maandblad, verschijnt niet in januari en in augustus - jaargang 45 nr. 9
magazine
Lieve Devos: “Perfect gelukkig zijn, lukt niet, volop leven wel.� blz. 10
20 Je tuin voor de vogels 26 Geuze uit Leuven 30 Parijs, maar dan anders
9
en e n i W endje weekmiens in A blz. 35
okramagazine november 2012
NOVEMBER 2012
1
Afgiftekantoor Aarschot - Erkenningsnummer P106333 Tijdschriften - Toelating gesloten verpakking - Antwerpen X - BC 1145
okra.be
← dOe de OKrA-TeST Beantwoord onderstaande vragen in eer en geweten. Noteer je antwoorden en tel de score op. Op het einde van de test lees je welk OKRA-lid je bent.
1 Wat weet jij van het ledenvoordeel van OKRA bij Lampiris? A. Je bent meteen overgestapt naar energieleverancier Lampiris met je gas en elektriciteit en zo heb je je lidgeld al lang terug verdiend. B. Je belt onmiddellijk naar je buurvrouw om haar te vertellen dat ze wint bij OKRA als ze nu lid wordt. C. Je betaalt te veel voor je energiefactuur en bekijkt vandaag nog hoe je kan overstappen.
2
3
Een kennis vraagt je waarom je lid bent van OKRA. Dat is toch niets voor onze leeftijd, zegt hij. Hoe reageer je?
De man van je buurvrouw overlijdt. Na twee weken kom je haar tegen in de supermarkt. Wat zeg je?
A. Je geeft de persoon gelijk maar denkt ondertussen aan al die plezante activiteiten van OKRA.
A. Je praat over koetjes en kalfjes om toch maar niets verkeerd te zeggen.
B. Je houdt een pleidooi waarom die kennis ook bij OKRA moet komen. Je zegt daarbij dat als hij nu lid wordt, hij een gratis fles wijn krijgt. C. Je stapt naar een plastisch chirurg voor een verjongingskuur.
B. Je vraagt hoe het gaat en je biedt aan om haar mee te nemen naar een volgende OKRA-activiteit. C. Niets. Je draait je kar om haar zeker niet tegen te komen.
Je score Je antwoordde vooral A? Jij bent een zelfbewust OKRA-lid. Je weet zeer goed wat je aan OKRA hebt en maakt van alle voordelen gebruik. Proficiat. Maar houd OKRA niet voor jezelf. Deel het met anderen. Vertel mensen in je omgeving enthousiast over OKRA. Je antwoordde vooral B? Jij bent een echte OKRA-ambassadeur. Jij kent de voordelen van OKRA en vertelt het tegen iedereen die het wil horen. Doe zo verder. Je antwoordde vooral C? Jij bent een OKRA-lid met humor en energie. Je hebt zoveel aan je hoofd dat je de voordelen van OKRA wat vergeet. Gelukkig lees je OKRA-magazine regelmatig en blijf je op de hoogte van OKRA. Maar je kan ook anderen aansporen OKRA te leren kennen en lid te worden.
Jij wint met OKRA. Laat anderen ook winnen met OKRA. Jij bent de beste ambassadeur van OKRA. Vertel daarom aan anderen over OKRA en overtuig hen lid te worden van OKRA. Voor amper 20 euro per jaar geniet je heel wat voordelen, maak je veel plezier en ontmoet je nieuwe mensen.
“Deze drie voorwerpen zijn belangrijk voor mij, vooral om de dingen waarvoor ze staan: mijn familie, een open manier om in de wereld te staan en poëzie.” Voor Guy De Groote zijn voorwerpen niet louter gebruiksartikelen. Altijd hangt er een verhaal aan vast en zelden kan hij er afstand van doen. “Dat wordt puzzelen als we binnenkort verhuizen.”
3
dedrie
Zijn drie belangrijkste voorwerpen Familieportret nu maar ook onze ouders en grootouders. Die verbondenheid is belangrijk.”
Kippenpoot “Dit is een peper- en zoutvaatje dat we van een Russische vriendin kregen. Het lijkt op een hutje met enkele schouwen gebouwd op een kippenpoot. Dat tafereel komt uit een Russisch sprookje dat iedere Rus kent: de hut van baba Jaga. Het sprookje is trouwens ook een thema in de muziek van Mussorgsky. Het vaatje lijkt een beetje op Delfts blauw en dat is niet toevallig. Peter de Grote reisde naar Nederland en nam de kennis van het porselein mee naar Rusland. Nu staat er in de buurt van Moskou een porseleinfabriek die ook wit met blauw porselein maakt. Ja, over een klein peperen zoutvaatje valt veel te vertel-
len. En toch staat dit voorwerp vooral symbool voor onze vele reizen en mijn passie voor kunstgeschiedenis. Door te reizen, sta je op een bepaalde manier in de wereld, je hebt vele contacten die je vormen. Ze bepalen hoe je denkt over mensen, gemeenschappen en ook over tolerantie.”
Poëzie “Boven, in de boekenkast staan heel wat bundels poëzie. Gerrit Achterberg, Lucebert maar ook Russen en Oost-Europeanen als Wislawa Szymborska, Anna Achmatowa en Osip Mandelstam. Die laatste werd trouwens gedeporteerd naar de kampen en zijn vrouw leerde zijn gedichten van buiten om ze te kunnen bewaren. Vroeger was ik geen fan van poëzie. Nu nog vind ik gedichten het moeilijkste wat er is. Wat doe je daar nu mee? Je krijgt er snel een indigestie van, je moet poëzie met mate consumeren. Daarom lees ik iedere avond in bed een gedicht, ik degusteer. En dan kan poëzie me enorm raken. Zo simpel, zo treffend, zo mooi vaak. Je bougeert de wereld er niet mee maar poëzie heeft wel kracht. Soms deel ik gedichten die me getroffen hebben met wie me lief is. Met een verjaardag of rond het eindejaar zet ik het op mail en stuur het rond.” Tekst Nele Joostens Foto Jürgen Doom
okramagazine november 2012
“Ongeveer dertig jaar geleden contacteerden we een professionele fotograaf om een familieportret te maken. Het werd deze bijzondere foto. Hij is hier in huis genomen, midden tijdens de verbouwingen, vandaar het plastic zeil als achtergrond. De fotograaf snuisterde in onze kleerkasten en vertelde ons wat we moesten aandoen. Ze had ook wat accessoires bij zoals het schaakbord. Ze bepaalde ook hoe we moesten staan. Al die kleine ingrepen maakt deze foto bijzonder - de gedateerde kleren, de serieuze gezichten, de hoed en het schaakbord. En toch zie je al aan de gezichten van onze kinderen hoe ze zullen worden: Hannah serieus, Thomas nieuwsgierig en Birte vrolijk. Voor mij staat deze foto niet alleen voor ons gezin, ook voor al wie ervoor en erna komt: onze kleinkinderen
3
inhoud
15
okramagazine november 2012 6 8
OKRA-ZINGEVING
26 MENU
STANDPUNT
29 UITJES
Fasen van Herman Hesse De drempel voorbij
10 OVER WAT TELT
Voluit leven, hoe dan ook
15 TENTOONSTELLING Gevloerd en betegeld
18 BOEKEN Familie
20 GROEN
Je tuin vol vogels
22 INFO
Geef een stukje van jezelf
24 DE KEUZE VAN LIESBET WALCKIERS Is er wel een keuze?
OKRA-magazine Ledenmagazine van de grootste beweging voor 55+. OKRA, trefpunt 55+: Open, Kristelijk, Respectvol en Actief. Je ledenmagazine zit boordevol OKRA-leven, niet te missen info, lifestyle, cultuur, ontspanning, ledenvoordelen‌ Vertel wat je ervan vindt aan Chris Van Riet 02 246 44 37, chris.vanriet@okra.be.
Oude geuze uit Leuven
30 UIT
Een beetje Parijs
34 KRUISWOORDRAADSEL 36 SPEEL EN WIN 62 winnaars
37 OKRA-LIDKAART = GELD WAARD!
Waar je je ook bevindt in Amiens, de kathedraal torent als een baken boven de stad uit.
30
26 10
Voluit leven, hoe dan ook
Sociaal engagement, een gezin en een job. Maar ook Congo, een groot verlies en de opstart van een gezinsondersteunende organisatie. Een rijk leven, veel mooie verhalen. Lieve Devos-Vandewoude vertelt over leven en dood, liefde en zorg.
15
Gevloerd en betegeld
Op oude gevels zie je ze nog wel eens: kleurrijke tegels. Van het midden van de 19de eeuw tot de 20ste eeuw maakten de tegels het verschil tussen bourgeoisie- en arbeiderswoningen. Het MIAT in Gent weidt er een kleurrijke en boeiende tentoonstelling aan.
24
Is er wel een keuze?
De Amerikaanse presidentsverkiezingen naderen hun ontknoping. Wat onderscheidt beide kandidaten van elkaar en is er eigenlijk wel een keuze voor de Amerikaanse kiezer?
20
okramagazine maart 2011
Liesbet Walckiers zocht het uit.
okra.be
5
OKRA-ZINGEVING
Fasen
Zoals de bloem verwelkt en onze jeugd wijkt voor de ouderdom, bloeit elke fase des levens evenals wijsheid en deugd slechts korte tijd: zij mag niet eeuwig duren. Als ’t leven roept, dan moet ons hart zich haasten afscheid te nemen, overnieuw beginnen en zich moedig, zonder om te turen, aan andere verbanden overgeven. En in elk nieuw begin schuilt diep vanbinnen iets magisch, dat ons hoedt en helpt te leven.
Blij gaan wij vele ruimten door; we mogen aan geen daarvan als aan een thuisland hangen: de wereldgeest bindt niet, wil ons niet vangen maar tree voor tree verwijden en verhogen. Want amper zijn wij met een levenswijze vertrouwd geraakt, of daar dreigt het verslappen;
okramagazine november 2012
slechts wie zijn tent opbreekt om voort te reizen,
6
kan aan verlamming en aan sleur ontsnappen. Wellicht is zelfs het stervensuur bij machte nog nieuwe ruimten te ontsluiten; de stem des levens blijft zijn oproep uiten‌ Neem afscheid dus, mijn hart, en kom op krachten! Herman Hesse
Acties
tot 31 december 2012
2de kussen aan HALVE prijs
“Onze slaapkamer naar beneden verhuizen? Dat is voor oude mensen!”
Bij aankoop van 2 TEMPUR hoofdkussens. Korting geldig op het goedkoopste kussen.
Er gaat niets boven wonen in uw eigen huis en het is niet de trap die de inrichting van uw huis mag bepalen. Want dan is het hoogtijd om kennis te maken met de trapliften van ThyssenKrupp Encasa.
2de matras aan HALVE prijs
Bij aankoop van 2 TEMPUR Combi Special matrassen (20 cm) met velours of PU-hoes. Korting geldig op de goedkoopste matras. Bij aankoop van 1x 2-motorige bedbodem type F400.
Blijf gerust boven op uw beide oren slapen, de traplift brengt u geruisloos, comfortabel en veilig op de gewenste verdieping. Een traplift die bovendien uitstekend past bij uw interieur.
- 20% op bedbodem
En de prijs? Maak uw keuze uit het uitgebreide gamma en vergelijk de prijs van één van onze trapliften met de kosten van bijvoorbeeld een herinrichting van uw huis. Maar bovenal, in uw huis blijven wonen zoals het nu is, geeft u een onbetaalbaar gevoel...
- 20% op de matras
Bel voor een afspraak en gratis bestek.
Bij aankoop van 1 TEMPUR Combi Special matras (20 cm) met velours of PU-hoes.
0800 94 365 www.tk-traplift.be
De adressen van onze Thuiszorgwinkels vind je op onze website of via 02 246 49 49.
www.thuiszorgwinkel.be
Ik blijf boven slapen Naam: Voornaam: Adres: Tel.: Terug te sturen naar: Kaleweg 20 - 9030 Gent
OKRA MAGAZINE
Acties geldig in de Thuiszorgwinkel tot 31 december 2012, zolang de voorraad strekt. Actie niet cumuleerbaar met andere acties en/of voordelen.
✁
Bij aankoop van SET: 2 TEMPUR Combi-Special matrassen (20 cm) met velours of PU-hoes en 2-motorige bedbodems type F400.
okramagazine november 2012
2de bedbodem GRATIS
7
STANDPUNT
De drempel voorbij Was het ouderenbeleid een belangrijk thema tijdens de gemeente- en provincieraadsverkiezingen en de huidige coalitiebesprekingen? OKRA heeft het gevoel van niet en vindt dat jammer.
Terugblikken op de gemeente- en provincieraadsverkiezingen, lukt niet in dit magazine. Dit nummer werd immers gedrukt nog voor de verkiezingen plaatsvonden. OKRA kreeg echter sterk de indruk dat het ouderenbeleid nauwelijks aan bod kwam in de programma’s. Zo bleef het stil rond dit thema in het enige grote voorzittersdebat. Ook in folders en in de pers behoorde een goed ouderenbeleid niet tot de prioriteiten. Dat maakt OKRA ongerust. Ouderen vormen immers een derde van het verkiezingspotentieel. Bovendien gaat het om mensen met veel ervaring en wijsheid. Ze verdienen het dat aan hun bekommernissen aandacht wordt besteed. Al is het maar omwille van hun bijdrage aan meer welvaart en welzijn tijdens hun lange loopbaan.
Armoede bij ouderen
okramagazine november 2012
Toch zijn ouderen een kwetsbare doelgroep. Ze lopen een veel groter risico dan de doorsnee Belg om in armoede terecht te komen. Belangrijkste reden daarvoor is het lage pensioen. Samen met OKRA voert Welzijnszorg dit
8
najaar actie tegen armoede bij ouderen. OKRA hoopt dat de politieke eisen verbonden aan deze campagne niet in dovemansoren vallen. Ze zijn klaar en duidelijk: een inkomensgarantie voor ouderen, een solidaire Vlaamse sociale bescherming, de uitbreiding van de huursubsidie en ten slotte meer middelen voor lokale projecten die het sociaal isolement doorbreken.
Bezoeken Die laatste eis, de eenzaamheid bij ouderen wegwerken, is ook een verantwoordelijkheid van OKRA. OKRA telt meer dan 200 000 leden. Elke maand bezoeken de 14 000 bestuursleden alle andere leden. Dat betekent op jaarbasis anderhalf miljoen bezoeken. Op deze manier tracht OKRA heel concreet de vereenzaming tegen te gaan, zeker bij de oudste leden. Maar OKRA moet en kan nog meer investeren in het persoonlijk contact. Het zou mooi zijn, mocht ieder OKRA-lid zich inzetten om andere ouderen de kans te geven aan te sluiten bij OKRA. Een klei-
OKRA moet en kan nog meer investeren in het persoonlijk contact.
ne inspanning voor jou, vaak een grote stap voor wie OKRA leert ontdekken. Dikwijls vult OKRA een leemte in en brengt de vereniging wie eenzaam is terug onder de mensen. Zoek het niet te ver en kijk even rond in je buurt, in je vrienden- of kennissenkring, bij vroegere collega’s en familie.
