OKRA-magazine november 2025

DOSSIER

De prijs van erven en schenken

BLIJVEN ALLERHEILIGEN EN ALLERZIELEN BESTAAN?

FACTCHECK

Hebben vrouwen  meer lichaamsvet  nodig?

DOORLEEFD

Ilse overleefde sepsis

Langer thuis blijven

wonen, maar moeite met traplopen?

Ga weer veilig de trap op en af met een Otolift traplift.

Rechtstreeks van de fabrikant

Of scan de QR-code

Open de camera of Google Lens op uw telefoon en scan de code.

Gratis informatiepakket

Inhoud

NOVEMBER 2025

4 ACTUA

8 OVER WAT TELT

Andrea Croonenberghs

14 OKRA HELPT

Hoe willen we later wonen?

16 DOSSIER

De prijs van erven en schenken

22 MVX

Hervé Huys

24 SPRINGLEVENDE TRADITIES

Allerheiligen en Allerzielen

28 GENERATIEMAKERS

Voorrang in de zorg

30 DE WERELD MOOIER MAKEN

Rita Everaert

32 DOORLEEFD

Ilse Malfait overleefde sepsis

38 ALLES WAT JE MOET WETEN

Pleegzorg en 11 november

41 OKRA ONDERZOEKT

Zien, Oordelen en Handelen, dat is het levensmotto van Hervé van OKRA Deinze centrum en Petegem

42 FACTCHECK

Vrouwen hebben meer lichaamsvet nodig dan mannen

44 AAN TAFEL

SOS Piet op reis

48 NIET TE MISSEN IN NOVEMBER 51 ERFSTUK 52 PUZZELS & WIN

Benieuwd naar nog meer activiteiten en nieuws van OKRA? Volg OKRAvzw op

Uit het nieuws

LIFEHACK VAN DE MAAND

Maak een ‘wintermandje’ klaar naast je favoriete zetel. Leg er alvast een warm dekentje, een paar dikke sokken, een leesbril en de afstandsbediening in. En voor de snoepers een doos van je favoriete koekjes. Zo hoef je op koude dagen minder vaak recht te staan, bespaar je energie en blijft alles wat je nodig hebt binnen handbereik. Handig en gezellig!

OKRA-magazine is het ledenblad van OKRA vzw OKRA-leden ontvangen OKRA-magazine tien keer per jaar (niet in januari en augustus). Een lidmaatschap kost in 2025 31 euro per persoon per kalenderjaar, of 52 euro per gezin. Wie nog nooit eerder lid was, kan nu al de lidmaatschapsbijdrage voor 2026 betalen (33 euro per persoon of 56 euro per gezin). De resterende maanden van 2025 zijn dan gratis inbegrepen.

Contacteer magazine@okra.be over OKRA-magazine of secretariaat@okra.be voor een andere vraag. Via post: OKRA vzw, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel.

Lid worden kan

• via www.okra.be

• door je naam, adres en geboortedatum te sturen naar OKRA vzw, team lidmaatschap, postbus 40, 1031 Brussel

• door je naam, adres en geboortedatum te sturen naar lidworden@okra.be

Nog nooit zoveel ouderen lid van een sportclub

Een recordaantal Vlamingen is lid bij een erkende sportclub. Dat zegt Sport Vlaanderen in hun jaarlijks verslag. In 2024 waren er 1 462 542 sportclubleden, ofwel 21,4 procent van alle Vlamingen. Dat is een lichte stijging tegenover 2023. Die groei is vooral te danken aan de toename van het aantal vrouwelijke sportleden. Er waren ook nooit eerder zoveel ouderen lid van een sportclub. In totaal sporten 280 000 60-plussers bij een sportclub, dat zijn er 106 000 meer dan in 2014. De sterke groei van het aantal ouderen laat zich ook voelen in de gemiddelde leeftijd van leden bij een sportclub. Die leeftijd is in 10 jaar tijd gestegen van 32 jaar naar 35 jaar.

OKRA-magazine is het maandblad van OKRA. Verschijnt niet in januari en augustus.

November 2025 — jaargang 57 nr. 9

VAN ONZE FOTOGRAAF KRISTOF VADINO

Zinkende stad

Jakarta, de hoofdstad van Indonesië, is aan het zinken. Door de klimaatopwarming stijgt de zeespiegel en komt het water hoger. Maar de metropool van 34 miljoen mensen zakt ook effectief door slechte stedelijke planning. De stad kent steeds meer en zwaardere overstromingen door het gewicht van het beton op de poreuze ondergrond. De visser op foto slaagt er nog nauwelijks in om de touwtjes aan elkaar te knopen door de afname van vis in de wateren rond Jakarta. In plaats van het aanplanten van mangroves investeerde Jakarta in het bouwen van een muur en artificiële eilanden. Door de vervuiling van die werken daalde het visbestand.

734 …

… Belgen registreerden vorig jaar een zorgvolmacht. Dat is een record. Met een zorgvolmacht bepaal je zelf wie je geldzaken mag beheren als jij dat niet meer kan doen. 9 op de 10 Belgen die een zorgvolmacht registreerden, zijn ouder dan 54 jaar, 1 op de 10 is jonger.

WE VOELEN ONS HEEL SOLIDAIR MAAR …

Maken de Belgen zich zorgen over de wereld en wat denken ze daaraan te kunnen doen? Dat was de insteek van een solidariteitspeiling uitgevoerd door De Morgen en Show up for Humanity. 80 procent van de bevraagden vindt zichzelf solidair. Tegelijk is 70 procent akkoord met de stelling dat de samenleving over het algemeen koud en weinig solidair is. Nog opvallend: we verwachten dat de overheid de problemen oplost en minimaliseren onze eigen rol. Ruim de helft van de deelnemers gaat akkoord met de stelling dat het aan de overheid is om anderen te helpen, niet aan individuele burgers.

AGENDA

55 procent meer elektrische wagens

Er rijden in ons land bijna 6,14 miljoen auto’s rond. De helft daarvan rijdt op benzine, maar de sterkste groei zit bij de elektrische wagens. Dat blijkt uit de cijfers van Statbel. Het aantal elektrische wagens nam op een jaar tijd toe met meer dan de helft (+55,4 procent) tot 395.188. Daarmee steeg het aandeel van 4,2 procent naar 6,4 procent. Dieselauto’s waren tot 2020 dominant, maar verliezen nu steeds meer terrein. Er rijden er nog 1,7 miljoen rond, een aantal dat alsmaar afneemt.

“

“Het anti-verouderingsonderzoek is een gigantische business. Rijke techondernemers investeren erin. Het zijn mensen die alles al bezitten, behalve het eeuwige leven.”

Patrick Deboosere, demograaf aan de VUB en auteur van het boek Worden onze kinderen 120 jaar? in De Morgen. Hij gelooft niet meteen dat de mens onsterfelijk wordt, ook al worden er momenteel heel veel onderzoeken gedaan naar levensverlenging.

Ouderenweek

De Ouderenweek 2025 loopt van 17 tot 23 november en staat dit jaar in het teken van de vraag: “Hoe kan ik je helpen?” Steeds vaker verloopt dienstverlening digitaal of wordt die afgebouwd en verdwijnt persoonlijk contact naar de achtergrond. Veel ouderen ervaren daar dagelijks hinder van. Met een nieuwe sensibiliseringscampagne pleit de Vlaamse Ouderenraad –waar ook OKRA deel van uitmaakt – daarom voor toegankelijke, nabije en kwaliteitsvolle dienstverlening. Daarnaast worden in heel Vlaanderen activiteiten georganiseerd die ouderen in de bloemetjes zetten. Een week vol aandacht, ontmoeting en inspiratie.

DUIZENDPOOT

“Er bestaat geen handleiding voor verdriet.”

Ze zingt, acteert en presenteert. Andrea Croonenberghs (61) is voormalig omroepster en bekend als actrice van onder meer Windkracht 10 en Flikken. In de musical Lichtgevoelig, een intiem en ontroerend verhaal over dementie, speelt ze momenteel schoondochter Esther. In Hommage aan Yasmine brengt ze samen met Evi Hanssen en Amaryllis Temmerman een selectie van Yasmines mooiste

nummers.

Tekst Dominique Coopman — Foto's Katrijn Van Giel

Met de glimlach verwelkomt Andrea me in haar fantastisch mooi ingerichte huis met de unieke façade van groen en zwart marbriet, in de Brederodewijk in Antwerpen. Om het ijs te breken, vraag ik hoe ze zich voelt.

Andrea: “Fijn dat je vraagt hoe ik me voel. Îk voel me goed. Het is druk. Maar leuk. Toch kan ik ook best lui zijn. Ik vertoon ook uitstelgedrag. Soms heb ik zelfs wat stampen onder mijn gat nodig. Maar nu niet. Nu is het druk. Gezond druk. Want ik speel zo graag. En Lichtgevoelig, is een fantastische musical, gemaakt door Jens Goossens van het jonge productiehuis Plotfish, en geregisseerd door de begenadigde Floris Devooght. Alles klopt. De spelers, tekst, muziek, belichting en het decor. Het is ongelooflijk fijn spelen en de reacties zijn lovend. Als publiek voel je warmte én verwarring. Het is hartverwarmend, maar ook hartverscheurend. En we mochten met Lichtgevoelig debuteren op het grote internationale Fringe Festival in het Schotse Edinburgh.”

Je praat snel en vloeiend Nederlands, Frans en Engels. Je zet veel talenten in, als zangeres, actrice en presentator. Maar hoe zou je jezelf omschrijven? Wat heb je van je ouders, die twee tegenpolen waren.

“Ik heb dingen van de twee. Mijn vader was een architect die dirigent had moeten worden. Zijn grote passie was muziek. Hij was geen zakenman, waardoor het wel eens misliep. Hij had een soort je m’en foutisme in zich, wat mijn moeder niet had. Zij was haar nuchtere zelve, had oog voor elk detail. Ze werkte hard, runde haar gezin, richtte het huis mooi in, ontwierp en naaide haar en soms ook onze kleren, en kon ongelooflijk goed koken. Ik keek op naar haar. Het huwelijk tussen mijn ouders was wel geen succes. Ik heb als kind veel ruzies gehoord. Er zijn minnaressen geweest en mijn vader had een alcoholprobleem. Wij zijn een bourgondische familie. Maar ik heb dus veel gezien en ik ben me zeer bewust van de gevaren van alcohol.”

Je vader is gestorven in 1996, jij was 32, maar je had toen al afstand genomen van hem.

“Zoveel jaren later kijk ik daar anders naar. Ik heb op meerdere vlakken wel een gelukkige jeugd gehad. Ik deed ballet, volgde teken-, muziek- en dictieles, ging naar de scouts. En ik mocht studeren, acteren, alles wat ik wou. Maar toen, als jongste van drie en het kakenestje, zat ik midden in een soort van tweestrijd tussen mijn ouders. Uiteindelijk zijn zij na 38 jaar ook gescheiden. Mijn moeder, toen mijn leeftijd nu, was opgelucht dat

het voorbij was. Maar de ruzies die ik hoorde, zijn krassen op mijn ziel. En dan gebeurt het vaker dat één ouder een kind zo sterk in zijn of haar verdriet betrekt, dat het – uit loyaliteit – afstand neemt van de andere ouder. Ook ik had het gevoel dat ik moest kiezen, en zag mijn vader bijna drie jaar niet. Daar heb ik spijt van. Kinderen moeten, wat er ook gebeurt, beide ouders kunnen blijven zien. Die problematiek ken ik intussen ook via Het Huis, waar ik ambassadrice van ben, en waar men meehelpt het contact te herstellen tussen ouder en kind na een vechtscheiding.”

Had het slechte huwelijk van je ouders een invloed op jouw latere relaties?

“Mensen leren vaak niet uit hun eigen geschiedenis. Slachtoffers van misbruik zie je dader worden. Ik heb een partner gehad die zwaar alcoholist was. En ik dacht dat ik het met veel liefde wel zou oplossen. Maar na vijf jaar was ook ik opgelucht dat het voorbij was. Je moet werken aan een relatie, maar je moet ook chance hebben op wie je valt.”

Wat betekent jouw huidige partner regisseur Toon Slembrouck voor jou? Wat is het geheim van een goede relatie?

“We zijn 23 jaar samen en zien elkaar

doodgraag. Het begon onder een moeilijk gesternte. We zaten allebei nog in een relatie, hij had twee kleine kinderen. Toen we elkaar beter en beter leerden kennen, ontdekten we een heel grote gemeenschappelijke basis. Van passie tot liefde: een goede relatie voor mij is elkaar graag zien tot in je diepste vezels. Het is elkaar versterken. En Toon doet dat, en vice versa. Ik ben soms te snel tevreden, maar hij moedigt me aan en maakt me beter. En ik probeer zijn veeleisendheid wat bij te sturen. Toon geeft me ook rust en vertrouwen. Een voorbeeld: tijdens de opnames van Windkracht 10 liep er één en ander fout met een sportvliegtuigje. Sindsdien heb ik vliegangst bij het landen. Maar als ik naast Toon kan zitten in het vliegtuig, is het oké.”

Je hebt geen eigen kinderen. Wel twee pluskinderen. In een interview met Luk Alloo in 2005 zei je: “Ik heb geen kinderen. Dat is al lang een uitgemaakte zaak. Ik heb daar voor een groot stuk zelf voor gekozen en ik heb ook geen partner gehad die echt kinderen wou. Daar heb ik geen spijt van, maar soms vrees ik dat ik dat zou kunnen betreuren als ik 60 ben.” “Dat klopt. Toen het kon, had ik een partner die geen kinderen wou. En ik was altijd maar druk aan het werk. En Toon had al twee kinderen. Het is er dus niet meer van gekomen. En nu? ‘Spijt is wat de koe schijt’, zeg ik wel eens. Je kunt de pagina niet terugdraaien. En toch denk ik soms dat ik nog iets ga missen, zoals oma worden. De liefde die je koestert voor je kinderen blijkt met niets te vergelijken, maar dat weet ik dus niet. Het moet boeiend zijn, jezelf te herkennen in je kind. Die diepgewortelde trots van ouders, dat is heel schoon. Maar evengoed moet je er vaak een hoop zorgen en verdriet bijnemen.

