Inkijkexemplaar special 'Vrij' by OnderwegOnline

SPECIAL

Vrij

‘Een gezonde samenleving durft het aan om mensen vrijheid te geven’ Lans Bovenberg

‘King geloofde dat je met radicale liefde een ziel kunt redden’ Harcourt Klinefelter

OL EN H OO P V REND E IR P INS

> Jaargang 6 > 7 november 2020

‘Ik heb in vrijheid deze keuze gemaakt’ Sekswerker Alessandra

 INTRODUCTIE VRIJ

Wees vrij, heb lief. Juist nu.

et zou zo maar kunnen dat we weer in een lockdown zitten als deze special verschijnt – het aantal coronabesmettingen blijft hoog, las ik net. Vanochtend maakte ik een lange wandeling op een verlaten strand en kocht een afhaalkoffie bij het enige restaurant dat nog open was in Callantsoog: ik genoot er meer van dan normaal, merkte ik. Alsof het schaarste-effect zijn werk deed: dat je iets meer waardeert als het beperkt beschikbaar is. Zo werkt dat dus ook bij vrijheid. Deze special gaat over vrijheid en dat is niet voor niets. 2020 is een jaar geworden waarin we als vrije Westerlingen door corona geconfronteerd werden met een plotselinge inperking van onze bewegings- en handelingsvrijheid. Massaal, ongeacht status, opleiding, kleur of religie moeten we ons al maanden houden aan richtlijnen en zijn we zelfs geboden thuis te blijven. En dat voor een volk dat vrijheid invult als zélf, zonder bemoeienis van een ander, kunnen doen wat je wilt.

 We zijn allemaal een ‘bron van onvrijheid’, corona of niet  Als makers van de special willen we u en jou uitdagen royaal de tijd te nemen om Vrij te lezen, het liefst in slow reading-tempo. Waarom? Omdat de artikelen, interviews en beelden je zomaar dat extra portie veerkracht kunnen geven dat je juist nu nodig hebt - moed en geestelijk elan in de donkere maanden waarover Dirk de Wachter zei te voorzien dat ‘de rek eruit zal gaan’. Niet dat het trouwens in Vrij vaak over corona gaat, het komt slechts marginaal aan bod. In de reflectie op een bijkans universeel thema als vrijheid willen we verder kijken dan (hoe enorm ingrijpend ook) een oneissue als corona. Willen we waar kunnen maken wat we beloven (de lezer geestkracht bieden), dan vraagt dit terug te gaan naar basisvragen als wat vrij zijn is, of jij vrij bent en wat vrijheid in de weg kan staan. Om al in het eerste artikel te concluderen dat we allemaal een ‘bron van onvrijheid’ zijn, corona of niet. We vertellen het eerlijke verhaal dat het leven vol kan zijn van gebonden heid en slavernij: slaaf van wie je denkt te moeten zijn, slaaf van je smartphone, de techreuzen Apple en Microsoft of, zoals sekswerker Allesandra in een kwetsbaar interview vertelt, slaaf in de prostitutie. We willen elkaar niet voor de gek houden, worstelingen onbesproken laten (lees ‘Laat ze razen’ van Pieter Kleingeld maar) en te snel naar de aloude boodschap hollen dat we vrij zijn in Christus. Toch garandeer ik dat íeder artikel in Vrij uiteindelijk bijdraagt aan de hierboven toegezegde veerkracht. Al die verhalen nemen je namelijk mee voorbij de impact van welke vrijheidsbeperking of welk slavenjuk ook. Het geheim daarvan zit toch in die aloude boodschap: we zijn uit genade vrij in Christus en daardoor vrij om Hem en de ander lief te hebben. Dus: wees vrij, heb lief. Juist nu.

ESTHER DE HEK IS HOOFDREDACTEUR VAN ONDERWEG De special is gemaakt door Jaap Cramer, Esther de Hek, Pieter Kleingeld en Anke Nijdam, met medewerking van (eind)redactie en freelancers.

 GEBONDEN (DEEL 1)

‘Steeds hield ik mezelf voor: alleen in Christus ben ik vrij’

Wat betekent vrij zijn als je ernstig wordt beperkt in je mogelijkheden? Als je niet meer kunt doen en laten wat je wilt? Walter Hobelman (54) kreeg te maken met schulden en moest met zijn gezin rondkomen van honderd euro per week.

