijk zijn.’

Verrijken Jan-Renger Harwig beaamt dat er op

terreinen: het jeugdwerk, het senioren-

dit moment geen behoefte is aan een

beleid, de onderlinge informatie-uitwis-

Maarten Boersema is fotograaf, tekst-

federatie. ‘De toegevoegde waarde van

seling, een gezamenlijke ochtenddienst

schrijver en predikant van de GKv Blije-

verdere samenwerking zit niet in het

met viering van het avondmaal en

Holwerd.

CGK/NGK en GKv Lisse gaan samen

sinds 2001 één gemeente. Sinds enige

meegeleefd met het wel en wee in de

jaren is daar de samenwerking met de

twee kerken en doen de beide kerken-

De Samenwerkingsgemeente Lisse

GKv bijgekomen. Zo houden beide ge-

raden hun mededelingen, naast nog

(CGK/NGK) en de Gkv Lisse gaan vanaf

meenten hun middagdiensten al geza-

tal van andere berichten uit en rond de

Pasen als één gemeente verder. Het

menlijk in het Gkv-kerkgebouw aan de

gemeenten. Het is een geschikt mid-

samengaan wordt gevierd in een ere-

Prinsessestraat.

del voor de gemeenteleden om elkaar

dienst op eerste paasdag (5 april, 10.00

Het GKv-gebouw zal ook na het samen-

beter te leren kennen en op de hoogte

uur, Veldhorststraat 46).

gaan in gebruik blijven voor de middag-

te raken van waar de andere gemeente

De NGK en de CGK in Lisse vormen al

diensten. De ochtenddiensten worden

mee bezig is. Niet spectaculair, wel heel

gehouden aan de Veldhorststraat, het

praktisch.

huidige gebouw van de Samenwerkingsgemeente.

Onder welke naam de CGK-NGK-GKv-fusie verder zal gaan, is nog niet bekend.

Niet gefuseerd, wel één kerkblad

GKv's en NGK's gaan in gesprek In Houten, Nieuwegein en Doorn/Driebergen zijn er gesprekken tussen NGKen GKv-gemeenten op gang gekomen of zullen die gesprekken binnenkort

De GKv en NGK Heerde/Epe zijn (nog)

beginnen. In Houten gaat het om NGK

geen samenwerkingsgemeente, maar

De Lichtboog en GKv Het Kruispunt, in

hebben al wel een gezamenlijk kerk-

Nieuwegein om Samenwerkingsge-

Tijdens Pasen 2013 lieten de gemeenten in

blad – iets wat niet vaak voorkomt.

meente Het Anker (CGK/NGK) en de

Lisse ballonnen op. Tijdens de viering van

In het maandelijkse blad staan de

GKv Nieuwegein en in Doorn/Drieber-

het samengaan op eerste paasdag zullen

kerkdiensten en activiteiten van beide

gen om de NGK Doorn en de GKv De

er wederom ballonnen opgelaten worden.

gemeenten aankondigd, wordt er

Bron in Driebergen.

23

 Column

Meegaand orthodox ʼI

k ga naar het Stedelijk, want daar voel ik me het lekkerst’, zei het dochtertje van een gemeentelid. Ze kon tijdens de preek niet kiezen tussen Mentos of Fruitella, maar de beslissing op welke

school ze de komende zes jaar gevormd gaat worden, viel haar niet zwaar. Waar je vroeger naar de dichtstbijzijnde school van jouw zuil ging, mag je nu als wereldwijze elf- of twaalfjarige zelf kiezen.

Veel ouders zeggen dat de schoolkeuze bepaald wordt door wat het beste voor het kind is. Ze denken aan het soort onderwijs, de afstand van huis, de sfeer en vooral of het kind zich prettig lijkt te voelen in de nieuwe schoolomgeving.

Missionair sporten in Delfshaven

‘Juf, wanneer is het feest er weer?’

