Ow 1 21

www.onderwegonline.nl

#21  14 november 2015

Druk, druk, druk THEMA: OMGAAN MET TIJD EN DRUKTE

Onder

e Inspirarti voo n te reisgeno

> 08 AFGODEN ONS HART IS NIET SNEL TEVREDEN > 12 WERKVORMEN MEER TIJD EN RUIMTE SCHEPPEN > 20 JAÏRUS MEDITATIE BIJ EEUWIGHEIDSZONDAG > 26 AFDRACHT WAT KOST DE KERK? > EN VEEL MEER...

 Inhoud Thema

08 opi nie

12 werkvormen

Waarom zijn we zo druk?

We lijken drukker dan ooit. Waar komt die drukte

Meer tijd en ruimte

Ja, we zijn erg druk. En ja, wat meer tijd en ruimte zou ons

vandaan? En hoe vinden we rust? Pieter Kleingeld gaat

goed doen. Maar waar te beginnen? OnderWeg vroeg drie

aan de hand van de verlangens van ons hart op die

mensen om een handreiking te doen. Annelies Griffioen-

vragen in. ‘God verwacht niet dat we meer doen dan we

van Oord geeft tips over opruimen, Evelien van Duffelen

kunnen, maar ons hart is minder snel tevreden.’

bespreekt de benedictijnse 'stilteladder' en Pieter Kleingeld geeft een schets voor een Bijbelstudie over tevredenheid.

06 P RAKTIJKLOKAAL

Eeuwigheidszondag in Kampen Steeds meer gemeenten herdenken hun gestorven

26 TREFPUNT

Wat kost de kerk?

Gemeenten in de GKv moeten hogere bedragen

gemeenteleden op de laatste zondag van het kerkelijke

opbrengen voor kerkelijke activiteiten buiten de eigen

jaar. De NGK Kampen bijvoorbeeld wijdt op deze

gemeente dan gemeenten in de NGK. Dat blijkt uit een

Eeuwigheidszondag de middagdienst speciaal aan

vergelijking van de bovenplaatselijke lasten in beide

deze herdenking. Er is dan een sobere liturgie en de

kerkverbanden. In de NGK bedragen die jaarlijks circa

meditatie van de voorganger en de liederen zijn op het

38 euro per kerklid, in de GKv 67 euro per kerklid. De

karakter van de dienst afgestemd. Tijdens de herdenking

trend is echter dat deze bedragen zich naar elkaar toe

leggen nabestaanden een steentje met de naam van de

bewegen.

overledene op de avondmaalstafel.

20 bijbelverhaal

Jaïrus aan het woord

Op 22 november is het Eeuwigheidszondag, ook wel

28 JEUGDWERK

Starters: zelfbewuste zelfstandigen

Goed jeugdwerk sluit aan bij de actuele (jongeren)cul-

Gedachteniszondag genoemd. Een Bijbeloverdenking

tuur en de specifieke ontwikkelingsfase van de deelne-

voor die dag aan de hand van het verhaal over het

mers. In voorgaande afleveringen hebben we stilgestaan

dochtertje van Jaïrus (Marcus 5:22-43), gezien door de

bij tieners en jongeren van diverse leeftijden. In deze af-

ogen van Jaïrus zelf.

levering kijken we naar starters, jongeren van 23 jaar en ouder. Ze hebben in hun studententijd veel onderzocht en veel losgelaten om allerlei opties te kunnen verkennen. Nu komt er langzaam weer behoefte aan kaders.

2

OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015

 Thema

Tijdmanagement

I

k denk dat ik de afgelopen 25 jaar elk jaar wel iets gedaan heb aan tijdmanagement. Het begon ooit met de Pomodorotechniek: een kookwekker in de vorm van

een tomaat, waarmee je periodes afbakende om geconcentreerd ergens aan te werken. Ook maakte ik lijstjes van wat ik de volgende dag ging doen. Hier en daar volgde ik een training en de managementgoeroes Covey, Tiggelaar

16 opinie

‘ Ambtsdrager worden, daar heb ik geen tijd voor’

en Allen lagen onder mijn kussen. Al las ik hun boeken vaak tijdens vakanties. Dan had ik er tijd voor... Ik zeg het met enige scepsis over het effect dat al die boeken nu werkelijk op mijn functioneren hadden.

In veel gemeenten is het niet eenvoudig om ambtsdragers te vinden. Hoe komt het dat velen van ons al onrustig

Het is november 2015 en ik heb inmiddels 7.500 e-mails

worden als ze de vraag zien aankomen? En waarom is ‘daar

ontvangen dan wel verzonden. Ik las ooit dat je voor elke

heb ik geen tijd voor’ de meestgehoorde reactie? Wel of niet

e-mail die je verzendt, er gemiddeld 4,2 terugkrijgt. Even

ambtsdrager worden is een vraag die niet op zichzelf staat.

controleren: ik heb er 1.600 verzonden. Die verhouding

Het is een vraag die raakt aan ons hele leven en de keuzes

klopt dus ongeveer. Misschien moet ik toch weer eens op

die we daarin maken.

zoek naar wat info over een leven zonder e-mail?

Ik vind 7.500 een indrukwekkend getal, maar er zijn ongetwijfeld lezers die nog meer e-mails te verwerken krijgen.

En door de opkomst van de sociale media neemt het aantal postvakken alleen maar toe. Mijn groeiende vaardigheden om drukte te beheersen, kunnen dan ook maar met moeite gelijke tred houden met de toenemende complexi-

En verder: 04 Nieuws 05 In beeld

teit van het leven. Of moet ik er zo niet over denken en is tijdmanagement eigenlijk maar een vreemd woord? Is tijd iets om te managen? Tikt de tijd niet vanzelf verder?

In dit nummer van OnderWeg vindt u naast één life hack (een hulpmiddel om met de overvloed aan informatie om

14 Redactioneel

te gaan) twee artikelen die dieper proberen in te gaan op

19 Nieuws

heid, want onze drukte heeft bijvoorbeeld ook invloed op

19 Colofon

Ik wens u alle rust toe bij het lezen van dit nummer van

22 Woordzoeker

de oorzaken van onze drukte. In alle eerlijkheid en openonze rol in de gemeente waar we deel van uitmaken.

OnderWeg.

24 Column Eline de Boo 30 Wandelen met God 31 Column Dick Westerkamp www.onderwegonline.nl facebook.com/onderwegonline

Pieter Kleingeld, redacteur OnderWeg

twitter.com/onderwegline (beeld voorkant Elenamiv/Shutterstock) 3

(advertenties)

Adverteren in OnderWeg? De voordelen:

Nieuws Christian Reformed Church publiceert rapport over homorelaties Een studiecommissie van de Christian Reformed Church in Noord-Amerika (zusterkerk van de NGK) heeft een rapport gepubliceerd over de vraag hoe de

 De oplage is groot.  Het tarief is aantrekkelijk.  De nummers blijven lang bewaard.

kerk in het huidige politieke en culturele klimaat moet omgaan met kerkleden met homoseksuele relaties.

De commissie signaleert een sterke spanning tussen de Bijbels gemotiveerde afwijzing van homoseksuele relaties door de CRC en de Noord-Amerikaanse samenleving, waarin homoseksuele relaties steeds meer geaccepteerd worden, ook door christenen, en waarin het homohuwelijk is gelegaliseerd.

De commissie geeft geen zwart-witte antwoorden op vragen waar CRC-gemeenten tegenaan lopen – bijvoorbeeld rond kerklidmaatschap, doop en attestaties – maar probeert met hen mee te denken in het vinden van een liefdevolle weg in de omgang met

Informatie en reserveringen: Nico Postuma, tel. 06-13995905, adverteren@onderwegonline.nl.

Vind alle tarieven en formaten ook terug op www.onderwegonline.nl/adverteren.

homostellen. De commissie pleit voor uiterste terughoudendheid in het afhouden van gemeenteleden met een homorelatie van het avondmaal. Ze vindt het zorgwekkend dat homoseksuele relaties ‘de enige categorie zonden’ lijken te zijn waarop kerken nog met tucht reageren, tot aan excommunicatie toe. Volgens

Drie maanden lang gratis onderweg

de commissie beschadigt dat homoseksuele christenen

Onder

kanttekeningen bij, met name bij het taalgebruik en de

en wordt daardoor het stereotype beeld dat de wereld van christenen heeft bevestigd.

De commissie moest zich van de CRC-synode baseren op eerdere synodebesluiten, die geen ruimte bieden voor homorelaties, maar plaatst daar wel kritische

Weg

verwijzing naar veranderingstherapieën. In juni 2016

Benieuwd naar OnderWeg? Neem een proefabonnement en ontvang het magazine drie maanden lang gratis thuis! Aan het einde van de drie maanden kunt u kiezen tussen een jaarabonnement of een digitaal abonnement.

Niet tevreden? Dan kunt u het proefabonnement simpelweg laten aflopen; het wordt niet automatisch verlengd.

Op 1 december promoveert ds. Job Smit (NGK) aan

e Inspirarti voo n te reisgeno

Bestel uw proefabonnement via administratie@onderwegonline.nl of www.onderwegonline.nl/proefabonnement

4

OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015

zal de CRC-synode zich over het rapport buigen.

Het rapport is hier te vinden: www.crcna.org/sites/ default/files/same-sex_marriage.pdf.

Ds. Job Smit (NGK) promoveert de Vrije Universiteit tot doctor in de theologie op het proefschrift Antwoord geven op het leven zelf. Een onderzoek naar de basismethodiek van de geestelijke verzorging. Het proefschrift formuleert de doelstelling en karakteristieke werkwijze van geestelijk verzorgers vanuit een algemeen inzichtelijk, maatschappelijk perspectief. Volgens Smit helpt en ondersteunt geestelijke verzorging mensen om antwoord te geven op ‘het leven zelf’, waardoor ze hun levensweg kunnen vervolgen. Hij is door de NGK Apeldoorn afgestaan voor de geestelijke verzorging bij de Stichting Novel Zorg en Wonen, locatie Wendhorst in Heerde.

 In beeld

In beeld: Rianne van der Weerd-van Goor Leeftijd: 33 Woonplaats: Heerde Kerkelijke gemeente: GKv Heerde Gezinsomstandigheden: Getrouwd en samen ouders van twee heerlijke meiden (4 en 2) Werk: Leerkracht basisonderwijs

 Gemeente zijn is meer dan op zondagmorgen elkaar in de kerk ontmoeten 

1. Op wat voor manier heeft jouw geloof je leven veranderd? Het geloof is altijd aanwezig

Als het allemaal lekker loopt, ben ik

onzeker. Hij twijfelde soms aan zijn

gelukkig. Soms vind ik het ook heerlijk

eigen kunnen. Daarnaast spreekt Mozes

om even mezelf op te laden door een

mij ook aan omdat hij het volk mee op

geweest. Ik ben opgegroeid in een

wandeling in de natuur te maken of om

reis nam. Nu we twee kinderen heb-

christelijk gezin, leerde een christelijke

mij terug te trekken met een boek. Dat

ben, mag ik samen met mijn man onze

man kennen. Het geloof is alleen maar

helpt me om te beseffen dat we het

kinderen meenemen op reis om God te

meer geworden. Ook door gebeurtenis-

goed hebben en dat we gelukkig zijn.

leren kennen.

4. Wat is je mooiste ervaring in de kerk? Ik vind het moeilijk om

7. Wat is je grootste ergernis? Onrecht en oneerlijkheid.

sen in mijn leven ben ik dichter bij God gekomen.

2.Aan welk onderwerp moeten we in OnderWeg aandacht geven? Een lastige vraag,

te zeggen wat mijn mooiste ervaring

want ik ken het blad nog maar kort. In

onze trouwdienst en de doopdiensten

8. Wat is volgens jou de grootste belemmering bij gemeente zijn? De tijd waarin we

wat ik tot nu toe van het blad heb ge-

van onze kinderen. Verder heb ik ook

leven: iedereen is gehaast en druk. Dat

zien, zijn de onderwerpen al best divers.

mooie ervaringen in ‘gewone’ diensten,

zie je ook terug in de kerk. We willen

Ik denk dat het in deze tijd ook goed

bijvoorbeeld een lied dat we samen zin-

heel veel, maar het uitvoeren is lastig.

is om stil te staan bij de verschillende

gen of een preek die mij raakt.

De ervaring is dat we te druk zijn om

generaties in de kerk. Hoe kunnen we elkaar vasthouden en blijven vasthouden? Maar ook hoe kunnen wij, als kerk en als christenen, het verschil maken?

3. Wat doe je om gelukkig te zijn? Regelmatig stilstaan bij het

is, ik heb er meerdere. Ik denk meteen aan mijn belijdenisdienst, maar ook aan

5. Kun je je een goed voornemen herinneren dat je ook uitgevoerd hebt? Na de geboorte van onze tweede dochter heb

zijn voor elkaar. Gemeente zijn is meer dan op zondagmorgen elkaar in de kerk ontmoeten.

te zoeken tussen werk en gezin/privé.

Ik was vaak vrijdagavond en zaterdag

dankbaar dat ik getrouwd ben met een

nog bezig met mijn werk en dat wilde ik

geweldige man, dat we samen ouders

niet meer. Door een gebeurtenis in onze

mogen zijn van twee heerlijke meiden.

vriendenkring werd ik er ook bij stilge-

We hebben allebei werk, ik geniet van

zet dat het leven meer is dan werken al-

het vrijwilligerswerk dat ik kan doen.

leen. In het weekend staat genieten nu

Natuurlijk is het soms zoeken naar een

veel meer centraal dan voorheen.

mijn werk, mijn studie, het werk voor de

6. In welk Bijbelpersonage herken je jezelf? Als ik kijk naar

kerk (preekvoorziening), én de sociale

het karakter, dan denk ik aan Mozes.

contacten onderhouden.