Drempels wegwerken Straks zijn de feestdagen daar. Voor vele ouderen is dit een drempel. Zeker voor zij die voor het eerst kennismaken met OKRA. Durven ze wel naar het kerstfeestje te gaan? Zullen ze er iemand kennen? Kunnen ze het wel betalen? OKRA wil er een erezaak van maken dat deze stap voor niemand te groot is. Maak een afspraak met nieuwe leden en ga samen. OKRA wil haar activiteiten zo optimaal mogelijk toegankelijk maken, vooral voor wie het wat moeilijker heeft. Dat is niet enkel een zaak van het bestuur maar van elk lid. Jan Vandecasteele Algemeen secretaris
© Jürgen Doom
PUBLIREPORTAGE
Claeys-Verhelst, een andere kijk op uw badkamer MEER DAN 50 JAAR Een uitgebreid en kwalitatief productgamma, een eerlijke prijs en een uitgesproken technische expertise; dat is waar het Oudenburgse familiebedrijf Claeys-Verhelst, groothandel in sanitair en verwarming, al meer dan 50 jaar voor staat. Dankzij een jarenlange afniteit met de zorgsector vervult het bedrijf een pioniersrol in sanitair comfort voor ouderen en andersvaliden. In de professionele zorgsector zijn producten in verschillende ziekenhuizen, woon-en zorgcentra en serviceats geleverd. Maar ook steeds meer vijftigplussers vinden hun weg voor een aanpassing van hun woning afgestemd op de volgende levensfase.
VRIJHEID Actief blijven en zijn kostbare zelfstandigheid zo lang mogelijk behouden is een keuze geworden die dikwijls mogelijk is, mits enkele aanpassingen in de woning en vooral in de badkamer. ClaeysVerhelst wil via hun toonzaal ‘De Andere Badkamer’ mensen de vrijheid geven om zelfstandig te kunnen baden, douchen of naar het toilet gaan.
MEEST COMPLETE GAMMA Van ergonomische handgrepen tot aangepaste toiletzittingen, instapbaden en badliften, kipspiegels en drempelvrije instapdouches en dit in het meest complete gamma op de Belgische markt. Een andere kijk geven op uw badkamer, dat is wat de showroom wil
bereiken. Maar meer nog, aangepast sanitair hoeft niet kil en onpersoonlijk te ogen, dit kan ook in een trendy design, met voor ieders budget wat wils.
ADVIES Een keuze maken is niet alleen het meest geschikte product bepalen maar ook de ideale montagematen bepalen voor de gebruiker. In sommige gevallen is een aanpassing van de ruimte nodig voor een meer comfortabel bewegen, het gebruik van een rolstoel of voor assistentie van een verzorger. Vrijblijvend advies omtrent maatvoering, de plaatsingshoogte van een steungreep , de instapbreedte van de douche of de zithoogte van het toilet wordt u aangeboden alsook doorverwijzing indien u niet beschikt over een installateur voor de deskundige plaatsing. Als groothandel voorziet Claeys-Verhelst in de toelevering van de goederen naar de professionele vakmensen in de sector die met technisch advies worden bijgestaan. Een andere kijk op uw badkamer, kwaliteit en design in aangepast sanitair. Contact: Steelandt Johan Stationsstraat 56 - 8460 Oudenburg www.claeys-verhelst.be - Tel: 059/25.52.66
OPENDEUR DE ANDERE BADKAMER
s zaterdag 10 november 2012
Een andere kijk op uw badkamer, kwaliteit & design in aangepast sanitair. Het adviesteam van “De Andere Badkamer” nodigt U graag uit ° 3TATIONSSTRAAT s /UDENBURG ° VAN U TOT U
OVER WAT TELT
Voluit leven,
hoe dan ook
‘Verdriet gaat nooit voorbij. Zelf moet je verder gaan’, schreef Carla Pols. “Dat is waar, wat er ook gebeurt”, zegt Lieve Devos-Vandewoude (81) uit Tielt-Winge. Ze had een rijk gevuld en gevarieerd leven.
“Ik ben de vijfde van zes kinderen. Mijn moeder was blij dat ik er was, ze had net een kindje verloren. Ik kreeg veel traantjes over mijn wieg. Mijn broer is de oudste, hij is nu 87. De anderen waren meisjes. Na dat zusje van twee, stierf tot hiertoe ook mijn jongste zus, ze werd 48. Ik heb een gelukkige jeugd gehad, met heel veel genegenheid. Ik werd bemind, als kind voel je dat.”
okramagazine november 2012
De oorlog
10
“Ik heb goede herinneringen aan mijn jeugd, ondanks de oorlog. We hadden niet zo veel als nu en zeker niet zo veel speelgoed. Maar we hebben samen veel gespeeld en gelachen. Mijn vader was advocaat, mijn moeder huisvrouw. Ik herinner me de grote bombardementen op Leuven. We schuilden in de kelder van de Scheutisten. We zagen hoe gewonden opgeraapt werden en speelden dat na. We zijn zelf ook gevlucht, naar Hondschote in Frankrijk. Onderweg moesten we de gracht induiken voor laagvliegende vliegtuigen. Na de oorlog volgde ik Latijn-Grieks aan het Heilig Hartinstituut in Heverlee. Ik was drie jaar extern, drie jaar intern. Ik was niet graag op internaat, daar wisten ze alles van je. Maar ik had
een goede lerares in de retorica, zuster Beatrijs. Van haar kreeg ik veel mee. Ze was een idealiste, terwijl de realiteit toch vaak anders is.” “Na het middelbaar wilde ik sociale school doen. Maar zuster Beatrijs zei: ‘jij moet naar de universiteit.’ Ik volgde vier jaar politieke en sociale wetenschappen aan de KU Leuven. Het waren de jaren vijftig. Het handjevol meisjes dat toen studeerde, moest op de eerste rij zitten, apart van de jongens. Als je jong bent, denk je dat je de wereld kan verbeteren. Met enkele vriendinnen werd ik lid van Sociale hulp. We gingen armen bezoeken in de Leuvense steegjes. Ik heb bijna altijd vrijwilligerswerk gedaan. Aan de unief leerde ik mijn man, Renaat Devos, kennen. Hij combineerde zijn studies rechten met een licentie politieke en sociale wetenschappen. Na zijn opleiding moest hij naar het leger. Ik werkte toen voor het Vlaams Woningfonds van de Gezinsbond.”
Naar Congo “We trouwden en een maand later vertrokken we naar Congo. We zijn er negen jaar geweest, op tal van plaatsen. Mijn man was er
arbeidsinspecteur. Onze twee oudste kinderen zijn in Congo geboren, Annelies in Kisangani, Johan in Lisala. We hebben vier kinderen. Drie meisjes en één jongen. Terwijl ik in verwachting was van Johan, ben ik serieus ziek geweest. Ik verbleef in het ziekenhuis in Lisala en was vooral bezorgd om de kleine baby in mijn buik. Maar de zuster zei: ‘Dat kindje zal alles nemen wat het nodig heeft, jij moet aan jezelf denken.’ Ik ben er goed doorgekomen maar heb wel een jaar met bloedarmoede te kampen gehad.” “Toen de onafhankelijkheid van Congo er aan kwam, moesten we vluchten. We vertrokken ’s nachts met twee kleine kinderen: Annelies op mijn schoot, Johan vanachter in zijn wiegje. Intussen was ik zwanger van ons derde kindje. De deur van de auto sloot niet goed. We reden 600 km tegen 25 km per uur vooraleer ik met de kinderen het vliegtuig kon nemen. Mijn man moest achterblijven. Dat was hard. Marijs is in België geboren terwijl haar papa nog in Congo was. Het was een makkelijke bevalling. Ik was heel gelukkig met Marijs maar tegelijk voelde ik me eenzaam. Mijn man ver weg, mijn twee andere kinderen bij hun grootouders. Toch herinner ik me
→
okramagazine november 2012
De dood van een kind legt een hoop bladeren op je leven en daaronder smeult de pijn.
11
ook hoe lief zo veel mensen voor mij geweest zijn.”
okramagazine november 2012
“Ik was heel graag in Congo. Congo is een pracht van een land en de mensen zijn er zo vrolijk. Het klimaat was hard, je was er vaak op jezelf aangewezen. Maar er was nog zo veel te realiseren en daar was ook ruimte voor, op allerlei vlakken. De eerste zes jaar reisden we veel rond en leefden op tal van plaatsen. In de brousse waren de mensen enorm vriendelijk. We hadden er een goede band met de zwarten. We woonden wel primitief, er vlogen veel insecten rond en we zijn eens door mieren overvallen. Maar je wordt dat gewoon, je leert je plan te trekken. Bovendien waren we jong. Mijn gezondheid was wel minder, ik had veel last van malaria.”
12
Bij het leven hoort alles, ook het verdriet en de tegenslag. gezinsraad opgestart en werd ik voorzitter. Nog later startten we vanuit de gezinsraad een werkgroep kindermishandeling. Ik kwam een vroegere vriendin tegen, Adèle Picard. Zij was vrijwilliger in het ziekenhuis en vertelde dat er soms kinderen kwamen die echt mishandeld waren. Mijn eigen kinderen hadden intussen zelf een gezin. Ik zag van dichtbij dat jonge mama’s het niet altijd makkelijk hebben. Ik realiseerde me ook hoeveel deugd het kan doen als er steun is en een luisterend oor geboden wordt.”
Terug naar België
DOMO, voor kwetsbare gezinnen
“Na de onafhankelijkheid keerden we nog drie jaar terug met de drie kinderen, naar Kinshasa nu, een vaste standplaats. Renaat gaf er les. De omstandigheden waren toen al anders. Ik moest vaak in de file staan om eten voor de kinderen. In 1964 zijn we definitief teruggekeerd. Dat was niet makkelijk maar het was het beste wat we konden doen. We zagen geen toekomst voor onze kinderen in de Congolese context.” “We gingen in Heverlee wonen, later in Tielt-Winge. Mijn man werkte bij de Boerenbond. Toen is Kati geboren. Enkele jaren later werd ik lesgever voor KVLV en ook voor CMBV, het huidige Markant. Gaan spreken voor groepen deed ik graag. Ik hield het achttien jaar vol. In die periode kreeg ik ook de behoefte om wat bij te leren. Ik volgde vier jaar familiale en seksuologische wetenschappen aan de KU Leuven. Ik deed er wel acht jaar over, alleen op die manier kon ik dat combineren met mijn gezinsleven en andere activiteiten.” “Intussen werd in Leuven de
“Adèle en ik hebben toen DOMO opgericht. Dat was niet niets. Ik heb daar van wakker gelegen. DOMO, afkorting van Door Ondersteuning Mee Opvoeden, werd een organisatie waarbij vrijwilligers wekelijks een paar uur bij een gezin in nood doorbrengen. Op studiedagen vertelden we over ons werk en zo boden zich nieuwe vrijwilligers aan. Al snel waren we met twaalf, later met vijftig. Nu bestaat DOMO in Leuven, Antwerpen, Hasselt en binnenkort ook in Sint-Niklaas. We kregen vragen via het OCMW en het CAW. Een van de eerste gezinnen waar ik naartoe ging, was een gezin met zeven kinderen, het oudste veertien, het jongste twee. Die mama kon dat niet aan. Soms kregen haar kinderen geen eten.” “Een glimlach, een babbel: soms kan dat wonderen doen. Wat maakt een mens gelukkig? Geluk ervaar je bijna altijd in relatie met anderen. Je gaat iets eten met vrienden. Een van je kinderen komt op bezoek. Maar in kansarme gezinnen zijn er veel mama’s die er alleen voor staan en zich
geïsoleerd voelen. Als vrijwilliger bij DOMO kan je veel betekenen voor zo’n gezin, gewoon door er te zijn, wat te luisteren, wat mee te helpen. Iemand zei eens tegen een vrijwilliger: ‘Had mijn moeder ook zo iemand gehad, ze had misschien geen zelfmoord gepleegd.’ Of, iemand anders: ‘Je auto staat hier voor de deur, nu zien de buren dat ik ook een vriendin heb.’ Een druppel op een hete plaat? Soms wel, soms niet. Soms denk je: wat kan ik hier doen? Er is niets dat helpt. Een andere keer ga je naar huis en denk je: waw! Dat geeft je zo’n voldoening. Met mensen een stukje levenswandel meegaan, gewoon wat rust brengen, ze eens vastpakken, de drempel leren overwinnen om hulp te zoeken: dat is veel. Alle beetjes helpen maar je moet ook realist zijn.”
Geloof en moed “Waar dat engagement vandaan komt? Ik ben eerder verlegen, praat niet makkelijk tegen mensen. Maar ik geef wel veel om anderen. Mijn moeder was erg sociaal. Ik ben ook gelovig opgevoed. In de oorlog ging ik vaak met mijn moeder naar de kerk. Zij bad veel, had veel vertrouwen. Mijn vader was ook gelovig maar hij sprak er niet over. Ik ben mijn geloof niet verloren toen Johan gestorven is. Integendeel. Johan was 33, getrouwd en had drie kindjes. En plots was hij weg. Een ongeval. Toch heb ik heel sterk het gevoel dat hij er nog is en dat hij me helpt. Hij geeft me inspiratie. Een kind verliezen, dat gaat nooit over. Het valt zo moeilijk te plaatsen, je kan het niet vatten, laat staan aanvaarden. Maar het is niet allemaal verloren. Mensen van wie
je hebt gehouden, zijn niet weg. Zolang er een relatie is, blijven ze bestaan. Als ik zou zeggen dat Johan er niet meer is, verklaar ik hem een tweede keer dood. Ik spreek hem ook aan. ‘Help me nog eens, geef me de nodige moed’. En dan zegt hij: ‘Moeke, ’t zal wel gaan’. En dan gaat dat. Ja, het is een geloof. Maar ook een steun.”