Wat is jouw grootste verdriet? Mijn grootste verdriet, verdriet dat het

diepste geworteld zit, is de scheiding van mijn ouders. Een ander groot verdriet, is de Alzheimer van mijn moeder, waarbij vooral de laatste jaren erg lastig waren. Ik maak me ook grote zorgen, om wat er in de wereld gebeurt. Welk onheil hangt er ons nog boven het hoofd? En ik heb vrienden verloren die in mijn hart zaten. Hilde Rens (Yasmine) die in 2009 uit het leven stapte. En Stef Peire, in 2015. Ik denk nog elke dag aan hen.”

Kan je begrijpen waarom Hilde en Stef uit het leven zijn gestapt? “Je wilt begrijpen, voelen, reconstrueren – maar je kunt je nooit verplaatsen in iemand anders’ hoofd. Het exacte waarom, begrijp je nooit. Stef was altijd goedgezind, een geweldige

gitarist die deed wat hij graag deed. Hij had wel een grote teleurstelling opgelopen op amoureus vlak, met een financieel débacle erbovenop. Maar zijn dood kwam als een donderslag bij heldere hemel. Zelfs nu kan ik de puzzel niet leggen. Ook niet bij Hilde. Zij was geen donker mens, maar een zotte doos, grappig, warm, enthousiast. Ze dronk graag een Duvel, genoot van gezelschap. Maar na een paar tegenslagen ging het bergaf. Die laatste week kreeg ze ook nog eens foute medicatie, dat was de druppel. Maar dat het onomkeerbare eraan kwam, besefte ik niet.”

Je zingt nu Yasmines liedjes. Wat doet dat met jou?

“Er bestaat geen handleiding voor

“Slachtoffers van misbruik zie je dader worden. Ik heb een partner gehad die zwaar alcoholist was.”

Zorgeloos door weer en wind

Reis 1 onbeperktjaarvoor € 67

Op pad in de regen, het donker of de sneeuw? Laat dat maar aan ons over.

Met de Omnipas 65+ reis je een jaar lang onbeperkt met bus en (Kust)tram voor slechts 67 euro. Zo blijf je ook in de winter vlot, veilig en voordelig onderweg.

Koop je 65+-abonnement online of in een Lijnwinkel.

Alle info op delijn.be/65plus

verdriet. Ik kan geen vrede nemen met haar dood. Maar Yasmines muziek live brengen, geeft troost. De nummers zijn prachtig herwerkt door Jo Mahieu. Ze klinken anders, maar de ziel is gebleven. Yasmine had een heel uiteenlopend repertoire. Ik ben dankbaar dat ik de breekbaarheid van Porselein of Diep in mij mag vertolken. Blij, omdat ik Hilde zo graag zag. Blij om de eenvoud, het pure, de verbondenheid met het publiek. En blij dat ik zo het taboe rond zelfdoding wat kan helpen doorbreken. Mijn boodschap? Praat erover. Gun verdriet ruimte. En als iemand het wil delen: luister.”

De musical Lichtgevoelig gaat over vergeten … In hoeverre kon je het aanvaarden dat je moeder Alzheimer had?

“We wisten niet goed wat Alzheimer was. Er viel toen weinig over te lezen. En zo maakten we fouten. We – mijn broer, zus en ik – discussieerden te lang of namen het moeder kwalijk dat ze oude koeien bovenhaalde. Terwijl je enkel kunt aanvaarden. Alzheimer knabbelt aan alles wat iemand is – je denken, je spreken, je zijn, je handelen. Ermee omgaan is niet gemakkelijk, maar ik heb mijn best gedaan. We bladerden vaak in fotoalbums. Hoe ouder de foto’s, hoe beter ze de mensen herkende. We pakten elkaar ook meer vast. Wat niet met woorden kan, lukt soms met een aanraking. Mijn moeder heeft, denk ik, niet echt afgezien. Ze was een positivist. Ze woonde tot enkele maanden voor haar tachtigste zelfstandig. Maar na een val moest ze naar het woonzorgcentrum. Daar ging het, ondanks de goede zorg, snel bergaf. Ze riep vaak. Wat er precies in haar omging, weet je nooit. En paradoxaal genoeg knaagde het goed verzorgd worden, aan haar gevoel van eigenwaarde. Haar boodschappenlijstje schreef ze nog, maar naar de supermarkt gaan kon ze niet meer.”

Hoe kijk je zelf aan tegen het ouder worden, ook in het licht van de tijd waarin we nu leven?

“Ouder worden gaat vanzelf. Maar met echt oud zijn, ben ik nog niet bezig. Ik kan alleen maar dankbaar zijn. Ik tel mijn zegeningen. Wat er in de wereld gebeurt, baart me wel grote zorgen. Het zijn zotte, idiote, op macht beluste kleuters die de touwtjes in handen hebben. Komt daarbij de toenemen-

de polarisatie, de verrechtsing, het fake news. Ik ben er niet gerust in. En natuurlijk gebeurt er ook veel moois. Als ik lees hoe vrijwilligers uit Israël Palestijnse kinderen naar het ziekenhuis in Jeruzalem of Tel Aviv voeren, word ik warm. Dat soort verzet is van tel. Menselijkheid zonder oordeel is de manier waarop de wereld gered kan worden. In die veerkracht zit hoop.”

OP ZOEK NAAR EXTRA INFORMATIE?

Op de website www.andreacroonenberghs.com vind je onder “nieuws en agenda” meer informatie over Hommage aan Yasmine en Lichtgevoelig. Je vindt er ook de speeldata. Op www.hethuis.be vind je meer informatie over Het Huis.

Bestel je brochure

WAT ALS JE MET JE TESTAMENT LEVENS KAN REDDEN?

Met je legaat investeer je rechtstreeks in beloftevolle projecten van Belgische onderzoekers. Door jouw solidariteit kan het kankeronderzoek onverminderd doorgaan.

Meer weten? Vul onderstaande coupon in of contacteer onze relatiebeheerders giften & testamenten: Greta Van Der Gracht – 0499 69 53 86 – gvandergracht@kanker.be

Jürgen Van Molle – 0492 29 84 62 – jvanmolle@kanker.be

Neem Stichting tegen Kanker op in je testament ❏ Ja, Stichting tegen Kanker mag mij per e-mail informeren over haar activiteiten. Wij behandelen je gegevens met de grootste zorg. Ons beleid inzake gegevensbescherming is beschikbaar op www.kanker.be/privacybeleid

❏ Ja, ik wens de informatiebrochure rond testamenten te ontvangen.

Terugsturen naar: Stichting tegen Kanker, Leuvensesteenweg 479, 1030 Brussel.

Naam: Voornaam:

Straat: Nr: Bus:

Postcode: Gemeente:

Telefoon:

E-mail:

VRAAG HET AAN OKRA

Hoe willen we later wonen?

Elke maand tracht de redactie hier vragen van lezers te beantwoorden. Deze maand hebben Paolo en Els een vraag.

Tekst Marijn Loozen — Illustratie Shutterstock

Beste OKRA,

Sinds drie jaar zijn mijn vrouw en ik met pensioen. Onze twee kinderen zijn het huis uit. We hebben ons huis 30 jaar geleden gebouwd, maar we merken dat er stilaan kosten opduiken. We willen ook dat onze woning aangepast is, mocht er ooit zorg nodig zijn. We twijfelen: blijven we hier en passen we ons huis aan, of gaan we op zoek naar een aangepaste woning of appartement?

Paolo en Els

Het is heel goed dat jullie tijdig nadenken over hoe jullie willen wonen. Uit onderzoek blijkt dat veel mensen die vraag uitstellen, maar dat het net moeilijker wordt om beslissingen te nemen naarmate ze ouder worden. Vaak moet er dan snel gehandeld worden, onder druk van omstandigheden. Jullie vraag vat het dilemma van veel ouderen samen: we weten dat onze woning niet ideaal is, maar veranderen is niet eenvoudig.

Aanpassen of verhuizen?

Onze relatie tot onze woning verandert: we brengen meer tijd thuis door, verplaatsingen worden korter en dagelijkse handelingen kunnen moeilijker worden. Uit verschillende studies blijkt dat veel 65-plussers wonen in huizen die matig tot slecht aangepast zijn aan hun noden. Vaak gaat het om oudere woningen van vóór 1980, die te groot zijn en niet afgestemd op de huidige levensfase.

De keuze tussen aanpassen of verhuizen is natuurlijk persoonlijk en ze hangt ook af van verschillende factoren. Het gaat niet alleen om trappen of drempels, maar ook om hoe graag je ergens woont. Denk na over wat je nodig hebt, nu en in de toekomst. Kijk ook naar de buurt: zijn er winkels, een apotheek, een bakker in de buurt? Is er openbaar vervoer? Zijn er verenigingen of mogelijkheden tot sociaal contact? Wil je graag dichter bij kinderen of vrienden wonen?

Aanpassen: premies en advies

Als je je woning wilt aanpassen, laat je dan goed informeren. De dienst ‘Ergobegeleiding en woonadvies’ van CM biedt gratis advies aan huis over hoe je je woning zorgvriendelijk kunt maken. Aanpassingen kunnen een flinke investering zijn, maar er bestaan tegemoetkomingen. Voor 65-plussers is er de Vlaamse aanpassingspremie. Die kan je aanvragen als je bijvoorbeeld:

technische hulpmiddelen installeert (zoals een traplift, aangepaste badkamermeubelen, handgrepen, automatisering van rolluiken), verbouwingen uitvoert om je woning toegankelijker te maken (zoals hellende vlakken, bredere deuren, het wegwerken van niveauverschillen).

De premie kan aangevraagd worden door bewoners of verhuurders. Personen jonger dan 65 jaar komen niet in aanmerking, maar kunnen eventueel terecht bij het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap. Ook bij het woonloket van je gemeente kan je terecht voor informatie over energiepremies.

Verhuizen: naar waar?

Veel ouderen willen graag thuis blijven wonen. Maar soms is verhuizen een betere keuze, bijvoorbeeld als de kosten of de inspanning van verbouwingen te groot zijn, of omwille van de nabijheid van diensten, familie of vrienden. Er zijn verschillende alternatieven: assistentiewoningen, zorgwonen, kleinschalige woonvormen zoals cohousing.

Wonen is meer dan een dak boven je hoofd. Denk dus tijdig na over je woontoekomst. Bezoek woonvormen, praat erover met familie of mantelzorgers, en laat je ondersteunen. Want goed wonen is ook goed leven.

Vriendelijke groet

Marijn

Welke mogelijkheden zijn er om langer thuis te wonen? Samen met CM organiseert OKRA op 25 november een webinar over de mogelijkheden om langer thuis te wonen en de keuze naar aangepast wonen.

Meer info: cm.be. Nog een vraag? Contacteer zorgrecht@okra.be of 02/246 67 00

“Ik geef zorg in palliatieve situaties, dat is iets bijzonders. Je gaat heel bewust om met de tijd die er rest. Ik let op details: kan ik pijn verlichten? Kan ik iemand nog eens goed laten lachen? Ik hoor van mantelzorgers dat ze diep durven slapen omdat ze weten dat ik waak. ’s Nachts heb ik mooie gesprekken met mensen. Luisteren en geruststellen, geen onderwerp uit de weg gaan, ook dat is een deel van mijn job.”

Scan de QR-code en lees het verhaal van Linda, nachtverzorgende bij Ferm Thuiszorg

Bel voor jouw aanvraag gratis 0800 112 05 SamenFerm.be/thuiszorg

De prijs van erven en schenken

Wat als je er niet meer bent? We zijn er liever niet mee bezig, maar toch is het verstandig om tijdig na te denken over je nalatenschap. Met een testament of een schenking bepaal je grotendeels zelf wie wat krijgt. Toch kan je niet zomaar je zin doen. Je moet steeds rekening houden met erfbelastingen, schenkingstarieven en wettelijke beperkingen. En de hamvraag: schenken of laten erven?

Tekst Michiel Bronckaerts Foto Shutterstock Portret Bart Azare

Als je geen testament opstelt, bepaalt de wet naar wie je erfenis gaat. In België houden we de regie liever in eigen handen. Dat blijkt alvast uit cijfers van de Federatie van het Notariaat (Fednot). In de eerste helft van 2025 werden er in België meer dan 40 000 testamenten opgesteld. Met ruim 28 000 testamenten is Vlaanderen de overduidelijke koploper, goed voor een aandeel van 70 procent. Wallonië volgt met ongeveer 10 000 stuks en Brussel sluit af met iets meer dan 2 200 testamenten. In vergelijking met vorig jaar blijft het aantal testamenten in Vlaanderen op hetzelfde niveau.

Aantal testamenten in de eerste zes maanden van elk jaar

Vlaamse ‘splitting’

In Vlaanderen geldt het successietarief afzonderlijk voor onroerende goederen zoals een huis of appartement en roerende goederen zoals geld op zicht- en spaarrekeningen. Beide worden dus apart belast op hun netto-actief. Elke erfgenaam kan dus € 50 000 aan onroerende goederen erven aan 3 procent en daarnaast nog eens € 50 000 aan roerende goederen, eveneens aan 3 procent. Het opgetelde bedrag van € 100 000 wordt dus belast aan het laagste tarief. Die regelgeving staat bekend als de zogenaamde ‘splitting’. Hierdoor beland je minder snel in de hogere tariefschijven. Mooi meegenomen, want dit komt uiteindelijk neer op minder belastingsdruk en meer van de erfenis die effectief bij de erfgenamen terechtkomt.

CIJFERS SUCCESSIERECHTEN VLAANDEREN

Tarief in rechte lijn en tussen partners

Bron: notaris.be

Wat wel verandert, is de gemiddelde leeftijd waarop mensen een testament opstellen. Die ligt ondertussen op 63 jaar, terwijl de jaren ervoor dat meestal schommelde rond de 65 jaar. Opvallend, in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ligt de leeftijd aanzienlijk hoger: 69 jaar.

In ieder geval is het nooit te laat om werk te maken van je testament. Hoe moeilijk die denkoefening ook mag zijn, uiteindelijk draait het om maar één ding: je erfenis organiseren zoals jij het wil. Dat kan je gemoedrust schenken, maar draagt doorgaans ook bij tot de familievrede. En niet onbelangrijk: een vermindering van de erfbelastingen.