‘I

k werkte bij een uitvaartondernemer die failliet ging. We raakten daardoor ons inkomen en financiële vrijheid kwijt. Onze vier kinderen studeerden en zaten op kamers. We letten niet zo precies op onze uitgaven, er stond genoeg inkomen tegenover. Na mijn ontslag liepen de betalingsachterstanden van de vaste lasten snel op. Ik solliciteerde me suf en mijn werkloosheidsuitkering was niet toereikend om te voorkomen dat onze schuldenlast groeide.’ Toen ze de kaakoperatie van zijn zoon moesten afzeggen, ervoer Walter pas goed hoe ernstig de situatie was. De enige optie was om een bewindvoerder in de arm te nemen. ‘Dat was emotioneel een zeer pijnlijke stap, omdat je niet langer zeggenschap over je eigen financiën hebt. We kregen van onze bewindvoerder honderd euro leefgeld in de week. Daarvan moesten we met ons zessen rondkomen.’

 Mijn vrouw heeft een TEKST ELISE LENGKEEK

volle boodschappenkar in de supermarkt moeten achterlaten  ‘De oorzaak van onze schulden lag buiten onze macht, toch schaamden we ons ervoor. Ruzies lagen op de loer. Mijn vrouw heeft een keer een kar met boodschappen in de supermarkt moeten achterlaten, omdat er geen

geld op de rekening stond en zij dat nog niet wist. Dat was natuurlijk heel gênant voor haar. We ontdekten hoe belangrijk het is om vroegtijdig open kaart te spelen. Dat voelt heel dubbel, je wilt immers niet de indruk wekken dat je komt bedelen. De kinderen hebben de situatie overigens bewonderenswaardig opgepakt. Gelukkig mochten zij het geld van hun bijbaantjes wel zelf besteden.’ De opgelegde beperkingen leverden niet alleen stress op, maar ook nieuwe inzichten. ‘Geluk zit in kleine dingen die niets met geld, maar alles met aandacht te maken hebben. We leerden wat we echt nodig hebben en onze zegeningen te tellen. Het werd zelfs een sport om nog iets over te houden van die honderd euro. Daar is wel iets belangrijks aan vooraf gegaan. We hadden samen een cursus gevolgd over de vraag: wat is je identiteit in Christus? Gods geliefde kinderen, wat er ook gebeurt. Dat inzicht had al een veranderingsproces in ons op gang gebracht. Dat hielp ons door de crisis heen.’ ‘Van een schuld afkomen is een confronterend proces. Ook wanneer je gelooft. God is geen geldautomaat. Voor ons was het naast bidden ook keihard werken. Steeds hield ik mezelf voor: alleen in Christus ben ik echt vrij. Dat hielp mij focussen.’ ELISE LENGKEEK IS JOURNALIST EN AUTEUR

Op de pagina’s 52 en 67 vind je de andere delen uit de serie Gebonden.

 INTERVIEW PETER SNEEP EN JAAP CRAMER OVER VRIJHEID EN MUZIEK

‘ Alle stukjes van jezelf gaan met elkaar in gesprek’ Muziek maken moet je leren, weet componist en organist Peter Sneep (58). Maar kun je het eenmaal, dan geeft het een groot gevoel van vrijheid. Hoe komt dat en hoe werkt dat? Peter, die ook journalist is, gaat hierover in gesprek met theoloog en musicus Jaap Cramer (36). ‘Vrijheid is dat je in muziek de tijd vindt om je gedachten te laten gaan, leeg te raken en dingen te verwerken.’

TEKST PETER SNEEP BEELD JACO KLAMER

Peter: ‘Wij spraken elkaar voor het eerst toen jij zestien was, in het jaar 2000. John Kuiper, docent op het Greijdanus in Zwolle, had mij gevraagd muziek te componeren voor het toneelstuk voor de jaarlijkse Grote Avond. Ik kreeg de liedteksten, maar vond de vrijheid niet om bij die woorden de goede noten te vinden. Dus gaf ik mijn opdracht terug. Een tijdje later belde hij op. “Ik heb iemand gevonden die het wel voor elkaar krijgt”, zei hij. En dat was jij.’ Jaap: ‘Wat leuk! Dat wist ik niet. Het was voor mij de eerste keer dat ik muziek bij een tekst schreef. Een tekst is beperkend, het schrijft ritme en metrum voor. En dan moet je kunstgrepen uithalen om er toch iets van te maken. Ik denk dat mijn muziek toen er wel onder geleden heeft.’ Peter: ‘Ik ben naar Zwolle gegaan om je liedjes te horen. Ik vond het de goede muziek op het goede moment. Ik was diep onder de indruk van wat jij op zestienjarige leeftijd al kon. In die tijd werkte ik bij het Nederlands Dagblad en ik heb jou dus maar geïnterviewd.’