 Waar de dogmatiek niet het leven van nu lijkt te raken, ontstaat de neiging gewoon maar te doen wat anderen ook doen 

Zelden hoor ik meer het argument dat het belangrijk is vanuit welk wereldbeeld hun kinderen zeven uren per dag, vijf dagen per week geïndoctrineerd worden. Dat vind ik merkwaardig, aangezien diezelfde ouders toch behoorlijk recht in de leer zijn. Op één of andere manier omhelzen ze onze vertrouwde orthodoxie, maar waar de dogmatiek niet het leven van nu lijkt te raken, ontstaat de neiging gewoon maar te doen wat anderen ook doen. ‘Je moet met je tijd meegaan, het hoeft allemaal niet meer volgens de regeltjes’, zei de

Gewoon aanwezig zijn op een plein, in een woonwijk in Rotterdam-West. Sporten, spelletjes doen, of knutselen met kinderen en tieners uit de wijk.

Dat is Sonrise Delfshaven, een missionaire activiteit van de GKv Rotterdam-Delfshaven.

moeder van het meisje.

Ik verlang niet terug naar wettische tijden, dat soort rechtse ortho-

tekst Nelike Terpstra

doxie geeft geen antwoorden op de heftige vragen van nu. Maar het lijkt soms alsof in rechtzinnige kerken een nieuw type orthodoxen opkomt, die grote beslissingen loskoppelen van hun geloof.

Is het niet beter om, ook in de opvoeding en scholing van onze kin-

Maar we schenken ook koffie en thee voor de ou-

deren, te zoeken naar een derde weg, waarin geloof en levensstijl

ders van de kinderen en voor andere wijkbewoners

onlosmakelijk verbonden zijn? Dat is moeilijk en daarin moeten we

die langskomen. We ontmoeten mensen uit allerlei

onze kinderen voorgaan. Keuzes gemaakt op basis van het evange-

culturen en uit diverse sociaaleconomische lagen

lie moeten we hun uitleggen. Dat ver-

van de bevolking. We merken dat het gewoon leuk

wacht ik ook van school, al voelt dat

is om met al die mensen om te gaan. En we merken

misschien niet altijd het lekkerst.

ook dat we steeds opener kunnen spreken over het geloof, over het feit dat we christenen zijn en wat dat betekent. We kunnen soms in heel kleine dingen al iets betekenen voor een ander. En zomaar opeens ontstaat een mooi gesprek over de diepere vragen van het leven. God werkt op zoveel verschillende

Eline de Boo is schrijfster met een missionaire roeping. Ze is lid van de PKN.

manieren!

 Missionair

Vakantie Sonrise Delfshaven is in 2006 begonnen als eenmalig missionair wijkproject. De naam Sonrise verwijst naar Jezus, de Zoon van God, die opgestaan is. Inmiddels zijn we het negende jaar ingegaan, dus eenmalig kun je het niet meer noemen. Het project werd oorspronkelijk opgezet in samenwerking met Athletes in Action, een onderdeel van de christelijke stichting Agapè. Later is het overgenomen door de GKv RotterdamDelfshaven. De medewerkers van nu zijn leden van deze kerk en van enkele andere kerken in de omgeving.

Het eerste project bestond uit het organiseren van een sport- en spelweek tijdens de schoolvakantie. Veel kinderen in deze wijk gaan bijna nooit op vakantie. Op deze manier krijgen ze toch een

Veel kinderen in deze wijk gaan bijna nooit op vakantie. Op deze manier krijgen ze

leuke vakantieperiode, in hun eigen

toch een leuke vakantieperiode.

wijk. Na die eerste vakantieweek zijn we elke eerste zaterdag van de maand

pen zelfs mee met het draaien van het

merken dat we juist dan kunnen laten

blijven terugkomen naar het plein, jaar

springtouw of bij het knutselen. En daar

zien hoe het anders kan: door om te

in jaar uit. En iedere zomervakantie

aan die koffietafel ontstaan de gesprek-

kijken naar elkaar, geïnteresseerd te zijn

is er weer een week met bijzondere

ken, zomaar, als je het niet verwacht.

in de ander, geduldig te blijven waar dat

activiteiten, zoals een speurtocht, een

We willen open zijn over ons christen

soms moeilijk is, verkeerd gedrag wel af

voetbaltoernooi, en ter afsluiting een

zijn. We richten ons op leuke activiteiten

te keuren, maar niet de persoon die dat

barbecue voor de hele wijk.