Verdriet is een vertragend ding “Je kan niet beschrijven wat het is, een kind te verliezen. Na Marijs heb ik een miskraam gehad. Dat is alsof er iets uit je wordt weggerukt. Toen Johan stierf, had ik datzelfde, onbeschrijfelijke
gevoel. Dat gaat tot op het bot. Hij had een ongeval. Het regende fel, er was aquaplaning, hij was op slag dood. Als ik nu iets lees of hoor over iemand die verongelukt is, wil ik naar die mensen om hen te troosten. Dat is… (stilte). Ik had het ook heel moeilijk. En soms nog. Ik had Johan een paar dagen tevoren nog gezien en had hem toen gezegd: ‘Wees toch voorzichtig.’ Zoals ik altijd zei. En dan plots… Die pijn. Dat is zo brutaal, hé. Op een dag weende ik zo veel dat ik niet meer door mijn ogen zag. Maar het moet er uit. Toch beleeft iedereen dat anders. Verdriet gaat nooit voorbij maar je moet wel verder. Toen Johan
stierf, waren zijn kinderen nog heel klein. Maar onze schoondochter heeft dat fantastisch gedaan, chapeau. We hebben ook altijd een warm contact gehouden, dat is voor ons erg belangrijk. En onze dochters die toch ook hun broer verloren hadden, zijn in die periode heel lief voor ons geweest. Iemand die met zo’n verdriet wordt geconfronteerd, moet tijd krijgen om te rouwen. Om te praten. Veel mensen durven dat niet.” “Twee van onze kinderen zijn gescheiden. Na twintig jaar. Dat brengt veel conflicten, veel miserie en veel verdriet mee. Je kan
→
okramagazine november 2012
Lieve Devos-Vandewoude: “Er zijn veel mama’s in kansarme gezinnen voor wie het soms even te veel is. Waarom zouden wij niet naar hen toe gaan?”
13
daar niet over oordelen maar je voelt je wel machteloos. Ik ken weinig families waar geen gescheiden kinderen zijn. Toch zijn we dankbaar. Opa en oma zijn is fantastisch. Annelies heeft drie kinderen, Johan drie, Marijs twee en Kati drie. De kleinkinderen hebben elk hun eigen leven. Als ze klein zijn, mag je voor hen zorgen. Als ze groter worden, zie je ze minder maar als ze er zijn, vertellen ze. Oma dit, oma dat. Ik doe nu regelmatig een instuif en nodig hen uit per mail. Wie kan, komt. Dan zien ze elkaar nog eens.”
Dankbaar om het leven “Ik ben intussen 81. Als ik dood ga, denk ik dat ik al wie daar al is, terug zal zien. Ik hoop dat toch, al weet je het niet. Ik heb een goed leven gehad en heb veel gekregen. Renaat en ik zijn al 56 jaar
samen en zijn daar zo dankbaar om. Kijk naar het Zuiden, naar de duizenden jonge mensen die een nutteloze dood sterven in oorlogen en niets aan hun leven hebben gehad. Als je 81 bent, kan je alleen hopen dat je niet te veel meer afziet. Alzheimer krijgen, zou ik verschrikkelijk vinden. Ik sta wel serener tegenover de dood dan twintig jaar geleden. Toen dacht ik aan mijn kinderen. Nu weet ik dat ze hun weg wel zullen vinden.” “Ik had gedacht mijn geloof te kunnen doorgeven aan mijn kinderen maar weet niet of dat gelukt is. Ik durf niet zeggen dat ze niet gelovig zijn. Het is anders. Er is veel geëvolueerd. Wij gingen nog te biecht. Nu zeggen de kleinkinderen: oma, denk eens aan ons als we examen hebben. Een kaarsje. Dus geloven ze toch in iets. In de essentie.”
“Ik haal soms kracht uit een boek. La vie devant soi van Romain Gary gaat over een jongetje van tien. Een oude prostitué vangt hem op. Hij houdt van haar. En hij zegt: ‘Je ne veux pas être heureux, je veux vivre.’ ‘Ik wil niet gelukkig zijn, ik wil leven.’ Dat vind ik fantastisch. Mensen willen gelukkig zijn. Maar dat jongetje zegt: ‘Ik wil leven.’ En daar hoort alles bij, ook het verdriet en de tegenslag. Dat trof me. Perfect gelukkig zijn, lukt nooit. Maar volop leven, dat wel. Dat je op 81-jarige leeftijd nog tot dat inzicht mag komen, is fantastisch. Maar alles gaat voorbij. Het prettige en het triestige. Panta rhei: alles in deze wereld is in verandering”. Tekst Dominique Coopman Foto’s François De Heel
14
Ondervindt u moeilijkheden bij het lezen, auto rijden of bij het herkennen van gezichten? Tal van personen krijgen bij het ouder worden te maken met leeftijsgebonden maculadegeneratie (LMD). Vervorming van rechte lijnen, vage kleurwaarneming, donkere vlek in het midden van het gezichtsveld, ... Vaak gaan deze symptomen onopgemerkt voorbij omdat het gezonde oog het gezichtsverlies van het getroffen oog compenseert. In haar natte vorm evolueert LMD heel snel. Als zij echter vroeg genoeg wordt gedetecteerd, kan ze behandeld worden. Het zicht kan hierdoor gedeeltelijk gered worden, vandaar het belang van een jaarlijks bezoek aan uw
Ik wens volgende gids gratis te ontvangen: Visuele beperkingen bij senioren. Technische hulpmiddelen leren gebruiken. Bewaar uw autonomie. Gelieve dit antwoordformulier terug te sturen naar: Brailleliga Engelandstraat 57 - 1060 Brussel T +32 (0)2 533 32 11 | Fax: 02 537 64 26 info@braille.be | www.braille.be
MEVROUW
NAAM I
I
STRAAT I
PC I
I
I
I
I
I
Behoud uw zelfstandigheid Dankzij gericht advies en aangepaste hulpmiddelen kunnen blinde en slechtziende personen hun zelfstandigheid behouden. U kan dit alles ontdekken in een praktische gids die de Brailleliga u aanbiedt. U kan deze ontvangen door onderstaande bon in te vullen.
MENEER
I
I
oogarts vanaf 60 jaar. Test uw zicht op www.lmdinfo.be. Als u ongerust bent over uw zicht, raadpleeg dan snel uw oogarts.
I
I
I
I
I
I
I
I
I GEMEENTE I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I VOORNAAM I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I N° I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I Bus I
I
I
I
I
I
I
I
I
OK
okramagazine november 2012
Ouder dan 60? Bescherm uw zicht
TENTOONSTELLING
Gevloerd en betegeld Lange tijd waren kleurrijke vloer- en wandtegels een onderschatte decoratievorm. Nochtans maakte het gebruik ervan lang het verschil uit tussen bourgeoisiewoningen of kasteeltjes en boerderijen of arbeiderswoningen. In het Gentse MIAT legt de tentoonstelling Gevloerd en betegeld een nieuwe glans op onze Belgische ticheltjes of steentjes.
maakte en duizenden arbeidsters die in de fabrieken de tegels decoreerden, bracht de Belgische tegel tot in alle hoeken van de wereld.”
Een bloeiende industrie Aan de hand van archieffoto’s, fabrieksfilmpjes, documenten en catalogi toont het MIAT hun rijke geschiedenis. Net als hun teloorgang in de 20ste eeuw toen de arbeidsintensieve productie verhuisde naar de lageloonlanden. Ook de sociale kant wordt belicht want werken in de tegelfabriek was allesbehalve gezond. “Denk maar aan loodziekte en stoflong door het contact met glazuren en andere chemische samenstellingen en het stof van kleipoeder”, zegt Mario Baeck. Naast de economische evolutie komen ook de verschillende productieprocessen aan bod. Zoals de droogperstechniek die klei tot gemakkelijk verwerkbaar poeder vermaalde wat het probleem van de krimp oploste en de definitieve doorbraak van de industriële tegel betekende. In hoogdagen verlieten bij Gilliot per dag niet minder dan 250 000
Ontegensprekelijk heeft de art nouveau de wand- en vloertegel tot kunst verheven.
okramagazine november 2012
Mario Baeck is een internationaal gerenommeerde tegelspecialist en gastcurator voor deze tentoonstelling die eerder al te zien was in het Fliesenmuseum van Boizenburg (D). “De geschiedenis van de Belgische tegelindustrie gaat terug tot het midden van de 19de eeuw”, vertelt hij. “Tot dan was tegels maken nog een ambacht, met het handgeschilderde Delfts blauw en de Boomse rode of grijze plavuisjes. De komst van de neogotiek hernieuwde in de jaren 1840 de interesse voor de middeleeuwse tegels met ingelegde patronen zoals lelies, leeuwen en spreuken. De kleuren waren hoofdzakelijk bruin en geel. Enkele fabrieken in Engeland probeerden ze op grote schaal na te maken, wat hen ook lukte. Het Europese vasteland volgde snel en tegelfabrikanten als Villeroy & Boch in Duitsland, Boch Frères in La Louvière en Gilliot & Cie in Hemiksem werden toonaangevend. De combinatie van vaklui die wisten hoe ze met klei moesten omgaan, kunstenaars zoals Joseph Roelants die schitterende tekeningen
→ Drieluik Helman, Sint-Agatha-Berchem.
15
Tegel van Gilliot.
Privé-collectie. tegels de fabriek. Decoreren bleef echter een werk voor kunstenaars en fijne vingers. Getuigen daarvan zijn de ponsiefkartons waarmee de tekeningen minutieus werden overgebracht. De kunstenaar moest met zijn ontwerp niet alleen rekening houden met zijn compositie. De figuren en de afstanden ertussen moesten ook kloppen met de afmetingen van de tegels. Nadien gingen in de fabriek de fijne vingers aan de slag met droge lijn of de cloissoné-techniek, waardoor op een tegel niet alleen een figuur ontstond maar ook een reliëfpatroon en het effect van lichtbreking.
Hoogglans
okramagazine november 2012
Ontegensprekelijk heeft de art nouveau de wand- en vloertegel tot kunst verheven. De architecten in het spoor van Victor Horta en Henry Van de Velde fleurden prestigieuze burgerwoningen op met prachtige tegeltableaus. Op de buitengevels verschenen hele verhalen in kleurrijke keramiek. Binnen belegden ze de vloeren met keramische decortegels of
16
Drieluik Helman, Sint-Agatha-Berchem.
met goedkopere cementtegels die ware vloertegeltapijten vormden. “We hebben voor de tentoonstelling verschillende mooie wandtegeltableaus en vloertegeltapijten in bruikleen gekregen”, zegt Mario Baeck. “Naast stukken uit het Gilliot & Roelants Tegelmuseum in Hemiksem die de collectie uit de toonzalen van de Gilliot fabriek bewaart, ook prachtige panelen uit privébezit vervaardigd door concurrerende fabrieken als Helman uit Brussel en Boch Frères in La Louvière.” Zelf weet Mario Baeck van haast elk tegeltje te vertellen in welke fabriek het ooit werd gemaakt. Voor de tentoonstelling bracht hij van de belangrijkste ondernemingen een overzicht samen dat een representatief beeld geeft van hun productie. Een echt feest voor het oog.
Los van wand en vloer De tegeltableaus die in het MIAT tentoongesteld worden, zijn nog maar een topje van de kleiberg. De mooiste uitvoeringen in wand- en vloertegels zitten gelukkig nog steeds in openbare gebouwen,
handelshuizen en rijke burgerwoningen. “En daar blijven ze hopelijk ook”, oordeelt Mario Baeck. “Aan de hand van film- en fotomateriaal halen we ze toch naar de tentoonstelling, zodat de bezoeker een beeld krijgt van wat er in België aan tegelpracht nog bestaat. Van elke provincie brengen we de mooiste realisaties in beeld.”
Tekst Suzanne Antonis
Zicht in de fabriekshal van Gilliot in Hemiksem.
Info Tentoonstelling Gevloerd en Betegeld tot 10 maart 2013 in het MIAT, Museum voor Industrie, Arbeid en Textiel, Minnemeers 9, 9000 Gent, 09 269 42 00, www.miat.gent.be en www.gevloerdenbetegeld.be. Open van 10.00 tot 18.00 uur, gesloten op maandag. Tickets: 5 euro, met reductie 3,75 euro. Maak kans op een gratis ticket. Kijk op blz. 37!
Residentie
Beukenhof te Vichte
Senior Homes is dé specialist in de ontwikkeling van vernieuwende woonprojecten van assistentieflats.
VO AAN LL KO EE O IGE P IN ND OM !
Onze centrale waarden
Investeer in assistentieflats!
- Uniek servicepakket
- Uniek woonconcept op centrumligging - Veilig huurrendement en meerwaarde - Eigen beheer- en uitbatingsfirma - Deskundig advies
- Comfort en luxe - Veilig wonen
Laa
Ren t uw dem gel ent d gro tot e 4,6 ien! %n etto
bis
bou w- & imm o sal on
Bezoek ons tijdens BIS 2012 (Hal 5 - Stand 5122)
- Toplocaties
Meer informatie?
Contacteer ons vrijblijvend of schrijf u in voor de eerstvolgende infoavond.
okramagazine november 2012
Het MIAT hoopt met deze galerij van glazuur en keramiekkunst ook de bezoeker te inspireren. Met een code op het toegangsticket voor het museum krijgt hij een ‘tegel’ toegewezen waarmee hij kan meewerken aan de samenstelling van een tableau. Daarbij zal hij ongetwijfeld ondervinden dat tegels maken en plaatsen helemaal geen industrieel bandwerk is maar een werk van meesterschap.
09 336 37 95 info@seniorhomes.be www.seniorhomes.be
17
BOEKEN
Familie
Geen roman over de eindeloze tv-reeks, wel vier familieromans. Ideaal voor november: de maand van de geborgenheid. Terwijl buiten de wind, regen en hagel hoogtij vieren, kan je binnen genieten van vier uitstekende romans.