Hij was een leider en tegelijk soms ook

alles op orde hebben, en daarnaast ook

zien naar elkaar, luisteren naar elkaar, er

ik mij voorgenomen om meer balans

feit dat we het goed hebben. Ik ben

goede balans. Want ik wil thuis graag

echt tijd aan elkaar te besteden, in om-

5

 Praktijklokaal Eeuwigheidszondag in Kampen

S

teeds meer gemeenten herdenken hun gestorven gemeenteleden op de laatste zondag van het

kerkelijke jaar, dit jaar op 22 november.

En steeds vaker omvat die herdenking meer dan het noemen van hun namen in een ‘gewone’ kerkdienst. De NGK Kampen bijvoorbeeld wijdt op deze Eeuwigheidszondag de middagdienst speciaal aan deze herdenking, ook omdat het herdenken van de 20 tot 25 gemeenteleden die jaarlijks overlijden, veel tijd kost. Er is dan een sobere liturgie en de meditatie van de voorganger en de liederen zijn op het karakter van de dienst afgestemd. Een centraal moment in de dienst is de herdenking zelf.

Op de beamer zijn achtereenvolgens

Nabestaanden leggen een witte steen met de naam van de overledene op de avondmaals-

de namen en foto’s van de overlede-

tafel.

nen te zien. Steeds als er een naam en foto getoond worden, lopen één of meer nabestaanden naar voren om een

 ‘Soms merk je dat mensen de sfeer als zo bijzonder ervaren dat ze langer in de kerk blijven’ 

deerd. Na afloop van de dienst hebben

steen met de naam van de overledene

alle gemeenteleden de gelegenheid

(een verwijzing naar de witte steen uit

om een waxinelichtje aan te steken en

Openbaring 2:17) op de avondmaalstafel

voor in de kerk neer te zetten. ‘In het

neer te leggen. Ook ontsteken ze een

begin proefde je nog wat huiver – “dat

waxinelichtje aan de paaskaars en zet-

is toch rooms?” –, maar ik merk nu dat

ten dat ernaast. Tijdens het noemen van

mensen er behoefte aan hebben om ter

de namen klinken enkele korte muzikale

herinnering aan hun eigen geliefden die

intermezzo’s.

korter of langer geleden zijn gestorven,

Volgens Annette Veltman, die in de NGK

een kaarsje aan te steken. Op de achter-

Kampen deze diensten coördineert,

grond is dan een Taizélied of iets anders

worden deze herdenking en de vorm

te horen. Soms merk je dat mensen de

waarin die plaatsvindt door de familie-

sfeer als zo bijzonder ervaren dat ze

leden van de overledenen erg gewaar-

langer in de kerk blijven.’

Avondmaal als echte maaltijd

I

n veel gemeenten is de manier van avondmaal vieren in

in Eindhoven, waar op zondagavond 18 oktober eerst een

discussie. Diverse vormen worden besproken en beproefd

maaltijd gehouden werd, die werd afgesloten met een korte

(aan tafel, in een kring, lopend), elk met zijn eigen voor-

dienst. De nadruk lag op de onderlinge band die in de viering

en nadelen. In de NGK Eindhoven wordt een nieuwe manier

van het avondmaal besloten ligt. Een vergelijkbare praktijk

van avondmaalsviering in praktijk gebracht. Of eigenlijk

kent men ook in de Amsterdamse CGK-gemeente Via Nova.

een heel oude. Hij komt uit de oude kerk, waar de christe-

GKv-predikant Jos Douma blogde er recent over op www.ver-

nen vaak samen een maaltijd hielden, met als onderdeel de

langennaarhetgoedeleven.wordpress.com. Ook hij pleit voor

viering van het avondmaal. Zo ook in de Emmaüsgemeente

‘maaltijdsamenkomsten’.

6

OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015

 Praktijklokaal M/V-oudstenraad in GKv Oegstgeest

S

inds kort kent de GKv Oegst-

oudstenraad draagt zorg voor het alge-

geest een oudstenraad waarvan

mene beleid en voor het geestelijk lei-

zowel mannen als vrouwen deel

dinggeven aan de gemeente. Predikant

uitmaken. In de kerkdienst van 1 novem-

Robert Roth: ‘Ik ben een dankbaar mens

ber zijn ze ingezegend in hun nieuwe

en blij met de gemeente die dit draagt.’

bediening. Binnen de twaalf leden tel-

Hij ziet het nieuwe model dat de GKv

lende oudstenraad is een kerkenraad

Oegstgeest toepast als winst: ‘Iedereen

met een aantal mannelijke ambtsdra-

die gaven heeft om geestelijk leiding te

gers eindverantwoordelijk, maar de

geven kan op deze manier meedoen.

En op basis van de heilige Schrift is niet

 ‘Op basis van de Schrift is niet staande te houden dat mannen wel geestelijk leiding mogen geven en vrouwen niet’

staande te houden dat mannen wel geestelijk leiding zouden mogen geven en vrouwen niet. Door het model dat wij gekozen hebben, zijn daarvoor nu

(beeld Fancycrave1/Pixabay)

meer mensen beschikbaar. Mensen blijken zich er ook gemakkelijker voor

De laatste GKv-synode heeft in de

beschikbaar te stellen dan voorheen

besluiten over M/V in de kerk vastge-

voor het ouderlingschap. Door de inzet

houden aan verschillende verantwoor-

van vrouwen in de oudstenraad zijn we

delijkheden voor mannen en vrouwen

nu ook een betere afspiegeling van de

in de gemeente. De kerkenraad van de

gemeente en wordt er een nieuwe en

GKv Oegstgeest vindt dat hij met het

onmisbare dimensie in onze gesprekken

instellen van de oudstenraad binnen de

ingebracht.’

grenzen blijft die de synode heeft aangegeven.

Jeugdcavé in Zuidlaren

E

én van de kerken die bewust

catecheet aangewezen worden, zodat

laatste aspect komt onder andere naar

gekozen hebben voor het com-

ze elkaar kunnen afwisselen. Ds. Theo

voren in het werken aan de presentatie.

Havinga: ‘Het moet onderling wel klik-

Ds. Havinga: ‘Dat kan heel praktisch,

en catechese, is de GKv Zuidlaren. Het

ken. Juist daarom is er ook een echtpaar

bijvoorbeeld door het organiseren van

Jeugdcavé (combinatie van catechisatie

dat de diverse teams eventueel kan

een maaltijd. Zo werk je heel direct aan

en vereniging) gaat daar na een gron-

coachen.’

de gemeenschap.’ Op die manier hoopt

dige voorbereiding in januari 2016 van

Het Cavé begint met een mentorkwar-

men ook de betrokkenheid vanuit en

start. Doelstelling is dat jongeren leren

tier, vervolgens bespreekt de cate-

met de gemeente te vergroten. Eén

om volgeling van Jezus te zijn: in hun re-

cheet de lesstof met de groep en de

keer in de acht weken kan de gemaakte

latie met God en hun naaste, als lid van

bijeenkomst wordt afgesloten met het

presentatie bijvoorbeeld getoond wor-

de gemeente, als christen in de samen-

voorbereiden van een presentatie. Het

den in een kerkdienst, waarin het be-

leving, en als christen op deze aarde.

geheel duurt ongeveer vijf kwartier. Dat

sproken thema centraal staat.

Dat willen ze in Zuidlaren bereiken door

is langer dan een catechisatieles (drie

elke groep te koppelen aan een mentor

kwartier), maar wie hiervoor catechi-

en een catecheet die kunde en kennis

satie en vereniging bezocht, is nu niet

Webtip

inbrengen. Mentoren en catecheten

meer tijd kwijt.

www.gkvzuidlaren.nl/gkv4/index.

hebben onlangs met elkaar kennisge-

‘Het gaat om een samenspel van hoofd,

php/jeugd/opzet-catechisatie-ver-

maakt in een speeddatessessie. Het is

hart en handen’, meldt het werkdocu-

eniging

de bedoeling dat er twee mentoren per

ment op de website van de kerk. Dat

bineren van jeugdvereniging

7

 Thema

Waarom zijn we zo druk?

We lijken drukker dan ooit.

Waar komt die drukte vandaan? En hoe vinden we rust?

tekst Pieter Kleingeld

Partners uit tweeverdienende gezinnen rijden elk van hun drie kinderen wekelijks naar twee sporten en de muziekschool, terwijl ze ondertussen op Facebook hun status bijwerken en op de status van anderen reageren. Tegelijkertijd zoeken ze wanhopig naar metime en tijd om samen door te brengen (want dat moet volgens de Marriage Course).

Alleengaanden jongleren tussen hun werk en een georganiseerd (help!) huishouden. Ze onderhouden een uitgebreid netwerk van vrienden, gaan naar de sportschool en maken zich zorgen over de keuze wel of geen partner.

Plus die onvermijdelijke sociale media.

Pensionado’s combineren verre reizen met wekelijks twee dagdelen op de kleinkinderen passen. Ze pendelen op (beeld Wolfgang Borchers/Pixabay)

8

OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015

 Opinie

 De schepper heeft ons

hun elektrische fiets van hun vrijwilli-

Afgoden

gerswerk naar het treinstation, op weg

Toen ik bij de Rabobank werkte, vertrok

naar de incidentele workshop vanuit

een collega naar adviesbureau McKin-

de voormalige professie, ondertussen

sey. Over McKinsey werd gezegd dat

whatsappend met hun kinderen en

iedereen die daar ging werken binnen

kleinkinderen.

een jaar gescheiden was. Misschien

En oh ja, voor christenen komen daar

wat overdreven, maar stel dat je door

nog de zondag, de Bijbelkring en vast

je baan tegen een scheiding aanloopt.

nog een kinderclub of een taak in het

Dan wil je voor jezelf wel bewijzen dat

vriendinnen, je man en je ouders – dat

pastoraat of de kerkenraad bij.

die carrièrestap de moeite waard was.

jij het ook kunt.

Waarom zijn we zo druk? De schepper

En daar ben je druk mee. Je bent druk

heeft ons 24 uur in een dag gegeven.

omdat je jezelf wilt bewijzen. En hoe-

Ik ga ervan uit dat dat geen fout was;

veel carrière is dan genoeg?

misschien ook dat van je gezin onder

God verwacht niet dat we meer doen

Vaak werken we te hard om de verlan-

controle wilt hebben. Als ik zo veel

dan we kunnen doen. Dus waarom toch

gens van ons hart te vervullen. Daar zit

geld apart heb gezet... Als ik de kinde-

zo druk?

een belangrijk deel van onze drukte.

ren sport en cultuur in hun opvoeding

Wie of wat je leven bepaalt, dat is je

kan meegeven... Je bent druk omdat

god. Dus wanneer je verlangen om an-

anderen zorg nodig hebben, en jij kunt

Voor een deel hebben we er denk ik

deren te behagen of je zorgen om geld

die zorg geven. En dan klopt er weer

geen invloed op. Bijvoorbeeld als je

jouw leven bepalen, dan zijn dat jouw

een vriend met problemen bij je aan.

kleine kinderen hebt die niet door-

afgoden. Paulus zegt het in Romeinen

slapen of vroeg wakker worden. Of

1 zo: ‘Ze hebben de majesteit van de

als een project tegen zijn deadline

onvergankelijke God ingewisseld voor

Je hangt eindeloos rond op Facebook,

aanloopt. Tegelijkertijd kun je oefenen

beelden van vergankelijke mensen,

je geeft nutteloze mailtjes veel te

om de goede dingen op het juiste mo-

vogels, lopende en kruipende dieren.’

uitgebreid antwoord, je voert zoge-

ment te doen. Je kunt leren om minder

Onze afgoden staan inmiddels niet meer

naamd belangrijke gesprekken, maar

chaos in je leven toe te laten en minder

als beeldje in een hoek van onze kamer,

ondertussen doe je niet wat je moet

achter de feiten aan te lopen. Zelfs al

maar ze zitten in ons hart. Hoewel: de

doen. Totdat de deadline er is en dan

zijn het maar simpele dingen, zoals die

foto’s en herinneringen in onze huiska-

zit je in de stress. Maar waarom stel

sleutels die altijd zoek zijn terwijl je

mers en kantoren vertellen misschien

je uit?

eigenlijk te laat bent of dat ene mailtje

wel meer dan ons lief is over onze af-

dat verstopt zit tussen 1.154 andere

goden.

berichten in je inbox (of was het nou

Tim Chester en Matt Fuller noemen in

hebt. Of nodig denkt te hebben. Ik wil

via WhatsApp verstuurd?). Boeken als

hun boek over tijd en drukte de vol-

niets afdoen aan mensen die werkelijk

De zeven eigenschappen van effectief

gende afgoden:

financiële problemen hebben, maar

Onverzadigbaar

24 uur in een dag gegeven – ik ga ervan uit dat dat geen fout was 

3. J e bent druk omdat je jouw leven en

4. J e bent druk vanwege uitstelgedrag.

5. J e bent druk omdat je het geld nodig

het kan gebeuren dat we geld nodig

leiderschap van Stephen Covey, Een le1. Je bent druk omdat je je voor jezelf

denken te hebben, terwijl we gewoon

en Getting Things Done van David Allen

wilt bewijzen. Die heb ik net al ge-

ons dagelijks brood eten en onze jaar-

zijn aanraders als het gaat om tijdma-

noemd.

lijkse vakantie vieren.

vensregel voor beginners van Wil Derkse

nagement en prioriteiten stellen.