en gezelligheid, we tonen interesse in

gedrag vertoont.

onze medemensen. Daardoor ontstaat

Hoe we de toekomst zien? We horen

openheid en ruimte om te spreken over

van wijkbewoners dat het altijd zo ge-

de belangrijke dingen van het leven.

zellig is op het plein als wij er zijn, dat er

Springtouw We hebben gemerkt dat juist doordat we elke keer weer terugkomen vertrou-

zelfs mensen speciaal voor Sonrise naar

wen ontstaat bij de wijkbewoners. En

Straatleven

daarmee groeien de contacten. In de

In de eerste jaren was het met woorden

‘Juf, wanneer is het feest er weer?’ Dan

eerste jaren kregen we nog wel eens de

spreken over Jezus een belangrijk missi-

is het wel duidelijk: we gaan door!

reactie: ‘Hé, dit is ons plein, wat komen

onair doel, maar tegenwoordig spreken

jullie hier doen?’ Inmiddels is dat veran-

we vooral met daden. We richten ons

derd in: ‘Leuk dat jullie er weer zijn!’

in het contact met de kinderen en de

En terwijl in de eerste jaren de ouders

jongeren op het voorleven van wat wij

vaak afwezig waren of veraf op een

als christenen geleerd hebben wat goed

bankje zaten toe te kijken, komen ze

is. De basis van waaruit wij werken is

nu gezellig bij ons zitten voor een kopje

de liefde die God ons geeft. Die liefde

Webtips

koffie en een praatje. Sommigen hel-

willen we doorgeven, in alles wat we

De website van de GKv Rotterdam-

zeggen en doen. Wij hebben het immers

Delfshaven is www.ikgeloof.nl.

 Daar aan die koffietafel ontstaan de gesprekken 

het plein komen. Soms vragen kinderen:

Nelike Terpstra is huisarts, teamleider van Sonrise Delfshaven en lid van de GKv.

ook zomaar gekregen. Dat is echter niet altijd gemakkelijk. Het straatleven

Gemeenten die een soortgelijk pro-

komt soms hard op je af: de kinderen

ject willen starten kunnen informatie

en jongeren zijn vaak gewend alleen

vinden op de website van Athletes

voor zichzelf op te komen, te vechten

in action: www.athletesinaction.nl.

voor een eigen plek in de groep. We

25

 Woordzoeker

Hij heeft in een tent gewoond tekst Simon Kadijk beeld Pitrs/123rf.com

D

e Naardense Bijbel heeft een

ieder woord dat klinkt uit de mond van

14a niet staat dat het Woord of het

paar eigenaardigheden waar-

God (Matteüs 4:4), dan staat daar in het

Spreken1 vlees is geworden of mens

Grieks het woord rèma.

is geworden, maar dat het ‘vlees-en-

minder geschikt is als Bijbelvertaling.

Het gaat dus niet zozeer om wat het

bloed’ geworden is. Vlees-en-bloed,

Het is wel een vertaling die je vaak aan

is, maar om wat het doet. Denk maar

met streepjes ertussen, om aan te

het denken zet. Het bekende ‘Woord’

aan ons woord ‘logopedie’, dat afgeleid

geven dat het Woord (of hier: het Spre-

(logos in het Grieks) uit Johannes 1 is

is van logos. Een logopedist is niet zo-

ken) niet zowel vlees als bloed is ge-

hier vertaald met ‘spreken’. Je eerste

zeer een woordleraar, maar vooral een

worden (niet twee dingen dus), maar

reactie is: dat kan toch niet zomaar.

spraakleraar. Zoals uitgedrukt in Gezang

vlees-en-bloed als één begrip, zoals in

Maar we moeten wel bedenken dat het

1 van het Liedboek: ‘Hij spreekt nog

onze uitdrukking ‘een mens van vlees

Grieks meerdere woorden heeft voor

altijd voort.’

en bloed’. Dat is hier natuurlijk ook be-

ons woord ‘woord’. Voorbeeld: als Jezus

Het tweede dat opvalt in de vertaling

doeld: dat het Woord echt mens is ge-

tegen Satan zegt dat de mens leeft van

van de Naardense Bijbel is dat in vers

worden, waarachtig mens, zoals wij.