In tweestrijd Na het grote succes van Het familieportret heeft Jenna Blum haar tweede roman klaar. In tweestrijd vertelt de geschiedenis van de tweeling Karena en Charles, nazaten van Scandinavische immigranten. Charles heeft een bipolaire stoornis die steeds erger wordt. Zijn ziekte drukt zwaar op het gezinsleven tot het eraan kapot gaat. Charles is bezeten door tornado’s en op de achttiende verjaardag van de tweeling rijden ze samen een tornado achterna. Wat er daarbij gebeurt, is zodanig ingrijpend en verschrikkelijk, dat vanaf dit ogenblik elk contact tussen de twee wordt verbroken. Twintig jaar later krijgt Karena een telefoon van de psychiatrische instelling waar Charles opgenomen was. Ze besluit dat het tijd is om komaf te maken met het verleden en gaat op zoek naar haar broer. Het boek is een mooi portret van
© Lynn Wayne.
okramagazine november 2012
Het topje van de Italiaanse laars. Al ben ik er nooit geweest, ik heb me er wel een beeld van gevormd. Slome dorpjes die sluimeren onder een loden zon. Huizen die tegen elkaar leunen rond gammele marktplaatsjes. Geblindeerde ramen. Saffraangele stadjes en aan de einder een postkaartlandschap. Maar wat speelt zich af in deze huizen als gesloten harten? De Italiaans-Canadese auteur Genni Gunn beschrijft het in haar beklijvende familieroman over de familie Santoro. In 2002 wordt het lijk ontdekt van de oudste zoon Vito Santoro. Hij blijkt te zijn vermoord in 1955. Vito was, volgens de familieverhalen, in die jaren naar Argentinië geëmigreerd. Dan breekt de hel los. Piera Santoro, de oudste dochter, sluit zich op en weigert elk contact met de buitenwereld. Alleen haar neef David kan tot haar doordringen. Via hun gesprekken wordt het familiegeheim ontraadseld. De eer van de familie Santoro is geen thriller. Het is een sfeervolle, ontroerende roman waarin zeven
Santoro’s zich laten horen. De schets van het naoorlogse Italiaanse zuiden verhoogt de waarde van dit boek.
Genni Gunn.
18
Jenna Blum.
Aangeraakt Zelden heeft een familiegeschiedenis mij zo geraakt als de familieroman van de Amerikaanse auteur Alexi Zentner. Het hoofdpersonage is Stephen, een pastoor die met vrouw en kinderen terugkeert naar zijn geboortestreek om zijn stervende moeder bij te staan. In de periode van de goudkoorts stichtte zijn grootvader dit afgelegen stadje Sawgamet. In het ijzige landschap ontdekt Stephen geleidelijk het familiegeheim dat op zijn grootvader drukte en hem Sawgamet deed verlaten. Je adem bevriest in de koude van dit witte landschap. Maar de nostalgische tederheid van het verhaal ontdooit je meteen weer. Zo menselijk, zo geheimzinnig en zo mythisch tegelijk. De roman raakt even aan de grens van het magisch realisme maar blijft waarachtig. Mildheid kenmerkt zowel de personages als de schrijfstijl. Een fragment: “Ik besefte dat deze sneeuw misschien wel iets anders was: misschien waren die zachte, dwarrelende sneeuwvlokken wel
© Claurie Willick.
De eer van de familie Santoro
een broer en zus die aan elkaar vasthangen maar zich voortdurend proberen los te maken van elkaar. Net zoals in haar debuutroman beschrijft Blum ook hier een complexe ouder-kindrelatie. Een mooi, vlot leesbaar boek. Maar om echt groots te zijn, mist de roman wat psychologische diepgang.
Alexi Zentner.
Joanna Briscoe.
een soort tederheid, een offer van liefde, een zegening om mij veilig naar Edmondson te geleiden, opdat ik ooit weer naar Sawgamet terug kon komen.”
over liefde, de bizarre werking van het geheugen en de last van de familiegeheimen. Precies zoals Slaap met me, het vorige boek van deze Engelse auteur, is dit het betere werk in KEE2256-TKB005-240712.indd 1
24/07/12 10:43
365 DAGEN SUDOKUPLEZIER!
Jij
Jij is een gecompliceerd en lijvig boek maar tegelijk ook een pageturner in de klassieke zin van het woord. In deze mooie roman tekent de auteur een bijzondere moeder-dochterrelatie via hun gecompliceerd liefdesleven. De opbouw van het verhaal is vrij clichématig, eigen aan dit soort romans. Gebeurtenissen van twintig jaar geleden worden opnieuw bovengehaald wanneer de dochter terugkeert. De feiten blijken onuitwisbare sporen te hebben nagelaten. Al is de opbouw klassiek, Joanna Briscoe schreef het verhaal treffend en vooral in een mooie taal. De cover liegt niet wanneer hij vermeldt: een roman
Tekst Annemie Verhenne en Hugo Verhenne
€ 9,95! SLECHT
2
3
S
4
Genni Gunn, De eer van de familie Santoro, Artemis & Co, Amsterdam, 2012, 254 blz., 18,95 euro. Jenna Blum, In tweestrijd, Boekerij, Amsterdam, 2011, 377 blz., 19,95 euro. Alexi Zentner, Aangeraakt, De Bezige Bij, Amsterdam, 2011, 284 blz., 19,90 euro. Joanna Briscoe, Jij, Anthos, Amsterdam, 2011, 397 blz., 19,95 euro.
SCHEURKALENDER
NU in de winkel!
zijn genre. Een knap geschreven verhaal hoeft niet altijd de Nobelprijs te winnen. Briscoe werd trouwens met haar eerste roman Mother and Other Lovers bekroond met de Betty Trask Award.
SCHEURKALENDER 2013
slechts € 9,95 ! De Sudoku Scheurkalender houdt u het hele jaar door scherp. De kalender bevat eenvoudige en iets meer uitdagende sudoku’s. De oplossing van elke sudoku
Braintainment voor het hele gezin! vindt u op de achterzijde van iedere pagina. De regels voor het oplossen van een sudoku zijn eenvoudig: elke rij, elke kolom en elk vierkant van drie bij drie
“Zet u schrap voor een uitdagend Met de Denksport Varia Scheurkalender of de Denksport Sudoku kalender vakjes mag slechts jaar! één keer de cijfers van één tot en ligt er iedere dag een nieuwe puzzel voor u klaar om opgelost te worden. Meteen een goed voornemen voor 2013 én een met negen bevatten. leuke cadeautip voor het eindejaar.” Vind ons ook op www.denksport.be Vind ons ook op:
okramagazine november 2012
TIPS! CADEAU
19
GROEN
Je tuin vol vogels Wat zou een tuin zonder vogels zijn? Sla jij de ringmussen niet gade wanneer ze aan de vijverrand een bad nemen? En moedig je de mezen niet aan die alle vervelende insecten naar het leven staan zodat je de gifspuit aan de kant kan laten?
In het voorjaar renderen de nestkastjes ten volle. Mezen en mussen nemen ze in beslag. In elke vogelvriendelijke tuin huist wel een roodborstje. Het verdedigt zijn territorium met overgave en gaat zelfs zijn spiegelbeeld in het vensterglas te lijf.
Mussen en musici
okramagazine november 2012
Zijn vinken niet mooi? En is het geruzie van twee mannenmerels voor een popje of een optrekje in je tuin geen spektakelstuk? De acrobatieĂŤn van een meesje dat op een halm van een siergras naar luizen snavelt, stelt veel circusartiesten in de schaduw. Boomklevers en spechten hebben een verenpak met een snit en een kleurenrijkdom die slechts weinig wolververs wisten te benaderen. Het spectaculairst is echter het klankvolume van dat kleine grut dat zoals elk vogeltje zingt zoals het gebekt is, net als de
20
verschillende instrumenten van een filharmonisch orkest. Misschien is het je al opgevallen dat de vogels rond half februari aan hun aubades en serenades beginnen. Volgens mij was het vogelgekwetter onbewust van invloed op de keuze van Valentijn als dag van de geliefden. Lang nadat zelfs het hartelijkste boeket is verslenst, gaan deze verenpakjes door met hun gezang. Zingen hoort nu eenmaal bij een vogelleven. Hun kleine borstkastjes vormen de onvolprezen geluidsinstallatie van elke tuinier. Wie in de tuin aan het werk is of stil geniet op de tuinbank hoeft geen radio of cdspeler aan te zetten. Al deze voordelen in ogenschouw genomen, zou je er alles aan moeten doen om je tuin zo vogelvriendelijk als mogelijk in te richten.
Kleine ingrepen Een goede vogeltuin is een eerbaar compromis tussen de wensen van de tuinier en die van de geveerde zangers. De beste vogeltuinen zijn tamelijk volgroeide tuinen met voldoende bomen en heesters. Ze bevatten een gazon en veel borders. Heel gewoon dus. Ook tuinhuisjes, muurtjes en schuttingen trekken vogels aan. Ze bieden tal van hoekjes en gaatjes maar de heg spant de kroon. Hoe wilder die is, hoe meer ze tot toevluchtsoord en nestelplaats zal dienen. Wilde heggen waarin inheemse gewassen
staan zoals bramen, rozenbottels, bessen en meidoorn bevatten alles wat een vogel nodig heeft. Het krioelt er immers ook van de insecten en de rupsen. Heggenmusjes en winterkoninkjes vinden er een gedroomd onderkomen. Wie oude bomen bezit, is bevoorrecht in vogelland. Zij zijn van levensbelang voor boomkruipers, boomklevers en spechten. Inlandse bomen herbergen het grootste aantal insecten. Op een eik komen er wel driehonderd verschillende voor. Wilgen die met hun katjes de eerste insecten van de lente aantrekken, zijn daardoor ook de eerste leveranciers van vogelvoedsel. En alle bloeiende bomen doen hen dat later op het seizoen na. Struiken en klimplanten vormen een ondoordringbaar struweel waarin allerlei vogeltjes talloze insecten verschalken. Hoe groter de variatie aan struiken en planten, hoe groter de variatie aan vogels die je tuin bevolken of bezoeken. De wintergroene klimop is een topper: hij levert nestelplaats, beschutting, bloemen vol insecten en bessen in de winter. Ook de zo vaak verguisde sierconiferen geven vele vogels beschutting in de winter. Je zal er vooral merelnesten in vinden. Ook borders leveren zaden, beschutting en kleine insecten. Waarom zou je het de holenbroeders dan niet makkelijk maken en nestkastjes ophangen? Daarvoor zijn de maanden november en december uitermate geschikt.
Nestkastjes ophangen Het vogelvolkje in je tuin gaat over een maand of vier op zoek naar gepaste nestgelegenheden. Omdat in onze moderne huizen spleten en
Een koppel koolmezen vangt in broedtijd ongeveer 10 000 rupsen voor zijn jongen.
Opening Het is van groot belang dat de vliegopening de juiste vorm en afmetingen bezit. Die factoren zijn van groter belang dan de afmetin-
gen van het kastje zelf. De vliegopening voor een koolmezenkastje is 32 mm. Pimpelmezen verlangen een opening van 28 mm. Huismussen en boomklevers wensen eveneens een invliegopening van 32 mm. Een nestkastje mag nooit met chemische producten zoals vernis, carbolineum of een andere houtbeschermer zijn bewerkt. Vogels pikken vaak aan het vlieggat en zouden op die manier de giftige producten binnenkrijgen. Het dak van het nestkastje mag wel bewerkt zijn, bijvoorbeeld met een milieuvriendelijke verf of met asfaltpapier. Hang een nestkastje op een rustig plekje op een hoogte tussen 2 en 3 meter. De vogels moeten vlot en vrij op de opening kunnen aanvliegen. Hang het niet in volle zon en hang het uit de regen. Zorg dat de invliegopening op het oosten of het zuidoosten is gericht. Hang het nestkastje op buiten het bereik van
katten. Als je in de handel een nestkast wil kopen, kies dan bij voorkeur een van de goedgekeurde modellen waarop een koperen label van de vogelbescherming staat. Ze werden door de vogelbescherming getest op kwaliteit. Uiteraard vind je deze nestkastjes ook bij Natuurpunt. Tekst en foto’s Ivo Pauwels
okramagazine november 2012
holten vaak ontbreken, vinden huismussen maar ook holenbroeders als mezen geen of nauwelijks nestgelegenheid. Met die nestkastjes nodig je insec teneters uit in de tuin en geef je levensruimte aan de kleurige verenpakjes en de amusante zangertjes. Die nestkastjes hang je het best in het najaar op, of in de winter want vogels kijken de kast uit de boom. Je mag niet verwachten dat een of meer mezenfamilies alle insecten in je tuin verorberen. Wat ze wel doen, is de ergste plagen wegvangen. Een koppeltje koolmezen vangt in de drie weken durende broedtijd ongeveer 10 000 rupsen voor zijn nestjongen. Het legt daarvoor ongeveer 100 km af. Daarom verdienen ze een degelijk onderkomen.
21
INFO
Geef een stukje van jezelf Voor heel wat zieke mensen is de enige hoop op genezing een orgaan- of weefseltransplantatie. Helaas zal een op de drie wachtenden sterven door een tekort aan donoren. Met jouw organen kan je dus een leven redden. Ook met een bloedgift kan je trouwens veel mensen helpen. Orgaandonatie betekent dat je een of meerdere organen afstaat als je dood bent die nadien gebruikt worden voor transplantatie. Iedereen komt in aanmerking als donor, hoe oud of jong ook. Onder de achttien is wel de toestemming van de ouders nodig. Uiteraard moet het om gezonde organen/weefsels gaan.
Wettelijke regeling In principe is iedereen impliciet orgaandonor, behalve als de betrokkene uitdrukkelijk heeft
laten weten dat hij dit niet wenst. De wet waarop deze stelling steunt, is echter vaak slechts theorie. Want bij een overlijden is de instemming van de onmiddellijke familie nodig voor het wegnemen van organen. Vijftien tot twintig procent van de families verzet zich tegen orgaandonatie. Daarom doe je er goed aan vooraf expliciet toe te stemmen dat dokters je organen of weefsels mogen gebruiken. Dit doe je met een formulier dat je bij de gemeente kan krijgen. Zo vermijd je dat de fami-
Wie niet te veel schrik van naalden heeft kan door één zakje bloed te geven meer dan één patiënt helpen.
lie deze pijnlijke keuze moet maken. Uiteraard kan je ook vooraf laten weten dat je geen organen wil afstaan. Artsen moeten je wens dan respecteren. Ook dit kan via een formulier dat je bij je gemeente kan halen. Praat over deze kwestie ook eens met je arts.
Oudere donoren Door de medische vooruitgang komen ook oudere donoren in aanmerking. Twee decennia geleden was de transplantatie met een zestigplusser nog een uitzondering. Tegenwoordig is een grote meerderheid van de donoren minstens ouder dan vijftig. Niet alleen komen meer oudere patiënten in aanmerking, bovendien worden met de wat oudere organen goede resultaten geboekt.