Maar we kunnen nog een stap verder

2. Je bent druk omdat je je voor anderen

gaan. God verwacht niet dat we meer

wilt bewijzen. Het lijkt je vriendin-

leven wilt halen. Je leeft maar één

doen dan we kunnen, maar ons hart is

nen allemaal te lukken: een goede

keer... Dus: je wilt je duikbrevet halen

minder snel tevreden. In ons hart zijn

baan, een huishouden en een gezin

en dan duiken in de Rode Zee. Je wilt

we, vaak onbewust, druk om andere

met drie kinderen. Alles loopt op rol-

wandelen op IJsland. Je wilt een uit-

machten dan de schepper tevreden te

letjes. En dan gaan ze ook nog naar

dagende carrière maken. Je wilt een

stellen. En die machten lijken onver-

de sportschool. Maar jij wordt al

weekendje Barcelona doen. En dan

zadigbaar. In dit artikel wil ik op dat

doodmoe wakker. Toch wil je bewij-

ook nog die stilteretraite. Druk, druk,

aspect van drukte ingaan.

zen – voor jezelf, maar ook voor je

druk.

6. Je bent druk omdat je alles uit het

>>

9

 Thema

Bij mij ging deze oefening zo: •G een verandering? Ik dacht: dan ga ik niet moedig preken, maak ik geen moedige keuzes, blijft het gevoel van drukte, neem ik te weinig tijd voor reflectie en kan ik minder goed luisteren, want ik zou me aangevallen kunnen voelen.

•W el verandering? Dan ben ik moedig en geïnformeerd, durf ik betrokken en spiritueel te spreken, kan ik beter luisteren en heb ik de vrijheid om te rusten. Dus ik wist: ik wil veranderen, dat lijkt me een stuk vreugdevoller.

Little stuff Hoe bereik ik nu zo’n verandering? Dan komen we bij het evangelie. Dat begint in dit geval bij de val, de ellende: angst God verwacht niet dat we meer doen dan we kunnen, maar ons hart is minder snel tevre-

voor mensen. Hoe word ik verlost van

den. (beeld Gentlegiant27153/Pixabay)

die angst voor mensen? De eerste manier noemde ik al: hard werken. Want wanneer ik hard werk, zullen ze me

Kijk eens naar deze lijst en kijk eens

‘Ze kunnen in ieder geval niet zeggen

niet afwijzen. Ik probeer afwijzing te

naar je hart of naar je huiskamer of

dat hij uit zijn neus loopt te eten.’

voorkomen door drukte. Maar die ma-

kantoor. Welke verlangens herken je?

Trevor Hudsons meditatie op het be-

nier werkt dus niet. En ik ben niet de

Wat veroorzaakt jouw drukte?

kende ‘gebed om rust’ in zijn gelijkna-

enige die dat ervaart.

mige boek hielp mij een stap verder.

Een andere manier die ik zou kunnen

Dit gebed begint als volgt: ‘God, geef

proberen, is mijn zelfvertrouwen ver-

Wat nu? Van elk van deze afgoden

me de rust om te accepteren wat ik

groten. Of nog beter: mijn zelfbeeld

kunnen we bevrijd worden. Ik zoom

niet kan veranderen, de moed om te

verbeteren. Als ik maar goed genoeg

ter illustratie in op die tweede afgod:

veranderen wat ik kán, en de wijsheid

over mezelf denk, dan raakt het oor-

jezelf bewijzen aan anderen. Het is er

om het verschil te zien.’ Ik vroeg me

deel van anderen mij niet meer. Als ik

namelijk één die ik als predikant her-

af: moet ik mijn angst voor anderen

mezelf maar voldoende ervan overtuig

ken, net als veel andere mensen die op

accepteren en dus niet veranderen? Of

dat ik een goede spreker ben, dan

een podium staan. Je zoekt bevestiging

heb ik moed nodig om te veranderen?

en bent bang voor afwijzing. Gezien

Wat is wijsheid?

het aantal predikanten dat vastloopt, is

Trevor stelt de volgende oefening voor:

dat een reële angst binnen ons beroep.

• Probeer je voor te stellen dat je er-

Angst

Maar ik denk dat er nog veel meer

voor kiest om je angst voor anderen

mensen zijn die deze angst in hun

te accepteren. Je blijft in dezelfde

leven herkennen.

situatie en probeert er niets aan te

Ondertussen heb ik opeens een ander

veranderen. Word je bewust van je

woord gebruikt: angst. Angst is geen fijn woord. Wie zegt nu van zichzelf dat

gevoelens.

• Stel je vervolgens voor dat je de an-

hij bang is voor anderen? Maar toch:

dere keuze maakt: je doet je best om

wanneer je jezelf aan een ander wilt

bepaalde veranderingen in je leven

bewijzen, betekent dat dat je in zekere

aan te brengen. Opnieuw luister

mate bang bent. Ik blijkbaar wel. En die

je naar je gevoelens. Waar voel je

angst kan zich op verschillende manie-

vrede? En waar angst, onzekerheid,

ren uiten. Bij mij door hard te werken.

ongemak?

10

OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015

 In ons hart zijn we druk om andere machten dan de schepper tevreden te stellen, en die machten lijken onverzadigbaar 

 Opinie

raakt kritiek mij niet meer. Misschien kan

Spreuken 18:10: ‘De naam van de HEER is

Motto

ik die benadering zelfs combineren met

een sterke toren, de rechtvaardige snelt

Hoe pak ik deze waarheid op? Door me

de eerste: hard werken. En voordat ik het

erheen, en is veilig.’

erin te oefenen. Door mezelf telkens

weet, wordt dit mijn slogan: I may be lit-

Die woorden maken ook duidelijk dat op

hieraan te herinneren. Ik doe dat door

tle, but to God I’m big stuff!

God vertrouwen niet betekent: achter-

zo’n vers te onderstrepen in mijn bijbel.

Maar misschien ben ik helemaal niet big

over leunen op een stoel en hopen dat je

Vervolgens heb ik op mijn pc een achter-

stuff. We denken misschien wel dat we

angst weggaat. Nee, op God vertrouwen

grond waarop ik een motto van de dag

allemaal miljonairs, supersterren, sport-

is naar Hem toe gaan en bij Hem schuilen.

kan invoeren. Voor mij is dat de komende

helden, topmodellen of topwetenschap-

We zijn veilig bij Hem, omdat God groter

weken dus Spreuken 29:25. Wanneer ik

pers kunnen zijn. En we prenten het onze

en machtiger is, en omdat Gods mening

begin aan een nieuwe klus – een tele-

kinderen in. Maar het is niet zo. Nee, de

over mij beslissender is dan de mening

foontje, het voorbereiden van een preek,

meesten van ons zijn gewoon, little stuff.

van mensen.

het beantwoorden van e-mails of wat dan

Er valt over deze benaderingen veel te

Wat is dan Gods mening over mij? Niet:

ook – dan zie ik die woorden en bedenk

zeggen, maar wat ze gemeen hebben, is

I’m big stuff in God’s eyes. Dan zijn we

ik me, misschien slechts dertig seconden:

dit: het zijn vormen van zelfverlossing en

weer terug bij de zelfverlossing, want

voor wie hoef ik niet bang te zijn? En wat

ze werken niet.

hoe weet ik dat ik big stuff ben? Nee, God

is er ook alweer zo goed aan om op God

is gespecialiseerd in het liefhebben van

te vertrouwen?

Dit is wat mij hielp: Spreuken 29:25.

zondaars. God heeft zich toegelegd op

Zo integreer ik het evangelie in mijn ge-

‘Angst voor mensen is een valstrik, wie

het liefhebben van little stuff. Hij is expert

wone, dagelijkse leven, dat ook weer niet

op de HEER vertrouwt, wordt beschermd.’

in het liefhebben van wat de wereld on-

zo anders is dan dat van de gemiddelde

Deze woorden maakten mijn situatie

aanzienlijk vindt. Hij houdt van mensen

volgeling van Jezus. Het kost nauwelijks

helder. Ik heb vertrouwen ingeruild voor

omdat Hij van ze houdt. Hij verklaart

tijd, maar het levert wel rust op. En ja, het

angst en God voor mensen. En zoals

mensen rechtvaardig omdat ze lijken op

gaat natuurlijk niet altijd goed. Maar ik

gezegd: God inruilen voor mensen is

zijn Zoon Jezus Christus en omdat die

kan me er wel in oefenen.

afgoderij. Wat ik moet doen, is – heel

Zoon alles waarin die mensen niet op

ouderwets – me bekeren en mijn vertrou-

Hem lijken heeft weggedragen aan het

Pieter Kleingeld is predikant van de NGK

wen op God stellen. Of zoals het staat in

kruis.

Oegstgeest en redacteur van OnderWeg.

Leestips Mensen die het werk van Tim Keller kennen, zal het begrip afgoden bekend voorkomen. Een aanrader is zijn boek:

Andere tips • Trevor Hudson, Gebed om rust, Zoetermeer (Boekencentrum), 2005.

• Wil Derkse, Een levensregel voor beginners. Benedictijnse spiritualiteit voor het dagelijkse leven, Tielt (Lannoo),

• Namaakgoden, Franeker (Van Wijnen), 2010.

2008.

• Stephen Covey, Prioriteiten. Effectieve keuzes in leven en

Keller is in zijn gebruik schatplichtig aan Luther, maar ook aan

werk, Amsterdam (Business Contact), 2012.

een kort essay van David Powlinson: ‘Idols of the Heart and Vanity Fair’. Wie het Engels machtig is en geïnteresseerd is, kan dit opstel eenvoudig vinden op internet.

Twee Engelstalige boeken die schrijven over tijd vanuit een christelijk perspectief:

Webtip

• Tim Chester, The Busy Christian’s Guide to Busyness, Westmont

Zoek op Google naar ‘big ego low self esteem gospel’

(InterVarsity Press), 2006.

• Matt Fuller, Time for Everything?, Epsom (The Good Book

en je vindt interessante blogs van Tim Chester en Mark Meynell.

Company),2015.

11

 Thema

Drie werkvormen voor meer tijd en ruimte Ja, we zijn erg druk. En ja, wat meer tijd en ruimte zou ons goed doen. Maar waar te beginnen? OnderWeg geeft drie handreikingen.

Verzamel geen schatten op aarde... tekst Annelies Griffioen-van Oord In Matteüs 6:19 staan indringende woorden: ‘Verzamel voor jezelf geen schatten op aarde...’ Zeven jaar geleden verhuisden wij naar ons huidige huis.

Vijftien jaar hadden we in ons vorige huis gewoond. Bij het inpakken van alle verhuisdozen heb ik heel wat keren aan die woorden uit Matteüs gedacht. Gelukkig ben ik zelf redelijk georganiseerd en weet ik wat ik in huis heb. Maar dat geldt niet voor iedereen. Wat kun je veel bewaren en verzamelen!

Te veel rommel in huis kan bewust of onbewust energie vreten en onrust in je hoofd veroorzaken. In een opgeruimd huis hoef je veel minder te zoeken. Overweeg eens om van tijd tot tijd aandacht te geven aan de dingen

(beeld Stormbringerser/Pixabay)

die je bewaart, want wat opgeruimd is, vraagt geen aandacht. Versobering kan

steeds de moeite van het bewaren

-kastje door te kijken en wat ruimte

ruimte en rust geven!

waard of kun je er iemand anders blij

te scheppen. De kringloop neemt

mee maken?

je overbodige spullen graag in ont-

Een paar tips: • Loop je huis eens door en vraag je af of de spullen die je bewaart nog passen bij de levensfase waar je nu in zit.

• I s de verzameling uit je jeugd nog

12

• Loop je kledingkast door en vraag je af of je die kleding echt nog gaat dragen.

• Tijdens het koken heb je vaak even de gelegenheid om een keukenlade of

OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015

vangst.

• Moet dat kinderspeelgoed echt bewaard worden?

• Vraag je eens af waarom je dingen niet kunt loslaten. Geven ze je veilig-

 Verwerking

Opruimen kost minder tijd dan zoeken 



voor de nabestaanden.

• Geef spullen een vaste plek. Opruimen

heid of houvast?

Zie www.minibieb.nl.

• De zolder, schuur of garage is in veel huizen de plek om overbodige spullen te bewaren…

• Bedenk bij het ouder worden hoe je na je overlijden je huis wilt achterlaten

krijgt…

kost minder tijd dan zoeken.

• Word je bewust van je omgeving!

Opruimen is een mooi middel om rust te

Schep orde en rust, waardoor creativi-

creëren! Lukt het je niet om dit alleen te

teit weer ruimte kan krijgen.

doen? Vraag dan hulp aan een huisge-

En verder: • Kijk eens kritisch naar je boekenkast.

is dat als je eenmaal de slag te pakken

noot, familielid of vriend(in). Vind je dat moeilijk, dan kun je altijd professionele

• Pak niet te veel tegelijk aan. Doe het

hulp inschakelen; mensen die er plezier

stap voor stap. Zet jezelf niet onder

in hebben om een ander te helpen orde

druk.

op zaken te stellen.

• Tijd inplannen in de agenda is handig en voorkomt uitstelgedrag.

Waar je schat is, daar zal ook je hart zijn.

• Realiseer je dat iedere keer een beetje opruimen en wegdoen uiteindelijk

Annelies Griffioen-van Oord (NGK) is

heel veel kan worden. En mijn ervaring

professional organizer.

Een zee van tijd? Begin met een druppel! tekst Evelien van Duffelen

In onze drukke tijd is het niet eenvoudig om de stilte op te zoeken. Het is zoveel makkelijker om almaar door te gaan dan om even een time-out te nemen.

Stilte is voor mij: pas op de plaats maken en even ademhalen. Als ik stilte zoek, zoek ik een moment van rust waarin ik me – juist als ik (te) druk ben – naar binnen kan keren en me kan richten op God. Vanuit de benedictijnse leefregels benadrukt Wil Derkse in zijn boek Een levensregel voor beginners het belang van de stilte. ‘Het doel van stilte is voor mij om tot leven te komen en onder ogen te zien hoe je erbij zit’, zo verwoordde hij zijn boodschap in een interview. Hij vertelde hoe zijn broer een stilteladder ontwikkelde om houvast te creëren voor zijn eigen leven. Die ladder ziet er als volgt uit:

>>

(beeld Obpia30/Pixabay)

13

 Redactioneel

Heilige kus N

Benut momenten tussendoor om uit te blazen en op te laden 

 ader Bekeken, zo heette de actualiteitenrubriek van de EO waar ik ooit bij betrokken was. Een mooie naam voor

een rubriek die het nieuws door een eigen bril bekeek. Tegenwoordig ken ik Nader Bekeken als een GKv-blad dat door scherp geslepen brillenglazen bekijkt wat er in de GKv en de NGK gebeurt.