Roes

Jaap: ‘Vrijheid is dat je in de muziek tijd vindt om je gedachten te laten gaan, leeg te raken en dingen te verwerken. Muziek is ook een plek voor ontspanning.

OnderWeg #19 > Jaargang 6 > 7 november 2020

Als ik me ergens voor moet opladen, kruip ik even achter de piano. Dan speel ik iets waar ik zin in heb. Mijn kinderen vroegen laatst: “Wil je dat stuk met de sneeuwvlokjes spelen?” Ze bedoelden muziek van Debussy.’

 ‘Ik zie moeilijke

dingen opeens in wijds perspectief’  Peter: ‘Als ik speel, raak ik in een soort roes, een diepe concentratie. Dan denk ik niet alleen aan de muziek, maar ook aan allerlei andere dingen die niets met muziek te maken hebben. Ik zie moeilijke dingen opeens in wijds perspectief.’ Jaap: ‘Muziek is goed voor je hersenen, je wordt opnieuw uitgelijnd. Als je muziek maakt, worden er heel veel gebieden in je hersenen aangesproken: motorisch, emotioneel, talig. Alle stukjes van jezelf gaan met elkaar in gesprek en dat is helend voor je ziel.’

 ‘Soms ben je als

kerkganger tijdens het zingen gedachteloos’  Magisch

Peter: ‘Ik begeleid samenzang in kerkdiensten, ik zie mezelf in die rol echt als bieder van troost. Sfeer maken vind ik als kerkorganist heel belangrijk voor het goede gevoel bij de kerkgangers, dat ze de ruimte vinden om lekker mee te zingen. Ik bied de bedding en de mensen kunnen hun stem daarin als een rivier laten stromen, zeg maar. Daarbij, als extra vermaak, beeld ik de tekst uit; ik denk soms zeer opvallend, want mensen zeggen dan wel eens na de dienst: “Je hebt je lekker uitgeleefd.” En dat is het nou net niet. Ik ervaar het juist als een heel dienstbare houding van mezelf.’ Jaap: ‘De psychologische term daarvoor is ‘projectie’. De mensen in de kerk hebben zichzelf gefaciliteerd geweten, ze hebben lekker vrij kunnen zingen en gehoord dat jij leuke en mooie dingen hebt gedaan.’ Peter: ‘Interessant, zo heb ik er nooit naar gekeken. Ik voel altijd enige ergernis als mensen dat zeggen. Samen zingen is zoiets magisch: dat iedereen meedoet

en saamhorig wordt. Ik ben blij als mensen vertellen dat ze gelukkig worden van mijn orgelspel. Geluk en vrijheid liggen dicht bij elkaar.’ Jaap: ‘Wij hadden een gastorganist in de gemeente die heel beeldend speelde. Hij liet vogels horen en donder en stromend water. Dat helpt mensen om de tekst mee te maken. Want soms ben je als kerkganger tijdens het zingen gedachteloos.’

Oerdriften

Peter: ‘Heb je als dominee nog tijd om te componeren?’ Jaap: ‘Ik ben deeltijdpredikant omdat ik tijd wil hebben om te componeren, maar ik componeer nu niet veel. Toen ik begon, componeerde ik Sturmund-Drang-muziek. Mijn compositieleraar zei tegen me: “Er zit zoveel muzikaal materiaal in een stukje van drie minuten, daar kun je een hele symfonie mee vullen.” Mijn compositielessen zijn gestopt toen ik ging studeren. Ik werd lid van een internetforum van jonge componisten. Ik deelde daar mijn composities en gaf en kreeg commentaar. Als ik aan wedstrijden meedeed, zeiden juryleden: “Probeer eens wat hedendaagser te worden.” Dus ik had het idee dat ik de muzikale heilshistorie door moest. Ik moest van iemand Stravinsky luisteren, Le sacre du printemps. Ik