26

door hij naar mijn mening

OnderWeg #06 > Jaargang 1 > 21 maart 2015

 Woordzoeker

Bij begin is er het spreken geweest; het spreken is God nabij geweest, ja God is het spreken geweest; Het spreken is vlees-en-bloed geworden en heeft bij ons zijn tent opgeslagen; (Johannes 1:1 en 14a; Naardense Bijbel)

Poëtisch

Hij zijn tent opgeslagen: in ons midden.

Een opvallende eigenschap van de Naar-

Want zo moeten we dat ‘wonen’ eigen-

dense Bijbel is dat alles poëtisch wordt

lijk vertalen: Hij heeft onder ons ‘getent’

weergegeven. De tekst staat in korte

of ‘getabernakeld’. Daar zit het woord

zinnen onder elkaar. Dat zien we ook

‘tent’ in.

hier. Een vertaling hoort het origineel

Alles overwegende kom ik tot de vol-

zoveel mogelijk te volgen, daarom is dat

gende proefvertaling van vers 14a: ‘Het

een minpunt van deze vertaling. Maar

Woord is vlees-en-bloed geworden en

in dit geval is het niet zo heel erg. In de

heeft zo in ons midden in een tent ge-

Bijbelse poëzie zien we namelijk heel

woond.’

vaak dat een dichter met net iets andere woorden twee keer hetzelfde zegt. De

1.

Zelfs de NBV, die spaarzaam is met

NBV besteedt daar bijvoorbeeld in de

hoofdletters, schrijft ‘Woord’ met een

‘Inleiding op Psalmen’ aandacht aan. Je

hoofdletter. Jammer dat de Naardense

zou kunnen zeggen dat Johannes dat

Bijbel ‘Spreken’ niet met een hoofdletter

hier ook doet. Johannes 1 heeft een poë-

weergeeft.

tisch karakter: korte zinnen of zinsdelen met herhalingen. En hier in vers 14 wor-

Simon Kadijk heeft theologie gestu-

den ook twee kanten van dezelfde zaak

deerd en is directeur van Donatus Ver-

benoemd. De ene kant is dat het Woord

zekeringen. Hij is lid van de NGK.

vlees is geworden, de andere kant is dat het Woord onder ons heeft gewoond.

Getabernakeld

Om over na te denken: De Bijbel in Gewone Taal vertaalt het begin van Johannes zo: ‘In het begin

De NBV vertaalt dat het Woord ‘bij ons’

was Gods Zoon er al. Hij was bij God,

heeft gewoond. Veel andere vertalingen

en hij was zelf God.’ Wat vind je daar-

hebben hier dat het Woord ‘onder ons’

van? Wat is het voordeel en wat is

heeft gewoond. Dit is een klein verschil

het nadeel?

en het valt de meeste mensen niet eens

Wat valt je op als je 1 Johannes 1:1

op. Maar het hier gebruikte Griekse

vergelijkt met Johannes 1:1? Wat zegt

voorzetsel (èn) betekent in de eerste

dat jou?

plaats ‘in’ of ‘te midden van’. Hij heeft

Als Jezus het Woord is, wat is dan

dus niet bij ons ergens aan de rand ge-

jouw antwoord?

woond, maar in ons midden! Daar heeft

27

 Jeugdwerk

Een roadtrip naar verbondenheid tekst Anko Oussoren

Media

O

nlangs presenteerde Beam,

onderzoek van Beam moest ik denken

de jongerentak van de EO, de

aan het project ‘7 keer 7’, de roadtrip

resultaten van een onderzoek

naar een nieuw soort christendom

onder 1.200 kerkgaande jongeren tus-

(voorjaar 2014). De insteek daarvan

bijdragen van het project ‘7 keer 7’:

sen de 16 en 24 jaar. De respondenten

was de vraag ‘wat nemen we als chris-

www.youtube.com/channel/UCee-

bleken onverwacht positief over de

tendom (kerk) mee en wat laten we

92K2czRlpqFuKWrsNeQ.