Erfbelastingen

Schijf van het erfdeel Tarief

Tarief tussen broers/zussen

Schijf van het erfdeel Tarief

Tarief voor anderen

Schijf van het erfdeel Tarief €

Als je erft van een erflater woonachtig in België moet je successierechten betalen. Een maatregel die bij velen op ongenoegen stoot, maar waar niemand aan ontkomt. Het bedrag hangt af van hoeveel je erft en je relatie tot de erflater. Directe familieleden, zoals kinderen en echtgenoten, betalen minder belasting dan verre familieleden of mensen die niet direct verwant zijn. Maar de belasting is ook progressief. Hoe meer een erfgenaam opstrijkt, hoe hoger de tariefschijf en dus hoe zwaarder de heffing. Daarnaast gelden er nog eens andere regels per gewest. Voor het juiste tarief moet je nagaan waar de erflater de laatste 5 jaar heeft gewoond, ofwel de effectieve, voortdurende en feitelijke woonplaats. »

Bron: notaris.be

De erfrechtelijke reserve

Jouw testament, jouw keuzes? Niet helemaal. De wet biedt namelijk een bijzondere bescherming aan bepaalde erfgenamen. Los van je testament hebben de kinderen en de langstlevende huwelijkspartner recht op een minimum erfdeel, ook wel gekend als de erfrechtelijke ‘reserve’. Zo blijft de helft van je vermogen voorbehouden aan je kinderen. Dat vermogen moet vervolgens worden verdeeld onder het aantal kinderen. Enig kind? Dan erft zoon of dochter integraal de helft. Bij twee kinderen wordt deze helft verdeeld in evenredige delen en krijgen ze dus elk een vierde. Drie kinderen hebben elk minimaal recht op één zesde. Bij vier kinderen bedraagt de reserve één achtste. Ook de langstlevende echtgenoot geniet een gelijkaardig beschermingsrecht. Zo krijgt de echtgenoot het vruchtgebruik over (een deel van) de erfenis, afhankelijk van het gekozen huwelijksstelsel.

• Feitelijk samenwonende partners hebben geen wettelijk erfrecht

• Wettelijke samenwonende partners erven het vruchtgebruik op de gezinswoning en inboedel

• Gehuwde partners erven het vruchtgebruik op de hele nalatenschap, zoals bijvoorbeeld het vruchtgebruik op de rekeningen en een tweede verblijf.

Kortom, het beschermingsrecht heeft enkele belangrijke gevolgen. Als de reservataire erfgenamen te weinig erven, bijvoorbeeld omdat je te veel schonk aan iemand anders, hebben ze het recht om het tekort op te eisen. Dat gebeurt aan de hand van een vordering tot inkorting. Hierbij krijgt de benadeelde erfgenaam een vordering op de persoon in kwestie die ‘te veel’ heeft gekregen. Uiteraard is niemand verplicht om zijn minimum erfdeel op te eisen. Een kind kan beslissen om de zaken te laten zoals ze zijn. Andersom

Onroerende schenkingstarieven in rechte lijn

Vlaamse Gewest in rechte lijn (gehuwden, wettelijk samenwonende partners en feitelijk samenwonende partners die al een jaar samenleven)

Schijf van het schenkdeel

Schenkingstarieven tussen “anderen”

Vlaamse Gewest (anderen) Schijf van het schenkdeel

kan je je kinderen ook nooit volledig onterven, want elke benadeelde partij kan zijn rechten laten gelden.

Geven bij leven

gen alsnog hoog oplopen. Maar wie het slim aanpakt, kan fiscaal voordeel halen uit een schenking. Daarnaast wordt het leven alsmaar duurder. Voor je begunstigden komt een financiële duw waarschijnlijk niets te vroeg. Maar zoals gezegd heeft een schenking ook gevolgen voor je vermogen. Je wordt namelijk armer. Het is niet de bedoeling dat je door een gift jezelf in financiële problemen brengt.

Schenkingstarieven

De onroerende schenkingstarieven zijn vandaag in de drie gewesten hetzelfde. Onder onroerende goederen verstaan we niet-verplaatsbare zaken zoals een huis, appartement en ander vastgoed. De tarieven liggen

lager dan de erfbelastingen, maar zijn ook progressief. Je kan een hogere schijf ontlopen door je schenking in meerdere, kleinere schijven uit te voeren. Om belastingvermindering te genieten moet er wel telkens een periode van drie jaar zitten tussen elke schenking. Een opeenvolging van onroerende schenkingen binnen de drie jaar wordt samengeteld, daardoor beland je alsnog in een hogere belastingschijf. Voor de schenking van roerende goederen (geld, juwelen, aandelen, …) geldt in Vlaanderen en Brussel een vlak tarief: 3 procent tussen partners en erfgenamen in rechte lijn en 7 procent voor alle andere personen. In Wallonië bedragen de tarieven respectievelijk 3,3 procent en 5,5 procent.

Uiteraard kan je ook (een deel van) je kapitaal doorgeven vóór je sterft. Dat kan met een schenking. Dat is een overeenkomst waarbij een schenker gratis en onherroepelijk een roerend of onroerend goed overdraagt aan een begunstigde. Waarom zou je nu schenken in plaats van je erfenis verdelen via een testament? In de meeste gevallen is het goedkoper. Want de schenkingstarieven in België zijn lager dan de successierechten. Toch mag je hier niet al te lichtzinnig mee omspringen. Als het over grote bedragen gaat, kunnen de belastin- »

Met een S200 traplift

Uw huis is niet zomaar een huis. Het is een vat vol herinneringen. Het groeide met u, uw gezin en de steeds veranderende omstandigheden mee en kan dat ook in de toekomst blijven doen. De trapliften van TK Home Solutions worden namelijk ontwikkeld om u maximale onafhankelijkheid te bieden in uw dagelijkse routine. Zo kan uw huis nog heel lang uw thuis zijn.

Ga voor meer informatie naar tk-traplift.be of bel gratis 0800 94 365.

* Aanbieding onder voorwaarden, zie tk-traplift.be RL Nu met 0% btw, enkel in november*

VERSTANDIG SCHENKEN,

HOE PAK JE DAT AAN?

Wie wil schenken doet er goed aan om schenkingsvoorwaarden op maat uit te werken. Er zijn namelijk tal van opties en modaliteiten mogelijk. Waarop moet je letten? We vroegen het aan notaris Bénédicte Strobbe, woordvoerster van Notaris.be.

1 Bouw controle in Bénédicte Strobbe: “Als je schenkt met voorbehoud van vruchtgebruik behoud je jezelf het vruchtgebruik voor. Dit kan zowel voor roerende goederen als voor onroerende goederen. Dit betekent dat je het recht hebt om ‘de vruchten’ van de geschonken goederen te ontvangen. Denk aan huurinkomsten van een huis, interesten van een spaarrekening of dividenden van aandelen. Let wel, om jou het vruchtgebruik voor te behouden is een notariële schenking vereist. Bij hand- of bankgiften is dit niet mogelijk.”

2 Anticipeer op toekomstige kosten “Bij een schenking kan je een last opleggen aan de begiftigde Bijvoorbeeld de last om periodiek een bepaald bedrag te betalen aan de schenker, zo heb je als

notaris Bénédicte Strobbe

schenker toch nog een extra inkomstenbron en ben je min of meer voorbereid op onvoorziene kosten. Die last moet wel binnen de perken blijven, anders is het geen schenking meer. Ik raad aan om die mogelijkheden te bespreken met de notaris.”

3 Ga verkwisting tegen

“Het is niet uitzonderlijk dat begiftigden opeens naast hun schoenen lopen en onbezonnen uitgaven doen. Daarom wordt er soms door de schenker gevraagd om een verbod op te nemen om de geschonken goederen te vervreemden. Zo’n verbod moet wel beperkt zijn in de tijd, bijvoorbeeld zolang de schenker in leven is. In dat geval kan de begiftigde de geschonken goederen niet verkopen of wegschenken, zolang de schenker leeft. Tenzij die toch zijn akkoord zou geven.”

4 Voorzie een clausule van terugkeer

“Wat als je kind vóór jou sterft? Waar gaat de schenking dan naartoe? Ook dat is te bespreken. Je kan bepalen dat de schenking naar jou terugkeert, ook als je kind zelf kinderen heeft. Maar je kan even goed beslissen dat in

zo’n geval de schenking naar de kleinkinderen mag gaan. Vaak worden zulke bedingen van terugkeer ‘optioneel’ gemaakt. Mocht de schenker worden geconfronteerd met zo’n tragische gebeurtenis, kan hij dan nog beslissen of de schenking al dan niet naar hem terugkeert.”

5 Schenk aan de kinderen (niet aan de schoonkinderen)

“Veel schenkers zijn bezorgd over de gevolgen van een schenking als hun kind gehuwd is. Wat gebeurt er bijvoorbeeld bij een scheiding van je kind? Moet je kind dat dan delen met je schoonkind? Nee, want in principe behoren geschonken goederen niet tot de huwgemeenschap. Maar via een wijzigend huwelijkscontract kan je als begiftigde een geschonken goed inbrengen in de huwelijksgemeenschap. In geval van scheiding wordt het geschonken goed dan verdeeld tussen kind en schoonkind. Wil je dat absoluut vermijden? Dan kan je een voorwaarde laten opnemen dat je als schenker je akkoord moet geven, vooraleer de begiftigde het geschonken goed mag inbrengen in de huwgemeenschap.”

Geef je nalatenschap de mooiste bestemmingen

Leef verder in de vele acties van Rode Kruis-Vlaanderen.

Overweeg je om Rode Kruis-Vlaanderen op te nemen in je testament? Dat is een mooi gebaar. Want bij ons help je niet één goed doel, maar talloze initiatieven. Net als onze 13.000 vrijwilligers. De bloedinzameling en eerstehulpverlening bij evenementen en rampen ken je vast. Maar we doen meer. Zo organiseren we bijvoorbeeld sociale activiteiten voor ouderen, kwetsbare kinderen en mensen met een beperking.

Rode Kruis-Vlaanderen steunen via je testament?

Het is eenvoudiger dan je denkt. Ontdek er alles over in onze gratis testamentgids

Ja, ik ontvang graag de gratis testamentgids. Stuur het ingevulde strookje naar Rode Kruis-Vlaanderen, Legaten, Motstraat 40, 2800 Mechelen. Of ga naar www.rodekruis.be/testament

Voornaam:

Adres:

Naam:

E-mail: Telefoon:

WIE IS DE M/V/X ACHTER DE OKRAVRIJWILLIGER?

DEZE KEER: HERVÉ HUYS

UIT PETEGEMDEINZE

“Ik word blij en voel me zinvol wanneer ik

anderen

kan helpen”

Tekst Arno Vermeulen — Foto Billy Neerman

Naam: Hervé Huys

Geboorteplaats & -datum: PetegemDeinze, 5 oktober 1937

Burgerlijke staat: Weduwnaar sinds 1975

Woont al heel zijn leven in PetegemDeinze

Professioneel

leven: politieinspecteur

Huidige rol bij

OKRA: dagelijks bestuur OKRA Deinze Centrum en Petegem, ook actief in de sportwerking

OKRA-SPORT+

Hobby’s naast

OKRA: fotografie en werken in de tuin

“Ik zou het liefst nog eens gaan dineren met mijn overleden echtgenote en een uitgebreid gesprek hebben.”

Wat is je levensmotto?

Zien, Oordelen en Handelen. Deze slogan werd mij ingepompt via mijn lidmaatschap bij de KAJ, een jeugdbeweging die een grote en bijzondere impact op mij heeft gehad. Mijn lidmaatschap heeft mij beïnvloed en zelfs een ander mens gemaakt, bijvoorbeeld in het maken van keuzes. Zien staat voor het kijken naar wat ik voorhanden heb. Sta ik daar wel achter? Heb ik dit wel nodig? Oordelen is dan: is wat ik bijvoorbeeld zou willen kopen wel degelijk genoeg? Kan ik het wel betalen? In de huidige context en maatschappij zou reflecteren een passender woord zijn. En niet minder belangrijk is handelen: een besluit nemen en overgaan tot actie.

Wat hing er aan de muur in je tienerkamer?

Een kruisbeeld, een wijwatervatje en een beeltenis van Onze-Lieve-Vrouw. Mijn tienerjaren speelden zich af in de eerste maanden na de Tweede Wereldoorlog. We hebben nooit honger geleden tijdens die oorlog, omdat mijn moeder hoeveboter ging smokkelen en die dan doorverkocht aan gegoede burgers, en mijn vader karweien deed bij landbouwers. Toen had ik nog niet zoveel gekende idolen, er was nog geen tv en de radio viel ook niet te vergelijken met de hedendaagse digitale radio. De zus van mijn moeder was kloosterzuster en van daaruit kregen we veel christelijke inspiratie mee.

Wat zou je, als het kon, opnieuw doen en dan anders aanpakken?

Ik zou beter mijn best doen op school, beter studeren. Ook zou ik een paar talen leren spreken en schrijven, en een andere beroepskeuze maken. Verpleger of iets in de sociale sector had me zeker gelegen. Ik

zou ook nog veel meer mijn mening durven te geven in de vier adviesraden waar ik lid van was. En ik zou meer adviezen laten opmaken, gericht aan het college van burgemeester en schepenen.

Wat doe je het liefst in je vrije tijd?

En heb je een passie?

In mijn vrije tijd verzorg ik mijn grote vooren achtertuin met veel bloemen en planten, luister ik naar lichte en klassieke muziek, ga ik op stap gaan met vrienden en woon ik concerten en andere culturele activiteiten bij. Maar mijn passie ligt ergens anders: ik word blij en voel me zinvol wanneer ik anderen kan helpen. Ook met kleine zaken, zoals personen vervoeren of helpen bij het invullen van administratieve paperassen. Jarenlang ben ik chauffeur geweest bij de Minder Mobielen Centrale van Deinze en toen mijn kleinkinderen nog echt klein waren, haalde of bracht ik hen naar onder meer de kinderopvang, school en vrijetijdsbesteding.

Je mag op diner bij eender welke persoon. Wie kies je?

Ik zou het liefst nog eens gaan dineren met mijn echtgenote en een uitgebreid gesprek hebben. Over wat ze dacht bij haar afscheid vijftig jaar geleden en wat ze van de afscheidsplechtigheid vond. Hoe ze kijkt naar de manier waarop ik het allemaal gedaan heb en mij met vallen en opstaan recht heb gehouden. Ik zou met haar praten over de opvoeding van de kinderen, haar vertellen waarvoor ze hebben gekozen en hoe goed ze het stellen. Hoeveel plezier ik heb aan de twee kleinkinderen, mijn keuze om alleen te blijven, de verbouwingen aan onze woning, de tuin en vele mooie belevenissen met de kinderen, kleinkinderen, familie en vrienden, ... we zouden genoeg hebben om over bij te praten.