 INTERVIEW

 ‘Ik voel me na afloop van de kerkdienst vaak een beetje bloot’ 

snapte die muziek niet, maar ik vond het fantastisch. Die muziek is heel primair. Dit is jezelf laten gaan. Het doet een appel op allerlei oerdriften. Peter: ‘Als je voor het eerst gaat componeren, heb je alle vrijheid. Je bent onbevangen, want je hebt nog niks geschreven, dus er is nog geen angst om jezelf te herhalen.’ Jaap: ‘Ik schreef aanvankelijk puur therapeutisch voor mezelf. Dat meedoen met die Grote Avonden was wel een dingetje. Het zit niet zo in me om mezelf op een podium te zetten. Maar gaandeweg heb ik ontdekt hoe waarderend het is om op een podium te staan. Als je muziek schrijft, geef je iets van jezelf; het is zeer verweven met wie je bent. Als jouw muziek wordt gewaardeerd, word jij zelf gewaardeerd. Dat is goed voor je ego, maar het is ook op een heel diep zijnsniveau fijn. Dus is het ook voor jou fijn als mensen naar het orgel komen om te zeggen dat het mooi was.’ Peter: ‘Dat klopt, al heb ik er lang over gedaan om fatsoenlijk complimenten in ontvangst te nemen. Muziek is zo persoonlijk, ik voel me na afloop van de kerkdienst vaak een beetje bloot.’

Beperking

Jaap: ‘Ik heb ontdekt dat het maken van een preek op dezelfde creatieve manier werkt als het maken van muziek.’ Peter: Wat leuk dat je dat zegt, ik heb dat ook: componeren en improviseren en een journalistiek artikel schrijven moeten allebei kop en staart hebben, levensecht en indringend zijn. Ik hecht aan frisheid en schoonheid. Teksten en muziek moeten onbevangen zijn en gericht op de luisteraar of de lezer.’ Jaap: ‘Mijn jongste kind is drie maanden, hij snapt van taal nog niets. Voor taal en muziek geldt dat je de grammatica moet beheersen voordat je de vrijheid hebt om te durven duiden. Ik houd van taal als die dubbelzinnig is en van muziek als die dubbelzinnig is.’ Peter: ‘Nu jij dit zegt, realiseer ik me opeens dat gelovigen die naar mijn muziek luisteren een enorme context delen. Ik ben vrijgemaakt en er zat een groot voordeel aan die 150 psalmen en de 29, 36, 41 of 90 gezangen waaruit vrijgemaakten lange tijd zongen. Als ik na de dienst iets wilde spelen dat bij de preek paste, had je beperkte keus om op herkenning en meeneuriën te appelleren. Die beperking gaf dus ook heel veel vrijheid.’

Afstand

Jaap: ‘Tegelijk is dit een heel goed voorbeeld van het feit dat je je materiaal moet beheersen. Als kerkganger

OnderWeg #19 > Jaargang 6 > 7 november 2020

moet je de grammatica kennen om te snappen wat er gebeurt. Jij kent die melodieën en teksten en kunt die verbanden leggen. Bij het begeleiden in Kampen liet ik me zo meeslepen door de melodische beweging en de onderliggende harmonie, op het hoogtepunt van de tekst, dat ik me dan verspeelde. Het gebeurde vaak op het moment dat je je emotioneel voelt: hier is de essentie van de psalm. De melodie doet iets, je wilt zelf een afslag nemen en de melodie staat dat niet toe.’

Jaap Cramer (1984) is parttime (65 procent) predikant van de NGKv Verbindingskerk in Heerde. De rest van zijn tijd besteedt hij aan het componeren van muziek. Tijdens zijn studie Theologie aan de TU in Kampen kwam hij voor de keuze: muziek of het predikantschap? ‘Bij de supervisie op de TU constateerden we dat de muziek zo’n wezenlijk onderdeel is van wie ik ben, dat dat een plek moest krijgen.’ Peter Sneep (1962) is journalist, componist van kerkliederen en organist van diverse kerken in Leusden en Amersfoort. Hij heeft een eigen bedrijf voor het schrijven van teksten en muziek. ‘In mijn hoofd ervaar ik het maken van muziek en het schrijven van een artikel precies hetzelfde. Ik heb altijd een groot geluksgevoel als het artikel of muziek klaar is en ik tevreden ben over het resultaat.’