kerk en trouw in de kerkgang. Ze be-

achter?’ De roadtrip leverde uiteindelijk

zoeken de kerk om te groeien in geloof

zeven conclusies op, die als richting-

(89 procent), om samen de Bijbel te

aanwijzers werden gepresenteerd.

ontdekken (78 procent) en God te aan-

Deze richtingaanwijzers worden door

bidden (77 procent). Bijna twee derde

de jongeren waar ik mee spreek echter

van de jongeren vindt het belangrijk

nauwelijks herkend. Ook dit zijn vaak

om bij een gemeenschap te horen. Ze

meelevende jongeren, maar het zet mij

geven gemiddeld een 7,2 aan hun kerk.

wel aan het denken.

• Bekijk het filmpje en lees het ar-

Naast de kerkdiensten bezoeken ze ook

Neem de eerste richtingaanwijzer:

tikel van het Beamonderzoek via

andere activiteiten en ze zijn betrokken

‘Stop met geloven (en word een gast)’.

www.eo.nl/algemeen/pers/lijst/

bij hun gemeente.

Stel nu eens dat we onszelf echt als

• Bekijk op YouTube de verschillende

leerlingen zien en niet langer bij elkaar

detail/artikel/jongeren-geven-dekerk-een-dikke-voldoende.

Dat zijn mooie cijfers, maar zodra de

afvinken of we wel de juiste dogma’s

onderzoeksresultaten waren gepu-

aanhangen. Jezus vroeg tenslotte ook

bliceerd werd opgemerkt dat het hier

niet om geloof in allerlei dogma’s. Maar

gaat om meelevende jongeren, die de

in gesprekken met jongeren geven zij

moeite hebben genomen om de vragenlijst in te vullen. De resultaten zouden geen representatief beeld geven van alle jongeren die lid zijn van een kerk. Ook zonder dat ik achter de cijfers • Jongeren zijn op zoek naar con-

kan kijken, lijkt het me waarschijnlijk

crete antwoorden. Lees welke ge-

dat het om betrokken jongeren gaat.

loofsvragen tienermeiden hebben

Maar waarom gelijk zo’n relativerende

op www.huisvanbelle.nl/toptien-

reactie? Het lijkt er bijna op dat we niet

geloofsvragen.

kunnen geloven dat jongeren positief kunnen zijn over de kerk.

Richtingaanwijzers Bij het lezen van de cijfers van het

28

OnderWeg #06 > Jaargang 1 > 21 maart 2015

 Het lijkt erop

dat we niet kunnen geloven dat jongeren positief kunnen zijn over de kerk 

 Jeugdwerk Agenda • Stiltetour 2015 van 7 maart t/m 2 april op diverse locaties in het land.

• EO Jongerendag op zaterdag 6 juni 2015. Je kunt nu al kaartjes reserveren via www.eo.nl/beam/evenement/eojongerendag/reserveren.

• Christelijk festival Graceland van 14-16 augustus 2015. Info en tickets via www.gracelandfestival.nl.

aan juist wel helderheid te willen. Ze zeg-

slag gaan, in plaats van eindeloos prak-

gen: ‘Zeg mij nu maar gewoon waar het op

kiseren over wie er nu wel of niet in de

staat.’ Toen ik dat besprak met mijn eigen

hemel komt. Ook in dit geval is het boei-

generatiegenoten werd gelijk gezegd dat

end om te zien hoe jongeren reageren:

dit natuurlijk komt door de leeftijdsfase

‘Doe toch niet zo vaag, wat moeten we

waarin de jongeren zitten. Jongeren zijn op

dan doen? Het evangelie is toch niet zo

zoek naar hun identiteit, ze zoeken vastig-

vrijblijvend?’ Ook die reactie kunnen we

heid.

natuurlijk afdoen met een verwijzing naar

Een andere richtingaanwijzer was: ‘Stop

de leeftijdsfase waarin zij zitten, maar is

met de hemel (en begin hier op aarde)’.

het een eerlijke reactie richting jongeren?