Gemeente De administratieve registratie moet gebeuren bij je gemeente via een speciaal formulier dat de waarde heeft van een testament. Zo beslis je vooraf over de bestemming van je organen. De registratie is gratis. Tegenwoordig kan je ook via facebook opgeven dat je dit engagement wil aangaan. Je kan doorklikken naar het formulier waarmee je bij het gemeentebestuur terecht kan voor registratie.
okramagazine november 2012
Bloed geven
22
Je kan trouwens ook tijdens je leven al levens redden. Elke dag hebben mensen immers bloed nodig: na een operatie, een bevalling of een verkeersongeval. Gemiddeld bevat het lichaam van een gezonde, volwassen persoon zo’n 4 tot 6 liter bloed. Wie niet te veel schrik van naalden heeft kan door één zakje bloed te geven meer dan één patiënt helpen. En bloed geven duurt maar een halfuurtje. Het spreekt voor zich dat de bloedgever gezond moet zijn. Het
is immers van cruciaal belang dat een bloedafname geen schade toebrengt aan de bloedgever maar ook niet aan de ontvanger. Voor je bloed geeft, vul je een medische vragenlijst in en bespreekt deze met een arts. Na dit gesprek zal de arts je aan een beperkt medisch onderzoek onderwerpen. Vervolgens neemt een verpleegkundige bloed af met steriel materiaal. Na de bloedafname kan je iets drinken en even bijpraten met andere donors. Je voelt je over het algemeen niet moe of leeg. Later wordt het bloed klinisch onderzocht. Als de arts van het transfusiecentrum het heeft goedgekeurd, is het klaar voor donatie.
Tot je zeventigste
ging van de gemiddelde leeftijdsverwachting en de verbetering van de gezondheidstoestand. Bloed geven tot je zeventigste mag echter alleen als je in de drie jaar voor je 66ste verjaardag al een bloed-, plasma- of bloedplaatjesgift hebt gedaan. Het Rode Kruis veranderde ook van tactiek omdat oudere bloedgevers regelmatig bloed geven, wat de transfusieveiligheid verhoogt. Daarnaast zijn het gemiddeld veiligere bloedgevers en worden zij minder geweigerd omwille van risicogedrag op het vlak van overdracht van besmettelijke ziektes. Ze vertonen bovendien minder ongewenste reacties bij het bloedgeven.
Vanaf 18 jaar mag je bloed geven. Vroeger kon je slechts tot je 65ste bloed geven maar nu is de bovengrens verhoogd tot zeventig jaar. Dat heeft te maken met de stij-
Rode Kruis In bijna elke gemeente organiseert het Rode Kruis bloedinzamelingen. Je kan ook bloed geven in bloedtransfusiecentra van het Rode Kruis. Je mag maximum vier keer per jaar bloed geven. Na elke bloedgift moet je minstens twee maanden wachten voordat je opnieuw mag. Naast bloed kan je ook bloedplasma en bloedplaatjes geven. Je helpt er bijvoorbeeld mensen met brandwonden, problemen met bloedstolling, een verzwakt afweermechanisme of een bloedziekte mee. Plasma en bloedplaatjes geven kan zelfs om de twee weken.
Meer info over orgaandonatie via www.beldonor.be, beldonor@gezondheid.belgie.be en over bloed geven via www.rodekruis.be/NL/Steun/Bloed.
ER B M E C E 1D GENT
FESTIVAL VAN DE
AMBIANCE AMBIANCE
FESTIVAL VAN DE
TICKETS via: boekjeticket.be 0902 / 69 666 Free Record Shop www.festivalvandeambiance.be Afterparty met:
MILK INC.
Tekst Niek De Meester
KUIPKE -
Christoff Peter Koelewijn Sam Gooris Paul Severs Luc Steeno Lindsay
Willy Sommers De Romeo’s
Sergio Laura Lynn
Piratentoppers David Vandyck Swoop
DE KEUZE VAN LIESBET WALCKIERS
Is er wel een keuze? De reusachtige hoop die bij zijn aanhangers was gerezen na de verkiezing van de Democraat Barack Obama tot president van de Verenigde Staten, is al lang als een pudding in elkaar gezakt.
Het zat niet mee voor Obama. Hij kreeg te maken met een overweldigende bankencrisis waarvan de gevolgen voor de zwaksten in de Amerikaanse maatschappij allesbehalve zijn weggewerkt. Recessie en werkloosheid sneden sinds de crash van de jaren dertig nooit zo diep. De banken heeft hij gered maar hij liet een kans iggen om ze drastisch aan te pakken. Wat de grootste verwezenlijking moest worden van de president, een nieuwe ziekteverzekering, is er maar gekomen na een ware uitputtingsslag met de Republikeinse afgevaardigden. De nieuwe wet moest een ziekteverzekering voor alle burgers mogelijk maken in een land waar miljoenen onverzekerd leven. Hoewel hij zijn hervorming slechts gedeeltelijk heeft kunnen doorvoeren, wordt ze uitgespuwd door een overweldigend aantal Amerikanen. Zij ervaren ze als een beperking van hun vrijheid.
okramagazine november 2012
Flip-flop
24
Je zou dus verwachten dat de weg open ligt voor de Republikeinse kandidaat. Niet dus. De overwinning is al even weinig een zekerheid voor Mitt Romney als voor het staatshoofd. Nog minder zelfs. De voornaamste reden hiervoor zit hem in de talloze bochten die hij voortdurend maakt. Flipflopping, noemen ze dat daar. De kiezers weten echt niet meer wat ze aan hem hebben. Eerst valt hij
in alle hevigheid de hervorming van de gezondheidszorg aan, een soortgelijk plan als wat hij destijds als gouverneur van de staat Massachusetts verdedigde. Nu zegt hij dat hij het gedeeltelijk wil behouden. Als gouverneur was hij voor het recht op abortus, nu is hij tegen, behalve bij verkrachting of incest. Hij weigerde lange tijd gegevens vrij te geven over zijn financieel verleden terwijl hij beschuldigd wordt van fiscale fraude via belastingparadijzen. En ga zo maar door.
Leugens De Republikeinse campagne had dus dringend nood aan enige duidelijkheid. Die is er gekomen - ten overvloede! - met de figuur van de kandidaat voor het vice-presidentschap, Paul Ryan. Hij vertegenwoordigt de harde kern van de partij rond de tea party en loopt in de voetsporen van zijn voorgangster, Sarah Palin. Misschien een tikkeltje minder karikaturaal. Hoewel‌ Hij is tegen de hervorming van de gezondheidszorg,
voor belastingverlaging voor de rijksten en de bedrijven, voor een verbod op abortus, tegen het homohuwelijk, tegen contraceptie en zoveel mogelijk tegen elke rol van de staat. Duidelijk genoeg dus. Intussen heeft Paul Ryan het wel al verkorven omdat hij zijn beschuldigingen ten aanzien van Obama steevast doorspekt met flagrante leugens. Zelfs zijn vurigste aanhangers, zoals de televisiezender Fox news, vinden het niet meer kunnen. Maar met zijn opvattingen staat hij zeker niet alleen. Er zijn er die zelfs nog verder gaan.
Vrouwen Uiteindelijk zouden het wel eens de vrouwen en de Spaanssprekende immigranten kunnen zijn die de Republikeinen fataal worden. Inzake abortus zijn enkele congresleden namelijk nog extremer dan het officiĂŤle partijstandpunt. Zo is in eigen rangen deining ontstaan toen een kandidaat voor de senaat op de televisie beweerde dat je van een ver-
Het probleem van het Amerikaanse kiessysteem is het feit dat de keuze beperkt blijft tussen twee mogelijkheden.
Latinos De immigranten uit LatijnsAmerika zijn nog altijd overtuigde aanhangers van de president hoewel hij hun verwachtingen niet echt heeft waargemaakt. Ze hebben de beslissing gunstig ontvan-
gen dat jonge inwijkelingen zonder papieren, die als kind het land zijn binnengekomen, de eerste twee jaar niet meer worden uitgewezen en een tijdelijke werkvergunning krijgen. Maar wat nadien? Ze vergeten niet dat er onder Obama meer mensen zonder papieren het land zijn uitgezet dan onder zijn voorganger George W. Bush. Toch zijn ze met hem nog beter af dan met de Republikeinen. Die zijn immers voorstander van een extreem repressieve migratiepolitiek. Vrouwen en Latinos vormen dus een aanzienlijke stemmenreserve voor Obama. Niet onbelangrijk, want het aantal Spaanssprekenden neemt in de Verenigde Staten jaar na jaar toe. Maar ze moeten wel
bereid zijn te gaan stemmen. Het is de vraag of ze niet te zeer ontgoocheld zijn na deze eerste ambtstermijn. De zwar te Amerikanen zijn dan weer - om begrijpelijke redenen - de grootste bewonderaars van Obama. Maar ze leveren traditioneel het allerlaagste percentage aan kiezers.
Tweestromenland Op de keper beschouwd is het fundamenteel probleem van het Amerikaanse kiessysteem het feit dat de keuze - hoe je het ook draait of keert - beperkt blijft tussen twee mogelijkheden. Het kan toch niet zijn dat er in dat reusachtige land nooit iemand opstaat met frissere ideeën. Die zijn er inderdaad wel geweest. Bij zo goed als alle voorbije maar ook bij deze verkiezingen. Twee marginale kandidaten hebben enige tijd het hoofd boven water kunnen houden. Een ervan is Jill Stein van de Green party. Die partij heeft het eerder vrij goed gedaan op het lokale vlak. Zo leverde ze de huidige burgemeester van de stad Richmond in Californië. Het ingewikkelde kiessysteem blokt de toegang tot hogerop kordaat af. Maar wat bovenal de weg naar de top verspert, is dat je in dat land geen enkele kans maakt zonder financiële steun van het bedrijfsleven. En die kanalen leiden uitsluitend naar de twee grote partijen: zowel de Democraten als de Republikeinen. De Verenigde Staten zijn een tweestromenland maar het manna vloeit uit eenzelfde bron. Alternatieve stemmen worden daarin tot nader order in de kiem gesmoord.
okramagazine november 2012
krachting haast nooit zwanger kon geraken omdat het lichaam daar een afweermechanisme tegen heeft. Met andere woorden, een zwangere vrouw zou nooit kunnen bewijzen dat ze verkracht was. De partijtop heeft geprobeerd de man te overtuigen om zich terug te trekken, beseffend dat deze uitspraak hen nogal wat stemmen kan kosten van vrouwelijke kiezers. Tevergeefs. Obama kan er maar wel bij varen.
Tekst Liesbet Walckiers
25
MENU
Oude geuze uit Leuven “Streekgerechten zijn mijn passie. Hagelandse streekproducten zijn helemaal niet oubollig. Ik probeer ze net hip te maken door ze in nieuwe gerechten te verwerken.” Aan het woord is Hans Meus, broer van. Hij baat de Gempemolen uit, een eethuis in Tielt-Winge met een stokoude geschiedenis.
okramagazine november 2012
“Waarom zou je kiezen voor Argentijns rundvlees als hier ook heerlijke runderen te vinden zijn?” In de keuken vind je mosterd uit Lubbeek, appeljenever uit Meensel-Kiezegem en Hagelandse boerenhesp. Het is niet ver zoeken naar streekgerechten op de kaart
26
van de Gempemolen. Wat dacht je van ‘vol-au-vent gelak Mariette van Louis van Marjake et gereed miek’ of ‘varkenskroontje volgens Liezeke van Binkom’? “De keuze voor authentieke gerechten lag voor de hand in dit pand vol geschiedenis”, aldus Hans Meus.
De eerste vermelding van de Gempemolen dateert uit 1229. Toen schonk de hertog van Brabant een lap grond met watermolen aan een nieuwe kloostergemeenschap. De molen werd gebruikt om graan te malen. Nadat de Franse overheid de religieuze gemeenschappen afschafte na de Franse Revolutie, kwam de molen in privéhanden. Tot na de Tweede Wereldoorlog bleef de molen in gebruik al onderging hij doorheen de eeuwen uiteraard heel wat aanpassingen. Na een grondige restauratie in 1990 van zowel de molen als het molenhuis, bleef de ziel van het pand toch bewaard. Regelmatig wordt er trouwens nog graan gemalen. Om de authentieke sfeer te beklemtonen, werkt Hans Meus zo veel mogelijk samen met lokale producenten. Vlaams-Brabant in het algemeen en het Hageland bij
uitstek leveren heel wat uiteenlopende streekproducten. Denk maar aan druiven, asperges en appelen. Maar ook de Lambiek- en Geuzebieren uit het Pajottenland en de Hagelandse wijn. In de Gempemolen vind je ze allemaal – op je bord.
Konijn met oude geuze en Leuvense mosterd Voor vier: 2 konijnenruggen | 1 flesje oude geuze | Leuvense mosterd | 1 dl gevogeltebouillon | bakboter | peper en zout | seizoengroenten (raapjes, jonge wortelen, peulerwten).
Bak de konijnenruggen aan alle kanten mooi bruin. Kruid met peper en zout en smeer in met mosterd. Blus met het bier en bouillon. Laat de konijnenruggen zachtjes garen. Maak de groenten schoon en blancheer ze kort. Haal het vlees uit de jus en stoof de groenten kort tot ze beetgaar zijn. Voeg de konijnenruggen opnieuw toe en laat nog enkele minuten stoven.
→
okramagazine november 2012
Geniet van een gratis glaasje bubbels. Kijk op blz. 37.
27
Gevulde perzik met rood fruit en Hagelandse wijn Voor vier: 4 perziken | 1 fles muskaatwijn | 2 dl water | sap van 1 citroen | 400 gr gemengd rood fruit | 1 fles Hagelandse wijn. Snijd de perzik in twee en haal de pit eruit. Laat 10 min. pocheren in muskaatwijn met wat water en citroensap. Zet de perziken in een diep bord en laat afkoelen. Vul de helften met rood fruit. Giet wat wijn rond de perziken en dien op met ijsgekoelde Hagelandse wijn.
Leuvense biersoep
Hagelandse rosbief
50 gr boter | 2 eetlepels bloem | 1 陆 liter Leuvens witbier | 2 eidooiers | 1 dl room | peper en zout | cro没tons.
Voor vier: 800 gr rosbief | bakboter | 1 dl groentebouillon | 1 ui | 1 wortel | 1 selder | 4 stronken witloof | 4 schorseneren | 600 gr Hagelandse geitenhoorn (vastkokende aardappelen) | honing. Voor de saus: 1 lepel bakboter | 1 ui (fijn gesnipperd) | 1 dl porto | 1 dl rundbouillon | 0,5 dl groentebouillon | 0,5 dl room.
Smelt de boter op een zacht vuurtje en voeg al roerend de bloem toe. Doe er bier bij terwijl je blijft roeren. Laat 30 min. op een zacht vuurtje garen. Breng op smaak met peper en zout of een rundbouillonblokje. Doe de eidooiers en de room in een soepterrine. Giet de biersoep bij het ei-roommengsel. Roer goed. Versier met de gebakken cro没tons.