Zo bevat de nieuwe Nader Bekeken (NB) een kritische kijk op het NGK-rapport over homoseksualiteit. Vooral de zoge-

• Elke dag een stil halfuur.

noemde ‘nieuwe hermeneutiek’ in dat rapport moet het ont-

• Elke week een stille avond.

gelden. Dat is een manier van omgaan met de Bijbel waarin

• Elke maand een stille dag.

Bijbelse voorschriften vanwege het grote verschil tussen de

• Elk kwartaal een stil weekend.

tijd van de Bijbel en de huidige tijd niet automatisch toege-

• Elk jaar een stille week.

past, maar gewogen worden, om zo Gods wil voor onze tijd op het spoor te komen. Met als gevolg dat we sommige dingen

Voor mij is dat een wel heel steile ladder. Maar wél

die de Bijbel gebiedt of verbiedt vandaag juist niet of juist wel

eentje waar ik graag een paar eerste stappen op wil

doen. Volgens NB deugt die omgang met de Bijbel niet.

zetten.

Nu kun je heel verschillend denken over de manier waarop

Is het belang van stilte voor jou groot genoeg om

het NGK-rapport deze ‘nieuwe hermeneutiek’ toepast op het

er een begin mee te maken? Begin klein, misschien

onderwerp homoseksualiteit, maar ik geloof er niets van dat

met slechts een paar keer per dag een paar minuten.

deze manier van omgaan met de Bijbel op zichzelf fout is. We

Benut momenten tussendoor om uit te blazen en op te

gaan bij tal van onderwerpen zo met de Bijbel om en NB geeft

laden. Je kunt bijvoorbeeld elke keer als je een nieuwe

daar zelf een aardige illustratie van.

taak oppakt een kort gebed uitspreken: ‘Ik vertrouw bij deze taak op U, Heer.’ In de benedictijnse traditie

 De ʼnieuwe hermeneutiek‘ moet het ontgelden  Het blad besluit met een artikel over de heilige kus: gebruikelijk in de tijd van Jezus en de apostelen en volgens Paulus

staat dit bekend als ‘ademgebeden’: een kort gebed kalmeert de geest en stelt je in de gelegenheid om de aanwezigheid van God te beleven.

Advies Drie keer per dag een korte adempauze.

zelfs een opdracht: ‘Groet elkaar met de heilige kus.’ De ar-

Tip

tikelschrijver legt uit hoe die kus paste in die tijd: ‘Een mooie

Neem deze week een stil halfuur en zoek in de Bijbel

gemeente is een gemeente waar gekust wordt.’ Vervolgens

enkele teksten op die voor jou leidraad kunnen zijn

wijst hij op de andere sfeer die in onze tijd rond lichamelijk

voor de komende dagen of weken.

contact hangt (denk aan grensoverschrijdend gedrag). Hij antwoordt daarom op de vraag of we terug moeten naar die

Evelien van Duffelen (NGK) is professional organizer.

heilige begroetingskus: ‘Ik aarzel!’ Een duidelijk Bijbels gebod wordt dus vanwege het verschil in tijd en cultuur niet meer toegepast, omdat dat niet wijs zou zijn. Een mooi voorbeeld van wat elders in NB wordt afgewezen. Reden genoeg voor

Broeder Adri Kortekaas (monnik in de Sint-Adel-

de redactie, lijkt me, om de gla-

bertabdij in Egmond) vertelt in de documentaire

zen schoon te poetsen. Of beter

Een monnik, een mens, een dag hoe hij zelfs in

nog, te vervangen door een

een volle, rumoerige trein innerlijk stilte kan

multifocale bril, waarmee je ver

vinden. Hij vertelt er wel eerlijk bij: ‘Dan moet

én dichtbij kunt kijken.

ik wel in een goede bui zijn hoor, het lukt niet altijd.’ Maar wie de momenten zoekt…

Ad de Boer (NGK), hoofdredacteur OnderWeg

 Verwerking

(beeld Unsplash/Pixabay)

Wanneer is God tevreden? tekst Pieter Kleingeld antwoord te geven als het gaat over

jullie rust geven. Neem mijn juk op je

wat God van ons vraagt. Maar schrijf in

en leer van Mij, want Ik ben zachtmoe-

Veel mensen lopen rond met een

een moment van openhartigheid eerst

dig en nederig van hart. Dan zullen jul-

schuldgevoel. ‘Ik zou eigenlijk meer

eens op wat jij diep in je hart denkt

lie werkelijk rust vinden, want mijn juk

moeten doen binnen de gemeente. God

en voelt dat God van je vraagt. Neem

is zacht en mijn last is licht.’

is niet helemaal tevreden met mij.’ Dat

hiervoor de tijd.

Benodigdheden: Bijbel, pen, A4.

Stap 3a: Kijk nu nog eens naar wat je

laatste zullen we wellicht niet hardop zeggen, maar wel van binnen voelen.

Stap 1b: Behalve God zijn er nog meer

hebt opgeschreven bij stap 1a. Schrijf

Maar wanneer is God echt tevreden?

redenen (afgoden) in ons hart te vin-

nu op hoe God werkelijk is, wat Hij

den, die ervoor zorgen dat we te druk

echt van je vraagt. Citeer of verwijs

zijn. Schrijf ook die op.

naar Bijbelteksten, als je die weet.

Stap 1a: Natuurlijk, voor velen is het

Schrijf alles op in de vorm van een

niet moeilijk om een politiek correct

Wat velen van ons nodig hebben, juist als het gaat om tijd en drukte, is een goed beeld van God 



Maar hoe is God echt? God bevrijdde

dankgebed en spreek dat gebed ook

slaven om hun rust te geven. God gaf

uit.

hun de sabbat – één dag per week om te rusten. Bovendien geloven we in

Stap 3b: Kijk nu naar wat je hebt opge-

een God die op Jezus lijkt. We gelo-

schreven bij stap 1b. Op welke manier

ven niet in een uitbuiter, maar in een

kan God jou bevrijden van de drukte

nederige en zachtmoedige God die

in je hart? Hoe zou je jezelf die belofte

rust schenkt. Wat velen van ons nodig

meer eigen kunnen maken? Verzin

hebben, juist als het gaat om tijd en

voor jezelf een manier om je daaraan

drukte, is een goed beeld van God.

te herinneren in je dagelijkse leven.

Stap 2: Neem de tijd om deze woorden

Pieter Kleingeld is predikant van de

van Jezus tot je hart te laten spreken:

NGK Oegstgeest en redacteur van

‘Kom naar Mij, jullie die vermoeid zijn

OnderWeg.

en onder lasten gebukt gaan, dan zal Ik

15

 Thema

‘Ambtsdrager worden, daar heb ik geen tijd voor’ In veel gemeenten is het niet eenvoudig om ambtsdragers te vinden. Hoe komt het dat velen van ons al onrustig worden als ze de vraag zien aankomen? En waarom is ‘daar heb ik geen tijd voor’ de meestgehoorde reactie? Wel of niet ambtsdrager worden is een vraag die niet op zichzelf staat. Het is een vraag die raakt aan ons hele leven en de keuzes die we daarin maken.

tekst Evelien van Duffelen beeld Unsplash/Pixabay

genade: ‘God wordt het meest in ons ver-

stem luistert, voelt volgens hem geen

heerlijkt, als we het meest tevreden zijn

passie en leeft in een leegte.

in Hem.’ ‘In het licht van de eeuwigheid is er altijd

Maar is deze benadering niet veel te idea-

een zee van tijd, je moet er alleen in dur-

Ware noorden

ven zwemmen.’ Deze zin kwam ik tegen

Hoe vaak gebeurt het niet: iemand vraagt

van tijdmanagement? Te druk is toch ge-

in het boek Anders leven van Thomas

je ergens voor en direct ervaar je inner-

woon te druk?

Quartier. De gedachte intrigeerde me en

lijke onrust. Want je bent al zo druk. Vrij-

Boeken over tijdmanagement zijn vooral

is me bijgebleven. God geeft ons eeuwig-

wel gelijktijdig dringt zich een dilemma

praktisch. Maar hoe nuttig en effectief ze

heidsperspectief, maar toch laten we ons

op: hoe maak ik de juiste keuze?

ook zijn, toch geloof ik ten diepste niet in

maar al te vaak leiden door de waan van

Stephen Covey schrijft in zijn boek Priori-

die maakbaarheid. Ik ben ervan overtuigd

de dag. God geeft ons een zee van tijd,

teiten over integriteit op het moment van

dat we pas werkelijk rust kunnen vinden

maar toch komen we in onze beleving

het maken van een keuze. Zijn theorie

als we helder hebben waarvoor we willen

bijna altijd tijd tekort. Hoe zit dat?

begint bij het ontdekken van je innerlijke

leven. Als je als christen wilt leven, gaat

Als professional organizer ben ik voortdu-

kompas, of: jouw ‘ware noorden’. Dat is de

tijdmanagement dus ten diepste over de

rend op zoek naar wat mensen motiveert

levensrichting die je kiest vanuit je inner-

vraag: wie ben ik in Gods ogen? Welke

in de keuzes die ze maken. Voor deze

lijke overtuiging. Door die richting helder

talenten heb ik gekregen en hoe wil ik die

bijdrage heb ik gebruikgemaakt van boe-

te krijgen, krijg je focus en kun je iedere

inzetten in de omstandigheden waarin ik

ken van Wil Derkse, Stephen Covey, Henri

vraag die bij je wordt neergelegd toetsen

mij bevind en in de tijd die mij gegeven

Nouwen en Thomas Quartier, en van

aan je levensovertuiging.

is? De eerste vraag bij het maken van

wat ik leerde bij de Sint-Adelbertabdij in

Covey bouwt dat vervolgens uit door te

een keuze is dan niet: heb ik genoeg tijd?,

Egmond-Binnen. Mijn bron en focus zijn

benadrukken dat we altijd kunnen kiezen.

maar: past dit bij wie ik ben en bij waar ik

dat ik wil leven vanuit de innerlijke rust

‘Hoe we ons willen geven, zegt iets over

voor sta? Past dit bij hoe ik geloof dat God

die alleen God kan geven. Zoals John Piper

onze innerlijke passie en overtuiging’,

mij en mijn leven heeft bedoeld? Een vol-

het zo mooi verwoordt in Toekomstige

schrijft hij. Wie niet naar zijn innerlijke

gende vraag is: past dit bij mijn omstan-

16

OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015

listisch? Staat dit niet haaks op de praktijk

 Opinie

Hoe vaak gebeurt het niet: iemand vraagt je ergens voor en direct ervaar je innerlijke onrust 



digheden? Praktische keuzes en hun consequenties vloeien hieruit voort.

Integreren Vaak maken we een soort kunstmatig onderscheid tussen verschillende levensterreinen. Werk, gezin, kerk, relaties, vrije tijd enzovoort. Alsof we binnen ieder hokje een ander deel van ons zijn aanspreken.

Wat zou het mooi zijn als we op ál deze gebieden beginnen te denken vanuit onze levensprioriteiten. Wat beweegt mij? Wat raakt mij? Wat wil ik bijdragen aan de wereld? Het gaat dan om wie je ten diepste wilt zijn en hoe je daar zowel in je werk als in je gezin, kerk of vrije tijd vorm aan geeft.

Op deze manier kunnen we wellicht de verschillende rollen in ons leven meer integreren en worden we meer ‘mens uit één stuk’. Het maakt niet uit welke begrippen je hiervoor gebruikt (prioriteiten, roeping, bediening). Het gaat erom wat jij met jouw unieke mogelijkheden kunt doen om het koninkrijk van God een beetje dichterbij te brengen.

Belasting Bij het zoeken naar ambtsdragers gaat het vaak over geroepen zijn of je geroepen weten. Eerlijk gezegd vind

Ik geloof dat onze gemeenten een soort kloosterplaatsen mogen zijn waar we rust en

ik daarbij de constructie van een ver-

richting vinden en waar we mogen groeien doordat we ons kunnen richten op een hoger

kiezing nogal eens geforceerd. In mijn

ideaal.

>>

17

 Thema

beleving is het vaak zo dat mensen

nen de gemeente een plek kunnen

goed is, geeft dat ons een perspectief

voorgedragen worden op basis van be-

innemen in lijn met onze persoonlijke

dat uitstijgt boven onze alledaagse

paalde standaardcriteria: is trouw in de

prioriteiten en als het lukt om onze

beslommeringen. Maar de praktijk is

kerk, heeft een normale thuissituatie,

taken in de gemeente beter te integre-

vaak anders. Christenen gaan evengoed

is maatschappelijk betrokken... Check.

ren met ons leven buiten de gemeente.

gebukt onder stress, haast en gebrek

Check. Check. Maar hoe wil jij nu eigen-

Ik geloof dat de belasting die kerkelijke

aan tijd.

lijk binnen de gemeente dienen? Dat is

taken geven dan anders zal aanvoe-

In het boekje Een levensregel voor be-

een vraag die we elkaar wat mij betreft

len. Want als je doet wat bij je past,

ginners vertaalt Wil Derkse treffend de

vaker mogen stellen, om zo meer in

waarvoor je staat en waarin je gelooft,

geloften die monniken afleggen bij hun

gesprek te komen over het verkennen

dan geeft dat bevestiging dat je op de

intrede in het klooster naar het leven in

én inzetten van onze talenten en mo-

goede weg zit. En over het algemeen

een organisatie (lees: werk of kerk of

gelijkheden.

geeft dát ons energie!

gezin). De monniken van de Sint-Adel-

Als ik kijk naar mijn eigen gemeente,

bertabdij in Egmond, waar ik regelmatig

zie ik veel gemeenteleden die geen

Rust

ambtsdrager zijn, maar die zich wel met

Tja, en dan nog rust vinden bij dat

volgt: ‘Ons leven is een gebedsleven,

hart en ziel inzetten voor het gemeen-

alles. Hoe vind je ademruimte in deze

gericht op het zoeken van God. Wij gelo-

televen of die op andere manieren om-

hectische wereld? Hierover is Covey

ven dat ons leven op zichzelf een getui-

zien naar hun naasten. Hebben we daar

ongemakkelijk scherp. Hij zegt: ‘In feite

genis aflegt van Gods aanwezigheid in

voldoende oog en waardering voor?

is een groot deel van wat wij de frus-

de wereld.’