Laten we maar vooral met elkaar aan de

Wat zegt deze reactie over ons?

zijn van de kerk? Waarschijnlijk kunnen

Waar ikzelf achter ben gekomen – en ik

we beide vragen met nee beantwoorden,

Tips

 ‘Zeg mij nu

maar gewoon waar het op staat’ 

herken dat ook om mij heen – is dat we als

maar eigenlijk vind ik het niet zo belang-

jeugdwerkers (ouderen) vaak onze eigen

rijk wat jongeren van de kerk vinden of

frustraties, verlangens en behoeften pro-

hoe een nieuw christendom er uit gaat

ties, verlangens en behoeften ten

jecteren op jongeren. Het gevaar is dat we

zien. Wat ik wel belangrijk vind, is dat we

opzichte van de kerk en vraag je

daardoor de plank volledig kunnen mis-

telkens opnieuw nadenken over hoe we

vervolgens af of je die ook echt

slaan, terwijl we juist denken dat we aan-

jongeren kunnen verbinden aan Christus.

terugziet bij de jonge tieners in je

sluiten bij wie jongeren zijn. De cartoon

Ik ben ervan overtuigd geraakt dat dit niet

kerk. Probeer open het gesprek met

van Dokus illustreert dat op een treffende

kan zonder een gemeenschap, welk cijfer

hen aan te gaan, om hun verlan-

wijze.

jongeren daar ook aan geven.

Verbondenheid

Anko Oussoren (GKv) is adviseur bij het

hun nu maar gewoon waar het op

Zijn de cijfers van Beam representatief

Praktijkcentrum van de GKv. Met bijdra-

staat. Jongeren willen weten hoe

voor de jongeren die lid zijn van de kerk?

gen van Karen Scheele-van Ooijen (NGK),

het zit en zijn op zoek naar ant-

Zijn de richtingaanwijzers van ‘7 keer 7’

jeugdwerkadviseur bij het Nederlands

woorden en relevantie.

de juiste conclusies voor jongeren die lid

Gereformeerd Jeugdwerk (NGJ).

• Sta eens stil bij je eigen frustra-

gens en behoeften te ontdekken.

• Zoals de jongeren zelf zeggen: zeg

29

 Wandelen met God

Heb oog voor wat Hij met liefde voortbracht In de loop van dit jaar komt paus Franciscus met een bijzondere encycliek over onze omgang met natuur en milieu. Ik zie daar naar uit! Ik hoop van harte dat de paus erin slaagt om in dit ‘herderlijk schrijven’ ons leven met God op een inspirerende manier te verbinden met de zorg voor deze aarde. tekst Embert Messelink beeld Zweer de Bruin (bzd1)/Flickr.com

Ik denk dat we het nodig hebben dat ons leven met God verbonden wordt met de zorg voor deze aarde. Want we zijn, denk ik, ergens blijven steken. We hebben die zorg vaak verbonden met ethiek. Wat is goed om te doen?

Wat is niet goed? Een verre vliegvakantie is bedenkelijk,

 Als ik mijn handen vouw, bid ik vaker dan voorheen voor de schepping 

je afval scheiden, je auto een keer laten staan en wat minder vlees eten zijn pluspuntjes. Soms gedragen we

we niet aan de standaarden en voelen we ons (een

ons milieubewust en voelen we ons goed, vaak voldoen

beetje) schuldig.

Ik hoop dat we onze relatie met de aarde steeds meer gaan verbinden met de kern van ons geloof. Wat we met de aarde doen is reële schuld. We beschadigen Gods goede schepping. Sla er maar een willekeurige krant op na: overexploitatie, verwoestijning, klimaatverandering, vernietiging van leefgebieden, uitsterven van diersoorten. Veel van die zaken hebben te maken met de manier waarop wij leven. Het bevrijdende evangelie is dat God belooft dat het goed komt, dat Hij redt van alle ellende.

Hij herstelt onze relatie met Hem, met onze medemensen en ook met de schepping – dat is mijn diepe overtuiging.

Het vergezicht dat God ons geeft – een nieuwe aarde waar het leven harmonieus en goed is – is een prachtig, hoopvol toekomstbeeld. Het inspireert hier en nu om met zorg en liefde met Gods schepping om te gaan.