Parelhoen met druiven Voor vier: 1 parelhoen | bakboter | 1 sinaasappel | 2 trossen Brabantse druiven | 2 glazen witte wijn | peper en zout. Snijd de parelhoen in stukken. Bak aan alle kanten bruin en laat gaar worden. Voeg af en toe wat witte wijn of water toe. Pel de appelsien en verdeel in partjes. Doe een derde van de druiven in een kookpot met witte wijn en laat even koken. Haal de parelhoen uit de pan. Voeg de sinaasappelpartjes en het mengsel van druiven en witte wijn toe. Laat koken en breng op smaak. Bind de saus eventueel met sausbinder. Voeg net voor het opdienen de rest van de druiven toe als versiering. Leg de stukken parelhoen even voor het opdienen in de saus.
Maak de schorseneren schoon en snijd ze in stukken van 4 cm. Bak ze goudbruin en giet er de groentebouillon bij. Laat koken tot ze beetgaar zijn. Reinig het witloof en snijd elke stronk in de lengte door. Stoof het beetgaar en voeg een weinig honing toe. Breng op smaak. Reinig de ongeschilde aardappelen en kook gaar. Bak de rosbief aan alle kanten bruin en overgiet met water. Voeg de ui en wortelen bij en laat in 20 min. garen. Snijd het vlees in dunne plakjes en versier met de aardappelen, de schorseneren en het witloof. Maak dan de saus. Fruit de ui in bakboter. Voeg de runderbouillon, de porto en de groentebouillon toe. Laat inkoken, werk af met room en breng op smaak. Tekst Nele Joostens en Blanche Vanbelle Foto's Emy Elleboog
okramagazine november 2012
Leuvense mastellen
28
500 gr bloem | 100 gr zachte boter | 3 dl melk | 35 gr suiker | 25 gist | 10 gr zout | 5 gr kaneel. Maak een zacht deeg van de bloem, de boter, de melk, de gist en het kaneel. Verdeel het deeg in bolletjes van 20 gr en laat die 20 min. rijzen. Rol opnieuw uit en bestrooi met kristalsuiker. Laat opnieuw een halfuur rijzen. Bak 10 min. op 210掳C.
UITJES
Prinses Marie-José, tussen België en Italië Een koninklijke garderobe In 1930 huwde prinses Marie-José, dochter van koning Albert I en koningin Elisabeth, de Italiaanse kroonprins Umberto. Vanaf dan droeg zij uitzonderlijke toiletten, geheel in stijl met het prestige dat het Romeinse hof wilde uitstralen. De kroonprins schonk zijn echtgenote avondjurken en hofmantels van ongekende luxe, met de hand geborduurd door Italiaanse haute-couturehuizen. In totaal 145 voorwerpen, waaronder negen hofmantels en zeventien avondjurken, zullen de sfeer van de jaren dertig tot leven brengen. Met haar knappe uiterlijk en slanke silhouet werd de prinses een voorbeeld van de stijlvolle elegantie typisch voor de jaren dertig. De tentoonstelling wekt de glamourwereld van toen tot leven en plaatst die in een tijd waarin het optreden deel uitmaakte van de politieke strategie. Dankzij onuitgegeven foto’s en archiefdocumenten wordt uitgelegd hoe deze complexe periode in elkaar zat en hoe het turbulente leven van de prinses daarin verliep. Zij zou op veertigjarige leeftijd het land in ballingschap moeten verlaten.
Info
Tot 3 maart 2013 in het Jubelparkmuseum, Jubelpark 10, 1000 Brussel, 02 741 72 11, www.kmkg.be. Open van dinsdag tot zondag van 10.00 tot 17.00 uur. Tickets: 10 euro. Bereikbaarheid: trein: BrusselCentraal (+ metro), Schuman; metro: Schuman; tram-bus: 22, 27, 61, 80, 81; ruime parkeergelegenheid voor auto’s en autocars.
Constant Permeke – Retrospective Permeke overleed zestig jaar geleden in Oostende. Als geen ander wist hij zich in te leven in het harde leven van vissers en boeren, werkmensen die een intieme band onderhouden met het land en de zee. Door uitvergroting en abstractie zette Permeke archetypen neer met een universele uitstraling. Een indrukwekkende selectie van 130 schilderijen, tekeningen en sculpturen, waaronder tal van topwerken, laat alle facetten van Permekes oeuvre zien: vrouwelijke naakten, land en zee, vissers en boeren in het leven van alledag. Permeke verdient internationaal ruimere erkenning tussen zijn tijdgenoten. BOZAR wil de retrospectieve daarom ook ver buiten de landsgrenzen brengen. Nieuwe landschappen van Thierry De Cordier en naakten van Marlene Dumas benadrukken Permekes actuele waarde.
Info
Tot 20 januari 2013 in het Paleis voor Schone Kunsten, Ravensteinstraat, 1000 Brussel, 02 507 82 00. Open van dinsdag tot zondag van 10.00 tot 18.00 uur, donderdag tot 21.00 uur. Tickets: 11 euro, 9 euro voor 65+.
Kunstendag voor kinderen Wil je samen met je familie een hele dag kunst beleven? Kom dan naar de Kunstendag voor kinderen. Er zijn meer dan 175 activiteiten in heel Vlaanderen en in Brussel. Een heleboel cultuur- en kunstenorganisaties hebben gezorgd voor evenementen waar je nog lang over zal praten. Er is aan iedereen gedacht: aan erg jonge en iets oudere kinderen, tot twaalf jaar. Hun (groot)ouders, ooms, tantes, broers en zussen zijn even welkom. Alle kunsten komen aan bod: theater, film, muziek, dans, architectuur, literatuur, beeldende kunst en combinaties daarvan. Je kan voorstellingen bijwonen, je op een tentoonstelling laten rondleiden of aan een workshop meedoen. Voor kinderen is er nagenoeg altijd een voordeel- of nultarief; daarenboven bieden de meeste organisatoren allerlei extra’s aan. Vergeet niet te reserveren: de plaatsen zijn beperkt. Een voorsmaakje? In het kasteel van Gaasbeek kan je genieten van Curieuzeneuzemosterdpot. Ontdek er samen de kasteelgeheimen. Geef je ogen de kost, kruip in de huid van een museumgids en vertel je (groot)ouders wat er op de schilderijen en wandtapijten staat. Voor kinderen van zes tot twaalf en hun (groot)ouders. Tickets 3 euro; kinderen tot twaalf jaar gratis.
Info
p ans o ts. k k a Ma uoticke d gratis k blz. 37! Kij
Op zondag 18 november 2012 in Vlaanderen en Brussel. Ontdek alle info op www.kunstendagvoorkinderen.be of in het Nieuwsblad van 14 november. Hierin vind je de programmakrant. Of luister naar de spotjes van Radio 2. Ook op de cultuurwebsite cobra.be vind je alle info.
okramagazine november 2012
foto R.Marchand ©APR-AKP
Constant Permeke De Sjees 1926 Collection MuZEE, Oostende Fotograaf : AD-ART Sint-Amandsberg © SABAM 2012
29
UIT
Een beetje Parijs Dertig jaar geleden was Amiens een troosteloze stad waar je het liefst zo vlug mogelijk vandaan wou. Tot men het stof van een handvol prachtige monumenten haalde. “Want als Picardiërs zich ergens in vastbijten, laten ze niet meer los. Ze gaan tot op het bot”, beweren ze zelf.
okramagazine november 2012
Via de oudste brug van de stad kom je in Saint-Leu terecht.
30
Waar je je ook bevindt in Amiens, de kathedraal torent als een baken boven de stad uit. Ze is de grootste en een van de eerste gotische kathedralen uit de 13de eeuw ter wereld. “Alhoewel ze in Beauvais stellen de hoogste te hebben, houden wij vol dat we de hoogste afgewerkte kathedraal hebben”, beweert Julia Maassen van de dienst toerisme. “In Beauvais en Parijs stopten de arbeiders na driehonderd jaar omwille van geldgebrek, hier timmerden ze naarstig verder tot na 68 jaar het bouwwerk voltooid was. Dat kon omdat de inwoners van Amiens een goede verstandhouding hadden met de kanunniken in tegenstelling tot andere steden in Picardië waar ze elkaar bestreden. De werken lagen daar soms tientallen jaren stil. Maar ook omwille van hun toegenomen kennis en de start van de massaproductie van materialen ging het hier een stuk vlotter. Daarom spreken we in Amiens van een puur gotische stijl. De architecten die eraan werkten, leefden in dezelfde tijd en gebruikten dezelfde plannen.
Dat kan niet als je een paar eeuwen bezig bent. Onze kathedraal heeft ook de grootste glasramen. We hebben hier te maken met wat we noemen een ‘harmonische’ gevel. De buitenkant toont in drie niveaus hoe de binnenkant eruit ziet: de pilaren met de bogen, het triforium en daarboven de roosvensters. Picardië is de wieg van de gotische stijl. Je vindt hier maar liefst zes gotische kathedralen. Eeuwen geleden was Amiens belangrijker dan Parijs want de stad lag aan de Via Appia, een belangrijke Romeinse weg die vanuit Rome vertrok naar verschillende bestemmingen in het Romeinse Rijk. Toen de inwoners van Picardië het indigoblauw ontdekten in de wede, een moerasplant met gele bloemen, werd het blauw belangrijker dan het koninklijke rood. Blauw werd nu de kleur van de rijken en de verf een belangrijk handelsproduct.”
De middeleeuwse kleuren Wie niet naar Jeruzalem kon, ging op bedevaart naar een van de kathe-
dralen. Op het labyrint in het midden van de kathedraal legde je dan de laatste 335 meter af op je knieën. Het centrum van het labyrint symboliseert Jeruzalem en het paradijs. Omdat een brand de archieven verwoestte, lees je de geschiedenis van de kathedraal in een notendop op de steen in het middelpunt. Let op de jaaraanduiding. In de Middeleeuwen rekende men anders dan nu. In plaats van 1288 telde men 1300 min twaalf. Japanners rekenen nog steeds op die manier. Het kruis dat de vier windstreken aangeeft, staat niet in de juiste positie. Het oosten wijst iets afwijkend van de richting van het koor. Op het einde van de vierde kruistocht, in 1207, bracht de kanunnik een belangrijk relikwie mee van Constantinopel, namelijk de schedel van Johannes de Doper. De architect plaatste de kathedraal zo dat ze de grootste lichtinval kreeg op 24 juni, de naamdag van deze heilige. De architecten waren echte meesters in hun vak. De lichtinval door de vier magnifieke roosvensters is fabelachtig en optimaal
tijdens het najaar wanneer de zon laag staat. Tijdens de Middeleeuwen was het interieur in felle kleuren geschilderd, vooral om de vuursteen die achter de zandsteen zit te camoufleren. Maar in de 19de eeuw wilde iedereen overal meer licht en werden vele kerken en kathedralen wit geschilderd. Zo gingen alle middeleeuwse kleuren verloren. Van juni tot eind september kan je iedere avond genieten van een klank- en lichtspektakel, geprojecteerd op de kathedraalgevel. De middeleeuwse kleuren komen dan voor even opnieuw tot leven.
Sint-Maarten Tijd om de bovenstad rond de kathedraal te ontdekken. “Achter de soms sombere gevels en gesloten poorten schuilen vaak gezellige binnentuintjes en moderne gebouwen”, merkt Julia op.
Met een bark vaar je de Hortillonages op, een uniek landschap.
Het indrukwekkende gerechtsgebouw werd opgetrokken naar het Parijse voorbeeld. In het parkje voor het gebouw ontdekken we tussen de kleurrijke bloembedden ook rode bietjes en slasoorten. Een nieuwe trend, volgens onze gids, en ook een ode aan de tuiniers van de streek. In het merkwaardig hoekgebouw met torentje aan de overkant verbleef de Franse koning wanneer hij op bezoek was in Amiens. Het aanpalende Maison Sagittaire verdient evenveel aandacht want het is een gotisch pareltje dat met zijn grote vitrines refereert aan het vroegere handelspand. In deze omgeving zou SintMaarten tijdens de vierde eeuw de bedelaar ontmoet hebben aan wie hij zijn mantel schonk.
Venetië van het noorden Via de bisschoppelijke tuin achter de kathedraal dalen we af naar de benedenstad aan de Somme en belanden zo in de wijk Saint-Leu, het meest levendige en pittoreske deel van de stad. Hier wandelden destijds de ververs rond en dreven ze handel. Tijdens de Middeleeuwen kwamen de zeeschepen tot hier. Nu is de bedding verzand. Kanaaltjes lopen kriskras door de wijk. Veel
De pittoreske wijk Saint-Leu. Hier wandelden vroeger de ververs rond.
bruggetjes vormen de enige toegang tot de woning. Het Venetië van het noorden ligt hier en niet in Brugge, dixit onze gids. Op de gezellige Place du Don kan je vooral ’s avonds terecht in een van de restaurantjes en bistro’s. De oudste brug van Amiens leidt je naar de Quai Bélu waar het eveneens op de koppen lopen is. De man in het water, een beeldhouwwerk van Stephan Balkenhol, heet L’homme sur sa bouée en is onderdeel van een driehoeksverhouding. De man kijkt naar twee andere figuren op de gevels aan de overkant. Je ontdekt er ‘de vrouw in de gele jurk’ en ‘de man met het rode hemd’, die de minnaar van de vrouw voorstelt. De man in het water wordt door feestende studenten geregeld letterlijk in zijn hemd gezet.
→
Tijdens het dagelijkse klank- en lichtspektakel komen de middeleeuwse kleuren van de kathedraal opnieuw tot leven.
okramagazine november 2012
De biomarkt langs de kade.
31
Streekverhaal Op sommige huizen merk je nog een huisnummer bestaande uit vier cijfers. De oorsprong hiervan moeten we zoeken in de oorlog, toen de soldaten nog geen kazerne hadden in Amiens en een kamer moesten zoeken bij de inwoners. Om hun weg naar huis makkelijk terug te vinden, tekenden ze de straten als een slakkenhuis en nummerden ze doorlopend. Op die manier vonden ze steeds hun huis terug. Hetzelfde gebeurde achteraf in Keulen. Het befaamde huisnummer 4711 van Keuls Water stamt uit die tijd. Maar niemand kent de geschiedenis die erachter schuilt.
okramagazine november 2012
Op de kade aan de Place du Don verkopen de fruit- en groenteboeren hun biologische producten. Nog eenmaal per jaar, de derde of vierde zondag van juni, verkopen ze, net als vroeger, hun waar rechtstreeks vanaf de boot. Via de universiteitsgebouwen wandelen we naar het belfort, symbool van de vrijheid van Amiens. Het robuuste gebouw dateert uit dezelfde periode als de kathedraal. Hier hangen de stadsklokken, van levensbelang tijdens de Middeleeuwen. De overdekte
32
Het huis van Jules Verne straalt een tijdloze magie en schoonheid uit.
markt vlakbij is iedere dag, ook zondagvoormiddag, geopend behalve op maandag. Interessant wanneer je op picknick wil. Je vindt hier alle streekproducten zoals de typische kaas Maroilles, de ficelle picardie, een soort worst, terrines van eend, foie gras en talloze eendbereidingen.