Ik geloof dat er daarnaast een voort-

traties van timemanagement noemen –

Eén van de geloften van de monniken

durende uitdaging ligt in de verdeling

je opgejaagd voelen, onder druk gezet

is die van de obedientia. Een gelofte

van gemeentelijke taken. Hoe maak je

worden, gevangen zitten in dilemma’s

die raakt aan ons geweten, ons morele

de structuur van het kerkelijke werk en

– in wezen een kwestie van innerlijke

zintuig dat weet wat goed en slecht

van de kerkenraad zo eenvoudig, een-

disharmonie.’ Rust vinden is voor hem

is, oftewel: ons innerlijke kompas. De

duidig en uitnodigend mogelijk? Hoe

dus: innerlijke harmonie vinden.

obedientia is voor kloosterlingen een

maak je taken en werkdruk inzichtelijk

Henri Nouwen noemt het in Een parel in

vorm van opoffering: ze maken zichzelf

en baken je deze af? Hoe creëer je met

Gods ogen ‘je bestemming weten’. Hij

ondergeschikt aan een hoger principe.

elkaar draagvlak voor de verschillende

benadrukt dat we vaak gevangen zitten

Ik vind het daarbij treffend dat de mon-

beleidsterreinen in de gemeente? Hoe

in verkeerde overtuigingen. Dat we blij-

niken zich voluit verbinden met hun

bouw je aan een context van onder-

ven hangen in het gevoel: als ik maar

gemeenschap. Juist het dienen binnen

linge ondersteuning?

meer geld had, als ik maar meer tijd

de gemeenschap wordt gezien als voor-

Wat zou het mooi zijn als we ook bin-

had… Wat zou jij doen? Zou je luisteren

waarde voor persoonlijke groei.

naar dat innerlijke stemmetje dat je

Ik geloof dat onze gemeenten zo’n

toefluistert: eigenlijk zou ik zó graag…?

kloosterplaats mogen zijn in deze we-

Ik ben ervan overtuigd dat we met

reld. Een plaats waar we rust en richting

minder twijfel nee maar ook ja durven

vinden en waar we mogen groeien

zeggen als we beter leren luisteren

doordat we ons kunnen richten op een

naar ons hart. Maar dat vraagt moed.

hoger ideaal, in verbondenheid met

En om nogmaals met Covey te spreken:

onze broeders en zusters.

moed is de kern van passie en zonder

Als onze gemeente een plaats is waar

passie leven we in een leegte. Thomas

we onze tijd geven in overeenstemming

Quartier schrijft hierover in een verge-

met de gaven die we hebben ontvan-

lijkbare lijn: ‘Karakter toon je niet door

gen, is het antwoord op de vraag of je

het maximum uit elke situatie te halen,

ambtsdrager wilt worden wellicht min-

maar door je te richten op een hoger

der complex. Je kunt dan kiezen. Niet

ideaal.’

vanuit de vraag of je wel of geen tijd

Ik ben ervan overtuigd dat we met minder twijfel nee maar ook ja durven zeggen als we beter leren luisteren naar ons hart 



18

Obedientia

kom, beschrijven hun levensrichting als

hebt, maar vanuit je innerlijke kompas.

Als christenen weten we dat we be-

Evelien van Duffelen (NGK) is

stemd zijn voor de eeuwigheid. Als het

professional organizer.

OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015

 Colofon

Nieuws Huis van Vrede in Utrecht wordt GKv-gemeente Utrecht telt sinds kort drie GKv-gemeenten. Naast de kerken

Kernredactie Ad de Boer (hoofdredacteur), Matthijs Haak, Johanne de Heus (beeldredacteur), Henk Hoksbergen (hoofdredacteur), Peter Hommes, Pieter Kleingeld, Erik Koning (eindredacteur), Jordi Kooiman (eindredacteur), Bas Luiten, Heleen Sytsma-van Loo. Brede redactie Kernredactie plus Bart Cusveller, Freddy Gerkema, Rob van Houwelingen, Hans Schaeffer, Hans Vel Tromp, Jan Westert.

van Utrecht-C en Utrecht-NW is in de wijk Kanaleneiland een

Medewerkers

nieuwe GKv-gemeente geïnstitueerd. Deze missionaire en

Eline de Boo, Han Hagg, Simon Kadijk, Myriam Klinker-De Klerck, Roel Kuiper,

multiculturele gemeente is voortgekomen uit de geloofsge-

Almatine Leene, Wim van der Linde, Embert Messelink, Jan Mudde, Maurits Oldenhuis,

meenschap Huis van Vrede die drie jaar geleden in deze wijk

Hans-Jan Roosenbrand, Wolter Rose, Wim van der Schee, Joost Smit, Esther Spiering-

van start ging.

de Hek, Peter Strating, Jeroen Sytsma, Daniël Timmerman, Roel Venderbos,

Vooralsnog geen vrouwelijke diakenen in GKv Capelle Er komen voorlopig geen vrouwelijke diakenen in de GKv Capelle aan den IJssel-ZW. Dat heeft de kerkenraad besloten. Die maakte eerder bekend principieel voorstander te zijn van vrouwelijke diakenen, omdat ‘het diakenambt niet een regerende, maar een dienende taak is’ en ziet daar in

Maarten Verkerk, Ronald Westerbeek, Dick Westerkamp, Jeannette Westerkamp.

Redactieadres ’t Hazeveld 115, 3862 XA Nijkerk, 033-750 67 87, redactie@onderwegonline.nl.

Lezersservice Voor abonnementen, adreswijzigingen, opzeggingen en bezorgklachten: Nico Schenk, Droogoven 7, 3961 EW Wijk bij Duurstede, 0343-57 50 27, administratie@onderwegonline.nl.

de nieuwe GKv-kerkorde ruimte voor. Maar na overleg met de classis kiest de gemeente ervoor om eerst de landelijke

Audio

bezinning over M/V in de kerk af te wachten en geen eigen

OnderWeg is beschikbaar in gesproken vorm bij de Christelijke Bibliotheek voor Blinden en

stappen te zetten die daarop vooruitlopen. Daarom wordt

Slechtzienden (CBB). Neem voor meer informatie contact op met de CBB: 0341-565499.

het eerder genomen principebesluit om ruimte te maken voor vrouwelijke diakenen voorlopig niet uitgevoerd. Wel zal het gesprek in de eigen gemeente en in classisverband hierover worden voortgezet.

Abonnementsprijzen Jaarabonnement: € 46,- (studenten € 23,- / Europa € 85,- / buiten Europa € 115,-).

Abonnement OnderWegOnline: € 37,50.

Proefabonnement: drie maanden gratis.

Landelijke Vergadering bespreekt homoseksualiteit

Neem voor het afsluiten van een abonnement contact op met de lezersservice

Op 21 november vergadert de Landelijke Vergadering van de

Persvereniging

NGK in Zeewolde over het rapport van de commissie Ambt

OnderWeg is een uitgave van de Gereformeerde Persvereniging OnderWeg.

en homoseksualiteit. Op 31 oktober werd daarover een be-

Informatie: Marga van Gent-Petter (secretaris), persvereniging@onderwegonline.nl.

(zie hierboven) of vul uw aanvraag online in op www.onderwegonline.nl.

sloten bezinningsbijeenkomst van de afgevaardigden samen met de commissie gehouden. Het is niet de bedoeling om op 21 november besluiten te nemen. Voor 16 januari is een

Bestuur Persvereniging Bernard Bos, Marga van Gent-Petter, Krijn de Lange, Aad Lootens, Ale Sierksma,

nieuwe LV-zitting voorzien.

Hillie van de Streek.

Komen en gaan

Adverteren

Aangenomen naar NGK Ermelo-Harderwijk-Putten: W. Dijksterhuis (Voorthuizen/Barneveld), die bedankte voor CGK/ NGK Lelystad.

Verbonden aan GKv Hoogkerk: E.J. Meijer (Almere); GKv Putten: H. Hoksbergen (Spakenburg-Zuid); GKv Spakenburg-

Nico Postuma, 0341-84 21 47 of 06-139 959 05, adverteren@onderwegonline.nl.

Zie voor de formaten, tarieven en verschijningsdata www.onderwegonline.nl/adverteren.

Vormgeving Bredewold. Creatie, web & print. Postbus 86, 8090 AB Wezep, 038-376 33 90, fax 038-376 53 03, onderweg@bredewold.nl, www.bredewold.nl.

Zuid: S.M. Alserda (Hoogkerk).

Beroepbaar in de NGK: J.A. Knol (Oegstgeest), 071-3626426,

Technische realisatie en druk

jelle.knol@planet.nl; in de GKv: C. van Zwol (Nijkerk), chris.

Zalsman B.V., Steinfurtstraat 1, 8028 PP Zwolle, Postbus 1025, 8001 BA Zwolle,

vanzwol@gmail.com.

Preekbevoegdheid in de GKv: T. Waalewijn (Kampen), twaalewijn@gmail.com.

038-467 00 70.

IBAN: NL89INGB0000404945 t.n.v. Gereformeerde Persvereniging OnderWeg te Wijk bij Duurstede. www.onderwegonline.nl

 www.facebook.com/onderwegonline  www.twitter.com/onderwegonline

19

 Bijbelverhaal Meditatie bij Eeuwigheidszondag

Jaïrus aan het woord Op 22 november is het Eeuwigheidszondag, ook wel Gedachteniszondag genoemd. Een Bijbeloverdenking voor die dag aan de hand van

Nóg iets is me bijgebleven. Hij had het

het verhaal over het dochtertje van Jaïrus (Marcus

bij herhaling over geloven. Tegen die

5:22-43), gezien door de ogen van Jaïrus zelf.

mij: ‘Wees niet bang, blijf geloven.’

vrouw: ‘Je geloof heeft je gered.’ Tegen Daardoor heeft het woordje ‘geloven’ een nieuwe betekenis voor me gekregen. Geloven is voor mij niet meer ‘geloven dat God bestaat’. Geloven is naar

tekst Jan Mudde

Jezus kijken en weten: ‘Hij is te vertrouWat mij is bijgebleven van die bewogen

jij.’ En ook niet: ‘Ik ben bezig met de

wen, op Hem kan ik aan, Hij is Heer.’

dag? Om te beginnen hoe verschrik-

grote zaken van Gods koninkrijk, voor

En ja, ik ben ook anders tegen de dood

kelijk het is je eigen kind te verliezen.

bijzaken heb ik geen tijd.’ Nee, Hij keek

gaan aankijken. ‘Het meisje is niet ge-

Ons lieve meisje. Ons bloemetje in de

me aan, zag mijn hulpeloosheid en vol-

storven, zij slaapt’, zei Hij. Dood zijn of

knop. Ons enige kind. On-ver-draag-lijk.

strekte radeloosheid, en was met ont-

slapen: wat een wereld van verschil.

Dan kun je duizendmaal overste van de

ferming bewogen. Dat sprak uit alles,

Wie slaapt, rust uit. Hoeft eventjes niet

synagoge zijn, bemiddeld en gezien,

vooral uit zijn ogen. God, die ogen…

meer. Kan weer wakker worden. Heeft

maar waar leef je nog voor? ‘Dit niet!’

Het sprak ook uit die soevereine rust

nog een nieuwe dag voor zich. Wie

schreeuwde het in me. ‘God, dit niet!’

die Hij te midden van al het gedrang uit-

slaapt, heeft toekomst...

Ook herinner ik me die onweerstaan-

straalde. Zou ik een ramshoorn hebben

Hij kijkt zo anders tegen de dood aan.

bare drang om naar Jezus te gaan. Ja,

gehad, dan had die de hele weg geloeid:

Nee, dat zeg ik niet helemaal goed. Hij

ook wij hadden van Hem gehoord. Wie

‘Alarm, spoedgeval, uit de weg!’ Maar

staat anders tegenover de dood. Hij

niet? Natuurlijk wist ik deksels goed

bij Hem was er geen sprake van haast

staat erboven. ‘Meisje, Ik zeg je, sta op.’

hoe er over Hem geoordeeld werd.

of paniek. Doodgemoedereerd liep Hij

En ze stond op, meteen, levenslustig,

Mijn eigen vrienden noemden hem een

daar, alsof Hij alles in de hand had.

levenskrachtig. Werkelijk, zo ging het.

godslasteraar en bezetene. Dat heb ik

Heel tekenend: onderweg stond Hij op-

Hij regeert, zelfs over de dood.

overigens altijd anders gezien. Alleen

eens stil. Hij draaide zich om en vroeg

een godsman kan zo spreken, demonen

iets aan het publiek. Een vrouw trad

Daarom geloof ik ook wat er verder

uitdrijven en zieken genezen, toch?

nerveus uit de rijen en vertelde omstan-

over Hem verteld wordt. Ja, natuur-

dig een schrijnend verhaal. Hij luisterde

lijk heb ik dat gevolgd, uiteindelijk

Toen ons dochtertje daar lag en ik

geduldig en sprak haar vervolgens toe.

ademloos. Hij werd door onze eigen

hoorde dat Hij in aantocht was, zei ik

Ze ontspande onder zijn woorden.

tegen mijn vrouw: ‘Ik ga Jezus halen.’