Peter: ‘Maar ook dat je vaardigheden je in de steek laten. Want er zijn mensen die het wel kunnen.’ Jaap: Ja, zoals jij. Het vraagt ook een afstand ten opzichte van je eigen gevoel. Een predikant is superauthentiek als hij zo geraakt wordt door zijn eigen verhaal dat hij in tranen uitbarst. Maar je kunt dan niet meer zo dienstbaar zijn aan het verhaal. Je moet jezelf beheersen. Je moet zo echt zijn dat je het uit, maar niet zo echt dat je jezelf omverblaast. Peter: ‘Ik coach wel eens organisten. Daarbij ben ik streng als een organist zegt: “Ik voel dit en dat en dat.” Ik zeg dan: “Ontroering opwekken bij de kerkgangers doe je met ambacht en techniek, niet met emotie.” Ik heb orgelles gehad van Gerrit ’t Hart, een man van de oude muziek. Hij wilde mij barokke improvisaties leren. Ik zei dat ik dat te beperkt vond. Hij antwoordde: “Binnen alle beperkingen die de stijlperiode of het idioom je oplegt, kun je juist vrijheid vinden”.’ Jaap: ‘Het is een gekke paradox.’ Peter: ‘Over vrijheid gesproken: ik ben altijd zo blij als iets goed is gelukt. Dan ben ik echt dolgelukkig en opgetogen. Ik voel dan heel veel ruimte en geluk in mijn hoofd en in mijn lijf.’ Jaap: ‘Dat heb ik ook.’ PETER SNEEP IS JOURNALIST EN ORGANIST

 INTERVIEW

‘IK HEB DEZE KEUZE IN VRIJHEID GEMAAKT, MAAR VRIJ BEN IK NIET’ Alessandra uit Colombia is 51 jaar en sekswerker in een Amsterdamse club. Via Scharlaken Koord kwamen we met Alessandra in contact. Hoe kijk je aan tegen vrij zijn en vrijheid ervaren als je je geld (vrijwillig) verdient in de prostitutie, wilden we weten? Elise Lengkeek sprak ruim twee uur met haar. ‘Elke dag sta ik op met maar een TEKST ELISE LENGKEEK BEELD RUBEN TIMMAN

gedachte: ik moet werken aan mijn plan om uit de prostitutie te stappen.’

OnderWeg #19 > Jaargang 6 > 7 november 2020

et motregent. Amsterdam ligt er triest en verlaten bij. De coronamaatregelen zijn net weer aangescherpt. Slechts een enkele toerist-met-koffer kruist mijn route naar het pand van Scharlaken Koord op de Wallen. Het schiet door me heen dat corona ook het leven van prostituees op z’n kop gezet moet hebben eigenlijk had ik daar niet eerder aan gedacht.

Zonder opsmuk

Ik ontmoet Alessandra (niet haar echte naam) in het gezelschap van maatschappelijk werkster Elseline van Bemmel van Scharlaken Koord, onderdeel van stichting THDV (Tot Heil des Volks). Ze zit al aan tafel als ik binnenkom, haar zwarte haar opgestoken, daaronder een lief gezicht zonder opsmuk. Wat mij direct treft zijn haar levendige, donkere ogen die kracht en moed uitstralen. Ogen die van alles hebben gezien, ogen waaruit ook, naarmate ons gesprek vordert, verdriet spreekt. Ik vind het bewonderenswaardig dat deze vrouw bereid is haar verhaal te delen: waarom en hoe zij in het sekswerk terecht is gekomen en wat dat betekent voor haar zelfbeeld, haar kijk op vrijheid en vrij-zijn. Alessandra is Spaanstalig, dus gebruiken we Engels als voertaal. Dat maakt een gesprek als dit er niet makkelijker op, maar toch wordt het een ontmoeting in een open sfeer op basis van wederzijds respect en vertrouwen.

Geheim

verdienen. Mijn kinderen waren inmiddels zo oud dat ik die stap kon maken. Dat was vier jaar geleden.’