Ik ervaar daarin een geweldige ontspanning. Het vertrekpunt is niet mijn schuldgevoel, maar Gods redding en het

Trek er geregeld op uit en geniet van Gods schepping.

30

OnderWeg #06 > Jaargang 1 > 21 maart 2015

uitzicht dat Hij biedt. Ik hoef niet de hele wereld op mijn

 Column

 Ik hoef niet de hele wereld op mijn schouders te nemen, Hij heeft het reddingsplan allang uitgevoerd 

Christus kennen aan de Nieuwe Universiteit

O

p 25 februari klommen studenten het Maagdenhuis binnen.

Voor de elfde keer sinds 1969 werd het bestuursgebouw van de Universiteit van Amsterdam bezet. Een symbolische actie,

waarvan iedereen de betekenis kent. Als het Maagdenhuis wordt schouders te nemen, Hij heeft het reddingsplan al lang

bezet, klinkt de noodklok in wetenschapsland.

uitgevoerd. Door dat ontspannende besef lukt het mij om

Een woordvoerder op de radio zei dat het in het hoger onderwijs

stappen te zetten die soms best (een beetje) lastig zijn.

niet alleen om geld moet draaien, maar dat waarden weer centraal

Paplepel

moeten staan. Op discussiebijeenkomsten werd gesproken over het belang van vorming. Het onderwijs moet beter, de student moet

In deze tijd van klimaatverandering en verlies van biodi-

weer centraal. Het Maagdenhuis is omgedoopt tot het hoofdkwar-

versiteit hebben we een aards geloof nodig: het besef dat

tier van de ‘Nieuwe Universiteit’.

de zorg voor de schepping ertoe doet in ons leven met God, omdat het zijn aarde is. De aarde is veel meer dan het decor bij het reddingswerk van God. Heel de schepping maakt deel uit van dat reddingswerk. Denk aan die prachtige tekst uit Romeinen 8: ‘Ook de schepping zelf zal worden bevrijd uit de slavernij van de vergankelijkheid en zal delen in de vrijheid en luister die Gods kinderen geschonken wordt.’

 Toppunt van efficiëntie-

denken is de invoering van het leenstelsel 

Het is mij niet met de paplepel ingegoten om mijn geloof dagelijks zo te beleven. Op de een of andere manier zit

Over de middelen en de retoriek kunnen we twisten, maar de

het er diep in dat ‘aardse zaken’ secundair zijn in het leven

Nieuwe Universiteit heeft zeker een punt. Het gaat in het hoger

met God. Maar ik wil af van die oneigenlijke tegenstelling

onderwijs vaak over rendement, nut, geld en resultaat. Dat gaat ten

tussen aards en geestelijk. Het helpt me om er geregeld

koste van rust, bezinningsvakken, academische nieuwsgierigheid.

op uit te trekken en te genieten van Gods schepping. Ik wil

Toppunt van efficiëntiedenken is de invoering van het leenstelsel,

oog krijgen voor alles wat Hij met liefde heeft voortge-

dat studenten dwingt zichzelf te zien als onderdeel van hun eigen

bracht. En als ik mijn handen vouw, bid ik vaker dan voor-

verdienmodel. Dat was de lont in het kruitvat.

heen voor de schepping. Om vergeving voor de schade die

Het zou goed zijn als christelijke studenten zich zouden mengen

ik toebreng, om wijsheid in het goed gebruiken ervan en

in deze discussies. Wat is voor hen de Nieuwe Universiteit? Gerrit

om Gods trouw aan zijn belofte van een nieuwe aarde.

Benschop en Maarten Vogelaar, IFES-werkers in Amsterdam, heb-

Tegels

ben een steen in de rustige vijver van de christelijke studentenverenigingen gegooid. Als christenstudenten geen visie hebben op

Als je ook verlangt naar die nieuwe aarde, wil je misschien

universiteit en wetenschap, kunnen ze zich net zo goed aansluiten

nu al binnen je mogelijkheden wat praktisch doen. Haal

bij de jeugdclub van de kerk. Prik. Die bal zal wel een keer terugko-

bijvoorbeeld een deel van de tegels weg uit je achtertuin.

men.