Eerlijk gezegd: ik vrat me op en werd

Waarop zij zei: ‘Ga, Jaïrus. Gauw, ze is

hier gek van, maar vind het achteraf zo

stervende.’

gaaf dat Hij ook voor haar alle tijd nam.

En dan Jezus’ reactie. Hij zei niet: ‘Jul-

De tijd is voor Hem niet wat hij voor ons

lie hypocrieten van de synagoge, jullie

is. De dood is voor Hem niet wat hij voor

belasteren me, jullie belagen me, weg

ons is. Verbijsterend.

20

OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015

 De dood is voor Hem niet wat hij voor ons is 

 Bijbelverhaal

De opwekking van Jaïrus’ dochter, door Gabriel Max (1840-1915).

mensen uitgeleverd aan de Romeinen

sta op. Marinus, sta op.’ De dood kwam

– helaas waren hierbij zelfs enkele van

en je geliefde kwam niet terug.

mijn kennissen betrokken. Hij werd aan

En dan sta ik hier en vertel je mijn

het kruis geslagen als een crimineel –

verhaal. Je hoort het misschien met

wee ons. Maar op de derde dag stond

gemengde gevoelens aan: ‘Waarom zijn

Hij op uit de dood. Het wordt verteld en

kind wel? Waarom mijn kind, mijn broer,

meegemaakt heb, al is het mijn verhaal

ik geloof het. Om wat ik zelf heb mee-

mijn zus, mijn vader, mijn moeder niet?’

en niet het jouwe. Dat het mag mee-

gemaakt. Natuurlijk is Hij opgestaan!

Die vraag houdt mij ook bezig. En ik heb

gaan je leven in. Als bron van troost. Als

Natuurlijk leeft Hij!

dit bedacht.

teken van hoop. Als uitnodiging om te

Stel dat ze weer zou sterven. Dat kan.

geloven. In Jezus.

 ‘Meisje, jongen, Ik zeg het, sta op’ 

Dit is mijn verhaal. Ik ben me er heel

Mijn vrouw en ik zijn ons daarvan ten

goed van bewust dat dit het mijne is

zeerste bewust. Het is al eens gebeurd,

Werkelijk, dit mag je zeggen, bij welk

en niet het jouwe. Waarom zou je hier

het kan weer gebeuren. Ik moet er niet

graf je ook staat:

anders aanwezig zijn, op deze laatste

aan denken. Ik moet er werkelijk niet

zondag van het kerkelijke jaar?

aan denken. Toch zou het niet helemaal

Je bent niet dood, je slaapt.

Je hebt het afgelopen jaar bij een graf

hetzelfde zijn. We zouden anders tegen-

Je rust van je werken, je wacht.

gestaan. Je hebt een geliefde aan de

over de dood staan. We zouden tegen

Je wacht tot je door Hem bij je hand

dood moeten afstaan. Misschien was ze

elkaar zeggen, zelfs bij haar graf: ‘Ze

wordt gepakt:

al oud, misschien was hij nog jong. En je

is niet dood, ze slaapt.’ En: ‘Wees niet

‘Meisje, jongen, Ik zeg het, sta op.’

kon niet, zoals ik, op Jezus afstappen. Je

bang, blijf geloven.’

hebt Hem niet de hand van je geliefde

En daarom hoop ik dat je vandaag moed

Jan Mudde is predikant van de NGK

zien pakken en horen zeggen: ‘Nelleke,

en kracht kunt putten uit hetgeen ik

Haarlem.

21

 Woordzoeker

Terug naar God Prediker 3 filosofeert over het mysterie van de tijd.

tekst en beeld Han Hagg

Het fascineert Prediker hoe alles van Godswege zijn

En dan is daar Predikers obser-

eigen tijd krijgt toebedeeld. Ondanks de wisselende

vatie die me aan het denken zet: ‘God haalt wat voorbij is altijd

omstandigheden staat één ding vast: we zijn geen speelbal

weer terug.’ Dat ‘retro’ is blijkbaar

van het noodlot, maar kinderen van onze schepper, die

handelen. Alle dingen-van-voorbij

het overzicht behoudt. Hem volgen is dan ook de enige

of andere manier terug. Voor ons

manier om te blijven leven in de volle zin van het woord.

22

OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015

kenmerkend voor de stijl van zijn komen vroeg of laat op de een is dat direct herkenbaar als we denken aan het modebeeld in bij-

 Woordzoeker

God haalt wat voorbij is altijd weer terug (Prediker 3:15) hart toch uit liefde voor hen bloedt…

Schepping

Wat ik aantrof in een Franse versie van

Geuren, kleuren en klanken keren terug

Jorwerd1 staat voor mij symbool voor wat

in de kerk. Gods schepping mag er zijn in

zich voltrok: de kerk is voorgoed op slot –

de kerkdienst, het bloemstuk herinnert

alleen het rommelhok is nog toegankelijk

daaraan. De menselijke creativiteit krijgt

voor een eventuele begrafenis. De liturgie

ook ruimte in lied en muziek, in beeldende

verdween uit de harten van de mensen

kunst, waarmee de mens zijn schepper

(Romeinen 12:1) en daarmee uit het open-

eert en dient.

bare leven. Doe-het-zelvers hebben God

Als mensen van God mogen we moed

metterdaad doodverklaard.

grijpen, want ‘God haalt wat voorbij is

Opleven

altijd weer terug’. En eens, als onze tijd gekomen is en wij op deze oude aarde zelf

Maar daar blijft het dus niet bij! Want tege-

‘mensen-van-voorbij’ zijn, wat denk je, zal

lijk zie ik ook gemeenten die juist ópleven:

Hij ons dan niet terug weten te halen en

een beweging van vernieuwde symboliek,

een plek geven in zijn nieuwe wereld?!

die onderstreept wat met vreugde beleden wordt. En zie jij wat ik zie? Het is allemaal

Noten

retro!

1. Zie Geert Mak, Hoe God verdween uit Jorwerd,

Ik zie een paaskaars de kerk in komen: Christus, het licht der wereld, de ‘zon die wij zoeken, kracht die wij ontberen’. Ik zie

Amsterdam (Atlas), 1996.

2. Z ie Jakob van Bruggen, Het diepe water van de doop, Kampen (Kok), 1997.

een onzichtbare hand het verlangen naar beleving wakker schudden: op sterven na

Han Hagg is predikant van de GKv

dode rituelen worden gerevitaliseerd en

Zwolle-Zuid.

zijn weer net zo hartversterkend feestelijk als ze ooit waren.

Ik zie (kinder)doopbassins zich verdiepen, om onderdompeling ook mogelijk

Ik vroeg mijn Delftse collega Simon van der

te maken. Ik zie een rijker scala van

Lugt of er niet een gedicht bij hem boven-

avondmaalsvieringen dan ooit: tot en met

kwam bij de foto. Dat kwam er. En het geeft

vieringen in de huizen waar gelovigen sa-

te denken.

2

menkomen. Wij-van-Handelingen-29 laten voorbeeld kleding, architectuur, grafische

ons 27 hoofdstukken terugzetten, zo lijkt

Wij hebben U in het onheilige gezet.

vormgeving of muziek: oude thema’s

het wel.

Daar staat een tafel zonder brood,

worden weer opgepakt en vinden opnieuw

Ik zie nog veel meer: het beleven van

een kandelaar, die niemand brandend houdt

waardering.

rust en stilte bij de aanvang van de kerk-

en nog een beeld, ook buiten dienst.

Jorwerd

dienst – concentratie op de ontmoeting met God. Vespervieringen in alle eenvoud

Toch schijnt de zon in deze kamer,

En hoe staat het met de kerk, die toch per

en toewijding. Een podium met knielende

Uw hart is niet van steen, U leeft.

definitie bereid moet zijn zich te reforme-

ouderlingen en diakenen, of belijdenis-

De bloemen gaan nog dood, de baar

ren? Het lijkt haast wel een geestelijke ‘op-

catechisanten die Gods zegen opgelegd

staat hier nog klaar, maar op een dag

heffingsuitverkoop’ op ons continent, waar

krijgen. Een huiskring of zelfs een hele ge-

ooit de kerk zo bloeide. Hele volksstam-

meente die op retraite gaat (niet zelden in

doet U de deur van buitenaf weer open,

men die ooit als kind zijn gedoopt, sloten

een klooster). Hier en daar is zelfs sprake

en zijn wij door U op onze plek gezet.

zich inmiddels af voor hun heiland, wiens

van een moderne ‘bedevaart’.

23

 Column

Filippus M

ijn buurman merkt de rol pepermuntjes niet eens op, zo druk

Bijbelstudiem Latijns-Amer

in de weer is hij met zijn slimme telefoon. Zit hij te appen?

Stuurt hij een pakkende quote uit de preek die nog maar drie minu-

tekst Pieter Kleingeld

ten bezig is via Twitter de wereld in? Ik trek mijn pepermuntaanbod

beeld FELiRe

verstoord in en besluit overrechtvaardig om wél naar het goed voorbereide verhaal van de predikant te luisteren.

Latijns-Amerika is een continent vol tegenstrij-

Mijn blik wordt echter telkens naar het oplichtende schermpje ge-

digheden. Het overgrote deel van de bevolking

trokken. De lettertjes zijn te klein. Na een kwartier ben ik de draad

noemt zichzelf christen, maar slechts 5 tot 25 pro-

van de theologische verhandeling kwijt. Te veel afgeleid vul ik al-

cent daarvan is protestant. En ondanks het hoge

lerlei ontbrekende informatie over de man in de dikke wollen trui

percentage christenen onder de bevolking staan

zelf in. Hij zong maar moeizaam mee uit het liedboek dat ik hem

de overheden van Venezuela, Cuba, Nicaragua

gaf. ‘Dank’, zei hij kortaf. Zijn trui riekt een beetje. Springerig haar

en Bolivia wantrouwend tegenover de kerk. In

wordt hoog op zijn hoofd met een elastiekje in een knotje bij elkaar

andere landen in Latijns-Amerika staan christe-

gehouden.

nen onder druk van inheemse stammen of van criminele organisaties. Daar komt bij dat het voor

 Opeens verdwijnt de

glimlach van mijn zelfvoldane wangen en ze kleuren schaamrood 

christenen in verschillende Zuid-Amerikaanse landen gevaarlijk kan zijn om voor hun geloof uit te komen. Formeel is er vrijheid van godsdienst, maar de praktijk laat wat anders zien. De invloed van occultisme en stamtradities is groot en vormt een bedreiging (zie Open Doors magazine, nr. 451 sept/okt 2015). Nog een tegenstrijdigheid: er zijn veel christenen – mensen van het Woord – maar er is slechts weinig goede christelijke lectuur beschikbaar.

Ik ga de weekbrief met het gemeentenieuws maar lezen. In het verslag van de kerkenraad lees ik dat er bijbels in andere talen

Ademnood

aangeschaft worden voor het toenemende aantal buitenlanders

Veel christenen in Latijns-Amerika hebben alleen

dat de weg naar onze stadsgemeente vindt. Gemeenteleden zullen

een bijbel. Geestelijke lectuur of naslagwerken

gevraagd worden om stand-by te staan als vertalers. Ik ga me aan-

zijn voor hen haast onbereikbaar. Toch is er onder

melden. Ik glim bij de gedachte dat ik zal kunnen helpen. ‘Begrijpt u

christenen in Latijns-Amerika grote behoefte aan

wat u leest?’, zal ik ze vragen, alsof ik Filippus zelf ben.

goed Bijbelstudiemateriaal. Op deze vraag speelt

Opeens verdwijnt de glimlach van mijn zelfvoldane wangen en ze

FELiRe in (zie kader). Aanvankelijk richtte men

kleuren schaamrood. Nog één keer tuur ik uit alle macht naar het

zich op het verspreiden van bijbels, tegenwoordig

scherm van de telefoon van mijn buurman. Het is de tekst van de

is de focus verschoven naar boeken met uitleg

Schriftlezing in het Duits. Hij verstaat geen woord van de preek en

van de Bijbel. Voorzitter Klaas Mollema zegt hier-

gebruikt deze tijd om in zijn hart over de tekst te mediteren. Na de

over: ‘Bijbelstudie is daar (net als hier natuurlijk)

dienst bedankt hij me voor de warme gastvrijheid zoals hij die voelt in onze gemeente. ‘Nichts zu danken’, mompel ik naar waarheid.

Eline de Boo (PKN) is schrijfster met een missionaire roeping.

 Ondanks het hoge

percentage christenen staan de overheden wantrouwend tegenover de kerk 

 Missionair

materiaal voor rikaanse christenen van levensbelang. Het is het enige middel – zo vernemen wij van de ontvangers van onze boeken – om te voorkomen dat ze in geestelijke ademnood komen.’ Voorgangers en studenten ontvangen gratis een zorgvuldig samengesteld pakket boeken. Voorbeelden van boeken uit het assortiment die veel aftrek vinden, zijn De Psalmen van ds. F. van Deursen en Zo rijk als Job van drs. C. Bijl.

FELiRe heeft sinds 2012 ook een Spaanstalige pagina op Facebook. Sinds dit jaar plaatst FELiRe hierop dagelijks een korte meditatie uit het Bijbels dagboek Doorgeven – Pásalo in het Spaans – van drs. P.L. de Jong.

Iedere dag staan er weer nieuwe reacties van lezers onder de stukjes.