Les t’cho légumes De Hortillonages van Amiens bestaan sinds mensenheugenis. Ze situeren zich in de originele rivierbedding van de Somme, toen moerasland. De naam is ontleend aan het Latijnse hortus wat tuin betekent. Lang geleden al werd dit moerasland omgevormd tot groentekwekerijen. De handel bereikte zijn piek in de 19de eeuw. Vandaag vormen deze kwekerijen nog 300 hectare tuinen, een complex netwerk van kanalen, plassen en landpercelen. Een uniek landschap dat vanuit de lucht op een lappendeken lijkt. Begin 20ste eeuw waren er nog 250 groentekwekers of Hortillons. Ze gebruikten speciale boten met opstaande voorsteven aan beide kanten. Met deze barques à cornets konden ze makkelijk hun land bereiken. Vandaag zijn er minder dan tien Hortillons werkzaam in de Hortillonages. Ze brengen hun producten aan de man onder de naam Les t’cho légumes des hortillons. Je kan een deel van deze 65
kilometer rieux, Picardisch voor waterwegen, bezoeken met een bark onder begeleiding. Tenzij je de streektaal machtig bent, steek je niet veel op van de gondelier die al grappend de tocht aaneen praat. De ongerepte natuur, de stilte vlakbij de stad en af en toe een glimp van de kathedraal in de verte vormen een belangrijk tegenwicht.
Amiens naar Jules Verne Nadat Jules Verne de liefde van zijn leven ontmoette in Amiens, settelde hij zich er in 1871. In het huis aan de rue Charles Dubois zou hij achttien jaar wonen. Hij schreef er zijn beroemdste werken zoals Reis rond de wereld in tachtig dagen, 20 000 mijlen onder zee maar ook Een ideale stad, Amiens in het jaar 2000, een bewijs dat hij echt hield van zijn nieuwe thuisstad. Het huis is publiek toegankelijk en straalt tijdloze magie en schoonheid uit. Hoewel in 2005 volledig gerenoveerd, ademen kamers, meubilair en boeken de sfeer van de 19de eeuw uit. Je voelt overal Vernes aanwezigheid, kijkt mee over zijn schouder op de wereldkaart, neust in zijn reisdagboeken en deelt zijn levendige verbeelding. Niet toevallig noemde de stad haar universiteit naar deze notoire auteur. Wie wil, kan hem nog even gaan groeten op het kerkhof van Amiens, La Madeleine.
Een heel uitgebreid assortiment aan streekkazen vind je op de overdekte markt.
Musée de Picardie
zamelde alles in een paleis waar het publiek zich thuis voelde. Een uitzonderlijk moderne gedachte bovendien gekenmerkt door een dynamiek die zich van bij het begin naar de toekomst richtte.” In de bibliotheek, het museumgeheugen, bewoog sinds de 19de eeuw geen jota. Zelfs de geur bleef twee eeuwen hangen! Ook
bij de recente renovatie vond de directie het enorm belangrijk niets te wijzigen aan de structuur van het gebouw. De architect en designer raakten niet aan de vloermozaïek, aan deuren noch muurlijsten. Het resultaat is verbluffend. Tekst Chris Van Riet Foto’s Jolien Kennis
Info Atout France, Louizalaan 222, 1050 Brussel, 0902 88 025 (0,15 euro/12 sec.). Office de tourisme van Amiens, Onthaal, Place Notre Dame 40, BP 11018-80010 Amiens, 00 33 3 22 71 60 57. www.franceguide.com, www.picardietourisme.com, www.amiens-tourisme.com. Wil je per fiets de stad in trekken? Een Vélam fiets huren kost slechts 1 euro per dag, www.velam.amiens.fr. Maak kans op een gratis verblijf in hotel Mercure in Amiens. Zie blz. 35!
okramagazine november 2012
Françoise Lernout, conservator: “De geschiedenis van dit museum, een privé-initiatief uit de 19de eeuw, is een uitzonderlijk en ongewoon verhaal. Het betreft hier een van de eerste acht musea in Frankrijk, in die periode gebouwd. De bedoeling was om alle kunstwerken te verzamelen in één gebouw. Hiervoor was veel geld nodig. In 1854 slaagde de voorzitter van deze société savante erin door de Nationale Raad een wet te laten stemmen om geld in te zamelen door middel van drie loterijen. De biljetten werden in heel Frankrijk via kranten verspreid. De architect ontwierp het museum in 1855 zoals een villa, met een binnentuin die toeliet dat er licht langs twee kanten binnenviel. Men wilde een echt paleis bouwen om hulde te brengen aan de kunstenaars en genieën uit de streek. Eind 19de eeuw was er al een plaatsprobleem want de architecten hielden er geen rekening mee dat er ook ateliers nodig waren. Vandaag moet een museum ook een onthaalruimte, cafetaria, boetiek en toiletten hebben. In 1880 besliste men om het binnenhof te bedekken en de zalen dubbel zo groot te maken. Dit gaf duizend vierkante meter meer ruimte. Voordien werden kunstvoorwerpen bewaard in de kloosters en abdijen uit de regio. Amiens ver-
33
39 oogvocht 40 bergplaats 42 zuigdop 43 zeer begaafd 45 opbrengst 46 met het gevolg d 48 maalinrichting 50 volgroeid 52 optisch instrument 53 inwendig orgaan 55 visbeentje 56 vleesgerecht 57 lokkende blik 59 grondsop 60 koordans 62 Engelse titel 64 ten gunste van 66 vogel 67 scheikundig element (afk.).
KRUISWOORDRAADSEL HORIZONTAAL 1 onder leiding van 4 balspel 10 Amerikaanse politieorganisatie 13 het koken 15 uit Keulen 16 teken 17 spil van een tol 19 ondergevel 20 werkelijk 21 grootte van een drukletter 23 betrekkelijk klein 26 politieke groepering 28 regelmatig zesvlak 30 emeritus 32 boezem 34 stopmechaniek 35 mij 36 vloerbedekking 38 zitplaats 40 theoretische drukeenheid 41 deel van een geweer 42 tuinkamer 43 deel van een huis 44 ongeveer 45 klassiek zangspel 46 stellig 47 en dergelijke 48 afgemat 49 Bijbelse figuur 51 op dit ogenblik 52 projectiel 54 zeer boos 56 vliegensvlug 58 zeker hoefdier 60 zichzelf voortstuwend projectiel 61 bruinrode vlinder 63 gebak 65 voedsel 66 Afrikaans land 68 van geringe hoogte 69 Europeaan 70 zitplaats aan een bar 71 ten behoeve van.
1
2
3
4
5
13
5
21
31
36 41
35 40 43 46
49
VERTICAAL 1 oktober (afk.) 2 plantengeslacht 3 in 56 overvloed 5 in orde 6 bedrog 7 verkorting van kubieke meter 8 sprot 9 spil 10 helleveeg 11 kroot 12 inlichtingen 60 (afk.) 14 vuurwapen 16 entstof 18 visje 20 oproerling 22 straat (afk.) 24 66 65 narigheid 25 deel van een huiskamer 4 27 poolzee 29 bergkam 31 deel van 70 69 een jaar 33 kleur 35 lange nekharen bij dieren 37 pagina (afk.) 39 oogvocht 40 bergplaats 42 zuigdop 43 zeer begaafd 45 opbrengst 46 met het gevolg dat 48 maalinrichting 50 volgroeid 52 optisch instrument 53 inwendig orgaan 55 visbeentje 56 vleesgerecht 57 lokkende blik 59 grondsop 60 koordans 62 O L V H O N K B A L F B I Engelse titel 64 ten gunste van 66 K O O K K E U L S S E I N vogel 67 scheikundig element (afk.). T O L A S P U I R E E E L
Straat:
E-mail:
34 39
48
K O R P S B E P E R E P A R T IJ K U B U E M B O R S T R E M T A P IJ T Z E T E L Oplossing kruiswoordraadsel H A november A N S E R R2012 E G O N G O P E R A Z E E D M O E A A R O N K K O G E L N IJ D I P IJ L S N E L P A A V O S T A 7 1 2 3 4 5 6 8R A 9K E T E T E N K E N I A L I E R B A R K R U K Naam:
8
29
45
52
Tel.:
16
42
47
12
28
38
44
11
24
33
6
Woonplaats:
23
32
37
Postnr.:
10
20
27
1
9
2
22 26
30
8
19
18
25
7
15
14
17
6
50
53
51
54 57
58
61
59
62
7
9
55
63 67
64 68 71
3
K T S B M E B A R A N G K E R N U G G R D A R T A A G T B V
© DENKSPORT PUZZELBLADEN
SUDOKUSudoku
Alle cijfers van 1 tot en met 9 moeten Vul het diagram zo in dat in elke rij, elke kolom en elk vierkant van één keer voorkomen in alle kolom3 bij 3 vakjes alle cijfers van 1 tot en met 9 precies één keer voorkomen. men, in alle rijen en in elk van de 9 vierkantjes van 3 keer 3 vakjes.
9
8 2
3
2
7 6
Nr.:
9OKRA-lidnummer of trefpuntnummer: Schiftingsvraag: Hoe groot is de ideale vliegopening van een koolmezenkastje?
3
7
8
5 6
4 1
5
9 8
1
2 7
5 3
3 9
3
8 2
1 © DENKSPORT PUZZELBLADEN
Vergeet niet een postzegel van 0,75 euro toe te voegen!
34 34
Stuur je oplossing naar: OKRA-magazine, Kruiswoord november 2012, PB 40, 1031 Brussel, voor 30 november 2012. De winnaars verschijnen in het februarinummer 2013. Voeg één postzegel van 0,75 euro toe (niet vastkleven). Winnaars september 2012 zie blz. 36.
3i5jzen
pr
KRUISWOORDRAADSEL Maak kans op een van onderstaande prijzen en stuur je oplossing van het kruiswoordraadsel naar OKRA-magazine.
Speel en win een van deze prijzen
Verblijf ter waarde van 125 euro Te gebruiken in De Kinkhoorn, Ravelingen of Ol Fosse d’Outh. Een heerlijk ontspannend verblijf gegarandeerd. Aan zee of in de Ardennen.
Info
Verblijf voor twee personen in hotel Mercure te Amiens (waarde 196 euro). Inbegrepen: een overnachting met ontbijt voor twee personen.
Info:
■ De Kinkhoorn, Zeedijk 330, 8400 Oostende, 059 70 16 97, fax 059 80 90 88, receptie@dekinkhoorn.be, www.dekinkhoorn.be. ■ Ravelingen, Zeedijk 290, 8400 Oostende, 059 55 27 55, fax 059 55 27 59, info@ravelingen.be, www.ravelingen.be. ■ Ol Fosse d’Outh, rue Ol Fosse d’Outh 1, 6660 Houffalize, 061 28 88 01, fax 061 28 88 04, olfosse@olfossedouth.com, www.olfossedouth.com.
33 boeken Vijf exemplaren van De eer van de familie Santoro van Genni Gunn (waarde 18,95 euro). Vijf exemplaren van Aangeraakt van Alexi Zentner (waarde 19,90 euro). Vijf exemplaren van Jij van Joanna Briscoe (waarde 19,95 euro). Drie exemplaren van In tweestrijd van Jenna Blum (waarde 19,95 euro). Tien exemplaren van Kleine oorlogen van Sadie Jones (waarde 6,95 euro). Vijf exemplaren van Alles wacht op ons. Gedichten over liefde, tijd en afscheid van Claire Vanden Abbeele (waarde 14,95 euro).
okramagazine november 2012
Hotel Mercure Amiens Cathédrale, 21-23, rue Flatters, 80 000 Amiens, +33 (0)3 22 80 60 60, www.mercure.com, h7076-gm@accor.com. Hotel Mercure ligt in het centrum van Amiens, aan de voet van de kathedraal, vlakbij de historische wijk Saint-Leu en op wandelafstand van het Huis Jules Verne en de Hortillonages. Slechts 10 min. te voet van het station.
35
SPEEL EN WIN
62 winnaars ■ Naar wie gaat het verblijf voor twee personen in Meisenthal, Frankrijk? J. Schouteden uit Deurne.
17 per uur 18 woonschip 20 noordwest 21 middeleeuwen 22 fijn 27 Bijbelse figuur 28 type wegdek 30 omslagdoek 31 één der Ve woord 33 oppervlakte 35 doortochtgeld 37 lidwoord 38 erfelijk 41 loofboom 43 gekleurd ei 44 kantoor 46 kleefmiddel 47 novem systeem 51 voorzetsel 53 knaagdier 55 insect 56 sciencefiction 62 deel van het oog 64 gymnastiektoestel 65 voegwoord 67 Sp sche Spelen (afk.) 69 muzieknoot 70 seconde 71 tussentijds 73 76 westerse verdragsorganisatie 78 lawaaiige slaper 79 leefge
3
VERTICAAL
8
■ Wie kan binnenkort wegduiken in 1 zee in Europa 2 militaire politie 3 vierhandig zoogdier 4 soci De kattentafel? de 8 puntig uitsteeksel omzetbelasting 10 onder ander Irma Sauffriau 9 soort uit Herzele, Edgard Deroost uit 13 indrukwekkend 16 klank 18 hoofd van een Tremelo, Suzanne Waem uit Antwerpen, Jozefabdij Driesen19 nonsens uit Herentals, Leandra Mathieu uit Tienen, André ■ Wie krijgt de waardebon van 125 euro? noot 25 boom 26 vragend voornaamwoord 27 vreemde munt ( Cuppens uit Zonhoven, Christina Struyf uit Turnhout, Daniel Vandenbussche uit Wielsbeke. tillen 31 lekkernij 34 Italiaanse deegwaar 36 Russisch gebergte Marcel Beck uit Sint-Gillis-Waas, Noëlla Demuynck uit 40 ten behoeve van 42 betaalplaats 45 kasbloem 48 keukenger Zwevezele, Monique Baetens uit Lier. ■ Wie ontvangt straks een duoticket voor Countryside? verpakking 54 brandgang 55 boerenbezit 56 knevel 58 eerste kw ■ Wie mag Het geluid van de nacht ontdekken? Louis Verbruggen uit Antwerpen, Paula Bussé uit 61 december 63 uitgave 65 vleugel 66 ruit 69 Engelse titel 72 in Marc De Groote uit Zottegem, Raymond Flamant uit Stevoort, Germaine Liégeois uit Merksem, Roza ment 75 voorzetsel 76 noordoost 77 Open Universiteit. Maarkedal-Nukerke, André Huwel uit Sijsele, Roger Verhoeven uit Brasschaat, Andrea Jolie uit Evergem,
5
Magda Masfranck uit Herfelingen, Jac Vanderhoydonks uit Lommel, Emma Hollants uit Wachtebeke, Frida Wilms uit Heist op den Berg, Marie-Louise Lauwers uit Aartselaar, Magda Pinnoo uit Ledegem, Nellie Salimans uit Maaseik, Maria Delen uit Brussel, Marcel Brisol uit Linkebeek, Isabelle Driessens uit Mortsel, Ivonna Happaerts uit Bunsbeek, Albertine Schietse uit Assenede, Anne-Marie Goffart uit Bierbeek, Richard Leemans uit Willebroek, Maria Verachtert uit Meerhout.