Vogels en vlinders gedijen er dan beter. Doe mee aan een

Aan de voorgevel van het Maagdenhuis in Amsterdam prijkt een

natuurwerkdag en begin eens wat dingen in je huishouden

tekst: ‘Laat de kinderen tot Mij komen’ (Marcus 10:14). Wat een

te verduurzamen. Keus genoeg, er is vast iets wat bij je

symboliek! Het Maagdenhuis was eens een weeshuis voor katho-

past. Begin met kleine dingen. Hoe klein het ook is, er past

lieke meisjes, nu lopen studenten het pand in en uit. Jezus heeft het

een groot woord op: levensheiliging.

oog ook op hen. Hij laat de kinderen

Een aards geloof. Wat mij betreft niet iets om van te

(en jongeren) bij Zich komen omdat

schrikken, maar een verrijking van het leven met God.

Hij in hen een nieuwe toekomst ziet.

Het wachten is op de pauselijke encycliek. Of beter: begin

Zij zijn ontvankelijk voor het onder-

gewoon alvast.

wijs over het koninkrijk van God. Ook aan de Nieuwe Universiteit?

Embert Messelink is coördinator van A Rocha Nederland en lid van de NGK.

Roel Kuiper is hoogleraar aan de TU Kampen, Eerste Kamerlid voor de ChristenUnie en lid van de CGK.

(advertenties)

De nieuwe Koers En dus bestaat God_301-Opwekking 10-03-15 16:34 Pagi

En dus bestaat God De beste argumenten Is het onlogisch of achterhaald om in God te geloven? Veel mensen denken van wel. Ook in de filosofie zouden er geen goede argumenten zijn voor het bestaan van God. De jonge filosofen Emanuel Rutten en Jeroen de Ridder maken in dit boek duidelijk dat dit beeld inmiddels compleet achterhaald is. Vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw is er in de filosofie juist weer hard nagedacht over de klassieke godsargumenten. De argumenten zijn sterk verbeterd en er zijn nieuwe argumenten bijgekomen!

Natuurlijk is God niet te vangen met onze rede, maar met deze argumenten wordt het wel aannemelijk gemaakt dat God bestaat. Beknopt en glashelder, toegankelijk zowel voor niet filosofisch geschoolde lezers als voor vakmensen.

Buijten & Schipperheijn Motief

Onder

Weg

Inspiratie voor en reisgenot

De volgende keer in OnderWeg:

Jong & verbonden Een extra dik paasnummer over de plek van jongeren en jongvolwassenen in de gemeente. Hoe kunnen gemeenten ervoor zorgen dat jongeren zich verbonden voelen - allereerst met Christus, maar daarnaast ook met de gemeenschap?

48 pagina's met interviews, achtergronden, opinieverhalen en reportages.

Plus: aandacht voor Pasen!

Bestel alvast extra nummers via administratie@onderwegonline.nl

www.buijten.nl – in de boekwinkel 160 p., € 14,50

UITNODIGING Studiedag

De meerwaarde van christelijke ggz: onderzoek en praktijk Zaterdag 11 april 2015, 10-16 uur

Scholengemeenschap Guido de Brès, Amersfoort

KOM OOK!

O.A. LEZINGEN VAN HANNEKE SCHAAP-JONKER EN MET MEDEWERKING VAN TIJS VAN DEN BRINK.

Wat is precies christelijke ggz en wat is het effect ervan? Tijdens deze studiedag van het nieuwe Kennisinstituut gaan diverse sprekers hier dieper op in. ’s Middags zijn er workshops over relatietherapie, geloof en verslaving, pastoraat en participatiemaatschappij, alcohol in de kerk, en meer.

De gemeenten van CGK, GKV en NGK te Lisse, zullen vanaf Pasen 1 gemeente vormen.

Dit samengaan zullen wij vieren tijdens een kerkdienst op zondag 5 april 2015 om 10:00 uur.

Als u zich betrokken voelt bij het proces dat wij als gemeenten zijn doorgegaan,

bent u van harte welkom om dit met ons mee te vieren!

Adres: Veldhorststraat 46 te Lisse

Alle informatie en aanmelden: www.kicg.nl