Zending

Ds. Ricardo Cerni en zijn zoon Sergio verzorgen voor FELiRe de verzending vanuit het

Mollema vertelt hoe FELiRe onlangs in aan-

magazijn in Barcelona.

raking kwam met een zendingsgezin in Bolivia, aan de rand van het Andesgebergte:

bewoners bij het bouwen van woningen

mogen kijken hoe de Here God ieder van

‘Zij kregen van ons een boekenpakket en

en andere gebouwen. Het gaat altijd gelijk

hen heeft bemoedigd en gezegend.’

hebben ons verteld over hun werk. Zoals

op, zo vertelde deze zendeling: naast het

op veel plaatsen in Zuid-Amerika bestaat

constructiewerk waren er evangelisatie-

Pieter Kleingeld is predikant van de NGK

dat niet alleen uit Bijbelstudie en evange-

avonden voor kinderen en jongeren. Ze

Oegstgeest en redactielid van

lieverkondiging, maar ook uit hulp aan de

vertelden dat ze met dankbaarheid terug

OnderWeg.

FELiRe brengt het Woord in Latijns-Amerika FELiRE (Fundacion Editorial de Literatura Reformada) is één van

Ricardo Cerni met hulp van zijn zoon Sergio. Per maand ver-

de talrijke organisaties binnen de NGK en de GKv die zich rich-

stuurt FELiRe ongeveer honderd boekenpakketten.

ten op de verspreiding van het evangelie wereldwijd. Onder de

Gebed: Bid om steun voor het werk van FELiRe, opdat zij jonge

naam FELiRe – voorheen Spanjewerk – is de NGK Rijswijk sinds

christenen in Zuid-Amerika kan blijven helpen aan goede uitleg

1953 actief in het ondersteunen van Spaanstalige christenen.

van de Bijbel.

Hoewel men zich eerst richtte op Spanje, werkt de stichting

Dank: Dank God dat ondanks de gestegen kosten FELiRe nog

inmiddels vooral in Zuid- en Midden-Amerika. Via contacten

steeds kan doorgaan met de gratis verspreiding.

in Latijns-Amerika wordt voortdurend gepeild welke behoefte

Zie verder www.felire.nl.

aan christelijke lectuur de christenen daar hebben. FELiRe laat vervolgens boeken vertalen en drukken in Spanje. De boeken worden vanuit het magazijn in Barcelona verzonden door ds.

25

 Thema Afdrachten in GKv en NGK bewegen zich naar elkaar toe

Wat kost de kerk?

Gemeenten in de GKv moeten hogere bedragen opbrengen voor kerkelijke activiteiten buiten de eigen gemeente dan gemeenten in de NGK. Dat blijkt uit een vergelijking van de bovenplaatselijke lasten in beide kerkverbanden. In de NGK bedragen die jaarlijks circa 38 euro per kerklid, in de GKv 67 euro per kerklid. De trend is echter dat deze bedragen zich naar elkaar toe bewegen. tekst Ad de Boer

traktement van een predikant.

Maar bij het ene kerkverband zitten pos-

Maar over al die dingen gaat het dus niet

ten in het quotum die er bij het andere

Bij bovenplaatselijke lasten gaat het

in dit artikel. Ik beperk me tot de min of

kerkverband buiten vallen, en omge-

om het landelijke quotum (het bedrag

meer verplichte afdracht van plaatselijke

keerd. Ik heb daarom een aantal correc-

per kerklid dat de financiële instanties

gemeenten voor bovenplaatselijke acti-

ties toegepast op het landelijke quotum.

van de kerkverbanden jaarlijks van de

viteiten. Daarbij gebruik ik zo veel moge-

Dat leidt tot het overzicht ‘Bovenplaat-

gemeenten vragen als afdracht), het lid-

lijk de (afgeronde) cijfers over 2015. Waar

selijke lasten landelijk kerkverband’ (zie

maatschap van het landelijke Steunpunt

die niet beschikbaar zijn, val ik terug op

kader).

KerkenWerk, de verplichte bijdragen van

cijfers uit 2014. De emeriteringsbijdra-

Deze cijfers weerspiegelen de verschil-

gemeenten aan missionair werk (bin-

gen en pensioenpremies in GKv en NGK

lende rollen die het landelijke kerkver-

nenland) en zending (buitenland) als-

blijven daarbij vanwege de systeem-

band in de GKv en de NGK speelt, ook bij

mede de verplichte bijdragen aan andere

verschillen tussen beide kerken buiten

de financiering van kerkelijke activitei-

bovenplaatselijke activiteiten, zoals een

beschouwing. In een volgend nummer

ten. In de GKv is die rol behoorlijk groot,

studentenpredikant of een gezamenlijke

daarover meer.

maar een stuk kleiner dan in het verle-

jeugdwerker voor alle classiskerken.

den. In de NGK is die rol kleiner, maar

Uiteraard is het antwoord op de vraag

Landelijk

wat de kerk kost veel uitgebreider dan

De afdracht binnen de GKv (67 euro per

de tabel op sommige punten een verras-

dat. Dat antwoord begint met de plaat-

kerklid) is opgebouwd uit 31 euro voor

send omgekeerd beeld zien.

selijke lasten van gemeenten: het trak-

landelijk geheven bijdragen, exclusief de

tement van één of meer predikanten en/

pensioenbijdragen, en 36 euro voor clas-

Regionaal

of kerkelijk werkers, de kosten van het

sicaal of provinciaal geheven bijdragen

Naast de verplichte bijdragen aan het

kerkgebouw of van een gehuurde loca-

voor zendingswerk in het buitenland,

landelijke kerkverband kennen beide

tie, uitgaven voor catechese en jeugd-

missionair werk in vooral de grote steden

kerken ook afdrachten waarover regio-

werk, financiële steun aan missionaire

en andere classicale lasten. In de NGK

naal afspraken zijn gemaakt. In de GKv

of diaconale projecten, ondersteuning

is de afdracht van 38 euro per kerklid

gaat het dan vooral om zending in het

van gemeenteleden die zijn uitgezonden

opgebouwd uit 19 euro voor landelijke

buitenland, missionair werk in eigen land

voor werk in Gods koninkrijk, enzovoort.

geheven bijdragen, exclusief de pensi-

en hulpbehoevende kerken in de eigen

Die lasten verschillen zowel in de GKv als

oenbijdragen, en 19 euro voor de regio-

regio (gemiddeld 36 euro per lid). In de

in de NGK sterk per gemeente, maar zijn

naal geheven, meer of minder verplichte

NGK gaat het alleen om de zending in

in alle gevallen fors hoger dan de lan-

bijdragen voor de zending in Zuid-Afrika.

het buitenland (gemiddeld 19 euro per

delijke lasten. Gemiddeld is een kerklid

De landelijke quota voor 2015 bedragen

lid).

al bijna 150 euro per jaar kwijt aan het

29,17 euro (GKv) en 25,04 euro (NGK).

Rond het GKv-gemiddelde van 36 euro

26

OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015

wel groter dan vroeger. Overigens laat

 Trefpunt per lid (waarvan 23 euro voor buitenlandse zending, 7 euro voor missionaire projecten in het binnenland, 3 euro voor hulpbehoevende kerken en 3 euro voor diversen) is sprake van grote onderlinge verschillen: • 51 euro in Holland-Noord (voor zendingswerk in Benin en missionaire projecten in Amsterdam, Amstelveen en Heerhugowaard, terwijl deze regio relatief weinig kerkleden telt).

• 49 euro in Gelderland (voor zendingswerk in Oekraïne en een missionair project in Lichtenvoorde).

• 47 euro in Holland-Zuid (voor zendingswerk in Benin en India en missionaire projecten in Rotterdam e.o).

• 39 euro in Utrecht (voor zendingswerk in Congo en Oeganda en missionaire projecten in Utrecht en Amersfoort).

• 38 euro in Zeeland/Brabant/Limburg (voor zendingswerk in India en missionaire projecten in Gent, Maastricht en Venlo).

• 31 euro in de vier noordelijke provincies (voor zendingswerk in Indonesië, ZuidAfrika en Latijns-Amerika).

In de NGK wordt alleen de zending (uitsluitend in Zuid-Afrika) regionaal gefinancierd.

Er is geen sprake van gezamenlijke financiering van missionaire projecten in streekverband.

Bovenplaatselijke lasten landelijk kerkverband Bestemming

Afdracht per lid (GKv)

Afdracht per lid (NGK)

Generale Synode, Landelijke Vergadering en diverse landelijke deputaatschappen/commissies

2,07

1,30

Toerusting GKv: Praktijkcentrum voor de kerken NGK: Toerusting 2.0, NGJ, Missionair Steunpunt GKv/NGK: Diaconaal Steunpunt Missionair werk binnen- en buitenland GKv: Zending en hulpverlening (buitenland) GKv: Aanvullende steun missionaire projecten (binnenland) NGK: Steun aan gemeentestichting (via Commissie Steunbehoevende kerken) Predikantsopleiding GKv: TU Kampen (voltijds, deels met overheidssubsidie) NGK: NGP (deeltijd, geen overheidssubsidie) Ondersteuning theologische studenten Arbeidszaken predikanten, beheer GKv: Lidmaatschap Steunpunt Kerkenwerk NGK: Niet-pensioengerelateerde kosten arbeidszaken (NGA) Steunbehoevende kerken in eigen kring GKv: landelijke steun, aanvullend op forse classicale steun NGK: alleen landelijke steun Overig Contacten met andere kerken in binnen- en buitenland Archiefbeheer Stichting Evangelie en Moslims Dovenpastoraat Onttrekking aan centrale reserve TOTAAL

2,48

4,66 0,48

0,85 3,22 2,61

0,75

14,24 7,20 0,60

1,57 1,55

1,00

0,57 0,75 1,08

0,21

1,21 0,38 0,92 -1,65

0,26 0,73 0,60

31,10

18,54

Er zijn drie samenwerkingsverbanden van kerken die de zending in KwaZulu Natal

van de classis/regio in de GKv een stevige

het besef is gegroeid dat ‘kerk zijn op een

financieel en anderszins ondersteunen.

rol speelt in het gezamenlijk dragen van fi-

koopje’ op termijn niet wenselijk en niet

Daarbij is niet altijd sprake van verplichte

nanciële lasten die de draagkracht van één

houdbaar is. Het landelijke quotum steeg

bijdragen, maar wel van financieringsme-

gemeente te boven gaan. In de NGK is de

er sinds 2010 met ruim 15 procent en die

thoden die in het kader van dit artikel vol-

financiering plaatselijk óf landelijk en speelt

stijgende trend lijkt zich de komende jaren

doende vergelijkbaar zijn. Dat leidt tot het

de regionale tussenlaag geen enkele rol als

door te zetten.

volgende beeld:

financieringsplatform.

• Kamper zending (40 kerken): gemiddeld 16 euro per lid, variërend van 28 euro in

Trend

de zendende kerk van Kampen tot 14 euro

De bovenplaatselijke lasten in de GKv zijn

in de steunbiedende kerken.

dus beduidend hoger dan in de NGK (zeker

• Nederlands Gereformeerde Zendingsver-

als de pensioenlasten erbij worden geteld),

eniging Nqutu (34 kerken): gemiddeld 25

maar de twee kerkverbanden bewegen in

euro per lid.

dit opzicht wel naar elkaar toe. In de GKv is

• Stichting Zending Zuid-Afrika (7 kerken): gemiddeld 22 euro per lid.

Ad de Boer (NGK) is hoofdredacteur van OnderWeg.

Webtip

het landelijke quotum sinds 2010 met meer

www.steunpuntkerkenwerk.nl/

dan 20 procent gedaald en een speciaal de-

wp-content/uploads/2013/05/

Landelijk bezien komt dat neer op gemid-

putaatschap bekijkt hoe de komende jaren

Eindrapport-Cijfers-en-Feiten-

deld 19 euro per kerklid, met een band-

de kosten van het landelijke kerkverband

2014-en-2013-publicatiever-

breedte van 14 tot 28 euro.

nog verder omlaag kunnen.

sie-001-september-2015.pdf

Deze cijfers laten zien dat de tussenlaag

In de NGK is de trend omgekeerd, nu daar

27

 Jeugdwerk Geloof in ontwikkeling (5) – starters

Starters: zelfbewuste zelfstandigen Goed jeugdwerk sluit aan bij de actuele (jongeren)cultuur en de specifieke ontwikkelingsfase van de deelnemers. In voorgaande afleveringen hebben we stilgestaan bij tieners en jongeren van diverse leeftijden. In deze aflevering kijken we naar starters, jongeren van 23 jaar en ouder.

Agenda •O p 18 november organiseert AKZ+

tekst Karen Scheele

in Zwolle een college met de titel ‘Vader zijn met hart en handen’.

Mbo’ers zijn op deze leeftijd vaak al even

Twijfel

Docent Bert Reinds gaat in op de

aan het werk. Steeds meer twintigers zijn

Enige tijd geleden was ik bij een bij-

betekenisvolle positie van vaders

echter hoogopgeleid en hebben nu pas hun

eenkomst van Zinvloed. Zinvloed is een

in gezinnen. Dit is een college in

diploma op zak. Het zijn de veelbelovende

platform waar gezocht wordt naar zinvol

de serie Jong & geloven. Zie verder

young professionals. En dan begint de fase

geloven en naar wat twintigers en derti-

www.akzplus.nl/akzplus-college/

van de starters, die overigens steeds lan-

gers aantrekt. Op de bijeenkomst was veel

vader-zijn-met-hart-en-handen.

ger duurt. Dit heeft vooral te maken met

ruimte voor verhalen van twijfel. Er werd

de moeite om een baan te vinden. Velen

opgemerkt dat het niet erg is om alles even

de Bond van Gereformeerde Ouder-

beginnen met flexibel werk, wat zorgt voor

los te laten; dat is de is-dit-het-nu?-fase.

verenigingen de jaarlijkse jeugdlei-

een gevoel van vrijheid dat ze graag nog

Maar tegelijk is het wel goed om vervolgens

dersconferentie. Het thema is deze

even vasthouden. Toch blijkt uit onderzoek

stappen te zetten en op zoek te gaan naar

keer ‘Generations’. Hoofdsprekers

dat ze wel verlangen naar vastigheid, met

wat ‘het’ dan wel is. Dit past helemaal bij de

zijn Els van Dijk en René Barkema.

name als het gaat om een relatie. De mees-

fase van de starters. Het is een hoopvolle

Zie verder www.jeugdleidersconfe-

ten hebben rond hun 27ste een vaste relatie

generatie, ook al lopen ze ertegenaan dat

rentie.nl.

en beginnen rond hun 28ste met een vaste

het moeilijk blijkt een baan te vinden. Of om

baan. Pas daarna hebben ze voldoende

aansluiting te vinden bij de kerk. John Mayer

in Lelystad de vierde conferentie

zekerheid om zich te settelen en gaan ze

verwoordt het mooi in het nummer ‘Why

van Rondom het Kind gehouden,

op zoek naar een vaste woonplek. Som-

Georgia’:

met als thema ‘Exce!!ent’. De con-

migen denken al na over kinderen, maar de

ferentie biedt een gevarieerd en

meeste starters doen dat pas na hun 30ste.