Als je om economische redenen sekswerker wordt, wat doet dat dan met je zelfbeeld? ‘Natuurlijk had ik nooit gedacht dat ik in dit werk zou belanden. Ik probeer er het beste van te maken, maar er zijn momenten dat ik walg van mezelf en van dit werk. Dan voel ik me zo armoedig en stom omdat ik geen ander werk kan vinden. Eenzaamheid ligt op de loer. Het is lastig een sociaal leven op te bouwen, omdat ik te vaak op ongebruikelijke tijden moet werken en nooit open kan zijn over wie ik ben en wat ik doe. Mijn kinderen weten niets over mijn leven hier. Bovendien had ik schulden gemaakt. Er is voor mij namelijk geen regeling waarop ik kan terugvallen, terwijl ik wel belasting moet betalen en verantwoordelijk ben voor het kopen van mijn eigen spullen en kleding.’

 ‘ ER ZIJN MOMENTEN

DAT IK WALG VAN MEZELF EN VAN DIT WERK’ 

Alessandra komt uit een familie met zes broers en twee zussen. Als ze de highschool heeft afgerond, gaat ze als secretaresse aan het werk. Maar haar creativiteit kan ze pas echt kwijt als ze haar eigen kledingwinkel opent. In haar atelier vervaardigt ze mozaïeken van allerlei materialen. Alessandra trouwt met een Spanjaard en emigreert naar Barcelona. Samen met hem krijgt ze drie kinderen. Het gaat mis met dit huwelijk en het bedrijf van haar man gaat bovendien failliet. Geld om het gezin te onderhouden is er niet. Alessandra probeert een baan te vinden, wat niet lukt: ‘Als je 45 jaar bent en op zoek bent naar werk, kun je het wel schudden in Barcelona.’ Dan dwingt de nood haar tot een stap die ze voor haar omgeving geheimhoudt: ze gaat in op een advertentie om sekswerker te worden. Puur en alleen om economische redenen.

Als er geen andere optie overblijft dan sekswerk, ervaar jij dan wel enige vrijheid voor jezelf?

Wanneer en waarom ben je naar Nederland gegaan?

Ondertussen ben je ook gewoon een moeder van drie kinderen, met mooie, ongebruikte talenten op zak. Als jij vrij zou zijn om te kiezen, wat zou je dan het liefst doen?

‘In Barcelona is de concurrentie moordend. Een vriendin uit Colombia tipte me dat er in Nederland een club was waar ik welkom zou zijn en beter zou

‘Ik heb in vrijheid deze keuze gemaakt, niemand heeft me ertoe gedwongen. Ik ben zelf verantwoordelijk voor wat ik doe en als ik fouten maak, betaal ik daarvoor een prijs. Daar voel ik geen spijt over. Alles wat daarin meekomt, positief of negatief, hoort bij mijn leerweg. Niets gebeurt zomaar. Aan de andere kant: als dit de enige optie is om te kunnen overleven dan is het ook weer niet echt een vrije keuze. Gelukkig ben ik in mijn club wel vrij om te kiezen wie ik toelaat in mijn kamer. Ik heb inmiddels voldoende mensenkennis opgebouwd om op het eerste gezicht te kunnen inschatten wat me te wachten staat. Als ik geen vertrouwen heb in een bepaald persoon, kan ik altijd tegen mijn gastvrouw zeggen dat zij doorgeeft dat ik al een afspraak heb.’

Alessandra veert op bij deze vraag. ‘Oh, ik zou



 INTERVIEW

dolgraag een kleine boerderij hebben en zelf mijn groenten verbouwen en nieuwe mozaïeken maken.’

Wat staat je in de weg om die droom te realiseren?

‘Eind vorig jaar had ik mijn schulden afgelost en wilde ik niets liever dan uitstappen. Maar daarna kwam corona en had ik van de ene op de andere dag geen inkomsten meer. Ik moet van een kleine uitkering rondkomen, daar kan ik geen huis van huren. Als ik moet werken, heb ik een kamer in de club maar geen vast onderdak. Het punt is en blijft: hoe kom ik aan inkomen als ik nog steeds geen baan heb? Ik spreek niet goed Nederlands. Mijn Engels is redelijk, maar daarmee krijg ik ook geen baan. Ik houd door mijn werk weinig tijd en energie over om Nederlands te leren. Zo ingewikkeld is het.’