Reyniers uit Temse, Roger Vanlaere uit Aalter. 1
2
3
4
5
6
7
■ Voor wie ligt Agent 6 klaar? 12 13 14 Elisa Verreth uit Mechelen, Gerda Frans uit Bonheiden, Irma Neyens uit Genk, Rita Bettens uit Sint-Joris15 Monique 16 17 19 uit Weert, Verkinder uit Wervik, 18 Louisa Totté Deurne, F. Steenwinckel uit Neerlinter, Guido De 24 25 23 Zutter22uit Oostkamp, Wagemans-Brauns uit Hasselt, 26 Anne Palmans uit Blaasveld. 28
38
39
40
51
w
53
52
54
31 36 41
49 55
■ Wie kan rekenen op De zeven levens van Rome? 59 60 61 57 58 Arlette Leen-Grauls uit Hasselt.
Onze traplift ... ... Uw comfort Gratis en vrijblijvende offerte — Korte leveringstermijn (vanaf 1 week) — Dienst na verkoop (24u/24) — Gratis subsidieadvies — Conform wetgeving — Diverse afwerkingen — Batterijvoeding
NV Coopman Liften Heirweg 123 | B-8520 Kuurne comfortlift@coopman.be | www.trapliftinfo.be
7
62
65
64
66
■ Wie verdiept zich straks in Wie mooi wil zijn, moet68leiden? 69 70 Willy Crombez uit Loppem. 74
75
71
■ Wie kan verdwalen in Leonard Nolens 65? Eliane Oosterbosch uit Bilzen, Roger Malfait uit 78 79 uit Ledegem, Wies Verrees uit Mol, Chantal Verhulst Bavikhove, Frans Pauwels uit Gistel. Oplossing: pompoen. Antwoord op de extra vraag: in Saint-Louis.
O O S T Z E E K A S R O O S
N M P T O F O A N D P A K F L E E K S N N U
A C H T A L M P U A B E B B S T O P P N A T A S E I I T N R A T E R O W A N S I S I E T R K E R
G R O O T S O P E N E R
U I D K U W L A T T B U V V D E E E C N C O
T B O U W A T A E N W M E D S E M O H I O O L D E E I K D R E A U A B S A L O S F L E N S R D O N A I R E A V O D M M U N E
Oplossing kruiswoordraadsel september 2012.
697 153 284 371 826 549 962 415 738
483 276 159 592 714 638 841 367 925
9
20
30
29
■ Wie leest straks Manieren van Leven? Luc Coppens uit Blaasveld, 33 34 Johan De Boiserie uit 35 32 Dendermonde, Madeleine Desmedt uit Zonnebeke. ■ Wie geniet straks van Off the record. Gesprekken met de grootste rocksterren van 43 44 vandaag? Raymond Steegmans uit Hasselt, Frieda Lenaerts uit 45 46 Donny uit Nieuwpoort, 47 Carlos 48 Zonhoven, Roger Van Driessche uit Aalter, Christiane Reynaert uit De Pinte.
fo: meer in 0 950 0800 2nfo.be plifti ww.tra
8
72
76
© DENKSPO
215 984 736 468 359 127 573 892 641
Oplossing sudoku oktober 2012.
OKRA-LIDKAART = GELD WAARD Voordelig naar ZOO Antwerpen en Planckendael Met je OKRA-lidkaart kan je deze winter voordelig naar ZOO Antwerpen en Planckendael. Mits een betalende volwassene (standaard tarief) krijgt een persoon gratis toegang op weekdagen. De actie is geldig van 1 november 2012 tot 28 februari 2013. © Ronnie Mahieu
Deze dagtickets zijn enkel geldig op de dag van de aankoop van het betalende ticket en voor hetzelfde park. Enkel geldig op vertoon van een geldige OKRA-lidkaart. Niet inwisselbaar in speciën, niet cumuleerbaar met andere acties, promoties of voordelen. Niet geldig op eerder aangekochte tickets.
Info zie blz. 29.
Win gratis duoticket Uitjes gelezen blz. 29? Nog nooit kennis gemaakt met Permekes oeuvre? Maak kans op een van de twintig gratis duotickets (waarde 22 euro) voor een bezoek aan de tentoonstelling Constant Permeke – Retrospective in het Paleis voor Schone Kunsten te Brussel. Stuur deze bon vóór 30 november 2012 naar OKRA-magazine, Permeke, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar chris.vanriet@okra.be met de mededeling Permeke. Naam en voornaam: Straat en nr.: Postnr.: Woonplaats: Telefoon:
Info zie blz. 29.
Win gratis duoticket
© R.Marchand ©APR-AKP
Uitjes gelezen blz. 29? Benieuwd naar de garderobe van een Belgische prinses? Maak kans op een van de tien gratis duotickets (waarde 20 euro) voor een bezoek aan de tentoonstelling Prinses Marie-José, tussen België en Italië in het Jubelparkmuseum te Brussel. Stuur deze bon vóór 30 november 2012 naar OKRA-magazine, Prinses Marie-José, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar chris.vanriet@okra.be met de mededeling Prinses Marie-José. Naam en voornaam: Straat en nr.: Postnr.: Woonplaats: Telefoon: Info zie blz. 17.
Win gratis ticket Tentoonstelling gelezen blz. 15? Ook zo gek van oude tegels? Maak kans op een van de tien gratis tickets (waarde 5 euro, 1 betalende + 1 gratis) voor een bezoek aan de tentoonstelling Gevloerd en betegeld. Van art nouveau tot seventies in het MIAT te Gent. Stuur deze bon vóór 30 november 2012 naar OKRA-magazine, Gevloerd & betegeld, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar chris.vanriet@okra.be met de mededeling Gevloerd & betegeld. Naam en voornaam: Straat en nr.: Postnr.: Woonplaats: Telefoon:
Gratis bubbels in de Gempemolen Op vertoon van je OKRA-lidkaart ontvang je een gratis glaasje bubbels bij een maaltijd in de Gempemolen. Twee glaasjes per kaart, actie geldig tot eind december 2013.
37
colofon OKRA-magazine ledenmagazine van OKRA vzw PB 40, 1031 Brussel 02 246 44 37, fax 02 246 44 42, www.okra.be, magazine@okra.be Redactie Nele Joostens, Chris Van Riet, Katrien Vandeveegaete Redactieraad Herman De Leeuw, Niek De Meester, Nic Fruru, Jos Lacroix, Hilde Masui, Dirk Van Beveren, Jan Vandecasteele, Hugo Verhenne Verantw. uitgever Jan Vandecasteele, Vier Uitersten 19, 8200 Brugge Vormgeving Gevaert graphics nv Coverbeeld François De Heel Druk Corelio Printing, Erpe-Mere Reclameregie Publicarto Sylvain Van Der Guchtlaan 24, 9300 Aalst 053 82 60 80 fax 053 82 60 90 com@publicarto.be Oplage: 169 550 exemplaren Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever mag geen enkele tekst of illustratie geheel of gedeeltelijk worden gereproduceerd. Advertenties vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de uitgever. OKRA-magazine, trefpunt 55+ is aangesloten bij de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers. Het decembernummer verschijnt uiterlijk op 28 november 2012.
OKRA-regio’s Antwerpen Nationalestraat 111, 2000 Antwerpen 03 220 12 80 fax 03 220 17 68 antwerpen@okra.be www.okra.be/antwerpen
OKRA-Limburg vzw Koningin Astridlaan 33, 3500 Hasselt 011 26 59 30 fax 011 22 59 50 limburg@okra.be www.okra.be/limburg
Oost-Brabant Platte Lostraat 541, 3010 Leuven 016 35 96 94 fax 016 35 95 55 oostbrabant@okra.be www.okra.be/oostbrabant
Brugge Oude Burg 23, 8000 Brugge 050 44 03 81 fax 050 44 03 90 brugge@okra.be www.okra.be/brugge
Mechelen Begijnenstraat 18 bus 2, 2800 Mechelen 015 40 57 45 mechelen@okra.be www.okra.be/mechelen
Brussel Bergensesteenweg 436, 1070 Brussel 02 555 08 30 fax 02 555 08 39 brussel@okra.be www.okra.be/brussel
Midden-Vlaanderen www.okra.be/middenvlaanderen Martelaarslaan 17, 9000 Gent 09 269 32 15 • 09 269 32 16 middenvlaanderen@okra.be ■ Aalst Hopmarkt 10, 9300 Aalst 053 76 16 53 fax 053 76 15 16 aalst@okra.be ■ Eeklo Garenstraat 46, 9900 Eeklo 09 376 13 40 fax 09 376 12 99 eeklo@okra.be ■ Gent Martelaarslaan 17, 9000 Gent 09 269 32 15 gent@okra.be ■ Oudenaarde Sint-Jozefsplein 7, 9700 Oudenaarde 055 33 47 33 fax 055 33 47 94 oudenaarde@okra.be
Oostende Ieperstraat 12, 8400 Oostende 059 55 26 90 fax 059 55 26 12 oostende@okra.be www.okra.be/oostende
Ieper Sint-Jacobsstraat 24, 8900 Ieper 056 26 63 40 fax 056 26 63 06 ieper@okra.be www.okra.be/ieper Kempen Korte Begijnenstraat 22, 2300 Turnhout 014 40 33 50 fax 014 40 33 52 kempen@okra.be www.okra.be/kempen Kortrijk Wijngaardstraat 48C, 8500 Kortrijk 056 26 63 53 fax 056 26 63 10 kortrijk@okra.be www.okra.be/kortrijk
Tielt Oude Stationsstraat 12, 8700 Tielt 051 42 38 08 fax 051 40 89 79 tielt@okra.be www.okra.be/tielt Waas en Dender Dendermonde Bogaerdstraat 33, 9200 Dendermonde 052 25 97 90 fax 052 22 97 75 dendermonde@okra.be ■ Land van Waas de Castrodreef 1, 9100 Sint-Niklaas 03 760 38 66 fax 03 766 38 17 waasland@okra.be www.okra.be/waasendender ■
Algemeen secretariaat | www.okra.be | secretariaat@okra.be www.okrasport.be | www.okrazorgrecht.be | 02 246 44 41
02 246 57 72
02 02 02 02
246 246 246 246
44 36 44 35 42 09 42 07
02 246 44 47 02 246 44 34 02 246 44 39 02 246 44 47
38
Roeselare Beversesteenweg 35, 8800 Roeselare 051 26 53 07 fax 051 22 59 80 roeselare@okra.be www.okra.be/roeselare
02 246 39 44 Volg OKRA op Facebook en Twitter.
OKRA-CMPensioendienst 02 246 44 31 02 246 44 45 Studiedienst 02 246 44 40 02 246 39 45 Communicatie 02 246 44 33 02 246 44 37 02 246 57 71 Websites 02 246 44 57
69 72
€
/kg
€
Aardappelen oorsprong: België
162
28
€
/kg
45
/kg
Boter verse melkerijboter
45
/kg
Spaghetti met griesmeel van harde tarwe
25 36
€
/kg
€
Tomaten oorsprong: Spanje
Nu:
171
€
/kg
Kaas blok jonge kaas
54
€
/kg
/kg
Appel friszure smaak
Salade
38
29
€
/kg
Slechts
36
€
Rijst voorgekookte langgraanrijst
€
€
/st
Gehakt gemengd rund + varken
€
39
€
€
6 eieren
Bier goede hopsmaak
29
28 38
€
Basisproducten mo gen niet te duur zijn. Een hospitalisatieverzekering ook nie t.
€
/kg
€
Wortelen oorsprong: Italië
Vanaf
39
€
Het CM-Hospitaal plan, voor minder da
n 1 euro per dag. CM vindt dat ieder een recht heeft op betaalbare basisproducten. Een hosp italisatieverzekering hoort daar ook bij. Daarom garandee rt het CM-Hospi ta alplan je de beste bescherming tegen hoge hospitalisatief acturen, inclusief een ruime terugbet aling van geneesmi ddelen, voor- en nazorg. Je kunt aa nsluiten voor een aantrekkelijke prijs tussen 0,12 euro en : 0,70 euro per dag. CM-Hospitaalplan . Onmisbaar en be taalbaar. Hoeveel betaal jij voor het CM-Hospi taalplan? Bereken je premie op w w w.cm.be/ hosp italisatieverzeker ing
Rietsuiker oorsprong: Costa Rica
18
€
/st
Water 25cl
277
€
/kg
Opgelet: Aansluiten kan tot en met 65 jaar.
Prei oorsprong: Spanje
Salami Belgisch varkensvlees
Slechts
58
Confituur bevat 50% vruchten
39
€
/kg
Bananen
€
/st
/st
Look oorsprong: Portugal
47
€
57
€
/kg
Paprika oorsprong: Spanje
45
€
/st
Brood gesneden boerengrijs
Melk volle melk
162
€
/kg
Veldsla
67
€
okramagazine oktober 2012
39
€
/kg
Peer met zoet aroma
39
Bescherm u tegen irriterende voedselrestjes en maak van elke maaltijd weer een ďƒžjne maaltijd! Start met Corega Free Geniet u ook zo van lekker eten? Dan is het zonde als u tijdens uw maaltijd last krijgt van irritante voedselrestjes die tussen uw gedeeltelijke prothese en tandvlees komen. Gelukkig is er nu Corega Free. Want ook al past uw prothese goed, Corega Free zorgt voor een beschermend laagje tussen uw tandvlees en tandprothese. Deze afscherming helpt voedselrestjes buiten te sluiten.
Corega. Eet, praat en lach vol vertrouwen. www.corega.be
BC19037
Wilt u ook de voordelen van Corega Free ervaren? Vraag uw apotheker om advies of kijk op www.corega.be