Gebruiken en gewoonten zijn van alle tijden. Sommige verdwijnen, andere blijven lange tijd deel uitmaken van ons leven. En bepaalde tradities kennen zelfs een tweede leven. In deze rubriek houden we elke maand een springlevende traditie tegen het licht. Deze keer: Allerheiligen en Allerzielen.

“We hebben nood aan een collectief moment om onze sterfelijkheid onder ogen te zien”

Op Allerheiligen, elk jaar op 1 november, is het traditioneel erg druk op de begraafplaatsen. Eigenlijk herdenkt de katholieke traditie die dag de heiligen. Pas daags nadien op Allerzielen worden de gewone stervelingen herdacht. Maar 1 november is in België een officiële feestdag, en 2 november niet, vandaar het massale begraafplaatsbezoek. Dodenherdenkingen zijn echter ouder dan het katholicisme. Vandaag krijgt de traditie nieuwe invullingen.

Tekst Matthias Van Milders — Foto Vecteezy

De Rooms-Katholieke, Anglicaanse en Oosters-Orthodoxe Kerk vieren Allerheiligen, al doet die laatste dat niet op 1 november. Allerzielen is iets minder verspreid, maar het is wel een belangrijke katholieke gedenkdag. De traditie van deze vieringen is ouder dan het christendom. De Kelten vierden rond 31 oktober Samhain waarbij de doden werden vereerd. Het vormde de basis voor Halloween, dat is afgeleid van All Hallows’ Eve of Allerheiligenavond. De van oorsprong Mexicaanse Dag van de Doden (Día de los Muertos) wordt gevierd op 2 november. Het feest herdenkt de tijdelijke terugkeer van overleden familieleden en dierbaren naar de aarde.

De Kerk putte uit bestaande niet-kerkelijke tradities om de eigen gedenkdagen Allerheiligen en Allerzielen vorm te geven. Het resulteerde in een misviering voor de heiligen op 1 november en daags nadien een voor de zielen die overleden waren in het afgelopen jaar. De koppeling tussen katholieke heiligen en gewone mensen komt vaker voor. Mensen wilden vroeger naast of in de kerk begraven worden, dan bevonden ze zich dicht bij de relikwieën van heiligen die in de kerk bewaard werden.

Ook op andere momenten

Het katholieke geloof is vandaag een stuk minder prominent aanwezig in onze samenleving dan enkele decennia geleden. Zo identificeert slechts één op de drie van de Vlaamse en Brusselse jongeren tussen 12 en 25 jaar zich nog als christelijk (Jeugdonderzoeksplatform, 2023). De herdenking van overleden dierbaren blijft voor velen waardevol, maar krijgt ook een andere invulling. “Vandaag heeft niet iedereen nog een boodschap aan een vast herdenkingsmoment op 1 en 2 november. Er leeft best een grote

vraag naar herdenking op andere momenten in het jaar.”

Dat vertelt Tamara Ingels, funerair expert en voorzitter van vzw Grafzerkje, een vereniging voor funerair erfgoed. Ze stond als auteur en redacteur ook aan de wieg van Memento Mori, een boekenreeks over begraafplaatsen.

“Het herdenken van de mensen die we verloren zijn, is belangrijk voor alle gemeenschappen in onze samenleving”, merkt Tamara Ingels. “En je ziet dat ze allemaal wel een geformaliseerd gebruik willen om de doden te kunnen herdenken. Dat kan 1 of 2 november zijn, maar ook de sterfdag van de overledenen, een andere verjaardag of een bepaalde feestdag. Na het vrijdaggebed brengen heel wat moslims een grafbezoek. In bepaalde Joodse gemeenschappen gaat men ervan uit dat je alles in het leven moet realiseren en niet meer in de dood. De omgang met herdenking verloopt dan ook helemaal anders. Zo kan men samenkomen één jaar na iemands overlijden om het eerste moeilijke jaar af te sluiten. Ik merk dat 1 november binnen de vrijzinnige gemeenschap weinig tot geen betekenis heeft. Maar die gemeenschap worstelt wel met de vraag wanneer ze dan haar doden moet herdenken.”

“1 en 2 november vormen een ideaal moment om je eigen wensen, vragen en bezorgdheden rond de dood te delen met je gezin en familie.”

Mooie momenten

“Toen ik kind was, werden de herdenkingen op 1 en 2 november heel strikt ingevuld”, herinnert Tamara Ingels zich. “Vandaag zorgt de individualisering en secularisering ervoor dat velen herdenking zelf invullen, aangepast aan de eigen noden om te rouwen. Herdenken kan ook zijn dat je bewust koffie zet op de manier waarop je overleden moeder dat deed. Mensen blijven wel begraafplaatsen opzoeken. Het zijn nu eenmaal de plekken waar je fysiek dicht bij de overledene komt. Het is een harde confrontatie die voor hele mooie momenten zorgt. Ik hou zelf niet van de drukte op de begraafplaatsen op 1 en 2 november. Je ziet dan bezoekers die er verder nooit komen, de rest van het jaar willen ze niet aan de dood denken. Terwijl begraafplaatsen 365 dagen per jaar geopend zijn.”

“Het feit dat veel mensen op 1 of 2 november het graf van een geliefde bezoeken, toont wel aan dat we nood hebben aan zo’n collectief moment om onze sterfelijkheid onder ogen te zien. Vroeger was dat veel meer gemeengoed. Op funerair erfgoed in kerken, op bidprentjes en in religieuze teksten werd veel explicieter naar de dood verwezen. Een schedel, Pietje de Dood met zeis en schop, een zandloper met vleugels: die symbolen werden vroeger veel gebruikt. De oproep om je voor te bereiden op de dood, zie je nu veel minder, maar ik vind dat best wel een betekenisvolle symboliek.”

Spreken over de dood

De evoluties in het herdenken van overleden geliefden betekenen niet dat 1 en 2 november geen belang meer hebben, integendeel. Tamara Ingels krijgt in aanloop van Allerheiligen en Allerzielen veel vragen van scholen.

“Vandaag heeft niet iedereen nog een boodschap aan een vast herdenkingsmoment op 1 en 2 november. Er leeft best een grote vraag naar herdenking op andere momenten in het jaar.”

“Ze zien het als een aanleiding om met leerlingen te spreken over de dood. De Vlaamse crematoria organiseren rond 1 en 2 november diensten waarop iedereen welkom is. Dat vind ik een heel mooi signaal. Gemeentes organiseren herdenkingen, concerten, wandelingen of momenten waarop lichtjes worden ontstoken.”

Ook bij OKRA gaan Allerheiligen en Allerzielen niet onopgemerkt voorbij. Verschillende trefpunten organiseren op die dagen een eucharistieviering of een moment van samenzijn.

Rouwrevolutie

Allerheiligen en Allerzielen kunnen ook nog een andere betekenis hebben dan herdenking. Volgens Tamara Ingels vormen ze een goede aanleiding om stil te staan bij de eigen sterfelijkheid. “Hoe dichter we naar ons levenseinde gaan, hoe meer nood we daaraan hebben. 1 en 2 november vormen een ideaal moment om je eigen wensen, vragen en bezorgdheden rond de dood te delen met je gezin en familie. In veel families wordt daarover niet gesproken, terwijl het zo belangrijk is. Niet alleen om de eigen vragen en wensen kenbaar te maken, maar ook om levenslessen mee te geven aan andere generaties. Als zij zelf in een oudere levensfase komen, zullen ze terugkijken op de manier waarop hun ouders of grootouders met de dood omgingen. Vragen over de dood hebben we allemaal, daar is niks aan te doen. De confrontatie met de dood kan ons helpen om ons eigen leven meer te gaan waarderen. Dood en rouwen waren lange tijd moeilijk bespreekbaar. Maar ik zie daarin de laatste 10 jaar wel verandering komen. Noem het een rouwrevolutie: mensen zoeken weer meer diepgang en stellen zich de grote vragen over leven en dood. Het is aan onze samenleving om daar antwoorden op te geven, veel meer dan nu het geval is.”

STELLING

Mensen die in armoede leven, moeten voorrang krijgen in de zorg

Eén stelling, drie generaties. Lopen de meningen uiteen, of kunnen de generaties elkaar net vinden?

Dertiger

Anna Robijns

30 jaar

uit Antwerpen

“De kennis over het zorgaanbod is te beperkt”

Iemand voorrang geven betekent dat je andere mensen benadeelt. Dat lijkt me geen oplossing. Jammer genoeg bepaalt je inkomen of je al dan niet naar de tandarts of dokter kan. Dat is fout. Moeten we daarom mensen met minder middelen voorrang geven? Ik vind van niet, maar ze moeten wel gelijke kansen krijgen. Dat doe je volgens mij door het zorgaanbod nog meer af te stemmen op hun maat. Een verhoogde tegemoetkoming, het OCMW of een medisch huis zijn waardevolle initiatieven, maar blijven nog te veel onder de radar. Via mijn werk kom ik regelmatig in contact met mensen in armoede. Door onwetendheid, taalbarrières en beperkte digitale vaardigheden weten ze zelden wat er allemaal mogelijk is.

Maar de kennis over het alternatieve zorgaanbod is ook bij de doorsnee burger beperkt. De meeste mensen hebben bijvoorbeeld nog nooit gehoord van de Sociale Kaart, terwijl je op dat platform alle zorgopties kan terugvinden.

Huisartsen, Huis van Het Kind, het CAW, … allemaal hebben ze een deeltaak om die informatie te verspreiden. Maar misschien moeten we als burgers ook meer naar elkaar omkijken en kennis delen. Wie het goed heeft, kan wanneer hij wil een beroep doen op medische hulp. Dat is voor velen niet vanzelfsprekend en daar staan we te weinig bij stil. We moeten van die blindheid af. Dat gecombineerd met wat meer gemeenschapszin zou al een verschil maken.

Tekst Michiel Bronckaerts

Vijftiger

Peter Devlieger

56 jaar uit Passendale

Zeventiger

We stellen vaak vast hoezeer armoede en gezondheid met elkaar verweven zijn. Mensen die weinig geld hebben, worden vaker ziek en leven minder lang. Dat voelt oneerlijk. De commercialisering van de zorg versterkt de ongelijkheid in toegangsmogelijkheden nog meer. Nochtans zou er in een solidaire samenleving een absoluut basisprincipe moeten gelden: zij die het moeilijker hebben, verdienen de meeste steun. Voorrang aan de armste kan de ongelijkheid deels dichten. Dat idee roept tegelijk ook grote vragen op: wat

Anne Goffin

74 jaar uit Hemiksem

“Komaf en vermogen mogen geen bepalende factoren worden” “ Als je voorrang geeft, is het risico op verdeeldheid groot”

Deze stelling prikkelde me meteen. Ik ben dan wel met pensioen, maar als voormalige verpleegkundige kan ik het onderwerp moeilijk loslaten. De afgelopen jaren heb ik de toegankelijkheid van de zorgsector sterk zien achteruitgaan. En dat staat volgens mij deels los van je financiële mogelijkheden. Mijn partner en ik hebben voldoende geld om rond te komen, maar nadat we waren verhuisd, zaten we meer dan een jaar zonder huisarts. Uiteindelijk konden we via kennissen terecht in een andere praktijk. Je netwerk speelt dus ook een rol.

Ik kan me voorstellen dat wie in armoede leeft minder kan genieten van zulke privileges. Bovendien vinden ze door schroom of onwetendheid zelden de weg naar hulp of zorgpremies. Dat is een belangrijke taak: mensen begeleiden tot bij de juiste personen en diensten. Nu spreekt de verpleegster in mij natuurlijk. Maar een tijd geleden hielp ik met de medische screening van Oekraïense vluchtelingen. Op basis van de resultaten

met ouderen die niet arm zijn, maar wel even kwetsbaar? Het risico op verdeeldheid is groot. Armen bestempelen als ‘voorrangsgroep’ kan betuttelend en stigmatiserend werken. Dokters moeten objectief beoordelen op basis van medische urgentie, los van de sociaaleconomische situatie van hun patiënt. Daarom geloof ik meer in een aanpak die armoede zelf vermindert: betaalbare huisvesting, gezonde voeding en preventie. Het zal in een aantal gevallen ziek-zijn mee helpen voorkomen. Gezondheid is een basisrecht en hoort niet af te hangen van je portemonnee. Solidariteit betekent fundamenteel kiezen voor gelijke kansen. En dus in de eerste plaats kansarmoede als gevolg van financiële ongelijkheid wegwerken.

kregen ze de noodzakelijke zorg toegediend. Zoiets doe ik met plezier, maar het wringt toch een beetje als je dan zelf al zo lang zoekt naar medische hulp.

In dat opzicht ben ik van mening dat niemand voorrang mag krijgen. Iedereen heeft recht op gezondheidszorg, ongeacht vermogen of komaf. Als dat bepalende factoren worden, faalt ons zorgsysteem. Het kan natuurlijk altijd erger. Kijk maar naar landen zoals Amerika waar nog veel mensen geen ziekteverzekering hebben en daardoor geen degelijke medische hulp kunnen betalen. Ik hoop niet dat we afstevenen op zo’n scenario, maar momenteel gaan we de verkeerde kant uit.

Ook geprikkeld door deze stelling? Dan is de Caruna-top iets voor jou. CM Gezondheidsfonds brengt op 22 november 2025 zo’n 1.500 mensen samen om ideeën en acties aan te scherpen en keuzes te maken die richting geven aan de zorg van morgen. Meer info en inschrijven via www.caruna.be/top

Rita Everaert is vrijwilliger bij

OKRA Bredene. Vorig jaar zette

ze samen met een werkgroepje haar schouders onder het initiatief ‘Hart voor troost’ waarbij mensen uitgenodigd werden om samen hun geliefde overledenen te herdenken.

Dit jaar komt er een tweede editie op 2 november, Allerzielen.