 ‘ IK KIES NIET

VOOR DE SLACHTOFFERROL, DAAR BEN IK TE TROTS VOOR’ 

Toch heb je contact gezocht met Scharlaken Koord om uit te kunnen stappen. ‘Via de GGD kwam ik een jaar geleden in aanraking met Scharlaken Koord.’ Zichtbaar geëmotioneerd vertelt Alessandra: ‘Het raakt me diep dat Elseline en haar collega’s aan onze kant staan en ons echt willen helpen om dit werk niet meer te hoeven doen. De liefde, aandacht die ze geven doen me enorm goed. Via Second Step kan ik nu ook op een andere manier aan het werk in hun tweedehandskledingzaak. Ik ontmoet andere vrouwen die in hetzelfde schuitje zaten als ik. In ons werk heb je eigenlijk alleen oppervlakkige contacten. Er is onderling veel jaloezie tussen de vrouwen. Het is een harde wereld. Als jij meer klanten krijgt en meer verdient, maak je geen vrienden. Ik kies niet voor de slachtofferrol, daar ben ik te trots voor. De keerzijde is dat ook niemand de neiging heeft door te vragen als je geldzorgen hebt.’

Geen hoop

‘Ik heb geen hoop’, reageert Alessandra op de vraag hoe ze hoop en moed probeert te houden. ‘Elke dag sta ik op met maar een gedachte: ik moet werken aan mijn plan om uit te stappen. Toch heb ik ondanks de wrange

OnderWeg #19 > Jaargang 6 > 7 november 2020

kanten van mijn werk wel ontdekt dat wij als sekswerkers toch ook een belangrijke taak vervullen. De mannen die mij bezoeken zijn vaak vastgelopen in de relatie met hun vrouw. Soms omdat ze geen seks meer met hem wil, soms omdat hij zijn verhalen, fantasieën en moeiten niet met haar kan delen. Weer anderen hebben geen partner. Wat zo’n man hier zoekt is troost, vriendschap, begrip en het zeker weten dat ze niet veroordeeld worden om wie ze zijn, wat ze denken of doen. Eigenlijk zijn we een bijzonder soort maatschappelijk werkers, denk ik weleens. Ik denk dat door ons werk er minder seksueel geweld en misbruik in de samenleving is, in elk geval bij de mannen die ons bezoeken.’

Een christelijke organisatie ondersteunt jou. Hoe kijk jij aan tegen God, Jezus en geloven?

‘Ik ben katholiek opgevoed maar door de hypocrisie die ik om me heen zag, kon het geloof voor mij niet echt iets betekenen. Ik vind het mooi als mensen kunnen geloven in God en in Jezus, maar voor mijzelf ben ik nog niet zover. Ze laten me daarin gelukkig vrij, maar toch zie ik God wel bezig in mijn leven: ik geloof dat God mij hier met een reden naartoe heeft gestuurd. Ik ben er klaar voor om nieuwe dingen te leren, ik geloof dat ik ergens naartoe onderweg ben.’ ELISE LENGKEEK IS JOURNALIST EN AUTEUR

‘Zelfrespect’

Tijdens de eerste coronagolf klopten 230 vrouwen aan bij Scharlaken Koord die acuut zonder inkomen zaten. De contacten met hen onderstreepten de uitkomsten van onderzoek én eerdere ervaringen: sekswerk beschadigt het zelfbeeld van vrouwen. Dus hebben ze iets anders nodig om zelfrespect te behouden. Voor Alessandra is dat de profilering als een ‘bijzonder soort maatschappelijk werker’. Gevraagd naar een reactie wijst Elseline van Bommel van Scharlaken Koord erop dat, ook al verschillen de omstandigheden van sekswerkers enorm, er zelden sprake is van een vrijwillige keuze. Alleen al om die reden is voor het realiseren van ‘minder seksueel geweld en misbruik’ iets anders nodig dan prostitutie: ‘Wat nodig is, zijn gezonde gezinsrelaties waarop de maatschappij kan bouwen. Dat is echt iets waarop wij inspelen met onze aanpak.’

 VRIJ ZIJN IN BEELD

vvv

BEELD MAARTEN BOERSEMA

Maar als je drinkt van het water dat Ik geef, krijg je nooit meer dorst. Want het water dat Ik geef, blijft altijd in je. Het geeft je het eeuwige leven. Johannes 4:14 (BGT) 69