Cause I wonder sometimes

inspirerend programma voor ou-

Deze overweging zorgt er vaak voor dat ze

About the outcome

ders, leerkrachten, kinderwerkers

weer meer contact zoeken met hun ouders

Of a still verdictless life

en beleidsmakers (ambtsdragers en

en ook dat ze zichzelf concreter de vraag

Am I living it right?

leidinggevenden) binnen de kerke-

stellen wat ze met de kerk willen. Ze heb-

Why, Georgia, why?

lijke gemeente. Zie verder www.

ben in hun studententijd veel onderzocht en

rondomhetkind.info/home.

veel losgelaten om allerlei opties te kunnen

Hoe dichter starters bij de 30 komen, hoe

verkennen. Nu komt er langzaam weer be-

meer ze zich afvragen waar ze nu staan

hoefte aan kaders.

en waar ze naartoe willen. Welke keuzes

•O p 22 en 23 januari 2016 organiseert

•O p 12 en 13 februari 2016 wordt

moeten ze maken? En zorgt dat voor een

28

OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015

 Jeugdwerk

eens over na of je als kerk ook zo’n plek zou kunnen en willen bieden aan starters.

Ga op zoek naar wat bij jullie past.

Diaconaat Zingeving komt ook naar voren in wat je voor een ander doet. Hoe ga je als christen om met de problematiek van deze tijd?

Zou je je in kunnen zetten voor vluchtelingen? Ben je als kerk actief aanwezig in de wijk? Waar geef je als kerk je geld aan uit?

Betrek starters actief in wat jullie als kerk al doen, wijs ze hierop en stimuleer ze om daarin hun eigen plek in te nemen.

Karen Scheele is jeugdwerkadviseur bij het NGJ. Met bijdragen van Anko OussoVeel starters beginnen met flexibel werk, wat zorgt voor een gevoel van vrijheid dat ze graag

ren en Paul Smit, adviseurs bij het Prak-

nog even vasthouden. (beeld Moleshko/Pixabay)

tijkcentrum en het NGJ.

zinvol leven? Dit zijn diepgaande vragen.

over samenwonen of homoseksualiteit.

Veel mensen die op dit punt in hun leven

Het belangrijkste bij deze ontmoetingen

aankomen, steken hun kop in het zand,

is dat je als kerk de gelegenheid biedt om

anderen gaan écht op zoek.

op een open, niet-veroordelende manier

Ruimte

met elkaar in gesprek te gaan over deze thema’s.

Tips/media

Ik hoop dat de kerk vol zit met voorbeel-

Daarnaast zou de kerk na moeten denken

den van mensen die écht op zoek zijn ge-

over vormen om te zoeken naar zingeving.

gaan, die doorleefde antwoorden hebben

Ik noem twee voorbeelden die starters

maakt van recente gegevens van het

gevonden en starters willen helpen om

lijken aan te spreken.

CBS. Hier kun je meer lezen over starters

hun geloof te herdefiniëren in een veran-

• Voor dit artikel hebben we gebruikge-

(twintigers): www.cbs.nl/nl-NL/menu/

derend tijdsgewricht.

Bezinning

Veel starters lijken vooral op zoek te zijn

Starters zoeken zingeving nogal eens in

archief/2015/twintigerspublicatie-2014.

naar een plek waar ruimte is om aan

vormen die niet nieuw, maar juist heel

htm.

de ene kant te consumeren en aan de

oud zijn: stilte, meditatie, kunst. Een voor-

andere kant kaders te scheppen. Deze

beeld. Casella is een religieuze leefge-

kaders blijken vaak een stuk breder dan

meenschap in Hilversum die particulieren

de kaders die de (traditionele) kerk heeft

ruimte biedt voor ontmoeting, stilte en

vormgegeven. Denk aan opvattingen

bezinning. Op zich niets nieuws, behalve dat ze zich speciaal richt op mensen in

 Het is niet erg

om alles even los te laten; dat is de is-dit-het-nu?fase 

themas/bevolking/publicaties/artikelen/

• Luister naar het nummer ‘Why Georgia’

de leeftijd van 18 tot 35 jaar. Je kunt er in

van John Mayer (www.youtube.com/

alle stilte nadenken, werken aan jezelf

watch?v=uhYn7ryaWNE). Ga vervolgens

of bijvoorbeeld een workshop meditatief

in gesprek over de vragen die naar voren

wandelen of steen bewerken volgen. Het concept blijkt zo goed aan te sluiten bij de

komen in dit artikel.

• Ga als diaconie in gesprek met starters

huidige behoefte aan bezinning, dat het

over welke praktische invulling ze aan

storm loopt bij de vier zusters Augustines-

hun christelijke geloof willen geven.

sen. Een ander (bekender) voorbeeld is Taizé in Frankrijk, dat ook veel jongvolwassenen en starters aanspreekt. Denk er

 Wandelen met God

Religie onder hoogspanning De Haagse Schilderswijk kent een grote

een paar uur stond mijn voicemail vol

gevoeligheid als het gaat om religie. De buurt

wel duidelijk hoe groot de gevoeligheid

komt er regelmatig mee in het nieuws. Afgelopen zomer was ook onze eigen Havenkerk plotseling het onderwerp van enkele nieuwsberichten in de landelijke media. Wandelen met God is dan vooral zoeken naar evenwicht. tekst Peter Strating beeld Roel Wijnants

met mensen van de media. Het maakt kan zijn als je je als kerk probeert te bewegen in een omgeving die overwegend moslim is.

Wat was er gebeurd? Leden van onze kerk sporten wekelijks met kinderen uit de buurt op een pleintje. In de zomervakantie maken we daar samen met Athletes in Action een groot feest van, dat een week duurt. Er wordt gesport, gespeeld, een verhaal uit de Bijbel verteld en soms is er een getuigenis te

bekeren tot het christendom en dat ze

horen. Regelmatig hebben we met de

gedwongen werden om mee te doen

ouders van de kinderen interessante

met bidden. Eerlijk gezegd was ik blij

gesprekken over waarom we dit doen.

Als Havenkerk werden we ervan beticht

dat ik op het moment van het tumult

Vaak beginnen zij zo’n gesprek uit

dat we moslimkinderen probeerden te

ver weg op vakantie was, want binnen

bezorgdheid, soms met een tikje weer-

30

OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015

 Column

 We voelen de roeping om vredestichters te zijn en mensen met elkaar te verbinden

Identiteit

E

en paar maanden geleden was Monique Samuel te gast in het tv-programma Jinek. Ze kondigde aan dat ze voortaan als man (althans met een mannelijke naam en als man-

nelijke verschijning) door het leven wilde gaan. Voor dit moment stand, maar we komen daar altijd wel uit. Dit keer dus even

tenminste, want uit haar verhaal werd duidelijk dat deze keuze

niet en er ontstond een relletje, dat gelukkig ook weer snel

niet per se permanent was. ‘Het kan zijn dat ik hier over twee

over is gegaan. Al blijft het gerucht ons wel aankleven dat

jaar met een baard zit of met lang haar.’ Ze verwerpt het label

we een kerk zijn die uit is op het maken van bekeerlingen.

man of vrouw, ze wil gewoon op elk moment de vrijheid heb-

Vredestichters

ben om te kiezen wie ze is. En dat kan dus blijkbaar steeds wat anders zijn.

Na deze zomer is voor de Havenkerk de vraag wel heel

Nu gaat het me niet om (inmiddels) Mounir Samuel als persoon.

urgent geworden: wat betekent het voor ons om als kerk

Ik wil direct aannemen dat ze diep ongelukkig is geweest met

aanwezig te zijn in de openbare ruimte, waar vrijwel alleen

hoe ze zichzelf beleefde en hoe de mensen haar zagen. Het kan

maar migranten wonen en de meeste mensen de islam

vóórkomen dat mensen lijden aan een genderidentiteitsstoornis,

aanhangen? We willen ons niet schamen voor het evange-

mogelijk met een biologische basis, waardoor iemand eruitziet

lie, maar voelen daarmee ook de roeping om vredestichters

als een man, maar toch de chromosomen van een vrouw heeft,

te zijn en mensen van verschillende afkomst en religies met

of andersom. Hier lijkt echter iets heel anders aan de hand te

elkaar te verbinden. Daarin komt het aan op zorgvuldigheid.

zijn. Samuel wil de vrijheid hebben om los van enige inperking

Spannend Achteraf was ik blij met keuzes die we van tevoren hadden gemaakt. Voor het eerst deden er moslims mee in het sportteam: een Syrische vluchteling die als vrijwilliger wekelijks meesport in de buurt, en een jongen die ons als kind heeft leren kennen en al jaren meedoet. Dat was spannend voor het team, dat gewend is om inspiratie te halen uit de Bijbel en uit gebed. Er leefden dan ook best wel vragen:

zelf haar gender (= geslacht) te kiezen.

 Ze verwerpt het label

man of vrouw, ze wil zelf kiezen wie ze is 

Kun je samen op een goede manier God aanbidden als er ook teamleden zijn die Jezus niet als zijn Zoon erkennen?

In Amerika speelde een ophefmakende zaak van een blanke

Kun je dan echt samen de leiding van de Heer zoeken? We

vrouw die claimde dat ze zich zwart voelde en de wereld had

hadden besloten dat ook de moslims volledig met het team

overtuigd dat ze ook zwart was. Dat was nodig om leiding te

mee konden draaien; we hebben tenslotte niets te ver-

kunnen geven aan een belangenbehartigingsorganisatie van

bergen. Eén van hen heeft dat daadwerkelijk ook gedaan,

zwarten. Totdat haar ouders naar buiten brachten dat ze inder-

inclusief de Bijbelstudies en de gezamenlijke gebeden. Ik

daad blank was, waarna ze haar baan moest opgeven.

vond het een prachtig voorbeeld van hoe je recht kunt doen

Leidt het zelf kiezen van je identiteit op allerlei gebieden inder-

aan je eigen geloof, zonder dat je iemand uitsluit die Jezus

daad tot meer vrijheid? Of is dat een vorm van nieuwe slavernij,

niet kent zoals wij. De eenheid van het team en de verbon-

waarin steeds meer mensen in onze cultuur terechtkomen: je

denheid met Christus hebben er niet onder geleden.

leven construeren zonder erkenning van vaste kaders die je niet

Wankel

zelf gemaakt hebt? De wijsheid die de Bijbel ons aanreikt, gaat nooit tegen de schepping in, maar leert ons juist om die beter te

Toch werd het afgelopen zomer eens te meer duidelijk hoe

verstaan en onszelf te zien in Gods licht. Ik ben niet mijn eigen

wankel het evenwicht is als je vanuit je eigen overtuiging

schepper, ik ben ook niet mijn

open in de wereld wilt staan. Helaas lukt het niet altijd om

eigen verlosser. Onze ware iden-

mensen te overtuigen van onze goede bedoelingen. Het

titeit ligt in Christus en nergens

blijft zoeken hoe je kunt wandelen met God in een buurt

anders.

waar de omgang met religie onder hoogspanning staat.

Peter Strating is predikant van de NGK Den Haag (Havenkerk).

Dick Westerkamp is predikant van de NGK Houten.

31

(advertenties)

Onderweg Bonhoeffer 14 nov 2015_Opbouw 03-11-15 16:43 Pagina 1

Wandelen door Bonhoeffers gedachtegoed Ter voorbereiding of in plaats van een paar dagen Berlijn...

Het leven van Dietrich Bonhoeffer speelde zich grotendeels af in Berlijn. In dit voormalig epicentrum van het Derde Rijk woonde, studeerde, doceerde en preekte hij.

Deze wandelgids brengt u op twaalf plaatsen die belangrijke gebeurtenissen in zijn leven markeren.

Arthur Alderliesten laat stapsgewijs zien hoe Bonhoeffer zich ontwikkelde in zijn denken, en welke prijs hij daarvoor moest betalen. Rode draad in zijn leven waren drie vragen: Wie is Jezus Christus? Wie is Hij vandaag? Wie is Hij vandaag in ons voor anderen?

De volgende keer in Onderweg themanummer over de zondag Hoe ontwikkelt zich de zondagbesteding in de GKv, NGK en verwante kerken? Wat zijn de oorzaken daarvan? Wat zegt de Bijbel over sabbat en zondag?

En hoe kunnen gemeenten van Christus inspelen op de huidige ontwikkelingen rond de zondag?

Lees het op zaterdag 28 november in OnderWeg!

De locaties zijn te bezoeken in twee dagen.

Bij elke locatie is een wandelkaart afgedrukt.

Buijten & Schipperheijn Recreatief In de boekwinkel – www.buijten.nl – 120 pag., € 13,50

Tip: bezoek www.onderwegonline.nl!  Gratis toegang tot honderden artikelen uit het archief van OnderWeg.  Extra achtergronden bij de themanummers.  Aanvullende nieuwsberichten en spraakmakende blogs.  Plus voor abonnees: alle OnderWeg-nummers als downloadbare pdf (www.onderwegonline.nl/archief).

Onder

Weg

e Inspirarti voo n te o reisgen