Tekst en foto An Candaele

HART VOOR TROOST HERDENKT GELIEFDE OVERLEDENEN

Rita verloor haar partner zeven jaar geleden. “Ik ervaar aan den lijve wat het is om achter te blijven na de dood van een geliefde”, vertelt ze. “Mensen leven mee met de nabestaanden, en dat doet deugd, maar je weet pas echt hoe het voelt om iemand dag na dag te missen, als je het zelf meemaakt.” Omdat er in de OKRA-groep veel mensen zijn die leven met een lege plek – een partner, een kind, een vriend(in)… - en dat vaak alleen en in stilte moeten dragen, besloot OKRA-Bredene vorig jaar om die mensen samen te brengen. “Er is

veel eenzaamheid en heel wat mensen kunnen nergens terecht met hun verdriet”, weet Rita. “Met OKRA willen we laten voelen dat we hen niet in de steek laten.” Er werden hartjes in karton gemaakt en daar schreef elke aanwezige de naam op van de persoon waarvoor hij of zij was gekomen. De harten werden opgehangen in een boom. Er werd een tekst gelezen, de aanwezigen genoten samen van een lekker ontbijt en er was een wandeling met stiltemoment ter herinnering aan de geliefden die gemist werden. “Achteraf kwamen heel wat mensen hun verhaal vertellen”, zegt Rita. “Over hoe hun partner, vriendin, kind, ... gestorven was. En over hoe ze die misten. Op een ‘gewone’ activiteit vertel je zoiets niet, maar daar – onder lotgenoten en door de sfeer van herdenking die was gecreëerd – kwamen die verhalen wel. Dat betekende veel voor mensen. Daarom

hebben we beslist het dit jaar opnieuw te organiseren.” Het thema ‘Hart voor troost’ werd behouden, maar dit jaar wordt gekozen voor een bootje als tastbaar symbool. “Voor een trefpunt dat aan de zee ligt, leek ons dat heel gepast”, vertelt Rita. “We zullen iedereen een bootje geven om de naam van de overledene op te schrijven. De creawerking maakt een decor met zand en blauwe stof voor het water waar we de bootjes dan op kunnen zetten. Met een tekst als welkom, een ontbijt en een stiltewandeling maken we er weer een mooie herdenking van waar hopelijk nog meer mensen steun in zullen vinden. We zullen alvast nog ruimer uitnodigen, en ook in de drie parochies en de kerk zal het bekendgemaakt worden. Iedereen die iemand verloor en die mens wil herdenken is welkom.”

“Je weet pas echt hoe het voelt om iemand dag na dag te missen, als je het zelf meemaakt.”

kleeft als geen ander

Protefix® kleefcrèmes

• Rechtstreeks aanbrengen op een natte prothese

• Extra sterke en langdurig kleefkracht

Protefix® kleefpoeder

• Aangewezen bij milde kleefproblemen en dun speeksel

• Snelle oplossing bij vroegtijdig loskomen van prothese

Protefix® kleefbladen

• Aangewezen bij ernstige kleefproblemen, overgangsprotheses en kaakslinking

• Beschermt tegen drukplekken en ontsteking

Protefix® Protect Gel

• Bij ontstekingen, knelling en aften

• Beschermt wondes door een afdekkende laag

• Vermindert pijn en bevordert genezing

ILSE MALFAIT

OVERLEEFDE

SEPSIS

“Terwijl ik in het ziekenhuis psychologische hulp kreeg, kregen Bart en de kinderen niet de tijd om te rouwen en voor zichzelf te zorgen.”

Van de 40 000 Belgen die jaarlijks sepsis krijgen, overlijdt één op de vijf. Dat zijn 21 mensen per dag. Nog eens twee op de vijf mensen ervaren ernstige en aanhoudende gezondheidsproblemen na sepsis. Ilse Malfait overleefde. Ze verbleef 487 loodzware dagen in het ziekenhuis. Ze zwalpte weken tussen leven en dood, verloor haar benen en vingers. Maar ze is ook kwaad, omdat het helemaal anders had kunnen lopen, als er tijdig was ingegrepen.

Ik had een knobbeltje ontdekt in mijn borst. Het was 20 mei 2020. We vertelden het niet aan de kinderen. Sander was 17, Siebert 15 en Cas 10. Maar het feit dat ik chemo moest krijgen, en mijn haar zou verliezen, konden we ook niet verzwijgen. Ik vertelde de jongste dat er slechte cellen in het lichaam van mama zaten en dat ik snel weer beter zou worden. Maar na de eerste chemo, kreeg ik hevige buikpijn. Een darmperforatie, waardoor een operatie zich opdrong. Daags nadien kreeg ik nog veel meer pijn. ‘Maak je geen zorgen’, zei de arts, over een week ben je thuis.’ Zeven dagen werden er 487.”

Diepe coma

onze oudste zoon, Sander. De jongste twee – Siebert en Cas, mochten toen niet op bezoek komen. Ik was té ziek en echt kantje boord. ‘Het is goed dat je hier in het ziekenhuis bent’, zei mijn jongste broer, ‘als er één plaats is, waar ze je zullen kunnen redden, is het hier.’ Ik zag mijn oudste zoon knikken. Maar in mijn hoofd stapelden de vragen zich op. Ik piekerde me zot, maar met die ellendige buis in mijn keel kon ik niet eens reageren.

“In mijn beleving heb ik vaak om hulp geroepen, maar tevergeefs.” “

“Weken nadien werd ik wakker uit een diepe coma. En uit vreselijke nachtmerries. Waar was ik? Wat was er gebeurd? Ik panikeerde. Ik had een beademingsbuis in mijn keel, kon niet zelfstandig ademen, niet praten, niet slikken. En ik had helse pijnen aan mijn voeten. Had ik een auto-ongeval gehad, zaten mijn benen vastgeklemd? En waar waren mijn man Bart en de kinderen? In mijn beleving heb ik vaak om hulp geroepen, maar tevergeefs. Tot ik plots besefte dat Bart aan mijn bed zat. En mijn broer. En

Een tijd later, hield Bart me een alfabetbord voor, en ik wees hem zes letters aan: V-E-R-T-E-L. Bart sprak over een septische shock. Ik had daar nog nooit over gehoord. Sepsis is een totaal uit de hand gelopen reactie van ons lichaam op een ernstige infectie. In mijn geval een heftige reactie op een infectie na mijn darmoperatie, waardoor de bloedcirculatie stopte en mijn organen één voor één begonnen te falen. Ik hoorde toen ook dat mijn voeten en vingers zwart waren en zouden afsterven, waardoor amputeren onvermijdelijk werd.”

Familiefoto

“Bart en de kinderen hebben mij er mentaal doorgehaald. Voor ik ziek werd, had ik een familiefoto laten ver-

groten als verrassing voor vaderdag. Toen die foto thuis arriveerde, vocht ik voor mijn leven. Sander hing de foto uit in mijn ziekenhuiskamer. ‘Dan ziet mijn mama ons, als ze wakker wordt’, zei hij tegen een verpleegkundige. ‘Je mama zal nooit meer wakker worden’, reageerde die. Korte tijd later gebruikte Bart de foto – ik had toen vijf procent overlevingskans – voor een emotionele oproep aan de dokters: ‘Dit is mijn vrouw’, zei hij, ‘ik wil dat jullie alles doen, om haar erdoor te sleuren. We hebben ze nodig.’ Het meeste emotionele moment voor mij was nog een tijd later, toen mijn hele gezin op bezoek was. Ik had drie zinnen voorbereid. Drie zinnen die ik via het alfabetbord zou uitspreken. En ik spelde. ‘Ik zie jullie graag.’ ‘Zorg goed voor elkaar.’ En dan aarzelde ik. Cas zag mijn aarzeling en zei plots ‘Mama, de psychologe zei dat je op de bodem van een diep zwembad drijft »

Tekst Dominique Coopman — Foto's James Arthur

“Ik zag Bart wel vliegen en zorgen, maar voelde me zelf geen mama meer.”

en af en toe kopje boven komt. Doe je heel hard je best om boven te blijven?’ Ik knikte. En vertelde niet – mijn derde zin – dat ik echt niet meer kon.”

De hel

“De eerste maanden waren onmenselijk. Operatie na operatie. Ik lag tachtig dagen op intensieve zorgen. Ik moest gereanimeerd worden, ik zag enorm af. Mijn vingertoppen én mijn beide benen werden afgezet. Dat was de hel. En toen ik eindelijk uitzicht had op revalidatie bleek dat verdomde buisje in mijn keel eens te meer dé spelbreker. Enig lichtpuntje was dat ik één namiddag naar huis mocht. Daar zag ik dat alles heel proper lag, en dat met vier mannen! Maar het was ook best confronterend, want ik wou mijn tanden poetsen, en fruitsla maken, maar dat lukte niet. Ik zag Bart wel vliegen en zorgen, maar voelde me zelf geen mama meer. Van hyperzelfstandig tot iemand die overal hulp voor nodig had. En zo kwamen de donkere gedachten naar boven. De druppel die de emmer deed overlopen, was toen ik eindelijk aan mijn revalidatie mocht beginnen. Bij elke stap, had ik opnieuw hevige pijn. Bleek dat mijn benen niet goed waren geamputeerd. Dus volgde een nieuwe amputatie. En

De

familiefoto die zoon Sander in de ziekenhuiskamer van Ilse ophing.

weer waren Bart en de kinderen daar, om me op te monteren.”

Groot geluk en groot verdriet

“Uiteindelijk heb ik het gehaald. Er is heel veel schade, maar ik heb nog een toekomst. Voor mijn kanker kreeg ik maar één chemobeurt. Nu moet ik om de drie maanden op controle, maar alles is gelukkig stabiel. Mijn grootste geluk is dat ik nog leef, en kan genieten van kleine dingen. In het begin, toen alles nog kritisch was, mijn hart stilviel, en ik stervende was, had ik nog één wens. Ik wou, hier in de binnentuin, nog één glaasje kunnen drinken met mijn gezin en familie. Intussen geniet ik van elk samenzijn. Mijn grootste verdriet is dat mijn man en kinderen dit hebben moeten meemaken. Ze zijn twee à drie jaar hun mama kwijt geweest. En ze moeten ook met de gevolgen leven. Zelf zien ze niet meer dat ik op protheses loop,

maar wel dat ik soms nog word aangestaard. Dat vinden ze lastig. Bovendien kreeg ik tijdens mijn 487 dagen in het ziekenhuis wel psychologische ondersteuning, terwijl de kinderen en Bart – die voltijds werkte, elke dag op bezoek kwam en ons gezin draaiende hield – niet de tijd kregen om te rouwen en voor zichzelf te zorgen. Mijn tweede groot verdriet, is dat er nog altijd zoveel mensen sterven aan sepsis, terwijl ze er niet aan zouden mogen sterven. Ik was bijna één van hen en daarom wil ik nu hun stem zijn.”

Een nationaal sepsisplan

“Bart werkt als tuinarchitect, en ik werk opnieuw – halftijds – als econoom bij Fluvius. Mijn werk is welkome afleiding, weg van het voortdurend bezig zijn met sepsis – een engagement dat mijn vrije tijd grotendeels invult. Samen met professor en infectiologe Erika Vlieghe, vele artsen en

“Ik onderzocht mijn medisch dossier, las studies en volgde een Europees congres over sepsis.” »

Vrienden der Blinden zet zich al 140 jaar in om de integratie van mensen met een visuele beperking te bevorderen, door hen sociale en professionele begeleiding, maar ook geleidehonden aan te bieden. Vandaag worden 80 geleidehonden door Vrienden der Blinden opgeleid en ter beschikking gesteld. Op wat die honden betekenen, staat geen prijs, maar hun opleiding kost wel geld.

WIL JE MEER WETEN OVER TESTAMENTEN TEN VOORDELE VAN VRIENDEN DER BLINDEN ? Dat kan op 3 manieren.

Neem contact op met ASTRID SONNEVILLE, je bevoorrechte aanspreekpunt, die je advies kan geven of je naar de juiste expert kan leiden Tel : +32 58 53 33 03 / +32 479 87 22 36 E-mail : a.sonneville@vriendenderblinden.org

Je kan online een brochure aanvragen, gratis en vrijblijvend, op testament.vriendenderblinden.be of door deze code te scannen

TEN SLOTTE KAN JE DEZE DOCUMENTATIE OVER LEGATEN MET DE POST ONTVANGEN, door deze strook terug te sturen naar: (adres)

Mevr Dhr Mevr en Dhr

Naam : Voornaam :

Adres :

Postcode : Stad :

E-mail : @

Telefoon :

Wettelijke vermelding: Jouw privacy is onze prioriteit! We verwerken je persoonsgegevens met respect voor jouw rechten en onze plichten conform de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Meer informatie vind je op www.vriendenderblinden.org

verpleegkundigen en twee lotgenoten maakten we een plan met 56 aanbevelingen voor artsen en verpleegkundigen, ziekenhuizen en woonzorgcentra, ouders met jonge kinderen, ouderen én het brede publiek. Minister Frank Vandenbroucke beloofde ons vorig jaar om het plan uit te rollen, onder meer door een coördinator aan te stellen.

Wat mij overkwam, en vooral het feit dat een arts achteraf zei dat hij exact hetzelfde opnieuw zou doen – waardoor er dertig cruciale uren verloren gingen – maakte me razend. Zo razend dat ik, die normaal nooit de media zou opzoeken, mijn verhaal wel móést vertellen. Ik onderzocht mijn medisch dossier, las studies en volgde een Europees congres over sepsis.

Daar rolden de tranen uit mijn ogen toen ik hoorde welke resultaten men in het Verenigd Koninkrijk en Australië boekt door mensen te sensibiliseren. Het inspireerde me om, samen met dr. Erika Vlieghe, en samen met enkele lotgenoten, de vzw Sepsibel op te richten, aan te dringen op de PANO-reportage Kwaad bloed. Ik schreef mijn verhaal ook neer in het boek Elk uur telt, en ik roep de overheid op om niet meer te dralen en te zorgen voor een nationaal sepsisplan.

Onder de indruk van haar verhaal, vraag ik Ilse tot slot of ze nog kwaad is. “Mijn kwaadheid en verdriet heb ik een plaats gegeven. Ik was woedend, maar dat is verloren energie. Ik leef nog. En ik hou vol, dankzij de steun

van velen. Moeilijker nu is het omgaan met de kwaadheid en het verdriet van lotgenoten en nabestaanden. Zij zijn kapot van gemis en delen hun verhaal met mij. Deze week alleen al kreeg ik lange berichten van een moeder die haar zoon verloor, een verhaal dat door merg en been snijdt.”

“De groep van bondgenoten groeit. En gelukkig zijn er ook positieve verhalen die me kracht geven. Zoals dat van een jonge vrouw van 21 die zich erg ziek voelde. Haar moeder dacht meteen aan sepsis, en dankzij haar alertheid keerde het tij na 48 uur. Of zoals het verhaal van Paul Breyne, ere-gouverneur van West-Vlaanderen, bij wie de huisarts de symptomen herkende en hem op tijd naar het ziekenhuis stuurde.”

“Ik piekerde me zot, maar met die ellendige buis in mijn keel kon ik niet eens reageren.”

BOEK Elk uur telt –Ilse Malfait Elk uur telt, Ilse Malfait. De opbrengst van het boek gaat naar vzw Sepsibel. (www.sepsibel.be)

Kijk op pagina 54 van dit magazine en win een exemplaar van het boek.

voor

URINEVERLIES

Always Discreet voor urineverlies, deze medische hulpmiddelen zijn gereguleerde gezondheidsproducten en dragen overeenkomstig deze regelgeving de CE-markering. Lees de gebruiksaanwijzingen op de verpakking. Geproduceerd door Procter & Gamble Technical Centre Ltd, VK. Herzieningsdatum: 22/09/2025.

Betrouwbare bescherming bij urineverlies en geurtjes

Superabsorberende kern

Houdt geurtjes in enkele seconden vast

Dubbele beschermrandjes helpen lekken voorkomen Dermatologisch getest

ALLES WAT JE MOET WETEN OVER … Pleegzorg

Elke dag passeren in het nieuws of in gesprekken begrippen die heel vertrouwd klinken. Maar wat betekenen ze exact? In deze rubriek nemen we elke maand een aantal van die begrippen onder de loep. Wil je zelf een begrip voorstellen, uit het nieuws of uit gesprekken met familie, vrienden en (klein)kinderen? Dat kan via magazine@okra.be.

Deze keer hebben we het over alles wat je moet weten over pleegzorg en 11 november.

Tekst Matthias Van Milders Illustraties Pexels & Shutterstock

In Vlaanderen wonen bijna 12 000 kinderen en jongeren in een pleeggezin. Ook volwassenen met een handicap en/of een psychiatrische problematiek kunnen er terecht. Op dit ogenblik zijn er meer dan 8 000 pleeggezinnen. Binnen deze groep nemen de pleeggrootouders een bijzondere plek in.

Soms kan of mag een kind niet meer thuis wonen. Ouders kunnen zelf vrijwillige pleegzorg inroepen omdat het even moeilijk gaat. Het kan ook zijn dat de jeugdrechter een kind toewijst aan een pleeggezin. Dan spreken we van gedwongen pleegzorg. Gedurende een tijd biedt het pleeggezin zorg en opvang aan het pleegkind. Dat duurt tot het pleegkind weer naar huis kan, of tot wanneer het zelfstandig kan gaan wonen.

Niet alleen minderjarigen komen in aanmerking voor pleegzorg. Ook volwassenen met een handicap en/of een psychiatrische problematiek komen in aanmerking. Hen noemen we pleeggasten. Een bijzondere categorie zijn de niet-begeleide minderjarige

vluchtelingen. Deze kinderen of jongeren zijn in ons land zonder begeleiding van een ouder of een andere gekende volwassene.

5 vormen

Pleegkinderen kunnen worden opgevangen in een pleeggezin dat ze kennen, of in een pleeggezin dat hen onbekend is. Wanneer ouders de opvoeding tijdelijk niet aankunnen, is netwerkpleegzorg bij bekenden vaak de beste oplossing. Het kind kan dan terecht bij een vertrouwd iemand, op een plek die als thuis aanvoelt. De periode van pleegzorg kan variëren van enkele weken of maanden tot meerdere jaren. Een pleegkind kan 7 dagen op 7 in een pleeggezin verblijven, maar even goed slechts 1 weekend per maand.

PLEEGZORG VLAANDEREN ONDERSCHEIDT 5 VORMEN VAN PLEEGZORG

Ondersteunende pleegzorg loopt gedurende een beperkte periode met het oog op een adempauze voor de ouders. Crisispleegzorg is er voor kinderen die dringend een opvangplaats nodig hebben. Ze kunnen heel snel en in principe voor een korte periode terecht bij een crisisgezin.

Als de ouders de zorg even niet meer aankunnen, kan een kind terecht bij een pleeggezin voor kortdurende pleegzorg. Intussen krijgen de ouders de ruimte om aan de slag te gaan met de uitdagingen waarmee ze geconfronteerd worden. Soms is pleegzorg langer dan een jaar nodig, tot wel meerdere jaren. Dan spreken we van langdurige pleegzorg. Bij behandelingspleegzorg wordt de pleegzorg gecombineerd met een specifieke behandeling voor psychische, emotionele of gedragsproblemen.

Pleegzorg is niet hetzelfde als adoptie. De ouders van een pleegkind worden altijd zo goed mogelijk betrokken en hebben inspraak, pleegzorgers hebben geen ouderlijk gezag over het pleegkind, en pleegzorg is in principe tijdelijk.

“Grootouders in pleegzorg zijn echt straffe mensen die een prachtig engagement opnemen. Dat doen ze in de eerste plaats ten aanzien van hun kleinkinderen, maar ook van hun kinderen en het ruimere netwerk waar ze zelf deel van uitmaken. Hoedje af hiervoor!”

Jeroen Vandenbussche

Coördinator en woordvoerder van Pleegzorg Vlaanderen

Pleeggrootouders

Ook ouderen kunnen de rol van pleegzorger opnemen. Soms worden ze pleeggrootouder, als hun eigen kind de ouderlijke rol niet meer volledig kan opnemen. Voor alle betrokkenen is dat een ingrijpende gebeurtenis. De oudere is niet meer alleen grootouder, maar krijgt ook een opvoedende rol. En dat gebeurt dan nog eens op een moment dat vaak bol staat van de emoties.

Pleeggrootouders hebben een heleboel vragen. Wat brengt de toekomst voor hun pleegkleinkinderen als ze er zelf niet meer zijn? Doen ze het wel goed? Hun pensioen hadden ze zich waarschijnlijk helemaal anders voorgesteld: hoe moet het nu verder? Wat doen ze met eventuele gevoelens van schaamte? Hoe gaan ze op een goede manier om met hun kind en/of schoonkind?

Pleegzorg organiseert in elke provincie trainingsprogramma’s voor pleeggrootouders onder de naam Grootouders in Pleegzorg (GRIP). Ook zijn er ontmoetingsgroepen waar pleeggrootouders lotgenoten kunnen ontmoeten.

Meer info en contact: www.pleegzorg.be

Tijdens de Week van de Pleegzorg staat pleegzorg in de kijker. Benieuwd naar het aanbod tussen 7 en 16 november? Neem een kijkje op www.pleegzorg.be/week-vande-pleegzorg.

ALLES WAT JE

MOET WETEN OVER …

Sommige data hebben behoorlijk wat betekenis. Neem nu 11 november. Niet alleen vieren we dan het einde van de Eerste Wereldoorlog. Carnavalisten beginnen die dag ook aan het nieuwe carnavalsseizoen en de 11.11.11-campagne kent haar jaarlijkse hoogtepunt. Verder heeft Sint-Maarten die dag zijn feestdag en vieren de Polen hun nationale feestdag.

Wapenstilstand

Op 11 november 1918 in de vroege ochtend bereikten geallieerden en Duitse onderhandelaars een akkoord over het einde van de Eerste Wereldoorlog. Dat deden ze in een treinwagon nabij de Franse stad Compiègne. Enkele uren later, om 11 uur, ging de wapenstilstand in. Daarmee kwam een einde aan een oorlog van meer dan 4 jaar die vele miljoenen levens eiste. Sinds 1918 is 11 november de herdenkingsdag voor de slachtoffers van alle oorlogen, zowel burgers als militairen. In ons land is Wapenstilstand een wettelijke feestdag.

Start van het carnavalsseizoen

Carnaval vindt doorgaans plaats in februari of begin maart, vlak voor Aswoensdag. Maar het carnavalsseizoen start al eerder, op 11 november, vaak om 11:11 uur. Die datum is niet lukraak gekozen. Het cijfer 11 staat bekend als een ‘gekkengetal’ en het cijfer duikt geregeld op in carnavalsmiddens.

11.11.11

In 1966 vond de eerste 11.11.11-actie plaats. De organisatoren wilden de vie-

ring van de Wapenstilstand van 1918 een nieuwe invulling geven. Door internationale solidariteit en ontwikkeling wilden ze oorlogen voorkomen. De eerste actie ging door op 11 november, van 11 uur ’s ochtends tot 11 uur ’s avonds en leverde 33 miljoen Belgische frank op. Vandaag ligt het zwaartepunt van de 11.11.11-campagne nog steeds in de periode rond 11 november. Maar 11.11.11 is het hele jaar door actief. De organisatie wil niet meer alleen oorlogen voorkomen, maar streeft naar “de transitie naar een mondiaal rechtvaardig systeem”, aldus de missie van 11.11.11. De organisatie verenigt als koepel van internationale solidariteit 52 Belgische lidorganisaties en 60 internationale partners.

Nationale feestdag van Polen

Polen viert op 11 november zijn nationale feestdag. Het land werd onafhankelijk op 11 november 1918.

Sint-Maarten

Martinus van Tours of Sint-Maarten werd geboren rond 316 en stierf in 397. Als Romeins militair sneed hij

NOVEMBER

volgens de legende op een koude dag bij de stadspoorten van Amiens zijn rode mantel in tweeën. Hij deed dat om één helft aan een naakte bedelaar te geven. Later bekeerde hij zich tot het christendom, werd bisschop van Tours en werd hij heilig verklaard. Het Sint-Maartensfeest op 11 november is niet algemeen verspreid. Maar waar het gevierd wordt, gaat het gepaard met vreugdevuren, optochten en/ of een rondgang van zingende kinderen die vergezeld van lampionnen om snoep vragen. In delen van West-Vlaanderen – zeker in de Westhoek – is Sint-Maarten nog steeds een populaire kindervriend. Zijn intrede en uiterlijk lijken sterk op dat van zijn collega Sinterklaas. Bij West-Vlaamse kinderen die héél braaf geweest zijn, komt er misschien wel 2 keer een sint langs…

KRA ONDERZOEKT

In welke mate lig jij wakker van het klimaatvraagstuk?

Helemaal niet, we kunnen hier toch niets meer aan doen Ik lig er soms echt wakker van, de wereld gaat kapot

Ik denk er wel over na en volg het nieuws erover

Ik maak me er toch wel wat zorgen over

Als je jouw welzijn vergelijkt met het weer: hoe ziet jouw dag er doorgaans uit?

Zonnig en licht

Eerder regenachtig

Wisselend bewolkt

Stormachtig en moeilijk

Zelf je mening geven? Contacteer belangenbehartiging@okra.be om deel te nemen aan ‘OKRA Onderzoekt’.

Gerust in je vertrouwde omgeving.

Met een traplift van Comfortlift geniet je nog jaren van je volledige woning en je vertrouwde omgeving. Op een veilige en comfortabele manier kan je elk moment samen koesteren. Comfortlift biedt je opnieuw toekomstperspectief en de zekerheid dat je nog een hele tijd in je huis kan blijven wonen.

FACTCHECKER

WEINIG VET IS GEVAARLIJKER VOOR VROUWEN DAN VOOR MANNEN

Wielrenners, bij de mannen en bij de vrouwen, doen er alles aan om zo weinig mogelijk kilo’s bergop mee te sleuren. Zo kunnen ze een hoger vermogen per kilogram trappen. Bij de langste en steilste beklimming tijdens de Tour Femmes kwamen drie rensters onder de 50 kilogram als eerste boven. Maar is dat wel gezond? En waar ligt de grens? Gezondheid en Wetenschap zocht het uit.

Het klopt dat vrouwen gevoeliger zijn voor lage vetpercentages dan mannen. Maar het is niet eenvoudigweg een kwestie van het percentage lichaamsvet te meten en daar dan boven te blijven. Het is vooral belangrijk om op te letten voor gezondheidsproblemen die kunnen ontstaan door lage vetpercentages. In de sportgeneeskunde bestaan er duidelijke kaders over hoe er omgegaan wordt met vetpercentages, gezondheid en prestaties.

Conclusie

Als je een laag vetpercentage hebt, heb je minder vetreserves. Daardoor kan er sneller een energietekort ontstaan als je te weinig eet. Als het energietekort lange tijd blijft aanhouden, krijgen vrouwelijke sporters niet alleen problemen met botten en hormonen, maar heeft het ook een impact op het immuunsysteem, de stofwisseling, het hart- en vaatstelsel en het gemoed van de sporter. Vaak is de kern van de problemen dus eigenlijk niet het vetpercentage op zich, maar het energietekort dat ermee samengaat.

Vrouwen versus mannen De lichamelijke vethuishouding is veel complexer bij vrouwen dan bij mannen. Omdat essentieel vet bij vrouwen belangrijk is voor de hormoonregulatie en de vruchtbaarheid, ligt het laagste veilige vetpercentage bij vrouwen hoger dan bij mannen.

Er is veel verschil van persoon tot persoon. Sommige vrouwen

menstrueren al niet meer normaal met 18% lichaamsvet, andere wel. Volgens inspanningsfysioloog Inspanningsfysioloog Wim Derave (UGent) zouden mannen tot minimaal 3 procent lichaamsvet kunnen gaan, terwijl vrouwen maar tot minimaal 10-12 procent kunnen zakken zonder in de problemen te komen. Wie hier lange tijd onder of vlak bij zit, loopt meer risico op gezondheidsproblemen.

Aan topsporters wordt aangeraden om alleen goed gepland en voor korte tijd extra gewicht (of vet) te verliezen. En altijd onder begeleiding van een sportarts, diëtist of professionele coach. De begeleiders zorgen voor genoeg energie-inname en volgen hormonen, slaap, mentaal welzijn en blessures goed op. Zijn er alarmsignalen, dan moeten ze even pauzeren of bijsturen. Crashdiëten zijn absoluut uit den boze, die verhogen ook de kans op botschade of hormonale problemen.

Sporten en bewegen is gezond, maar sporters mogen geen roofbouw op hun lichaam plegen om hun prestaties te verbeteren. Ze balanceren soms op de rand. Het klopt dat een extreem laag vetpercentage voor vrouwen doorgaans gevaarlijker is dan voor mannen. Vrouwen hebben meer vet nodig voor een normale hormoonproductie dan mannen. Het risico op gezondheidsproblemen bij te weinig lichaamsvet is vooral het gevolg van energietekort.

Met dank aan Gezondheid en Wetenschap – gezondheidenwetenschap.be

Topkwaliteit uit Duitsland Service aan huis

Tot 7 jaar garantie

Echt heerlijk zitten met

Flowsit ®

Wij vieren feest met onze nieuwste innovatie; Flowsit®.

De zetel die zich vormt naar uw lichaam.

Kom proefzitten en ontdek Flowsit®:

✓ Echt ontspannen zitten

✓ Drukverlaging en pijnverlichting

✓ Relaxen en genieten

Vraag onze brochure aan

✓ Bekijk alle collecties zetels

✓ Relaxzetels v.a. €795,-

✓ Lees meer over Flowsit®.

Ga naar of bel ons: 011 49 71 60 meubelzorg.be

Dé specialist in zitten

Sta-op-zetels

Relaxzetels

Vakantiegevoel in je mond

HAAL VAKANTIE IN HUIS

“Wat hebben we vandaag geleerd?”

In zijn nieuwste kookboek kijkt chef-kok Piet Huyzentruyt over de landsgrenzen. OKRA-magazine mag exclusief drie recepten publiceren.

Foto’s Mia van Heerden

Ravioli

4 personen

WAT HEB JE NODIG?

Voor de vulling • 1 ui • 2 teentjes knoflook • 2 zakjes verse spinazie • 100 g ricotta • 1 chilipeper • Voor het deeg • 200 g bloem • 2 eieren • 2 eetlepels olijfolie • 2 eigelen • wat water Voor de saus • 1 eetlepel PH kippen of groentebouillon • sap van 1 citroen • 2 dl room • peper en zout • Voor de afwerking • 8 eetlepels geraspte Parmezaanse kaas • 4 plakjes gandaham

HOE GA JE TE WERK?

VULLING

1 Snijd de ui en knoflook heel fijn en hak tot superfijn. Als de ui te grof gesneden is, creëer je straks gaten in je ravioli.

2 Voeg de spinazie toe en houd een hand spinazie over voor de saus. Voeg de ricotta en de gehakte chilipeper toe. Laat goed doorkoken tot alle vocht verdwenen is!

3 Laat het geheel ijskoud worden. Je kunt het ook in individuele vormpjes doen (zie foto) en het geheel invriezen, dan krijg je straks mooie ravioli.

DEEG

1 Meng de bloem met de eieren en de olijfolie in de keukenrobot met de deeghaak, of doe dat met de hand. De olijfolie dient voor een elastisch deeg zodat het deeg niet al brokkelend uiteenvalt.

2 Kneed het deeg in de keukenrobot of met de hand tot het mooi glad is en laat het minstens zes uur rusten. Door het te laten rusten verkrijg je straks een mooi glad deeg.

3 Draai het deeg door de pastamachine, eerst door de dikste stand, dan stand per stand tot de dunste stand. Door iedere stand te doorlopen, krijg je geen scheuren in je deeg.

4 Meng de eigelen met het water. Schik de vellen voor je en smeer het onderste vel in met het eigeel-watermengsel.

5 Schik daarop de ricotta-spinaziemengeling en vouw dicht. Duw de randjes goed aan met ronde vormpjes en snijd ze uit.

SAUS

1 Zet een wijde pan op met water en zout en voeg er de bouillon aan toe. Neem 1,5 deciliter van het water met de bouillon, voeg er het sap van een citroen aan toe en doe er de room bij. Laat het geheel inkoken.

2 Mix de saus met de overgehouden spinazie schuimig.

3 Pocheer de ravioli ongeveer 4 minuten. Haal uit het water en schik op de borden.

4 Snijd de gandaham in kleine blokjes. Overgiet de ravioli met saus en strooi er de blokjes gandaham over. Eindig met de Parmezaanse kaas.

Crema catalana

4 personen

WAT HEB JE NODIG?

· 1 liter melk • 7 eigelen • 200 g suiker • 20 g maizena • wat citroenzeste • 1 vanillestokje • 4 eetlepels suiker (voor het branden)

HOE GA JE TE WERK?

1 Neem 2 deciliter melk en meng dit met de eigelen, de suiker, de maizena en de citroenzeste. Zorg ervoor dat er geen klonters ontstaan.

2 Zet de rest van de melk op een zacht vuurtje. Snijd de vanillestok in tweeën en haal er het merg uit. Het is belangrijk dat de melk niet te warm wordt, anders zullen de eieren bij het toevoegen aan de hete melk direct schiften.

3 Roer voorzichtig het eier-suikermengsel door de lauwe melk en laat op een zacht vuurtje het geheel al roerend binden. Belangrijk: blijf roeren, anders schift het geheel!

4 Wanneer de crème gebonden is, stort je hem in potjes of een grote schotel.

5 Laat afkoelen. Bestrooi met suiker en brand de suiker tot karamel.

Bak de paddenstoelen apart voor een intensere smaak.

SOS Piet op reis van Piet Huysentruyt is uitgegeven bij Lannoo.

Kijk op pagina 54 van dit magazine en win een exemplaar van het boek.

Koninginnenhapje met kabeljauw

4 personen

WAT HEB JE NODIG?

· 8 champignons • 4 shiitakes • 1 pakje beukenzwammen • 50 g boter

• 1 teentje gehakte knoflook

• 4 eetlepels gerookte spekblokjes • 1 takje tijm

• 1 blaadje laurier • 1 takje rozemarijn • 30 g bloem

• 2 dl water • 1 eetlepel PH kippenbouillon • 2 dl witte wijn • 2 dl room • peper en zout • 1 eetlepel citroensap

• 1 vel bladerdeeg • 1 ei

• 150 g kippengehakt

• wat bloem • 480 g kabeljauw • 4 eetlepels gehakte peterselie

HOE GA JE TE WERK?

1 Verwarm de oven voor op 180 °C.

2 Was en snijd alle paddenstoelen (champignons, shiitakes, beukenzwammen) in gelijke stukken.

3 Verwarm 20 gram boter in de pan. Laat de boter goudbruin worden en stoof de paddenstoelen aan samen met de knoflook en de gerookte spekblokjes. Voeg tijm, laurier en rozemarijn toe. Door alles apart aan te stoven, creëer je veel smaak straks in het koninginnenhapje.

4 Smelt ondertussen in een wijde kom de overige 30 gram boter en voeg er de bloem aan toe. Door een roux te maken, krijgt de saus straks een mooie binding!

5 Zet de kom even van het vuur en bevochtig met het water, de PH kippenbouillon en de

witte wijn. Roer goed door zodat je geen klonters krijgt. Laat het geheel goed opkoken en even inkoken. Voeg er de room aan toe en laat nogmaals 8 minuten inkoken.

6 Voeg de gebakken paddenstoelen toe en breng op smaak met peper, zout en het citroensap.

7 Neem ondertussen het bladerdeeg en snijd er 4 rondjes van 12 centimeter uit, en 8 cirkels van 12 centimeter. Plak de cirkels op de rondjes met wat eigeel. Door er cirkeltjes op te plakken, creëer je een opstaande rand waar je straks de kabeljauw en de saus in kunt scheppen.

8 Bak de bladerdeegbakjes 35 minuten op 180 °C, zodat ze mooi opkomen. Eens ze mooi zijn opgekomen, zet je de oven op 160 °C. Zo zullen de bladerdeegjes mooi drogen en heel krokant zijn.

9 Rol nu het gekruide kippengehakt in balletjes. Rol ze in wat bloem en kook ze gaar in water met wat PH visbouillon.

10 Snijd de kabeljauw in stukken van 4 centimeter en kruid ze met peper en zout.

11 Warm de saus goed op en pocheer de vis ongeveer 4 minuten in de saus. Zeker niet langer, want dan zal de vis uiteenvallen en droog zijn! Voeg er de balletjes en de peterselie aan toe en serveer met het bladerdeeg en eventueel aardappelpuree.

VAYAMUNDO OOSTENDE: BELEEF EEN MAGISCHE WINTER AAN ZEE

Oostende in de winter? Absoluut! Wanneer de dagen korter worden en de lichtjes fonkelen, komt de Koningin der Badsteden helemaal tot leven. En wie dat wil beleven in alle comfort, logeert natuurlijk bij Vayamundo Oostende, hét vakantiecentrum waar gastvrijheid, ontspanning en sfeer samenkomen.

WINTERPROGRAMMATIE VOLLEDIG IN HET NIEUW

Van 28 november tot en met 4 januari baadt Oostende in kerstsfeer. De stad pakt dit jaar uit met een vernieuwd en extra feestelijk programma:

Een kerstmarkt met sfeervolle chalets en een schaatspiste op het Wapenplein. Op de Groentemarkt vind je Chez Babette en het Huis van de Kerstman.

Nieuw dit jaar: Lichtgolf, een gloednieuw lichtparcours doorheen de stad. Maria Dorchain neemt daarbij de hoofdrol, ondersteund door de warme stemmen van Manu Van Acker, Titus De Voogdt en Isabelle Van Hecke. Samen nemen ze bezoekers mee in een verhaal vol fantasie, liefde en verbeelding.

Troef van Vayamundo: Wanneer u in Vayamundo Oostende logeert, ontvangt u een gratis deelname per kamer aan Lichtgolf. Zo start uw verblijf meteen met een magische ervaring.

FEESTEN OP HET RITME VAN HET EINDEJAAR

De laatste week van het jaar staat helemaal in het teken van feest en muziek: Studio Brussel zendt live De Tijdloze uit vanuit de Langestraat.

In Kursaal Oostende wacht opnieuw een spetterende eindejaarsparty.

Het jaar wordt traditioneel afgesloten met eindejaarsvuurwerk op het Groot Strand.

En op zaterdag 3 januari is er de legendarische Nieuwjaarsduik. Duizenden moedige ijsberen trotseren de Noordzee,

vaak met de steun van bekende Vlamingen.

Ook gezinnen komen aan hun trekken: in Fort Napoleon loopt een kindvriendelijke doe-expo die jong en oud verwondert.

WAAROM KIEZEN VOOR VAYAMUNDO OOSTENDE?

• Perfecte ligging: vlak bij de zee en met snelle toegang tot het stadscentrum.

• Comfortabel verblijf: moderne kamers en appartementen, geschikt voor koppels, gezinnen en groepen.

• Faciliteiten voor iedereen: zwembad, wellness, kinderanimatie en gezellige restaurants.

• Boek nu uw winterverblijf en geniet van onze promo’s zoals 3=2 en 4=3.

• Of u nu komt voor de kerstsfeer, de feestelijke eindejaarsactiviteiten of een frisse Nieuwjaarsduik: Vayamundo Oostende is de ideale uitvalsbasis om Oostende in de winter te beleven.

Beleef de magie van de zee in de winter. Boek vandaag nog uw verblijf bij Vayamundo Oostende!

WIN EEN VERBLIJF IN VAYAMUNDO!

Maak kans op een Vayamundo geschenkbon t.w.v. €250! Surf snel naar www.vayamundo.eu/wedstrijd en misschien win jij wel een waardebon voor één van onze vakantieclubs in Oostende of Houffalize.

Hotelkamer A3 met zeezicht

Superior appartement B8 met zeezicht

Vayamundo Oostende

Niet te missen in november

MUSEUM

Vrouwenzaken/Zakenvrouwen:

300 jaar vrouwen in

de Plantin-Moretus

In het huis van de familie Plantin-Moretus werkten, woonden en leefden vrouwen die hun stempel drukten op de geschiedenis van de drukkunst. Van dochters die drukproeven perfectioneerden tot dames en dienstmeiden die hun eigen weg vonden in een mannenwereld: hun verhalen zijn inspirerend en verrassend herkenbaar. Op 7 locaties in het museum kan je vrouwen ontmoeten die hun verhaal vertellen over werk, gezin, huwelijk en gezondheid, ondersteund door hedendaagse silhouetten van Atelier REantwerp, luisterverhalen van schrijfster Aya Sabi en een podcast waarin bekende vrouwen hun leven spiegelen aan dat van de Plantin-dochters. Een boeiende manier om 300 jaar vrouwen in één huis te ontdekken. Meer info: www.museumplantinmoretus.be

BOEK Zaki debuteert als auteur

Radio- en tv-maker Jacky Dewaele, beter bekend als Zaki, debuurt op zijn tachtigste met zijn eerste roman Vergeet me. Hij verdiepte zich vijf jaar in het thema dementie en schrijft op basis van de vele gesprekken die hij had een fictief verhaal. Het boek gaat over Bob die merkt dat zijn hoogbejaarde moeder bij vlagen haar verleden vergeet. Dat boezemt hem angst in: hij vreest dat ze als zand tussen zijn vingers wegglipt. Maar de verzorgers in het woonzorgcentrum zien het anders. Hun boodschap: vergeet dementie, onthoud de mens. Stilaan leert Bob de dementie van zijn moeder te aanvaarden, met respect en geduld. Vergeet me gaat over liefde, ook als wie je liefhebt langzaam wegkwijnt. Vergeet me, uitgeverij Horizon, 320 pagina’s.

PODCAST

Bobosse:

mysterie in het peloton

De podcast Bobosse is een meeslepende zoektocht naar de identiteit van een mysterieuze figuur uit de wielerwereld. Journalist Frederik Backelandt duikt in de geschiedenis van de jaren vijftig en zestig, waarin Bobosse als een schaduw ronderijders begeleidde, maar nooit officieel werd geïdentificeerd. In deze achtdelige serie ontrafelt Backelandt verhalen over verdwenen Parijs, de geheime wereld van soigneurs en vergeten kampioenen. Met een rijke mix van archiefmateriaal, persoonlijke getuigenissen en een sfeervolle soundtrack neemt Bobosse je mee naar een tijdperk waarin de wielersport nog doordrenkt was van mysterie en charme. Een must-listen voor wie houdt van diepgravende verhalen en nostalgie in de sportjournalistiek.

De feestzaal van mijn ouders

Nostalige in Team Spirt Next Gen

Team Spirit Next Gen is een vervolg op de populaire Vlaamse film Team Spirit uit 2000 en speelt zich 25 jaar later af. Intussen zijn de vrienden van Eendracht Vooruit vijftigers, die elkaar uit het oog verloren en worstelen met hun jongvolwassen kinderen. Wanneer een van de vroegere vrienden te horen krijgt dat hij ongeneeslijk ziek is, besluiten ze alles op alles te zetten om zijn laatste wens te vervullen. De cast telt heel wat bekende namen zoals Axel Daeseleire, Michaël Pas en Hilde De Baerdemaeker. De film biedt niet alleen een nostalgische terugblik voor fans van het eerste uur, maar gaat ook over de dynamiek tussen ouders en kinderen.

Team Spirit Next Gen is vanaf 22 oktober 2025 te zien in de Belgische bioscopen.

Honderden families kwamen voor hun bruiloften, jubilea en begrafenissen naar de Visscherie in Oostrozebeke, West-Vlaanderen. Voor de sloop van het gebouw in 2017 zet Els Snick nog een laatste keer de poorten open van de vermaarde feestzaal die haar ouders uitbaatten. Tijdens die hartverwarmende reünie komen er ook pijnlijke verhalen naar boven, vooral over Cyriel Verschaeve. De priester-dichter, ooit boegbeeld van de Vlaamse beweging, werd in 1946 wegens collaboratie ter dood veroordeeld. Snick ontdekt dat de vroegere eigenaren van de Visscherie, de welgestelde broer en zus Jozef en Maria Lootens, een cruciale rol hebben gespeeld in de verering van Verschaeve.

Haar persoonlijke zoektocht naar de banden tussen haar eigen familie en de familie Lootens voert Snick steeds verder terug in de geschiedenis. Liefdevol maar scherp laat ze in het boek De feestzaal van mijn ouders zien hoe een hedendaagse kijk op het verleden tot voortschrijdend inzicht leidt, en hoe er ruimte komt voor een ander verhaal wanneer oude helden van hun voetstuk vallen.

De feestzaal van mijn ouders, uitgeverij Van Oorschot, 292 pagina’s

BOEK

Libelle Winterfair

De Libelle Winterfair brengt je van 13 tot 16 november al helemaal in kerststemming. Je kan er genieten van sfeervolle kerstdecoraties, kraampjes vol ambachtelijke producten en verrassende culinaire hapjes. Je vindt er verder een mix van mode, interieur, voeding en lifestyle, aangevuld met workshops en optredens die de winterdagen extra magisch maken. Een gezellige uitstap voor wie van winter en kerstsfeer houdt. Meer info: https://libellewinterfair.be/

PODCAST Een schat vol brieven aan Liefste Lies

In het archief van het Nederlandse Sittard ligt een schat: een bruine leren koffer vol met brieven, allemaal aan één en dezelfde persoon: een zekere Lies. Het zijn bijna allemaal liefdesbrieven, gestuurd in de jaren veertig en vijftig, door maar liefst 45 verschillende afzenders. Wie was deze onweerstaanbare vrouw?

De zesdelige podcast Liefste Lies is gemaakt

door Heleen Hummelen en Wieky de Boer, maar zij zijn er zelf niet in te horen. Ze lieten de brieven voorlezen door mensen die nu ongeveer dezelfde leeftijd of belevingswereld hebben als Lies en haar aanbidders toen, een gewaagde vorm die ontzettend goed uitpakt.

NAAIKISTJE HERINNERT AAN TRIESTE PERIODE

Het bijzondere erfstuk van Nicole Knapen brengt ons naar het Limburgse Zepperen, bij Sint-Truiden. Daar staat Nicole (73) bekend als sociaal geëngageerd inwoonster én ondervoorzitster van het lokale OKRA-trefpunt.

Tekst Fons Jacobs

Als co-stuurvrouw van het honderdvijftig man sterke lokale trefpunt weet Nicole van aanpakken. Ze is ook actief in woonzorgcentrum Villa Rose én ze werkt mee in dorpsrestaurant Zeppere Tegoar waar wekelijks een honderdtal gasten aan tafel schuiven.

Oorlog

Onze gastvrouw koestert een delicaat naaikistje waaraan een bijzondere familiegeschiedenis is verbonden. Nicole erfde het kistje van haar moeder Martha Creten toen die jaren geleden naar het rusthuis trok. De oorsprong van het naaikistje situeert zich in een grote Oost-Duitse boerderij in de buurt van Hannover. Daar werd Nicoles grootvader tijdens de Eerste Wereldoorlog in gevangenschap verplicht tewerkgesteld als timmerman.

Uit gesprekken met haar ‘make’ herinnert Nicole zich dat haar grootvader in Duitsland in die tijd veel koude en honger heeft geleden. Hij keerde pas in 1919 terug, ondervoed en uitgemergeld. Nog erger was de scheiding van zijn echtgenote, Johanna Priemen, nadat hij in 1914 gemobiliseerd werd. Louis Creten was beroepshalve kuiper en in Zepperen een bekende inwoner. Toen hij werd gevangengezet, was hij pas getrouwd. De familie wist waar hij verbleef. Nicoles grootmoeder trachtte jaarlijks een foto op te sturen van zichzelf en hun dochtertje. In het pakje zaten dan ook warme sokken, een sjaal en een muts. Sommige van die zendingen kwamen terecht, andere verdwenen.

Pareltje

Tijdens zijn schaarse vrije tijd maakte Louis Creten het naaikistje voor zijn dochtertje. Hij kon het haar pas schenken in 1919 toen hij min of meer voldoende

Het naaikistje wil Nicole onder geen enkel beding kwijt

sterk was om terug te keren. Nicoles moeder was toen een kind van 6. Ze ging haar vader mee ophalen aan de tram in Ordingen, maar als kind was ze lange tijd bang van die vreemde man in huis ...

Het naaikistje wil Nicole onder geen enkel beding kwijt. Ze neemt zich voor om dit ‘pareltje van een erfstuk’ later door te geven aan haar dochter, zodat dit bewogen verhaal in de familie blijft voortleven.

Nicoles ‘make’ is in goede gezondheid meer dan honderd jaar geworden. Ze kreeg drie zonen rond de Tweede Wereldoorlog en na twaalf jaar nog drie dochters, waarvan Nicole de oudste is.

HORIZONTAAL 1 muf 6 jachtig

12 stuurinrichting 13 handvuurwapen

14 betaalmeester 17 roofvogel

19 kilometer 20 brilslang 22 en volgende 23 godin v.d. dageraad

24 dans 25 Turks bevelhebber

26 momenteel 28 geluid v.e. ezel

29 als onder 31 ego 32 tennisterm

35 versiering 38 onbeschoft

39 chief executive officer 40 fakkel

43 dartel 46 bevel 47 grondtoon

48 hoc est 49 per persoon 51 riv. in Oostenrijk 52 kleren 54 doctoranda

55 laatstgenoemde 57 gezichtsbeharing 59 oude lengtemaat

60 herrieschopper 63 land in Afrika

66 Ierland 67 dakappartement

68 verkeersplein 69 lepreus.

VERTICAAL 1 slaginstrument

2 doctorandus 3 windrichting

4 bloeimaand 5 penibel 7 land in Zuid-Amerika 8 populaire groet

9 op die wijze 10 onheilsgodin

11 periode 15 liefde (Frans) 16 verhaal

17 volgzaam 18 spelleiding

21 Bescherming Burgerbevolking

27 deel v.d. keel 30 innig samen

33 milieuvriendelijk (voorvoegsel)

34 eenheid van tijd 36 tennisterm

37 kleine roeiboot 40 onderkleding

41 hoofddeksel 42 biefstuk

43 sporthemd 44 uurwerk

45 sierdeken 46 iets zeer belachelijks 50 vorstenverblijf

53 domina 56 graanafval

58 Europese voetbalbond

61 filmdecor 62 metalen staafje

64 zandheuvel 65 bevel.

Oplossing oktober PORTIER

Oplossing kruiswoordraadsel november 2025

Schiftingsvraag: Hoeveel auto’s rijden er momenteel in ons land rond?

Bezorg ons de oplossing van het kruiswoordraadsel via een mailtje naar wedstrijd@okra.be voor 25 november 2025. Vermeld je naam, adres, voorkeurprijs en het antwoord op de schiftingsvraag. De winnaars worden persoonlijk verwittigd.

Tip: Je vindt het antwoord op de schiftingsvraag elders in dit OKRAmagazine.

Insturen via post kan ook: OKRA vzw, wedstrijd november 2025, PB 40, 1030 Brussel.

Frankeer je brief zelf, maar een ongebruikte postzegel toevoegen om deel te nemen is niet langer nodig.

LEKKER THUIS

Home cuisine zorgt voor een lekker, verse en gezonde

maaltijd aan huis, elke dag!

Wat doet Home Cuisine?

Home Cuisine brengt smaakvolle, gezonde en vers bereide gerechten gekoeld bij u aan huis. U hoeft ze enkel nog een paar minuutjes op te warmen in de microgolfoven en klaar. Maak zelf uw keuze uit onze ruime selectie van gevarieerde en evenwichtige dagschotels en keuzemenu’s. Een menu bestaat telkens uit een soep, een hoofdgerecht en een dessert en wordt gekoeld aan huis geleverd.

Waarvoor staat Home Cuisine?

Lekker en evenwichtig:

Onze menu’s worden steeds met de grootste zorg samengesteld en zijn afgestemd op de seizoenen. Ook de lekkerste klassiekers van de Belgische keuken vindt u erin terug.

Vers en gezond:

Met Home Cuisine geniet u telkens weer van een (h) eerlijke maaltijd. Geen smaakversterkers of bewaarmiddelen, maar altijd bereid met de meest verse ingrediënten.

Gemakkelijk:

U beslist zelf hoe vaak u bestelt, wanneer het wordt geleverd en wanneer u de maaltijden zal eten. Enkel nog een paar minuutjes opwarmen in de microgolfoven en klaar. Zo eenvoudig is dat!

Hoe bestellen?

U kunt ons bereiken via mail of gratis nummer 0800 19 020. Om uw persoonlijke wensen zo goed mogelijk te leren kennen, kunt u ons telefonisch of per e-mail vrijblijvend contacteren. We leggen de werking graag aan u uit.

INFO@HOMECUISINE.BE

WWW.HOMECUISINE.BE

Los het kruiswoordraadsel op pagina 52 op en win één van onderstaande prijzen.

• 4 exemplaren van ‘Elk uur telt’ van Ilse Malfait

• 5 exemplaren van ‘SOS Piet’ van Piet Huyzentruyt

SUDOKU

Vul de sudoku in door in elk blokje een cijfer van 1 tot en met 9 te schrijven. Let op: in elke rij, kolom en 3x3-blok mag elk cijfer maar één keer voorkomen!

Medewerkers OKRA-magazine november 2025

Ankie Beerten, Wim Bogaert, An Candaele, Dominique Coopman, Mine Dalemans, Karlijn De Haes, Peter Dhaese, Jurgen D’Ours, James Arthur Ghesquière, Els Hoebrechts, Eric Hulsmans, Fons Jacobs, Marijn Loozen, Ellen Ophalvens, Steven Reynders, Ingrid Samson, Kaat Soetermans, Eric Sohl, Kristof Vadino, Arno Vande Velde (Arnoleon), Katrijn Van Giel, Ellen Van Reybrouck, Lucie Van Hemelrijk, Karin Vanhoven, Hilde Van Malderen, Matthias Van Milders, Tom Van Welkenhuyzen en Arno Vermeulen.

Coördinatie en eindredactie Arno Vermeulen en Jurgen D’Ours

Vormgeving Ankie Beerten en Tom Van Welkenhuyzen

Reclameregie Trevi plus bvba, Katrien Lannoo, Meerlaan 9, 9620 Zottegem, 09 360 48 54, Katrien@treviplus.be

Druk Dessain Printing, Mechelen

Coverfoto Katrijn Van Giel

Oplage 163 620 exemplaren

Verantwoordelijke uitgever

Sonja Vertriest, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel

Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever mag geen enkele tekst of illustratie geheel of gedeeltelijk worden gereproduceerd. Advertenties vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de uitgever.

Het decembernummer verschijnt uiterlijk op 27 november 2025. Je kunt OKRA-magazine ook lezen via www.okra.be.

Contacteer magazine@okra.be over OKRA-magazine of secretariaat@okra.be voor een andere vraag. Via post: OKRA vzw, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel.

Branderigheid, jeuk en pijn

in het intieme gebied?

Verkrijgbaar online en in uw apotheek

Deze crème verlicht klachten al na één toepassing

Vaginale droogheid is een veelvoorkomend, maar vaak onbesproken onderwerp – één op de twee vrouwen boven de 45 jaar heeft er last van. Symptomen zoals droogheid, een branderig gevoel of jeuk kunnen de levenskwaliteit aanzienlijk verminderen.

Vaak ontstaan de klachten tijdens de overgang, omdat de productie van het hormoon oestrogeen in deze periode en daarna afneemt.

Hierdoor wordt de huid in het intieme gebied droger en gevoeliger, en is de vagina minder soepel. Zitten, lopen en zelfs vrijen kunnen ongemakkelijk aanvoelen. Maar er is goed nieuws: met een goede verzorging kunt u dit probleem doeltreffend aanpakken.

De hormoonvrije Vagisan MoistCream is speciaal voor dit probleem ontwikkeld. In tegenstelling tot andere preparaten

tegen vaginale droogheid is het een echte crème en geen gel (waterige oplossing). Daardoor biedt Vagisan MoistCream een dubbel effect: het levert de huid in de vagina en in de uitwendige intieme zone zowel vocht als verzorgende lipiden (vetten) en maakt de huid weer zacht en soepel. Het aanwezige melkzuur zorgt voor een huidvriendelijke pH-waarde en ondersteunt zo het vaginale milieu. De crème kan zowel in de vagina (met behulp van de applicator) als op het uitwendige intieme gebied worden gebruikt.

“Ik raad Vagisan MoistCream echt aan. Het heeft mijn leven makkelijker gemaakt. Geen droogheid meer, en het gebruik is super eenvoudig!”

Herwin uw levenskwaliteit met Vagisan MoistCream!

Vagisan MoistCream

Ontwikkeld voor de behandeling van vaginale droogheid!

 Hormoonvrije intiemcrème

 Verlicht gevoelens van droogheid, branderigheid en jeuk

 Helpt tegen pijn bij het vrijen

 Melkzuur ondersteunt een gezond vaginaal milieu

Meer info op www.vagisan.be

Medisch hulpmiddel. Lees voor gebruik de gebruiksaanwijzing.

MEMOBLAADJE

Vagisan MoistCream 50 g met vaginale applicator

CNK 3167509

Vraag ernaar bij uw apotheek

Châteauneuf meets Amarone!

Tijdelijk 34% korting

2024 Massimo Firelli Susumaniello Prestige Italië, Puglia

Een weelderige krachtpatser uit Puglia: Susumaniello met de rijkdom van Amarone en de charme van Châteauneuf.

Vol fruit, cacao en mokka, satijnzacht en eindeloos lang.

Elke slok is puur Zuid-Italiaanse verleiding. Blind geproefd, beslist goede wijn.

Gebruik deze kortingscode voor korting én gratis verzending:

8.99 13,79